ESPERANTO

.

PL

Maria Niemirow - -

Esperanto dla wszystkich

-

Lekcja 1

Jeszcze dziś i to już za parę minut, będziemy umieli czytać w języku międzynarodowym. Oto alfabet
esperancki, składający się z 28 liter: a,b,c,ĉ,d,e,f,g,ĝ,h,ĥ,i,j,ĵ,k,l,m,n,o,p,r,s,ŝ,t,u,ŭ,v,z.

Jak łatwo zauważyć, jedne z tych liter są w kapeluszach, a inne bez nich. Te bez kapeluszy czyta się tak, jak
w języku polskim. Po prostu: a jak a, b jak b, c jak c... itd.. A te w kapeluszach, to tak:

Ĉ jak cz, np. w słowie ĉapo (czapka). Ĝ jak dż, np. ĝardeno (ogród). Literę h z kapeluszem na głowie, albo
(gdy mała) na kolanie czyta się jak nasze ch. np. chór jest po esperancku ĥoro. Ĵ czyta się jak ż. Np. rzucać
jest po esperancku ĵeti. ż czyta się ja sz, np. ŝnuro (sznur). Ŭ w kapeluszu do góry dnem czyta się jak krótkie
u, np. w wyrazie paŭzo (pauza). Litera v choć nie ma kapelusza, wymaga także uwagi. Czyta ją się jak nasze
w, np. valizo (waliza).

I to wszystko. Przeczytajmy dla wprawy: ĉapo, ĝardeno, ĥoro, ĵeti, ŝnuro, paŭzo, valizo. Łatwo, prawda ?

A teraz parę wyrazów złożonych z naszych starych, dobrze znanych nam liter: kaliko (to wcale nie jest
kaleka, jak niektórzy z Państwa zgadują, lecz kieliszek!), profesoro, polo, domo, patro, patrino, studento.

Abyśmy bez zmrużenia powieki mogli pochwalić się przed znajomymi, że umiemy czytać śpiewająco,
przyjmijmy do wiadomości, że literka "i" niczego nam w esperancie nie zmiękcza. Na przykład takich tam
różnych ci, si, zi, nie czytamy miękko, jak w polskich wyrazach: ciasto, siano, zima, lecz tak, jak byśmy
ironicznie cedzili przez zeby: c-i, s-i, z-i! O tak! Twardo, świszcząco! Np. cigano, siropo, fiziko.

Na dzisiaj dosyć. Jeszcze tylko muszę powiedzieć, że akcent, który w innych językach doprowadza człowieka
do rozpaczy i deformowania twarzy, w naszym najmilszym esperancie nie zamąci nam spokoju. Ponieważ
pada zawsze na przedostatnią sylabę, tak jak w języku polskim - możemy mówić swobodnie nie myśleć o
żadnym akcencie. Na pewno będzie dobrze.

A oto słówka zawarte w lekcji:

cigano - cygan
domo - dom
fiziko - fizyka
patrino - matka
patro - ojciec

polo - Polak
profesoro - profesor
siropo - syrop
studento - student

Te słówka dobrze byłoby notować sobie w specjalnym zeszyciku. Każde pod odpowiednią literą. Stworzy nam
to świetny słowniczek.

Lekcja 2