Wielka księga NLP. Ponad 200 wzorów, metod i strategii programowania neurolingwistycznego

Jest to najbardziej praktyczny podręcznik z dziedziny programowania
neurolingwistycznego. Opisuje setki wzorców, metod i zaawansowanych koncepcji.
To książka, na którą wszyscy czekaliœmy. Po trzydziestu pięciu latach nadszedł
najwyższy czas, aby się wreszcie ukazała!

Nathaniel J. Varna, autor i mistrz praktyk NLP

Shlomo Vaknin daje nam dokładnie to, czego nam trzeba — same konkrety, bez waty
słownej. Przypuszczam, że ta niesamowita książka stanie się podstawowym,
a być może nawet obowiązkowym podręcznikiem na szkoleniach z dziedziny NLP
na całym œwiecie.

Deborah Eizenstein, trenerka NLP i badaczka

W niniejszej książce zawarto wszelkie podstawowe wiadomoœci z dziedziny NLP
oraz zaawansowane, unikatowe wzorce, których nie znajdziesz w żadnej innej
publikacji.

Każdy, kto uczy się programowania neurolingwistycznego, jest œwiadomy potęgi
wzorców. Niniejsza książka przekazuje w Twoje ręce ponad 200 wzorców, dobranych
ze względu na ich wartoœć i przydatnoœć. Vaknin podaje prawidła NLP w formie
zwięzłej i treœciwej — bez nudnych dywagacji i anegdotek o niczym.
Potęga NLP płynie zarówno z teorii, jak i praktyki. Twórcy NLP wykorzystują je
do opracowywania niezwykle skutecznych technik. Wzorce, techniki i metody
umieszczone w tym podręczniku:

• zostały starannie dobrane, opisane w sposób jasny i precyzyjny;
• cieszą się uznaniem œrodowiska NLP;
• wskazują po kolei konkretne kroki, gotowe do wykorzystania przez

szerokie grono czytelników, w tym osoby posiadające podstawową wiedzę
z dziedziny NLP;

• uwzględniają aktualną wiedzę w takich dziedzinach, jak psychoterapia

czy teoria uczenia się.

PIS TRE<CI

Spis tre!ci

Podzi%kowania

Wy!$czenie odpowiedzialno#ci

Wst%p

Jak korzysta* z tej ksi$"ki?

Zastosowanie NLP — co, jak i kiedy

Wzorce i strategie NLP

1. Swish Pattern

2. Przekszta!cenie pora"ki w informacj% zwrotn$

3. Poprawnie sformu!owane cele

4. Zbieranie dowodów i przeprowadzanie procedury dowodowej

5. Dopasowywanie i harmonizowanie

6. Szukanie pozytywnych intencji

7. Rozumienie zachowania

8. Odzwierciedlanie

9. Wzorzec „jak gdyby”

10. Wywo!ywanie pod#wiadomych reakcji

11. Sprawdzanie ekologii

101

12. Wyrywanie ze stanu psychofizycznego (prze!amywanie stanu)

104

13. Wywo!ywanie okre#lonego stanu

106

14. Wchodzenie w stany zasobne

109

15. Kinestetyczny Swish Pattern

112

16. Kotwiczenie

114

17. Scenariusz samodzielnego kotwiczenia

122

18. Stan #wiadomo#ci wewn%trznej

124

19. Zmiana zakotwicze(

127

20. Pozycje percepcyjne

131

21. Integrowanie sprzecznych przekona(

138

22. Ró"nicowanie ram przekona(

145

23. Sprzeczne i sprz%"one przekonania

149

24. Negocjacje wewn%trzne

153

25. Zniesienie poczucia identyfikacji

157

26. Rozwi$zywanie wewn%trznych konfliktów

160

27. Godzenie si% z rodzicami

163

28. Sze#ciostopniowa technika przeramowania

168

29. Przeramowanie tre#ci

171

30. Przeramowanie kontekstu

175

31. Przeramowanie przekona( i opinii — przyk!ady

177

WIELKA KSIQGA NLP

32. Rozstrzyganie wewn%trznego konfliktu

180

33. Przekszta!canie pope!nionych b!%dów w konstruktywne do#wiadczenie

184

34. Hierarchia kryteriów

188

35. Uspójnianie pozycji percepcyjnych

198

36. Usuwanie reakcji alergicznych

206

37. Kalibracja

210

38. Autobiografia

212

39. Spójno#*

218

40. Leczenie fobii

220

41. Instalowanie przyjemno#ci

225

42. Badanie przyczyn i skutków

229

43. Zastosowanie poziomów logicznych

231

44. Redukowanie przyjemno#ci

234

45. Rozwijanie wra"liwo#ci sensorycznej

238

46. Darzenie mi!o#ci$ samego siebie

239

47. Zwalczanie szkodliwych sk!onno#ci

242

48. Tworzenie !a(cucha stanów

245

49. Model pragmagraficzny

248

50. Gromadzenie zasobów

252

51. Zaawansowany proces integracji cz%#ci

254

52. Submodalno#ci cyfrowe a submodalno#ci analogowe

257

53. Wzmacnianie submodalno#ci

259

54. Próg wra"liwo#ci

261

55. Niszczyciel decyzji

265

56. Wzorzec Godiva Chocolate

269

57. Wykorzystywanie systemów reprezentacji

273

58. Doskonalenie s!uchowego systemu reprezentacji

279

59. Doskonalenie wzrokowego systemu reprezentacji

281

60. Stan pog!%bionej #wiadomo#ci

284

61. Rozpoznawanie wskazówek niewerbalnych

286

62. Wygaszanie zachowa( kompulsywnych

290

63. Tworzenie pozytywnych oczekiwa(

294

64. Prze!amywanie ograniczaj$cych zale"no#ci

297

65. Wtórna korzy#* i osobista ekologia

301

66. Ekologia systemu

302

67. Rozpoznawanie sytuacji naruszania metamodelu

304

68. Wykorzystywanie metamodelu w wybranym celu

307

69. Denominalizacja

309

70. Wybaczanie

311

71. Uspójnianie „ja”

313

72. Okr$g doskona!o#ci

317

73. Instalacja asertywno#ci

320

74. Szybkie podniesienie samooceny

325

PIS TRE<CI

75. M$dre od"ywianie si%

331

76. Wyznaczanie granic

335

77. Analizator krytyki

339

78. Pozbywanie si% wymówek

345

79. Podstawowy wzorzec wzbudzania motywacji

349

80. Zwyci%"anie w wojnie wewn%trznej

351

81. Wywo!ywanie amnezji

355

82. Szczepienie przeciwko wirusom my#lowym

357

83. Kwestionariusz wewn%trznego spokoju

360

84. Ujawnianie charakteru danej relacji

361

85. Nawi$zywanie i utrzymywanie dobrego kontaktu

363

86. Wzorzec zakochiwania si%

369

87. Unikanie sugestii wywo!uj$cych skutki odwrotne od zamierzonych

372

88. Eliminowanie uzale"nienia od cyberpornografii

373

89. Strategia poprawnego pisania

380

90. Ujawnianie strategii uczenia si%

383

91. Szybkie uczenie si% nowego j%zyka obcego

388

92. Rytmiczna nauka

392

93. Z!o"enie zobowi$zania

395

94. Metoda !a(cuchowa (przyspieszonej) nauki

396

95. Apozycja (opozycji)

399

96. Identyfikowanie elementów autosabota"u

400

97. Definiowanie problemów

403

98. Strategia rozwi$zywania problemów (I)

406

99. Strategia rozwi$zywania problemów (II)

410

100. Strategia Walta Disneya

414

101. Binarny kod zapominania

417

102. Rozwi$zywanie konfliktów

427

103. Rozwi$zywanie problemu wspó!zale"no#ci

431

104. Identyfikowanie metaprogramów

436

105. Kwestionowanie ograniczaj$cych metaprogramów

438

106. Zmiana metaprogramów

440

107. Metoda analogicznego oznaczania

443

108. Wykorzystanie porcjowania w funkcji perswazyjnej

446

109. Klasyczna metoda dezorientacji

449

110. Zastosowanie prawa odwrotnego skutku

451

111. Metoda zagnie"d"onych p%tli

453

112. Historia ilustruj$ca zastosowanie metody zagnie"d"onych p%tli

460

113. Perswazja podprogowa

463

114. Intonacja

467

115. Metoda ukrytych polece( (I)

469

116. Metoda ukrytych polece( (II) — wersja zaawansowana

472

117. 55 hipnotycznych fraz Miltona H. Ericksona

476

WIELKA KSIQGA NLP

118. Rama zgody

481

119. Kierowanie procesem poszukiwa( transderywacyjnych

484

120. Identyfikowanie hierarchii warto#ci

487

121. Generator Nowych Zachowa(

491

122. Aktywne #nienie

495

123. Radzenie sobie z emocjonalnym cierpieniem

498

124. Wewn%trzny bohater

501

125. Wzorzec jedno#ci

506

126. Wzorzec SCORE

513

127. <ledzenie "yciowych przemian

517

128. Identyfikacja archetypu procesu przemiany

520

129. Leczenie ran

523

130. Uprzedzanie poczucia straty

526

131. Troska o siebie

530

132. Przebudzenie do wolno#ci

534

133. D!ugowieczno#*

538

134. Zmiana historii osobistej

543

135. Podsumowywanie dnia

549

136. Rozpraszanie negatywnych emocji

552

137. Fundamentalna przemiana

555

138. Mapowanie umys!u

566

139. Integracja nieokre#lonego stanu

569

140. Poszerzenie mo"liwo#ci wyboru

572

141. Pierwszy plan i t!o

575

142. Os!abianie mocy trudnych wspomnie(

580

143. Fraktal somatyczny

583

144. Fraktal zasobu

585

145. Zmiana przekona( — podej#cie logiczne

588

146. Uzgadnianie poziomów logicznych

591

147. Ukryte polecenia w pytaniach

595

148. Metoda podwójnego wi$zania

597

149. Dwuznaczno#*

601

150. Presupozycje

604

151. Metafora

606

152. Wspólny zasób

609

153. Wzorzec SCORE w ta(cu

612

154. Korzystne przekonania NLP

616

155. Wzorzec DVP

628

156. Dezintegracja systemów przekona(

633

157. Instalacja kryteriów

636

158. Kryteria kinestetyczne

641

159. Wiruj$ce ikony

644

160. Podstawowy proces tworzenia !a(cucha przekona(

647

PIS TRE<CI

161. Zaawansowany proces tworzenia !a(cucha przekona(

649

162. Yagodzenie

653

163. Metazmiana

656

164. Reimprinting

659

Modelowanie doskona!o#ci za pomoc$ NLP

665

Wprowadzenie do modelowania za pomoc$ NLP

667

Podstawowe elementy modelowania

671

Co robi* dalej, gdy ju" wybierze si% model?

673

165. Podstawowy proces modelowania w drugiej pozycji percepcyjnej

674

166. Intuicyjne modelowanie w drugiej pozycji percepcyjnej

676

167. Podstawowy proces modelowania w trzeciej pozycji percepcyjnej

678

168. Podstawowy proces modelowania stanów doskona!o#ci

680

Metamodel

682

Wprowadzenie

682

169. Uogólnienia

686

170. Kwantyfikatory uniwersalne

687

171. Ukryte performatywy

688

172. Operatory modalne

689

173. Pomini%cia

691

174. Nieokre#lony wska'nik odniesienia

693

175. Pomini%cia porównawcze

694

176. Zniekszta!cenia

695

177. Nominalizacja

696

178. Czytanie w my#lach

698

179. Zniekszta!cenia zale"no#ci przyczynowo-skutkowych

700

180. Presupozycje

702

181. Z!o"ona równowa"no#*

703

Jak wykorzystywa* metamodel do celów terapeutycznych?

705

Model Miltona

708

Dlaczego w NLP wykorzystuje si% hipnoz%?

708

Milton H. Erickson

709

Pod#wiadomo#*

710

Co to jest hipnoza?

711

Co to jest trans?

712

Do#wiadczanie krótkotrwa!ego transu

713

Hipnoza konwersacyjna

714

Korzy#ci p!yn$ce z modelu Miltona

714

Poszukiwania transderywacyjne

715

182. Sposoby naruszania metamodelu

716

183. Dopasowywanie bie"$cego do#wiadczenia

717

184. Dopasowywanie i prowadzenie

718

185. Spójniki

719

186. Dysjunkcja

721

WIELKA KSIQGA NLP

187. Dorozumiane przyczyny

723

188. Pytania o potwierdzenie

725

189. Podwójne wi$zania

726

190. Ukryte polecenia

727

191. Oznaczanie analogowe

728

192. Utylitaryzacja

729

193. Zagnie"d"anie

731

194. Rozbudowane cytaty

732

195. Literowanie s!ów

733

196. Postulat konwersacyjny

734

197. Nielogiczno#* wybiórcza

735

198. Dwuznaczno#*

736

199. Dwuznaczno#* fonetyczna

737

200. Dwuznaczno#* syntaktyczna

738

201.Dwuznaczno#* zakresu

739

202.Dwuznaczno#* interpunkcyjna

740

203.Metafory

741

Model Satir

743

Wprowadzenie

744

Kategorie komunikacyjne Satir

744

204. Obwiniaj$cy (oskar"anie)

745

205. Yagodz$cy (zjednywanie)

747

206. Obliczaj$cy (superracjonalno#*)

748

207. Rozpraszaj$cy (chaotyczno#*)

749

208. Kompromisowi (p!ynno#*)

750

209. Elastyczno#*

751

210. Nawi$zywanie kontaktu a kategorie komunikacyjne

752

Metaprogramy

755

Wprowadzenie do metaprogramów

755

Jak dzia!a metaprogram?

757

Jak opanowa* metaprogramy i je stosowa*?

762

Metaprogramy percepcji i skupiania uwagi

764

Metaprogramy sposobów zachowania

765

Metaprogramy stylów uspójniania celów

766

Dodatkowe 'ród!a

767

Dodatek A. Skrótowy zapis nazw modalno#ci

771

Dodatek B. Submodalno#ci

773

Submodalno#ci wzrokowe

773

Submodalno#ci s!uchowe

780

Submodalno#ci kinestetyczne

781

Twórcy NLP

785

Dodatek C. Poziomy logiczne

787

Bibliografia

789

Do dzie!a!

793

Skorowidz

795

WISH

ATTERN

Swish Pattern

Cz=owiek szukaj5cy poczucia bezpieczeIstwa, choJby tylko w sferze psychiki,

przypomina kogoK, kto odr5ba=by sobie nogi po to, by zast5piJ je protezami,

które nie sprawi5 mu bólu ani nie przysporz5 k=opotów.

— Henry Miller

UTORAMI TEGO WZORCA

Richard Bandler i John
Grinder.

Prze!am schemat my#lenia lub

zachowania, który pojawia si% odru-
chowo, i zast$p go schematem zasob-
nym. Wykorzystaj Swish Pattern
w rozwi$zywaniu takich problemów,

jak uwalnianie si% od na!ogu tytonio-
wego, panowanie nad z!o#ci$, wyst%-
powanie przed publiczno#ci$, a tak"e
nerwowo#*, brak pewno#ci siebie
i niska samoocena. Swish Pattern jest
najpopularniejsz$ i najcz%#ciej stoso-
wan$ technik$ NLP.

W ogólnym zarysie: Swish Pattern

Krok 1. Rozpoznanie odruchowej reakcji
Krok 2. OkreKlenie impulsu wywo=uj5cego negatywny obraz
Krok 3. Dodanie obrazu zast*pczego
Krok 4. B=yskawiczna podmiana obrazów
Krok 5. Powtórzenie procesu
Krok 6. Sprawdzenie rezultatu

WIELKA KSIQGA NLP

Krok 1. Rozpoznanie
odruchowej reakcji

Rozpoznaj odruchow$ reakcj% (my#li,
odczucia lub obrazy, które pojawiaj$
si%, kiedy zastanawiasz si% nad trudn$
sytuacj$).

Wybierz obraz zast%pczy (co#

inspiruj$cego, cho*by swój naprawd%
dobry wynik), który pomo"e wywo-
!a* pozytywny stan.

Wyobra' sobie samego siebie

w obrazie zdysocjowanym (zajmij
trzeci$ pozycj% percepcyjn$, jakby#
ogl$da! samego siebie wyst%puj$cego
w filmie).

Wzmocnij jego submodalno#ci, aby

sta! si% maksymalnie sugestywny.

Krok 2. Okre7lenie impulsu
wywo%uj!cego negatywny obraz

Odkryj, co ka"e Twojemu umys!owi
tworzy* negatywny obraz lub wywo-
!ywa* negatywne zachowanie. Zapy-
taj samego siebie, co poprzedza nie-
korzystny lub niepo"$dany stan.

Tym razem potrzebny Ci b%dzie

obraz zasocjowany (zajmij pierwsz$
pozycj% percepcyjn$, czyli patrz w!a-
snymi oczami) tego, co dzieje si% tu"
przed tym, zanim podejmujesz niepo-
"$dane dzia!anie.

Pami%taj, "e nale"y my#le* w kate-

goriach submodalno#ci, aby uzyska*
szczegó!owy ogl$d ca!ej sytuacji. Pe!ni

ona funkcj% impulsu, który wywo!uje
niezasobny stan.

Krok 3. Dodanie
obrazu zast'pczego

Umie#* obraz zast%pczy w rogu nega-
tywnego obrazu.

Wyobra' sobie ma!$, maj$c$ roz-

miary znaczka pocztowego wersj%
sceny zast%pczej w dolnym rogu nega-
tywnej sceny.

Krok 4. B%yskawiczna podmiana
obrazów

B!yskawicznie zamie( obrazy miej-
scami.

Wprowadzaj zmiany na obu obra-

zach jednocze#nie, z coraz wi%ksz$
pr%dko#ci$. (Je#li masz ju" pewn$
wpraw%, mo"esz to zrobi* z dwoma
kluczowymi submodalno#ciami naraz).

Zamieniaj$c obrazy miejscami,

zmniejszaj negatywn$ scen% i odsu-
waj j$ jak najdalej.

Z kolei pozytywny obraz przybli-

"aj i powi%kszaj, aby szybko i ca!ko-
wicie zast$pi! negatywn$ scen%.

Wyobra' sobie, "e pozytywny

obraz — ze #wistem — zajmuje swoje
miejsce.

Na pocz$tku prawdopodobnie

b%dziesz to robi* wolno, a podmiana
potrwa kilka sekund. Z czasem dzi%ki
powtarzaniu b%dziesz przeprowadza*

WISH

ATTERN

ca!y proces coraz szybciej, a" nau-
czysz si% podmienia* obrazy niemal
natychmiast.

Krok 5. Powtórzenie procesu

Po ka"dej zamianie obrazów miej-
scami oczyszczaj swój umys!.

To bardzo wa"ne. Zrób to, my#l$c

o czym# innym, cho*by o swoim ulu-
bionym kolorze albo o tym, co masz
w planach.

Pami%taj, aby zarówno podczas

zamiany obrazów miejscami, jak
i w czasie przerw spokojnie oddycha*.

Zamie( obrazy miejscami 5 do

10 razy; za ka"dym razem powtarzaj
kroki od 3. do 5.

Zorientujesz si%, "e osi$gn$!e# cel,

kiedy napotkasz pewne trudno#ci
z utrzymywaniem negatywnego ob-
razu.

Krok 6. Sprawdzenie rezultatu

Spróbuj ponownie wywo!a* ograni-
czaj$c$ my#l lub ograniczaj$ce zacho-
wanie.

Zwró* uwag% na to, jak trudno Ci

to przychodzi (o ile ich wywo!anie
nie jest wprost niemo"liwe).

Zauwa", "e teraz musisz najpierw

pomy#le*, jak wywo!a* dan$ my#l lub
dane zachowanie; straci!y one bo-
wiem odruchowy charakter.

Je#li uwa"asz, "e mog$ one powró-

ci*, wykonaj Swish Pattern ponownie
za dzie( lub dwa, a potem jeszcze raz
za tydzie(.

Dodatkowa rada

Mo"esz zamienia* miejscami obrazy,
wykorzystuj$c inne submodalno#ci
zamiast tych, które uwzgl%dniono
w powy"szym przyk!adzie.

Mo"esz zamienia* miejscami obraz

kolorowy z obrazem czarno-bia!ym,
obraz trójwymiarowy z obrazem p!a-
skim, pojedyncz$ klatk% z ca!ym fil-
mem — lub dowolne inne przeciw-
stawne submodalno#ci.

Kluczem do sukcesu jest po-

znanie i przeanalizowanie dost'p-
nych mo*liwo7ci.

Niektórzy natychmiast zareaguj$

na zamian% miejscami submodalno#ci
rozmiaru i lokalizacji; uwa"a si% je za
wiod$ce submodalno#ci.

Innym jednak mo"e odpowiada*

odmienne  rozwi$zanie,  dlatego  miej
otwart$  g!ow%,  a  je#li  wykonywany
wed!ug  instrukcji  Swish  Pattern  nie
przynosi  oczekiwanych  rezultatów,
sprawd'  kolejne  wiod$ce  submo-
dalno#ci.

Oto co na temat Swish Pattern

mówi$ inni trenerzy NLP — Steve
Andreas i Charles Faulkner w ksi$"ce
NLP. Nowa technika osi5gania suk-
cesów:

RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\

Przekszta%cenie pora*ki w informacj' zwrotn!

Filozofia, jak5 wyznajesz, determinuje, czy si* zdyscyplinujesz,

czy te4 b*dziesz nadal pope=nia= b=*dy.

— Jim Rohn

UTOREM TEGO WZORCA

jest

Robert Dilts.

Zmie( dane przekonanie

lub swoje nastawienie tak, aby poma-
ga!o  Ci  odnosi*  sukcesy  i  d$"y*  do
doskona!o#ci.  Przekszta!*  pora"k%
w cenn$ informacj% zwrotn$ oraz po-
czucie  zwyci%stwa,  które  opiera  si%
na  zaciekawieniu  i  motywacji.  Wy-
obra' sobie, "e po 99. pora"ce nadal

masz  pozytywne  podej#cie  i  wci$"
bardzo  chcesz  osi$gn$*  zamierzony
cel.  Thomas  Edison  poniós!  wiele
pora"ek na swojej drodze do wyna-
lezienia  "arówki.  Je"eli  przyjmiesz
takie samo podej#cie jak on, znajdziesz
si%  na  w!asnej  drodze  do  sukcesu.
Wzorzec ten pomaga zrobi* miejsce
dla  poczucia  zwyci%stwa  poprzez  zni-
welowanie pora"ki.

WIELKA KSIQGA NLP

Krok 1. Zidentyfikowanie
problematycznego przekonania
(nastawienia); okre7lenie
towarzysz!cych mu systemów
reprezentacji oraz fizjologii

Wybierz  przekonanie  (nastawienie),
które sprawia, "e czujesz si% tak, jak-
by#  zosta!  pokonany,  jakby#  straci!
resztki nadziei lub jakby nic Ci si% nie
udawa!o. Powinno mie* ono zwi$zek
z trudno#ci$, któr$ napotykasz w opa-
nowywaniu  lub  wykorzystywaniu

okre#lonej zdolno#ci oraz w osi$ga-
niu celu, który z tego wynika.

Na przyk!ad Karol finalizuje ma!o

transakcji, w zwi$zku z czym czuje si%
jak nieudacznik. Uwa"a, "e komuni-
kuje si% z klientami w za ma!o prze-
konuj$cy sposób. Jest sob$ rozcza-
rowany.

W tym przyk!adzie po"$dan$ zdol-

no#ci$ jest sugestywny sposób komu-
nikowania si% z klientami, a celem,

W ogólnym zarysie:

wzorzec przekszta$cenia pora%ki w informacj( zwrotn)

Krok 1. Zidentyfikowanie problematycznego przekonania (nastawienia);

okreKlenie towarzysz5cych mu systemów reprezentacji oraz
fizjologii

Krok 2. Uporz5dkowanie problematycznego przekonania w ramach

systemów reprezentacji na podstawie pozycji oczu

Krok 3. Stworzenie obrazów po45danej zdolnoKci i zamierzonego

celu oraz umieszczenie ich w skonstruowanej przestrzeni
wizualnej

Krok 4. Odró4nienie reprezentacji po45danej zdolnoKci od obrazów

wspomnieI o pora4ce

Krok 5. Ujednolicenie elementów pora4ki (uczuJ, wspomnieI, dialogu

wewn*trznego) z elementami pozytywnymi

Krok 6. Stworzenie kotwicy dla pozytywnego doKwiadczenia, które

stanie si* punktem odniesienia

Krok 7. Wywo=anie pozytywnego stanu w zwi5zku z zamierzonym

celem

Krok 8. Sprawdzenie rezultatu

RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\

który z tego wynika — zwi%kszenie
sprzeda"y. Z kolei problematyczne
przekonanie mo"e mie* form%: „Nie
umiem sprzedawa*”.

Nast%pnie obserwuj zwi$zane

z przekonaniem o pora"ce fizjologi%
oraz  pozycje  oczu.  Je#li  uznasz,  "e
przygl$danie si% samemu sobie, kiedy
tworzysz w swoim umy#le reprezen-
tacje  problematycznego  przekona-
nia,  sprawia  Ci  trudno#*,  si%gnij  po
lustro lub kamer% wideo albo popro#
o pomoc przyjaciela.

Zwró* uwag% na to, co dzieje si%

w  ka"dym  systemie  reprezentacji,
gdy tworzysz w swoim umy#le repre-
zentacje  problematycznego  przeko-
nania.  Co  wewn$trz  siebie  widzisz,
s!yszysz i czujesz?

Krok 2. Uporz!dkowanie
problematycznego przekonania
w ramach systemów
reprezentacji na podstawie
pozycji oczu

W wyobra'ni ka"d$ reprezentacj%
przyporz$dkuj (je#li jeszcze jej tam
nie ma) odpowiedniej pozycji oczu.

Rozmieszczaj$c poszczególne re-

prezentacje, jednocze#nie patrz (tj.
#wiadomie i celowo zwró* swój
wzrok) w okre#lonym kierunku.

Dla wielu ludzi kinestetyczne do-

znanie pora"ki jest tak silne, "e wew-
n%trzny dialog (z samym sob$) i inne

systemy  reprezentacji  zostaj$  zep-
chni%te  do  swego  rodzaju  m%tnego
zbiornika uczu*. Przyporz$dkowanie
systemów reprezentacji do odpowia-
daj$cych im pozycji oczu ma na celu
oczyszczenie  owego  zbiornika  oraz
osi$gni%cie  znacznie  bardziej  odpo-
wiedniego stanu.

Kiedy ju" umie#cisz poszczególne

reprezentacje  we  w!a#ciwych  pozy-
cjach,  zwró*  uwag%  na  to,  jak  prze-
strze( przed Tob$ oczyszcza si% i robi
si% tam miejsce dla Twojej percepcji
rzeczywisto#ci  za  po#rednictwem
zmys!u wzroku.

Je"eli mia!e# dot$d zamkni%te oczy,

otwórz je i sam zobacz.

Krok 3. Stworzenie obrazów
po*!danej zdolno7ci
i zamierzonego celu
oraz umieszczenie
ich w skonstruowanej
przestrzeni wizualnej

Pomy#l o frustruj5cym Ci% braku danej
zdolno#ci oraz o celu, których doty-
czy Twoje przekonanie o pora"ce.

Stwórz wyra'ny obraz okre#lonej

zdolno#ci „w akcji”. Ujmij j$ w kate-
goriach pozytywnych i zamierzonych
rezultatów (przez pryzmat swojego
celu).

Wykorzystaj wyobra"enia, które

s$ bardzo pozytywne.

WIELKA KSIQGA NLP

Umie#* ten obraz w prawym gór-

nym  rogu  (wzrokowy  obraz  skon-
struowany)  i,  w  swojej  przestrzeni
mentalnej,  spójrz  na  niego,  kieruj$c
oczy w gór% i w prawo.

Krok 4. Odró*nienie
reprezentacji po*!danej
zdolno7ci od obrazów
wspomnieI o pora*ce

Koncentruj$c si% na po"$danej  zdol-
no#ci, do#wiadcz dominuj$cego uczu-
cia,  które  si%  z  ni$  wi$"e.  Zidentyfi-
kuj  pozytywn$  intencj%,  która  le"y
u jego podstaw.

Zrób to samo z dialogiem wew-

n%trznym, który dotyczy tej zdolno#ci.

Zwró* uwag% na to, jak bardzo

reprezentacje te ró"ni$ si% od repre-
zentacji Twojego przekonania o po-
ra"ce. Uczucia i wewn%trzny dialog s$
reprezentowane w odmienny sposób.

Krok 5. Ujednolicenie elementów
pora*ki (uczu5, wspomnieI,
dialogu wewn'trznego)
z elementami pozytywnymi

Spójrz na wspomnienia zwi$zane
z problematycznym przekonaniem.

Zbuduj bardziej realistyczny obraz

danej sytuacji, mieszaj$c pozytywne
wspomnienia ze wspomnieniami zwi$-
zanymi z problemem.

Umie#* je na swojej linii czasu

w odpowiednim porz$dku.

Zwró* uwag% na to, jakiego ro-

dzaju po"ytecznej wiedzy (m.in. w po-
staci ostrze"enia lub nauczki) mog$
Ci dostarczy* wspomnienia danej sy-
tuacji, chocia" kojarz$ si% one z fru-
struj$cymi Ci% wynikami lub uczu-
ciami.

Zauwa", "e tego rodzaju po"ytecz-

na wiedza mo"e Ci% zaprowadzi*
prosto do po"$danego celu.

Zmodyfikuj poszczególne elementy

lub dodaj nowe do po"$danego celu,
opieraj$c si% na tym, czego si% nau-
czy!e# poprzez obserwacj% wspo-
mnie(.

Zastanów si%, jakie kroki mog$ Ci%

zaprowadzi* od tych wspomnie( do
pozytywnego celu.

Krok 6. Stworzenie kotwicy dla
pozytywnego do7wiadczenia,
które stanie si' punktem
odniesienia

Pomy#l o czym# pozytywnym, co je-
ste# w stanie, Twoim zdaniem, z ca!$
pewno#ci$ osi$gn$* w przysz!o#ci.
Mo"e to by* co#, co robi!e# ju" wcze-
#niej wiele razy, fachowo i nale"ycie.
Nie musi to by* nic wielkiego. Punk-
tualne przyj#cie do pracy mo"na uzna*
za osi$gni%cie, chocia" jest uwa"ane
za co# elementarnego i prozaicznego.

Stwórz kotwic% dla tego do#wiad-

czenia.

RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\

Krok 7. Wywo%anie pozytywnego
stanu w zwi!zku z zamierzonym
celem

Dostosuj  struktur%  synestezji  zaso-
bów po"$danego stanu, tak aby by!a
zharmonizowana  z  pozytywnym  do-
#wiadczeniem,  które  s!u"y  za  punkt
odniesienia. Innymi s!owy, zapami%taj
w!a#ciwo#ci  submodalno#ci,  w  tym
miejsca  w  Twojej  przestrzeni  men-
talnej, w których si% pojawi!y.

Zmie( ten stan, aby jego elementy

by!y rozmieszczone w ten sam sposób
jak submodalno#ci, takie jak rozmiar
czy jasno#*.

Aby wspomóc ten proces, uru-

chom kotwic% dla pozytywnego do-
#wiadczenia, które stanowi punkt
odniesienia, i jednocze#nie patrz na
po"$dany cel.

Krok 8. Sprawdzenie rezultatu

Dowiesz si%, "e wzorzec spe!ni! swoje
zadanie, kiedy do#wiadczysz jednego
z poni"szych symptomów:

Pojawi$ si% #wie"e pomys!y
na to, jak dotrze* do celu.

Twoje nastawienie b%dzie
bardziej optymistyczne
i konstruktywne.

Ogl$d celu i sposobu jego
osi$gni%cia b%dzie
precyzyjniejszy, dzi%ki czemu
Twoje wyobra"enia, odczucia
i wewn%trzny dialog stan$
si% bardziej sugestywne.

WIELKA KSIQGA NLP

Poprawnie sformu%owane cele

Powodem, z którego wi*kszoKci ludzi nie udaje si* osi5gn5J wyznaczonych celów,

jest to, 4e ich nie definiuj5 albo tak naprawd* nie uwa4aj5 ich za realistyczne

czy osi5galne. Ludzie sukcesu potrafi5 powiedzieJ, dok5d zmierzaj5,

co planuj5 zrobiJ po drodze oraz kto b*dzie im w tym towarzyszy=.

— Denis Waitley

ZORZEC TEN

ma wielu

autorów.

Zrób du"y krok

w stron%  sukcesu  —  i  wyznacz  po-
prawnie sformu!owane cele. Popraw-
nie  sformu!owany  cel  to  taki,  który
odpowiada  na  pytanie:  „Czego  rze-
czywi#cie pragn%?”.

Kojarzysz model „by* -> robi* ->

mie*”? Wed!ug niego najpierw musisz
sta* si% osob$, która jest w stanie
osi$gn$* cel, a nast%pnie podj$* dzia-
!ania konieczne do tego, by móc cie-
szy* si% owocami swoich wysi!ków.

Wi%kszo#* naszych zachowa(

s!u"y osi$ganiu okre#lonych celów
(otrzymywaniu wyników czy spe!nia-
niu pragnie(), dlatego tak wa"ne jest,

aby  zawczasu  je  zdefiniowa*.  Je"eli
wiesz, gdzie chcesz si% znale'*, !atwiej
Ci b%dzie stworzy* odpowiednie ma-
py,  które  Ci%  tam  zaprowadz$.  Co
wi%cej, b%dziesz  w stanie  wymy#li*
nowe, !atwiejsze lub szybsze drogi do-
tarcia do swojego celu.

Co to jest cel?

Cele mog$ szczególnie pomóc w osi$-
ganiu doskona!o#ci. Mog$ nimi by*
zarówno dobra zabawa podczas przy-
j%cia, jak i zostanie miliarderem w ci$-
gu 3 lat. Istnieje bowiem wiele ró"-
nych rodzajów celów.

Wyobra' sobie, "e ju" osi$gn$!e#

zamierzony cel, a nast%pnie otwórz
swoj$ g!ow% na nowe pomys!y, jak go

OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE

ulepszy*. Czas na tworzenie nowych
wersji celu nadchodzi, zanim jeszcze
zaczniesz inwestowa* w niego swoje
liczne  zasoby.  Aby  by*  spójnym  ze
swoimi  najwy"szymi  celami,  nale"y
zachowa* wobec nich elastyczny sto-
sunek, tworzy* nowe wersje (je#li zaj-
dzie  taka  potrzeba)  oraz  je  udosko-
nala*. W ten sposób pracuje si% nad
jednym z najwa"niejszych elementów
programowania  neurolingwistyczne-
go, czyli ekologi$, w ramach której
wszystkie Twoje cz%#ci powinny by*
zgodne  z  celem,  a  wszystkie  Twoje

pragnienia, warto#ci, potrzeby — pod-
porz$dkowane d$"eniu w jednym wy-
ra'nym kierunku.

Oto co mówi o celach i wynikach

Anthony Robbins w arcydziele ObudZ
w sobie olbrzyma:

Po wyznaczeniu celu musi natych-

miast  nast5piJ  stworzenie  planu  pro-
wadz5cego  do  jego  osi5gni*cia  oraz
zmasowane dzia=anie wed=ug tego pla-
nu. Masz ju4 si=*, aby dzia=aJ. JeKli nie
udawa=o  ci  si*  dotychczas  jej  zebraJ,
to tylko dlatego, 4e nie udawa=o ci si*

W ogólnym zarysie:

wzorzec poprawnie sformu$owanych celów

Krok 1. Wyznaczenie konkretnego celu i sformu=owanie go za pomoc5

zdaI twierdz5cych

Krok 2. OkreKlenie w=asnego celu w kategoriach umiej*tnoKci, które

si* ma i których brakuje

Krok 3. Kontekst
Krok 4. ModalnoKci sensoryczne
Krok 5. Cele poKrednie
Krok 6. Wsparcie
Krok 7. Sprawdzenie ekologii
Krok 8. Ustawienie kamieni milowych
Krok 9. Spisanie celów
Krok 10. Sprawdzenie rezultatu

WIELKA KSIQGA NLP

wyznaczyJ sobie celów, które by ci*
zainspirowa=y

Krok 1. Wyznaczenie
konkretnego celu
i sformu%owanie go
za pomoc! zdaI twierdz!cych

Okre#l swój cel/wynik w sposób
szczegó!owy, za pomoc$ zda( twier-
dz$cych.

Po#wi%* troch% czasu na opisanie

tego,  czego  dok!adnie  chcesz.  Cel
sformu!owany za pomoc$ przeczenia
nie  poprowadzi  Ci%  w  pozytywnym
kierunku. Unikaj takich sformu!owa(
jak:  „Nie  chc%  by*  perfekcjonist$”.
Forma negacji zach%ca pod#wiadomy
umys!  do  tworzenia  tego,  czemu
w Twoim mniemaniu si% opierasz.

Je"eli móg!by# wymaza* problem

oraz zast$pi* go czym# pozytywnym
i zasobnym — co by to by!o?

Opisz to. Uwzgl%dnij najwa"niejsze

kana!y zmys!owe.

Krok 2. Okre7lenie w%asnego
celu w kategoriach umiej'tno7ci,
które si' ma i których brakuje

Zastanów si% nad zdaniem: „Chc%, aby
inni mnie wspierali”. To nie jest po-
prawnie sformu!owany cel. Taki spo-

A. Robbins, ObudZ w sobie olbrzy-

ma… i miej wp=yw na ca=e swoje 4ycie —
od zaraz, t!um. P. Cichawa, Studio EM-
KA, Warszawa 2009, s. 363.

sób my#lenia tylko powstrzymuje
Twój rozwój!

Dopilnuj wi%c, aby do zamierzo-

nego celu prowadzi!y Twoje w!asne
dzia!ania, a nie dzia!ania innych ludzi.
Co wi%cej, cel powinien, a nawet musi
le"e* w zasi%gu Twoich mo"liwo#ci,
a odpowiedzialno#* za jego osi$gni%-
cie powinna, a nawet musi spoczywa*
na Tobie.

Zapytaj siebie (lub swojego klienta,

je"eli pracujesz z drug$ osob$):

„Co mo"esz zrobi* samodzielnie,

aby osi$gn$* cel?”;

„Jakie dzia!ania mo"esz podj$*, aby

zwi%kszy* swoje szanse na osi$gni%-
cie celu jeszcze w tym tygodniu?”.

Krok 3. Kontekst

Znaczenie zazwyczaj zale"y od kon-
tekstu.

Opisz swój poprawnie sformu!o-

wany  cel  w  kontek#cie  otoczenia,
w jakim zaistnieje. Dzi%ki temu stanie
si%  on  konkretniejszy  i  bardziej  mo-
tywuj$cy. Ponadto zyskasz w ten spo-
sób  pewno#*,  "e  Twój  cel  spe!nia
wymogi ekologii.

Bardzo dobrze sformu!owanym

i zwi$zanym z kontekstem celem by-
!oby zdanie: „Chc% zarobi* 650 000
z!otych w ci$gu 12 miesi%cy. Zaczn%
1 lipca i b%d% sprzedawa* swoje
umiej%tno#ci w dziedzinie NLP fir-

OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE

mom ubezpieczeniowym w roli tre-
nera sprzeda"y ich zespo!ów telemar-
keterów”.

Uwzgl%dnij m.in. miejsca, obszar,

ludzi i ich funkcje, bud"et oraz ramy
czasowe.  Ukonkretniaj$c  swój  cel
i osadzaj$c  go  w  kontek#cie,  spra-
wiasz,  "e  staje  si%  on  realny  dla
Twojego mózgu.

Kolejna my#l dotycz$ca kontekstu

brzmi:

„Gdzie nie chcia!by#, aby zaistnia!o

dane zachowanie?”.

Na przyk!ad czy chcia!by# si% ba-

wi* codziennie jak dziecko ze swoimi
pociechami, aby czu!y si% przy Tobie
bardziej radosne?

Znakomicie. Nie chcia!by# jednak

zachowywa* si% w ten sposób wobec
ma!"onki w !ó"ku, prawda? W!a#nie
dlatego kontekst jest tak wa"ny.

Za cel mo"esz obra* bardziej na-

mi%tne i uwodzicielskie zwracanie si%
do swojej "ony. Je"eli jednak zapo-
mnisz, "e kontekstem dla tego zacho-
wania jest to przebywanie z "on$,
mo"esz zwróci* si% nieodpowiednim
tonem do swojego szefa.

Krok 4. Modalno7ci sensoryczne

Opisz swój cel za pomoc$ 5 zmys!ów.
Poprawnie sformu!owany cel jest
konkretny. Dzi%ki temu, "e uwzgl%d-
nisz wszystkie 5 zmys!ów, stanie si%

on konkretniejszy i bardziej moty-
wuj$cy. Ponadto w ten sposób wzmo-
cnisz swoj$ pod#wiadomo#*.

Je#li musisz u"y* takich s!ów, jak

„mi!o#*”, „doceniany” czy „nami%tny”,
uwzgl%dnij  wszystkie  5  zmys!ów,
które  tworz$  dan$  emocj%;  np.  co
oznacza dla Ciebie — przez pryzmat
Twoich  zmys!ów  —  "e  czujesz  si%
bardziej doceniany?

Jak odczuwasz to, 4e jesteK doce-

niany?

W której cz*Kci swojego cia=a do-

Kwiadczasz tego uczucia?

Kto Ci* docenia i jaki ma wyraz

twarzy?

Krok 5. Cele po7rednie

Wyznacz cele po#rednie na drodze do
osi$gni%cia  celu  g!ównego,  tak  aby#
poczu!  wi%ksz$  motywacj%  i  skutecz-
niej  rozwi$zywa!  napotykane  pro-
blemy.

Przypisz celom po#rednim realne

terminy. Dzi%ki temu, "e kroki, które
masz wykona*, b%d$ mniejsze, po-
traktujesz poszczególne cele jako bar-
dziej osi$galne. W ten sposób wzmoc-
nisz pod#wiadom$ motywacj%. Proces
dzielenia ca!o#ci na cz%#ci nazywamy
w NLP porcjowaniem odgórnym.

Jak si% czujesz, kiedy my#lisz o tym,

"e masz napisa* ksi$"k%? Albo schud-
n$* 30 kilogramów?

WIELKA KSIQGA NLP

Porównaj powy"sze cele z mniej-

szymi celami po#rednimi: „B%d% pisa*
stron%  dziennie,  aby  powsta!a  dwu-
stuczterdziestostronicowa  ksi$"ka.
Dzi#  skoncentruj%  si%  tylko  na  tej
jednej stronie”.

Jak si% zjada s!onia? Po kawa!ku.

Krok 6. Wsparcie

Uzyskaj pomoc, która jest Ci po-
trzebna, aby Twój cel si% urzeczywist-
ni!. Jakich zasobów potrzebujesz?

Zrób list% zasobów, które wyko-

rzystasz w d$"eniu do celu.

I znów — b!d[ konkretny:

Kim s5 ludzie, którzy mog5 Ci

pomóc?

Jak si* nazywaj5?

Jakie zawody wykonuj5?

Czy masz ich numery telefonu?

O co dok=adnie powinieneK

ich zapytaJ?

Jakie potrzebne Ci emocje

powinieneK sam w sobie rozbudziJ?

Czy potrzebujesz wi*cej pewnoKci

siebie, odpornoKci, radoKci
czy asertywnoKci?

Ile potrzebujesz pieni*dzy?

Jakie informacje b*d5 wa4ne?

Na jakie pytania nale4y zawczasu
odpowiedzieJ?

Czego jeszcze potrzebujesz?

Krok 7. Sprawdzenie ekologii

Co mo"e Ci przeszkodzi* w osi$gni%-
ciu celu?

Czy istniej$ jakie# inne warto#ci,

inne cele, inni ludzie czy inne prawa,
które mog$ sprawi* Ci k!opoty?

Jak móg!by# obecnie dostosowa*

lub z!agodzi* swoj$ postaw%, aby zre-
alizowa* swoje marzenie?

Zastanów si% nad tym, jakie wew-

n%trzne przeszkody mo"esz napotka*.
Czy jaka# cz%#* Ciebie przeszkadza
Ci w osi$gni%ciu celu?

Krok 8. Ustawienie kamieni
milowych

Okre#l, sk$d b%dziesz wiedzie*, "e
poruszasz si% we w!a#ciwym kierunku
i we w!a#ciwym tempie. Musisz prze-
cie" orientowa* si% w tym, jakich
znaków post%pu wygl$da* na swojej
drodze.

Jeden ze sposobów ustawienia

kamieni milowych polega na umiesz-
czeniu zasobów z Twojej listy kon-
trolnej na linii czasu. Je"eli zadanie to
sprawia Ci trudno#*, potraktuj ten
fakt jako sygna! ostrzegawczy.

Zaznacz w swoim kalendarzu daty,

kiedy  b%dziesz  sprawdza*,  czy  osi$-
gn$!e#  poszczególne  kamienie  milo-
we. Zapisz w swoim planie, co dok!ad-
nie  chcesz  uzyska*  w  wyznaczonych
terminach.

OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE

Bycie wspania!ym kochankiem to

fantastyczny cel. Mo"e zatem warto
nauczy*  si%  czyta*  mow%  cia!a  oso-
by, z któr$ jeste# zwi$zany? To by!by
doskona!y krok w stron% osi$gni%cia
celu.  Nawet  co#,  co  wydaje  si%  nie-
istotne,  mo"e  okaza*  si%  dobrym
kamieniem milowym. Je#li chcesz np.
by*  bogaty,  niech  cz%#ci$  Twojego
planu stanie si% kontrolowanie wy-
datków — jakkolwiek banalnie by to
brzmia!o.

Krok 9. Spisanie celów

Spisanie swoich celów, celów po#red-
nich  i  kamieni  milowych  ma  wiele
zalet.  Notatnik  lub  teczka,  które
w tym celu za!o"ysz, stan$ si% Twoim
miejscem  na  rozwi$zywanie  proble-
mów  oraz  gromadzenie  innowacyj-
nych  pomys!ów.  Czasami  zab!$kana
wcze#niej  my#l,  kiedy  spojrzysz  na
ni$ pó'niej, mo"e zmieni* si% w "y!%
z!ota.

Wyznaczenie odr%bnych dzia!ów

dla poszczególnych elementów planu
u!atwi Ci kontrolowanie kamieni mi-
lowych, dopracowywanie celów oraz
poruszanie si% ku kolejnym celom
po#rednim.

Niezapisane cele nie s$ warte

nawet skrawka papieru, na którym
mog!yby zosta* zanotowane. Poza tym
utrwalone s!owo ma w!adcz$ moc.

O ile4 gorzej by=oby zobaczyJ swoje

nazwisko na liKcie goIczym, ni4 tylko
o tym us=yszeJ?

Krok 10. Sprawdzenie rezultatu

<led' swoje post%py poprzez odno-
szenie ich zarówno do g!ównego celu,
jak i poszczególnych kamieni milo-
wych.

Trzymaj swoje notatki w widocz-

nym miejscu, aby Ci o tym przypo-
mina!y.

Zwracaj uwag% na wszelkie spo-

soby, w jakie wzorzec ten pomóg! Ci
przybli"y* si% do wybranego celu.

Je"eli zajdzie taka potrzeba, wyko-

naj niniejszy wzorzec z my#l$ o innych
celach oraz o udoskonalaniu wyzna-
czonego ju" celu.

Zwracaj uwag% na wszelkie spo-

soby, w jakie wzorzec ten wzmocni!
Twoj$  ch%*  do  tego,  aby  g!%biej
u#wiadamia*  sobie  cele  i  kamienie
milowe, a tak"e do tego, aby si% w nie
anga"owa*. Zauwa"aj wszelkie prze-
szkody,  jakie  napotykasz,  i  decyduj,
która  technika  NLP  mog!aby  Ci  po-
móc w ich pokonaniu. Pi%kno niniej-
szego  wzorca  polega  cz%#ciowo  na
tym, "e dzi%ki niemu trudno#ci staj$
si% lepiej widoczne, przez co mo"na
je skuteczniej przezwyci%"a*.

WIELKA KSIQGA NLP

Dodatkowa rada

We  wspó!czesnym  #wiecie,  w  któ-
rym nie brakuje ró"norodnych tech-
nologii i udogodnie(, do#* !atwo sta*
si%  mistrzem  zwlekania.  Moja  rada
(jako g!ównego kunktatora) jest taka,
by#  nie  walczy!  ze  sob$  w  kwestii
podejmowania dzia!a(, które maj$ Ci%
zaprowadzi* do celów.

Po prostu pami%taj, aby cel mie*

w g!owie jako pewien kierunek, a nie
list% rzeczy do odfajkowania. Spraw,
aby sta! si% wielk$ spraw$, która b%-
dzie Ci% inspirowa!a, a potem po-
dejmuj kolejno ma!e kroczki i #wi%-

tuj dotarcie do ka"dego kolejnego
kamienia milowego.

Traktowanie celu jako ostateczne-

go  rezultatu  nie  jest  szczególnie  za-
ch%caj$ce.  My#lenie  w  kategoriach
„byle  tam  dotrze*”  równie"  Ci%  nie
zmotywuje. Powiniene# wi%c postrze-
ga* swój cel jako #rodek do osi$gni%-
cia czego#, czyli u"y* go nast%pnie do
urzeczywistnienia  lub  wykonania
jeszcze wi%kszego zamys!u! Takie po-
dej#cie naprawd% motywuje. Spróbuj
zmieni* swój punkt widzenia i zwró*
uwag%, o ile lepiej si% poczujesz.

BIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ

Zbieranie dowodów

i przeprowadzanie procedury dowodowej

Ka4dy pragnie zostaJ milionerem lub nawet multimilionerem.

Otwart5 kwesti5 pozostaje jedynie dylemat, czy jesteK gotów do zrobienia

wszystkiego oraz do poKwi*cenia wszystkich lat, niezb*dnych do osi5gni*cia

finansowego sukcesu. JeKli tak, to naprawd* nie istnieje nic,

co mog=oby ci* zatrzymaJ na tej drodze.

— Brian Tracy, Sposób na sukces

ZORZEC TEN

ma wielu

autorów.

Rozstrzygnij, czy

osi$gn$!e# ju" po"$dany cel, szukaj$c
sygna!ów i wskazówek o tym #wiad-
cz$cych; b%dziemy je nazywali do-
wodami. Stwórz procedur%, dzi%ki
której na pewno zauwa"ysz dowody,

kiedy tylko te si% pojawi$; b%dziemy
j$  nazywali  procedur$  dowodow$.
Na  przyk!ad  w  sytuacji  uczenia  si%
funkcj%  dowodu  pe!ni  zwykle  wynik
sprawdzianu, a procedura dowodowa
przybiera form% opracowania spraw-
dzianu, zasad przyst$pienia do niego
oraz jego zaliczenia.

WIELKA KSIQGA NLP

Krok 1. Okre7lenie, co chce si'
osi!gn!5 poprzez dokonanie
oceny

Okre#l, co chcesz osi$gn$* poprzez
dokonanie oceny; np. ustali*, w jakim
stopniu dany student opanowa! okre-
#lony temat.

Sformu!uj cele w kategoriach po-

zytywnych; np. wyznacz liczb% punk-
tów i not%, które w!a#ciwie okre#laj$
poziom wiedzy studenta.

Podaj przyk!ad najlepszego wyniku;

np. 100% punktów to nota bardzo
dobra.

Krok 2. Zapisanie celu
procedury dowodowej

Jakie korzy#ci przyniesie przeprowa-
dzenie procedury dowodowej? Innymi

s!owy,  dlaczego  potrzebujesz  takiej,
a nie innej procedury dowodowej? Na
przyk!ad  studenci,  którzy  przyswa-
jaj$  koncepcje  NLP,  skuteczniej  si%
komunikuj$  z  praktykami  NLP  oraz
wydajniej si% ucz$ z literatury przed-
miotu i od swoich nauczycieli.

Krok 3. Precyzyjne
zdefiniowanie dowodów

Precyzyjnie  zdefiniuj  dowody;  np.
zachowania, które da si% zaobserwo-
wa*. Sk$d b%dziesz wiedzie*, "e osi$-
gn$!e#  ju"  swój  cel?  Na  przyk!ad  je-
"eli student uzyska 85% punktów ze
sprawdzianu, b%dzie to oznacza!o, "e
do#* dok!adnie opanowa! koncepcje
NLP  i  jest  ca!kiem  dobrze  przygoto-
wany do tego, aby korzysta* z wiedzy
nauczycieli i z literatury przedmiotu.

W ogólnym zarysie: wzorzec zbierania dowodów

i przeprowadzania procedury dowodowej

Krok 1. OkreKlenie, co chce si* osi5gn5J poprzez dokonanie oceny
Krok 2. Zapisanie celu procedury dowodowej
Krok 3. Precyzyjne zdefiniowanie dowodów
Krok 4. Wskazanie osoby, która ustanowi procedur* dowodow5,

a nast*pnie j5 przeprowadzi

Krok 5. Stworzenie ram czasowych oraz ustawienie kamieni milowych,

które b*d5 odmierza=y post*py na drodze do celu

Krok 6. Wskazanie sytuacji, które mog5 si* okazaJ k=opotliwe
Krok 7. Sprawdzenie rezultatu

BIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ

Krok 4. Wskazanie osoby, która
ustanowi procedur' dowodow!,
a nast'pnie j! przeprowadzi

Dopilnuj,  aby  opis  kwalifikacji  osób
odpowiedzialnych  za  procedur%  do-
wodow$  oraz  instrukcje  jej  przepro-
wadzenia  by!y  kompletne  i  zrozumia-
!e;  np.  trenerzy  NLP  z  przynajmniej
pi%cioma  latami  do#wiadczenia  oraz
zdobycie  przez  studenta  przynajm-
niej 90% punktów.

Krok 5. Stworzenie ram
czasowych oraz ustawienie
kamieni milowych, które b'd!
odmierza%y post'py na drodze
do celu

Mog$ si% w tym zawiera* punkty, przy
których powinno si% oceni* post%py,
oraz termin, w którym cel ma zosta*
osi$gni%ty.

Wska" kryteria, które powinny

zosta* spe!nione na ka"dym wyszcze-
gólnionym etapie; np. cotygodniowy
sprawdzian pomo"e okre#li*, w jakim
stopniu studenci opanowali materia!
z kilku ostatnich zaj%*.

Krok 6. Wskazanie sytuacji,
które mog! si' okaza5 k%opotliwe

Na przyk!ad jakie problemy mo"e
napotka* osoba, która b%dzie prze-
prowadza* procedur% dowodow$?

Mog$ si% w tym zawiera* zarówno

opór, jak i pozytywne intencje, które

mog$ go wywo!ywa*; np. trener mo"e
mie*  trudno#ci  z  zarz$dzaniem  cza-
sem oraz mo"e zapomnie* o nadzo-
rowaniu  sprawdzianu;  przy  bli"szym
przyjrzeniu si% sprawie mo"e si% oka-
za*, "e trener potrzebuje pobudzenia,
którego dostarcza mu proces uczenia,
wi%c  nie#wiadomie  unika  nudnego
pilnowania studentów; sytuacja ta bo-
wiem  zasadniczo  si%  ró"ni  od  tego,
co trener robi!, kiedy nie by! zwi$za-
ny z instytucj$ wystawiaj$c$ noty.

Krok 7. Sprawdzenie rezultatu

Wyznacz odpowiednie momenty oraz
zakresy  odpowiedzialno#ci  zwi$zane
z ocenianiem skuteczno#ci sprawdza-
nia wiedzy, uczenia i wykorzystanych
materia!ów; np. na koniec ka"dego
kwarta!u trenerzy  b%d$  badali  zado-
wolenie studentów za pomoc$ okre-
#lonego  instrumentu  oceny  oraz
w drodze dyskusji,  a  b%d$  to  robili
podczas cokwartalnego spotkania per-
sonelu, organizowanego w celu pod-
noszenia  poziomu  kursu;  zostan$
wówczas uwzgl%dnione zarówno opi-
nie zebrane od studentów, jak i opinie
personelu.

Oto co pisze na temat informacji

zwrotnej Anthony Robbins w swojej
ksi$"ce Nasza moc bez granic:

Zwyci*zcy, przywódcy, mistrzo-

wie — ludzie posiadaj5cy si=* charak-
teru — wszyscy oni dobrze wiedz5, 4e

OPASOWYWANIE I HARMONIZOWANIE

Dopasowywanie i harmonizowanie

SPOTYKASZ SIa z ludZmi na ich poziomie,

tak jak nie dyskutujesz o filozofii z dzieckiem, które uczy si* mówiJ [...],

lecz zwracasz si* do niego za pomoc5 DbWIaKÓW.

— dr Milton H. Erickson

UTORAMI TEGO WZORCA

John Grinder i Richard
Bandler.

Dopasowywanie i harmonizowa-

nie odgrywaj$ wa"n$ rol% w procesie
modelowania  oraz  w  nawi$zywaniu
kontaktu.  Dzi%ki  temu  wzorcowi
pog!%bisz  swoj$  wra"liwo#*  na  ludzi
oraz  przekazywane  przez  nich  nie-
#wiadomie  komunikaty.  Kiedy  spe-
cjalnie  dopasowujesz  si%  do  modelu
#wiata drugiej osoby, lepiej rozumiesz
jej  punkt  widzenia,  a  tak"e  znacznie
skuteczniej nawi$zujesz z ni$ kontakt.

Dopasowywanie wi$"e si% z har-

monizowaniem w!asnej mowy cia!a
i sposobu mówienia z mow$ cia!a
i sposobem mówienia drugiej osoby
w celu ulepszania kontaktu. Proces

dopasowywania nie jest tym samym
co odzwierciedlanie, poniewa" nie
polega na dok!adnym na#ladowaniu
drugiej osoby, a raczej na w!$czaniu
ró"norodnych elementów jej stylu
bycia do w!asnego.

Na przyk!ad kiedy b%dziesz wyko-

rzystywa* s!ownictwo na tym samym
poziomie  co  druga  osoba,  poczuje
si% ona bardziej komfortowo w Two-
im  towarzystwie;  gdy  jednak  zacz-
niesz  na#ladowa*  jej  akcent,  mo"e
poczu* si% ura"ona.

Ze wzgl%du na sposób, w jaki

technika ta pomaga odczuwa* empa-
ti% wobec innych ludzi oraz ich zro-
zumie*, mo"na powiedzie*, "e dopa-
sowujesz si% do modelu #wiata drugiej
osoby. Jej intuicja lub poczucie, "e

WIELKA KSIQGA NLP

rozumiesz j$ i znajdujesz z ni$ wspólny
j%zyk, oczywi#cie ulepsza kontakt. Ca!y
proces równie" ma charakter nie-
#wiadomy.

Dopasowywanie mo"na porów-

na* do pewnej metody gry, w której
aktor wchodzi w rzeczywisto#* swo-
jego bohatera, znajduj$c j$ w samym
sobie. Tego rodzaju dopasowywanie
zachodzi na wy"szym poziomie, na
którym mo"liwe jest przej%cie uk!adu
odniesienia drugiej osoby.

Bandler i Grinder odkryli, "e mo"-

na doskonali* proces dopasowywania
si%  poprzez  harmonizowanie  predy-
katów, czyli s!ownictwa, które  wska-
zuje, jaki g!ówny system reprezenta-
cji  wykorzystuje  druga  osoba.  Je"eli
np. „widzi” ona, do czego zmierzasz,
odwdzi%czysz si% jej, „patrz$c” na to
przychylnie — poniewa" wykorzystuje
ona  swój  wzrokowy  system  repre-
zentacji.

xwicz umiej%tno#* dopasowywa-

nia si% w ka"dej chwili i w dowolnym
miejscu. Zacznij przesadnie subtelnie,
a nast%pnie próbuj si% dopasowywa*
do  drugiej  osoby  w  coraz  bardziej
ca!o#ciowy  sposób.  Wówczas  na
pewno nikogo nie urazisz. Je"eli znaj-
dziesz  si%  w  sytuacji,  w  której  nikt
Ci%  nie  zna  i  w  której  nie  ma  zna-
czenia, "e sprawisz wra"enie dziwa-
ka, spróbuj dopasowywa* si% znacz-
nie wyra'niej i sprawd', od którego

momentu  ludzie  zaczn$  na  Ciebie
dziwnie  patrze*.  Prawdopodobnie
zdziwisz  si',  jak  daleko  mo*esz
si'  posun!5  w  dopasowywaniu,
nie  nara*aj!c  si'  na  k%opoty.
Niniejszy wzorzec nie sk!ada si% z po-
szczególnych  kroków,  które  mo"na
by wykonywa* po kolei, mo"esz wi%c
rozwija* swoj$ umiej%tno#*, improwi-
zuj$c w oparciu o podane wskazówki.

Najbardziej wp!ywowy hipnote-

rapeuta,  nie"yj$cy  ju"  dr  Milton  H.
Erickson,  opisa!  pewien  przypadek,
dzi# uchodz$cy za jeden z klasycznych
przyk!adów  dopasowywania  i  har-
monizowania.  Spójrz  na  otwieraj$cy
niniejszy rozdzia! cytat — wybra!em
go celowo.

Dr Milton H. Erickson opowiada

o swoim kliencie, dziecku autystycz-
nym. Oto s!owa terapeuty z ksi$"ki
Phoenix: Therapeutic Patterns of Milton
H. Erickson („Phoenix: wzorce tera-
peutyczne Miltona H. Ericksona”) au-
torstwa Davida Gordona:

Wprowadzi=a dziewczynk*. Przed-

stawi=a  dziewczynk*  mnie  oraz  mnie
dziewczynce. Dziewczynka wyda=a kil-
ka  dziwnych  dZwi*ków,  a  wi*c  i  ja
ODPOWIEDZIAjEM za pomoc5 dziw-
nych  dZwi*ków  —  i  tak  razem  po-
chrz5kiwaliKmy i pomrukiwaliKmy, pisz-
czeliKmy  i  skrzeczeliKmy  przez  oko=o
pó=  godziny.  A  potem  dziewczynka
odpowiedzia=a na kilka prostych pytaI