3. ZASILANIE
Struktura układu zasilania
ENERGET.
SYSTEM
KRAJOWY
A
B
LINIA 110 kV
GPZ
110kV/SN
LINIA 15
÷ 30 kV
PODSTACJA
TRAKCYJNA
3 KV DC
PODSTACJA
TRAKCYJNA
3 KV DC
LINIA 110 kV
ENERGET.
SYSTEM
KRAJOWY
Transformacja napięcia w systemie trakcji 3kV DC
ogólnopaństwowa
sieć energetyczna
podstacja trakcyjna
zasilacz trakcyjny
sieć jezdna
sieć szynowa
kabel
powrotny
Ogólny schemat zasilania trakcji elektrycznej prądu stałego
Sieć trakcyjna kolejowa
a)
b)
c)
Odbieraki a) krążkowy, b) łyżkowy, c) pantografowy
Konstrukcja sieci jezdnej musi być dostosowana do prędkości jazdy
pojazdów oraz do wartości prądów przez nie czerpanych.
Występują następujące konstrukcje sieci trakcyjnej:
a) sieć płaska
b) sieć łańcuchowa pojedyncza
c)
sieć łańcuchowa podwójna
Ze względu na ograniczenie wpływu warunków atmosferycznych
rozróżnia się sieć łańcuchową:
a)
nieskompensowaną,
b)
półskompensowaną
c)
skompensowaną
30
÷ 40 m
Sieć płaska
Sieć łańcuchowa podwójna
Sieć łańcuchowa pojedyncza
Szkic zawieszenia sieci półskompensowanej i skompensowanej
Kształt drutów jezdnych musi umożliwiać wygodne ich mocowanie w
zaciskach podwieszeniowych sieci oraz prawidłową współpracę z odbierakiem
prądu. Powszechnie stosuje się przewód profilowany – okrągły z podłużnymi
rowkami w górnej części - oznaczenie Djp (drut jezdny profilowany) z liczbą
określającą przekrój przewodu w mm
2
.
Przewody mogą mieć różne powierzchnie
przekroju: 50 – 120 mm
2
, dla kolei Djp 100.
W Polsce na torach szlakowych stosuje się sieci całkowicie skompensowane,
zapewniające bezzwisowe położenie przewodów (wyjątek – tunele).
Sieć ma linkę nośną o przekroju 95 lub 120 mm
2
i dwa przewody jezdne o
przekroju 100 mm
2
każdy. Przewody prowadzone są w odległości 8 cm od
siebie.
Stosowane są różne typy sieci, w zależności od charakteru linii, a przede
wszystkim jej obciążenia i prędkości jazdy pociągów, przykładowo:
YC120-2C – dla 120 km/h, lina nośna 120 mm
2
Cu, dwa przewody jezdne
100 mm
2
Cu oraz przewód dodatkowy 25 mm
2
Cu,
YC95-2C – dla 120 km/h, lina nośna 95 mm
2
Cu, reszta jak wyżej.
Wysokość zawieszenia przewodów jezdnych mierzy się od główki szyny. Na
PKP wynosi 5,6 m (min 4,9, max 6,1 m).
Rozróżnia się indywidualne i grupowe zawieszenia sieci trakcyjnej. Przy
zawieszeniu indywidualnym sieć każdego toru ma własne konstrukcje
wsporcze – słupy trakcyjne. Przy zawieszeniu grupowym sieci wielu torów (na
stacjach) stosuje się wspólne konstrukcje – bramki.
Sieć trakcyjna w komunikacji miejskiej
W sieciach tramwajowych stosuje się zasilanie jednostronne sekcji - rysunek.
Zasilacze są wyprowadzone w pobliżu izolatorów sekcyjnych.
W bezawaryjnym stanie pracy zasilacz rezerwowy jest odłączony od sieci.
Koło pneumatyczne w
pojeździe metra
(np. metro w Paryżu)
Zasilanie i sekcjonowanie sieci kolejowej
Sieć jezdna jest zasilana z podstacji trakcyjnych za pomocą
zasilaczy, wykonanych najczęściej jako linie kablowe. Zasilacze
wprowadzone są na sieć w tzw. punktach zasilania.
W sieciach kolejowych na szlaku, w warunkach normalnej
eksploatacji, stosowane jest dwustronne zasilanie każdego odcinka sieci
jezdnej oddzielnymi zasilaczami, wyprowadzonymi z sąsiednich podstacji.
Dwustronne zasilanie zwiększa pewność działania układu oraz jego
sprawność przez zmniejszenie spadków napięcia i strat mocy w sieci.
Podziału sieci na odizolowane od siebie odcinki dokonuje się za
pomocą
tzw. elementów sekcjonowania podłużnego
-
izolatorów
sekcyjnych.
Dalsze zmniejszenie spadków napięcia w sieci osiąga się dzięki
zastosowaniu kabin sekcyjnych, umieszczonych mniej więcej pośrodku
odległości między podstacjami.
a)
podstacja
podstacja
b)
podstacja
podstacja
kabina sekcyjna
Schemat zasilania i sekcjonowania sieci jezdnej na szlaku:
a) linii jednotorowej, b) linii dwutorowej
2
1
B
A
C
D
3
4
+
tor1
tor2
S
S
PODSTACJA
KABINA
SEKCYJNA
PODSTACJA
+
+
SEKCJA I
SEKCJA II
2
1
B
A
C
D
3
4
+
tor1
tor2
S
S
PODSTACJA
KABINA
SEKCYJNA
PODSTACJA
+
+
SEKCJA I
SEKCJA II
POJAZD
a)
b)
c)
Układ zasilania z kabiną
sekcyjną
a)
schemat uproszczony
b)
schemat z
wyłącznikami
szybkimi
c)
zasilanie pojazdu
trakcyjnego
2
1
B
A
C
D
3
4
+
tor1
tor2
S
S
PODSTACJA
KABINA
SEKCYJNA
PODSTACJA
+
+
SEKCJA I
SEKCJA II
2
1
3
4
+
tor1
tor2
PODSTACJA
PODSTACJA
+
Z
Z
d)
e)
d)
wyłączenie sekcji toru
przy wystąpieniu
zwarcia
e)
wyłączenie toru na
odcinku między -
podstacyjnym przy
wystąpieniu zwarcia
podstacja tr.
a)
b)
c)
kabina sekcyjna
Sposoby
zasilania sieci
stacyjnej:
a) z sieci
torów
szlakowych,
b) z podstacji,
c) z kabiny
sekcyjnej
1
2
1
2
17
3
16
6
1
2
30
2
20
80
podstacja trakcyjna
70
107
7
1
4
40
10
8
108
18
39
29
19
9
106
106
106
106
106
60
Przykład sekcjonowania sieci na stacji; numeracja odłączników
Podstacje trakcyjne
Podstacja trakcyjna składa się z trzech zasadniczych części:
1.
rozdzielni energetycznej wysokiego napięcia
2.
grupy urządzeń przetwarzających energię dostarczoną na energię o
takich parametrach, jakie są potrzebne do zasilania pojazdów
3.
rozdzielni prądu przetworzonego
(+)
mostek prostowniczy
Dł. katodowy
(-)
D1
D2
D3
D4
D5
D6
filtr rezonansowy
filtr typu
Γ
a)
b)
c)
Urządzenia podstacji trakcyjnej
OU1
OL1
W1
OS1
LWN1
OSZ1
WZ1
T1
P1
D1
OP1
WS1
-
(+)
+
Odłącznik szyny
zapasowej
TP1
TP2
OP2
OP1
S1
S2
0,4kV
OU2
OL2
W2
OS2
LWN2
OSZ2
WZ2
T2
P2
D2
OP2
Odłącznik szyny
głównej
Wyłącznik szybki
Odłącznik liniowy
WS5
F
Z1
Z2
Z3
Z4
Z5
Do szyn
K
ab
le
p
o
w
ro
tn
e
Do sieci jezdnej
OS
15 kV
WZ
Wyłącznik
zapasowy
Schemat obwodu
głównego podstacji
trakcyjnej kolejowej
systemu prądu
stałego
Podstacja trakcyjna
OZ2
OZ1
02
01
OZ5
OP
05
OZ4
OZ3
03
04
Tor 2
Tor 1
Schemat połączenia podstacji trakcyjnej kolejowej systemu prądu stałego
z siecią trakcyjną
Zespół prostownikowy przy transformacji 110/3 kV
Prądy błądzące
kabel
powrotny
szyny
rurociąg
strefa katodowa szyny
strefa anodowa szyny
strefa katodowa rurociągu
strefa anodowa rurociagu
I
sz
(x)
∆U
szyna-ziemia
-
+