background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 

 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 

Marzena Więcek 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wykonywanie 

instalacji 

wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych 723[05].Z3.05 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Małgorzata Karbowiak 
mgr inż. Karolina Musiałek - Białas 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Marzena Więcek 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Jacek Przepiórka 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  723[05].Z3.05 
Wykonywanie  instalacji  wentylacyjnych  i  klimatyzacyjnych”,  zawartego  w  modułowym 
programie  nauczania  dla  zawodu:  monter-instalator  urządzeń  technicznych  w  budownictwie 
wiejskim. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

12 

5.1.  Organizacja 

stanowiska 

pracy 

podczas 

prac 

montażowychi 

przygotowawczo-zakończeniowych 

 

12 

5.1.1. 

Ćwiczenia 

12 

5.2.  Zadania wentylacji i klimatyzacji 

14 

5.2.1. 

Ćwiczenia 

14 

5.3.  Wentylacja naturalna 

16 

5.3.1. 

Ćwiczenia 

16 

5.4.  Wentylacja mechaniczna 

18 

5.4.1. 

Ćwiczenia 

18 

5.5.  Przewody i kształtki wentylacyjne 

20 

5.5.1. 

Ćwiczenia 

20 

5.6.  Wybrane elementy instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

22 

5.6.1. 

Ćwiczenia 

22 

5.7.  Wentylatory 

24 

5.7.1. 

Ćwiczenia 

24 

5.8.  Instalacje klimatyzacyjne 

26 

5.8.1. 

Ćwiczenia 

26 

5.9.  Wybrane elementy instalacji klimatyzacyjnych i sposób ich montażu 

28 

5.9.1. 

Ćwiczenia 

28 

5.10.  Odbiór instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

30 

5.10.1.  Ćwiczenia 

30 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

32 

7.  Literatura 

47 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter-instalator urządzeń technicznych 
w budownictwie wiejskim. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, 

 

wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  ukształtowanie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

 

wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.:  tekstu  przewodniego, 
ćwiczenia praktyczne. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

do zespołowej pracy uczniów. 

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może 

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego 
rodzaju zadania. 

W tym rozdziale podano również: 

 

plan testu w formie tabelarycznej, 

 

punktacje zadań, 

 

propozycje norm wymagań, 

 

instrukcję dla nauczyciela, 

 

instrukcję dla ucznia, 

 

kartę odpowiedzi, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

test „próba pracy”. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 

 
 
 
 

 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 
 

723[05].Z3  

Instalacje stosowane 

w obiektach budownictwa 

wiejskiego 

723[05].Z3.03 

Wykonywanie 

instalacji grzewczych 

723[05].Z3.01 Wykonywanie 

prac poprzedzających montaż 

instalacji 

723[05].Z3.04 
Wykonywanie 

instalacji 

elektrycznych 

723[05].Z3.05 

Wykonywanie 

instalacji 

wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnyc

723[05].Z3.02 
Wykonywanie 

instalacji 

wodociągowych 

i kanalizacyjnych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

odczytywać z dokumentacji technicznej rodzaj i zakres robót instalacyjnych, 

– 

organizować  stanowisko  pracy,  zgodnie  z zasadami  organizacji  pracy,  wymogami 
technologicznymi,  przepisami  bezpieczeństwa  i higieny  pracy,  ochrony  środowiska  oraz 
ergonomii, 

– 

sporządzać plan wykonania robót, 

– 

charakteryzować materiały stosowane do wykonania instalacji, 

– 

sporządzać wykazy niezbędnych materiałów, 

– 

dobierać narzędzia i sprzęt potrzebne do robót, 

– 

sprawdzać  stan  techniczny  maszyn,  urządzeń,  sprzętu  i  narzędzi  do  wykonywania  robót 
instalacyjnych, 

– 

wykonywać prace przygotowawcze i pomocnicze poprzedzające montaż instalacji, 

– 

charakteryzować  zasady  montażu  przewodów  rurowych  wykonanych  z  różnych 
materiałów, 

– 

przygotowywać rury instalacji do montażu, 

– 

przygotowywać teren do montażu instalacji i porządkować go po zakończeniu prac, 

– 

dobierać odpowiednią odzież ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej. 

 

rozpoznawać rodzaje instalacji, 

 

wykonywać prace zakończeniowe przy montażu instalacji, 

 

oceniać stan techniczny rur i łączników używanych do montażu, 

 

stosować terminologię budowlaną, 

 

stosować w praktyce procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, 

 

odczytywać i interpretować rysunki budowlane, 

 

posługiwać się dokumentacją budowlaną, 

 

wykonywać przedmiary i obmiary robót, 

 

wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne, 

 

organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

posłużyć się terminologią dotyczącą wentylacji i klimatyzacji, 

– 

scharakteryzować rodzaje wentylacji, 

– 

wyjaśnić zasadę działania wentylacji grawitacyjnej, 

– 

rozróżnić elementy wentylacji mechanicznej, 

– 

określić zasady montażu przewodów i uzbrojenia wentylacji mechanicznej, 

– 

wyjaśnić zasadę działania urządzeń wentylacyjnych, 

– 

określić rolę urządzeń klimatyzacyjnych, 

– 

scharakteryzować budowę i działanie komory klimatyzacyjnej i klimatyzatorów,  

– 

posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej,  

– 

zorganizować stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

– 

dobrać materiały i urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne do wykonania instalacji, 

– 

posłużyć się normami, katalogami, instrukcjami,  

– 

dobrać przyrządy pomiarowe, narzędzia i sprzęt do wykonania prac, 

– 

dokonać montażu przewodów wentylacyjnych i uzbrojenia, 

– 

określić miejsca montażu czerpni powietrza, 

– 

zamontować wentylatory i urządzenia klimatyzacyjne, 

– 

zamontować odciągi miejscowe, 

– 

zamontować filtry powietrza, 

– 

zamontować wyrzutnie powietrza, 

– 

wykonać  instalację  wentylacyjną  i  klimatyzacyjną,  zgodnie  z  warunkami  technicznymi 
wykonania i odbioru robót instalacyjnych, 

– 

ocenić stan techniczny instalacji, wykryć usterki i dokonać naprawy, 

– 

wykonać konserwację instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej, 

– 

dokonać odbioru robót, 

– 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  
i ochrony środowiska podczas budowy instalacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  RZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

………………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:   Monter-instalator  urządzeń  technicznych  w  budownictwie 

wiejskim 723[05] 

Moduł:      

 

 

Instalacje  stosowane  w  obiektach  budownictwa  wiejskiego 
723[05].Z3 

Jednostka modułowa:  

 

 

Wykonywanie 

instalacji 

wentylacyjnych 

klimatyzacyjnych 723[05].Z3.05 

Temat: Konserwacja instalacji wentylacyjnej. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  wykonywania  konserwacji  instalacji  wentylacyjnych 

polegającej  na  oczyszczeniu  wnętrza  kanału  wentylacyjnego  szczotkami 
rotacyjnymi. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji wentylacyjnych, 

 

określić zakres wykonania konserwacji, 

 

dobrać metodę i sposób wykonania konserwacji, 

 

określić kwalifikacje osób dokonujących konserwacji instalacji wentylacyjnych, 

 

dobrać sprzęt ochrony indywidualnej dla wykonania czynności konserwacyjnych, 

 

dobrać niezbędny sprzęt i narzędzia, 

 

wykonać konserwację instalacji wentylacyjnej, 

 

ocenić dokonany wybór pod kątem zgodności z założeniami. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia kwalifikacyjne D i E 
w zakresie wykonywania konserwacji instalacji wentylacyjnych. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa. 

 
Czas:
  180 minut. 
 
Uczestnicy 
– 

uczniowie  kształcący  się  w  zawodzie:  monter – instalator  urządzeń  technicznych 
w budownictwie wiejskim. 

 
Środki dydaktyczne:  

 

wybrany fragment instalacji wentylacyjnej, 

 

drabina, 

 

podręcznik obsługi i wyszukiwania usterek instalacji wentylacyjnej – dokument dotyczący 
eksploatacji i konserwacji instalacji i urządzeń wentylacyjnych, 

 

dokumentacja techniczno-ruchowa urządzenia czyszczącego z instrukcją obsługi, 

 

lampa z osłoną siatkową, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

przedłużacz, 

 

skrzynka z narzędziami, 

 

komplet rotacyjnych szczotek, 

 

urządzenie czyszczące, 

 

elastyczne wałki napędowe o długości 15 m, 

 

urządzenie pochłaniające z systemem filtrów, 

 

środki  ochrony indywidualnej: rękawice parciane, okulary ochronne, obcisły ubiór, kask, 
obuwie ochronne, 

 

literatura z rozdziału 7. 
 

Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Sformułowanie tematu, omówienie celów zajęć. 
3.  Przypomnienie 

podstawowych 

informacji 

dotyczących 

konserwacji 

instalacji 

wentylacyjnych. 

4.  Zapoznanie uczniów z kryteriami oceny. 
5.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
6.  Wydanie 

uczniom 

materiałów 

do 

wykonywania 

ćwiczenia: 

dokumentacji  

techniczno-ruchowej  urządzenia  wraz  z  instrukcją  obsługi,  kompletu  sprzętu,  narzędzi 
i środków ochrony indywidualnej. 

7.  Realizacja tematu: 

 

każdy uczeń analizuje dokumentację techniczno-ruchową urządzenia, 

 

prowadzący  przygotowuje  urządzenie  do  pracy,  uczniowie  obserwują  czynności 
wykonywane przez prowadzącego, 

 

prowadzący 

przygotowuje 

instalację 

wentylacyjną 

do 

czynności  

konserwacyjnych-iecza się w wymagane środki ochrony indywidualnej, 

 

prowadzący przeprowadza konserwację fragmentu instalacji wentylacyjnej, 

 

każdy uczeń po kolei wykonuje konserwację fragmentu instalacji wentylacyjnej, 

 

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i koryguje ewentualne nieprawidłowości i błędy. 

8.  Po oczyszczeniu całego fragmentu instalacji wentylacyjnej, uporządkowaniu miejsca pracy 

i  demontażu  urządzenia  czyszczącego,  uczeń  dokonuje  analizy  wykonanego  ćwiczenia. 
Wskazuje  wady  i  zalety  wybranej  metody  oczyszczania,  na  arkuszu  papieru  zapisuje 
informacje wymagane poleceniem ćwiczenia. 

9.  Uczeń wskazuje mocne i słabe punkty swojej pracy. 
10.  Nauczyciel  analizuje  pracę  ucznia  i  stwierdza  czy  dokonana  analiza  i  informacje  podane 

w pracy są zgodne z założeniami. 

11.  Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności wykonywania. 
12.  Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odszukaj w literaturze informacje na temat odbioru instalacji i urządzeń klimatyzacyjnych. 

Na  podstawie  zgromadzonych  informacji  przygotuj  się  do  wypowiedzi  na  temat:  W jaki  inny 
sposób,  od  przeprowadzonego  na  zajęciach,  można  dokonać  oczyszczenia  kanału  instalacji 
wentylacyjnej? 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

anonimowe ankiety oceniające sposób prowadzenia zajęć i nabytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

 

………………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  

 

Monter- 

instalator 

urządzeń 

technicznych 

w budownictwie wiejskim 723[05] 

Moduł: 

 

 

Instalacje 

stosowane 

obiektach 

budownictwa 

wiejskiego 723[05].Z3 

Jednostka modułowa: 

 

Wykonywanie 

instalacji 

wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych 723[05].Z3.05 

Temat: Montaż klimatyzatora kompaktowego. 

 
Cel ogólny
: kształtowanie umiejętności montowania urządzeń klimatyzacyjnych 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

odczytać dokumentację techniczną zadania, 

 

zorganizować stanowisko do montażu klimatyzatora, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa 
i higieny pracy, 

 

zgromadzić materiały, sprzęt i narzędzia do montażu klimatyzatora, 

 

określić  miejsce  montażu  klimatyzatora  w  ścianie  budynku,  zgodnie  z  wytycznymi 
technicznymi, 

 

wykonać otwór w przegrodzie do osadzenia klimatyzatora, 

 

osadzić klimatyzator w przygotowanym otworze, 

 

wykonać prace wykończeniowe po osadzeniu klimatyzatora w otworze, 

 

pod nadzorem uprawnionej osoby włączyć do zasilania elektrycznego klimatyzator, 

 

dokonać pod nadzorem uprawnionej osoby rozruch klimatyzatora, 

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

 

dokonać oceny ćwiczenia. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne, 

  tekstu przewodniego. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa. 

 
Czas:  90 minut. 
 
Uczestnicy: 
– 

uczniowie  kształcący  się  w  zawodzie:  monter  –  instalator  urządzeń  technicznych 
w budownictwie wiejskim. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja techniczno-ruchowa klimatyzatora, 

 

klimatyzator typu okiennego, 

 

przymiar taśmowy, 

 

przymiar składany, 

 

poziomnica, 

 

suwmiarka, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

 

kątowniki, 

 

drabina, 

 

młotek, 

 

przecinak, 

 

rylec, 

 

wiertarka z kompletem wierteł, cegły ceramiczne pełne, 

 

wapno, 

 

cement, 

 

woda, 

 

skrzynia drewniana lub metalowa, 

 

kielnia, 

 

paca, 

 

środki ochrony indywidualnej: rękawice parciane, okulary ochronne, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Przebieg zajęć: 
 
Zadanie dla ucznia 

Dokonaj montażu klimatyzatora kompaktowego, zgodnie z wytycznymi technicznymi. 

 
FAZA WSTĘPNA 

Czynności  organizacyjno-porządkowe,  podanie  tematu  lekcji,  zaznajomienie  uczniów 

z pracą metodą tekstu przewodniego. 
 
FAZA WŁAŚCIWA 
INFORMACJE 
1.  Jakie  parametry  powietrza  w  pomieszczeniu  ulegają  zmianie  po  zainstalowaniu 

klimatyzatora? 

2.  Jakie są podstawowe podzespoły klimatyzatora? 
3.  Gdzie powinien być zlokalizowany klimatyzator kompaktowy? 
4.  W jaki sposób montowany jest klimatyzator w przegrodzie budowlanej? 
5.  Jakie zasady bhp i ppoż. obowiązują podczas montażu urządzeń klimatyzacyjnych? 
 
PLANOWANIE 
1.  Ustal,  jakim  sprzętem  i  narzędziami  będziesz  posługiwał  się  podczas  montażu 

klimatyzatora? 

2.  Ustal, jakie kolejne czynności wykonasz przy osadzeniu klimatyzatora w przegrodzie. 
3.  Ustal,  w  jaki  sposób  dokonasz  czynności  wykończeniowych  po  zamontowaniu 

klimatyzatora? 

4.  Ustal,  jakie  środki  ochrony  indywidualnej  będą  niezbędne  podczas  wykonaniu  czynności 

wykończeniowych związanych z naruszeniem struktury przegrody? 

 
U, ZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty fazy planowania ćwiczenia z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

WYKONANIE 
1.  Zapisz  kolejność  czynności  związanych  z  osadzeniem  klimatyzatora  w  przegrodzie 

budowlanej i prac wykończeniowych. 

2.  Zapisz, jaki sprzęt, narzędzia i materiały będą niezbędne do wykonania prac montażowych 

i wykończeniowych. 

3.  Zaopatrz się w środki ochrony indywidualnej. 
4.  Dokonaj trasowania miejsca montażu klimatyzatora. 
5.  Wykonaj otwór w przegrodzie do osadzenia klimatyzatora. 
6.  Zamocuj klimatyzator w przegrodzie, zgodnie z dokumentacją techniczną. 
7.  Sprawdź poziom i pion montowanego urządzenia osadzonego w murze. 
8.  Wykonaj prace wykończeniowe. 
9.  Uporządkuj stanowisko pracy. 
10.  Zaprezentuj sposób wykonania ćwiczenia i napotkane trudności. 
 
SPRAWDZANIE 
1.  Czy poprawnie wykonano zaplanowane czynności? 
2.  Czy utrzymywano ład i porządek na stanowisku pracy? 
3.  Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia? 
 
ANALIZA 

Uczniowie  wraz  z  nauczycielem  wskazują,  które  etapy  ćwiczenia  sprawiły  im  najwięcej 

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne umiejętności 
zostały nabyte, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać. 
 
FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odszukaj w literaturze informacje na temat uruchamiania urządzeń klimatyzacyjnych.  

Na  podstawie  zgromadzonych  informacji  przygotuj  się  do  wypowiedzi:  Kiedy  wolno 
uruchomić  urządzenia  klimatyzacyjne,  kto  je  wykonuje,  jakie  dokumenty  są  niezbędne  do 
odbioru urządzenia klimatyzacyjnego? 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

anonimowe  ankiety  oceniające  sposób  prowadzenia  zajęć,  trudności  podczas 
wykonywania zadania i nabyte umiejętności 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1.  Organizacja  stanowiska  pracy  podczas  prac  montażowych 

i przygotowawczo-zakończeniowych 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Opracuj  instrukcję  bezpiecznego  korzystania  z  pracowni  szkolnej,  w  której  odbywać  się 

będą  ćwiczenia  praktyczne  związane  z  wykonywaniem  instalacji  wentylacyjnych 
i klimatyzacyjnych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  zasady  bhp  obowiązujące  podczas  wykonywania  ćwiczeń  związanych 

obróbką mechaniczną i montażową instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, 

2)  przeanalizować podstawowe wytyczne związane z organizacją bezpiecznej pracy, 
3)  przeanalizować zasady ergonomii, 
4)  opracować instrukcję bezpiecznego korzystania z pracowni szkolnej, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy na forum grupy, 
6)  porównać efekt swojej pracy z pracami pozostałych uczniów, 
7)  przeanalizować istniejące rozwiązanie i zaproponować ewentualne zmiany, 
8)  przedyskutować swoją propozycję z nauczycielem i pozostałymi uczniami. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego,  

– 

pokaz z objaśnieniem,  

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A4, 

– 

przybory kreślarskie, 

– 

ołówek, długopis, gumka, 

– 

instrukcje stanowiskowe, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad bezpiecznej organizacji pracy. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  trasowanie  układu  instalacji  wentylacyjnej,  według  załączonej  dokumentacji 

technicznej. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację techniczną instalacji wentylacyjnej, 
2)  przeczytać instrukcję bhp, 
3)  przygotować stanowisko pracy: dobrać narzędzia pomiarowe i narzędzia do trasowania, 
4)  wykonać trasowanie instalacji sanitarnej, zgodnie z dokumentacją techniczną, 
5)  sprawdzić wykonane pomiary, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
7)  dokonać oceny ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego,  

– 

ćwiczenia praktyczne,  

– 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej, 

 

przymiar kreskowy, 

 

przymiar taśmowy, 

 

przymiar składany, 

 

suwmiarka, 

 

kątowniki, 

 

rysiki, 

 

cyrkle, 

 

ryśnik, 

 

rylec, 

 

punktak, 

 

drabina. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

5.2.  Zadania wentylacji i klimatyzacji 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  klasyfikacji  systemów  wentylacji  według  znanych  Ci  kryteriów.  Przedstaw  ten 

podział w postaci schematu. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować rodzaje wentylacji występujące w rozwiązaniach technicznych, 
2)  wykonać schemat obrazujący podział wentylacji według znanych Ci kryteriów, wskazując 

te kryteria, 

3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego,  

– 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A4, 

– 

długopis, ołówek, linijka,  

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca podziału i klasyfikacji systemów wentylacyjnych. 

 
Ćwiczenie 2 

Na podstawie własnych doświadczeń i literatury z rozdziału 7, zaproponuj kryteria, które 

musi  spełnić  powietrze  w  pomieszczeniu,  aby  osoby  przebywając  w  nim  mogły  odczuwać 
komfort. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować pojęcie: komfort, 
2)  określić  warunki  komfortu  w  pomieszczeniu  związane  z  parametrami  powietrza 

wewnętrznego i zapisać je na arkuszu papieru formatu A4, 

3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego, 

– 

burza mózgów. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

długopis, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  komfortu  cieplnego  i  komfortu  związanego  z  jakością 
powietrza w pomieszczeniach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

5.3.  Wentylacja naturalna 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Ustal miejsce lokalizacji wybranego nawietrzaka w pokoju mieszkalnym. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować karty katalogowe wybranych nawietrzaków, 
2)  zapoznać się z konstrukcję i wymiaryi wybranego nawietrzaka, 
3)  zaproponować  lokalizację nawietrzaka poprzez określenie miejsca jego montażu, zgodnie 

z wytycznymi lokalizacji wybranego typu nawietrzaka, 

4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego,  

– 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A4, 

– 

karty katalogowe nawietrzaków, 

– 

długopis,  

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca wentylacji naturalnej w pomieszczeniach. 

 
Ćwiczenie 2 

Zamontuj  nawiewnik  nadokienny  jako  fragment  instalacji  wentylacyjnej  grawitacyjnej  dla 

doprowadzenia do pomieszczenia strumienia powietrznego o określonej wielkości. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację zadania, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  dobrać sprzęt, narzędzia, materiały i środki ochrony indywidualnej, 
4)  wyposażyć się w środki ochrony indywidualnej, 
5)  sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi monterskich, 
6)  określić  miejsce  montażu  nawiewnika  w  ścianie  budynku,  zgodnie  z  wytycznymi 

technicznymi, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

7)  wykonać otwór w przegrodzie do osadzenia nawiewnika, 
8)  osadzić nawiewnik w przygotowanym otworze, 
9)  wykonać prace wykończeniowe po osadzeniu nawiewnika w otworze, 
10)  sprawdzić poprawność zamocowania nawiewnika z dokumentacją, 
11)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
12)  ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

tekstu przewodniego,  

– 

ćwiczenia praktyczne,  

– 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

instrukcja montażu nawiewnika nadokiennego, 

– 

nawiewnik nadokienny, 

– 

przymiar taśmowy, 

– 

przymiar składany, 

– 

poziomnica, 

– 

suwmiarka, 

– 

kątowniki, 

– 

drabina, 

– 

młotek, 

– 

przecinak, 

– 

rylec, 

– 

wiertarka z kompletem wierteł, cegły ceramiczne pełne, 

– 

wapno, 

– 

cement, 

– 

woda, 

– 

skrzynia drewniana lub metalowa, 

– 

kielnia, 

– 

paca, 

– 

środki ochrony indywidualnej: rękawice parciane, okulary ochronne, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca wentylacji naturalnej w pomieszczeniach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

5.4.  Wentylacja mechaniczna 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Zamontuj  okap  nadkuchenny  wyposażony  w  wentylator  wyciągowy  i  podłącz  go  do 

kanału wentylacyjnego, zgodnie z dokumentacją techniczną. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację techniczną, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zgromadzić przewody i łączniki do wykonania ćwiczenia, 
4)  dobrać sprzęt, narzędzia, materiały i środki ochrony indywidualnej, 
5)  wyposażyć się w środki ochrony indywidualnej, 
6)  sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi monterskich, 
7)  wyznaczyć miejsce mocowania okapu do przegrody, 
8)  zamocować  okap  nadkuchenny  do  przegrody  sprawdzając,  czy  jest  zamocowany 

poziomo, 

9)  dobrać  uchwyty  i  wsporniki  do  zamocowania  fragmentu  instalacji  wentylacyjnej 

w przegrodzie budowlanej, 

10)  ocenić jakość przewodów, łączników i wsporników do mocowania, 
11)  dokonać trasowania przewodów na przegrodzie budowlanej, 
12)  zamocować uchwyty do przewodów, 
13)  przyciąć przewody na wymiar, 
14)  usunąć ostre krawędzie, 
15)  połączyć przewody tak, aby uzyskać drożną i szczelną instalację, 
16)  podłączyć przewody do okapu i otworu wentylacyjnego, 
17)  sprawdzić poziome i pionowe prowadzenie przewodu, 
18)  sprawdzić poprawność wykonanego fragmentu instalacji z dokumentacją, 
19)  podłączyć  silnik  elektryczny  wentylatora  do  sieci  sprawdzając,  czy  jest  prawidłowe 

uziemienie, 

20)  uruchomić wentylator, 
21)  sprawdzić poprawność pracy wentylatora, oceniając poziom hałasu, 
22)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
23)  ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja techniczna instalacji odciągu nadkuchennego, 

 

suwmiarka, 

 

punktak, 

 

rysik traserski, 

 

poziomnica, 

 

taśma stalowa miernicza, 

 

ołówek do znakowania, 

 

nożyce do cięcia prostego, 

 

komplet kluczy widełkowych i kluczy nasadowych, 

 

komplet wkrętaków sześciokątnych, 

 

wiertarka ręczna z kompletem wierteł widiowych, 

 

pilnik z trzonkiem – płaski, 

 

piłka, 

 

szlifierka ręczna, 

 

śruby, 

 

wkrętaki, 

 

odcinki rur kanałowych, 

 

łączniki, 

 

uchwyty mocujące, 

 

materiały uszczelniające, 

 

okap nadkuchenny z wentylatorem wyciągowym, 

 

drabina, 

 

rękawice ochronne, kask, okulary ochronne, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad montażu wentylacji mechanicznej. 

 
Ćwiczenie 2 

W  pomieszczeniu  biurowym  jest  zaplanowane  wykonanie  instalacji  wentylacyjnej 

nawiewno-wywiewnej. Zaproponuj schemat ideowy rozwiązania tej instalacji. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  na  podstawie  literatury  z  rozdziału  6,  wykonać  na  arkuszu  formatu  A4  schemat  ideowy 

rozwiązania instalacji wentylacyjnej nawiewno – wywiewnej, 

2)  zaprezentować sposób wykonania ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego, 

 

pokaz z objaśnieniem.  

 

Środki dydaktyczne: 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

długopis, ołówek, linijka, gumka, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca wentylacji mechanicznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

5.5.  Przewody i kształtki wentylacyjne 

 

5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  dokumentacji  technicznej  instalacji  wentylacyjnej  w  budynku,  wskaż 

wszystkie elementy instalacji wentylacyjnej wymagające izolacji akustycznej i cieplnej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację zadania, 
2)  wskazać elementy instalacji wentylacyjnej wymagające izolacji akustycznej i cieplnej, 
3)  zaproponować  sposób  wykonania  izolacji  poprzez  zapisanie  propozycji  na  arkuszu 

formatu A4, 

4)  zaprezentować sposób wykonania ćwiczenia, określić propozycje izolacji. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja techniczna instalacji wentylacyjnej, 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

długopis,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania instalacji wentylacyjnych. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  fragment  instalacji  wentylacyjnej  w  pomieszczeniu,  zgodnie  z  dokumentacją 

projektową. Zastosuj przewody stalowe prostokątne. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację projektową instalacji wentylacyjnej, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zgromadzić przewody do wykonania ćwiczenia, 
4)  dobrać sprzęt, narzędzia, materiały i środki ochrony indywidualnej, 
5)  wyposażyć się w środki ochrony indywidualnej, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

6)  sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi monterskich, 
7)  wyznaczyć miejsce mocowania przewodów do przegrody, 
8)  dobrać  uchwyty  i  wsporniki  do  zamocowania  fragmentu  instalacji  wentylacyjnej 

w przegrodzie budowlanej, 

9)  ocenić jakość przewodów, łączników i wsporników do mocowania, 
10)  zamocować uchwyty do przewodów, 
11)  wykonać otwory pod kołki mocujące, 
12)  oczyścić otwory, 
13)  podwiesić fragment instalacji z zamocowanymi wspornikami do przegrody, 
14)  sprawdzić prowadzenie przewodu, 
15)  sprawdzić poprawność wykonanego fragmentu instalacji z dokumentacją, 
16)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
17)  ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja projektowa instalacji wentylacyjnej, 

 

suwmiarka, 

 

punktak, 

 

rysik traserski, 

 

poziomnica, 

 

taśma stalowa miernicza, 

 

ołówek do znakowania, 

 

komplet kluczy widełkowych, 

 

komplet kluczy nasadowych, 

 

komplet wkrętaków sześciokątnych, 

 

wiertarka ręczna z kompletem wierteł widiowych, 

 

śruby, 

 

kołki mocujące, 

 

wkrętaki, 

 

odcinki rur kanałowych, 

 

uchwyty mocujące, 

 

materiały uszczelniające, 

 

drabina, 

 

rękawice ochronne, 

 

kask, 

 

okulary ochronne, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania instalacji wentylacyjnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

5.6.  Wybrane 

elementy 

instalacji 

wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych 

 

5.6.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

W instalacji wentylacyjnej uległ zanieczyszczeniu filtr działkowy. Zaproponuj sposób jego 

regeneracji lub wymiany. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować sposób demontażu filtra jego regeneracji lub wymiany, 
2)  zaplanować kolejne czynności związane z jego demontażem, 
3)  zaproponować  sposób  jego  regeneracji  lub  wymiany  poprzez  zapisanie  propozycji  na 

arkuszu formatu A4, 

4)  zaprezentować sposób wykonania ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

burza mózgów. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

karty katalogowe filtrów wentylacyjnych, 

 

dokumentacja techniczna instalacji wentylacyjnej, 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

długopis,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca elementów wyposażenia instalacji wentylacyjnych. 

 
Ćwiczenie 2 

W projekcie  instalacji wentylacyjnej wykonanej na rzucie poziomym budynku biurowego, 

wskaż miejsca instalowania otworów rewizyjnych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację projektową budynku, 
2)  przeanalizować  miejsca  sytuowania  otworów  rewizyjnych  na  podstawie  „Warunków 

technicznych wykonania i odbioru instalacji wentylacyjnych”, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

3)  na rzucie budynku zaplanować rozmieszczenie urządzeń, 
4)  zaprezentować sposób wykonania ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja projektowa budynku – rzut poziomy w skali 1: 100 lub 1: 50, 

 

„Warunki wykonania i odbioru instalacji wentylacyjnych”, 

 

ołówek, gumka, 

 

przyrządy kreślarskie: linijka, trójkąt, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania instalacji wentylacyjnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

5.7.  Wentylatory 

 

5.7.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Zaplanuj  czynności  związane  z  montażem  wentylatora  promieniowego  w  pomieszczeniu 

maszynowni. Na arkuszu papieru formatu A4 przedstaw swoją propozycję. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować rzut poziomy maszynowni i rozmieszczenie w niej urządzeń, 
2)  przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową wentylatora promieniowego, 
3)  wypisać  na  arkuszu  papieru  formatu A4  wymagania  związane  z  montażem  wentylatorów 

i kolejne czynności, 

4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

rzut poziomy maszynowni wraz z zaznaczonym elementami wyposażenia maszynowni, 

 

dokumentacja techniczno-ruchowa wentylatora promieniowego, 

 

ołówek, gumka, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad montażu wentylatorów. 

 
Ćwiczenie 2 

Porównaj  budowę  wentylatorów  osiowych  i  promieniowych  na  podstawie  ich 

dokumentacji  techniczno-ruchowej.  Scharakteryzuj  miedzy  innymi  różnice.    Dobierz 
wentylator  dla  zapewnienia  wentylacji  w:  budynku  mieszkalnym,  budynku  typu  szklarnia, 
budynku typu hala przemysłowa. Określ, jakie kryteria przyjąłeś podczas dokonywania doboru 
wentylatora.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować 

dokumentację 

techniczno- ruchową 

wentylatorów 

osiowych 

i promieniowych, 

2)  zapisać na arkuszu papieru formatu A4 zaobserwowane różnice, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

3)  dobrać wentylator dla zapewnienia wentylacji w: w: budynku mieszkalnym, budynku typu 

szklarnia, budynku typu hala przemysłowa, 

4)  określić kryteria doboru i zapisać je na arkuszu papieru, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

dokumentacja techniczno-ruchowa wentylatorów osiowych i promieniowych, 

 

arkusz papieru formatu A4, ołówek, gumka, długopis, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad doboru wentylatorów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

5.8.  Instalacje klimatyzacyjne 

 

5.8.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

W  pomieszczeniu  produkcyjnym  zaplanowane  jest  wykonanie  instalacji  klimatyzacyjnej. 

Zaproponuj schemat ideowy rozwiązania tej instalacji. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  na  podstawie  literatury  z  rozdziału  6,  wykonać  na  arkuszu  formatu  A4  schemat  ideowy 

rozwiązania instalacji klimatyzacyjnej, 

2)  zaprezentować sposób wykonania ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

długopis, ołówek, linijka, gumka, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca instalacji klimatyzacyjnych. 

 
Ćwiczenie 2 

Zaproponuj zestawienie elementów instalacji klimatyzacyjnych i urządzeń, które zapewnią 

w  pomieszczeniu  uzyskanie  określonych  parametrów  powietrza  (dla  pomieszczenia 
wskazanego przez nauczyciela). 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować parametry powierza które należy uzyskać w pomieszczeniu,  
2)  zaproponować  schemat  ideowy  klimatyzacji,  która  spełniać  będzie  założone  wymagania 

dla powietrza, poprzez zestawienie urządzeń klimatyzacyjnych i elementów instalacji, 

3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A4, 

– 

długopis, ołówek, gumka, linijka, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca instalacji klimatyzacyjnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

5.9.  Wybrane  elementy  instalacji  klimatyzacyjnych  i  sposób  ich 

montażu 

 

5.9.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wybierz  lokalizację  klimatyzatora  kompaktowego  w  pomieszczeniu  i  zamontuj  

go, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dane wyjściowe, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zgromadzić materiały, sprzęt i narzędzia do montażu klimatyzatora kompaktowego, 
4)  określić  miejsce  montażu  klimatyzatora  w  ścianie  budynku,  zgodnie  z  wytycznymi 

technicznymi, 

5)  wykonać otwór w przegrodzie do osadzenia klimatyzatora, 
6)  osadzić klimatyzator w przygotowanym otworze, 
7)  wykonać prace wykończeniowe po osadzeniu klimatyzatora w otworze, 
8)  połączyć silnik klimatyzatora pod nadzorem uprawnionej osoby, 
9)  dokonać pod nadzorem uprawnionej osoby rozruch klimatyzatora, 
10)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
11)  ocenić ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

klimatyzator kompaktowy, 

– 

przymiar taśmowy, 

– 

przymiar składany, 

– 

poziomnica, 

– 

suwmiarka, 

– 

kątowniki, 

– 

drabina, 

– 

młotek, 

– 

przecinak, 

– 

rylec, 

– 

wiertarka z kompletem wierteł, cegły ceramiczne pełne, 

– 

wapno, 

– 

cement, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

– 

woda, 

– 

skrzynia drewniana lub metalowa, 

– 

kielnia, 

– 

paca, 

– 

środki ochrony indywidualnej: rękawice parciane, okulary ochronne, 

– 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  zasad  wykonywania  instalacji  wentylacyjnych 
i klimatyzacyjnych. 

 
Ćwiczenie 2 

Dobierz  z  katalogów  technicznych  klimatyzator  typu  Split  spełniający  wymagania 

dotyczące  klimatyzowanego  pomieszczenia.  Opisz  jego  zalety  i  wady.  Opracuj  sposób  jego 
montażu, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową urządzenia. Określ, kto może dokonać 
odbioru  technicznego  zamontowanego  urządzenia.  Określ,  na  czym  polegać  będzie 
uruchomienie klimatyzatora i sprawdzenie prawidłowości jego działania. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową klimatyzatorów typu Split, 
2)  wybrać klimatyzator spełniający warunki wymagane w klimatyzowanym pomieszczeniu, 
3)  na arkuszu zapisać: nazwę, typ, parametry techniczne, 
4)  wypisać zalety urządzenia, wskazać jego przeznaczenie oraz sposób wykorzystania, 
5)  opracować instrukcję montażu, 
6)  opracować instrukcję uruchomienia i odbioru, 
7)  wskazać kwalifikacje ekipy dokonującej uruchomienia klimatyzatora 
8)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
9)  ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A 4, 

– 

długopis, 

– 

ołówek, 

– 

gumka, 

– 

katalogi techniczne klimatyzatorów, 

– 

dokumentacja techniczno-ruchowa klimatyzatorów typu Split, 

– 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  zasad  doboru  klimatyzatorów  i  ich  odbioru 
technicznego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

5.10. 

Odbiór instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

 

5.10.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Zaplanuj  czynności  związane  z  odbiorem  instalacji  wentylacyjnej.  Określ  dokumenty  do 

przeprowadzenia odbioru. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować się z dokumentację techniczną zadania, 
2)  zaplanować czynności związane z odbiorem instalacji wentylacyjnej, 
3)  wypisać w punktach czynności odbiorowe, 
4)  wypisać  w  punktach  dokumenty  niezbędne  do  przystąpienia  do  odbioru  instalacji 

wentylacyjnej, 

5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

arkusz papieru formatu A 4, 

– 

ołówek, długopis, linijka, gumka, 

– 

dokumentacja techniczna instalacji wentylacyjnej, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca odbioru instalacji wentylacyjnych. 

 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  konserwację  instalacji  wentylacyjnej  pod  kierunkiem  osoby  uprawnionej  do 

czynności  dozorowych  i  eksploatacyjnych  w  tym  zakresie,  zgodnie  z  wymaganym  zakresem 
konserwacji bieżącej. Ćwiczenie wymaga zorganizowania wycieczki zawodowej do wybranego 
budynku przemysłowego i uzgodnienia celu zaplanowanych ćwiczeń. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować zakres kontroli bieżącej instalacji wentylacyjnej, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zgromadzić materiały do smarowania i zabezpieczania instalacji przed działaniem korozji, 
4)  wyposażyć się w wymagany sprzęt ochrony indywidualnej, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

5)  wykonać czynności z zakresu konserwacji, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne,  

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

instalacja wentylacyjna w budynku przemysłowym, 

– 

dokumenty  dotyczące  eksploatacji  i  konserwacji  instalacji  i  urządzeń  wentylacyjnych: 
podręcznik  obsługi  i  wyszukiwania  usterek,  instrukcje  obsługi  urządzeń  i  elementów 
składowych  instalacji,  zestawienie  części  zamiennych,  wykaz  elementów  urządzeń 
regulacji automatycznej, raport potwierdzający przeszkolenie służb eksploatacyjnych, 

– 

smary, oliwiarki, 

– 

strzykawka do uszczelniania, 

– 

lampa z osłoną siatkową, 

– 

przedłużacz, 

– 

skrzynka z narzędziami, 

– 

środki  ochrony indywidualnej: rękawice parciane, okulary ochronne, obcisły ubiór, kask, 
obuwie ochronne, 

– 

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 

– 

protokół powykonawczy, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca wykonywania konserwacji instalacji wentylacyjnych. 

 

Ćwiczenie 3 

Zaplanuj  czynności  związane  z  naprawą  okrągłego  przewodu  stalowego  instalacji 

wentylacyjnej powieszonej do sufitu. Fragment instalacji ma uszkodzoną izolację termiczną.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zaplanować  czynności  naprawcze  dla fragmentu instalacji wentylacyjnej przedstawiając je 

w punktach, 

2)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
3)  ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego,  

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

ołówek, długopis, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  zasad  wykonywania  konserwacji  i  remontów  instalacji 
wentylacyjnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  instalacji 
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych”. 

Test składa się z 20 zadań, z których: 

 

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,  

-

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

-

  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  15  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 

ponadpodstawowego, 

-

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  a,  2.  c,  3.  b,  4.  a,  5.  a,  6. a, 7. b, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a, 
12. d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. b, 19. d, 20. b. 

 

 

Plan testu 
 

Nr 
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

 

Poprawna 

odpowiedź 

Zakwalifikować 

sposób 

wymiany 

powietrza 

do 

określonego 

rodzaju 

wentylacji 

Rozróżnić 

kształtki 

stosowane  

układach 

wentylacyjnych  

i klimatyzacyjnych  

Rozróżnić 

schemat 

instalacji 

klimatyzacyjnej 

Określić 

przeznaczenie 

elementów 

wyposażenia instalacji wentylacyjnej 

Wskazać 

zespoły 

występujące  

w klimatyzatorach typu Split 

Zastosować zasady lokalizacji elementów 
wyposażenia 

instalacji 

wentylacyjnej 

nawiewno-wywiewnej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

Dobrać  elementy  wyposażenia wentylacji 
miejscowej 

Dobrać sposób wentylacji pomieszczenia, 

którym 

odbywa 

się 

proces 

technologiczny  

Dobrać 

materiał 

do 

wykonywania 

przewodów wentylacyjnych  

10 

Zastosować  zasady  organizacji  ruchu 
powietrza w pomieszczeniach  

11 

Zastosować 

wytyczne 

związane  

z  technologią  montażu  przewodów  typu 
„spiro” 

12 

Zastosować 

wytyczne 

mocowania 

przewodów wentylacyjnych  

13 

Dobrać 

urządzenie 

do  zapewnienia 

wymaganej 

wilgotności 

powietrza  

w pomieszczeniu  

14 

Zastosować 

wytyczne 

do 

montażu 

instalacji wentylacyjnej  

15 

Zastosować 

wytyczne 

do 

montażu 

wentylatorów 

16 

Zastosować zasady bhp przy eksploatacji 
instalacji i urządzeń wentylacyjnych  

PP 

17 

Ustalić  zakres  czynności  związanych 
z  remontem  instalacji  wentylacyjnej  
i klimatyzacyjnej 

PP 

18 

Zaplanować 

czynności 

związane  

z uruchomieniem instalacji wentylacyjnej 

PP 

19 

Zaplanować 

terminy 

wykonywania 

technicznych 

przeglądów 

instalacji 

wentylacyjnych  

PP 

20 

Scharakteryzować  warunki  stosowania 
izolacji 

cieplnej 

przewodów 

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel sprawdzianu. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych i karty odpowiedzi, Określ  czas  przeznaczony 

na  udzielanie  odpowiedzi.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas 
przeprowadzania  sprawdzianu  (rozładuj  niepokój,  zachęć  do  sprawdzenia  swoich 
możliwości). 

8.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

9.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
10.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
11.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

12.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
13.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań dotyczących montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. 

Pytania  w  teście  są  to  pytania  wielokrotnego  wyboru  i  tylko  jedna  odpowiedź  jest 
prawidłowa. 

5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej karcie odpowiedzi – w pytaniach wielokrotnego 

wyboru  zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną 
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową), 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na  później  i  wróć  do  niego,  gdy  zostanie  wolny  czas.  Trudności  mogą  przysporzyć 
pytania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 35 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Do sposobów wymiany powietrza w wentylacji naturalnej zaliczamy wentylację 

a)  grawitacyjną. 
b)  miejscową. 
c)  hybrydową. 
d)  pożarową. 

 

2.  Kształtka wentylacyjna przedstawiona poniżej to 

a)  przewód „spiro”. 
b)  przepustnica. 
c)  odsadzka. 
d)  deflektor. 

 

 

3.  Poniższy schemat przedstawia 

a)  wentylację mechaniczną. 
b)  instalację klimatyzacyjną. 
c)  centralę klimatyzacyjną. 
d)  wentylację pożarową.  

 

 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

4.  Przepustnice są elementami urządzeń wentylacyjnych 

a)  służących do regulacji. 
b)  do oczyszczania powietrza. 
c)  spełniającymi zadania pomocnicze. 
d)  do ogrzewania lub chłodzenia powietrza. 

 

5.  Klimatyzatory typu Split składają się 

a)  jednostki zewnętrznej i wewnętrznej. 
b)  tylko z jednostki wewnętrznej. 
c)  tylko z jednostki zewnętrznej. 
d)  segmentów do montowania. 

 
6.  Filtr w wentylacji nawiewno-wywiewnej jest umiejscowiony pomiędzy 

a)  komorą kurzową i wentylatorem. 
b)  nagrzewnicą i wentylatorem. 
c)  nagrzewnicą i nawiewnikiem. 
d)  wentylatorem i wyrzutnią. 

 

7.  Ssawki lub okapy są elementem wyposażenia 

a)  klimatyzatora. 
b)  odciągu miejscowego. 
c)  wentylacji nawiewnej. 
d)  wentylacji wywiewnej. 

 

8.  W  procesach  technologicznych,  w  których  powstają  zanieczyszczenia:  pyły,  opary 

i wyziewy stosuje się wentylację 
a)  grawitacyjną. 
b)  hybrydową.  
c)  miejscową. 
d)  ogólną. 

 

9.  Materiałem, który nie jest stosowany do budowy przewodów wentylacyjnych jest 

a)  blacha stalowa ocynkowana. 
b)  blacha miedziana. 
c)  blacha cynkowa. 
d)  płyty z PVC. 

 

10.  Wentylacja nadciśnieniowa jest rodzajem wentylacji 

a)  naturalnej. 
b)  nawiewnej. 
c)  wywiewnej. 
d)  pożarowej. 

 

11.  Dwa odcinki przewodów typu „spiro” łączone są przez 

a)  nypel wtykowy. 
b)  spawanie. 
c)  nitowanie. 
d)  klejenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

12.  Przewody  wentylacyjne  mocowane  są  do konstrukcji  budowlanej  za pomocą  podwieszeń 

i podpór tak, aby była zachowana odległość od przegrody wynosząca co najmniej 
a)  1 cm. 
b)  3 cm. 
c)  5 cm. 
d)  10 cm. 

 

13.  Proces nawilżania powietrza następuje w 

a)  komorze kurzowej. 
b)  komorze zraszania. 
c)  nagrzewnicy 
d)  chłodnicy. 

 

14.  Przed każdym wentylatorem, przed każdą nagrzewnicą oraz w pobliżu łuków i odgałęzień 

zamontować należy 
a)  otwór rewizyjny lub wziernik. 
b)  tłumik kanałowy. 
c)  przepustnicę. 
d)  filtr. 

 

15.  Wentylatory promieniowe powinny być montowane 

a)  na własnym fundamencie w dowolnej pozycji. 
b)  w pozycji pionowej na własnym fundamencie. 
c)  w pozycji poziomej na własnym fundamencie. 
d)  w pozycji pionowej lub poziomej. 

 

16.  Gdy urządzenie wentylacyjne lub klimatyzacyjne jest w ruchu 

a)  można wykryć przyczynę jego ewentualnych zakłóceń w działaniu. 
b)  nie wolno dokonywać jego napraw. 
c)  wolno dokonywać jego naprawę. 
d)  wolno je konserwować. 

 
17.  Remont instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej ma na celu 

a)  wykonanie  czynności  przywracających  lub  doprowadzających  urządzenie  do  stanu 

technicznej sprawności. 

b)  zabezpieczenie silników elektrycznych przed wilgocią. 
c)  zabezpieczenie instalacji przed działaniem korozji. 
d)  sprawdzenie stanu technicznego instalacji. 

 

18.  Podczas uruchamiania instalacji wentylacyjnej w okresie letnim należy 

a)  dokonać regulacji otwarcia przepustnic. 
b)  otworzyć całkowicie przepustnice. 
c)  włączyć do pracy nagrzewnice. 
d)  zamknąć przepustnice. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

19.  Przeglądy techniczne urządzeń i instalacji wentylacyjnej należy przeprowadzać co 

a)  rok. 
b)  tydzień. 
c)  pół roku. 
d)  tydzień i pół roku. 

 

20.  Izolację cieplną należy bezwzględnie wykonać na przewodach instalacji wentylacyjnej, gdy 

różnica temperatury pomiędzy przepływającym powietrzem, a pomieszczeniem wynosi co 
najmniej 
a)  5 K. 
b)  10 K. 
c)  15 K. 
d)  20 K. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko …………………………………………………….. 
 

Wykonywanie instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

TEST 2 

 

Test  „próba  pracy”  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  instalacji 
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych” 

 

Zamontuj  okap  nadkuchenny  wyposażony  w  wentylator  wyciągowy  i  podłącz  go  do 

kanału wentylacyjnego, zgodnie z dokumentacją techniczną. 
 
Test jest przewidziany jako próba pracy”. 
 
Czas na wykonanie testu – 180 minut. 
 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

 
Za  każdą  prawidłowo  wykonaną  czynność  uczeń  otrzymuje  1  punkt.  Za  źle  wykonaną 

czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za uzyskanie co najmniej 14 punktów, 

-

  dostateczny – za uzyskanie co najmniej 15 punktów, 

-

  dobry – za uzyskanie co najmniej 17 punktów z 22 możliwych, w tym co najmniej 1 punkt 

za prezentację zadania, 

-

  bardzo dobry – za uzyskanie co najmniej 19 punktów z 22 możliwych, w tym co najmniej 

1 punkt za prezentację zadania 

 

Kryteria oceny 

Klucz punktowania 

Obszar 
wymagań 

Numer 
czynnoś
ci 

Sprawdzana czynność 

Kryterium  wykonania 
czynności 

Punktacja 

0 lub 1 

Uczeń 

analizuje 

dokumentację 

techniczną 

ćwiczenia 

Przeanalizował 
dokumentację 
techniczną ćwiczenia 

0 lub 1 

Uczeń 

zapoznaje 

się 

z dokumentacją  techniczno-
ruchową okapu 

Zapoznał 

się 

z dokumentacją 
techniczno-ruchową 
okapu 

0 lub 1 

Organizacja 
stanowiska 
pracy 

Uczeń 

organizuje 

stanowisko pracy 

Zorganizował 
stanowisko 

pracy, 

zgodnie  z  wymogami 
bhp i ergonomii 

0 lub 1 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

 

Uczeń  dobiera  przewody 
i łączniki 

do 

wykonania 

ćwiczenia 

Z  zestawu  przewodów 
i łączników  dobrał  te, 
które 

są 

zgodne 

z dokumentacją  

0 lub 1 

Uczeń 

dobiera 

sprzęt 

i narzędzia  do  wykonania 
ćwiczenia 

zestawu 

sprzętu 

i narzędzi 

dobrał 

wszystkie 

narzędzia 

i sprzęt do montażu  

0 lub 1 

Uczeń 

sprawdza 

stan 

techniczny sprzętu i narzędzi 

Sprawdził 

stan 

techniczny 

sprzętu 

i narzędzi 

0 lub 1 

Uczeń  ocenia  jakość  rur 
i łączników  

Ocenił 

jakość 

rur 

i kształtek, 

elementy 

wadliwe wyeliminował 

0 lub 1 

Uczeń 

wyposaża 

się 

w środki 

ochrony 

indywidualnej 

Uczeń  wyposażył  się 
w nakrycie 

głowy, 

rękawice 

okulary 

ochronne 

0 lub 1 

Uczeń 

wyznacza 

miejsce 

mocowania 

okapu 

do 

przegrody 

Uczeń 

wyznaczył 

miejsce 

mocowania 

okapu do przegrody 

0 lub 1 

10 

Uczeń  mocuje  okap  do 
przegrody 

jednocześnie 

sprawdzając  poziom  jego 
zamocowania 

Uczeń 

zamocował 

poziomo 

okap 

w stosunku 

do 

przegrody 

0 lub 1 

11 

Uczeń 

trasuje 

przebieg 

układania 

mocowania 

przewodów  na  przegrodzie 
budowlanej 

Na 

przegrodzie 

budowlanej 

zaznaczył 

przebieg 

instalacji 

i wyznaczył 
prawidłowo 

miejsca 

mocowania uchwytów 

0 lub 1 

12 

Uczeń  mocuje  uchwyty  do 
przegrody budowlanej 

Zamocował uchwyty do 
przegrody  budowlanej 
prawidłowo  posługując 
się wiertarką 

0 lub 1 

13 

Uczeń 

dokonuje 

cięcia 

i obróbki rur 

Przyciął 

obrobił 

odcinki  rur  –  czynność 
wykonał prawidłowo 

0 lub 1 

14 

Uczeń  dokonuje  wstępnego 
montażu  fragmentu  instalacji 
i koryguje ewentualne błędy  

Dokonał 

wstępnego 

montażu 

instalacji, 

skorygował  ewentualne 
błędy  

0 lub 1 

Wykonywanie 
zadania 
z zachowaniem 
przepisów  bhp 
i wymagań 
ergonomii 

15 

Uczeń mocuje przygotowany 
odcinek 

przewodu 

uchwytach mocujących 

Zamocował  odcinki  rur 
w uchwytach 
mocujących 

0 lub 1 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

 

16 

Uczeń 

łączy 

przewody 

z okapem 

otworem 

wentylacyjnym 

Połączył 

przewody  

z  okapem  i otworem 
wentylacyjnym 

0 lub 1 

Wykonywanie 
zadania 
z zachowaniem 
przepisów  bhp 
i wymagań 
ergonomii 

17 

Uczeń  sprawdza  zgodność 
wykonania 

ćwiczenia 

z warunkami 

technicznymi 

ćwiczenia 

Sprawdził 

zgodność 

wykonania 

ćwiczenia 

z warunkami 
technicznymi ćwiczenia 

0 lub 1 

18 

Uczeń 

podłącza 

silnik 

wentylatora 

do 

sieci 

elektrycznej  pod  nadzorem 
nauczyciela 

Podłączył 

wentylator 

do sieci elektrycznej 

0 lub 1 

19 

Uczeń 

sprawdza 

prawidłowość 

pracy 

wentylatora 

oceniając 

poziom hałasu 

Sprawdził 
prawidłowość 

pracy 

wentylatora 

0 lub 1 

Wykonywanie 
zadania 
z zachowaniem 
przepisów  bhp 
i wymagań 
ergonomii 

20 

Uczeń 

utrzymuje 

ład 

i porządek 

czasie 

wykonywania ćwiczenia 

Utrzymywał 

ład 

i porządek 

czasie 

wykonywania ćwiczenia 

0 lub 1 

21 

Uczeń  prezentuje  wykonane 
ćwiczenie 

Wskazał 

ewentualne 

nieprawidłowości 
i zaistniałe 

trudności 

podczas  wykonywania 
ćwiczenia 

0 lub 1 

Prezentowanie 
i ocena 
wykonanego 
ćwiczenia 

22 

Uczeń 

ocenia 

wykonane 

ćwiczenie  

Ocenił  jakość  swojej 
pracy 

0 lub 1 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

KARTA OBSERWACJI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 

Wykonywanie instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

 

Montaż  okapu  nadkuchennego  wyposażonego  w  wentylator wyciągowy i podłączenie go 

do kanału wentylacyjnego, zgodnie z dokumentacją techniczną. 

 

Obszar 
wymagań 

Czynności oceniane i kryteria wykonania 

Liczba 
punktów 

Czynność  1.  Zapoznawanie  się  z  warunkami  technicznymi 
ćwiczenia 
Kryterium  wykonania  uczeń  zapoznał  się  z  warunkami 
technicznymi ćwiczenia 

 

Czynność 

2. 

Zapoznawanie 

się 

dokumentacją  

techniczno-ruchową okapu 
Kryterium  wykonania:  uczeń  zapoznał  się  z  dokumentacją 
techniczno-ruchową okapu 

 

Czynność 3. Organizowanie stanowiska pracy 

Organizacja 
stanowiska 
pracy 

Kryterium  wykonania:  uczeń  zorganizował  stanowisko 
pracy, zgodnie z wymogami bhp i ergonomii 

 

Czynność 4. Dobieranie przewodów i łączników do wykonania 
zadania 
Kryterium  wykonania:  uczeń  dobrał  przewody  i  łączniki 
zgodne z dokumentacją 

 

Czynność  5.  Dobieranie  sprzętu  i  narzędzi  do  wykonania 
zadania 
Kryterium  wykonania:  
uczeń  dobrał  sprzęt  i  narzędzia 
zgodne z dokumentacją 

 

Czynność  6.  Sprawdzanie  stanu  technicznego  sprzętu  i 
narzędzi 
Kryterium  wykonania:  uczeń  sprawdził  stan  techniczny 
sprzętu i narzędzi 

 

Czynność 7. Ocena jakości rur, łączników 
Kryterium  wykonania:
  uczeń  ocenił  jakość  rur  i  kształtek, 
elementy wadliwe wyeliminował 

 

Czynność 8. Wyposażenie się w środki ochrony indywidualnej 
Kryterium  wykonania:  uczeń  zabezpieczył  się  w  środki 
ochrony indywidualnej wymienione w kluczu punktowania 

 

Czynność  9.  Wyznaczenie  miejsca  mocowania  okapu  do 
przegrody 
Kryterium  wykonania:  uczeń  wyznaczył  miejsce  mocowania 
okapu do przegrody, zgodnie z dokumentacją 

 

Czynność 

10. 

Mocowanie 

okapu 

do 

przegrody  

z równoczesnym sprawdzeniem poziomego usytuowania okapu 

 

Wykonywanie 
zadania 
z zachowaniem 
przepisów  bhp 
i wymagań 
ergonomii 

Kryterium  wykonania:  uczeń  zamocował  okap  poziomo 
w stosunku do przegrody 

 

Wykonywanie 
zadania 

Czynność  11.  Trasowanie  miejsca  układania  i  mocowania 
przewodów na przegrodzie budowlanej 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44 

Kryterium  wykonania:  uczeń  dokonał  trasowania  miejsc 
prowadzenia i mocowania przewodów 
Czynność 12.
 Mocowanie uchwytów do przegrody 

Kryterium  wykonania:  uczeń  zamocował  uchwyty  do 
przegrody budowlanej prawidłowo posługując się wiertarką 

 

Czynność 13. Przycinanie i obróbka przewodów 

Kryterium  wykonania:  uczeń  przyciął  i  obrobił  odcinki 
przewodów – czynność wykonał prawidłowo 

 

Czynność 14. Wstępny montaż fragmentu instalacji 

Kryterium  wykonania:  uczeń  wstępnie  zamontował 
podejścia i skorygował ewentualne błędy  

 

Czynność 15. Mocowanie fragmentu instalacji do uchwytów  

Kryterium  wykonania:  uczeń  zamocował  odcinki  rur 
w uchwytach mocujących  

 

Czynność  16.  Łączenie  fragmentu  instalacji  z  okapem  
i otworem wentylacyjnym w przegrodzie 
Kryterium  wykonania:  uczeń  szczelnie  i  prawidłowo 
połączył 

fragment 

instalacji 

okapem 

otworem 

wentylacyjnym w przegrodzie 

 

Czynność  17.  Sprawdzanie  zgodności  wykonania  ćwiczenia 
z dokumentacją ćwiczenia 
Kryterium 

wykonania: 

uczeń 

sprawdził 

zgodność 

wykonania ćwiczenia z dokumentacją ćwiczenia 

 

Czynność  18.  Podłączanie  silnika  wentylatora  do  sieci 
elektrycznej pod nadzorem nauczyciela 
Kryterium  wykonania:  uczeń  podłączył  pod  kierunkiem 
nauczyciela wentylator do sieci elektrycznej 

 

Czynność 19. Sprawdzanie prawidłowości pracy wentylatora 

Kryterium wykonania: uczeń sprawdził prawidłowość pracy 
wentylatora oceniając poziom hałasu i wibracji  

 

Czynność  20.  Utrzymywanie  ładu  i  porządku  na  stanowisku 
pracy 

z zachowaniem 
przepisów  bhp 
i wymagań 
ergonomii 

Kryterium wykonania: uczeń utrzymywał ład i porządek na 
miejscu pracy 

 

Czynność 21. Prezentacja wykonanego zadania 

Kryterium 

wykonania: 

uczeń 

wskazał 

trudności  

i ewentualne nieprawidłowości wykonanego ćwiczenia 

 

Czynność 22. Ocena wykonanego zadania 

Prezentowanie 
i ocena 
wykonanego 
zadania 

Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość swojej pracy 

 

Łączna liczba punktów 

 

Uzyskana 
liczba  punktów 
i ocena 

Uzyskana ocena szkolna 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, które będą w teście. 
5.  Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”, 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Określ czas przeznaczony na wykonanie zadania. 
8.  Rozdaj  uczniom  zestawy  różnych  łączników  i  odcinków  przewodów,  materiałów 

pomocniczych,  narzędzi  i  sprzętu  oraz  okap  nadkuchenny  z  dokumentacją  
techniczno-ruchową. 

9.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  sprawdzianu, 

rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości. 

10.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia wykonania ćwiczenia. 

11.  Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  czynności,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.  Przeczytaj bardzo uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z dokumentacją zadania. 
3.  Test  „próba  pracy”  oceniany  jest  według  punktacji  określającej  zarówno  czynności 

wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość. 

4.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
5.  Zaplanuj czynności do wykonania zadania. 
6.  Zorganizuj stanowisko pracy. 
7.  Dobierz sprzęt, narzędzia, materiały do wykonania zadania. 
8.  Wyposaż się z środki ochrony indywidualnej. 
9.  Sprawdź stan techniczny narzędzi, sprzętu i oceń jakość materiałów, łączników. 
10.  Wykonaj zaplanowane czynności konieczne do wykonania zadania. 
11.  Zamocuj  okap  nadkuchenny  w  wyznaczonym  miejscu,  sprawdź  poziom  zamocowanego 

okapu. 

12.  Wytrasuj miejsce przebiegu instalacji wentylacyjnej na przegrodzie budowlanej. 
13.  Po  dokonanym  doborze  odcinków  przewodów  i  łączników  –wstępnie  zmontuj  fragment 

instalacji. 

14.  Zamocuj  wykonany  fragment  instalacji  w  przegrodzie  za  pomocą  uchwytów  mocujących 

po jej prawidłowym uszczelnieniu. 

15.  Połącz instalacje wentylacyjną z okapem. 
16.  Pod nadzorem nauczyciela dokonaj podłączenia wentylatora do sieci elektrycznej. 
17.  Oceń poprawność wykonanego fragmentu instalacji poprzez porównanie go z warunkami 

ćwiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

46 

18.  Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy. 
19.  Po zakończonym zadaniu uporządkuj stanowisko pracy. 
20.  Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia. 
21.  Na rozwiązanie testu masz 180 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

 

suwmiarka, 

 

punktak, 

 

rysik traserski, 

 

poziomnica, 

 

taśma stalowa miernicza, 

 

ołówek do znakowania, 

 

nożyce do cięcia prostego, 

 

komplet kluczy widełkowych, 

 

komplet kluczy nasadowych, 

 

komplet wkrętaków sześciokątnych, 

 

wiertarka ręczna z kompletem wierteł widiowych, 

 

pilnik z trzonkiem – płaski, 

 

piłka, 

 

szlifierka ręczna, 

 

śruby, 

 

wkrętaki, 

 

odcinki przewodów, 

 

łączniki, 

 

uchwyty mocujące, 

 

materiały uszczelniające, 

 

okap nadkuchenny z wentylatorem wyciągowym, 

 

drabina, 

 

rękawice ochronne, 

 

kask, 

 

okulary ochronne, 

 

dokumentacja techniczno-ruchowa okapu nadkuchennego, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad wykonywania instalacji wentylacyjnych. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

47 

7.  LITERATURA 

 
1.  Gaziński  B.,  Krzyżaniak  G.:  Technika  klimatyzacyjna  dla  praktyków.  Komfort  cieplny, 

zasady obliczeń i urządzenia. Systherm serwis, Poznań 2005 

2.  Hoffmann  Z.,  Lisiczki  K.:  Instalacje  budowlane.  Podręcznik  dla  technikum.  WSiP, 

Warszawa 1992 

3.  Horstkotte 

K., 

Denzler 

H.: 

Poradnik 

montera 

urządzeń 

wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych. Instalator Polski, Warszawa 1999 

4.  Krygier  K.,  Cieślowski  S.:  Instalacje  sanitarne  Cz.  2.  Podręcznik  dla  szkoły  zasadniczej 

i technikum. WSiP., Warszawa 1998 

5.  Krygier  K.,  Klinke  T.,  Sewerynik  J.:  Ogrzewnictwo,  wentylacja,  klimatyzacja.  WSiP, 

Warszawa 2005 

6.  Poniatowski 

S., 

Warunki 

techniczne 

wykonania 

odbioru 

robót  

budowlano-montażowych. Tom II. ARKADY, Warszawa 1998 

7.  Pykacz  S.,  Buczyńska  –  Tytz  E.:  Warunki  techniczne  wykonania  i  odbioru  instalacji 

wentylacyjnych. Wymagania techniczne COBRTI INSTAL. Zeszyt 5. COBRTI INSTAL, 
Warszawa 2006 

8.  Rozporządzenie  Min.  Infrastruktury  z  dnia  07.04.2004  r.  w  sprawie  warunków 

technicznych,  jakim  powinny  odpowiadać  budynki  i  ich  usytuowanie  (Dz.  U.  nr  109 
z 2004 r.) 

9.  Rubik  M.,  Nowicki  J.:  Centralne  ogrzewanie,  wentylacja,  ciepła  i  zimna  woda  oraz 

instalacje gazowe w budynkach jednorodzinnych. Poradnik. Ośrodek Informacji „Technika 
instalacyjna w budownictwie”, Warszawa 2000  

10.  Ustawa  „Prawo  budowlane”  z  dnia  28.07.2005  r.  (Dz.U.  z  2005  r.  Nr  163, poz.1364)  – 

ostatni tekst jednolity Dz. U. nr 80 z 2003 r. 

11.  www.e-instalacje.pl/128_2972.htm 
12.  www.klimatyzacja.ekoprojekt.net.pl