Ukazuje siÄ™ od 1929 roku
Miesięcznik Państwowej Inspekcji Pracy Nr 10 (332) 2010
Ruszyła kampania społeczna w budownictwie
W numerze
Podczas spotkania z dziennikarzami 23 września br. w stołecznym Centrum Nauki Kopernik
główny inspektor pracy Tadeusz Jan Zając zainaugurował nową edycję kampanii prewencyjnej
Ruszyła kampania społeczna Nowoczesny rynek pracy
PIP  Bezpieczeństwo pracy w budownictwie  upadki, poślizgnięcia , realizowaną pod hasłem:
3 14
w budownictwie
 Szanuj życie! Bezpieczna praca na wysokości . Przedsięwzięcie, organizowane wspólnie z Za-
Szanuj życie
16 kładem Ubezpieczeń Społecznych, jest czynnie wspierane przez duże firmy budowlane.
Wiadomości nie tylko z kraju
4
Kampania kładzie akcent na koszty wypadek na budowie, natomiast 1 metr wa Boryczka, członek Zarządu Zakładu
Porażająco nieprecyzyjne
18
wypadków przy pracy  niewspółmiernie siatki zabezpieczającej, czyli tzw. ochrony Ubezpieczeń Społecznych  współorgani -
Poszanowanie godności
wyższe od nakładów ponoszonych na bez - zbiorowej, kosztuje tylko 12 zł. Jak nie - zatora kampanii. Poinformowała, że corocz-
6
w pracy Rzut oka na lokaut
pieczeństwo pracy w budownictwie. Ma współmiernie duże są koszty wypadków nie blisko 5 mld zł z Funduszu Ubezpie-
20
Lokaut jest pojęciem zbiorowego
na celu zwiększenie świadomości skutków do nakładów, jakie można ponieść, żeby za- czeń Społecznych trafia do osób poszko -
Społeczna inspekcja pracy prawa pracy i należy niewątpliwie zagrożeń zawodowych (w szczególności dowanych w wypadkach przy pracy i do -
7
związanych z pracą na wysokości), odkry - tkniętych chorobami zawodowymi.
 dziś i co dalej? do najbardziej spornych zagadnień
cie korzyści z inwestowania w bezpieczne Warto wspomnieć, że od 2003 roku ZUS
tej części prawa pracy, a chyba na-
miejsca pracy, a także pogłębienie wiedzy prowadzi prewencję wypadkową. W roku
Komisje pozytywnie wet całego prawa pracy, zwłaszcza
dotyczącej stosowania nowoczesnych środ- ubiegłym wydał na ten cel 6,3 mln zł. Pie-
8
zaopiniowały sprawozdanie jeśli zestawia się go ze strajkiem
ków ochrony zbiorowej. Adresatami tego - niądze te przeznaczono na ana lizę przyczyn
przysługującym stronie pracowni-
rocznych działań są przede wszystkim i skutków wypadków przy pracy oraz cho-
Na budowach będzie czej. pracodawcy, przedsiębiorcy oraz osoby od- rób zawodowych, upowszechnianie wie-
8
powiedzialne w firmach sektora budowla - dzy o zagrożeniach powodujących wypad-
bezpieczniej
nego za podejmowanie decyzji inwestycyj - ki i choroby oraz o sposobach przeciwdzia-
Nowości wydawnicze
23 nych, w tym dotyczących bezpieczeństwa łania im, a także na zamawianie prac nauko-
XIV Międzynarodowe Targi
i higieny pracy. wo -badawczych, majÄ…cych na celu elimina -
9
Chleba Bezpieczeństwo
W roku ubiegłym w wypadkach przy pra - cję lub ograniczenie przyczyn powodu jących
24
i niebezpieczeństwo
cy zbadanych przez inspektorów PIP zgi - wypadki. Na realizację zadań z zakresu pre -
Nagrody im. Haliny Krahelskiej nęło lub zostało dotkniętych ciężkim ka - wencji wypadkowej w roku bieżącym zapla -
10
lec twem 420 osób. Co czwar ta ofia ra nowano w budżecie 3,5 mln zł, czyli o bli -
EURONEWSY
27
śmiertelna wypadku przy pracy by ła zatrud - sko połowę mniej.
Niedoskonałości
12 niona w branży budow lanej. Blisko połowa bezpieczyć pracowników przed tragedią W kampanię włączyły się również naj -
prawa oświatowego Bezpieczne Gospodarstwo Rolne
poszkodowanych pracowała krócej niż  stwierdziła zastępczyni szefa PIP. większe polskie firmy budowlane, które
28
Pod pojęciem prawa oświatowego
rok w danym zakładzie. Upadki z wysoko - Poinformowała, że w trakcie kampanii w końcu sierpnia br. podpisały  Deklara -
będziemy rozumieli przepisy praw- Z redakcyjnej poczty
ści stanowiły prawie jedną trzecią wszyst -  od 22 września do 4 paz
dziernika cjÄ™ w sprawie porozumienia dla bezpie -
30
ne regulujące funkcjonowanie pla- kich wypadków. Mówił o tym szef Państwo-  w czterech stacjach telewizyjnych czeństwa pracy w budownictwie . Ideę po -
wej Inspekcji Pracy Tadeusz Jan ZajÄ…c (TVN24, TVN CNBC, Polsat News i TVP rozumienia i dzia Å‚ania podejmowane przez
cówek oświatowych, Jak skutecznie krytykować?
31
wskazując, że do najczęstszych przyczyn INFO) i rozgłośniach radiowych RMF jego sygnatariuszy przedstawił w ich imie -
ich gospodarkę finansową, a także
wypadków od lat należą: nieodpowiednia FM i Radio ESKA emitowane będą spoty niu Wiktor Piwkowski, przewodniczący
zwiÄ…zane z prawem pracy stoso- Niebezpieczne stare maszyny
organizacja pracy, brak właściwego nadzo- informacyjne. Kampania prowadzona bę- Polskiego Związku Inżynierów i Techników
32
wanym w tych placówkach.
ru, lekceważenie zasad bezpieczeństwa, dzie również za pośrednictwem porta lu In - Budownictwa. Podkreślił, że inicjatywa
Te ostatnie przepisy sÄ… podstawÄ…
nieuwaga oraz pośpiech. teria.pl, a także prasy codziennej i branżo - zmierza do ograniczenia wypadkowości
działalności kontrolnej inspekto-  Największymi problemami  powie - wej. Każdy zainteresowany pracodawca lub w budownictwie. Główną rolę będą w niej
dział  są: przygotowanie pracownika inwestor budowlany może przyłączyć się pełnić duże przedsiębiorstwa budowlane
rów pracy w placówkach oświato-
do wykonywania pracy, ocena ryzyka za - do niej, eksponujÄ…c na prowadzonej inwe - poprzez wywieranie nacisku na firmy ma -
wych.
wodowego, prawidłowy nadzór, a także stycji plansze z hasłem kampanii:  Szanuj łe, będące zwykle podwykonawcami, u któ -
zmiany w świadomości pracowników, aby życie! Bezpieczna praca na wysokości . rych występuje najwięcej wypadków śmier-
zrozumieli, że te wszystkie instrukcje, prze- Anna Tomczyk zaprosiła do udziału telnych. Jeszcze w tym roku sygnatariusze
pi sy nie są prze ciwko nim, ale słu żą w programie prewencyjnym małe firmy bu- porozumienia zamierzają określić ujedno -
Bezpieczeństwo i niebezpieczeństwo
ochronie ich życia i zdrowia. dowlane. Inspektor pracy sprawdzi w nich licony system szkolenia pracowników bu-
24
Dokonując analizy pojęcia bezpieczeństwa należy za-
Tadeusz Jan Zając podziękował szefom stan bhp, poradzi, co można poprawić bądz
dowlanych.
uważyć, że odnosi się ono zarówno do rzeczy jak i lu-
dużych firm budow lanych za wspieranie in - zmienić. Po wprowadzeniu przez firmę Za pośred nictwem przekazu audiowizu-
dzi, jakkolwiek to człowiek i społeczności
spekcji pracy w wysiłkach na rzecz zapew - rozwiązań poprawia jących bezpieczeństwo alnego dziennikarze mogli zapoznać się z do -
nienia bezpieczeństwa w budownictwie. przeprowadzi końcowy audyt i ponownie oce - świadczeniami i opiniami o bezpieczeństwie
zorganizowane są zawsze końcowym odbiorcą bez-
Szczegóły kampanii omówiła Anna ni stan bezpieczeństwa na placu budowy. Fir- pracy w budownictwie popularnego dzien-
pieczeństwa jako stanu wolnego od zagrożeń, zapew-
Tomczyk, zastępca głównego inspektora my, które uzyskają pozytywną opinię, otrzy- nikarza Michała Olszańskiego i znanego
niającego poczucie pewności. Dla człowieka
pracy. mają świadectwo udziału w programie. aktora Emiliana Kamińskiego.
bezpieczeństwo jest bowiem jedną z nadrzędnych
Okładka:  Odnotowu jemy 101 wypadków budow - Koszty spo łeczne wypadów w budownic -
wartości i potrzeb.
plakat - kampania społeczna lanych dziennie, co 15 minut ma miejsce twie przybliżyła dziennikarzom Mirosła - Donat Duczyński
wbudownictwie
10/2010 IP
3
ry w stanie wojennym zapoczątkował tradycję pielgrzymek ludzi pra - zwań stojących przed wymiarem sprawiedliwości, różnych form cji wypadkowej prowadzonej przez ZUS. Rada wysłuchała także infor -
cy na Jasną Górę. Tegoroczna pielgrzymka była dziękczynieniem za je - wsparcia udzielanego migrantom, a także roli inspekcji pracy w zakre - macji na temat działalności prewencyjnej Kasy Rolniczego Ubezpie -
go niedawną beatyfikację, za 30 lat Nieza leżnego Samorządnego Związ - sie zwalczania handlu ludz
mi. Państwową Inspekcję Pracy reprezen - czenia Społecznego w środowisku wiejskim oraz przyjęła stanowisko
ku Zawodowego ,,Solidarność oraz za podpisane 31 sierpnia 1980 r. towała Beata Krajewska  główny specjalista w Departamencie Le - w sprawie  krajowej polityki w zakresie zdrowia pracujących oraz sy -
Wiadomości
w Gdańsku Porozumienia Sierpniowe. Centralnym punktem spotka - galności Zatrudnienia GIP, z tematem:  Działalność Państwowej In - tuacji w zakresie jakości oceny i monitoringu warunków środowiska
nia była msza św. pod przewodnictwem bp. Kazimierza Ryczana, kra- spekcji Pracy, a zjawisko handlu ludz
mi. pracy przez jednostki podstawowe służby medycyny pracy . Obradom,
jowego duszpasterza ludzi pracy. Podczas tegorocznej pielgrzymki mó- z udziałem głównego inspektora pracy Tadeusza Jana Zająca i je -
nie tylko z kraju
wiono o wartości pracy oraz potrzebie czerpania z dziedzictwa Jana Bogatynia Dwa dni po przekształceniu PGE Elektrowni Turów go zastępczyni Anny Tomczyk, przewodniczyła poseł Izabela Ka -
Pawła II i ks. Jerzego Popiełuszki. Wskazywano na potrzebę przeciw- S.A. w oddział PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. głów - tarzyna Mrzygłocka.
stawiania się złu i wszelkim prześladowaniom, akcentowano potrze - ny inspektor pracy Tadeusz Jan Zając odwiedził 2 września bogatyń-
Warszawa Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawo - bę pamięci, jako z
ródła historycznej mądrości. Dary Ołtarza złożyli: ską elektrownię, by wziąć udział w uroczystych obchodach Dnia Ener- Poznań 20 i 21 września w stolicy Wielkopolski przebywał Tade -
dowych na posiedzeniu 5 paz
dziernika w Warszawie zapozna ła się ze spra - Marian Liwo, zastępca głównego inspektora pracy, Marek Aleksie- getyka. Zebranym na uroczystościach przedstawicielom władz parla - usz Jan Zając, główny inspektor pracy. Wraz z Krzysztofem Fikle -
wozdaniem głównego inspektora pracy z dzia łalności PIP w 2009 r. Oma - juk, przewodniczący Komisji Krajowej Związku Zawodowego Pracow - mentarnych, samorządowych, wojewódzkich, współpracujących firm wiczem, okręgowym inspektorem pracy w Poznaniu, uczestniczył
ników PIP oraz Józef Bajdel, wiceprzewodniczący Komisji Krajowej w otwarciu stadionu miejskiego, jednej z najważniejszych inwestycji
wiała także bieżące problemy współdziałania z inspekcją w zakresie
ochrony pracy. Związkowcy pozytywnie ocenili dotychczasową współ - NSZZ  Solidarność przy Państwowej Inspekcji Pracy. w mieście związanych z EURO 2012. Uroczystość była okazją do spo -
tkania się z władzami miasta Poznania, wielkopolskimi parlamentarzy -
pracę z PIP. Postulowali, by inspektorzy pracy w pełni wykorzystywali
Warszawa W związku ze zmniejszeniem o połowę składu osobo - stami, a także z kierownictwem spółki Euro 2012. Szef PIP spotkał
swoje uprawnienia i coraz skuteczniej oddziaływali na pracodawców
wego Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z jej członkami spo - się ponadto z Jackiem Silskim, prezesem Wielkopolskiego Związ-
egzekwując od nich m.in.: należne pracownikom wynagrodzenia
i świadczenia, przestrzeganie norm czasu pracy i zasad wykorzysty - tkał się 2 września w Warszawie dr Marian Liwo, zastępca główne - ku Pracodawców. W spotkaniu uczestniczyli pracodawcy reprezentu -
go inspektora pracy. W imieniu szefa Państwowej Inspekcji Pracy Ta - jący największe zakłady pracy Poznania. Po zakończeniu spotkania wszy -
wania urlopów wypoczynkowych, przestrzeganie przepisów bhp oraz
nadzorując realizację układów zbiorowych pracy. Rada wyraziła uzna- deusza Jana Zająca podziękował odchodzącym członkom komisji scy jego uczestnicy wzięli udział w zwiedzaniu Kompanii Piwowarskiej.
nie całej kadrze inspektorskiej PIP za aktywność i coraz większą ró - za dotychczasową pracę i wręczył im okolicznościowe listy. Główny in - Kolejnym punktem wizyty głównego inspektora pracy w Poznaniu był
spektor wyraził w nich uznanie dla profesjonalizmu i wiedzy prawni - udział w posiedzeniu Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego. Pro -
żnorodność form działalności na rzecz poprawy praworządności
w stosunkach pracy. Na pytania związkowców odpowiadał główny in - czej adresatów, które w połączeniu z doświadczeniem zawodowym przy- wadzone przez Piotra Florka, wojewodę wielkopolskiego, posiedze -
czyniły się do efektywnej realizacji zadań wchodzących w zakres dzia - nie poświęcone było Wielkopolskiej Strategii Ograniczania Wypadków
łania komisji. Do najistotniejszych z nich zaliczył: wyja śnianie przepi- przy Pracy. Krzysztof Fiklewicz, z którego inicjatywy projekt powstał,
sów prawnych na potrzeby Państwowej Inspekcji Pracy, opracowywa- przedstawił cele i założenia strategii, a także omówił stan bezpieczeń-
nie wniosków głównego inspektora pracy w zakresie inicjowania prac stwa pracy na terenie Wielkopolski.
legislacyjnych oraz określanie zasad postępowania w sprawach zwią - i uczelni dyrektor naczelny Roman Walkowiak przedstawił obecną
zanych z działalnością kontrolno-nadzorczą organów PIP. Szef inspek- sytuację firmy, nawiązując także do dramatycznej walki z rozległą awa - Tampere Na zaproszenie Ministerstwa Spraw Socjalnych i Zdro-
cji dziękował również za wysiłek włożony w rozwiązywanie trudnych rią zasi lania, spowodowaną przerwaniem tamy na Witce. Jednym z głów - wia 15 i 16 września w Tampere odbyło się spotkanie delegacji Pań -
problemów prawnych oraz niezłomność w dążeniu do wspólnego sta- nych elementów obchodów Dnia Energetyka w Elektrowni Turów by - stwowej Inspekcji Pracy z przedstawicielami fińskich urzędów odpo -
nowiska w najbardziej skomplikowanych kwestiach, wynikających czę- ło wręczenie odznaczeń. Tadeusz Jan Zając, na wniosek Ogólnopolskie - wiedzialnych za bezpieczeństwo i zdrowie zawodowe. Tematem prze -
sto z niejednoznaczności i zawiłości polskiego prawa. Podczas spotka - go Porozumienia Związków Zawodowych, wyróżnił Odznaką Honoro - wodnim wizyty była rola i zadania inspekcji pracy w nadzorze
nia podkreślono, że z 49 stanowisk wypracowanych przez komisję w po - wą za Zasługi dla Ochrony Pracy Niezale żny Samorządny Związek Za- nad wdrażaniem unijnych przepisów rozporządzeń dotyczących che -
spektor pracy Tadeusz Jan Zając, który zaprosił ich do dyskusji nad do- szerzonym składzie główny inspektor pracy zaaprobował 47. Świadczy wodowy Pracowników Elektrowni Turów oraz społecznego inspekto - mikaliów: REACH i CLP. Wzajemna wymiana doświadczeń w zakre -
to o wysokim poziomie prac tego gremium. ra pracy Andrzeja Kalinowicza. Szef Państwowej Inspekcji Pracy ode - sie metodyki kontroli substancji i mieszanin chemicznych oraz syn-
skonaleniem i wzbogacaniem metod współdziałania. W posiedzeniu,
brał z rąk dyrektora Romana Walkowiaka odznakę  Zasłużonego dla tetycznego podejścia do planowania i sprawozdawczości podejmowa-
któremu przewodniczył Jan Guz, uczestniczyła Małgorzata Kwiat -
Elektrowni Turów . nych działań do Europejskiej Agencji Chemikaliów w Helsinkach przy -
kowska, dyrektor Departamentu Współpracy z Parlamentem i Part -
czyni siÄ™ do doskonalenia form kontroli w obydwu krajach. Po przed -
nerami Społecznymi GIP.
Warszawa W roku ubiegłym na prewencję wypadkową Zakład stawieniu dotychczasowych działań polskiej inspekcji pracy w związ -
Ubezpieczeń Społecznych wydał 6,3 mln zł. Pieniądze te przeznaczo - ku z wprowadzeniem rozporządzenia REACH strona fińska wykaza-
Częstochowa 19 września odbyły się Uroczystości XXVIII Piel -
no na analizę przyczyn i skutków wypadków przy pracy oraz chorób ła chęć dalszej współpra cy w ramach omawianej tematyki. Z ramie-
grzymki Ludzi Pracy na Jasną Górę. W pielgrzymce udział wzięli:
zawodowych, upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących nia polskiego urzędu w wizycie studyjnej uczestniczyli: Sylwia
dr Marian Liwo, zastępca głównego inspektora pracy oraz liczna gru -
wypadki i choroby oraz o sposobach przeciwdziałania im, a także na za - Oziembło -Brzykczy  główny specjalista w Departamencie Nadzo-
pa pracowników PIP. Jak co roku w nabożeństwie uczestniczyła Ma -
mawianie prac naukowo -badawczych, majÄ…cych na celu eliminacjÄ™ lub ru i Kontro li GIP, Marta Boguszewska  starszy inspektor pracy z OIP
rianna Popiełuszko  matka kapelana  So lidarności ks. Jerzego, któ -
ograniczenie przyczyn powodu jących wypadki. Na realizację zadań z za - A
ódz
, Agnieszka Karwat  starszy inspektor pracy z OIP Lublin.
kresu prewencji wypadkowej w roku bieżącym zaplanowano w budże -
cie 3,5 mln zł, czyli o blisko połowę mniej. Mówiono o tym 14 wrze- Katowice W bieżącym roku Okręgowy Inspektorat Pracy prze -
śnia w siedzibie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie na po - prowadził na terenie województwa śląskiego akcję pt.  Bezpieczne La -
Berlin 16 września odbyła się międzynarodowa konferencja siedzeniu Rady Ochrony Pracy, dyskutując nad skutecznością prewen- to 2010 . Pracownicy OIP w Katowicach oprócz spotkań w świetlicach
pod hasłem  Dla godziwej pracy  praktyczne spostrzeżenia na temat środowiskowych dla dzieci, półkoloniach oraz wioskach internetowych
zwalczania handlu ludz
mi do pracy przymusowej . Wydarzenie to zo - obecni byli na wielu piknikach rodzinnych i festynach rolniczych, gdzie
stało zorganizowane przez Berliński Związek na rzecz Przeciwdziała - przeprowadzili konkursy i quizy dla dzieci i młodzieży. Finałem akcji
nia Handlowi Ludz
mi do Pracy Przymusowej, który skupia organiza - by ło Powiatowe Święto Młodzieży w Zawierciu, które odby ło się pod ha -
cje związków zawodowych, Międzynarodową Organizację ds. Migracji słem  Bezpieczne wakacje  bezpieczny powrót do szkoły . Zorgani -
oraz Departament Integracji, Pracy i Spraw Społecznych Berlińskie - zowano i przeprowadzono warsztaty oraz konkursy dla dzieci w różnych
go Senatu. Materiały prezentowane w trakcie konferencji dotyczyły ró - grupach wiekowych, poprzedzone spotkaniami z przedstawicielami OIP
żnych aspektów handlu ludz
mi do pracy przymusowej, w tym wyników w Katowicach. Omówiono również zagrożenia i wypadki, którym naj -
badań na temat tego zjawiska w landach Berlin i Brandenburgia, wy - częściej ulegają dzieci podczas wakacji na wsi.
dzia łalność inspektorów pracy w kontekście
występowania znamion tych zjawisk przed -
Społeczna inspekcja pracy  dziś i co dalej?
stawiła Magdalena Araczewska z Okrę -
Poszanowanie godności w pracy
gowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy.
Z ko lei Michał Galbarczyk, psycho log pra -
WKujawsko-Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim 29 września odbyło się ogólnopolskie sym-
 Poszanowanie godności w pracy to projekt realizowany przez
cy reprezentujący Okręgowy Inspektorat
pozjum pod hasłem  Społeczna inspekcja pracy  dziś i co dalej . W przedsięwzięciu, które-
Forum Związków Zawodowych wspólnie z Państwową Inspek- Pracy w Katowicach, przybliżył uczestni -
go organizatorem był Jan Rulewski senator RP i członek Rady Ochrony Pracy, wzięli udział
kom konferencji psychologiczne aspekty
cją Pracy. Jego realizację zainaugurowała konferencja zorga-
przedstawiciele PIP z dr. Marianem Liwo, zastępcą głównego inspektora pracy na czele.
dyskryminacji i mobbingu. Wyjaśnił m.in.
nizowana 28 września br. w Bydgoszczy przez Forum Związków
jakimi cechami może charakteryzować Wśród uczestników konferencji, nad któ - cowniczych. Senator Jan Rulewski zapro -  Obecny zapis ustawy o sprawowaniu
Zawodowych. Państwową Inspekcję Pracy reprezentowała An-
się ofiara, a jakimi mobber, jakie skutki mo - rą patronat honorowy sprawowała Izabe - ponował kierunki zmian inspekcji. funkcji poza godzinami pracy jest kontro-
na Tomczyk, zastępca głównego inspektora pracy.
że wywołać długotrwałe działanie mobbe- la Katarzyna Mrzygłocka, przewodniczą -  Od kilku lat obserwuję regres ilościo- wersyjny, a nawet nielogiczny gdyż ozna-
Tadeusz Chwałka, przewodniczący i mobbingowi w miejscu pracy. Skupiła się ra, czy i jak radzić sobie z mobbingiem. Mó- ca Rady Ochrony Pracy byli m.in.: Rado - wy i znaczeniowy w zakresie funkcjonowa- cza, że praca społecznego inspektora pra-
Forum Związków Zawodowych podkreślił nad wagą postępowania dowodowego wiąc o roli związków zawodowych w prze - sław Mleczko, podsekretarz stanu w Mi- nia społecznej inspekcji pracy, która cy odbywa się przy martwych stanowiskach
wagę projektu dotyczącego problemu np. w praktyce sądowej w sprawach dotyczą - ciwdziałaniu dyskryminacji i mobbingowi, nisterstwie Pracy i Po lityki Spo łecznej, Ra - w Polsce jest już 60 lat. Niemniej, co trze- pracy. Uważam, że określenie sposobu pra-
mobbingu czy dyskryminacji w zatrudnie - cych naruszenia zasady równouprawnienia Beata Żurek z Forum Związków Zawodo- fał Bruski, wo jewoda ku jawsko -pomorski, ba podkreślić, powstała w innych warun- cy powinno być zawarte w porozumieniu
niu, któremu więcej uwagi powinny poświę- Zbigniew Żurek, wiceprezes BCC i prze - kach ustrojowych. Między innymi w wa- z pracodawcą  argumentował senator Jan
cić związki zawodowe. W tym celu ich lide - wodniczący Komisji Dialogu, Polityki Spo- runkach powszechnego występowania Rulewski podkreślając jednocześnie, że
łecznej i Prawa Pracy, prof. Jerzy Wrat - w zakładach pracy związków zawodo- tworzenie i utrzymanie zdrowego środowi-
rzy winni przejść specja listyczne szko lenia.
 Projekt realizujemy wspólnie i wspólnie ny, kierownik Zakładu Prawa Pracy i Za - wych, wielkich przedsiębiorstw oraz bra- ska pracy wymaga partnerstwa ze strony
chcemy uczyć się tego, co jest związane ze bezpieczenia Społecznego w Instytucie ku rzeczywistej rachuby kosztów pracy. zarówno pracodawców i pracowników,
zjawiskami dotyczącymi mobbingu i dyskry - Pracy i Spraw Socjalnych, Jerzy Sówka, Dziś nowym zjawiskiem jest występowa- a co więcej stanowi żywotny interes dla obu
minacji. Niekiedy ta tematyka sprawia przewodniczący Wszechnicy Społecznego nie olbrzymiej liczby małych podmiotów stron.
trudność także inspektorom pracy, bo do- Inspektora Pracy, Zenon Galewski, wi- gospodarczych, zatrudniających 70 pro- Propozycje senatora Jana Rulewskiego
tyczy sfery subiektywnej oceny zarówno ze ceprezes Stowarzyszenia Ochrony Pracy, cent pracowników, którym brak jest jakiej- sta ły się przyczynkiem do dyskusji na temat
strony pracownika jak i pracodawcy  mó - społeczni inspektorzy pracy z regionu, kolwiek społecznej ochrony prawnej. To przyszłości społecznej inspekcji pracy.
wiła Anna Tomczyk, zastępca głównego przedstawiciele związków zawodowych, w tych zakładach najczęściej spotykamy Na temat partycypacji związków zawo -
inspektora pracy. Przekazując na ręce pracodawców. się z naruszeniem przepisów bhp i to dowych i niezwiązkowych przedstawi -
przewodniczącego Forum Związków Zawo - Podczas sympozjum rozmawiano o per - w tych zakładach występuje nieproporcjo- cielstw pracowniczych w tworzeniu bez -
dowych list przewodniczącej Rady Ochro- spektywach działalności społecznej in - nalnie duża liczba wypadków w stosunku piecznego środowiska pracy mówił prof.
ny Pracy, Izabeli Katarzyny Mrzygłockiej spekcji pracy oraz jej roli w zakładach pra- do stanu zatrudnienia. dr hab. Jerzy Wratny, zaś kwestia kondy-
podkreśliła, że związki zawodowe są natu- cy w kontekście obrony i ochrony praw pra- Senator Jan Rulewski podkreślał ko- cji współczesnego inspektora pracy stała
nieczność powo ływania sip w ma łych za - się tematem, jaki poruszył przewodniczą -
ralnym partnerem PIP, który ma pomagać
kładach pracy, gdzie jak mówił dostrze- cy Wszechnicy Społecznego Inspektora
w procesie uświadamiania zagrożeń, jakie
ga się największy deficyt świadomości Pracy, Jerzy Sówka. Dr Marian Liwo przy -
może nieść mobbing czy dyskryminacja
wśród pracowników. Zdaniem organiza - pomniał jak funkcjonowała społeczna in -
w miejscu pracy.
tora konferencji należałoby zastanowić spekcja pracy w latach 2005-2009 w świe -
Sędzia Maria Pierzycka -Pająk z Sądu
Okręgowego w Gliwicach zapoznała uczest- w zatrudnieniu oraz mobbignu. Instytucjo - wych, wspomniała między innymi o usta - się nad przeniesieniem ciężaru two- tle doświadczeń PIP.
ników konferencji z procedurami i narzę - nalne formy walki z dyskryminacją i mob - wowych i pozaustawowych narzędziach rzenia sip na załogi, co miałoby spowo- W dyskusji na temat przyszłości spo łecz -
dziami przeciwdziałania dyskryminacji bingiem w miejscu pracy, w tym również służących do realizacji celów organizacji dować ich większą reprezentatywność. nej inspekcji pracy oraz problemów z jaki -
związkowych. Wśród propozycji senatora Jana Rulew - mi obecnie ta służba się boryka wzięli także
Dalszą część konferencji poświęcono skiego po jawi ła się także zmiana po lega - udział przedstawiciele związków zawodo -
dyskusji, w której wzięli udział zaprosze- jąca na uproszczeniu rozbudowanego do- wych oraz społeczni inspektorzy pracy
ni goście w tym wo jewoda ku jawsko -pomor - tychczas schematu organizacyjnego sip m.in. z takich zakładów pracy jak PKN Or-
ski Rafał Bruski, prezes Ku jawsko -Pomor - oraz zasad wyborów. Według parlamen - len, Uzdrowisko Ciechocinek, Szpital Uni -
skiego Związku Pracodawców i Przedsię - tarzysty nie na leży likwidować księgi za - wersytecki nr 1 w Bydgoszczy.
biorców Mirosław Ślachciak oraz parla - leceń, a wprowadzić możliwość zapisów
mentarzyści. powstałych w procesie konsultacji Katarzyna Pietraszak
i w procesie porozumiewawczym. OIP Bydgoszcz
W ramach projektu  Poszanowanie
godności w pracy do ma ja 2011 roku w ka -
żdym województwie zostaną zorganizowa-
nie seminaria regionalne na temat dyskry -
minacji i mobbingu w środowisku pracy.
Według założeń organizatorów, przeszko-
lonych ma zostać 480 liderów związkowych
z 30 organizacji wchodzących w skład FZZ.
Organizatorem ogólnopolskiego sympo-
zjum był Jan Rulewski, senator RP i czło-
Katarzyna Pietraszak
nek Rady Ochrony Pracy.
OIP Bydgoszcz
IP 10/2010 10/2010 IP
6 7
Komisje pozytywnie zaopiniowały sprawozdanie inspekcji
XIV Międzynarodowe Targi Chleba
Sejmowe komisje: do Spraw Kontro - ku poprzedniego przy tym samym poziomie dawczym m.in. do zlikwidowania bezpo-
li Państwowej oraz Polityki Społecznej zatrudnienia w inspekcji oraz zwiększenie licz - średnich zagrożeń dla zdrowia i życia po -
Zimnym, silnym wiatrem, ulewnym
i Rodziny na posiedzeniu 23 września br. by udzielonych porad prawnych. Z niepoko - nad 80 tys. pracowników. Dla 121 tys. pra-
deszczem, ale i gorÄ…cÄ… atmosferÄ… Jawor
w gmachu parlamentu pozytywnie za - jem odniósł się natomiast do niewielkiej wy- cowników wyegzekwowano należności
przywitał wszystkich, którzy przybyli
opiniowały sprawozdanie głównego in - sokości grzywien zasądzanych przez sądy na kwotę 103,5 mln zł. Wyeliminowano nie -
na XIV już Międzynarodowe Targi Chleba.
spektora pracy z działalności Państwo - od sprawców wykroczeń przeciwko prawom prawidłowości z zakresu legalności zatrud -
Jak co roku, tak i podczas tych Targów, któ-
wej Inspekcji Pracy w 2009 r. Przedsta- pracownika. Poseł Jarosław Pięta będzie nienia dotyczące ponad 90 tys. osób. Pracow -
re zorganizowano w dniach 27 29 sierp -
wił je szef inspekcji pracy Tadeusz Jan sprawozdawcą po łączonych komisji przed Sej - nicy PIP udzielili ponad miliona czterystu ty-
nia, nastąpiło rozstrzygnięcie ogólnopol -
Zając, który uczestniczył w obradach ze mem. sięcy porad prawnych i technicznych.
skiego konkursu  Bezpieczna Piekarnia ,
swoimi zastępcami i grupą bliskich Przypomnijmy: działania Państwowej In - Obradom przewodniczył poseł Sławo -
współorganizowanego przez Państwową In -
współpracowników. spekcji Pracy doprowadziły w roku sprawoz - mir Piechota. (D. D.)
spekcjÄ™ Pracy.
Wcześniej również pozytywnie, choć z uwa -
gami, odniosła się do tego dokumentu Rada Puchar i dyplom z rąk głównego inspek -
Ochrony Pracy. OmawiajÄ…c jej stanowisko
tora pracy Tadeusza Jana Zająca odebrał
w sprawie sprawozdania przewodniczÄ…ca te-
jeden z właścicieli Cukierni -Piekarni  Kar -
go gremium poseł Izabela Katarzyna Mrzy-
melek Waldemar Surawski, Paweł
głocka zwróciła uwagę m.in. na coraz więk -
Surawski z EÅ‚ku (OIP Olsztyn).
szą wagę przykładaną przez inspektorów
Podczas uroczystego otwarcia Targów
pracy do działań o charakterze wychowaw-
wręczono także dyplomy pozostałym
czym. Na rosnÄ…ce znaczenie prewencji w dzia -
trzem wyróżnionym piekarniom:
łalności Państwowej Inspekcji Pracy z zado -
woleniem wskazywali także inni posłowie,
Zakładowi Piekarniczo-Cu kiernicze-
w tym Jarosław Pięta. W wygłoszonym ko-
mu Genowefa Kosińska z Piekoszowa
referacie podkreślił ponadto wzrost liczby kon-
(OIP Kielce),
troli przeprowadzonych przez inspektorów
w roku sprawozdawczym w stosunku do ro -
PSS Piekarni  Jubilatka Wiesław
Kenar z Sanoka (OIP Rzeszów),
nictwo, Konrada Jaskółę, preze sa Polimexu-Mostostal, Jarosława
Na budowach będzie bezpieczniej
Popiołka, prezesa Mostosta lu Warszawa oraz  pod nieobecność pre -
Piekarni Stanisława Kibało zWro-
W poniedziałek 4 paz
dziernika br. odbyło się spotkanie sygnatariu- zesa Henryka Liszki, Wojciecha A
ukaszka, wiceprezesa Hochtief
cławia (OIP Wrocław).
szy  Deklaracji w sprawie porozumienia dla bezpieczeństwa pracy w bu - Polska i Adama Zarembę, odpowiedzialnego za kwestie BHP w tej
downictwie , w której szefowie największych firm budowlanych dzia- firmie. Obecni byli także przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktu -
Okręgowy Inspektorat Pracy z Wrocła -
łających na terenie Polski zobowiązali się do wprowadzenia i realizo - ry: Zdzisława Rodak, naczelnik Departamentu Rynku Budowlane -
wia zorganizował na terenach targowych
wania jednolitych dobrych praktyk wobec podwykonawców na budo - go i Techniki i Krzysztof Antczak, dyrektor Departamentu. Z ramie -
punkt informacyjny, w którym można by-
wach. Celem zintegrowanego działania jest zwiększenie bezpieczeń- nia GIP udział wzięli: dr Marian Liwo, zastępca głównego inspekto-
ło zapoznać się z wydawnictwami Państwo-
stwa i ograniczenie liczby wypadków przy pracy. ra pracy, Grzegorz A
yjak, dyrektor Departamentu Nadzoru i Kon-
wej Inspekcji Pracy oraz zasięgnąć pora -
Gospodarzem uroczystości był główny inspektor pracy Tadeusz troli, Krzysztof Kowalik, dyrektor Departamentu Prewencji i Pro -
dy inspekcyjnych specjalistów w zakresie
Jan Zając. Obok szefa inspekcji pracy przy stole prezydialnym zaję - mocji oraz Wiesław Bakalarz i Krzysztof Popielski, eksperci w Głów -
bezpieczeństwa i higieny pracy, a także jej
li miejsca minister Olgierd Dziekoński podsekretarz stanu w Mini - nym Inspektoracie Pracy.
prawnej ochrony.
sterstwie Infrastruktury oraz Zbigniew Janowski przewodniczący Witając wszystkich przybyłych główny inspektor pracy powiedział:
Związku Zawodowego  Budowlani . Dyrektor gabinetu głównego in-  Dziękuję przede wszystkim za poświęcony czas, bo wiem jak bar-
spektora pracy Ewa Dośla powitała przybyłych uczestników spotka- dzo jest on dzisiaj cenny. Dziękuję za państwa osobiste zaangażowa -
nia: Urszulę Gawrysiak, dyrektora ds. BHP firmy Warbud, Krzysz- nie, za to, że zdecydowaliście się na innowacyjne przedsięwzięcie,
tofa Andrulewicza, prezesa Skanska S. A., Dariusza Blochera, pre - które ma na celu przeciwdziałanie wypadkom w budownictwie.
zesa Budimexu, Piotra Kledzika, prezesa Bilfinger Berger Budow - Jerzy Wlazło
10/2010 IP
IP 10/2010
8 9
Nagrody im. Haliny Krahelskiej
Na podstawie Zarządzenia Nr 8/2009 Głównego Inspektora Pracy z 11 marca 2009 r. w spra-
wie ustanowienia Nagrody im. Haliny Krahelskiej za osiągnięcia w zakresie ochrony pracy
i ochrony zdrowia w środowisku pracy  Nagrody otrzymują: Michał Hubert Chałoński, Danuta
Herbut, Sławomir Jacek Koczywąs, Andrzej Kulik, dr inż. Piotr Litwa, Janusz A
aznowski, Józef Piecho-
ta, dr inż. Daniel Podgórski, mł. bryg. Witold Raczyński, Dariusz Trzcionka.
Halina Krahelska urodziła się 12 czerwca 1888 r. w Ode - Halina Krahelska jest autorką wielu opracowań dotyczących
ssie. Była bardzo aktywną działaczką niepodległościową, ta - ochrony pracy, m.in.  Ochrona pracy w Polsce ,  Prawda o sto -
kże pisarką i publicystką. W latach 1912-1917 przebywa ła na ze - sunkach pracy . Podczas II wojny światowej była członkiem Ar-
słaniu. Po powrocie do Polski, w latach 1919-1931 była inspek - mii Krajowej. Zmarła w hitlerowskim obozie koncentracyjnym
torem pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki SpoÅ‚ecznej, peÅ‚ - w Ravensbrück w 1945 roku. Tuż przed Å›mierciÄ… napisaÅ‚a  Te -
Piotr Litwa Prezes Wyższego Urzędu Górniczego z pra - Janusz A
aznowski Działacz związkowy NSZZ  So -
niła m.in. funkcję Zastępcy Głównego Inspekto ra Pracy. Szcze- zy do działalności inspekcji pracy w odrodzonej Polsce .
wie 20-letnim stażem pracy w nadzorze górniczym. Propaga - lidarność Dolnego Śląska. Uczestnik prac parlamentarnych
gólne miejsce w Jej działalności inspektorskiej zajmowała pro - Relacja z wręczenia nagród na uroczystym posiedzeniu Ra-
tor nowych rozwiązań w zakresie rozpoznawania i monitorowa - nad ustawą o radach pracowników i zmianach Kodeksu pracy.
blematyka ochrony zdrowia kobiet, opieka nad matkÄ… i dziec - dy Ochrony Pracy 19 paz
dziernika br. w kolejnym numerze
nia zagrożeń w zakładach górniczych, autor wielu publikacji z tej Współinicjator wprowadzenia obchodów Światowego Dnia Pamię-
kiem oraz praca młodocianych. Inspektora Pracy.
dziedziny. ci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych.
Michał Hubert Chałoński Absolwent zarządzania Danuta Herbut Od 40 lat związana zawo dowo z Zagłę-
Józef Piechota Przewodniczący Rady Wojewódzkiej Daniel Podgórski zastępca dyrektora CIOP-PIB, kie-
Akademii Ekonomicznej w Krakowie, członek Rady Ochrony Pra- biem Miedziowym i KGHM. Bogate doświadczenie, które zdo -
OPZZ w Opolu. Od wielu lat działa zawodowo i społecznie rownik projektów badawczych z zakresu ergonomii i bhp, ini -
cy przy Sejmie RP od 2002 r. Jako poseł na SejmI i Xkadencji by ła w macierzystym, zróżnicowanym profi lowo przedsiębiorstwie
na rzecz po prawy bezpieczeństwa pracy w rolnictwie indywi- cjator i uczestnik wie lu proce sów wdrożeniowych. Autor licz-
upowszechniał pogląd, iż nie można zapewnić wzrostu gospodar - oraz zaangażowanie w promocję bhp  wpływają na tworzenie
dualnym. Aktywny i zaangażowany działacz związkowy, ściśle nych publikacji krajowych i międzynarodowych dotyczących bez -
czego bez poszanowania praw pracowniczych. bezpiecznego środowiska pracy.
współpracujący z OIP Opole. pieczeństwa pracy.
Sławomir Jacek Koczywąs Członek Zarządu RWE
Andrzej Kulik jest społecznym inspektorem pracy z 20- Witold Raczyński Specjalista bhp w Centralnej Dariusz Trzcionka Ratownik górniczy, przewodniczą-
Polska S.A. Twierdzi, iż bezpieczeństwo pracowników jest war - letnim stażem. Skutecznie i aktywnie promu je rozwiązania zwięk - Szkole Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie. W służbie cy PZZ  Kadra . Upowszechnia bezpieczne i higieniczne warun -
tością najwyższą. Jego najważniejsze decyzje dotyczą wprowadza- szające bezpieczeństwo pracy w zakładzie górniczym, szczegól- przeciwpożarowej od ponad 35 lat. Aktywnie zaangażowany w po - ki pracy dotyczące akcji ratowniczych. Organizator szkoleń dla
nia najnowszych rozwiązań technicznych, wpływających na wy - nie w zakresie ograniczenia czynników szkodliwych na stanowi - prawę warun ków pracy strażaków. Wykładowca przedmiotu  Bez- osób z dozoru kopalń. Współtwórca  Vademecum górniczego
soki poziom bezpieczeństwa, jak i ergonomii pracy.
skach pracy pod ziemią. pieczeństwo ratownictwa . oraz poradników z zakresu bhp.
IP 10/2010 10/2010 IP
10 11
charakteru. Brak jednoznacznych regu - przesłanki określone w art. 10 ust. 7 Kar - rozwiązanie stosunku pracy z nauczycie -
Wświetle kontroli opolskich szkół i placówek (cz. 1)
lacji prawnych i ocena postępowania ty Nauczycie la, to nie ma ilościowych lem w sytuacji, kiedy dochodzi do:
władz samorządowych była tematem ograniczeń w zawieraniu umów o pracę  całkowitej likwidacji szkoły,
spotkania wszystkich zainteresowanych na czas określony. Przepis Karty Nauczy -  częściowej likwidacji szkoły albo
stron w siedzibie Okręgowego Inspekto - ciela jako lex specialis w stosunku do Ko - zmian organizacyjnych powodujących
Niedoskonałości
ratu Pracy w Opolu z udziałem przedsta- deksu pracy będzie miał pierwszeństwo zmniejszenie liczby oddzia łów w szko le lub
wiciela opolskiego Kuratora Oświaty. stosowania. Oznacza to, że art. 251 ż1 Ko- zmian planu nauczania uniemożliwia jących
Finał obu spraw miał swo je miej sce deksu pracy nie będzie miał w tej sytuacji dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym
prawa oświatowego
w sądach pracy, gdzie po ciężkich bojach zastosowania pod warunkiem, że będą ist- wymiarze zajęć.
Krzysztof Kowalczyk
obu dyrektorów przywrócono do pracy, niały przesłanki określone w art. 10 Chciałbym przedstawić problem relacji
oczywiście w charakterze nauczycieli, ust. 7 tzn. zatrudnienie nauczyciela zapisu art. 20 Karty Nauczycie la w stosun -
Prawo oświatowe jest pojęciem bardzo obszernym i trudnym do zdefiniowania. Dla potrzeb dzia-
a nie dyrektorów. na czas określony wynika z organizacji na - ku do przepisów ograniczających możli -
łalności kontrolnej inspektorów pracy można przyjąć w uproszczeniu, że prawo oświatowe obej-
Obecne regulacje prawne ustawy o sys - uczania lub zastępstwa nieobecnego na - wość rozwiązania stosunku pracy z pracow -
muje swoim zasięgiem system oświaty zdefiniowany w art. 2 ustawy o systemie oświaty (tekst temie oświaty, aczkolwiek uległy zmianie, uczyciela. nikami. Ograniczenia takie zawierają prze -
to jednak nie zapobiegają podobnym wy - Praktyka doświadczeń kontrolnych pi sy np. Kodek su pra cy (np. art. 41,
jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póz
n. zmianami). Przepis ten określa jednostki organi-
darzeniom. Możliwości odwołania dyrek - w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opo - art. 177 ż 1), ustawy o społecznej inspek -
zacyjne funkcjonujące w zakresie oświaty. Pod pojęciem prawa oświatowego będziemy rozu-
tora ze stanowiska na podstawie swobod - lu wskazuje, że bardzo często istnienie cji pracy.
mieli przepisy prawne regulujące funkcjonowanie placówek oświatowych, ich gospodarkę
nej oceny jego pracy daje art. 38 ust. 1 owych przesłanek jest wysoce wątpliwe. Zagadnienie brzmi: czy można w takich
finansową, a także związane z prawem pracy stosowanym w tych placówkach. Te ostatnie prze-
ustawy o systemie oświaty w oparciu Prowadzi to do sytuacji, kiedy nauczyciel sytuacjach rozwiązać z nauczycielem sto -
pisy są podstawą działalności kontrolnej inspektorów pracy w placówkach oświatowych.
o art. 34a ust. 2 tejże ustawy (negatywna przez wiele lat jest zatrudniany w szkole sunek pracy na podstawie art. 20 Karty Na -
ocena wykonywania zadań). na podstawie kolejnych umów o pracę uczyciela? Pytanie to często stawiane
Kontro le przeprowadzane w placówkach na podstawie umowy o pracę lub miano - nich komisją konkursową, mają charakter
na czas określony, mimo że nie ma ku te- jest inspektorom przez pracodawców i za -
oświatowych na terenie działalności OIP wania. W świetle zapisów Kar ty Nauczycie- administracyjno-prawny i podlegają zaska -
Nauczyciel niepewny mu faktycznego uzasadnienia. Z pewnością interesowanych nauczycieli.
Opole wykazują niedoskonałości prawa la są to jedyne możliwości nawiązania sto- rżeniu do Naczelnego Sądu Administracyj -
zatrudnienia nie jest rolą inspektora pracy badanie prze- Okazuje się, że nie można dać jedno-
oświatowego. Zakres pojawiających się pro- sunku pracy z nauczycielem. Stanowisko nego. Jednakże w ko lejnym postanowieniu
słanek w tym zakresie, należy jednak znacznej odpowiedzi. Wykładnię w tym za -
blemów, które nastręcza ją trudności w sto - dyrektora z kolei, zgodnie z art. 36 ust. 1 z 29.08.2001 r., III RN 123/01, OSNA -
Kolejnym przepisem prawnym, który zwrócić uwagę, że brak dobrej regulacji kresie dał Minister Edukacji Narodowej
sowaniu tego prawa, tak pracodawcom jak ustawy o systemie oświaty, obejmuje się PiUS 2002, nr 12, poz. 282 Sąd Najwyższy
przysparza wielu problemów jest art. 10 prawnej w tej sprawie jest bardzo często w piśmie z 28.04.1999 r. Nr DKS -1110-
i inspektorom pracy, jest dość szeroki na podstawie powierzenia. stwierdził, że czynność powierzenia stano -
ust. 7 Karty Nauczyciela. Stanowi on, że wykorzystywany przez dyrektorów szkół. 17/99/MS, które by ło kierowane do wszyst -
i obejmu je w zasadzie ca łą gamę zagadnień Powstaje więc pytanie: jaka jest podsta - wiska dyrektora prowadzi do nawiązania
kich kuratorów oświaty z prośbą o prze -
związanych z prawem pracy. W niniejszym wa prawna nawiązania stosunku pracy stosunku pracy, a więc ma charakter
kazanie tego stanowiska organom prowa -
opracowaniu zostaną przedstawione wybra - z osobą, która wygrała konkurs na dyrek - czynności z zakresu prawa pracy.
dzącym szkoły. W piśmie uznano, że na-
ne problemy dotyczące: zatrudniania na - tora szkoły? Główny Inspektorat Pracy stanął na sta -
uczyciele, przy zastosowaniu procedury
uczycieli, rozwiązywania z nimi stosunku Zagadnienie to było przedmiotem wie- nowisku, że przepisy Karty Nauczyciela
z art. 20 Karty Nauczyciela, nie korzysta -
pracy, udzielania urlopów wypoczynko - lu różnych orzeczeń zarówno Sądu Najwy - szczegó łowo regu lu ją zasady nawiązywania
jÄ… z ochrony stosunku pracy przewidzianej
wych, wypłaty wynagrodzenia a także ższego jak i Naczelnego Sądu Administra- stosunku pracy z nauczycielami, czyli
w innych przepisach prawa pracy. Jedna -
czasu pracy. cyjnego. Ten ostatni, w jednym ze swoich podstawą może być tylko umowa o pracę
kże w orzecznictwie Sądu Najwyższego
Przepisy z zakresu bezpieczeństwa orzeczeń jednoznacznie uznał, że powie - lub mianowanie. Z odpowiedzi wynika, że
spotykamy również odmienne stanowiska
i higieny pracy same w sobie nie nastrę - rzenie funkcji dyrektora szkoły jest zbliżo - nie ma innej możliwości nawiązania stosun -
w tej sprawie np. w wyro ku SN
czają trudności, jednak kompetencje orga- ne charakterem do powołania na stanowi - ku pracy przez dyrektora szkoły. Jak widać,
z 21.10.2003 r. I PK 519/02 (OSNP
nów działających w systemie oświaty po - sko kierownicze w rozumieniu art. 68 ż 1 sprzeczności w tym zagadnieniu występu -
2004/19/337) stwierdzono, że do wypowie -
wodują pewien dualizm odpowiedzialności Kodeksu pracy, a odwołanie z tego stano - je wiele.
dzenia stosun ku pracy nauczycielowi mia-
w tym zakresie. Polega to przede wszyst- wiska  do odwo Å‚ania w rozumieniu art. 70 Brak jednoznacznej regulacji prawnej
nowanemu na podstawie art. 20 ust. 1
kim na tym, że placówki oświatowe mają ż 1 Kodeksu pracy (wyrok NSA Ośrodek w tym zakresie uwidocznił się jaskrawo
pkt 2 w zwiÄ…zku z art. 20 ust. 3 Karty Na-
organy prowadzące, które zgodnie z usta - Zamiejscowy we Wrocławiu z 27.09.1994 w dwóch sprawach, jakie wydarzyły się
uczycie la stosu je siÄ™ ochronÄ™ przed rozwiÄ… -
wą o systemie oświaty finansują ich dzia - r., SA/Wr 1489/94, OSNA 1995, nr 3, przed kilku laty na terenie działalności
zaniem stosunku pracy w okresie niezdol -
łalność w sposób określony przepisami pra - poz. 129). OIP Opole. W obu przypadkach dyrekto -
ności do pracy z powodu choroby (art. 41
wa, w tym powinny dbać o zapewnienie Diametralnie inne stanowisko w tej spra - rzy dwóch dużych szkół, w dwóch różnych
Kodeksu pracy).
środków na bezpieczne i higieniczne wa - wie zostało przedstawione w uchwale miastach Opolszczyzny, z powodu konflik -
Należy zwrócić ogólną uwagę, że obszer-
runki pracy i pobytu pracowników oraz składu 7 sędziów NSA 16.12.1996 r., tu z władzami samorządowymi zostali
ne orzecznictwo sÄ…dowe zwiÄ…zane z art. 20
uczniów. OPS 6/96, OSNA 1997, nr 2, poz. 48, któ- wtrybie natychmiastowym odwołani ze
w przypadku zaistnienia potrzeby wyni - Jest też częstym problemem stawianym Karty Nauczycie la wskazu je, że przepis ten
re by ło następnie rozpowszechniane w pra - stanowiska dyrektora, co w obu przypad -
kającej z organizacji nauczania lub zastęp- przez zainteresowanych nauczycieli w cza - jest trudny w stosowaniu i sprawia wiele
Jak zatrudnić dyrektora? sie prawniczej. Ideą tego orzeczenia było kach wiązało się z całkowitym zaprzesta -
stwa nieobecnego nauczyciela, także sie kontroli przeprowadzanych przez in - problemów, także w działalności inspekto-
stwierdzenie, że akt powierzenia stanowi - niem świadczenia pracy. Dyrektorzy nie
w trakcie roku szkolnego, istnieje możli - spektora pracy. rów pracy.
Problemem, który jest znany od lat ska dyrektora szkoły wywołuje skutki mieli innych podstaw prawnych do świad -
wość nawiązania z każdym nauczycielem
w środowisku prawniczym, a nie zna lazł do - w sferze stosunku pracy nauczyciela, nie czenia pracy w kierowanych przez siebie
(bez względu na stopień awansu zawodo - Rozwiązanie stosunku Krzysztof Kowalczyk
tychczas swojego jednoznacznego roz - jest jednak aktem nawiązania stosunku pra - szkołach. Podstawą prawną odwołania był
wego) umowy o pracę na czas określony. pracy OIP Opole
strzygnięcia, jest sprawa podstaw praw - cy. W tym też kierunku poszedł Sąd Najwy- obowiązujący wówczas przepis ustawy
Powstaje pytanie: ile takich umów o pra -
nych nawiązania stosunku pracy przez oso- ższy, który postanowieniem z 13 stycznia o systemie oświaty, który stanowił o mo -
cę może być zawartych z tym samym na- Bardzo często podstawą prawną rozwią - W kolejnym numerze  Inspektora Pra-
by piastujące stanowisko dyrektora. Zgod - 2000 r. przyjął tezę, że czynności urzędo- żliwości odwołania dyrektora ze stanowi -
uczycielem? Rozważając to zagadnienie zania stosunku pracy z nauczycielem jest cy o problemach dotyczących m. in.:
nie z art. 10 ust. 1 Karty Nauczyciela sto- we podejmowane przez organy gminy lub ska w szczególnie uzasadnionych okolicz-
należy stwierdzić, że jeżeli są spełnione art. 20 Karty Nauczyciela. Umożliwia on czasu pracy i wynagradzania nauczycieli.
sunek pracy z nauczycielem nawiązuje się z ich umocowania przez powołaną przez nościach. Sprawy nabrały medialnego
IP 10/2010 10/2010 IP
12 13
jących godzenie pracy z życiem rodzinnym dowej są realizowane na podstawie uchwa - funkcjonują: cztery programy sektorowe
Elastyczność i bezpieczeństwo
i prywatnym. lanego przez Radę Ministrów Krajowego (Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius,
Zdaniem Rady, niezbędny jest klimat za- Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia, za - Grundtvig), program międzysektorowy
ufania i szeroko zakrojonego dialogu wierajÄ…cego zasady realizacji Europej- oraz program Jean Monnet.
z udziałem wszystkich zainteresowanych skiej Strategii Zatrudnienia, zwanego Obowiązek zapewnienia skutecznej
stron, w którym wszyscy gotowi byliby  Krajowym Planem Działań oraz w opar - i wydajnej realizacji dzia łań wspólnotowych
Nowoczesny rynek pracy
przy jąć na siebie odpowiedzialność za zmia - ciu o inicjatywy samorządu gminy, powia - przewidzianych w programie  Uczenie się
ny z myślą o stworzeniu wyważonych tu, województwa i partnerów społecz - przez całe życie nałożono na Komisję Eu -
pod względem socjalnym polityk. Ogólna nych. ropejską, natomiast państwa członkowskie
Justyna Baranowska
odpowiedzialność spoczywa na organach Instytucjami rynku pracy są: publiczne zobligowano do podejmowania niezbęd -
publicznych, jednak decydujące znaczenie służby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pra - nych kroków zapewniających sprawne
& wyobraz
my sobie Świat, w którym każdy Pracownik czuje się bezpiecznie. Ma pełną świa-
w opracowywaniu i wdrażaniu polityk cy, agencje zatrudnienia, instytucje szko - prowadzenie LLP na poziomie krajo -
domość gwarancji zatrudnienia, elastyczności w zakresie dni i godzin pracy, podnoszenia kwa-
w zakresie flexicurity w drodze dialogu leniowe, instytucje dialogu społecznego, wym, włączając w ten proces wszystkie
lifikacji zawodowych. Wie, że w każdej chwili i na każdym etapie swojego zawodowego rozwoju oraz wspólnych negocjacji, ma udział instytucje partnerstwa lokalnego. strony zajmu jące się aspektami uczenia się
partnerów społecznych. przez całe życie zgodnie z praktyką lub
ma możliwość zmiany pracy, miejsca zamieszkania, zawodu. Jest usatysfakcjonowany. Kom-
Kierunki działań przyjęte przez Unię Przez całe życie ustawodawstwem krajowym. Zgodnie
fort pracy zwiększa jego wydajność. Identyfikuje się z pracodawcą. Nie czuje lęku, nawet
Europejską są słuszne i jak najbardziej god - z decyzją, państwa członkowskie ustana -
w przypadku przejściowych niedogodności. Zna bowiem miejsca, w których uzyska pomoc fi-
ne zainteresowania.  Life -long Learning Programme (LLP) wiajÄ… lub wyznaczajÄ… i monitorujÄ… odpo -
nansową i merytoryczną kiedy pracodawca się z nim rozstanie. Nie żyje z dnia na dzień. Jest
został utworzony decyzją 1720/2006/WE wiednią strukturę służącą do skoordyno -
szczęśliwy. Jego rodzina także.
Na polskim gruncie Par lamentu Europejskiego i Rady z 15 listo - wanego zarządzania realizacją działań
Spójrzmy na Pracodawcę. Wydaje się strategia uczenia się przez całe życie, sku- pada 2006 r. Dz. U. L 327 z 24.11.2006 r. w ramach programu  Uczenie się przez
Koncepcja
być równie zadowo lony i spokojny. Jego za - teczna aktywna polityka rynku pracy W polskim prawie również znajdziemy oraz zmieniony Decyzją 1357/2008 Parla- całe życie na poziomie krajowym (agen-
kład funkcjonu je sprawnie i przynosi zyski. oraz nowoczesne systemy zabezpieczenia Ze względu na różne uwarunkowania elementy flexicurity. W jakim zakresie? cje krajowe). Ponadto, państwa członkow-
Pracownicy są wykwalifikowani i lojalni. społecznego. prawne, ekonomiczne i historyczno-kultu Na etapie dostępu do zatrudnienia skie wyznaczają na wniosek Komisji insty-
-
Pracodawca zna kierunek, w którym zmie - Przez elastyczną organizację pracy rowe nie zakłada się stworzenia jednolite - oraz możliwości pod jęcia pracy zarobkowej tucje lub organizacje oferujące możli -
rza Ustawodawca  elastyczność w zatrud - należy rozumieć ułatwienie szybkiego go modelu flexicurity we wszystkich kra - promocja zatrudnienia odbywa się między wość kształcenia lub określają rodzaje ta-
nieniu, zrozumienie dla przejściowych i skutecznego zaspokojenia nowych po- jach UE. Wspólne zasady wdrażania idei innymi poprzez aktywne Akademickie kich instytucji lub organizacji, które uzna -
trudności. Możliwość wyboru rozwiązań trzeb oraz opanowania nowych umiejęt- przyjęto w dokumencie  Konkluzje Rady Biura Karier czy też służby pośrednictwa je się za kwalifikujące się do uczestnictwa
 awaryjnych . Zachęta do korzystania ności i pogodzenia pracy z życiem prywat - Unii Europejskiej opracowanym w grud - pracy. W trakcie trwającego zatrudnienia w programie  Uczenie się przez całe ży-
z przepisów. Pracodawca nie czuje potrze- nym. Bezpie czeństwo natomiast, to uzy- niu 2007 roku. Należą do nich m.in.: polski ustawodawca przewidział z jednej cie na ich odpowiednich terytoriach. Do -
by ani konieczności naruszania prawa. Zna skanie pomocy w przypadku utraty pra -  tworzenie liczniejszych i lepszych strony elastyczne formy zatrudnienia, kładają też starań, by przyjąć wszelkie sto-
wartość Pracownika i ceni go. Nie koncen - cy, tj. utrzymanie aktualnie zajmowane - miejsc pracy, unowocześnianie rynków pra - z drugiej  elastyczność czasu pracy. sowne środki w celu usunięcia przeszkód
tru je się wy łącznie na utrzymaniu egzysten - go stanowiska oraz wyposażenie w takie cy oraz promowanie dobrej pracy dzięki no- Okresy bez pracy dla pracownika to ofe- prawnych i administracyjnych dla właści -
cjalnego minimum firmy, nie musi martwić umie jętności, które umożliwia ją rozwój za - wym formom elastyczności i bezpieczeń - rowane przez Państwo świadczenia socjal - wego funkcjonowania.
się o losy Pracowników, których nie będzie wodowy i ułatwiają znalezienie pracy. stwa; ne oraz propozycje szkoleń podnoszą-
mógł już zatrudniać.  równowaga między prawami a obo - cych kwalifikacje. W Polsce Narodową Agencją LLP jest
Pracodawca i pracownik bez wahania ko - Model w praktyce wiązkami wszystkich zainteresowanych Elastyczność aktywnego stosunku pra- Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
rzystają z możliwości edukacyjnych, kosz- stron; cy przejawia się w dwóch podstawowych Wspiera działania związane z reformą
ty kształcenia nie odstraszają. Państwami europejskimi, u których  nadzór nad rozwojem modelu flexicu - płaszczyznach: form zatrudnienia oraz i rozwojem edukacji w Polsce oraz zajmu-
Wizja idealna, nieprawdaż? Świat dosko- z powodzeniem wprowadzano flexicurity rity; czasu pracy. W pierwszej grupie należy je się od 2007 roku realizacją programów:
nały zawodowo i społecznie. Niestety, nie są Dania i Holandia. W pierwszym znajdu -  promowanie bardziej otwartych ryn- wskazać na: terminowe umowy o pracę, te -  Uczenie się przez całe życie i  Młodzież
odnajdziemy go na żadnej mapie. Przyjrzyj - je to wyraz w udanym połączeniu elastycz - ków pracy, zdolnych do reagowania lepracę, pracę tymczasową, umowy cywil- w działaniu .
my się jednak europejskiej idei flexicurity nego prawa pracy, stosunkowo niskiej na zmiany i obejmujących wszystkich, co noprawne (zlecenie, dzieło), job sharing,
oraz Life Long Learning Programme. ochrony przed zwolnieniem, znacznych pozwoliłoby przezwyciężyć segmenta- outsourcing, work sharing. Praca ś' życie ś' rodzina. Realizacji te -
działań na rzecz uczenia się przez całe ży- cję; Elastyczność czasu pracy odnajdziemy go jakże szczytnego celu ma służyć idea fle-
Czym jest flexicurity? cie, aktywnej po lityki rynku pracy oraz wy  udostępnianie wszystkim zatrudnio - w takich systemach i rozkładach, jak: za - mentu Europejskiego i Rady z 16 grud - xicurity. Brzmi zachęcająco, nieprawdaż?
-
sokiego poziomu świadczeń w ramach sys - nym środków pozwalających im na zacho - daniowy, równoważny, przerywany, zmien - nia 2008 r. Obejmuje okres: 2007-2013.
Termin flexicurity powstał z połącze - temu zabezpieczenia społecznego. W Ho - wanie szans na zatrudnienie, na rozwija - ne godziny rozpoczynania pracy, indywidu - LLP to aktywność UE w dziedzinie edu- Justyna Baranowska
nia dwóch słów: flexibility (elastyczność) landii natomiast w sposób odpowiedni za- nie się i radzenie sobie w przypadku alny rozkład czasu pracy, system skróco - kacji i doskonalenia zawodowego. W pro - OIP Zielona Góra
oraz security (bezpieczeństwo). Podsta - stosowano elastyczne warunki umów zmian w pracy i zmiany miejsca pracy; nego tygodnia pracy, praca w systemie gramie kontynuowane są działania prowa-
wowym celem było i jest zagwarantowa- o pracę. W 1982 roku uzyskano zgodę  doniosłość wewnętrznego (w ramach weekendowym. Ponadto, polski ustawo - dzone wcześniej w programach SOCRA - W artykule wykorzystano materiały:
nie wysokiego poziomu pewności pracy na rozwój zatrudnienia w niepełnym wy - przedsiębiorstwa) oraz zewnętrznego wy - dawca zezwolił na zmniejszenie wymiaru TES, Leonardo da Vinci, Jean Monnet, Flexicurity w Polsce diagnoza i reko -
oznaczającej możliwość szybkiego znale - miarze w ramach umów zbiorowych miaru flexicurity; czasu pracy zamiast/niezależnie od korzy - e -Learning i European Language Label. mendacje RAPORT KOC
COWY Z BADAC

zienia pracy na każdym etapie życia zawo - (na czas nieokreślony) przy proporcjonal -  ułatwianie awansowania w pracy, stania z urlopu wychowawczego czy też mo - Ce lem LLP jest rozwój ró żnych form Redakcja naukowa Elżbieta Kryńska (Mi-
dowego oraz dużych szans rozwoju zawo - nie obniżonych zarobkach. W latach a także przechodzenia ze stanu bezrobo - żliwość wykonywania pracy w trakcie fakul - uczenia się przez ca łe ży cie poprzez nisterstwo Pracy i Polityki Społecznej, De-
dowego w warunkach szybko zmieniają - 90-tych XX wieku zawarto porozumienie cia lub braku aktywności zawodowej tatywnego urlopu macierzyńskiego. wspieranie współpracy między systemami partament Rynku Pracy Warszawa 2009).
cej się gospodarki. Flexicurity to cztero - wzmacnia jące pozycję pracowników zatrud - do stanu zatrudnienia; Pozostałe dwa zakresy, to aktywna po- edukacji i szkoleń w krajach uczestniczą - Przewodnik LLP 2010 Część I: Przepi -
elementowy model: elastyczne i przewi - nionych na czas określony, co zaowocowa -  promowanie równego dostępu kobiet lityka rynku pracy. Zadania państwa w za - cych oraz podnoszenie jakości i zwiększe - sy ogólne.
dywalne warunki umów z perspektywy ło znaczącym spadkiem bezrobocia i wzro - i mężczyzn do dobrej jakości miejsc pra - kresie promocji zatrudnienia, łagodzenia nia atrakcyjności szkolnictwa i kształcenia Przewodnik LLP 2010 Część IIa: Pro-
pracownika i pracodawcy, kompleksowa stem liczby miejsc pracy. cy oraz zapewnianie środków umożliwia - skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawo- zawodowego w Europie. W ramach LLP gramy sektorowe i działania.
IP 10/2010 10/2010 IP
14 15
To hasło nowej edycji kampanii prewencyjnej PIP
 Bezpieczeństwo pracy w budownictwie  upadki, po-
ślizgnięcia . Jej inauguracji dokonał Tadeusz Jan Za-
jąc, główny inspektor pracy 23 września br. w Centrum
Nauki Kopernik w Warszawie. Przedsięwzięcie jest or-
ganizowane wspólnie z Zakładem Ubezpieczeń Spo-
łecznych. Biorą w nim udział duże firmy budowlane.
Celem kampanii jest spowodowanie zwiększenia świadomości skut-
ków zagrożeń zawodowych (w szczególności związanych z pracą
na wysokości), odkrycie korzyści z inwestowania w bezpieczne miej-
sca pracy, a także pogłębienie wiedzy dotyczącej stosowania nowo-
cze snych środków ochro ny zbio rowej. Tym razem kam pania
informacyjna jest skie rowana przede wszystkim do pracodawców,
przedsiębiorców oraz osób odpowiedzialnych w firmach sektora bu-
dowlanego za podejmowanie decyzji inwestycyjnych, w tym dotyczÄ…-
cych bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasadniczym jej akcentem jest
wskazanie na koszt wypadku przy pracy, który jest znacznie wyższy
niż koszt inwestycji w sprzęt i organizację pracy, gwarantujących bez-
pieczne wykonanie robót budowlanych.
Największe firmy budowlane, któ włą -
re
czyły się do tego projektu otrzymały wiel-
koformatowe plansze z hasłem kampanii
do umieszczenia w widocznym miejscu
na terenie realizowanych inwestycji.
nie przestrzegania przez podległych pracow - mając informacji o właściwym przygotowa - zespołem pracowników, również wykonują -
Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach
ników przepisów bezpieczeństwa i higieny niu miejsca pracy. Brak takiego wymogu cych prace w zakresie eksploatacji, świadec-
i instalacjach energetycznych
pracy w czasie wykonywania zadań. Kieru - w przepisach rozporządzenia doprowadził twa kwalifikacyjnego na stanowisku eksplo -
jący zespołem może również wykonywać pra- do powszechnego wydawania przez koordy- atacji.
cę razem z członkami zespołu, jeśli warun - natora jednocześnie zezwolenia na przygo - Zgodnie z treścią ż 67 pkt 4 rozporządze -
ki bezpiecznego wykonywania pracy pozwa- towanie miejsca pracy i dopuszczenie do pra - nia wyda jÄ…cy po lecenie zobowiÄ…zany jest w je -
lają mu na jednoczesne wykonywanie pracy cy, co w konsekwencji przyczyniło się do opi - go treści wskazać pracowników odpowiedzial-
sanego śmiertelnego wypadku przy pracy: ko - nych za organizację i wykonanie pracy,
Porażająco nieprecyzyjne
ordynujący wydał zezwolenie dopuszczające- w tym kierującego zespołem pracowników.
mu na naprawę przewodu zerowego nie ma- Może jednak mieć uzasadnione wątpliwości,
Stanisław Piórkowski
jąc informacji zwrotnej od dopuszczającego czy na stanowisko kierującego zespołem pra -
Inspektor olsztyńskiego Okręgowego Inspektoratu Pracy przeprowadził dwie kolejne kontro- o przygotowaniu miejsca pracy. Ponadto, pro- cowników wyznaczyć osobę z uprawnienia -
cedura dopuszczenia do pracy nie przewidu - mi dozoru zgodnie z ż 5 ust. 1 pkt 2 rozpo-
le w zakładzie energetycznym. Dotyczyły one badania okoliczności i przyczyn dwóch wypad-
je uzyskania od koordynującego zezwolenia rządzenia w sprawie szczegółowych zasad
ków przy pracy: śmiertelnego z 2009 i zbiorowego z 2010 roku, którym ulegli pracownicy
na dopuszczenie do pracy, natomiast nakła - stwierdzania posiadania kwalifikacji2, czy też
pogotowia energetycznego w Olsztynie. Oba wypadki były tzw. rażeniowe.
da na koordynującego obowiązek wydania ta - wyznaczyć osobę z uprawnieniami eksploata-
kiego zezwolenia. cji zgodnie z ż 2 pkt 10 rozporządzenia. Rów-
W 2009 roku pracownik zginął na miejscu w stacji transformatorowej były odpowiednio  nieprzestrzeganie przez obu poszkodo-
Przepisy rozporzÄ…dzenia powinny wyraz
- nież, czym różni się kierowanie czynnościa-
wskutek porażenia prądem elektrycznym oznaczone tabliczkami, poszkodowany miał wanych instrukcji bhp w zakresie przygoto -
nie określić warunek wydania przez koordy - mi osób wykonujących prace w zakresie eks-
(praca w technologii bez napięcia na linii na - możliwość odczytania oznaczenia wyłączonej wania miejsca pracy: pracownicy nie założy-
nu jącego zezwo lenia na dopuszczenie do pra - ploatacji, o których mowa w ż 5 ust. 1 pkt 2
powietrznej 0,4kV). W 2010 roku dwóch pra- linii, jednak nie zauważył popełnionego błę- li osłon elektroizolacyjnych na części będą -
cy  uzyskanie informacji od dopuszczające - rozporządzenia w sprawie szczegółowych za -
cowników zostało poparzonych łukiem elek- du łączeniowego; (zdjęcie nr 2) ce pod napięciem;
go o przygotowaniu miejsca pracy zgodnie sad stwierdzania posiadania kwalifikacji2,
trycznym powstałym wskutek zwarcia w złą -  wykonanie czynności bez pomocy dru -  niestosowanie przez obu poszkodowa -
Fot. 2
z instrukcjÄ… bhp lub poleceniem pisem - od kierowania pracami w zakresie eksploata -
czu kablowym. Doszło wówczas do oparze - giej osoby, która mogłaby zauważyć i zapo- nych środków ochrony indywidualnej prze -
nym. Procedura dopuszczenia do pracy po - cji, o których mowa w ż 2 pkt 10 rozporzą-
nia twarzy i rąk (praca w technologii PPN biec pomyłkowemu wy łączeniu przez poszko - widzianych do pracy pod napięciem: pracow -
i sprawowanie nadzoru. Konsekwencją łącze - winna określać obowiązek uzyskania od ko- dzenia.
w złączu kablowym 0,4kV). dowanego obwodu nr 2 zamiast obwodu nr 1 nicy nie zastosowali hełmów ochronnych
nia funkcji dopuszczajÄ…cego i kierujÄ…cego ze - ordynujÄ…cego zezwolenia na dopuszczenie
W związku ze stwierdzeniem w czasie kon - w stacji transformatorowej; z osłoną twarzy, ponadto jeden z pracowni -
społem jest wyko nywanie przez tę samą oso- do pracy.
tro li rażących naruszeń przepisów bezpieczeń -  niewłaściwe polecenie koordynującego ków nie miał założonych rękawic elektroizo - Co zmienić?
bę następujących czynności:
stwa i hi gieny pracy, inspektor pracy wystą- (dyspozytora): wydał zezwolenie na naprawę lacyjnych. (zdjęcie nr 3)
przygotowanie miejsca pracy,
pił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przewodu zerowego, nie mając informacji Analiza organizacji pracy w kontekście Ważne kwalifikacje
Wyraz
nego rozdzielenia wymagajÄ… obo-
sprawdzenie przygotowania miejsca
z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi zwrotnej od dopuszczającego o przygotowa - przestrzegania przepisów rozporządzenia
wiązki kierującego zespołem i dopuszcza-
pracy,
o 100% składki na ubezpieczenie wypadkowe niu miejsca pracy (informacji o wyłączeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
InnÄ… kwestiÄ… sÄ… kwalifikacje kierujÄ…cego jÄ…cego w zakresie zaznajo mienia pracowni-
wykonanie pracy oraz sprawowanie
na najbliższy rok składkowy. obwodu 1nN i założeniu uziemiaczy). przy urządzeniach i instalacjach energe-
zespołem pracowników wykonujących prace ków ze sposobem przygotowania miejsca
nadzoru nad bezpieczeństwem podczas wy -
tycznych1, w obu tych przypadkach ujawni-
w zakresie eksploatacji urządzeń, instalacji pracy, poinformowania o zagrożeniach
konywania tej pracy.
ła niedoskonałości przepisów w nim zawar -
i sieci energetycznych. Zgodnie z ż 5 ust. 1 w miejscu pracy i w bezpośrednim są-
Neutralny pod napięciem Bez nadzoru
Takie połączenie funkcji, szczególnie
tych. Określony w rozporządzeniu rozbudo-
pkt 2 rozporządzenia w sprawie szczegóło - siedztwie oraz warunkami bezpiecznego wy -
w dwuosobowych zespołach pogotowia ener-
wany system nadzoru nad organizacjÄ… prac
Do śmiertelnego wypadku doszło podczas Do porażenia łukiem elektrycznym doszło
getycznego, sprzyja omijaniu ustalonych in -
przy urzÄ…dzeniach energetycznych nie zapo -
naprawy przewodu neutralnego w linii napo - podczas podłączenia ( podmostkowania ) jed-
strukcji bezpiecznej organizacji pracy, ułatwia-
biegł jednak tym i podobnym wypadkom
wietrznej o napięciu znamionowym 0,4kV nej żyły kabla czterożyłowego YAKY 4x25
niu (skracaniu) pracy przez zaniechanie
przy pracy.
(praca w technologii bez napięcia, na pole- w techno logii PPN (pod napięciem) w złączu
właściwego przygotowania miejsca pracy
cenie pisemne). (zdjęcie nr 1) W wyniku ana - kablowym.
i niestosowanie właściwych środków zabez -
lizy oko liczności tego wypadku inspektor pra - Inspektor pracy ustalił następujące przy- Złe łączenie funkcji
pieczajÄ…cych przed wypadkiem. Nie zapobie -
cy stwierdził szereg nieprawidłowości: czyny tego wypadku:
ga pomyłkom w czynnościach związanych
 przystąpienie do pracy bez wyłączenia  brak bezpośredniego nadzoru nad pra - Przepisy rozporządzenia jednoznacznie
z przygotowaniem miejsca pracy. Zagrożenie
napięcia w naprawianej linii napowietrznej; cą szczególnie niebezpieczną: zlecenie wy - nie zabraniają dopuszczającemu objęcia
to, czy li skłonność do omijania ustalonych in -
 tolerowanie przez poszkodowanego, peł- konania pracy nie określało imiennie kieru - funkcji kierującego zespołem. Powszechną
strukcji w połączeniu z brakiem nadzoru,
niącego funkcję dopuszczającego kierujące- jącego zespołem, pełniącego jednocześnie praktyką zmniejsza jącą koszty pracy sta ło się
ujawniło się zarówno w pierwszym jak i dru -
go zespołem, odstępstw od przepisów bhp: funkcję dopuszczającego. W efekcie nie by - zatem łączenie funkcji dopuszczającego
gim przypadku oraz przyczyniło się do obu
poszkodowany nie sprawdził czy wyłączono ło wyznaczonej osoby odpowiedzialnej za bez - i kierującego zespołem. Jednym z obowiąz -
wypadków.
napięcie; pośredni nadzór nad bezpieczeństwem; ków kierującego zespołem jest nadzorowa -
Przepisy rozporzÄ…dzenia powinny jedno-
 niestosowanie przez poszkodowanego
znacznie zabraniać powierzenia tej samej oso -
uziemiaczy: poszkodowany nie uziemił obu-
bie funkcji dopuszczajÄ…cego i kierujÄ…cego ze-
stronnie miejsca pracy na słupie;
społem.
 dotknięcie przez poszkodowanego prze -
wodu elektrycznego będącego pod napięciem
Fot. 3
Jak powinno być?
bez upewnienia się, czy napięcie w linii zo-
stało wyłączone;
Przepisy rozporządzenia określają obo - wych zasad stwierdzania posiadania kwalifi- konywania pracy. Rozporządzenie ceduje po-
 lekceważenie zagrożenia przez poszko-
wiązki koordynu jącego, m.in.: wydanie zezwo - kacji przez osoby zajmujące się eksploatacją wyższy obowiązek na kierującego zespołem
dowanego: pracownik był świadomy zagroże-
lenia na przygotowanie miejsca pracy, dopusz- urządzeń, instalacji i sieci2, osoby kierujące i dopuszczającego. Takie nakładanie się
nia porażeniem, gdyż miał wieloletnie do -
czenie do pracy i likwidację miejsca pracy. czynnościami osób wykonujących prace na siebie zakresu obowiązków nie wpływa
świadczenie zawodowe i wymagane kwalifi -
Nie precyzują one jednak warunków wyda- w zakresie eksploatacji tj. obsługi, konser - pozytywnie na organizację pracy przy urzą -
kacje;
nia zezwolenia na dopuszczenie do pracy. wacji, remontów, montażu, kontrolno -po - dzeniach energetycznych.
 niedostateczna koncentracja uwagi
W konsekwencji koordynu jący może wydawać miarowym, powinny posiadać kwalifikacje Konieczne jest określenie jasnych zasad wy-
na wykonywanej czynności: poszkodowany
jednocześnie zezwolenie na przygotowanie na stanowisku dozoru. Natomiast rozporzą - konywania prac przy urządzeniach i instala -
pomyłkowo wyłączył inną linię niż określo-
Fot. 1
miejsca pracy i dopuszczenie do pracy, nie dzenie w ż 2 pkt 10 wymaga od kierującego cjach energetycznych na polecenie pisemne,
na w po leceniu pisemnym, linie (obwody)
IP 10/2010 10/2010 IP
18 19
skim (poza prawem do lokautu do grupy na zawieszeniu, a nawet na przejścio -
Różne kraje i zasady
ustne lub bez po lecenia, w tym dostosowanie
Wświetle międzynarodowego,
tej należą: prawo wynagrodzenia za pracę, wym zamknięciu zakładu pracy i odmowie
rodza jów tych po leceń do istnie jących realiów.
europejskiego, porównawczego
prawo zrzeszania się i prawo do strajku). Jeśli chodzi o orzecznictwo, to naj - ponownego zatrudnienia mniejszej czy
Prace na po lecenie ustne zostały praktycznie
i polskiego prawa pracy
wyeliminowane ze względu na wymogi zbliżo - Bardzo zróżnicowane jest pod tym większe znaczenie w tej materii ma ono większej części pracowników. Ustawa ta
ne do polecenia pisemnego. Obecnie obowiÄ…-
względem prawo różnych państw. Obok w Niemczech. Za podstawę prawną legal - przewiduje również lokaut solidar nościo-
zujące przepisy rozporządzenia nie określają
krajów, których przepisy (mówiąc o prze - ności lokautu judykatura uzna ła art. 9 kon - wy, wspierający innego pracodawcę dążą -
w sposób przejrzysty zasad wydawania pole-
pisach mam na uwadze przepisy kon sty- stytucji formułujący zasadę wolności zrze - cego do pogorszenia warunków pracy
ceń na prace w warunkach szczególnego za -
Rzut oka tucyjne jak i przepisy prawa pracy czy na - szania siÄ™. Na podstawie tej zasady uzna - swoim pracownikom.
grożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, w tym
wet przepisy zaliczane do innych dziedzin no, że w toku rokowań zbiorowych państwo Stanach Zjednoczonych lokaut znany był
na prace w techno logii PPN. Dopuszcza jÄ… wy -
prawa) przewidujÄ… wyraz
nie  prawo do lo - jest neutralne a partnerzy społeczni (stro - już na początku XIX wieku, gdy pojawiły
konywanie tych prac bez polecenia pisemne -
kautu i dopuszczajÄ… jego stosowanie, mo - na pracownicza i strona pracodawca) ko - siÄ™ spory zbiorowe pracy (poczÄ…tkowo pro-
go (ż 64 ust. 5 pkt 3). Przyczyniło się to do dru-
na lokaut
żemy wyróżnić (wymienić) państwa, w któ - rzystają z równych praw (reguła  równo - wadzone przez pracowników nie tyle o po -
giego, zbiorowego wypadku przy pracy, popa -
Henryk Lewandowski
rych prawo to zo sta ło prawę warunków pracy, co
rzenia Å‚ukiem elektrycznym. Pracownicy wy-
expressis verbis wyklu - o uznanie związków zawo -
konywali pracÄ™ w technologii PPN, w trybie
bez polecenia pisemnego, bez wyznaczonej czone. Do pierwszej gru - dowych), a więc jesz cze
Lokaut jest pojęciem zbiorowego prawa pracy i należy niewąt-
osoby odpowiedzialnej za bezpośredni nadzór
py zaliczymy przede przed ukazaniem siÄ™ prze -
pliwie do najbardziej spornych zagadnień tej części prawa
nad bezpieczeństwem. Dobrym rozwiąza -
wszystkim Szwecję, gdzie pisów formalnie do pusz-
pracy, a chyba nawet całego prawa pracy, zwłaszcza jeśli ze-
niem byłoby więc dokonanie wyraz
nego podzia-
prawo do lokautu występu - czających stosowanie te -
stawia się go ze strajkiem przysługującym stronie pracowni-
Å‚u prac przy urzÄ…dzeniach energetycznych na:
je w konstytucji i kodeksie go środka prawnego. War -
eksploatacyjne  określone w instruk -
czej. Poważne wątpliwości budzi samo określenie lokautu.
pracy. Co więcej, w kraju to za zna czyć, że u pod-
cjach stanowiskowych, wykonywane przez
tym lokaut może być sto- staw lokautu było prawo
Zgodnie przyjmuje się, że lokaut pole - takiego poglądu może w jakimś stopniu
pracowników wyznaczonych na stałe albo do -
sowany także w sektorze własności. Uważano, że
ga na pozbawieniu pracy i wynagrodzenia przemawiać również Konwencja nr 87
raz
nie do wykonywania tych prac;
publicznym (państwo- pracodawca jako właściciel
za pracę, ale już inne jego cechy są różnie MOP o wolności związkowej, gwarantują -
awaryjne  zwiÄ…zane z ratowaniem
wym). Do państw, któ re środków produkcji mógł
pojmowane, i to nie tylko zależnie od te - ca pracownikom i pracodawcom swobodę
zdrowia, życia ludzkiego i mienia oraz z za -
przewidują stosowanie lo - decydować o swoim przed -
bezpieczaniem urządzeń przed zniszcze - go, czy stosowanie tego środka zbiorowe - tworzenia związków zawodowych i przystę -
kautu należą też Chorwa- siębiorstwie, więc i o losie
niem; go prawa pracy jest przewidziane w pra - powanie do nich oraz swobodÄ™ prowadze -
nietypowe  pozostałe.
cja, Turcja i Kanada, z tym pracowników. Dodajmy, że
wie i stosowane w praktyce danego kraju. nia działalności. Z drugiej strony fakt, że
Prace nietypowe należałoby wykonywać
że w krajach tych stosowa- przez długi okres praco-
Ogólnie rzecz biorąc wyróżnia się m.in. lo- wymienione wyżej zalecenie MOP w jed-
na podstawie pisemnego polecenia.
nie lokautu przewidujÄ… tyl - dawcy mogli na tej podsta -
kaut zawieszający (czasowe pozbawienie nym z przepisów stanowi, że żadna jego
ko przepisy prawa pracy. wie, w braku układu zbioro -
pracy i wynagrodzenia za pracę); lokaut dyspozycja nie może być interpretowana
* * *
Konstytucje tych państw wego pracy odmiennie re -
rozwiÄ…zujÄ…cy (pozbawienie pracy i wyna - jako ograniczajÄ…ca prawo do strajku, po -
natomiast pomijajÄ… lokaut gulujÄ…cego sprawÄ™, zwal -
grodzenia połączone z rozwiązaniem nie - zwala wnosić, iż zawężenia dotyczące lo -
Rozbudowany, niejasny system organiza-
milczeniem albo tak jak niać pracowników  także
zwłocznym umów o pracę z pracownika - kautu mogą zmierzać dalej, niż takie regu -
cji prac przy urzÄ…dzeniach energetycznych
konstytucje Chorwacji niezwłocznie  bez uza -
mi). Każdy z wymienionych rodza jów lokau - lacje odnoszące się do strajku.
i nadzoru nad tymi pracami nie sprzyja po -
i Turcji  wymieniają wy - sadnienia. W ubiegłym wie -
tu może dotyczyć całości bądz
części Zbliżone, ale chyba bardziej przemawia
-
prawie bezpieczeństwa. Liczne funkcje (kie -
raz
nie jedynie prawo ku, gdy spo ry zbio rowe,
przedsiębiorstwa (zakładu pracy). Wyod - jące na rzecz przyznania pracodawcom
rujący zespołem pracowników kwalifikowa -
do strajku, co wywołuje a w tym i lokaut, regulowa -
rębnia się także lokaut ofensywny (stoso- prawa do lokautu niż Konwencja nr 87
nych i niekwalifikowanych, kierownik robót,
spory w literaturze, czy ne były już prawem, za-
dopuszczający, nadzorujący, koordynujący, po- wany jako środek nacisku przez pracodaw- MOP, postanowienie  zawiera Euro -
w takich przypadkach lo- kres stosowania tego środ-
leceniodawca), niejasny zakres obowiązków cę, gdy przedmiotem sporu jest jego żą- pejska Karta Społeczna Rady Europy, za-
osób pełniących te funkcje oraz sprzeczne wy-
kaut w ogóle jest dopusz- ka nie był wyraz
nie określo-
danie pogarszające sytuację pracowni - liczana przez jednych autorów do z
ródeł
mogi kwalifikacyjne wprowadzają bałagan
czalny. ny. W szczególności i nadal
ków); lokaut defensywny (gdy pracodaw - prawa międzynarodowego o zasięgu regio -
w organizacji pracy przy urzÄ…dzeniach ener -
Wyraz
nie negatywnÄ… re - nie jest jasne, czy w razie
ca w ten sposób chce się sprzeciwić żąda- nalnym a przez innych  do z
ródeł prawa
getycznych, negatywnie wpływa jąc na bezpie -
gulacjÄ™ (tzn. wykluczajÄ… - zastosowania lokautu pole -
niu pracowników poprawy warunków pra europejskiego. Mimo że art. 6 ust. 4 te -
-
czeństwo pracowników zatrudnionych
cą stosowanie lokautu) ma - gającego na zamknięciu za -
cy bÄ…dz
wynagrodzenia); lokaut (występu- go aktu prawnego wymienia wyraz
nie sło -
przy eksploatacji urządzeń i instalacji ener -
my natomiast w Portugalii kładu pracy pracodawca
jÄ…cy rzadziej) retorsyjny (stosowany jako wo  strajk , a termin  lokaut pomija mil-
getycznych.
i Bułgarii. W obu krajach obowiązany jest przyjąć
odwet na pracownikach za wcześniejszą za - czeniem, jego brzmienie, iż zarówno
zakaz ten ma rangę konsty- do pracy pracowników za -
kończoną już akcję strajkową). pracownicy jak i pracodawcy mają prawo
Stanisław Piórkowski
tucyjnÄ….
Jeśli chodzi o regulację lokautu to ter- do  zbiorowego działania w przypadku wagi sił czy reguła tzw.  równości broni ) trudnianych przed zastosowaniem takie -
OIP Olsztyn
W wielu państwach dopuszczalność
min ten nie występuje w ogóle w aktach konfliktu interesów zgodnie interpreto - w sporach zbiorowych. Na tej drodze go lokautu.
1
stosowania lokautu opiera się na judytu - ustalono też pewne kryteria relacji, wyra - Oddzielnego potraktowania wymaga
Rozporządzenie Ministra Gospodarki prawa międzynarodowego (międzynarodo - wane jest, iż w sformułowaniu tym mie -
z 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeń -
rze i literaturze przedmiotu, które niejed - żonej procentowo, pracowników biorą - Francja. W systemie prawnym tego kraju
wego o zasięgu uniwersalnym) podlegają - ści się także prawo do lokautu (przysłu -
stwa i higieny pracy przy urzÄ…dzeniach i in -
nokrotnie odwołują się do przepisów  ale
cych ratyfikacji. Jedynym aktem prawnym gujące oczywiście pracodawcom). cych udział w strajku do grupy pracowni - jest mowa tylko o strajku. Konstytucja
stalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80,
doda jemy, że nie zawsze w przepisach tych
Międzynarodowej Organizacji Pracy, w któ - ków, jaka może być objęta lokautem, we - uznaje strajk za prawo obywatelskie. Wy -
poz. 912).
wyraz
nie mówi się o dopuszczalności sto- dług której to relacji ocenia się legalność chodzi się przy tym z założenia, że sytu -
rym pojawia się expressis verbis słowo  lo- W prawie
2
RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki,
sowania tego środka nacisku. Nie małą ro- lokautu. acja ekonomiczna pracowników jest gor -
kaut jest za lecenie nr 92 dotyczÄ…ce dobro - Unii Europejskiej
Pracy i Polityki Społecznej z 28 kwiet -
lę w tym zakresie odgrywają też układy
wolnej koncyliacji i arbitrażu (art. 4 i 6). W systemie brytyjskim lokaut został sza niż sytuacja pracodawców. W związku
nia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad
zbiorowe pracy i zwyczaj (prawo zwycza - w zasadzie uznany za odpowiednik prawa z tym przyznanie pracownikom prawa
Pojawienie się terminu  lokaut w tym ak - Ina czej rzecz się ma według prawa
stwierdzania posiadania kwalifikacji przez
jowe). Do kra jów tych można za liczyć głów - do strajku przysługu jącego stronie pracow - do strajku ma wyrównać sytuację prawną
cie prawnym zdaje się świadczyć o pośred- wspólnotowego. Prawo Unii Europejskiej
osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń,
nie Niemcy, a także Wielką Brytanię
nim uznaniu dopuszczalności stosowania ujmuje  lokaut wśród materii pozostawio- niczej, a według ustawy o ochronie zatrud - partnerów społecznych. W literaturze
instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 ze
i Stany Zjednoczone.
tego środka nacisku. Zresztą, o słuszności nych do unormowania państwom członkow - nienia z 1978 roku lokaut może polegać przedmiotu niektórzy autorzy nawet nie
zmianami oraz z 2005 r. Nr 141, poz. 1189).
IP 10/2010 10/2010 IP
20 21
używają słowa  lokaut , ograniczając osobistego zaszeregowania, a w braku wy - ustawy, zwolnieni od wykonywania pracy
przy tym sprawę do niemożności wykony - odrębnienia takiej stawki  w wysoko - w tym czasie pracy i nie mają prawa do wy-
Nowości wydawnicze Nowości wydawnicze
wania pracy przez pracowników niebiorą - ści 60% otrzymywanego miesięcznie wy- nagrodzenia.
cych udziału w strajku. Uważają, że gdy nagrodzenia). Niektórzy autorzy obstają - Celem uniknięcia wątpliwości co
przedstawia europejskÄ… koncepcjÄ™ zapewnienia bezpie-
pracodawca zamyka zakład pracy z powo - cy przy tym stanowisku, powołują się też do wpływu Europejskiej Karty Społecznej
czeństwa maszyn. Publikacja została przygotowana nie
du strajku i w ten sposób pozbawia możli- na art. 22 ż 1 kodeksu pracy. Według na polski system prawny zaznaczmy, że Pol
-
tylko dla pracodawców, ale także dla osób odpowiedzial-
wości wykonywania pracy i wynagrodzenia, brzmienia tego przepisu pracodawca, ska w procesie ratyfikacji Karty (wersji
nych za bezpieczeństwo użytkowania maszyn w przedsię-
pracowników niestrajkujących to naru - który zawarł umowę o pracę obowiązany pierwszej z 1961 roku) nie przy ję ła wymie -
biorstwach lub zainteresowanych tematyką wymagań mi-
sza umowÄ™ o pracÄ™ i obowiÄ…zany jest do od - jest do faktycznego zatrudniania pracow - nionego w niniejszym opracowaniu art. 6
nimalnych i zasadniczych. Złożoność tej problematyki
powiedniego odszkodowania na podstawie nika. Mimo takiego stanu prawnego sÄ… au - ust. 4 tego aktu prawnego.
i skala zmian w obowiÄ…zujÄ…cych przepisach prawa stwo-
ogólnych przepisów o zobowiązaniach. torzy, któ rzy do puszczają stosowanie lo-
rzyły potrzebę przedstawienia pracodawcom uporządko-
Podobnie, odwołując się do ogólnej teorii kautu w Polsce. W myśl zasady:  może być Prof. dr hab. Henryk Lewandowski
wanej, a przede wszystkim uaktualnionej wiedzy na temat
zobowiązań, takie działanie pracodawcy stosowane to, co nie jest wykluczone Katedra Prawa Pracy
ciążących na nich obowiązków w zakresie wyposażania
oceniał francuski sąd kasacyjny. Jednakże  uważają, że polscy pracodawcy mają na Wydziale Prawa i Administracji
stanowisk pracy w nowe maszyny oraz właściwej eksplo-
sąd ten dopuścił możność zamknięcia ca - wręcz nieograniczone prawo do lokautu. Uniwersytetu A
ódzkiego
atacji maszyn już użytkowanych. Szczególnie podkreślo-
łości czy części zakładu pracy, nie nazywa - Wydaje się wątpliwe, czy reguły prawne
no rolę norm zharmonizowanych w procesie kształtowa-
jąc tego lokautem, dotyczące  praw publicznych mogą być Bibliografia (literatura)
nia bezpieczeństwa użytkowania maszyn. Broszurę prze-
gdy wchodzÄ… w grÄ™ przypadki si Å‚y przenoszone na grunt prawa pracy, a po -
widziano jako jedno z głównych narzędzi wspomagają-
wyższej, aczkolwiek z niezbędnymi odstęp - za tym stanowisko to wydaje się niezgod-
cych kontrole dotyczące wymagań zasadniczych i mini-
stwami, a mianowicie zdarzenia będące ne z wyżej wymienionymi przepisami ko - 1. W. Baran: Zbiorowe Prawo Pracy,
malnych. Broszura wzbogacona jest o dość obszerny spis
przyczyną zamknięcia nie muszą być ze - deksu pracy, zwłaszcza cyt. art. 81. Trud- Gdańsk  Kraków 1998.
materiałów z
ródłowych. Pozwoli to najbardziej wnikliwym
wnętrzne, nieuniknione i niemożliwe no by więc odstąpić od tych przepisów bez 2. B. Cudowski: Spory Zbiorowe w pol -
czytelnikom na dogłębne poznanie problemu.
do przewidzenia; wyraz
nej normy na to zezwalającej. Co skim prawie pracy, Białystok 1998.
gdy zachodzi przypuszczenie, iż pra- do zasady, trafne wydaje się zatem trze - 3. B. Cudowski: Spory zbiorowe pracy,
cownicy strajkujący działają w porozumie - cie stanowisko, które  nie kwestionując (w:) Prawo pracy RP w obliczu przemian,
niu z pracownikami niestrajkującymi; niedopuszczalności stosowania lokautu (praca zbiorowa pod red. M. Matey -Tyro -
gdy strajk powoduje zagrożenie bez - w Polsce według obecnie obowiązującego wicz i T. Zielińskiego), Warszawa 2006.
pieczeństwa zdrowia lub życia pracowni - prawa pracy  uznaje za celowe unormo - 4. G. Goz
dziewicz: Czy należy kodyfiko - Państwowa Inspekcja Pracy od ubiegłego roku prowadzi
ków nieuczestniczących w strajku bądz
wanie tej materii. Na uwagę moim zda - wać zbiorowe prawo pracy w Polsce, (w:) kampanię budowlaną  Bezpieczeństwo pracy w budow-
mienia przedsiębiorstwa. niem zasługuje propozycja tej regulacji za - Problemy kodyfikacji prawa pracy. Wybra- nictwie . Z analizy wypadków wynika, że niemal co piątą
warta w projekcie tzw. zbiorowego kodek - ne zagadnienia zabezpieczenia społeczne- ofiarą śmiertelnego wypadku przy pracy w Polsce jest
W polskim su pracy z 2007 roku. W projekcie tego ak- go. Referaty na XVI Zjazd Katedr oraz Za- pracownik budownictwa. Broszura pt.  Budownictwo.
ustawodawstwie tu prawnego (art. 175) stanowi się, że kładów Prawa Pracy i Ubezpieczeń Spo - Praca w wykopach to kolejna pozycja, która ma na celu
w razie niezaprzestania strajku po uzna - łecznych, Gdańsk 2007. przypomnienie kadrze zarządzającej na budowie, w jaki
W Polsce sytuacja w tym zakresie jest niu go przez sąd za niezgodny z prawem, 5. H. Lata: Lokaut jako ultima ratio pra- sposób przeciwdziałać zagro-
nie mniej złożona niż we Francji. Termin pracodawca może na czas sporu zbiorowe - codawców wobec nielegalnego strajku, żeniom oraz jak zmniejszyć
 lokaut nie występuje w żadnym przepi - go pracy zawiesić (tzn. wstrzymać) dzia-  Z problematyki Prawa Pracy i Po lityki So - ryzyko wypadków. Autorzy
sie. Konstytucja wymienia tylko słowo łalność zakładu pracy, w części czy w ca - cjalnej , tom 15, Katowice 2002. publikacji Urszula Gawrysiak
 strajk , z tym że nie nadaje mu expres- łości, pozbawiając w ten sposób przejścio - 6. H. Lewandowski: Komentarz do art. 6 i dr Grzegorz Kacprzak przed-
sis verbis charakteru prawa obywatelskie- wo możliwości wykonywania pracy i wy - Europejskiej Karty Społecznej, Biuletyn stawiają podstawowe techniki  Bezpieczeństwo dzie-
go (w Konstytucji występuje ono w dzia - nagrodzenia za pra cę pracowników, któ- Centrum Europejskiego Uniwersytetu War - zabezpieczania szerokoprze- ci na wsi to płyta DVD zawie-
le zatytułowanym  Wolności i prawa po - rzy nie biorą udziału w strajku. Takie  za- szawskiego oraz Ośrodka Informacji i Do - strzennych i wąskoprzestrzen- rająca dwa piętnastominutowe
lityczne ). Dodaj my, że szczegółowe ure- wieszenie działalności zakładu pracy by- kumentacji, Warszawa 1997, nr 1-2. nych wykopów przed obsu- filmy nt. zachowania bezpie-
gulowanie strajku jako instytucji prawnej łoby możliwe także w okresie strajku le - 7. T. Liszcz: Prawo Pracy, wyd. 6, War- nięciem się gruntu. Broszura czeństwa dzieci w gospodar-
zawiera ustawa z 23 maja 1991 roku galnego, ale odbywającego się w sytu - szawa 2009. liczy 32 strony i zawiera rów- stwie rolnym.  Niebezpieczne
o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Je - acjach odpowiadających pojęciu siły wy 8. W. Masewicz: Lokaut jako po jęcie i in - nież informacje dotyczące miejsca zabaw oraz  Bądz

-
śli wez
miemy pod uwagę inne przepisy ższej lub po ogłoszeniu stanu klęski żywio- stytucja prawna,  Praca i Zabezpieczenie przygotowania pracowników bezpieczny wskazują zagra-
prawa pracy (o czym niżej) oraz okolicz- łowej (art. 176 projektu). Mimo że auto- Społeczne 1992, nr 12. do pracy, udzielania pierwszej żające dzieciom miejsca i sy-
ność, iż przy uchwa laniu wymienionej usta - rzy projektu nie posługują się pojęciem lo- 9. K. Serafin: Lokaut w prawie między - pomocy oraz zapewnienia tuacje podczas pracy w go-
wy chciano unormować w niej prawo kaut, mo żna powiedzieć, że chodzi tu narodowym, europejskim i porównaw - na budowie odpowiednich spodarstwie oraz proste spo-
do lokau tu, to można by twierdzić, że o czasowy lokaut zawieszający o charak - czym,  Studia Prawno -Ekonomiczne 2001, warunków socjalnych. Liczne soby zmniejszenia ryzyka
w polskim prawie pracy, tak jak w prawie terze obronnym. Niektórzy autorzy doda- nr 2. zdjęcia ilustrują opisywane nieszczęśliwego wypadku.
francuskim stosowanie lokautu nie jest do- ją do tego cechę  retorsyjności . Moim 10. M. Seweryński: Problemy legislacyj - zagadnienia na przykładzie Nagranie zostało zrealizowane
puszczalne. Autorzy tego stanowiska zdaniem ta dodatkowa cecha jest tylko czÄ™ - ne zbiorowego prawa pracy, (w:), Prawo prac budowlanych prowadzo- przez Health and Safety Exe-
przy tym powołują się także na art. 81 ko- ściowo usprawiedliwiona, bowiem skutki pracy RP w obliczu przemian (praca zb. nych na terenie Polski. cutive (Urząd Wykonawczy
deksu pracy stanowiący, że pracowniko- prawne tak ujętego lokautu dotyczą cyt. w poz. Nr 3). Zdrowia i Bezpieczeństwa Pra-
wi niewykonującemu pracy z przyczyn do - przede wszystkim pracowników, którzy nie 11. A. Świątkowski: Lokaut (studium sto- Broszura Bezpieczeństwo cy) w Wielkiej Brytanii. Polską
tyczących pracodawcy, a jeżeli był gotów uczestniczą w strajku. Pracownicy biorą - sunków przemysłowych),  Studia z zakre - użytkowania maszyn. Porad- wersję językową przygotowa-
do jej wykonywania, przysługuje wynagro- cy udział w strajku zgodnym z prawem są su prawa pracy i polityki społecznej , t. 3, nik dla pracodawców Wło- no na zlecenie Państwowej In-
dzenie za pracę (w wysokości stawki bowiem, na mocy wyraz
nego przepisu Kraków 1996. dzimierza A
abanowskiego spekcji Pracy.
IP 10/2010 10/2010 IP
22 23
nalną wynika jącą z określonych warunków by - Bezpieczeństwo jako stan nietrwały i nie - podmioty zobowiązane do zapewnienia bez -
towania ludzi i różnych grup spo łecznych oraz stabilny, a proces podlegający zmianom sy - pieczeństwa i przestrzegania obowiązu jących
ich wzajemnych relacji, wymagającą troski tuacyjnym wymaga więc stałego monitorin - przepi sów w jego zakresie oraz egzekwowa-
Bezpieczeństwo
o jej zaspokojenie.7 gu i podejmowania działań wyprzedzają - nie wynikających z nich obowiązków przez
Jest ono pojęciem, które odzwierciedla ta- cych jego zagrożenie. Jego potrzeba jest też wszystkie organy państwa i podmioty odpo -
kże brak zagrożeń i poczucie zagrożenia. To mocno zakorzeniona w świadomości ludzkiej wiedzialne.
również zdolność narodu do obrony jego we - stanowiąc jej organiczny składnik. Jako uwarunkowanie egzystencji w świe -
i niebezpieczeństwo wnętrznych wartości przed zagrożeniem Bezpieczeństwo i niebezpieczeństwo cie pełnym zagrożeń wymienia się także:
zewnętrznym. Współczesny miernik szans w praktyce wzajemnie się przenikają wyko - świadomość, wiedzę, opanowanie, szacu -
Marian Liwo
przetrwania i rozwoju państwa i społeczeń - nując określoną zmienność. nek dla siebie i otoczenia, działania obniża -
stwa oraz jego obywateli.8 W praktyce krańcowe stany bezpieczeń - jące napięcie czujności w zakresie postrze -
Bezpieczeństwo ludzi, jeden ze szczegól- stwa i niebezpieczeństwa uzależnione są gania sytuacji konfliktowych i prawidłowa re -
nych aspektów bezpieczeństwa określa się od możliwości wyeliminowania zagrożeń. akcja na zjawisko negatywne.16
Poczucie bezpieczeństwa bądz
jego brak towarzyszy ludzkości od początku kształtowania się
natomiast jako stan niezagrożenia dla jakie - Istotne jest jednak aby bezpieczeństwo do - Przyjmując najbardziej skrótowo, że bez-
życia na Ziemi. Stale bowiem nie tylko jednostka, ale i społeczności zorganizowane narażone
gokolwiek dobra prawnego człowieka.9 minowało nad niebezpieczeństwem przeja - pieczeństwo jest to stan niezagro żenia spo-
Przy czym będą to wszelkie dobra osobiste wiając się w zmniejszaniu zagrożeń i czasu koju i pewności, niebezpieczeństwo będzie
były na różnego rodzaju zagrożenia zarówno o charakterze wewnętrznym jak i zewnętrznym.
i majątkowe przynależne każdemu człowie - ich trwania. prawdopodobieństwem odejścia od wymie -
W miarę też rozwoju cywilizacji zaczęto rozróżniać te zagrożenia, klasyfikować je i definiować
kowi jak życie, zdrowie, godność osobista,
oraz podejmować działania zmierzające do przeciwdziałania i ograniczania skutków wynika-
cześć nietykalność, swo boda sumienia, twór-
jących z niezapewnienia bezpieczeństwa. System zapewniający prawo jednostki i społeczno-
czość artystyczna jak również posiadanie.10
Jak z tego wynika, bezpieczeństwo ludzi na - Niebezpieczeństwo Bezpieczeństwo
ści zorganizowanych do bezpieczeństwa kształtował się na przełomie wieków i związany był
leży rozumieć w ujęciu bardziej ogólnym ja-
i jest z bytem państwa.1 Bezpieczeństwo zawsze bowiem było i jest warunkiem optymalnego
ko bezpieczeństwo każdego człowieka, nie -
Rys. 2. Przebieg zmienności wzajemnego przenikania się bezpieczeń-
funkcjonowania człowieka i społeczności zorganizowanych. Jego potrzebę odczuwają jed-
zale żnie od jego narodowości, wyznania, po-
stwa i niebezpieczeństwa
nostki, społeczeństwa, państwa i systemy międzynarodowe. glądów politycznych.11
z
ródło: S. Wieczorek, Bezpieczeństwo człowieka w świetle zagrożenia ludzkiego
Współcześnie bezpieczeństwo uznaje się
[w:] Bezpieczeństwo i zagrożenia współczesnego świata, Rzeszów 2008, s. 247
Dokonu jąc ana lizy po jęcia bezpieczeństwa wość. Używane są w nich również takie po- ślone przymiotnikiem lub rzeczownikiem.
także jako niezbędny i trwały element życia
należy zauważyć, że odnosi się ono zarówno jęcia jak bezpieczeństwo: państwa, po- W znaczeniu etymologicznym pojęcie  bezpie-
spo łecznego łącząc go nie tylko z bezpieczeń - Wymienia się kilka grup czynników, któ - nionych uwarunkowań polegającym na mo -
do rzeczy jak i ludzi, jakkolwiek to człowiek wszechne, obywateli, pracy, zewnętrzne czeństwo wywodzi się od języka łacińskiego
stwem osobistym i publicznym12 ale też re maja wpływ na zwiększenie poczucia żliwości po jawienia się określonych strat, nie -
i społeczności zorganizowane są zawsze i wewnętrzne, obrotu gospodarczego, między -  sine cura (securitas). W czasach rzym-
ochroną państwa i obywateli przed zjawiska - bezpieczeństwa, jego zapewnienie i posza - kiedy bez możliwości określenia ich rozmia-
końcowym odbiorcą bezpieczeństwa jako sta - narodowe, żeglugi i inne. skich oznacza ło brak stabilności. Definicja lek -
mi stanowiącymi zagrożenie dla ładu prawne - nowanie:15 ru, a także mechanizmu powstania.
nu wolnego od zagrożeń, zapewnia jącego po - W systemie bezpieczeństwa społeczności sykalna definiując je odwołuje się do pewno -
go i społecznego. Wywie ra ono bowiem bez-  egzystencjonalno -socjalne: np.: sta łe, do - Zagrożenie natomiast będzie oznacza ło sy -
czucie pewności. Dla człowieka bezpieczeń - zorganizowanych jednym z najważniejszych ści, wolności, braku zagrożeń, ograniczeń.2
pośredni wpływ na postępowanie ludzi i roz - brze wynagradzane zatrudnienie, zabezpie - tuację, którą cechuje duże prawdopodo -
stwo jest bowiem jedną z nadrzędnych war- elementów są regulacje prawne, które z za - Pojęcie bezpieczeństwa w zależności
wój cywi lizacyjny, a przez to na kształtowanie czenie materialne ze strony państwa w razie bieństwo zadziałania czynnika negatywnego
tości i potrzeb. chowaniem specyfiki i odrębności rodzajów od przyczyny i celu badań jest też różnie in-
warunków życia człowieka i jego rozwój.13 braku pracy czy niezdolności do jej wykony -  niebezpiecznego, które zamienia się w zda -
Problematyką szeroko rozumianego bez - bezpieczeństwa i złożoności funkcji kształ - terpretowane. Zawsze jednak łączone jest
Według Ryszarda Zięby bezpieczeństwo wania, opieka lekarska i socjalna; rzenie niepożądane z chwilą przejścia ze sta -
pieczeństwa zajmują się różnego rodzaju dys- tują prawa i obowiązki oraz kompetencje z zagrożeniem czyli niebezpieczeństwem. To
w znaczeniu ogólnospołecznym obejmuje za -  psychologiczno -duchowe: np.: więzi nu pasywnego w stan aktywny prowadzący
cypliny naukowe. Znajduje się ono również w zakresie je go zapewnienia wobec określo- właśnie brak zagrożeń stanowi jeden z naj -
bezpieczenie potrzeb i istnienia, przetrwa - emocjonalno-duchowe między ludz
mi, głęb- do powstania strat. W praktyce zagrożenie
w kręgu zainteresowania wielu gałęzi prawa, nych adresatów. A są nimi nie tylko określo - ważniejszych jego aspektów. Bezpieczeństwo
nia, pewności, stabilności i elastyczności, nie - sza religijność; będzie mia ło miejsce jeżeli w zasięgu oddzia -
jak np. administracyjnego, cywilnego, gospo - ne organy państwa, ale także różnego rodza- i jego zagrożenie odnoszą się bowiem
zależności, ochronę poziomu i jakości życia.  edukacyjno-kulturowe: np. wysoki po- ływania sytuacji niebezpiecznej znajdą się
darczego, karnego, konstytucyjnego, prawa ju instytucje i podmioty oraz obywatele. do świadomości określonego podmiotu (jed -
Jest więc naczelną potrzebą człowieka i spo - ziom wykształcenia pozwa la jący na rozróżnie - wartości chronione: ludzi, obiekty, środowi-
pracy. W Konstytucji RP ustawodawca dla Na przykład zapewnienie bezpieczeństwa pra- nostki, zbiorowości), będąc stanem psychi -
łeczności, a także podstawowym celem nie dobra od zła; sko itp.
określenia rodzajów bezpieczeństwa używa cy zatrudnionym, to nie tylko zadanie pań - ki lub świadomości wywoływanym w wyniku
państw i systemów międzynarodowych, wo -  społeczne: posiadanie zintegrowanej ro - Najczęściej wskazu je się na zagrożenie or -
wielu pojęć jak np. bezpieczeństwo obywa - stwa wynikające z art. 24 Konstytucji RP, ale rozpoznania przez podmiot zjawiska w jego
bec czego jego niezapewnienie wywołuje nie- dziny i przyjaciół, poprawne więzi z otocze - ganizacyjne, ludzkie, techniczne, ze strony
teli (art. 5), bezpieczne i higieniczne warun - i pracodawców na podstawie między innymi mniemaniu niebezpiecznego.3 Zagrożenie na -
pokój i poczucie zagrożenia.14 Z tego też niem, przynależność do organizacji spo - sił przyrody.
ki pracy (art. 65), bezpieczeństwo państwa art. 15 k. p. oraz obowiązki pracowników tomiast według Xavera Kaufmanna to  mo -
względu wymaga obiektywnej i starannej oce - łecznych o wartościach humanistycznych, XXI w. charakteryzujący się między inny-
(art. 126), bezpieczeństwo wewnętrzne i ze - określone między innymi w art. 100 tego ko - żliwość wystąpienia jednego z negatywnie
ny pozwalającej na właściwe ustalenie jego uczestniczenie w działalności po mocowej, wy- mi niespotykanym dotąd postępem naukowo-
wnętrzne (art. 135 i 146). deksu. wartościowanych zjawisk .4 Nigdy bowiem
stanu. Wszelkie bowiem subiektywne oceny strzeganie się agresji i różnych patologii; -technicznym, zróżnicowaniem ekonomicz -
W myśl powołanego art. 5 Konstytucji RP Nie ulega wątpliwości, że zapewnienie bez- nie można go traktować jako czegoś stałego,
mogą spowodować poczucie zagrożenia bądz
 przyrodnicze: np. dba łość o ochronę śro - nym państw, konfliktami na tle narodowościo -
 Rzeczypospo lita Polska strzeże niepod legło - pieczeństwa na leży do najważniejszych zadań niezmiennego. Ab solut nego bezpieczeń -
jego brak, a przez to utrudniać podjęcie nie- dowiska. wym, religijnym i innymi uwarunkowaniami
ści i nienaruszalności swojego terytorium, państwa. Przy czym zapobieganie niebezpie- stwa nie ma. Zawsze odnosi się ono do kon-
zbędnych działań warunkowanych istnieją - Do tych czynników należałoby dodać rów - powoduje wzrost różnego zagrożenia, które
zapewnia wolności i prawa człowieka oraz czeństwu możliwe jest w szczególności kretnej sytuacji, czasu i podmiotów.
cym, rzeczywistym stanem rzeczy. nież poszanowanie prawa przez wszystkie powodowane jest wieloma czynnikami.17
bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzic - przez poznanie z
ródeł zagrożeń. y
ródła te są Słownik współczesnego języka polskiego
Współczesne cywilizacje w coraz więk -
twa narodowego oraz zapewnia ochronę różne, zmienne, niekiedy ponadczasowe określa bezpieczeństwo jako stan psychicz -
szym stopniu nie mogą bowiem sprostać wy-
Obiektywna niepewność
środowiska kierując się zasadą zrównoważo- i nieprzewidywalne. Wynika ją z rodza jowo ró - ny lub prawny, w któ rym jednostka ma
zwaniom otaczającej rzeczywistości, która wy-
Duża Mała
nego rozwoju. Z powołanego przepisu wy - żnych sytuacji faktycznych, często powodo - uczucie pewności i spokoju.5 Uwzględniając
wołuje coraz to nowe sytuacje wymagające
nika, że prawo jednostki do bezpieczeństwa wanych np. postępem naukowo -technicz - zatem reguły języka polskiego, termin bez -
systematycznego dostosowania siÄ™ i Å‚agodze -
zalicza się do praw i wolności gwarantowa - nym bądz
jego brakiem. Stan bezpieczeństwa pieczeństwo nale ży rozumieć jako stan nie-
Brak bezpieczeństwa Obsesja
nia konfliktów. Przykładem jest terroryzm bę -
nych Konstytucyjnie. Wskazuje ono bowiem bez względu na to kogo ono dotyczy nie jest zagrożenia, spokoju i pewności. Definicja bez-
dący zaplanowaną, przemyślaną, celową
na zasadnicze obowiązki państwa w tym też czymś stałym i niezmiennym. Ulega bo- pieczeństwa zawarta w słowniku nauk spo -
Fałszywe i bezwzględną formą przemocy dla wymusze -
Bezpieczeństwo
przedmiocie, które winny być realizowane wiem ciągłym zmianom wywołanym różnymi łecznych wskazuje, że jest ono w najbardziej
bezpieczeństwo
nia określonych zachowań.
przy pomocy wszelkich niezbędnych środków przyczynami. dosłownym znaczeniu identyczne z pewno -
Najogólniej dzieli się zagrożenia bezpie-
i metod. Pojęcie bezpieczeństwa nie zostało zdefi- ścią (safety) i oznacza brak zagrożenia (dan-
czeństwa na wewnętrzne i zewnętrzne. Za-
Podobnie czynią też inne regulacje praw - niowane w regulacjach prawnych. Zazwy - ger) fizycznego albo ochronę przed nim.6
grożenia zewnętrzne powodowane są mię -
Rys. 1. Subiektywny i obiektywny wymiar bezpieczeństwa
ne rangi ustawowej, a także przepisy wyko - czaj, jak to wynika np. z Konstytucji, ustaw Bezpieczeństwo określa się również jako
z
ródło: M. Pietraś, Bezpieczeństwo ekologiczne w Europie, UMCS, Lublin 2000, s. 72. dzy innymi siłami przyrody (skutkującymi klę -
nawcze do ustaw wskazując na jego rodzajo - i rozporządzeń wykonawczych jest ono okre- szczególnie ważną potrzebę egzystencjo-
IP 10/2010 10/2010 IP
24 25
Mała
Duża
Subektywna niepewność
Przypisy
skami żywiołowymi), wytworami cywilizacji, zachowania w procesie pracy zwiększa jące bez - Przegląd informacji zamieszczanych na stronach interne-
zachowaniami ludzi i społeczności zorganizo- pieczeństwo wykonywania pracy, wynikające
towych i w biuletynach informacyjnych urzędów inspekcji
1
S. Pieprzny, Ochrona bezpieczeństwa i porząd -
wanych, sytuacjami ekonomicznymi, ustroja - z aktualnego stanu wiedzy, które nie zostały
pracy Unii Europejskiej oraz organizacji międzynarodo-
ku publicznego w prawie administracyjnym. Wyd.
mi politycznymi. Wewnętrzne wynikają ze sformu łowane w przepisach prawa powszech -
EURONEWSY
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2007,
wych zajmujÄ…cych siÄ™ szeroko rozumianÄ… problematykÄ…
specyficznych uwarunkowań tkwiących w okre - nie obowiązu jącego, np. w za leceniach, instruk -
s. 16.
2
ślonych jednostkach, grupach, strukturach, cjach itp.20 Różnorodność bowiem procesów
S. Wieczorek, Bezpieczeństwo człowieka zdrowia zawodowego i ochrony pracy.
w świetle zagrożeń dnia codziennego i literatura
podmiotach, spo łecznościach. Na przykład za - produkcyjnych i technologicznych powoduje
tam powołana [w:] Bezpieczeństwo współcze -
grożenia dotyczące miejsca pracy  służby, brak możliwości regulacji prawnej, stąd też
kach badań krajowych, wg których w 80% przypadków odnotowa -
snego świata, Rzeszów 2008, s. 240. Z. Zieba, Po-
w zależności od podstawy zatrudnienia, zwią- ustawodawca wprowadza niekiedy inne mecha -
Zmiany w kodeksie BUA
GARIA
no brak osłony wa łu odbioru mocy, w pozosta łych przypadkach wska -
jęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach
zane są między innymi z niezapewnieniem bez - nizmy służące oddziaływaniu na stan prawo -
międzynarodowych, Sprawy Między narodo-
zywano na zbyt luz
ny strój oraz nadmierny pośpiech (40% przy-
piecznych i higienicznych warunków jej wyko - rządności jak i obowiązek przestrzegania za - we 1989, w. 10s. 49-70.
W myśl ostatnich zmian kodeksu pracy, do końca 2011 r. pra- padków). W trakcie konferencji dyrektor Irlandz kiej Agencji Rol-
3
Z. Nowakowski, I. Protasowicki, Bezpie-
nywania czy nieposzanowaniem godności sad bezpieczeństwa i higieny pracy, które w da -
cownicy bułgarscy będą musieli wykorzystać cały zaległy urlop nictwa i Żywności poinformował o szczegółach krajowego progra-
czeństwo polityczne i militarne Polski po 1989 r.,
i dóbr osobistych zatrudnionych przez podmio- nej sytuacji są niezbędne dla zabezpieczenia
Wyd. Politechnika Rzeszowska 2008, s. 13.
wypoczynkowy, do którego prawo nabyli w latach poprzednich. mu szkolenia w zakresie bezpiecznych praktyk w rolnictwie.
ty zobowiązane i podejmu jące decyzje o zatrud - zdrowia i życia zatrudnionych, a mogą także 4
F. X. Kaufmann, Sicherheit als soziologisches
Kryzys gospodarczy spowodował wprowadzenie istotnych zmian
nieniu na określonej podstawie. wynikać z doświadczenia życiowego i przesła - und sozialpolitisches problem, Stuttgart 1970,
także w kodeksie ubezpieczeń społecznych w zakresie zasiłków
Bezpieczeństwo i higiena pracy to nato - nek naukowo -technicznych. O uznaniu za za - s. 167. Bezrobocie ISLANDIA
5
Słownik współczesny języka polskiego, red.
dla bezrobotnych oraz wynagrodzenia za czas choroby. Wynagro -
miast ogół środków i urządzeń służących sadę bezpieczeństwa i higieny pracy decydu -
A. Markowski, t. I, Warszawa 1998, s. 50.
do zapewnienia warunków pracy eliminują - je przede wszystkim powszechny jej zakres dzenie za pierwsze trzy dni zwolnienia chorobowego wypłacane Islandzki Inspektorat Pracy planuje przeznaczyć pół miliarda
6
J. W. Sould, W. L. Kolb red. A Dictionary of
cych zagrożenia dla życia i zdrowia.18 obowiązywania. Podobnie zasady techniczne
będzie przez pracodawcę, natomiast za okres dalszej absencji islandzkich koron (4.2 miliona USD) na projekt walki z bezrobo -
the social sciences, London 1964, s. 629.
7
Bezpieczeństwo pracy winno być zatem to ogólnie uznawane i sprawdzone naukowo J. Kukułka, Bezpieczeństwo a współpraca eu -
 przez Państwowy Instytut Ubezpieczeń Społecznych. ciem długotrwałym. W ciągu trzech miesięcy planuje zaangażo -
ropejska. Współzależność i sprzeczność interesów.
identyfikowane nie tylko w kategoriach ce - i w praktyce procedury, które przy ich stoso -
wać 4000 obywateli Islandii bezrobotnych od co najmniej 12 mie -
Sprawy międzynarodowe 1982, nr 7, s. 32.
lu działania podmiotów zobowiązanych, ale waniu zapewniają użycie w odpowiedniej
8
J. Kunikowski, Wiedza i edukacja dla bezpie - Wynagrodzenia FRANCJA sięcy w szereg projektów. Będą oni mogli uczestniczyć w kursach,
także ze stanem i działaniami podejmowany- w danej sytuacji faktycznej techni ki bezpieczeń-
czeństwa, Warszawa 1992, s. 162.
seminariach i różnorodnych zajęciach edukacyjnych. Kampania
9
mi dla jego zapewnienia. Symbolizuje ono bo- stwa. SÄ… one opisane w przepisach dotyczÄ…cych
Słownik języka polskiego, PWN, red. M. Szym -
Trudno dziś mówić we Francji o równouprawnieniu w zakre - będzie promowana pod nazwą:  wiedza i doświadczenie . Projekt
czak, t. I, Warszawa 1995, s. 139.
wiem wartości, które podlegają szczególnej zapobiegania wypadkom.21
10
sie wynagrodzeń. Potwierdzają to najnowsze statystyki. Wyna - będzie skierowany bezpośrednio do osób z grupy wiekowej 30-
A. Misiuk, Administracja porzÄ…dku i bezpie -
ochronie i zaangażowania pozwa la jące ochra - Dokonując podsumowania rozważań do -
czeństwa publicz nego. Zagadnienia prawno ustro-
grodzenie brutto kobiet jest średnio o 27% niższe niż wynagro - 70 lat. Około cztery tysiące osób w Islandii szuka pracy od po-
niać te wartości, w tym także warunki umo- tyczących bezpieczeństwa i niebezpieczeń -
jowe, Warszawa 2008, s. 15.
dzenie mężczyzn. W handlu różnica ta wynosi średnio 35% i wzra - nad roku. Celem inspektoratu pracy jest objęcie projektem wszyst-
żliwiające realizację obowiązku jego zapew - stwa należy zauważyć, że problematyka 11
T. Hanusek, Ustawa o Policji. Komentarz,
sta jeszcze do 38% w przypadku przejścia na emeryturę. Bli - kich tych osób.  To interesujący i wartościowy program rozwo -
nienia w oparciu o różne podstawy prawne. z nim związana winna nadal znajdować się Kraków 1996, s. 16.
12
R. Jakubczak, red. Obrona narodowa w two -
Ma jąc na względzie rozważania dotyczące po - w kręgu stałego zainteresowania różnych sko 50% kobiet otrzymuje emeryturę w wysokości około 900 eu - ju społecznego. Jestem pewien, że pomoże wielu osobom zna -
rzeniu bezpieczeństwa II RP, Warszawa 2003, s. 71.
jęcia bezpieczeństwa w ogóle, poprawnym dziedzin nauki i gałęzi prawa. Nowe bowiem
ro, podczas gdy tą samą kwotę dostaje jedynie 20% mężczyzn. lez
ć pracę , powiedział islandzki Minister Spraw Społecznych.
13
R. Rosa, Filozofia i edukacja dla bezpieczeń -
będzie również określenie bezpieczeństwa wyzwania i zjawiska, które niesie ze so -
Dlatego też najnowszy projekt ustawy o emeryturach przewidu -
stwa, Siedlce 1998, s. 41.
14
i higieny pracy czy bezpieczeństwa służby ja- bą XXI wiek zwiększa ją prawdopodobieństwo
R. Zięba, Pojęcie i istota bezpieczeństwa pań -
je kary za nierówne wynagradzanie kobiet i mężczyzn. Zgodnie
Nielegalni WIELKA BRYTANIA
stwa w stosunkach międzynarodowych, Warsza -
ko stanu braku zagrożenia dla zatrudnionych wystąpienia różnego rodza ju niebezpiecznych
z nim, na przedsiębiorstwo nieprzestrzegające niektórych obo -
wa 1989, s. 43.
w procesie świadczenia pracy czy służby. i nieprawidłowych zdarzeń. Wymaga ją one za -
15
wiązków w zakresie równouprawnienia kobiet i mężczyzn może Funkcjonariusze Brytyjskiej Agencji Ochrony Granic prze pro-
M. Winiarski, Rodzina, szkoła, środowisko lo -
Umożliwia on bowiem normalne wykonywa - tem pogłębionych badań i analiz oraz ade -
kalne. Problemy edukacji środowiskowej, Warsza -
zostać nałożona kara nawet do 1% sumy wszystkich wynagrodzeń wadzili nie zapowiedziane kontrole w zakładach mleczarskich  Fre-
nie pracy, a w szczególności ochronę zdro - kwatnych do nich regulacji prawnych a także
wa 2000, s. 72.
wypłacanych w tym przedsiębiorstwie. Przyczyną nałożenia ka - shway w Acton i aresztowa li 24 pracu jących tam mężczyzn pod za -
16
wia i życia oraz korzystanie z wszelkich praw metod działania dla realizacji zawsze jedne - Harold H. Bloomfield, Robert K. Cooper, Jak
ry może być m.in. nieprzekazanie komitetowi przedsiębiorstwa rzutem różnych naruszeń przepisów imigracyjnych, w tym nie -
żyć w niebezpiecznym świecie, Warszawa 2000,
podmiotowych przyznanych w tym zakresie go celu, którym jest zapewnienie współcze -
s. 81.
(zatrudniającego powyżej 50 osób) pisemnego raportu porównu- legalnego wjazdu na teren kraju, wykonywania pracy z narusze -
KonstytucjÄ… RP i innymi z
ródłami prawa po- snych form przeciwdziałania różnego rodza-
17
S. Wieczorek, Subiektywny i obiektywny wy -
jącego ogólne warunki zatrudnienia kobiet i mężczyzn w tym niem warunków określonych w wizie i przekroczenia terminu le -
wszechnie obowiązującego, nad którego za - ju zagrożeniom. Zapewnienie bezpieczeństwa
miar bezpieczeństwa człowieka [w:] Zamojskie stu-
pewnieniem czuwają organy państwowe bez względu na jego rodza je to przede przedsiębiorstwie, brak działań na rzecz równouprawnienia za - galnego pobytu. 22 zatrzymanych pochodzi ło z Indii, a dwóch z Pa -
dia i materiały, Seria Pedagogika, Zeszyt 4 WSA -
iZ, Zamość 2006.
i społeczne przy szczególnej roli podmiotów wszystkim zarządzanie nim.
wodowego takich jak podpisanie porozumienia lub przygotowa - kistanu. Agencja podjęła kroki w celu wydalenia zatrzymanych
18
K. R. Szymański, T. Majaka, Leksykon
zatrudniających. Nie bez znaczenia dla zagwarantowania ró-
nie planu działań na rzecz równouprawnienia. z Wielkiej Brytanii. Za ich zatrudnianie zakładom mleczarskim
ochrony pracy - opracowanie, Warszawa 2007,
Postęp naukowo -techniczny jakkolwiek żnego rodzaju bezpieczeństwa ma także
grozi grzywna w wysokości do 270 tysięcy funtów. Zdaniem władz
s. 26.
przynosi olbrzymie korzyści ludzkości, także polityka państwa z zakresu między innymi
Tytuł oryginału Taschenlexikon Arbeit und
Reformy rynku pracy HISZPANIA
nielegalne zatrudnianie to przestępstwo, którego ofiarą jest lo -
w odniesieniu do miejsca pracy  służby, to wy - ekologii, ochrony środowiska, wdrażania Scsmdheit
kalna społeczność ponieważ proceder ten podważa legalne za-
19
zgodnie z art. 2 powołanej ustawy norma (& )
maga bezwzględnego przestrzegania określo - określonych technologii, podnoszenia stanu
Reformy mają ożywić kryzys gospodarki Hiszpanii, gdzie bez trudnienie i wynagrodzenie oraz powoduje zabieranie pracy tym,
-
to dokument przyjęty na zasadzie konsensusu i za -
nych regu lacji prawnych, procedur i zachowań. rozwoju gospodarczego. Dużą rolę w tym
twierdzony przez uprawnionÄ… jednostkÄ™ organiza-
robo cie przekroczyło 20 procent i jest dwukrotnie wyższe niż śred- którzy mają pełne prawo pracować w Wielkiej Brytanii.
W przeciwnym razie może szybko spowodować przedmiocie odgrywa również świadomość
cyjnÄ…, ustalajÄ…cy  do powszechnego i wielokrot -
nia europejska. Ma ją one na ce lu zachęcenie pracodawców do sto -
bardzo poważne zagrożenia prowadzące do wy - elit politycznych oraz ich gotowość do reago - nego stosowania  zasady, wytyczne lub charak-
sowania umów na czas nieokreślony i wprowadzają większe mo- Płace 2009 UNIA EUROPEJSKA
terystyki odnoszące się do różnych rodzajów
padków związanych z zatrudnieniem ludzi, ka - wania na pojawiające się zagrożenia przez
działalności lub ich wyników i zmierzający do uzy -
żliwości elastycznych godzin pracy. Zmniejszając odprawy, refor-
tastrof o niewyobrażalnych konsekwencjach. tworzenie aktualnych kra jowych strategii bez -
skania optymalnego stopnia uporzÄ…dkowania
Regulacje prawne winny zatem w swojej tre - pieczeństwa. my zmniejszą również koszty zwalniania pracowników oraz uła - Coroczna analiza płac przygotowana przez Europejskie Obser -
w określonym zakresie.
ści uwzględniać różne sytuacje faktyczne Nie mo żna nie do ceniać du żych osią- 20
twią zrywanie umów  z powodów ekonomicznych . Nowe prawo watorium Stosunków Przemysłowych (EIRO) wykazała, że spa -
M. Flasiński, Kontrola i nadzór Państwowej
i z wyprzedzeniem reagować na mogące się po - gnięć państwa polskiego w zakresie kształ - Inspekcji Pracy  zagadnienia proceduralne, Pra-
utrudni też bezrobotnym odrzucanie ofert pracy lub szkoleń. dła dynamika przeciętnego wzrostu wynagrodzeń wynikających
ca i zabezpieczenie społeczne 1997, nr 11, s. 15.
jawić zagrożenia. Duża rola w tym przedmio - towania różnych rodzajów bezpieczeństwa
z przeprowadzonych negocjacji zbiorowych z 5% w 2008 r. do 4,2%
21
K. R. Szymański, T. Majaka, Leksykon
cie przypada także normom wynikającym prawnego i instytucjonalnego. Pojawiają się
Wypadki w rolnictwie IRLANDIA
w 2009 r. Na wynik ten składa się spadek dynamiki zanotowany
ochrony pracy, op. cyt. s. 268. Szerzej na temat
z ustawy z 12.09.2002 r. o Normalizacji (Dz. jednak wciąż nowe sfery życia, w których bra-
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy  R. Cele -
w krajach  piętnastki z 3,8% do 3,1% oraz spadek w 12 nowych
U. nr 169 poz. 1386), które jakkolwiek nie są kuje poczucia tego bezpieczeństwa. Stąd też
da, Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, Infor -
Podczas krajowej konferencji poświęconej bhp w rolnictwie od- państwach członkowskich z 7,1% do 5,9% w roku 2009. Biorąc jed-
mator ochrony pracy 2008, nr 1, s. 15.
przepisami prawnymi, to zawierajÄ… w swojej uzasadnione i racjonalne sÄ… systematyczne
22
bywajÄ…cej siÄ™ w Athy, specjalista w dziedzinie chirurgii plastycz- nak pod uwagÄ™ inflacjÄ™, rzeczywista dynamika wyraz
nie wzrosła
Zb. Janku, Prawo jednostki do bezpieczeń -
treści wzorce postępowania zapewniające działania w kierunkach, gdzie ma miejsce
stwa. Teoria i praktyka [w:] Bezpieczeństwo we -
nej zaprezentował w formie graficznej konsekwencje wypadków z 0,5% w roku 2008 do 2,9% w 2009. W państwach starej Unii od-
bezpieczeństwo.19 Podobny wpływ mają różne- jeszcze wiele niedoskonałości.22
wnętrzne we współczesnym państwie. Praca zbio -
w gospodarstwach rolnych. Doradzał też rolnikom, aby sprawom setek ten wzrósł z 0,4% w 2008 r. do 2,4% w 2009 r.
go rodza ju zasady jak np. dotyczące bezpieczeń - dr Marian Liwo
rowa, red. E. Ura, K. Rajchel, M. Pomykała. S. Pie-
bhp poświęcali należytą uwagę. Komentarze oparte były na wyni - Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GIP
stwa pracy. Zasady te określa się jako reguły zastępca głównego inspektora pracy przny, s. 21.
10/2010 IP
IP 10/2010 27
26
nych, warunki obsługi i bytowania zwierząt,
Największy w Polsce konkurs rolniczy rozstrzygnięty
stosowanie i jakość środków ochrony oso -
bistej, porządek w obrębie podwórzy oraz
estetykę gospodarstw. Wojewódzkie komi-
sje konkursowe wyłoniły 16 najbezpiecz -
Bezpieczne niejszych gospodarstw w kraju.
W lipcu członkowie centralnej komisji
konkursowej, wśród których był Bartłomiej
Królik, przedstawiciel Okręgowego In -
Gospodarstwo Rolne
spektoratu Pracy w Białymstoku, wizyto -
wali laureatów szczebla wojewódzkiego.
Nowocześnie prowadzone gospodarstwa
Dobiegła końca ósma edycja ogólnopolskiego konkursu  Bez-
rolne charakteryzowały się estetyką miej-
pieczne Gospodarstwo Rolne , którego organizatorami byli:
sca pracy i życia, gdzie stan bezpieczeń-
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Kasa Rolniczego Ubez- stwa jest naturalnym elementem organi -
Wwystawie i podsumowaniu konkursu  Bezpieczne Gospodarstwo Rolne wzięli udział m.in.: Marek Sawic-
zacji pracy. Na szczególną uwagę zasługi -
pieczenia Społecznego, Agencja Nieruchomości Rolnych
ki, minister rolnictwa i rozwoju wsi, Henryk Smolarz, prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
wały rozwiązania organizacyjne, technolo-
i Państwowa Inspekcja Pracy. Patronat honorowy sprawował
Państwową Inspekcję Pracy reprezentował: dr Marian Liwo, zastępca głównego inspektora pracy oraz Krzysz-
giczne, a przede wszystkim techniczne,
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Podsumowanie konkur-
tof Fiklewicz, okręgowy inspektor pracy w Poznaniu.
które w dużym stopniu decydują o bezpie -
su odbyło się na terenie Międzynarodowej Wystawy Rolniczej
Komisja konkursowa, oprócz pierw -
czeństwie wszystkich osób pracujących
szego miejsca, przyznała dwa równorzęd -
AGRO SHOW 25 września br. w Bednarach k/Poznania.
w gospodarstwie.
ne II miejsca gospodarstwom z woj. dol -
Od 2003 r. w jurorzy obejrzeli 11 tysiÄ™ -
nośląskiego i pod laskiego oraz trzy równo -
cy gospodarstw rolników indywidualnych
rzędne III miejsca gospodarstwom z woj.
i 1100 zakładów rolnych. Głównym prze -
pomorskiego, opolskiego oraz warmińsko -
słaniem konkursu jest promocja zasad
-mazurskiego.
ochrony zdrowia i życia w procesie pracy
Państwowa Inspekcja Pracy wyróżniła
oraz poprawa bezpieczeństwa i higieny pra -
nagrodami specjalnymi dwa gospodar -
cy w gospodarstwach rolnych.
stwa: Andrzeja Kwietnia z woj. zachodnio -
W kategorii gospodarstw indywidual-
nych w 2010 roku do kon kursu zgłoszo-
no 1101 gospodarstw. Podczas wizytacji
zwracano uwagę na stan budynków inwen -
tarskich i gospodarczych, wyposażenie ma-
szyn i urządzeń w osłony, podpory i inne
Wystawa AGRO SHOW jest najważniejszym wydarzeniem w branży tech-
zabezpieczenia, stan instalacji elektrycz -
niki rolniczej i jedną z największych międzynarodowych wystaw rolni-
czych w Europie. W tym roku zaprezentowało się ponad 600 wystawców,
w tym ponad 80 firm z zagranicy, między innymi z Niemiec, Francji,
WÅ‚och, Austrii, Holandii czy Ukrainy.
W 2010 roku za najbezpieczniejsze gospodarstwo rolne uznano gospo-
darstwo Małgorzaty i Wojciecha Musiałów z miejscowości Nieciecza
w woj. ma Å‚opolskim, zajmujÄ…ce siÄ™ uprawÄ… pszenicy oraz kukurydzy
na areale 135 ha. Laureaci otrzymali od prezesa Kasy Rolniczego Ubezpie-
czenia Społecznego nagrodę główną, ciągnik rolniczy FARMER F4-6258.
-pomorskiego za autorskie rozwiÄ…zania
techniczne zwiększające bezpieczeństwo
pracy na 120 ha upraw pszenicy i ziół
(ostropest) oraz Joanny i Bronisława
Szmitów z woj. mazowieckiego, którzy zaj -
mu ją się produk cją drzew i krzewów
Okręgowy Inspektorat Pracy w Pozna - jedną z wie lu publikacji przeznaczonych dla
ozdobnych na pow. 21 ha. Nagrodzeni zo - niu zorganizował stoisko informacyjne, sektora rolnego.
sta li za wprowadzanie nowoczesnych i bez - gdzie rolnicy i członkowie ich rodzin mo - Jakub Chojnicki
piecznych technologii eliminujących ręcz- gli uzyskać poradę techniczną związaną Departament Prewencji i Promocji
Gospodarstwo Małgorzaty i Wojcie-
ne prace transportowe.
cha Musiałów. z bezpieczeństwem pracy oraz otrzymać GIP
IP 10/2010 10/2010 IP
28 29
Dokończenie ze strony 32.
żliwiłyby spełnienie wymaganych para- formacji zwrotnej, ale tak naprawdę atak
Psycholog radzi
metrów. na osobę, możesz więc spodziewać się
Niebezpieczne stare maszyny
Niestety pracodawca nie uchronił się w odpowiedzi agresji, urazy czy obrony.
od mandatu, choć ten nałożony został Krytykując bądz
konkretny i opieraj siÄ™
wystąpienia zaproponował pracodawcy
Bezpiecznie dopiero
za wykroczenia, które nie mia ły bezpośred - na faktach. Zidentyfikuj dokładnie, które
rozważenie możliwości zamontowania
po kontroli
Jak skutecznie krytykować?
niego związku z zaistniałym wypadkiem. zachowania Ci nie odpowiadają. Miej przy -
w istniejących prasach, nożycach gilotyno -
gotowane przykłady sytuacji, w których one
wych, wykrojnikach i innych tego typu ma -
Dzia Å‚ania pracodawcy w zakresie dopro -
Zbigniew Plichta wystąpiły.
szynach dodatkowych urządzeń ochron -
wadzenia maszyn do wymagań minimal -
W wakacyjnym numerze Inspektora pracy (7-8/2010) pisałam
OIP Gdańsk Krytykuj tylko te zachowania,
nych np. kurtyn świetlnych itp., które umo-
nych to efekt m.in. ustnych decyzji inspek-
o tym, jak efektywnie radzić sobie w sytuacji, w której jeste- które da się zmienić. Nie ma sensu kry-
tora pracy, które zrealizowane zostały
tykować kogoś za cechę charakteru
śmy krytykowani. W dzisiejszym artykule chciałabym napisać
przez pracodawcÄ™ natychmiast. Ponadto
nad którą nie sprawu je kontro li, łatwiej jest
o sytuacji po drugiej stronie lustra  czyli jak skutecznie kry-
inspektor pracy zobowiązał pracodawcę do:
zmienić zachowanie niż inne aspekty sie -
dokonania ponownej oceny i udoku -
tykować.
bie. Od osób krytykujących Ciebie też ocze-
mentowania ryzyka zawodowego występu -
Tak jak nie lubimy być krytykowani, tak Przeanalizuj swoje motywy  za -
kuj konkretów w postaci Twojego zacho -
jącego przy pracach na stanowisku tło -
wie lu z nas ma problem z przekazywaniem nim zaczniesz krytykować, zastanów się,
wania w danej sytuacji.
czarz -operator maszyn, monter  wraz z ob -
krytycznych uwag wobec innych. Zastana - co chcesz przez to osiągnąć  chcesz wpły-
Nie staraj się krytykować wielu
sługą pras, ze szczególnym uwzględnie -
wiamy się jak to powiedzieć, aby adresat nąć na zmianę zachowania, czy może
rzeczy naraz  jeśli chcesz zmienić czyjeś
niem stosowanych maszyn, narzędzi i ma -
nie poczuł się urażony, aby nie wpłynęło ukarać drugą osobę? Zidentyfikuj, co kon -
zachowanie rób to stopniowo. Wypowiadaj
teriałów, w tym pracy na starych maszy -
to na pogorszenie naszej relacji, abyśmy kretnie Ci nie odpowiada. To dobry sposób
zarzuty jak najszybciej po fakcie. Wytykanie
nach, a podlegajÄ…cych ocenie w zakresie
nie wyszli na osoby zarozumiałe. na sprawdzenie, czy masz faktyczny powód
błędów sprzed pół roku nie ma sensu.
minimalnych wymagań dotyczących bhp
Krytyka wywołuje zwykle odruch obron- do krytyki, czy też jedynie chcesz odegrać
Unikaj słów  nigdy ,  zawsze ,
w zakresie użytkowania maszyn przez
ny, powoduje obniżenie poczucia wartości się na kimś kto Cię irytuje.
 każdy  np.  Nigdy nie mogę liczyć
pracowników podczas pracy oraz uwzględ -
krytykowanego, gromadzenie ukrytej zło - Mów zawsze w pierwszej osobie
na twoją pomoc albo  Zawsze się spóz
-
nieniem między innymi zdarzeń spowodo -
ści lub agresji.   Ja sądzę, że... ,  Ja uważam, że... Wez

niasz  tak naprawdę słowa te są tylko no-
wanych np. awariÄ… maszyny;
Jak zatem krytykować w sposób kon - osobistą odpowiedzialność za wypowiada -
śnikiem emocji, które rzadko, jeśli kiedy-
przeprowadzenia kontroli wszyst -
struktywny? ne krytyczne słowa. Nie używaj stwierdzeń
kolwiek są w pełni słuszne a powodują
kich eksploatowanych maszyn i urządzeń
Ce lem konstruktywnej krytyki powinno o charakterze ogólnym.
wzrost napięcia między osobami.
pod względem spełniania minimalnych wy -
być udzielenie życzliwej, rzeczowej informa- Wypowiadaj zarzuty tylko w czte -
Jeśli zarzut został przyjęty  nie
magań dotyczących bhp w zakresie użyt -
cji na temat zachowań (działań)  a nie oso- ry oczy  krytyka wypowiadana w obec -
powtarzaj go, unikaj nadmiernego mora -
kowania maszyn przez pracowników pod -
by  i pomoc w ich modyfikacji. ności osób trzecich ma nikłą szansę stać
lizowania.
czas pracy  w szczególności dla pras (me-
Umie jętność krytykowania jest szczegól - się konstruktywną, ale może wywołać po-
BÄ…dz
konstruktywny i pomocny
chanicznych, hydrau licznych i pneumatycz -
nie istotna dla osób pełniących funkcje kie- czucie upokorzenia.
 proponuj pożądane kierunki zmiany za-
nych) narażonych na działanie warunków
rownicze, których rolą jest wydobycie Unikaj stereotypów i porównań
chowania.
powodujÄ…cych pogorszenie stanu tech -
z pracowników tego, co naj lepsze. Jeśli mó -  np.  typowy mężczyzna ,  jesteś jak
nicznego, co wiąże się z ich kilkudziesię -
wimy komuś, że jest leniem, czy człowie- dziecko , gdyż nie mają one żadnej warto-
Na koniec najważniejsza wskazówka: je -
cioletniÄ… eksploatacjÄ…;
kiem nierzetelnym, to ta opinia, na zasa - ści informacyjnej dla krytykowanego,
śli chcesz aby Two ja kry tyka by ła
opracowania i udostępnienia pra -
dzie samospełniającej się przepowiedni, a mogą tylko spowodować wzrost fru -
konstruktywna pamiętaj o pochwa -
cownikom do stałego korzystania aktual -
może przyczynić się do utrwalenia zacho - stracji.
łach. Jeśli tylko krytykujesz a nie chwa -
nej stanowiskowej instrukcji bezpieczeń -
wania, które chcemy wyeliminować. Nie używaj argumentów perso -
lisz, nie spodziewaj się, że Twoje uwagi
stwa i higieny pracy bezpiecznej obsługi
Idea krytycznej oceny łączy się z umie- nalnych  uwagi powinny dotyczyć zacho -
przyniosÄ… pozytywne efekty.
pras mimośrodowych.
jętnością wypowiadania uwag o charakte - wania, a nie osoby. Nie mów nikomu że coś
Inspektor pracy nie ograniczył swoich
rze korygujÄ…cym i nakierowanym na spre - jest nie w porzÄ…dku z nim samym. Kiedy
Kamila Pawłowska
działań jedynie do nakazów, lecz w formie
cyzowany cel. Idealna krytyka powinna su - się krytykuje osobę, podaje się opis będą -
psycholog GIP
gerować, co i jak należy zmieniać w pra - cy rodzajem etykiety  ktoś jest bezmyśl -
cy, a także wskazywać, co już teraz jest wy- ny, leniwy, beznadziejny, niekompetentny
Pytania do psychologa prosimy przesy -
konywane dobrze. itd. Pomimo tego, że możesz uważać taki
mi pracy winien on przejść stosowne szkolenie z zakresu
łać na adres:
Z redakcyjnej poczty
Oto kilka wskazówek jak konstruktyw - opis za całkowicie uzasadniony nie jest to
socjotechniki.
[e-mail]
nie krytykować: pomocny sposób podania negatywnej in -
Po przeczytaniu artykułu  Formy manipulacji w nume - Mo je zainteresowanie tym tematem powodowane jest tym,
rze 9/2010 Inspektora Pracy uświadomiłem sobie, że często że w Regionie Dolny Śląsk NSZZ  Solidarność we Wrocła -
spotykamy się z takim postępowaniem w życiu prywatnym wiu kieruję od 14 lat Wszechnicą Społecznej Inspekcji Pra -
i zawodowym. cy. Regularnie, raz w miesiÄ…cu spotykamy siÄ™ na seminariach
Wydawca: Główny Inspektorat Pracy
Rozwinięcie wątku, dotyczącego motywu zachowań będą- i omawiamy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa pracy i in -
Publikacja przygotowana przez Biuro Informacji GIP
INSPEKTOR PRACY
cych manipulowaniem, jest ciekawe. Uświadamia czytelniko - ne. Uważam, że bardzo wskazane byłoby również przeszko -
Redaktor prowadzÄ…cy - Beata Pietruszka. Redaktor techniczny - Jan Klimczak
wi, że wymagają one szybkiej reakcji i zastanowienia się lenie z zakresu psychologii. Adres: ul. Krucza 38/42, 00-926 Warszawa, tel. [phone]
ISSN 0239-3417
Druk: Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie.
nad przyczynami takiego traktowania. Proszę mój e-mail traktować jako wstępne zaproszenie psy-
Redakcja zastrzega sobie prawo zmiany tytułów i skracania nadesłanych tekstów. Pożądane są zdjęcia wykonane aparatem cyfro -
Z takimi sytuacjami może również spotykać się społecz - chologów GIP do Wrocławia na wygłoszenie we Wszechnicy
wym o matrycy co najmniej 2 mln pikseli lub analogowym w formacie 15 x 21 cm na błyszczącym papierze. Zdjęcia skanowane
ny inspektor pracy. Stąd nasuwa mi się wniosek, że w trosce wykładu dla około 40 społecznych inspektorów pracy.
na skanerach biurowych nie nadają się do druku. Każde zdjęcie powinno być zaopatrzone w objaśnienie i nazwisko autora. Mate -
o dobre pełnienie roli społecznego nadzoru nad warunka - Z poważaniem Józef Cencora
riały do druku prosimy przesyłać na adres: [e-mail]
IP 10/2010 10/2010 IP
31
30
Niebezpieczne stare maszyny
Problem dostosowania maszyn do wymagań minimalnych dotyczy większości zakładów pra-
cy. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracow-
ników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.) określiło dzień 1 stycznia 2006 r. ja-
ko ostateczny termin dostosowania starych maszyn.
Praktyka pokazuje, że w czasie przeprowadzania kontroli in - dowały się jeszcze na wykrojniku, prasa wykonała samoczynnie
spektorzy pracy spotykają i będą spotykać przez wiele najbli - (bez uruchomienia) niespodziewanie dodatkowy ruch suwaka
ższych lat, eksploatowane  stare maszyny , które zostały wypro - w dół. Spowodowało to przyciśnięcie palców pomiędzy rucho -
dukowane przed 1 stycznia 2003 r. mą białą po liamidową płytą a nieruchomym sto łem pracy, na któ -
rym ustawiono wykrojnik nożowy. Ludzie pracujący w pobliżu
Tego dnia, jak zwykle& natychmiast udzielili poszkodowanej pierwszej pomocy podno -
sząc płytę prasy do góry i uwalniając jej dłoń. W efekcie urazu
Na hali pras pracownica jak zawsze rozpoczęła pracę w szpitalu wykonano amputację najpierw jedynie palca środko -
o godz. 6.00 i przez godzinę wydawała z magazynu deta le do pro - wego, lecz po kilku dniach lekarze zadecydowali o amputacji ta -
dukcji. W tym czasie brygadzista kże zmiażdżonych palców: wska-
ustawił mimośrodową prasę zującego i serdecznego.
do wykonania 500 szt. uszczelek
typu PO 4472. Ustawiacz skontro - Pęknięta sprężyna
lował stan techniczny prasy 89
sprawdzając między innymi: Pracodawca okazał dokumen -
 ustawienie sterowania obu - tacjÄ™ maszyny DTR i ocenÄ™ mi -
ręcznego lub przełączenie stero - nimalnych wymagań prasy, któ -
wania na pedał nożny (prze łącznik ra by ła dokonana na podstawie li -
znajduje się z tyłu prasy); sty kontrolnej zamieszczonej
 stan techniczny dwóch sprę- na stronie GIP. Pracodawca spo -
żyn usytuowanych za ko łem zama - rządził dokumentację dostosowu-
chowym, podłączonych do zamku jącą prasę do wymogów unij -
pasy; nych, ale żadnych zmian technicz-
 optymalne ustawienie wykroj - nych w prasie nie przeprowadził.
nika na stole prasy oraz skoku su- Dopiero wypadek zwrócił uwagę
waka prasy. na potrzebÄ™ dokonania zmian
Ustawiacz osobiście wykonał konstrukcyjnych maszyny.
kilkanaście sztuk uszczelek Główną przyczyną wypadku
w obecności pracownicy i dokonał by ło pęknięcie sprężyny (umiesz -
w karcie pracy odpowiedniego czonej w sprzęgle) odpowiedzial -
wpisu zezwalajÄ…cego na pracÄ™. nej za pojedynczy ruch suwaka
Prasa była ustawiona na sterowa - prasy. W przypadku pęknięcia
nie oburęczne. sprężyny prasa wykonu je dwa ru -
Praca polegała na włożeniu chy: jeden wynikający z zainicjo-
(prawą ręką) na wykrojnik nożo - wania elementem sterowniczym
wy odpadu użytkowego, wykroje- i drugi ruch niekontrolowany.
niu uszczelki poprzez uru cho- W czasie kontroli pracodawca
mienie prasy (włączone sterowa - dokonał modernizacji prasy za -
nie oburęczne), a następnie zdję - stępując sprężynę si łownikiem
ciu z wykrojnika (prawą ręką) pneumatycznym, który jest połą -
gotowej uszczelki i odpadu i od - czony z nastawianym elektrycz -
dzieleniu go od uszczelki poprzez jej wyciśnięcie palcami (je - nym zegarem czasowym oraz zaworem elektromagnetycznym.
żeli nie nastąpiło całkowite odcięcie w procesie tłoczenia). Obecnie w przypadku braku dopływu energii elektrycznej nie
Przy wykonywaniu tego typu uszczelek karta technologicz- jest możliwe wykonanie przez maszynę ruchu roboczego.
na nie przewidywała wykonywania pracy przy pomocy pęsety. Wypadek ten potwierdził również nieprawidłowości projek -
Ten szczególny sposób wykonywania dotyczył jedynie uszcze - towo -konstrukcyjne m.in. brak zastosowania dwóch nieza leżnych
lek o małych wymiarach. elementów sterujących, np. sprężyn, aby w przypadku awarii jed-
Jednak, gdy pracownica zdejmowała prawą ręką gotowy wy - nego z nich maszyna nadal działa poprawnie.
rób wraz z odpadem z wykrojnika nożowego, a trzy jej palce znaj -
Dokończenie na stronie 30.