IDŹ DO:
KATALOG KSIĄŻEK:
CENNIK I INFORMACJE:
CZYTELNIA:
Onepress.pl Helion SA
ul. Kościuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. (32) 230 98 63
e-mail:
redakcjawww@onepress.pl
informacje:
o księgarni onepress.pl
Nowość
Promocja
Do przechowalni
WIELKA KSIĘGA NLP.
PONAD 200 WZORÓW,
METOD I STRATEGII
PROGRAMOWANIA
NEUROLINGWISTYCZNEGO
Autor: Shlomo Vaknin
Tłumaczenie: Katarzyna Rojek
ISBN: 978-83-246-2557-4
Tytuł oryginału:
The Big Book Of NLP Techniques:
200+ Patterns, Methods & Strategies of Neuro
Linguistic Programming
Format: 158 × 235, stron: 808
Jest to najbardziej praktyczny podręcznik z dziedziny programowania
neurolingwistycznego. Opisuje setki wzorców, metod i zaawansowanych koncepcji.
To książka, na którą wszyscy czekaliœmy. Po trzydziestu pięciu latach nadszedł
najwyższy czas, aby się wreszcie ukazała!
Nathaniel J. Varna, autor i mistrz praktyk NLP
Shlomo Vaknin daje nam dokładnie to, czego nam trzeba — same konkrety, bez waty
słownej. Przypuszczam, że ta niesamowita książka stanie się podstawowym,
a być może nawet obowiązkowym podręcznikiem na szkoleniach z dziedziny NLP
na całym œwiecie.
Deborah Eizenstein, trenerka NLP i badaczka
W niniejszej książce zawarto wszelkie podstawowe wiadomoœci z dziedziny NLP
oraz zaawansowane, unikatowe wzorce, których nie znajdziesz w żadnej innej
publikacji.
Każdy, kto uczy się programowania neurolingwistycznego, jest œwiadomy potęgi
wzorców. Niniejsza książka przekazuje w Twoje ręce ponad 200 wzorców, dobranych
ze względu na ich wartoœć i przydatnoœć. Vaknin podaje prawidła NLP w formie
zwięzłej i treœciwej — bez nudnych dywagacji i anegdotek o niczym.
Potęga NLP płynie zarówno z teorii, jak i praktyki. Twórcy NLP wykorzystują je
do opracowywania niezwykle skutecznych technik. Wzorce, techniki i metody
umieszczone w tym podręczniku:
• zostały starannie dobrane, opisane w sposób jasny i precyzyjny;
• cieszą się uznaniem œrodowiska NLP;
• wskazują po kolei konkretne kroki, gotowe do wykorzystania przez
szerokie grono czytelników, w tym osoby posiadające podstawową wiedzę
z dziedziny NLP;
• uwzględniają aktualną wiedzę w takich dziedzinach, jak psychoterapia
czy teoria uczenia się.
S
PIS TRE<CI
5
Spis tre!ci
Podzi%kowania
11
Wy!$czenie odpowiedzialno#ci
13
Wst%p
15
Jak korzysta* z tej ksi$"ki?
19
Zastosowanie NLP — co, jak i kiedy
21
Wzorce i strategie NLP
55
1. Swish Pattern
57
2. Przekszta!cenie pora"ki w informacj% zwrotn$
61
3. Poprawnie sformu!owane cele
66
4. Zbieranie dowodów i przeprowadzanie procedury dowodowej
73
5. Dopasowywanie i harmonizowanie
77
6. Szukanie pozytywnych intencji
80
7. Rozumienie zachowania
83
8. Odzwierciedlanie
86
9. Wzorzec „jak gdyby”
95
10. Wywo!ywanie pod#wiadomych reakcji
98
11. Sprawdzanie ekologii
101
12. Wyrywanie ze stanu psychofizycznego (prze!amywanie stanu)
104
13. Wywo!ywanie okre#lonego stanu
106
14. Wchodzenie w stany zasobne
109
15. Kinestetyczny Swish Pattern
112
16. Kotwiczenie
114
17. Scenariusz samodzielnego kotwiczenia
122
18. Stan #wiadomo#ci wewn%trznej
124
19. Zmiana zakotwicze(
127
20. Pozycje percepcyjne
131
21. Integrowanie sprzecznych przekona(
138
22. Ró"nicowanie ram przekona(
145
23. Sprzeczne i sprz%"one przekonania
149
24. Negocjacje wewn%trzne
153
25. Zniesienie poczucia identyfikacji
157
26. Rozwi$zywanie wewn%trznych konfliktów
160
27. Godzenie si% z rodzicami
163
28. Sze#ciostopniowa technika przeramowania
168
29. Przeramowanie tre#ci
171
30. Przeramowanie kontekstu
175
31. Przeramowanie przekona( i opinii — przyk!ady
177
WIELKA KSIQGA NLP
6
32. Rozstrzyganie wewn%trznego konfliktu
180
33. Przekszta!canie pope!nionych b!%dów w konstruktywne do#wiadczenie
184
34. Hierarchia kryteriów
188
35. Uspójnianie pozycji percepcyjnych
198
36. Usuwanie reakcji alergicznych
206
37. Kalibracja
210
38. Autobiografia
212
39. Spójno#*
218
40. Leczenie fobii
220
41. Instalowanie przyjemno#ci
225
42. Badanie przyczyn i skutków
229
43. Zastosowanie poziomów logicznych
231
44. Redukowanie przyjemno#ci
234
45. Rozwijanie wra"liwo#ci sensorycznej
238
46. Darzenie mi!o#ci$ samego siebie
239
47. Zwalczanie szkodliwych sk!onno#ci
242
48. Tworzenie !a(cucha stanów
245
49. Model pragmagraficzny
248
50. Gromadzenie zasobów
252
51. Zaawansowany proces integracji cz%#ci
254
52. Submodalno#ci cyfrowe a submodalno#ci analogowe
257
53. Wzmacnianie submodalno#ci
259
54. Próg wra"liwo#ci
261
55. Niszczyciel decyzji
265
56. Wzorzec Godiva Chocolate
269
57. Wykorzystywanie systemów reprezentacji
273
58. Doskonalenie s!uchowego systemu reprezentacji
279
59. Doskonalenie wzrokowego systemu reprezentacji
281
60. Stan pog!%bionej #wiadomo#ci
284
61. Rozpoznawanie wskazówek niewerbalnych
286
62. Wygaszanie zachowa( kompulsywnych
290
63. Tworzenie pozytywnych oczekiwa(
294
64. Prze!amywanie ograniczaj$cych zale"no#ci
297
65. Wtórna korzy#* i osobista ekologia
301
66. Ekologia systemu
302
67. Rozpoznawanie sytuacji naruszania metamodelu
304
68. Wykorzystywanie metamodelu w wybranym celu
307
69. Denominalizacja
309
70. Wybaczanie
311
71. Uspójnianie „ja”
313
72. Okr$g doskona!o#ci
317
73. Instalacja asertywno#ci
320
74. Szybkie podniesienie samooceny
325
S
PIS TRE<CI
7
75. M$dre od"ywianie si%
331
76. Wyznaczanie granic
335
77. Analizator krytyki
339
78. Pozbywanie si% wymówek
345
79. Podstawowy wzorzec wzbudzania motywacji
349
80. Zwyci%"anie w wojnie wewn%trznej
351
81. Wywo!ywanie amnezji
355
82. Szczepienie przeciwko wirusom my#lowym
357
83. Kwestionariusz wewn%trznego spokoju
360
84. Ujawnianie charakteru danej relacji
361
85. Nawi$zywanie i utrzymywanie dobrego kontaktu
363
86. Wzorzec zakochiwania si%
369
87. Unikanie sugestii wywo!uj$cych skutki odwrotne od zamierzonych
372
88. Eliminowanie uzale"nienia od cyberpornografii
373
89. Strategia poprawnego pisania
380
90. Ujawnianie strategii uczenia si%
383
91. Szybkie uczenie si% nowego j%zyka obcego
388
92. Rytmiczna nauka
392
93. Z!o"enie zobowi$zania
395
94. Metoda !a(cuchowa (przyspieszonej) nauki
396
95. Apozycja (opozycji)
399
96. Identyfikowanie elementów autosabota"u
400
97. Definiowanie problemów
403
98. Strategia rozwi$zywania problemów (I)
406
99. Strategia rozwi$zywania problemów (II)
410
100. Strategia Walta Disneya
414
101. Binarny kod zapominania
417
102. Rozwi$zywanie konfliktów
427
103. Rozwi$zywanie problemu wspó!zale"no#ci
431
104. Identyfikowanie metaprogramów
436
105. Kwestionowanie ograniczaj$cych metaprogramów
438
106. Zmiana metaprogramów
440
107. Metoda analogicznego oznaczania
443
108. Wykorzystanie porcjowania w funkcji perswazyjnej
446
109. Klasyczna metoda dezorientacji
449
110. Zastosowanie prawa odwrotnego skutku
451
111. Metoda zagnie"d"onych p%tli
453
112. Historia ilustruj$ca zastosowanie metody zagnie"d"onych p%tli
460
113. Perswazja podprogowa
463
114. Intonacja
467
115. Metoda ukrytych polece( (I)
469
116. Metoda ukrytych polece( (II) — wersja zaawansowana
472
117. 55 hipnotycznych fraz Miltona H. Ericksona
476
WIELKA KSIQGA NLP
8
118. Rama zgody
481
119. Kierowanie procesem poszukiwa( transderywacyjnych
484
120. Identyfikowanie hierarchii warto#ci
487
121. Generator Nowych Zachowa(
491
122. Aktywne #nienie
495
123. Radzenie sobie z emocjonalnym cierpieniem
498
124. Wewn%trzny bohater
501
125. Wzorzec jedno#ci
506
126. Wzorzec SCORE
513
127. <ledzenie "yciowych przemian
517
128. Identyfikacja archetypu procesu przemiany
520
129. Leczenie ran
523
130. Uprzedzanie poczucia straty
526
131. Troska o siebie
530
132. Przebudzenie do wolno#ci
534
133. D!ugowieczno#*
538
134. Zmiana historii osobistej
543
135. Podsumowywanie dnia
549
136. Rozpraszanie negatywnych emocji
552
137. Fundamentalna przemiana
555
138. Mapowanie umys!u
566
139. Integracja nieokre#lonego stanu
569
140. Poszerzenie mo"liwo#ci wyboru
572
141. Pierwszy plan i t!o
575
142. Os!abianie mocy trudnych wspomnie(
580
143. Fraktal somatyczny
583
144. Fraktal zasobu
585
145. Zmiana przekona( — podej#cie logiczne
588
146. Uzgadnianie poziomów logicznych
591
147. Ukryte polecenia w pytaniach
595
148. Metoda podwójnego wi$zania
597
149. Dwuznaczno#*
601
150. Presupozycje
604
151. Metafora
606
152. Wspólny zasób
609
153. Wzorzec SCORE w ta(cu
612
154. Korzystne przekonania NLP
616
155. Wzorzec DVP
628
156. Dezintegracja systemów przekona(
633
157. Instalacja kryteriów
636
158. Kryteria kinestetyczne
641
159. Wiruj$ce ikony
644
160. Podstawowy proces tworzenia !a(cucha przekona(
647
S
PIS TRE<CI
9
161. Zaawansowany proces tworzenia !a(cucha przekona(
649
162. Yagodzenie
653
163. Metazmiana
656
164. Reimprinting
659
Modelowanie doskona!o#ci za pomoc$ NLP
665
Wprowadzenie do modelowania za pomoc$ NLP
667
Podstawowe elementy modelowania
671
Co robi* dalej, gdy ju" wybierze si% model?
673
165. Podstawowy proces modelowania w drugiej pozycji percepcyjnej
674
166. Intuicyjne modelowanie w drugiej pozycji percepcyjnej
676
167. Podstawowy proces modelowania w trzeciej pozycji percepcyjnej
678
168. Podstawowy proces modelowania stanów doskona!o#ci
680
Metamodel
682
Wprowadzenie
682
169. Uogólnienia
686
170. Kwantyfikatory uniwersalne
687
171. Ukryte performatywy
688
172. Operatory modalne
689
173. Pomini%cia
691
174. Nieokre#lony wska'nik odniesienia
693
175. Pomini%cia porównawcze
694
176. Zniekszta!cenia
695
177. Nominalizacja
696
178. Czytanie w my#lach
698
179. Zniekszta!cenia zale"no#ci przyczynowo-skutkowych
700
180. Presupozycje
702
181. Z!o"ona równowa"no#*
703
Jak wykorzystywa* metamodel do celów terapeutycznych?
705
Model Miltona
708
Dlaczego w NLP wykorzystuje si% hipnoz%?
708
Milton H. Erickson
709
Pod#wiadomo#*
710
Co to jest hipnoza?
711
Co to jest trans?
712
Do#wiadczanie krótkotrwa!ego transu
713
Hipnoza konwersacyjna
714
Korzy#ci p!yn$ce z modelu Miltona
714
Poszukiwania transderywacyjne
715
182. Sposoby naruszania metamodelu
716
183. Dopasowywanie bie"$cego do#wiadczenia
717
184. Dopasowywanie i prowadzenie
718
185. Spójniki
719
186. Dysjunkcja
721
WIELKA KSIQGA NLP
10
187. Dorozumiane przyczyny
723
188. Pytania o potwierdzenie
725
189. Podwójne wi$zania
726
190. Ukryte polecenia
727
191. Oznaczanie analogowe
728
192. Utylitaryzacja
729
193. Zagnie"d"anie
731
194. Rozbudowane cytaty
732
195. Literowanie s!ów
733
196. Postulat konwersacyjny
734
197. Nielogiczno#* wybiórcza
735
198. Dwuznaczno#*
736
199. Dwuznaczno#* fonetyczna
737
200. Dwuznaczno#* syntaktyczna
738
201.Dwuznaczno#* zakresu
739
202.Dwuznaczno#* interpunkcyjna
740
203.Metafory
741
Model Satir
743
Wprowadzenie
744
Kategorie komunikacyjne Satir
744
204. Obwiniaj$cy (oskar"anie)
745
205. Yagodz$cy (zjednywanie)
747
206. Obliczaj$cy (superracjonalno#*)
748
207. Rozpraszaj$cy (chaotyczno#*)
749
208. Kompromisowi (p!ynno#*)
750
209. Elastyczno#*
751
210. Nawi$zywanie kontaktu a kategorie komunikacyjne
752
Metaprogramy
755
Wprowadzenie do metaprogramów
755
Jak dzia!a metaprogram?
757
Jak opanowa* metaprogramy i je stosowa*?
762
Metaprogramy percepcji i skupiania uwagi
764
Metaprogramy sposobów zachowania
765
Metaprogramy stylów uspójniania celów
766
Dodatkowe 'ród!a
767
Dodatek A. Skrótowy zapis nazw modalno#ci
771
Dodatek B. Submodalno#ci
773
Submodalno#ci wzrokowe
773
Submodalno#ci s!uchowe
780
Submodalno#ci kinestetyczne
781
Twórcy NLP
785
Dodatek C. Poziomy logiczne
787
Bibliografia
789
Do dzie!a!
793
Skorowidz
795
S
WISH
P
ATTERN
55
Wzorce i strategie NLP
S
WISH
P
ATTERN
57
1.
Swish Pattern
Cz=owiek szukaj5cy poczucia bezpieczeIstwa, choJby tylko w sferze psychiki,
przypomina kogoK, kto odr5ba=by sobie nogi po to, by zast5piJ je protezami,
które nie sprawi5 mu bólu ani nie przysporz5 k=opotów.
— Henry Miller
UTORAMI TEGO WZORCA
s$
Richard Bandler i John
Grinder.
Prze!am schemat my#lenia lub
zachowania, który pojawia si% odru-
chowo, i zast$p go schematem zasob-
nym. Wykorzystaj Swish Pattern
w rozwi$zywaniu takich problemów,
jak uwalnianie si% od na!ogu tytonio-
wego, panowanie nad z!o#ci$, wyst%-
powanie przed publiczno#ci$, a tak"e
nerwowo#*, brak pewno#ci siebie
i niska samoocena. Swish Pattern jest
najpopularniejsz$ i najcz%#ciej stoso-
wan$ technik$ NLP.
A
W ogólnym zarysie: Swish Pattern
Krok 1. Rozpoznanie odruchowej reakcji
Krok 2. OkreKlenie impulsu wywo=uj5cego negatywny obraz
Krok 3. Dodanie obrazu zast*pczego
Krok 4. B=yskawiczna podmiana obrazów
Krok 5. Powtórzenie procesu
Krok 6. Sprawdzenie rezultatu
WIELKA KSIQGA NLP
58
Krok 1. Rozpoznanie
odruchowej reakcji
Rozpoznaj odruchow$ reakcj% (my#li,
odczucia lub obrazy, które pojawiaj$
si%, kiedy zastanawiasz si% nad trudn$
sytuacj$).
Wybierz obraz zast%pczy (co#
inspiruj$cego, cho*by swój naprawd%
dobry wynik), który pomo"e wywo-
!a* pozytywny stan.
Wyobra' sobie samego siebie
w obrazie zdysocjowanym (zajmij
trzeci$ pozycj% percepcyjn$, jakby#
ogl$da! samego siebie wyst%puj$cego
w filmie).
Wzmocnij jego submodalno#ci, aby
sta! si% maksymalnie sugestywny.
Krok 2. Okre7lenie impulsu
wywo%uj!cego negatywny obraz
Odkryj, co ka"e Twojemu umys!owi
tworzy* negatywny obraz lub wywo-
!ywa* negatywne zachowanie. Zapy-
taj samego siebie, co poprzedza nie-
korzystny lub niepo"$dany stan.
Tym razem potrzebny Ci b%dzie
obraz zasocjowany (zajmij pierwsz$
pozycj% percepcyjn$, czyli patrz w!a-
snymi oczami) tego, co dzieje si% tu"
przed tym, zanim podejmujesz niepo-
"$dane dzia!anie.
Pami%taj, "e nale"y my#le* w kate-
goriach submodalno#ci, aby uzyska*
szczegó!owy ogl$d ca!ej sytuacji. Pe!ni
ona funkcj% impulsu, który wywo!uje
niezasobny stan.
Krok 3. Dodanie
obrazu zast'pczego
Umie#* obraz zast%pczy w rogu nega-
tywnego obrazu.
Wyobra' sobie ma!$, maj$c$ roz-
miary znaczka pocztowego wersj%
sceny zast%pczej w dolnym rogu nega-
tywnej sceny.
Krok 4. B%yskawiczna podmiana
obrazów
B!yskawicznie zamie( obrazy miej-
scami.
Wprowadzaj zmiany na obu obra-
zach jednocze#nie, z coraz wi%ksz$
pr%dko#ci$. (Je#li masz ju" pewn$
wpraw%, mo"esz to zrobi* z dwoma
kluczowymi submodalno#ciami naraz).
Zamieniaj$c obrazy miejscami,
zmniejszaj negatywn$ scen% i odsu-
waj j$ jak najdalej.
Z kolei pozytywny obraz przybli-
"aj i powi%kszaj, aby szybko i ca!ko-
wicie zast$pi! negatywn$ scen%.
Wyobra' sobie, "e pozytywny
obraz — ze #wistem — zajmuje swoje
miejsce.
Na pocz$tku prawdopodobnie
b%dziesz to robi* wolno, a podmiana
potrwa kilka sekund. Z czasem dzi%ki
powtarzaniu b%dziesz przeprowadza*
S
WISH
P
ATTERN
59
ca!y proces coraz szybciej, a" nau-
czysz si% podmienia* obrazy niemal
natychmiast.
Krok 5. Powtórzenie procesu
Po ka"dej zamianie obrazów miej-
scami oczyszczaj swój umys!.
To bardzo wa"ne. Zrób to, my#l$c
o czym# innym, cho*by o swoim ulu-
bionym kolorze albo o tym, co masz
w planach.
Pami%taj, aby zarówno podczas
zamiany obrazów miejscami, jak
i w czasie przerw spokojnie oddycha*.
Zamie( obrazy miejscami 5 do
10 razy; za ka"dym razem powtarzaj
kroki od 3. do 5.
Zorientujesz si%, "e osi$gn$!e# cel,
kiedy napotkasz pewne trudno#ci
z utrzymywaniem negatywnego ob-
razu.
Krok 6. Sprawdzenie rezultatu
Spróbuj ponownie wywo!a* ograni-
czaj$c$ my#l lub ograniczaj$ce zacho-
wanie.
Zwró* uwag% na to, jak trudno Ci
to przychodzi (o ile ich wywo!anie
nie jest wprost niemo"liwe).
Zauwa", "e teraz musisz najpierw
pomy#le*, jak wywo!a* dan$ my#l lub
dane zachowanie; straci!y one bo-
wiem odruchowy charakter.
Je#li uwa"asz, "e mog$ one powró-
ci*, wykonaj Swish Pattern ponownie
za dzie( lub dwa, a potem jeszcze raz
za tydzie(.
Dodatkowa rada
Mo"esz zamienia* miejscami obrazy,
wykorzystuj$c inne submodalno#ci
zamiast tych, które uwzgl%dniono
w powy"szym przyk!adzie.
Mo"esz zamienia* miejscami obraz
kolorowy z obrazem czarno-bia!ym,
obraz trójwymiarowy z obrazem p!a-
skim, pojedyncz$ klatk% z ca!ym fil-
mem — lub dowolne inne przeciw-
stawne submodalno#ci.
Kluczem do sukcesu jest po-
znanie i przeanalizowanie dost'p-
nych mo*liwo7ci.
Niektórzy natychmiast zareaguj$
na zamian% miejscami submodalno#ci
rozmiaru i lokalizacji; uwa"a si% je za
wiod$ce submodalno#ci.
Innym jednak mo"e odpowiada*
odmienne rozwi$zanie, dlatego miej
otwart$ g!ow%, a je#li wykonywany
wed!ug instrukcji Swish Pattern nie
przynosi oczekiwanych rezultatów,
sprawd' kolejne wiod$ce submo-
dalno#ci.
Oto co na temat Swish Pattern
mówi$ inni trenerzy NLP — Steve
Andreas i Charles Faulkner w ksi$"ce
NLP. Nowa technika osi5gania suk-
cesów:
WIELKA KSIQGA NLP
60
Swish Pattern to bardzo prosty i sku-
teczny sposób umo4liwiaj5cy stworzenie
obiektywnego i korzystnego wizerunku
w=asnego przynosz5cego natychmia-
stowe rezultaty w konkretnych, k=o-
potliwych sytuacjach [...]. Nigdy nie
wiesz z góry, co zrobisz nast*pnym
razem, gdy znajdziesz si* w sytuacji
podobnej do tej, która sprawia Ci
k=opoty
1
.
1
S. Andreas, Ch. Faulkner, NLP. Nowa
technika osi5gania sukcesów, t!um. A. Za-
wadzka, W. Sztukowski, Onepress, Gli-
wice 2006, s. 291.
P
RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\
61
2.
Przekszta%cenie pora*ki w informacj' zwrotn!
Filozofia, jak5 wyznajesz, determinuje, czy si* zdyscyplinujesz,
czy te4 b*dziesz nadal pope=nia= b=*dy.
— Jim Rohn
UTOREM TEGO WZORCA
jest
Robert Dilts.
Zmie( dane przekonanie
lub swoje nastawienie tak, aby poma-
ga!o Ci odnosi* sukcesy i d$"y* do
doskona!o#ci. Przekszta!* pora"k%
w cenn$ informacj% zwrotn$ oraz po-
czucie zwyci%stwa, które opiera si%
na zaciekawieniu i motywacji. Wy-
obra' sobie, "e po 99. pora"ce nadal
masz pozytywne podej#cie i wci$"
bardzo chcesz osi$gn$* zamierzony
cel. Thomas Edison poniós! wiele
pora"ek na swojej drodze do wyna-
lezienia "arówki. Je"eli przyjmiesz
takie samo podej#cie jak on, znajdziesz
si% na w!asnej drodze do sukcesu.
Wzorzec ten pomaga zrobi* miejsce
dla poczucia zwyci%stwa poprzez zni-
welowanie pora"ki.
A
WIELKA KSIQGA NLP
62
Krok 1. Zidentyfikowanie
problematycznego przekonania
(nastawienia); okre7lenie
towarzysz!cych mu systemów
reprezentacji oraz fizjologii
Wybierz przekonanie (nastawienie),
które sprawia, "e czujesz si% tak, jak-
by# zosta! pokonany, jakby# straci!
resztki nadziei lub jakby nic Ci si% nie
udawa!o. Powinno mie* ono zwi$zek
z trudno#ci$, któr$ napotykasz w opa-
nowywaniu lub wykorzystywaniu
okre#lonej zdolno#ci oraz w osi$ga-
niu celu, który z tego wynika.
Na przyk!ad Karol finalizuje ma!o
transakcji, w zwi$zku z czym czuje si%
jak nieudacznik. Uwa"a, "e komuni-
kuje si% z klientami w za ma!o prze-
konuj$cy sposób. Jest sob$ rozcza-
rowany.
W tym przyk!adzie po"$dan$ zdol-
no#ci$ jest sugestywny sposób komu-
nikowania si% z klientami, a celem,
W ogólnym zarysie:
wzorzec przekszta$cenia pora%ki w informacj( zwrotn)
Krok 1. Zidentyfikowanie problematycznego przekonania (nastawienia);
okreKlenie towarzysz5cych mu systemów reprezentacji oraz
fizjologii
Krok 2. Uporz5dkowanie problematycznego przekonania w ramach
systemów reprezentacji na podstawie pozycji oczu
Krok 3. Stworzenie obrazów po45danej zdolnoKci i zamierzonego
celu oraz umieszczenie ich w skonstruowanej przestrzeni
wizualnej
Krok 4. Odró4nienie reprezentacji po45danej zdolnoKci od obrazów
wspomnieI o pora4ce
Krok 5. Ujednolicenie elementów pora4ki (uczuJ, wspomnieI, dialogu
wewn*trznego) z elementami pozytywnymi
Krok 6. Stworzenie kotwicy dla pozytywnego doKwiadczenia, które
stanie si* punktem odniesienia
Krok 7. Wywo=anie pozytywnego stanu w zwi5zku z zamierzonym
celem
Krok 8. Sprawdzenie rezultatu
P
RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\
63
który z tego wynika — zwi%kszenie
sprzeda"y. Z kolei problematyczne
przekonanie mo"e mie* form%: „Nie
umiem sprzedawa*”.
Nast%pnie obserwuj zwi$zane
z przekonaniem o pora"ce fizjologi%
oraz pozycje oczu. Je#li uznasz, "e
przygl$danie si% samemu sobie, kiedy
tworzysz w swoim umy#le reprezen-
tacje problematycznego przekona-
nia, sprawia Ci trudno#*, si%gnij po
lustro lub kamer% wideo albo popro#
o pomoc przyjaciela.
Zwró* uwag% na to, co dzieje si%
w ka"dym systemie reprezentacji,
gdy tworzysz w swoim umy#le repre-
zentacje problematycznego przeko-
nania. Co wewn$trz siebie widzisz,
s!yszysz i czujesz?
Krok 2. Uporz!dkowanie
problematycznego przekonania
w ramach systemów
reprezentacji na podstawie
pozycji oczu
W wyobra'ni ka"d$ reprezentacj%
przyporz$dkuj (je#li jeszcze jej tam
nie ma) odpowiedniej pozycji oczu.
Rozmieszczaj$c poszczególne re-
prezentacje, jednocze#nie patrz (tj.
#wiadomie i celowo zwró* swój
wzrok) w okre#lonym kierunku.
Dla wielu ludzi kinestetyczne do-
znanie pora"ki jest tak silne, "e wew-
n%trzny dialog (z samym sob$) i inne
systemy reprezentacji zostaj$ zep-
chni%te do swego rodzaju m%tnego
zbiornika uczu*. Przyporz$dkowanie
systemów reprezentacji do odpowia-
daj$cych im pozycji oczu ma na celu
oczyszczenie owego zbiornika oraz
osi$gni%cie znacznie bardziej odpo-
wiedniego stanu.
Kiedy ju" umie#cisz poszczególne
reprezentacje we w!a#ciwych pozy-
cjach, zwró* uwag% na to, jak prze-
strze( przed Tob$ oczyszcza si% i robi
si% tam miejsce dla Twojej percepcji
rzeczywisto#ci za po#rednictwem
zmys!u wzroku.
Je"eli mia!e# dot$d zamkni%te oczy,
otwórz je i sam zobacz.
Krok 3. Stworzenie obrazów
po*!danej zdolno7ci
i zamierzonego celu
oraz umieszczenie
ich w skonstruowanej
przestrzeni wizualnej
Pomy#l o frustruj5cym Ci% braku danej
zdolno#ci oraz o celu, których doty-
czy Twoje przekonanie o pora"ce.
Stwórz wyra'ny obraz okre#lonej
zdolno#ci „w akcji”. Ujmij j$ w kate-
goriach pozytywnych i zamierzonych
rezultatów (przez pryzmat swojego
celu).
Wykorzystaj wyobra"enia, które
s$ bardzo pozytywne.
WIELKA KSIQGA NLP
64
Umie#* ten obraz w prawym gór-
nym rogu (wzrokowy obraz skon-
struowany) i, w swojej przestrzeni
mentalnej, spójrz na niego, kieruj$c
oczy w gór% i w prawo.
Krok 4. Odró*nienie
reprezentacji po*!danej
zdolno7ci od obrazów
wspomnieI o pora*ce
Koncentruj$c si% na po"$danej zdol-
no#ci, do#wiadcz dominuj$cego uczu-
cia, które si% z ni$ wi$"e. Zidentyfi-
kuj pozytywn$ intencj%, która le"y
u jego podstaw.
Zrób to samo z dialogiem wew-
n%trznym, który dotyczy tej zdolno#ci.
Zwró* uwag% na to, jak bardzo
reprezentacje te ró"ni$ si% od repre-
zentacji Twojego przekonania o po-
ra"ce. Uczucia i wewn%trzny dialog s$
reprezentowane w odmienny sposób.
Krok 5. Ujednolicenie elementów
pora*ki (uczu5, wspomnieI,
dialogu wewn'trznego)
z elementami pozytywnymi
Spójrz na wspomnienia zwi$zane
z problematycznym przekonaniem.
Zbuduj bardziej realistyczny obraz
danej sytuacji, mieszaj$c pozytywne
wspomnienia ze wspomnieniami zwi$-
zanymi z problemem.
Umie#* je na swojej linii czasu
w odpowiednim porz$dku.
Zwró* uwag% na to, jakiego ro-
dzaju po"ytecznej wiedzy (m.in. w po-
staci ostrze"enia lub nauczki) mog$
Ci dostarczy* wspomnienia danej sy-
tuacji, chocia" kojarz$ si% one z fru-
struj$cymi Ci% wynikami lub uczu-
ciami.
Zauwa", "e tego rodzaju po"ytecz-
na wiedza mo"e Ci% zaprowadzi*
prosto do po"$danego celu.
Zmodyfikuj poszczególne elementy
lub dodaj nowe do po"$danego celu,
opieraj$c si% na tym, czego si% nau-
czy!e# poprzez obserwacj% wspo-
mnie(.
Zastanów si%, jakie kroki mog$ Ci%
zaprowadzi* od tych wspomnie( do
pozytywnego celu.
Krok 6. Stworzenie kotwicy dla
pozytywnego do7wiadczenia,
które stanie si' punktem
odniesienia
Pomy#l o czym# pozytywnym, co je-
ste# w stanie, Twoim zdaniem, z ca!$
pewno#ci$ osi$gn$* w przysz!o#ci.
Mo"e to by* co#, co robi!e# ju" wcze-
#niej wiele razy, fachowo i nale"ycie.
Nie musi to by* nic wielkiego. Punk-
tualne przyj#cie do pracy mo"na uzna*
za osi$gni%cie, chocia" jest uwa"ane
za co# elementarnego i prozaicznego.
Stwórz kotwic% dla tego do#wiad-
czenia.
P
RZEKSZTAYCENIE PORA]KI W INFORMACJQ ZWROTN\
65
Krok 7. Wywo%anie pozytywnego
stanu w zwi!zku z zamierzonym
celem
Dostosuj struktur% synestezji zaso-
bów po"$danego stanu, tak aby by!a
zharmonizowana z pozytywnym do-
#wiadczeniem, które s!u"y za punkt
odniesienia. Innymi s!owy, zapami%taj
w!a#ciwo#ci submodalno#ci, w tym
miejsca w Twojej przestrzeni men-
talnej, w których si% pojawi!y.
Zmie( ten stan, aby jego elementy
by!y rozmieszczone w ten sam sposób
jak submodalno#ci, takie jak rozmiar
czy jasno#*.
Aby wspomóc ten proces, uru-
chom kotwic% dla pozytywnego do-
#wiadczenia, które stanowi punkt
odniesienia, i jednocze#nie patrz na
po"$dany cel.
Krok 8. Sprawdzenie rezultatu
Dowiesz si%, "e wzorzec spe!ni! swoje
zadanie, kiedy do#wiadczysz jednego
z poni"szych symptomów:
1.
Pojawi$ si% #wie"e pomys!y
na to, jak dotrze* do celu.
2.
Twoje nastawienie b%dzie
bardziej optymistyczne
i konstruktywne.
3.
Ogl$d celu i sposobu jego
osi$gni%cia b%dzie
precyzyjniejszy, dzi%ki czemu
Twoje wyobra"enia, odczucia
i wewn%trzny dialog stan$
si% bardziej sugestywne.
WIELKA KSIQGA NLP
66
3.
Poprawnie sformu%owane cele
Powodem, z którego wi*kszoKci ludzi nie udaje si* osi5gn5J wyznaczonych celów,
jest to, 4e ich nie definiuj5 albo tak naprawd* nie uwa4aj5 ich za realistyczne
czy osi5galne. Ludzie sukcesu potrafi5 powiedzieJ, dok5d zmierzaj5,
co planuj5 zrobiJ po drodze oraz kto b*dzie im w tym towarzyszy=.
— Denis Waitley
ZORZEC TEN
ma wielu
autorów.
Zrób du"y krok
w stron% sukcesu — i wyznacz po-
prawnie sformu!owane cele. Popraw-
nie sformu!owany cel to taki, który
odpowiada na pytanie: „Czego rze-
czywi#cie pragn%?”.
Kojarzysz model „by* -> robi* ->
mie*”? Wed!ug niego najpierw musisz
sta* si% osob$, która jest w stanie
osi$gn$* cel, a nast%pnie podj$* dzia-
!ania konieczne do tego, by móc cie-
szy* si% owocami swoich wysi!ków.
Wi%kszo#* naszych zachowa(
s!u"y osi$ganiu okre#lonych celów
(otrzymywaniu wyników czy spe!nia-
niu pragnie(), dlatego tak wa"ne jest,
aby zawczasu je zdefiniowa*. Je"eli
wiesz, gdzie chcesz si% znale'*, !atwiej
Ci b%dzie stworzy* odpowiednie ma-
py, które Ci% tam zaprowadz$. Co
wi%cej, b%dziesz w stanie wymy#li*
nowe, !atwiejsze lub szybsze drogi do-
tarcia do swojego celu.
Co to jest cel?
Cele mog$ szczególnie pomóc w osi$-
ganiu doskona!o#ci. Mog$ nimi by*
zarówno dobra zabawa podczas przy-
j%cia, jak i zostanie miliarderem w ci$-
gu 3 lat. Istnieje bowiem wiele ró"-
nych rodzajów celów.
Wyobra' sobie, "e ju" osi$gn$!e#
zamierzony cel, a nast%pnie otwórz
swoj$ g!ow% na nowe pomys!y, jak go
W
P
OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE
67
ulepszy*. Czas na tworzenie nowych
wersji celu nadchodzi, zanim jeszcze
zaczniesz inwestowa* w niego swoje
liczne zasoby. Aby by* spójnym ze
swoimi najwy"szymi celami, nale"y
zachowa* wobec nich elastyczny sto-
sunek, tworzy* nowe wersje (je#li zaj-
dzie taka potrzeba) oraz je udosko-
nala*. W ten sposób pracuje si% nad
jednym z najwa"niejszych elementów
programowania neurolingwistyczne-
go, czyli ekologi$, w ramach której
wszystkie Twoje cz%#ci powinny by*
zgodne z celem, a wszystkie Twoje
pragnienia, warto#ci, potrzeby — pod-
porz$dkowane d$"eniu w jednym wy-
ra'nym kierunku.
Oto co mówi o celach i wynikach
Anthony Robbins w arcydziele ObudZ
w sobie olbrzyma:
Po wyznaczeniu celu musi natych-
miast nast5piJ stworzenie planu pro-
wadz5cego do jego osi5gni*cia oraz
zmasowane dzia=anie wed=ug tego pla-
nu. Masz ju4 si=*, aby dzia=aJ. JeKli nie
udawa=o ci si* dotychczas jej zebraJ,
to tylko dlatego, 4e nie udawa=o ci si*
W ogólnym zarysie:
wzorzec poprawnie sformu$owanych celów
Krok 1. Wyznaczenie konkretnego celu i sformu=owanie go za pomoc5
zdaI twierdz5cych
Krok 2. OkreKlenie w=asnego celu w kategoriach umiej*tnoKci, które
si* ma i których brakuje
Krok 3. Kontekst
Krok 4. ModalnoKci sensoryczne
Krok 5. Cele poKrednie
Krok 6. Wsparcie
Krok 7. Sprawdzenie ekologii
Krok 8. Ustawienie kamieni milowych
Krok 9. Spisanie celów
Krok 10. Sprawdzenie rezultatu
WIELKA KSIQGA NLP
68
wyznaczyJ sobie celów, które by ci*
zainspirowa=y
2
.
Krok 1. Wyznaczenie
konkretnego celu
i sformu%owanie go
za pomoc! zdaI twierdz!cych
Okre#l swój cel/wynik w sposób
szczegó!owy, za pomoc$ zda( twier-
dz$cych.
Po#wi%* troch% czasu na opisanie
tego, czego dok!adnie chcesz. Cel
sformu!owany za pomoc$ przeczenia
nie poprowadzi Ci% w pozytywnym
kierunku. Unikaj takich sformu!owa(
jak: „Nie chc% by* perfekcjonist$”.
Forma negacji zach%ca pod#wiadomy
umys! do tworzenia tego, czemu
w Twoim mniemaniu si% opierasz.
Je"eli móg!by# wymaza* problem
oraz zast$pi* go czym# pozytywnym
i zasobnym — co by to by!o?
Opisz to. Uwzgl%dnij najwa"niejsze
kana!y zmys!owe.
Krok 2. Okre7lenie w%asnego
celu w kategoriach umiej'tno7ci,
które si' ma i których brakuje
Zastanów si% nad zdaniem: „Chc%, aby
inni mnie wspierali”. To nie jest po-
prawnie sformu!owany cel. Taki spo-
2
A. Robbins, ObudZ w sobie olbrzy-
ma… i miej wp=yw na ca=e swoje 4ycie —
od zaraz, t!um. P. Cichawa, Studio EM-
KA, Warszawa 2009, s. 363.
sób my#lenia tylko powstrzymuje
Twój rozwój!
Dopilnuj wi%c, aby do zamierzo-
nego celu prowadzi!y Twoje w!asne
dzia!ania, a nie dzia!ania innych ludzi.
Co wi%cej, cel powinien, a nawet musi
le"e* w zasi%gu Twoich mo"liwo#ci,
a odpowiedzialno#* za jego osi$gni%-
cie powinna, a nawet musi spoczywa*
na Tobie.
Zapytaj siebie (lub swojego klienta,
je"eli pracujesz z drug$ osob$):
„Co mo"esz zrobi* samodzielnie,
aby osi$gn$* cel?”;
„Jakie dzia!ania mo"esz podj$*, aby
zwi%kszy* swoje szanse na osi$gni%-
cie celu jeszcze w tym tygodniu?”.
Krok 3. Kontekst
Znaczenie zazwyczaj zale"y od kon-
tekstu.
Opisz swój poprawnie sformu!o-
wany cel w kontek#cie otoczenia,
w jakim zaistnieje. Dzi%ki temu stanie
si% on konkretniejszy i bardziej mo-
tywuj$cy. Ponadto zyskasz w ten spo-
sób pewno#*, "e Twój cel spe!nia
wymogi ekologii.
Bardzo dobrze sformu!owanym
i zwi$zanym z kontekstem celem by-
!oby zdanie: „Chc% zarobi* 650 000
z!otych w ci$gu 12 miesi%cy. Zaczn%
1 lipca i b%d% sprzedawa* swoje
umiej%tno#ci w dziedzinie NLP fir-
P
OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE
69
mom ubezpieczeniowym w roli tre-
nera sprzeda"y ich zespo!ów telemar-
keterów”.
Uwzgl%dnij m.in. miejsca, obszar,
ludzi i ich funkcje, bud"et oraz ramy
czasowe. Ukonkretniaj$c swój cel
i osadzaj$c go w kontek#cie, spra-
wiasz, "e staje si% on realny dla
Twojego mózgu.
Kolejna my#l dotycz$ca kontekstu
brzmi:
„Gdzie nie chcia!by#, aby zaistnia!o
dane zachowanie?”.
Na przyk!ad czy chcia!by# si% ba-
wi* codziennie jak dziecko ze swoimi
pociechami, aby czu!y si% przy Tobie
bardziej radosne?
Znakomicie. Nie chcia!by# jednak
zachowywa* si% w ten sposób wobec
ma!"onki w !ó"ku, prawda? W!a#nie
dlatego kontekst jest tak wa"ny.
Za cel mo"esz obra* bardziej na-
mi%tne i uwodzicielskie zwracanie si%
do swojej "ony. Je"eli jednak zapo-
mnisz, "e kontekstem dla tego zacho-
wania jest to przebywanie z "on$,
mo"esz zwróci* si% nieodpowiednim
tonem do swojego szefa.
Krok 4. Modalno7ci sensoryczne
Opisz swój cel za pomoc$ 5 zmys!ów.
Poprawnie sformu!owany cel jest
konkretny. Dzi%ki temu, "e uwzgl%d-
nisz wszystkie 5 zmys!ów, stanie si%
on konkretniejszy i bardziej moty-
wuj$cy. Ponadto w ten sposób wzmo-
cnisz swoj$ pod#wiadomo#*.
Je#li musisz u"y* takich s!ów, jak
„mi!o#*”, „doceniany” czy „nami%tny”,
uwzgl%dnij wszystkie 5 zmys!ów,
które tworz$ dan$ emocj%; np. co
oznacza dla Ciebie — przez pryzmat
Twoich zmys!ów — "e czujesz si%
bardziej doceniany?
Jak odczuwasz to, 4e jesteK doce-
niany?
W której cz*Kci swojego cia=a do-
Kwiadczasz tego uczucia?
Kto Ci* docenia i jaki ma wyraz
twarzy?
Krok 5. Cele po7rednie
Wyznacz cele po#rednie na drodze do
osi$gni%cia celu g!ównego, tak aby#
poczu! wi%ksz$ motywacj% i skutecz-
niej rozwi$zywa! napotykane pro-
blemy.
Przypisz celom po#rednim realne
terminy. Dzi%ki temu, "e kroki, które
masz wykona*, b%d$ mniejsze, po-
traktujesz poszczególne cele jako bar-
dziej osi$galne. W ten sposób wzmoc-
nisz pod#wiadom$ motywacj%. Proces
dzielenia ca!o#ci na cz%#ci nazywamy
w NLP porcjowaniem odgórnym.
Jak si% czujesz, kiedy my#lisz o tym,
"e masz napisa* ksi$"k%? Albo schud-
n$* 30 kilogramów?
WIELKA KSIQGA NLP
70
Porównaj powy"sze cele z mniej-
szymi celami po#rednimi: „B%d% pisa*
stron% dziennie, aby powsta!a dwu-
stuczterdziestostronicowa ksi$"ka.
Dzi# skoncentruj% si% tylko na tej
jednej stronie”.
Jak si% zjada s!onia? Po kawa!ku.
Krok 6. Wsparcie
Uzyskaj pomoc, która jest Ci po-
trzebna, aby Twój cel si% urzeczywist-
ni!. Jakich zasobów potrzebujesz?
Zrób list% zasobów, które wyko-
rzystasz w d$"eniu do celu.
I znów — b!d[ konkretny:
Kim s5 ludzie, którzy mog5 Ci
pomóc?
Jak si* nazywaj5?
Jakie zawody wykonuj5?
Czy masz ich numery telefonu?
O co dok=adnie powinieneK
ich zapytaJ?
Jakie potrzebne Ci emocje
powinieneK sam w sobie rozbudziJ?
Czy potrzebujesz wi*cej pewnoKci
siebie, odpornoKci, radoKci
czy asertywnoKci?
Ile potrzebujesz pieni*dzy?
Jakie informacje b*d5 wa4ne?
Na jakie pytania nale4y zawczasu
odpowiedzieJ?
Czego jeszcze potrzebujesz?
Krok 7. Sprawdzenie ekologii
Co mo"e Ci przeszkodzi* w osi$gni%-
ciu celu?
Czy istniej$ jakie# inne warto#ci,
inne cele, inni ludzie czy inne prawa,
które mog$ sprawi* Ci k!opoty?
Jak móg!by# obecnie dostosowa*
lub z!agodzi* swoj$ postaw%, aby zre-
alizowa* swoje marzenie?
Zastanów si% nad tym, jakie wew-
n%trzne przeszkody mo"esz napotka*.
Czy jaka# cz%#* Ciebie przeszkadza
Ci w osi$gni%ciu celu?
Krok 8. Ustawienie kamieni
milowych
Okre#l, sk$d b%dziesz wiedzie*, "e
poruszasz si% we w!a#ciwym kierunku
i we w!a#ciwym tempie. Musisz prze-
cie" orientowa* si% w tym, jakich
znaków post%pu wygl$da* na swojej
drodze.
Jeden ze sposobów ustawienia
kamieni milowych polega na umiesz-
czeniu zasobów z Twojej listy kon-
trolnej na linii czasu. Je"eli zadanie to
sprawia Ci trudno#*, potraktuj ten
fakt jako sygna! ostrzegawczy.
Zaznacz w swoim kalendarzu daty,
kiedy b%dziesz sprawdza*, czy osi$-
gn$!e# poszczególne kamienie milo-
we. Zapisz w swoim planie, co dok!ad-
nie chcesz uzyska* w wyznaczonych
terminach.
P
OPRAWNIE SFORMUYOWANE CELE
71
Bycie wspania!ym kochankiem to
fantastyczny cel. Mo"e zatem warto
nauczy* si% czyta* mow% cia!a oso-
by, z któr$ jeste# zwi$zany? To by!by
doskona!y krok w stron% osi$gni%cia
celu. Nawet co#, co wydaje si% nie-
istotne, mo"e okaza* si% dobrym
kamieniem milowym. Je#li chcesz np.
by* bogaty, niech cz%#ci$ Twojego
planu stanie si% kontrolowanie wy-
datków — jakkolwiek banalnie by to
brzmia!o.
Krok 9. Spisanie celów
Spisanie swoich celów, celów po#red-
nich i kamieni milowych ma wiele
zalet. Notatnik lub teczka, które
w tym celu za!o"ysz, stan$ si% Twoim
miejscem na rozwi$zywanie proble-
mów oraz gromadzenie innowacyj-
nych pomys!ów. Czasami zab!$kana
wcze#niej my#l, kiedy spojrzysz na
ni$ pó'niej, mo"e zmieni* si% w "y!%
z!ota.
Wyznaczenie odr%bnych dzia!ów
dla poszczególnych elementów planu
u!atwi Ci kontrolowanie kamieni mi-
lowych, dopracowywanie celów oraz
poruszanie si% ku kolejnym celom
po#rednim.
Niezapisane cele nie s$ warte
nawet skrawka papieru, na którym
mog!yby zosta* zanotowane. Poza tym
utrwalone s!owo ma w!adcz$ moc.
O ile4 gorzej by=oby zobaczyJ swoje
nazwisko na liKcie goIczym, ni4 tylko
o tym us=yszeJ?
Krok 10. Sprawdzenie rezultatu
<led' swoje post%py poprzez odno-
szenie ich zarówno do g!ównego celu,
jak i poszczególnych kamieni milo-
wych.
Trzymaj swoje notatki w widocz-
nym miejscu, aby Ci o tym przypo-
mina!y.
Zwracaj uwag% na wszelkie spo-
soby, w jakie wzorzec ten pomóg! Ci
przybli"y* si% do wybranego celu.
Je"eli zajdzie taka potrzeba, wyko-
naj niniejszy wzorzec z my#l$ o innych
celach oraz o udoskonalaniu wyzna-
czonego ju" celu.
Zwracaj uwag% na wszelkie spo-
soby, w jakie wzorzec ten wzmocni!
Twoj$ ch%* do tego, aby g!%biej
u#wiadamia* sobie cele i kamienie
milowe, a tak"e do tego, aby si% w nie
anga"owa*. Zauwa"aj wszelkie prze-
szkody, jakie napotykasz, i decyduj,
która technika NLP mog!aby Ci po-
móc w ich pokonaniu. Pi%kno niniej-
szego wzorca polega cz%#ciowo na
tym, "e dzi%ki niemu trudno#ci staj$
si% lepiej widoczne, przez co mo"na
je skuteczniej przezwyci%"a*.
WIELKA KSIQGA NLP
72
Dodatkowa rada
We wspó!czesnym #wiecie, w któ-
rym nie brakuje ró"norodnych tech-
nologii i udogodnie(, do#* !atwo sta*
si% mistrzem zwlekania. Moja rada
(jako g!ównego kunktatora) jest taka,
by# nie walczy! ze sob$ w kwestii
podejmowania dzia!a(, które maj$ Ci%
zaprowadzi* do celów.
Po prostu pami%taj, aby cel mie*
w g!owie jako pewien kierunek, a nie
list% rzeczy do odfajkowania. Spraw,
aby sta! si% wielk$ spraw$, która b%-
dzie Ci% inspirowa!a, a potem po-
dejmuj kolejno ma!e kroczki i #wi%-
tuj dotarcie do ka"dego kolejnego
kamienia milowego.
Traktowanie celu jako ostateczne-
go rezultatu nie jest szczególnie za-
ch%caj$ce. My#lenie w kategoriach
„byle tam dotrze*” równie" Ci% nie
zmotywuje. Powiniene# wi%c postrze-
ga* swój cel jako #rodek do osi$gni%-
cia czego#, czyli u"y* go nast%pnie do
urzeczywistnienia lub wykonania
jeszcze wi%kszego zamys!u! Takie po-
dej#cie naprawd% motywuje. Spróbuj
zmieni* swój punkt widzenia i zwró*
uwag%, o ile lepiej si% poczujesz.
Z
BIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ
73
4.
Zbieranie dowodów
i przeprowadzanie procedury dowodowej
Ka4dy pragnie zostaJ milionerem lub nawet multimilionerem.
Otwart5 kwesti5 pozostaje jedynie dylemat, czy jesteK gotów do zrobienia
wszystkiego oraz do poKwi*cenia wszystkich lat, niezb*dnych do osi5gni*cia
finansowego sukcesu. JeKli tak, to naprawd* nie istnieje nic,
co mog=oby ci* zatrzymaJ na tej drodze.
— Brian Tracy, Sposób na sukces
ZORZEC TEN
ma wielu
autorów.
Rozstrzygnij, czy
osi$gn$!e# ju" po"$dany cel, szukaj$c
sygna!ów i wskazówek o tym #wiad-
cz$cych; b%dziemy je nazywali do-
wodami. Stwórz procedur%, dzi%ki
której na pewno zauwa"ysz dowody,
kiedy tylko te si% pojawi$; b%dziemy
j$ nazywali procedur$ dowodow$.
Na przyk!ad w sytuacji uczenia si%
funkcj% dowodu pe!ni zwykle wynik
sprawdzianu, a procedura dowodowa
przybiera form% opracowania spraw-
dzianu, zasad przyst$pienia do niego
oraz jego zaliczenia.
W
WIELKA KSIQGA NLP
74
Krok 1. Okre7lenie, co chce si'
osi!gn!5 poprzez dokonanie
oceny
Okre#l, co chcesz osi$gn$* poprzez
dokonanie oceny; np. ustali*, w jakim
stopniu dany student opanowa! okre-
#lony temat.
Sformu!uj cele w kategoriach po-
zytywnych; np. wyznacz liczb% punk-
tów i not%, które w!a#ciwie okre#laj$
poziom wiedzy studenta.
Podaj przyk!ad najlepszego wyniku;
np. 100% punktów to nota bardzo
dobra.
Krok 2. Zapisanie celu
procedury dowodowej
Jakie korzy#ci przyniesie przeprowa-
dzenie procedury dowodowej? Innymi
s!owy, dlaczego potrzebujesz takiej,
a nie innej procedury dowodowej? Na
przyk!ad studenci, którzy przyswa-
jaj$ koncepcje NLP, skuteczniej si%
komunikuj$ z praktykami NLP oraz
wydajniej si% ucz$ z literatury przed-
miotu i od swoich nauczycieli.
Krok 3. Precyzyjne
zdefiniowanie dowodów
Precyzyjnie zdefiniuj dowody; np.
zachowania, które da si% zaobserwo-
wa*. Sk$d b%dziesz wiedzie*, "e osi$-
gn$!e# ju" swój cel? Na przyk!ad je-
"eli student uzyska 85% punktów ze
sprawdzianu, b%dzie to oznacza!o, "e
do#* dok!adnie opanowa! koncepcje
NLP i jest ca!kiem dobrze przygoto-
wany do tego, aby korzysta* z wiedzy
nauczycieli i z literatury przedmiotu.
W ogólnym zarysie: wzorzec zbierania dowodów
i przeprowadzania procedury dowodowej
Krok 1. OkreKlenie, co chce si* osi5gn5J poprzez dokonanie oceny
Krok 2. Zapisanie celu procedury dowodowej
Krok 3. Precyzyjne zdefiniowanie dowodów
Krok 4. Wskazanie osoby, która ustanowi procedur* dowodow5,
a nast*pnie j5 przeprowadzi
Krok 5. Stworzenie ram czasowych oraz ustawienie kamieni milowych,
które b*d5 odmierza=y post*py na drodze do celu
Krok 6. Wskazanie sytuacji, które mog5 si* okazaJ k=opotliwe
Krok 7. Sprawdzenie rezultatu
Z
BIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ
75
Krok 4. Wskazanie osoby, która
ustanowi procedur' dowodow!,
a nast'pnie j! przeprowadzi
Dopilnuj, aby opis kwalifikacji osób
odpowiedzialnych za procedur% do-
wodow$ oraz instrukcje jej przepro-
wadzenia by!y kompletne i zrozumia-
!e; np. trenerzy NLP z przynajmniej
pi%cioma latami do#wiadczenia oraz
zdobycie przez studenta przynajm-
niej 90% punktów.
Krok 5. Stworzenie ram
czasowych oraz ustawienie
kamieni milowych, które b'd!
odmierza%y post'py na drodze
do celu
Mog$ si% w tym zawiera* punkty, przy
których powinno si% oceni* post%py,
oraz termin, w którym cel ma zosta*
osi$gni%ty.
Wska" kryteria, które powinny
zosta* spe!nione na ka"dym wyszcze-
gólnionym etapie; np. cotygodniowy
sprawdzian pomo"e okre#li*, w jakim
stopniu studenci opanowali materia!
z kilku ostatnich zaj%*.
Krok 6. Wskazanie sytuacji,
które mog! si' okaza5 k%opotliwe
Na przyk!ad jakie problemy mo"e
napotka* osoba, która b%dzie prze-
prowadza* procedur% dowodow$?
Mog$ si% w tym zawiera* zarówno
opór, jak i pozytywne intencje, które
mog$ go wywo!ywa*; np. trener mo"e
mie* trudno#ci z zarz$dzaniem cza-
sem oraz mo"e zapomnie* o nadzo-
rowaniu sprawdzianu; przy bli"szym
przyjrzeniu si% sprawie mo"e si% oka-
za*, "e trener potrzebuje pobudzenia,
którego dostarcza mu proces uczenia,
wi%c nie#wiadomie unika nudnego
pilnowania studentów; sytuacja ta bo-
wiem zasadniczo si% ró"ni od tego,
co trener robi!, kiedy nie by! zwi$za-
ny z instytucj$ wystawiaj$c$ noty.
Krok 7. Sprawdzenie rezultatu
Wyznacz odpowiednie momenty oraz
zakresy odpowiedzialno#ci zwi$zane
z ocenianiem skuteczno#ci sprawdza-
nia wiedzy, uczenia i wykorzystanych
materia!ów; np. na koniec ka"dego
kwarta!u trenerzy b%d$ badali zado-
wolenie studentów za pomoc$ okre-
#lonego instrumentu oceny oraz
w drodze dyskusji, a b%d$ to robili
podczas cokwartalnego spotkania per-
sonelu, organizowanego w celu pod-
noszenia poziomu kursu; zostan$
wówczas uwzgl%dnione zarówno opi-
nie zebrane od studentów, jak i opinie
personelu.
Oto co pisze na temat informacji
zwrotnej Anthony Robbins w swojej
ksi$"ce Nasza moc bez granic:
Zwyci*zcy, przywódcy, mistrzo-
wie — ludzie posiadaj5cy si=* charak-
teru — wszyscy oni dobrze wiedz5, 4e
WIELKA KSIQGA NLP
76
jeKli ktoK próbuje i nie uzyskuje upra-
gnionych wyników, to po prostu zacho-
dzi sprz*4enie zwrotne. Wykorzystaj
t* informacj*, by precyzyjniej okreKliJ,
jakie dzia=ania powinieneK podj5J, by
osi5gn5J oczekiwany efekt
3
.
3
A. Robbins, Nasza moc bez granic,
t!um. W. Grajkowska, Wydawnictwo
MEDIUM, Warszawa 1996, s. 86.
D
OPASOWYWANIE I HARMONIZOWANIE
77
5.
Dopasowywanie i harmonizowanie
SPOTYKASZ SIa z ludZmi na ich poziomie,
tak jak nie dyskutujesz o filozofii z dzieckiem, które uczy si* mówiJ [...],
lecz zwracasz si* do niego za pomoc5 DbWIaKÓW.
— dr Milton H. Erickson
UTORAMI TEGO WZORCA
s$
John Grinder i Richard
Bandler.
Dopasowywanie i harmonizowa-
nie odgrywaj$ wa"n$ rol% w procesie
modelowania oraz w nawi$zywaniu
kontaktu. Dzi%ki temu wzorcowi
pog!%bisz swoj$ wra"liwo#* na ludzi
oraz przekazywane przez nich nie-
#wiadomie komunikaty. Kiedy spe-
cjalnie dopasowujesz si% do modelu
#wiata drugiej osoby, lepiej rozumiesz
jej punkt widzenia, a tak"e znacznie
skuteczniej nawi$zujesz z ni$ kontakt.
Dopasowywanie wi$"e si% z har-
monizowaniem w!asnej mowy cia!a
i sposobu mówienia z mow$ cia!a
i sposobem mówienia drugiej osoby
w celu ulepszania kontaktu. Proces
dopasowywania nie jest tym samym
co odzwierciedlanie, poniewa" nie
polega na dok!adnym na#ladowaniu
drugiej osoby, a raczej na w!$czaniu
ró"norodnych elementów jej stylu
bycia do w!asnego.
Na przyk!ad kiedy b%dziesz wyko-
rzystywa* s!ownictwo na tym samym
poziomie co druga osoba, poczuje
si% ona bardziej komfortowo w Two-
im towarzystwie; gdy jednak zacz-
niesz na#ladowa* jej akcent, mo"e
poczu* si% ura"ona.
Ze wzgl%du na sposób, w jaki
technika ta pomaga odczuwa* empa-
ti% wobec innych ludzi oraz ich zro-
zumie*, mo"na powiedzie*, "e dopa-
sowujesz si% do modelu #wiata drugiej
osoby. Jej intuicja lub poczucie, "e
A
WIELKA KSIQGA NLP
78
rozumiesz j$ i znajdujesz z ni$ wspólny
j%zyk, oczywi#cie ulepsza kontakt. Ca!y
proces równie" ma charakter nie-
#wiadomy.
Dopasowywanie mo"na porów-
na* do pewnej metody gry, w której
aktor wchodzi w rzeczywisto#* swo-
jego bohatera, znajduj$c j$ w samym
sobie. Tego rodzaju dopasowywanie
zachodzi na wy"szym poziomie, na
którym mo"liwe jest przej%cie uk!adu
odniesienia drugiej osoby.
Bandler i Grinder odkryli, "e mo"-
na doskonali* proces dopasowywania
si% poprzez harmonizowanie predy-
katów, czyli s!ownictwa, które wska-
zuje, jaki g!ówny system reprezenta-
cji wykorzystuje druga osoba. Je"eli
np. „widzi” ona, do czego zmierzasz,
odwdzi%czysz si% jej, „patrz$c” na to
przychylnie — poniewa" wykorzystuje
ona swój wzrokowy system repre-
zentacji.
xwicz umiej%tno#* dopasowywa-
nia si% w ka"dej chwili i w dowolnym
miejscu. Zacznij przesadnie subtelnie,
a nast%pnie próbuj si% dopasowywa*
do drugiej osoby w coraz bardziej
ca!o#ciowy sposób. Wówczas na
pewno nikogo nie urazisz. Je"eli znaj-
dziesz si% w sytuacji, w której nikt
Ci% nie zna i w której nie ma zna-
czenia, "e sprawisz wra"enie dziwa-
ka, spróbuj dopasowywa* si% znacz-
nie wyra'niej i sprawd', od którego
momentu ludzie zaczn$ na Ciebie
dziwnie patrze*. Prawdopodobnie
zdziwisz si', jak daleko mo*esz
si' posun!5 w dopasowywaniu,
nie nara*aj!c si' na k%opoty.
Niniejszy wzorzec nie sk!ada si% z po-
szczególnych kroków, które mo"na
by wykonywa* po kolei, mo"esz wi%c
rozwija* swoj$ umiej%tno#*, improwi-
zuj$c w oparciu o podane wskazówki.
Najbardziej wp!ywowy hipnote-
rapeuta, nie"yj$cy ju" dr Milton H.
Erickson, opisa! pewien przypadek,
dzi# uchodz$cy za jeden z klasycznych
przyk!adów dopasowywania i har-
monizowania. Spójrz na otwieraj$cy
niniejszy rozdzia! cytat — wybra!em
go celowo.
Dr Milton H. Erickson opowiada
o swoim kliencie, dziecku autystycz-
nym. Oto s!owa terapeuty z ksi$"ki
Phoenix: Therapeutic Patterns of Milton
H. Erickson („Phoenix: wzorce tera-
peutyczne Miltona H. Ericksona”) au-
torstwa Davida Gordona:
Wprowadzi=a dziewczynk*. Przed-
stawi=a dziewczynk* mnie oraz mnie
dziewczynce. Dziewczynka wyda=a kil-
ka dziwnych dZwi*ków, a wi*c i ja
ODPOWIEDZIAjEM za pomoc5 dziw-
nych dZwi*ków — i tak razem po-
chrz5kiwaliKmy i pomrukiwaliKmy, pisz-
czeliKmy i skrzeczeliKmy przez oko=o
pó= godziny. A potem dziewczynka
odpowiedzia=a na kilka prostych pytaI
D
OPASOWYWANIE I HARMONIZOWANIE
79
i natychmiast wróci=a do swojego au-
tystycznego zachowania. Naprawd*
dobrze si* razem bawiliKmy, pochrz5-
kuj5c i pomrukuj5c, piszcz5c i skrze-
cz5c do siebie. A potem zabra=a pa-
cjentk* z powrotem do szpitala.
W nocy wysz=a z ni5 na spacer. PóZ-
niej powiedzia=a mi: „Ta dziewczyna
prawie urwa=a mi r*k*, tak ci5gn*=a
mnie w stron* ulicy. Chcia=a si* zoba-
czyJ z tob5 [...], jedynym cz!owie-
kiem, który naprawd% potrafi mówi*
w jej j%zyku”.