34

HAKIN9

ATAK

4/2009

D

zisiejszy artykuł będzie poświęcony
bardzo rozległej tematyce bezpieczeństwa
informacji. W pierwszej kolejności nawiążę

do wydania grudniowego, w którym bardzo
dokładnie opisywałem techniki socjotechniczne, a
później – przytaczając kilka przykładów – opiszę
ataki typu phreaking lub pharming. Następnie
opiszę, na czym polegają te techniki, jak były
wykorzystywane i w jaki sposób nowoczesne
rozwiązania (w szczególności karty inteligentne)
umożliwiają wykonywanie tych ataków dziś.
Mam nadzieję, że treść wyda się Wam ciekawa,
zapraszam więc do miłej lektury. Czytelnicy, którzy
zapoznali się z grudniowym wydaniem hakin9, z
pewnością widzieli także artykuł dotyczący ataków
socjotechnicznych. Dla osób, które go jednak nie
czytały, spróbuję zrobić małe streszczenie – aby ta
technika nie była nikomu obca.

Socjotechnika to nic innego, jak wykorzystywanie

swoich cech charakteru w bardzo niecnych celach
– odpowiedniego zmanipulowania osoby, z którą
się rozmawia. Swoje źródła socjotechnika ma w
manipulacji. Wyszkolony socjotechnik posługuje
się tą techniką bardzo sprawnie – w jej zakres
wchodzą: reguła wzajemności, zasada kontrastu,
zadawanie zamkniętych pytań, zasada konformizmu,
autorytetów, sympatii, zasady placebo. Są ta
bardzo ciekawe techniki, które wykorzystywane
są także w reklamach czy promocjach. W
jednym celu: by nakłonić nas do zakupu naszego
ulubionego produktu, którego tak naprawdę nie
potrzebujemy, wspomagając sprzedaż. Artykuł o

RAFAŁ PODSIADŁY

Z ARTYKUŁU

DOWIESZ SIĘ

poznasz nietypowe sposoby

łamania zabezpieczeń,

dowiesz się jak funkcjonują karty

kredytowe.

CO POWINIENEŚ

WIEDZIEĆ

znać ogólne zasady psychologi,

podstawy elektroniki,

podstawy informatyki.

tej tematyce znajduje się w hakin9 12/2009 (Ataki
Socjotechniczne). Osobiście zachęcam jeszcze
raz do zagłębienia się w ten temat, ponieważ
tylko i wyłącznie przez poznawanie technik, jakimi
można nas zaatakować, jesteśmy w stanie się
skutecznie bronić. Nawet urządzenie szkolenia czy
przeprowadzenie zwykłej rozmowy z pracownikiem
pierwszego kontaktu jest bardzo ważne. Pierwszym
i ważnym krokiem takiego ataku jest zapoznanie się
z obiektem, który atakujemy, rozpisanie jego cech,
właściwości, struktur. A także zebranie wszystkich
– istotnych i nieistotnych informacji. To wszystko
ma na celu znalezienie miejsc, w których struktury
są słabe i narażone na łatwą zmianę – podatne
na wstrzyknięcie nieprawdziwych informacji. Nawet
społeczeństwo może być traktowane jako obiekt.
A jego gruntowna analiza, przeprowadzona przez
instytucje badania opinii publicznej, może nam
bardzo dużo powiedzieć o jego słabych i mocnych
stronach. Przez zbieranie odpowiedzi na proste, z
pozoru nic nieznaczące pytania, możemy zbudować
mapę rozwiązań, charakterystykę społeczeństwa
w odniesieniu do zadanego pytania. Na co to
komu? Taka mapa społecznych odpowiedzi daje
nam bardzo dużo wiedzy o ludziach i ich życiu,
problemach i troskach. Możemy w ten sposób
dobrać odpowiedni tryb reklamy i rozwiązać te
problemy w prosty i przyjemny sposób – dać to,
czego wymaga społeczeństwo. Dlatego reklamy
proszków do prania mają swój określony czas
emisji. Wykorzystywanie atutów prezenterów, by
zwiększyć oglądalność – to czysty marketing, w

Stopień trudności

Phreaking

– łamanie

zabezbieczeń

Zapraszam na podróż w której poznamy pierwsze metody

phreaking’u dowiemy się jak prekursorzy wykorzystywali swoją

wiedzę i której uchylimy rąbka tajemnicy.

35

HAKIN9

SOCJOTECHNIKA, PHREAKING, PHARMING

4/2009

którym nie jest ważny człowiek, a jedynie
pieniądze na nim zarobione. Wystarczy
spojrzeć na reklamę – każda ma początek
i zakończenie, opowiada jakąś historię.
Bardzo dużo można się nauczyć z telewizji.
Są tam wzorce, które pobudzają emocje,
oddziałują na naszą wiedzę, intelekt i
instynkty. Naprawdę dużo można się
nauczyć. Na późniejszym etapie swojej nauki
należy skupić się na sobie, przez stosowanie
odpowiedniej barwy głosu, przez wdzięk
możemy osiągnąć bardzo wiele. Miły kobiecy
głos zawsze zostanie zapamiętany, tak samo,
jak mężczyzna, którego głos jest wyraźny i
brzmiący.

Kiedy już znamy daną firmę i jej układ

personalny, działy i inne elementy związane
z tym obiektem, możemy wykorzystać naszą
wiedzę w jakimś niecnym celu. Na przykład
– jak zdobyć numer telefonu do naszego
prezesa. Trzeba pamiętać zasadę numer 1
– nigdy, przenigdy nie podaje się numeru
telefonu prezesa osobom trzecim. Ale my
tego chcemy, a to, czego chcemy, jest
najważniejsze. Wykonujemy zatem prosty
telefon do firmy, możemy np. powiedzieć, że
jesteśmy z banku, ale to już bardzo zgrany
numer, więc odradzam.

Jeśli trafimy na niekompetentną osobę,

zostaniemy rozłączeni. Jednak spróbujmy
zagrać tak: Dzień dobry, jesteśmy firmą,
która udziela pomocy przy wdrażaniu
nowoczesnych systemów informatycznych.
Jeśli Pan/Pani miał już do czynienia z innymi
firmami, informujemy, że nasza praca
jest za darmo. Pozyskujemy fundusze z
Unii Europejskiej i chcielibyśmy wspomóc
Waszą firmę zarówno darmowym sprzętem,
jak i oprogramowaniem. Do tego jednak
potrzebujemy informacji, czy jesteście czymś
takim zainteresowani. Naszą ofertą pomocy.
W związku z tym pozostawię swoje dane
osobowe i numer telefonu – i jeśli byłby
Pan tak miły i przekazał te dane do osoby
decydującej, będę wdzięczny. Chcielibyśmy
już dziś nawiązać współpracę, gdyż termin
składania wniosków upływa pod koniec
tygodnia, a to od daty podpisania wniosku
zależy, jakiej pomocy możemy Wam udzielić.

Jeśli ktoś po drugiej stronie będzie

zainteresowany rozmową, należałoby dodać:
Jest to program tylko jednorazowej pomocy,
może w nim wystartować każda firma,
ale tylko raz. Dlatego ciągle poszukujemy
nowych klientów, którym moglibyśmy pomóc.
W tym programie fundusze są bardzo

duże, ale też ograniczone, dlatego ważne
jest, by wnioski napływały w odpowiednim
czasie i były dobrze przygotowane. Aby
w pełni wykorzystać przyznane Waszej
firmie fundusze, chcielibyśmy poznać Was
lepiej. Czy moglibyśmy się umówić na
spotkanie z prezesem firmy, aby określić
jego oczekiwania dotyczące tej pomocy?
Moglibyśmy wtedy przedstawić odpowiednie
materiały i zakres pomocy, jakiej możemy
udzielić. Dlatego proszę o szybki kontakt w
miarę możliwości....

To jeden z przykładów oszustwa, za które

można odpowiadać z Kodeksu Cywilnego.
Osobiście nie zalecam stosowania
podobnych technik, a jedynie zaznajomienie
się z nimi, gdyż, będąc po drugiej stronie
barykady, obronimy się przed tego typu
kłamstwem. Systemy informatyczne także
dają się oszukiwać – np. przez wprowadzanie
nieprawdziwych danych do strumienia
informacji. Wtedy mamy szansę osiągnąć
swój cel. Oczywiście to również jest karane
– pamiętajmy, że zgodnie z polskim
prawem ścigane są już przygotowania
zmierzające do popełnienia przestępstwa.
Tutaj nasuwa się dylemat, czy zdobywanie
wiedzy w dziedzinie socjotechniki już jest
przestępstwem, czy dopiero jej wykorzystanie.
Nie znam się na prawie aż tak dobrze, by
moja wypowiedź w tej kwestii mogła być

tutaj pomocna. Dlatego też odpowiedź na to
pytanie pozostawię bez rozwiązania.

Powiedzmy słów kilka o oszustwach

telefonicznych. W latach 70, gdy centrale
telefoniczne pracowały na zasadach
impulsowych, a głos ludzki i sygnały kontrolne
były przesyłane jedną linią, można było
dokonać włamania i wymusić na centrali
nawiązanie połączenia między dwoma
telefonami bez uiszczania najmniejszej opłaty.
Nie jest to socjotechnika, ale wykorzystuje
w pewnym sensie podobny mechanizm
– podszywania się. Taki rodzaj włamań
określono jako phreaking. To kradzież
sygnału telefonicznego, sygnału i czasu
centrali. Phreaking został zapoczątkowany
w USA w związku z dużą powszechnością
automatycznych central telefonicznych.
Sygnały kontrolne składały się z 1 lub
(przeważnie) z 2 częstotliwości. Te pierwsze
można było przy odpowiedniej praktyce
nawet wygwizdać. Te drugie były generowane
za pomocą bardzo prostych urządzeń
elektronicznych, takich jak tonedialery.

Szybko zauważono wady central

telefonicznych, a następnie je wyeliminowano.
Kolejnym krokiem włamywaczy było
kopiowanie kart magnetycznych, a
marzeniem phreakera była karta o
nieograniczonej pojemności rozmowy. W
taki sposób spreparowana karta nazwana

Rysunek 1.

Schemat PC/SC

�������

�������

�����������������������������

�������

���

���

�����

�����

���

���

���

��

�����

���

���

���

���

������

���������������������������������

�������

������

�����

��������

���

���

���

�

�

�

������������������������������������������������

36

HAKIN9 4/2009

37

HAKIN9

4/2009

została świętym Graalem, ale większość
systemów nie dopuszcza takich kart
– można za to często nagrywać karty
o pojemności większej niż największa
dostępna w sprzedaży. Budowa takiej karty
wygląda następująco: część magnetyczna
karty jest podzielona na 4 obszary. Jest
na niej zapisana maksymalna liczba
impulsów. Poszczególne obszary mogą
być namagnesowane dwoma biegunami
(+ i -), można to sprawdzić przy pomocy
magnesu, który przesuwamy nad
paskiem magnetycznym dość szybko
(można wyczuć, że magnes raz jest lekko
przyciągany, a raz lekko odpychany). Gdyby
ktoś użył taśmy VHS, mógłby wykonać
kopię karty. Następnie musiałby odtworzyć
magnesem poprzednie pola. Przed całym
eksperymentem dobrze jest zostawić kilka
impulsów, ponieważ prawdopodobnie karta
po wyczerpaniu zostanie poddana silnemu
polu magnetycznemu w budce telefonicznej,
które ją skasuje.

Następną generacją kart są karty tzw.

inteligentne. To karty mikroprocesorowe lub
chipowe, posiadające wbudowany układ
– chip (zamiast lub wraz z powszechnie
stosowanym paskiem magnetycznym).
Karta chipowa uznawana jest za praktycznie
niemożliwą do sfałszowania ze względu
na możliwość kontrolowania przez
mikroprocesor dostępu do informacji
w nim zapisanych oraz specjalny język
komunikacji. W układzie mikroprocesora
zaszyte są funkcje zabezpieczające przed
kopiowaniem zawartości karty. W pamięci
układu może znajdować się kilkadziesiąt
razy więcej informacji niż na standardowym
pasku magnetycznym – pozwala nam to na
wykorzystanie go do innych, dodatkowych
celów. Pasek magnetyczny jest ograniczony
jedynie do 130 znaków. Karty chipowe mogą
służyć (poza standardowymi funkcjami
płatniczymi) jako karty rabatowe, telefoniczne,
opłat (np. parkingowych), identyfikacyjne itp.
Rozwój handlu elektronicznego, powodujący
także wzrost znaczenia e-bankingu, stwarza
dodatkowe możliwości zastosowania kart
mikroprocesorowych jako bezpiecznych
układów.

Mechanizm autoryzacji transakcji bazuje

w tym przypadku nie tylko na podpisie
klienta na dokumencie potwierdzającym
jej wykonanie, ale też na numerze PIN
– Personal Identification Number. Ponadto
autoryzacja może być dokonywana w

trybie offline, co zapobiega ewentualnemu
przechwyceniu danych podczas ich
transmisji łączami telekomunikacyjnymi.

Następnym plusem karty

mikroprocesorowej jest odporność na
pole elektromagnetyczne, a jej trwałość
(okres zużycia) jest 3 razy dłuższa niż karty
magnetycznej.

Do bardzo istotnych zalet karty

mikroprocesorowej należy zaliczyć również
niski koszt jej eksploatacji w porównaniu do
utrzymania oddziałów banków.

Koszt wydania karty (produkcja,

personalizacja) jest jednak stosunkowo
wysoki. Jest to związane przede wszystkim
z wykorzystaną technologią, która
zaszyta jest w mikroprocesorze na karcie.
Jednakże z tematem tym wiąże się również
programowanie chipów. Banki w Polsce
instalują na kartach stosunkowo prostą
aplikację, służącą głównie do wypłaty
gotówki oraz dokonywania standardowych
transakcji płatniczych. Powodem tego jest
kolejna wada rynku kart mikroprocesorowych
– słaba infrastruktura sieci akceptacji kart.
Nadal funkcjonuje stosunkowo niewielka
liczba punktów autoryzacyjnych, które
mogą obsługiwać karty chipowe. Jedynym
obszarem, w którym ta technologia bardzo
dobrze się rozwija, jest telefonia komórkowa.

Pod względem budowy mechanicznej

wszystkie układy chipowe są takie
same. Rozróżnić wypada jednak karty
pełnowymiarowe (wielkości karty kredytowej)
i miniaturowe, znane chyba najlepiej jako
moduły SIM telefonów GSM. Między tymi
kartami zauważymy zgodność układu
styków. Każdy, kto miał okazję rozpakowywać
nowy pakiet zakupiony w salonie GSM
i własnoręcznie wyłamywać małą kartę
z większej płytki plastiku, zauważył z
pewnością, że operacja ta nie była niczym
innym, jak zamianą dużej karty (pasującej
do standardowych czytników) na małą,
odpowiednią dla złącza współczesnych
telefonów. Dowodzi to niezbicie, iż cała
elektronika karty (chip) umieszczona jest
bezpośrednio pod stykami, a reszta to tylko
plastikowa oprawa.

Skoro już o chipie mowa, warto zwrócić

uwagę na to, że zarówno jego budowa, jak
i zasada działania mogą się bardzo różnić
w zależności od typu karty. Najprostsze
są karty pamięciowe, zawierające jedynie
układy EEPROM o różnej pojemności,
czasem zabezpieczone przed zmianą

zawartości kodem PIN. Stosowane są one
w systemach identyfikacji, kontroli dostępu
i wszędzie tam, gdzie wymagane jest, aby
użytkownik przenosił ze sobą pewną ilość
danych. Tego rodzaju układy dysponować
mogą największą ilością pamięci. Bardziej
zaawansowane układy są wyposażone
w procesor. W maleńkim chipie znajduje
się cały mikrokontroler, czyli w gruncie
rzeczy komputer z procesorem i trzema
pamięciami: ROM (zawierającą system
operacyjny karty), RAM (do przechowywania
przetwarzanych danych) oraz EEPROM
(służącą jako pamięć masowa dla danych
użytkownika). Zastosowanie takich kart
może być bardzo szerokie. Zadania, jakie
wykonywać będzie karta, zależą głównie
od zaimplementowanego w jej ROM-ie
oprogramowania wewnętrznego. Daje to
producentom i programistom duże pole
do popisu. Trudno jest jednak zbudować
systemy współpracujące z kartami
procesorowymi. Wynika to z faktu, że różne
zapakowane w plastik procesory mają
niezgodne ze sobą listy rozkazów. Dlatego do
budowy czytnika konieczna jest współpraca z
producentem kart lub choćby dostęp do ich
dokumentacji.

Specyficznym rodzajem kart

procesorowych są układy kryptograficzne.
Zawierają one zwykle specjalny procesor
szyfrujący, a ich oprogramowanie
przystosowane jest do przechowywania
i udostępniania innym aplikacjom kluczy
szyfrujących, do pracy w systemach podpisu
elektronicznego, zdalnego identyfikowania
użytkowników, zabezpieczania logowania do
systemów komputerowych itd.

Mnogość rodzajów kart chipowych

jest korzystna choćby ze względu
na różnorodność ich zastosowań,
ale jednocześnie fatalnie wpływa na
uniwersalność czytników.

Jak wspomniałem wcześniej, układ

połączeń styków kart jest w zasadzie
standardowy. Protokoły transmisji danych
bywają natomiast bardzo różne. Dotyczy
to także list rozkazów kart procesorowych.
W rezultacie konieczne okazuje się
opracowywanie specjalnych czytników i
oprogramowania dla konkretnych modeli
kart. Sprawdza się to znakomicie w
przypadku zastosowań profesjonalnych
– na przykład wtedy, gdy punkty mające
obsługiwać użytkowników wyposaża się w
specjalizowane czytniki do takich kart, jakie

ATAK

36

HAKIN9 4/2009

37

HAKIN9

4/2009

zostały udostępnione konkretnej grupie osób (pracownikom,
klientom itp.). Urządzenia tego rodzaju budowane są jako
proste interfejsy, przyłączane choćby do portu szeregowego
komputera. W takim przypadku cała obsługa komunikacji z
kartą przerzucona zostaje na oprogramowanie. Przeciętny
użytkownik peceta, który chciałby wyposażyć swoją
maszynę w uniwersalny czytnik do kart chipowych, ma
jednakże nie lada problem. Dostępne są oczywiście w
sprzedaży urządzenia obsługujące wiele standardów, ale
który z nich wybrać? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie
na takie pytanie, nie znając rodzajów kart, jakie mają być
wykorzystywane. Warto postarać się, aby czytnik działał w
jednym z najpopularniejszych na świecie standardów, czyli
PC/SC. Zawsze jednak powinniśmy mieć świadomość,
że mogą się trafić karty, których taki sprzęt nie obsłuży. Po
prostu urządzenia radzącego sobie z absolutnie wszystkimi
dostępnymi rodzajami kart najzwyczajniej na świecie nie ma...

Do komunikacji z taką kartą można wykorzystać

wbudowany w układ płyty głównej chip, który bardzo łatwo
przeoczyć na pierwszy rzut oka. Obsługą kart chipowych w
wielu współczesnych pecetach zajmuje się kość Multi I/O
– ta sama, która steruje portami szeregowymi, równoległym,
klawiaturą itd. Praca w trybie czytnika to po prostu jej
dodatkowa funkcja, uaktywniana zamiennie z trybem obsługi
drugiego portu szeregowego. Wystarczy zerknąć do opisu
BIOS-u wielu płyt głównych, aby zauważyć, że jeden z układów
UART może pracować w trzech trybach: jako standardowy
port COM, port podczerwieni IrDA albo właśnie SmartCard
Reader. Włączenie czytnika kart spowoduje zniknięcie z
systemu jednego portu szeregowego i przełączenie go na
gniazdo szpilkowe czytnika kart, umieszczone gdzieś na
laminacie płyty głównej. Pozostaje więc wspomniane złącze
odnaleźć, połączyć je z kartą i w razie potrzeby zainstalować
wymagane sterowniki, aby cieszyć się w pełni sprawnym
czytnikiem kart chipowych, zgodnym ze standardem PC/SC.

Gdy zapoznamy się z ogólnym schematem działania

PC/SC, zauważymy, że to, co wypadnie nam zbudować,
wcale nie jest jakimś skomplikowanym urządzeniem. Nie
licząc paru drobiazgów, mamy do czynienia jedynie z
gniazdem dla karty, przewodem i wtyczką! Kondensator
filtrujący napięcie zasilające czy oporniki nie wymagają
komentarza. Koniecznie trzeba natomiast wspomnieć o
widocznym na schemacie (Rysunek 1) tranzystorze. To jedyny
element półprzewodnikowy. Współpracuje on z kontrolerem
Multi I/O, który analizuje stan styków w gnieździe czytnika i
tym samym fakt obecności karty chipowej w slocie. Sam
tranzystor służy do podawania i odcinania zasilania. Napięcie
jest odłączane podczas wkładania i wyjmowania karty,
co zapewnia bezpieczne operowanie nią podczas pracy
komputera.

Samo zmontowanie czytnika z pewnością nie sprawi

nikomu trudności ani też nie przysporzy dużych wydatków.
Komplet elementów łącznie z gniazdem do kart nie powinien
kosztować więcej niż kilkanaście złotych. Pracy też jest
raptem na kilkanaście minut – jeśli zdecydujemy się na
wersję bez płytki drukowanej, z bezpośrednimi połączeniami

ATAK

38

HAKIN9 4/2009

SOCJOTECHNIKA, PHREAKING, PHARMING

39

HAKIN9

4/2009

przewodów do styków gniazda. Prototyp
umieszczony został jednak na specjalnie
przygotowanej płytce, co zabezpieczyło układ
przed przypadkowymi zwarciami i ułatwiło
mechaniczny montaż gniazda do zaślepki
3,5 cala.

Po zainstalowaniu czytnika i ewentualnej

instalacji sterowników (szczegóły w ramce)
należy nowy sprzęt wypróbować. Z założenia
czytnik standardu PC/SC może służyć
do różnych zastosowań (na przykład w
systemach podpisu elektronicznego), lecz
na początek proponuję zapoznać się z
prostymi programikami współpracującymi
z kartami takimi jak np. pakiet Winbond
Smart Manager, dostarczany razem ze
sterownikami do układów Multi I/O tego
producenta. Podstawą zestawu jest program
Key Center, pozwalający zarejestrować
nasze karty SIM (ang. Subscriber Identity
Module) telefonu GSM lub bankowe jako
klucze otwierające dostęp do pozostałych
programów zestawu. Kiedy mamy już
zatwierdzoną kartę-klucz, możemy przystąpić
na przykład do szyfrowania plików na
dysku za pomocą narzędzia File Protection,
także wchodzącego w skład pakietu. Zbiór
DOC, zaszyfrowany podczas obecności
konkretnej karty, stanie się nieczytelny dla
aplikacji MS Word, a przywrócenie mu
pierwotnego formatu wymagać będzie
włożenia do czytnika tej samej karty, która
użyta była podczas szyfrowania. Oczywiście
tak samo będzie się działo w przypadku,
gdy będziemy mieli do czynienia z plikami
innego typu. Dzięki temu, zabierając ze sobą
niewielką przecież kartę, zablokujemy innym
osobom korzystającym z tego samego
komputera dostęp do naszych danych. W
zabezpieczeniu peceta przed niepowołanym
dostępem warto też pójść dalej. Programik
Logon potrafi podczas logowania do
systemu sprawdzać, czy w czytniku została
umieszczona odpowiednia karta. Bez niej
start komputera nie będzie możliwy. Jest też
ciekawsza opcja: stałe sprawdzanie kodu
karty. Po jej wywołaniu wystarczy wyjąć kartę
z czytnika, aby przestały działać klawiatura i
mysz, a cały ekran został przysłonięty grafiką
ze stosownym komunikatem. Co ważne,
natychmiast po ponownym włożeniu karty
wszystko automatycznie wraca do stanu
pierwotnego – bez restartowania systemu,
ponownego uruchamiania programów itd.
Mechanizm ten pozwala szybko i wygodnie
– nawet w czasie chwilowego opuszczenia

miejsca pracy – zabezpieczyć komputer
przed dostępem niepowołanych osób. Na
zabezpieczeniach możliwości pakietu się
jednak nie kończą. Jeśli w czytniku znajdzie
się moduł SIM z telefonu komórkowego,
to za pomocą narzędzia GSM Explorer
będziemy mogli swobodnie edytować
książkę telefoniczną. Oczywiście do układu
SIM musimy dorobić odpowiednią ramkę (np.
z tektury), aby dopasować się do rozmiarów
czytnika.

Naturalnie nie jesteśmy zmuszeni

korzystać wyłącznie z oprogramowania
dostarczanego razem ze sterownikami.
Możemy swobodnie używać praktycznie
każdej aplikacji zgodnej z naszymi
kartami i czytnikami standardu PC/SC. Ot,
choćby w przypadku kart telefonów GSM
posłużymy się amatorskim narzędziem
SIM Spy (http://www.nobbi.com), aby
dowiedzieć się wielu interesujących
szczegółów o swojej karcie SIM. Warto też
sięgnąć po inne specjalistyczne aplikacje
przeznaczone dla autorów oprogramowania
współpracującego z kartami. Za przykład
niech posłuży SmartCard ToolSet (http:
//www.scardsoft.com), pozwalająca testować,
identyfikować czy skanować listy rozkazów
różnego typu kart. Może być to bardzo
przydatne w przypadku problemów z
dostępem do dokumentacji technicznej karty.
Mając odpowiedni czytnik, otwieramy sobie
też drogę do samodzielnego opracowania
systemów wykorzystujących karty chipowe.
Czasem nabywając „czyste” karty, otrzymamy
gratis odpowiedni pakiet oprogramowania
autorskiego, a zatem łatwo i stosunkowo
tanio możemy stać się autorami nowego,
niewykluczone, że innowacyjnego,
zastosowania kart chipowych. Jeśli dostawca
kart przewidział możliwość odczytywania ich
zawartości w domowym pececie, od razu
udostępnia klientowi gotowy program. Trzeba
tylko zadbać o własny standardowy czytnik,
aby skorzystać z nowych funkcji naszego
peceta.

Elektronika czytnika

Niezwykła prostota konstrukcji i bardzo
niska cena opisywanego czytnika wynika
z wykorzystania wbudowanej w płytę
główną elektroniki. Tak naprawdę w artykule
zachęcam do budowy gniazda i przewodu
połączeniowego z odpowiednimi układami
zamontowanymi w kości Multi I/O peceta.
Zanim jednak chwycimy za lutownicę,

powinniśmy sprawdzić, czy płyta główna
oferuje funkcje odpowiedzialne za obsługę
kart chipowych.

Na początek najlepiej zajrzeć do

dokumentacji płyty. Wśród informacji
dotyczących niepozornych złączy
szpilkowych trzeba szukać czegokolwiek
na temat SmartCard. Bardzo ważne jest
ponadto odnalezienie opisu samego
gniazda, oznaczonego jako SmartCard,
Smartcon itp. Bez dokładnego opisu
przyporządkowania każdej szpilki nie
uda się poprawnie podłączyć czytnika.
Wskazane jest też zerknięcie do wnętrza
peceta i odszukanie opisanego w instrukcji
gniazda w naturze. Czasem zdarza się, że
stan faktyczny na konkretnej płycie odbiega
od tego z dokumentacji. Na koniec nie
zawadzi rozejrzeć się w okolicach gniazda
za układem Multi I/O i zapisać jego symbol.
Może się to bardzo przydać podczas
poszukiwania sterowników do chipa.

Przystępując do montażu

przygotowanego wcześniej czytnika, trzeba
wyjątkowo starannie podejść do połączeń
wtyczki łączącej kabel z płytą główną. Zwarcia
w przewodzie lub na płytce mogą skończyć
się uszkodzeniem kości Multi I/O.

Rozkład sygnałów, a także ich liczba

w gnieździe szpilkowym mogą być różne
dla poszczególnych modeli płyt głównych.
Zawsze jednak powinniśmy odnaleźć te
potrzebne nam do komunikacji z kartami.
Należy więc porównać uważnie instrukcję
obsługi płyty z opisem wyprowadzeń
czytnika i polutować wtyczkę tak aby uzyskać
połączenie wyjść o takich samych nazwach
(np. SCRCLK czytnika z SCRCLK płyty
głównej, VCC czytnika z VCC płyty i tak dalej).
Później pójdzie już z górki.

Najwygodniej jest przygotować miejsce

dla czytnika w wolnej zatoce 3,5 lub 5,25 cala.
Jeśli płytka układu zostanie przymocowana
do zaślepki, to za mocowanie do obudowy
służyć będą jej zatrzaski. Gdy czytnik już
siedzi na swoim miejscu, czas zajrzeć do
wnętrza obudowy. Podłączenie wtyczki do
odpowiedniego gniazda płyty głównej kończy
pracę. Można zamykać obudowę, ustawić
pecet na swoim miejscu i zabrać się za
konfigurację BIOS-u.

W BIOS-ie odszukujemy opcje związane

z portami wejścia-wyjścia (I/O Device
configuration) i przełączamy tryb pracy
jednego z nich (UART2 Use as) na Smart
Card Reader. Po tym zabiegu z systemu

ATAK

38

HAKIN9 4/2009

SOCJOTECHNIKA, PHREAKING, PHARMING

39

HAKIN9

4/2009

zniknie jeden z portów szeregowych (zwykle
COM2) i przestanie działać jego gniazdo na
tylnej ściance peceta. W Windows pojawi się
za to nowy sprzęt opisany jako czytnik kart
inteligentnych bądź... nieznane urządzenie. W
tym drugim przypadku konieczna okaże się
instalacja odpowiednich sterowników.

Kość Multi I/O płyty głównej obsługuje

wiele urządzeń (porty szeregowe, port
równoległy, klawiatura, mysz PS2 itd.).
Sterowniki do nich są zazwyczaj wbudowane
w system operacyjny lub znajdują się w
typowej paczce programów dostarczanych
przez producenta konkretnej płyty głównej.
W przypadku czytnika kart chipowych,
obsługiwanego przez ten sam układ scalony,
może się jednak zdarzyć, iż trzeba będzie
samodzielnie poradzić sobie z problemem
nieznanego urządzenia i dostarczyć
pecetowi odpowiednich sterowników.
Kluczami do ich odszukania są typ oraz
producent układu Multi I/O danej płyty
głównej. Na CD dostarczonym z płytą, na
stronie WWW jej producenta lub też na
stronie producenta samej kostki trzeba
szukać czegoś związanego ze Smart Card
i firmą, która wyprodukowała układ wejścia-
wyjścia. Przykładowo: wykorzystana przy
opracowaniu niniejszego tekstu płyta miała
kość W83627GF-AW firmy Winbond, a zatem
pakiet sterowników Winbond Smart@IO
Driver już na pierwszy rzut oka wydawał
się tym, co jest potrzebne. Sama instalacja
okazała się banalnie prosta, gdyż instalator
automatycznie rozpoznał typ układu oraz
wersję systemu operacyjnego i samoczynnie
wybrał potrzebne pliki. Już po chwili w
Menedżerze urządzeń wśród Czytników
kart inteligentnych zamiast Nieznanego
urządzenia pojawił się Winbond Smartcard-
Reader.

Skimming

Jest to kopiowanie paska magnetycznego
karty. Technika wykorzystywana najczęściej
przy atakach na bankomaty, gdzie złodzieje
zakładają miniaturowy czytnik w miejscu,
w którym klient wprowadza kartę. Jest
on tak zbudowany, aby nie wzbudzał
niczyich podejrzeń oraz wyglądał jak
część bankomatu. Do zdobycia numerów
PIN osoby posiadającej kartę płatniczą
napastnicy używają nakładki na klawiaturę
(taką samą jak w bankomacie), posiadającej
własną, wbudowaną pamięć oraz zapisującej
wszystkie wprowadzane do niej polecenia.

Posiadając zeskanowaną kartę płatniczą
oraz numer PIN, atakujący bez problemu
może nagrać kartę przy pomocy chociażby
urządzenia MSR206, w oczywistym celu
jej wykorzystania. Paradoksem jest fakt, że
nagrywarka oraz czyste karty dostępne są
legalnie w sklepach w Internecie. Technika
skanowania i kradzieży kart płatniczych
jest wykorzystywana również w sklepach,
restauracjach oraz innych podobnych
miejscach wspierających możliwość
uiszczenia opłaty kartą płatniczą. Aby ustrzec
się przed tego typu atakami, musimy
zwracać szczególną uwagę na bankomaty,
z których korzystamy – czy nie posiadają
doczepionych podejrzanych urządzeń?
Zwróćmy także uwagę na to, co dzieje się
z naszą kartą, w momencie, kiedy damy ją
sprzedawcy w sklepie czy też recepcjoniście
w hotelu. Jeżeli zostanie ona przesunięta
ukradkiem przez inny czytnik kart, możemy w
następstwie tego faktu paść ofiarą carderów.
Czasami sytuacje takie mają miejsce na
ogromną skalę, a zebrane po całym dniu
np. w hotelu numery kart kredytowych
sprzedawane są carderom po ulgowych
cenach.

Instore carding

W momencie, kiedy carder posiada tylko
zestanowane karty, bez kodów PIN, korzysta
z nich z reguły w sklepach, robiąc różnego
rodzaju zakupy. Potrzebuje plastiku, na który
nagrywane są dane – w miejsce, gdzie karta
posiada nadruk i hologram. Na domiar złego,
karty takie są ogólnodostępne na czarnym
rynku. Jeśli przestępcy nie posiadają takich
kart lub dostępu do nich, próbują używać
starych, prawdopodobnie skradzionych z
czyjegoś portfela albo torebki – na które
nanoszą własne dane. Zeskanowane karty
nazywają się potocznie dumps, a ich ceny
uzależnione są od jakości karty – czy jest
to karta typu Classic, Business, Platinum,
a może Corporate. W celu zapewnienia
sobie choćby minimalnej ochrony przed
sytuacją, w której ktoś posługuje się kartą bez
naszej wiedzy, jest stała kontrola rachunku,
operacji dokonywanych naszą kartą i
wszelkich aspektów jej użycia, które mogłyby
wskazywać na jej zeskanowanie.

Wire transfers

Carderzy rozsyłają różnego rodzaju
wirusy, zawierające keyloggery zapisujące
login/hasło kont bankowych, przelewając

następnie pieniądze na tzw. bank drops,
czyli fikcyjne konta bankowe – i wypłacając
dostępne po przelewie środki. Wiele banków
używa dodatkowych zabezpieczeń w postaci
haseł jednorazowych, kluczy, haseł do
przelewów. Gdy atakujący posiada dostęp do
zainfekowanego komputera wraz z loginem/
hasłem do konta użytkownika, ma możliwość
spreparowania systemu tak aby osoba, która
wpisze w swojej przeglądarce adres strony
WWW banku, została przekierowana na tzw.
scam page, imitującą autentyczną stronę i
proszącą o wpisanie hasła jednorazowego.
Należy zachować ostrożność i dbać o
bezpieczeństwo swojego komputera,
dokonywanie przelewów bankowych ze
strony internetowej wymaga należytej uwagi.
Trzeba się zawsze szczegółowo upewnić,
czy strona, na którą trafiliśmy, jest na pewno
oryginalną witryną banku.

ATM cashout

Do metody tej złodzieje potrzebują
następujących danych: numeru karty,
daty ważności, PIN-u oraz CVN (ang.
Card Verification Number). W Internecie
dostępne są listy banków oraz numerów
kart kredytowych, którymi można wypłacić
środki finansowe przez bankomat. Karta
kredytowa zawiera trzy ścieżki. Na pierwszej
z nich zapisywane są takie dane jak numer
karty, data ważności, imię i nazwisko oraz
algorytm szyfrowania. Na drugiej ścieżce
znajdują się te same dane, co na pierwszej
oprócz imienia i nazwiska oraz litery B (od
słowa bank) – oznaczającej fakt bycia kartą
płatniczą. Przykład:

Ścieżka 1: B'numer _ karty'^Imię/
Nazwisko^'data _ ważności''algorytm'
Ścieżka 2: 'numer _ karty'='data _
ważności''algorytm'

Każda karta posiada swój indywidualnie
wygenerowany przez bank algorytm.
Bankomaty odczytują tylko ścieżkę drugą.
Luka w systemach bankowych polegała na
tym, że algorytm karty nie był odpowiednio
interpretowany, tylko sprawdzane były
dane numeru oraz daty ważności, a
także PIN. Jeżeli dane były poprawne
– bankomat wypłacał pieniądze. Ta metoda
jest już coraz rzadziej stosowana przez
carderów, ze względu na to, że większość
banków uaktualniła już swoje systemy
zabezpieczeń.

ATAK

40

HAKIN9 4/2009

Casino

Jest to po prostu gra carderów w
internetowych kasynach, gdzie zakładają
oni na przykład dwa konta. Jedno fikcyjne,
na które przelewane są pieniądze z
wykorzystaniem kart kredytowych, a drugie,
przy którego pomocy wygrywają legalnie.
Następnie pieniądze są przelewane na
konto bankowe i wypłacane.

Shopping

Zdobywanie danych poszczególnych
kart kredytowych może odbywać się
z wykorzystaniem metody phishingu,
czyli rozsyłania wiadomości poczty
elektronicznej z adresem fałszywej strony
banku. Ofiarami ataku są nieuważni
ludzie, którzy, otrzymując taki e-mail z
informacją np. o aktualizacji swoich danych
i konta, wchodzą na podstawioną stronę,
wyglądającą identycznie jak prawdziwa.
Wpisują tam swoje dane, które trafiają
najczęściej na konta pocztowe carderów.
Często przeprowadzanymi atakami są
włamania na serwery utrzymujące bazy
danych zawierające poufne dane i numery
kart kredytowych klientów. Czasami spotkać
też można informacje o dostępności
takich danych kart kredytowych na forach
lub na czarnym rynku. Pamiętajmy o
należytym bezpieczeństwie i rozwadze
przy dokonywaniu przelewów online, nigdy
nie róbmy tego z kafejek internetowych,
gdzie w większości przypadków na
komputerach użytkowników zainstalowane
są programy monitorujące wprowadzane
z klawiatury informacje. Uważajmy na
odnośniki, nie ufajmy adresom, które
mogą być spoofowane, monitorujmy
raporty przelewów i zwracajmy uwagę
na bankomaty, z których korzystamy. Przy
zachowaniu podstawowych środków
bezpieczeństwa nie powinno dojść
do sytuacji, w której pewnego dnia
po zalogowaniu się na własne konto,
zobaczymy, że jest ono puste.

Dostęp do pamięci na karcie może być

zabezpieczony. Niektóre karty pozwalają
na zabezpieczenie przed zapisem, inne na
zabezpieczenie przed zapisem i odczytem,
a inne nie mają żadnych zabezpieczeń.
Same zabezpieczenia też mogą być
różnego rodzaju: kod PIN 16-bitowy albo
24-bitowy (ponad 16 milionów kombinacji),
48-bitowy (ponad 281 bilionów kombinacji)
lub jeszcze dłuższy klucz szyfrujący. Każda

tak zabezpieczona karta ma ponadto
licznik błędnych prezentacji PIN lub klucza
i zostaje zablokowana, jeśli podczas kilku
(typowo od 3 do 8) prób nie zostanie
podany prawidłowy numer.

Niektóre karty pozwalają także na

pełne zabezpieczenie pewnych obszarów
pamięci przed zapisaniem. Polega ono na
selektywnym, nieodwracalnym blokowaniu
możliwości modyfikacji pewnych obszarów
pamięci karty.

Przykładem karty bez zabezpieczenia

odczytu, chronionej natomiast przed
zapisem przy pomocy 16-bitowego PIN-u
i z możliwością trwałego zabezpieczenia
poszczególnych oktetów jest układ
Siemensa o symbolu SLE4428, o
pojemności 8 kilobitów.

Istnieją jednak dużo lepiej

zabezpieczone karty. Zawierają one
komputer z własnym programem w
pamięci ROM, dodatkowo pamięć RAM,
EEPROM lub FLASH-ROM. Takie karty
nazywane są kartami procesorowymi.
Często używane są w nich procesory
z rodziny MCS51 (bardzo popularny
standard). Dostęp (zarówno zapis, jak i
odczyt) do pamięci na karcie może być
zabezpieczony PIN-em lub przy pomocy
tajnego klucza i mechanizmu challenge-
response. Karta procesorowa może
zawierać również moduł kryptograficzny
oparty o szyfr z kluczem publicznym RSA.
Jest to bardzo dobre zabezpieczenie, bo
klucz zapisany i zabezpieczony w pamięci
karty przez dostawcę aplikacji nigdy potem
nie jest ujawniany. Wszelkie operacje
kryptograficzne wykonywane są wewnątrz
karty, a zarówno do identyfikacji karty,
jak i utajnienia informacji w zupełności
wystarcza klucz publiczny, który może być
ujawniany. Dzięki rozwiązaniu sprzętowemu
skomplikowane operacje matematyczne
stosowane w metodzie RSA wykonywane
są bardzo szybko.

Przykładami kart procesorowych są

układy SLE 44C80 oraz SLE44CR80S
Siemensa. Przy omawianiu zabezpieczeń
kart trzeba wspomnieć także o tym,
że struktura układu scalonego jest tak
skonstruowana, że nie jest możliwe
podejrzenie lub podsłuchanie jej budowy
i działania. Także próba mechanicznego
dostępu do karty poprzez usuwanie
kolejnych warstw struktury układu
scalonego spowoduje uszkodzenie karty.

Można używać karty chipowej

jako klucza do komputera. Musimy
oczywiście zainstalować w maszynie
czytnik kart, który – wraz z odpowiednio
zmodyfikowanym BIOS-em oraz
oprogramowaniem – zapewnia pełną
kontrolę nad komputerem: nie jest możliwe
uruchomienie systemu operacyjnego
bez karty, nie można zmieniać ustawień
konfiguracyjnych BIOS-u (ang. BIOS
settings). Uprawnienia poszczególnych
użytkowników do pracy z wybranymi
komputerami mogą być dowolnie
kształtowane przez administratora
systemu. Możliwe jest tworzenie
wydzielonych grup komputerów i kart w
ramach przedsiębiorstwa, budynku itp.

Dzięki wbudowanemu w niektóre

karty modułowi RSA lub mechanizmowi
challenge-response możliwe jest użycie
karty jako bezpiecznego identyfikatora.
Nawet podsłuchanie transmisji do i z
karty nie da włamywaczowi możliwości
odgadnięcia hasła. Ponadto jego
długość (nawet do ponad tysiąca bitów) i
zabezpieczenie karty przed wielokrotnymi
próbami podawania nieprawidłowego
hasła uniemożliwiają złamanie systemu
metodą brutalnego ataku. Ponadto dzięki
karcie szyfrowanie danych może odbywać
się poza aplikacją, więc włamywacz
mający dostęp do programu, ale
nieposiadający karty nie będzie w stanie
złamać systemu.

Podsumowanie

Wydaje się, że perspektywa łamania karty
jest odległa, jednak dzisiejsza technologia
pozwala na wykonanie odczytu karty i
informacji na niej zawartych tak samo,
jak czytają ją bankomaty czy urządzenia
płatnicze. Następnie te wartości są
kopiowane na inną kartę i udostępniane,
gdy taki czytnik o nie poprosi. Dlatego
też stosuje się klucze zabezpieczające
po stronie czytnika i karty – komunikacja
między urządzeniami jest szyfrowana, co
zapewnia nam znacznie wyższy poziom
bezpieczeństwa.

Rafał Podsiadły

Od kilku lat fascynuje się nietypowymi technikami

zabezpieczeń, projektowaniem i wprowadzaniem

skutecznych polityk bezpieczeństwa, projektowaniem

użytecznych interfejsów dla użytkownika, psychologią

społeczną. Od 5 lat programista C++, Delphi, JavaScript,

PHP, MySql. Student WSTI – Katowice.

Kontakt z autorem: [e-mail]