background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

1.   W

ę

zeł ciepłowniczy 

 

Węzeł  ciepłowniczy  łączy  zewnętrzną  siec  ciepłowniczą  z  instalacją 

c.o.  i  c.w.u.  W skład  węzła  wchodzi  zespół  przewodów,  urządzeń  i 
armatury  znajdujący  się  między  zaworami  odcinającymi  zewnętrzną  siec 
ciepłowniczą i zaworami odcinającymi instalację w budynku. 

1.1.   Zadania w.c.: 

 

przekazywanie energii cieplnej z sieci ciepłowniczej do instalacji c.o. 
i c.w.u.; 

 

obniŜenie temperatury i ciśnienia czynnika grzejnego; 

 

wywołanie krąŜenia czynnika grzejnego w instalacji c.o.; 

 

zabezpieczenie instalacji c.o. przed wzrostem ciśnienia. 

1.2.   Rodzaje w

ę

złów cieplnych 

 

W  zaleŜności  od  sposobu  przekazywania  energii  cieplnej  węzły 

ciepłownicze moŜna podzielić na: 

 

Węzły z bezpośrednim połączeniem instalacji z siecią: 

 

węzeł  bez  moŜliwości  obniŜenia  temperatury i ciśnienia czynnika 
(woda z sieci trafia bezpośrednio do nagrzewnic powietrza); 

 

węzeł 

hydroelewatorowy, 

dający 

moŜliwość 

obniŜenia 

temperatury i ciśnienia czynnika; 

 

węzeł  ze  zmieszaniem  pompowym,  dający  moŜliwość  obniŜenia 
temperatury  i  ciśnienia  czynnika  w  większym  zakresie  niŜ 
poprzedni; 

 

Węzły z pośrednim połączeniem instalacji z siecią: 

 

są to węzły wymiennikowe; 

1.3.   Dobór  wymienników  c.o.  w  w

ęź

le 

ciepłowniczym 

1

°°°°

  Dane wyjściowe: 

 

obliczeniowe parametry wody sieciowej: ...........................T

z

/T

p

 [

°°°°

C]

 

obliczeniowe parametry wody instalacyjnej:......................t

z

/t

p

 [

°°°°

C]

 

obliczeniowa moc cieplna wymiennika:.............................Qo [W]; 

 

obliczeniowa temperatura w pomieszczeniach budynku:...t

i

 [

°°°°

C]; 

 

obliczeniowa temperatura na zewnątrz budynku................t

eo

 [

°°°°

C]. 

2

°°°°

  Wybór najniekorzystniejszego punktu pracy wymiennika 

 

z

 = 70  

ex  

 

 

 

eo  

 

Punkt załamania wykresu 

regulacyjnego ze wzglêdu na 

c.w.u. 

  

 

 

 

Rys. 1. Wykres regulacyjny dla sieci ciepłowniczej 

Najbardziej niekorzystnym punktem pracy dla wymiennika c.o. jest punkt 
załamania  wykresu  regulacyjnego  (rys.  1).  Spadek  temperatury  T

powoduje  wzrost  lepkości  wody  w  wyniku  czego  spada  współczynnik 
przenikania ciepła U wymiennika.  

Z  tego  względu  wymienniki  ciepła  dla  instalacji  c.o.  naleŜy  dobierać 
na warunki pracy w punkcie załamania wykresu (Tz = 70 

°°°°

C). 

3

°°°°

  Wymagana  moc  cieplna  wymiennika  w  punkcie  załamania 

wykresu regulacyjnego: 

[W]

;

Q

=

Q

o

x

x

ϕ

[ 1 ] 

gdzie: 

ϕ

x

  -  współczynnik  obciąŜenia  cieplnego  budynku  dla  punktu 

załamania wykresu regulacyjnego 

 

Wartość 

ϕ

x

  moŜna  określić  przekształcając  wzór  na  temperaturę  wody 

sieciowej w funkcji obciąŜenia cieplnego postaci: 

(

)

ϕ

ϕ

2

p

T

1

1

p

t

z

t

p

T

z

T

+

p

t

+

m

+

ar

∆t

+

i

t

=

zx

T

 [ 2 ] 

gdzie: 

m  - współczynnik charakterystyki cieplnej grzejników; 

t

ar

 -  średnia  arytmetyczna  róŜnica  temperatury  wody  instalacyjnej  i 

powietrza w pomieszczeniu: 

[ ]

K

;

t

t

+

t

=

∆t

i

p

z

ar

2

 [ 3 ] 

4

°°°°

  Obliczeniowy strumień wody instalacyjnej: 

(

)

]

[

;

t

t

c

Q

=

m

p

z

w

o

i

kg/s

[ 4 ] 

gdzie: 

Q

o

  - obliczeniowa moc cieplna wymiennika,  W; 

c

w

  - ciepło właściwe wody, 4186 J/kg

K; 

t

z

 

- obliczeniowa temperatura wody zasilającej instalację c.o., 

°

C; 

t

p

  - obliczeniowa temperatura wody powracającej z instalacji c.o., 

°

C. 

5

°°°°

  Obliczeniowy strumień wody sieciowej: 

(

)

]

[

;

T

T

c

Q

=

m

p

z

w

o

s

kg/s

 [ 5 ] 

gdzie: 

T

z

  - obliczeniowa temperatura wody zasilającej wymiennik c.o., 

°

C; 

T

p

  -  obliczeniowa  temperatura  wody  powracającej  z  wymiennika  c.o., 

°

C. 

Strumienie wody są stałe i nie zmieniają się w funkcji T

m

ix

 = m

i

 = const; 

m

śx

 = m

ś

 = const; 

6

°°°°

  Parametry  wody  sieciowej  i  instalacyjnej  w  punkcie  załamania 

wykresu regulacyjnego: 

∆∆∆∆

t

1x

∆∆∆∆

t

2x

t

zx

t

px

T

zx

T

px

Q

x

Z punktu za³amania wykresu reg. sieci

Z wykresu reg. instalacji c.o.

t [

o

C]

l [m]

 

Rys.. 2. Przebieg zmian temperatury czynników w wymienniku 

przeciwprądowym 

Temperatura wody sieciowej wypływającej z wymiennika: 

[°C]

;

c

m

Q

T

=

T

w

s

x

zx

px

  

[ 6 ] 

Temperatura wody zasilającej instalację c.o.: 

(

)

[°C]

;

p

t

z

t

+

m

+

ar

∆t

+

i

t

=

zx

t

  

2

1

1

ϕ

ϕ

[ 7 ] 

Temperatura wody powrotnej w instalacji c.o.: 

(

)

[°C]

;

p

t

z

t

m

+

ar

∆t

+

i

t

=

px

t

  

2

1

1

ϕ

ϕ

 [ 8 ] 

background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

 
Współczynnik przenikania ciepła U 

f

e

px

d

zx

n

i

m

s

F

T

T

m

m

C

=

U

;[ kW/m

2

·K ] [ 12 ] 

gdzie: 
C,m,n,d,e,f – stałe dla danego wymiennika (tabl. 1); 

[ - ] 

T

z

 – temperatura zasilania wody sieciowej; 

[ °C ] 

T

p

 – temperatura powrotu wody sieciowej; 

[ °C ] 

t

p

 – temperatura wody instalacyjnej ogrzewanej („zimnej”); 

[ °C ] 

t

z

 – temperatura wody instalacyjnej ogrzanej („ciepłej”); 

[ °C ] 

m

s

 – przepływ wody sieciowej; 

[ kg/s ] 

m

i

 – przepływ wody instalacyjnej;  

[ kg/s ] 

F – sprawność wymiennika wyraŜona zaleŜnością: 

px

zx

px

zx

t

T

T

T

=

F

;[ - ] [ 13 ] 

 

 

TYP 

JAD XK 

3.18 

JAD XK 

6.50 

JAD XK 

6.50.10 

JAD XK 

9.88 

JAD XK 

12.114 

[m

2

2,12 

5,9 

4,8 

10,8 

17,8 

3,422141 

1,135708 

0,56215 

0,85637 

0,62769 

0,375628 

0,2981 

0,44708 

0,3911 

0,43418 

0,270342 

0,3592 

0,30142 

0,2822 

0,28525 

-0,171287 

-0,13457 

-0,13494 

-0,2690 

-0,03647 

0,242605 

0,304 

0,49475 

0,4437 

0,18319 

0,476285 

0,2326 

0,37480 

0,5841 

0,664 

Współczynniki do wzoru na opory przepływu 

r

1,615862 

1,572235 

1,877760 

1,757390 

1,650065 

r

4,574711 

2,708050 

1,791759 

1,625311 

1,7631629 

p

1,9901902 

1,7992744 

1,872958 

1,950085 

1,5032758 

p

1,5977422 

0,7637724 

0,0060483 

-1,22066 

-0,454742 

 
Opory przepływu: 
 
Opory przepływu wody w rurkach (po stronie sieciowej): 

b

r

+

)

s

(m

a

r

e

=

r

p

ln

[ kPa ] [ 14 ] 

Opory przepływu wody w płaszczu (po stronie instalacyjnej): 

b

p

+

)

i

(m

a

p

e

=

p

p

ln

[ kPa ] [ 15 ] 

 
Algorytm doboru wymiennika: 
 

1.

 

Obliczenie wartości wyjściowych: Q

x

, T

p

, t

z

, t

p

2.

 

Obliczenie wartości U wymiennika; 

3.

 

Obliczenie wartości U

eksp

 wymiennika z zaleŜności: 

λ

eksp

R

+

U

=

U

1

1

[ kW/m

2

·K ] [ 16 ]

 

gdzie: 
R

λ

  –  obliczeniowy  opór  przewodzenia  przez  ściankę  rury  wraz  z 

zanieczyszczeniami (0,1 ÷ 0,2 m

2

·K/kW); 

4.

 

Obliczenie wymaganej powierzchni wymiany ciepła w 
wymienniku: 

log

∆t

eksp

U

x

Q

=

A

 

[ m

2

 ] [ 17 ]

;

∆t

∆t

∆t

∆t

=

∆t



1x

2x

ln

1x

2x

log

[ K ] [ 18 ] 

gdzie: 

∆∆∆∆

t

1x, 

∆∆∆∆

t

2x

  -  róŜnice  temperatury  w  wymienniku  (Rys.  2.)  obliczone  ze 

wzorów: 

[K]

;

t

T

=

∆t

zx

zx

  

1x

[ 19 ] 

[K]

;

t

T

=

∆t

px

px

  

2x

[ 20 ] 

5.

 

Sprawdzenie warunku: 

%

5

100

rz

rz

A

A

A

 [ 21 ] 

6.

 

JeŜeli warunek 5. nie jest spełniony wówczas  

a)

 

dobieramy inny typ wymiennika 

b)

 

zmniejszamy strumień wody sieciowej 

c)

 

łączymy szeregowo lub równolegle wymienniki i przechodzimy 
do p-ktu 2. 

 

 

Wymiary  geometryczne  wymienników  pokazane  są  na  załączonych 
kartach katalogowych. 
Przykładowe wymiary wymiennika (JAD XK 3.18) 

1.4.   Pomieszczenia w

ę

złów 

ciepłowniczych 

W  pomieszczeniu  węzła  ciepłowniczego  wszystkie  elementy 

wyposaŜenia  powinny  być  łatwo  dostępne  podczas  eksploatacji  i 
konserwacji. NaleŜy przyjmować następujące odległości od ścian i między 
urządzeniami: 

 

odległość  zewnętrznej  powierzchni  izolacji  przewodu  od  ściany  lub 
powierzchni izolacji sąsiedniego przewodu nie mniejszą niŜ 0.2 m., 

 

odległość zewnętrznej powierzchni izolacji przewodu i urządzenia od 
podłogi pomieszczenia węzła nie mniejszą niŜ 0.3 m., 

 

wysokość  prowadzenia  przewodów  w  miejscach  przejścia  (drogi 
komunikacyjne) - min. 2 m. licząc od spodu izolacji cieplnej, 

 

odległość  między  fundamentami  pomp  lub  zestawu  dwu  pomp  co 
najmniej 0.5 m., 

 

odległość między fundamentami pomp a ścianą pomieszczenia węzła 
co najmniej 0.5 m., 

 

odległość  między  zewnętrzną  powierzchnią  izolacji  cieplnej 
wymiennika, a ścianą pomieszczenia nie mniejszą niŜ 0.3 m. 

background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

W

Ę

ZEŁ BEZPO

Ś

REDNI C.O. 

 

 

 
 

W

Ę

ZEŁ HYDROELEWATOROWY C.O. 

 

 

W

Ę

ZEŁ ZMIESZANIA POMPOWEGO 

 

 

 
 

W

Ę

ZEŁ WYMIENNIKOWY 

 

 

 

background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

 

2 

11 

1 

6 

9 

15 

14 

5 

t

i

 

t

e

 

1 

3 

11 

17 

16 

10 

4 

7 

8 

12 

13 

1.

 

Wymienniki 

2.

 

Odmulacz siatkowo - inercyjny 

3.

 

Regulator przepływu 

4.

 

Siłownik regulatora przepływu 

5.

 

Elektroniczny regulator temperatury c.o. 

6.

 

Wodomierz  

7.

 

Przelicznik wskazujący  

8.

 

Czujnik temperatury 

9.

 

Filtr siatkowy  

 
 
 
 
 

 
10.

 

Kryza dławiąca 

11.

 

Zawór kulowy kołnierzowy 

12.

 

Zawór kulowy gwintowany, spawany lub kołnierzowy 

13.

 

Zawór zwrotny 

14.

 

Zawór bezpieczeństwa spręŜynowy 

15.

 

Naczynie wzbiorcze przeponowe 

16.

 

Pompa obiegowa c.o. 

17.

 

Odmulacz