Specyfika podatków majątkowych

Podatki majątkowe to grupa danin publicznych, prawdopo‑

dobnie najbardziej zróżnicowanych pod względem formy oraz
konstrukcji. W piśmiennictwie podatkowym w większym stop‑
niu kładzie się nacisk nie na ich definicję, ale na modele i rodzaje.
Przedmiotem opodatkowania tymi podatkami mogą być: całość
lub część posiadanego majątku (podatki od stanu majątku) albo
zmiany stanu majątkowego (podatki związane z transferem mająt‑
ku, np. nadzwyczajny przyrost masy majątkowej, obrót majątkiem).
Trudno wskazać międzynarodowe standardy wyznaczające pod‑
stawowe zasady ich konstrukcji. W Polsce, podobnie jak w innych
państwach europejskich, nie występuje jeden powszechny poda‑
tek majątkowy, ale cały system. Zdarzenia, które zostały uznane za
przedmiot opodatkowania, oraz podatki, które polski ustawodaw‑
ca nałożył na wymienione zdarzenia, przedstawiono w tab. 1.

1

Na podstawie publikacji P. Felis, Elementy teorii i praktyki podatków

majątkowych. Poszukiwanie ładu w opodatkowaniu nieruchomości w Pol-
sce z perspektywy przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego,
SGH, Warszawa 2012.

W publicznej debacie na temat pożądanego kształtu systemu opodatkowania nieruchomości dominują gło-
sy postulujące wprowadzenie nowego podatku od nieruchomości o nowoczesnej konstrukcji, dostosowanej
do rozwiązań obowiązujących w większości państw o gospodarce rynkowej – podatku od wartości nieru-
chomości (podatku

ad valorem). Ten kierunek reform nie jest jednak realizowany. W opracowaniu przed-

stawiono specyfikę i rolę podatków majątkowych, konsekwencje przyjętego w Polsce powierzchniowego
modelu opodatkowania nieruchomości, a także bariery i trudności, które uniemożliwiają wprowadzenie
nowych rozwiązań w życie

1

.

nr 14(128)  •  25 lipca 2012 

zagadnienia społeczno‑gospodarcze

ISSN 2082‑0666

Paweł Felis

System opodatkowania nieruchomości

w Polsce

Tab. 1. Rodzaje podatków majątkowych według zdarzeń

uznanych za przedmiot opodatkowania

Zdarzenie –

przedmiot opodatkowania

Rodzaj podatku majątkowego

Posiadanie majątku

podatek od nieruchomości
podatek rolny
podatek leśny
podatek od środków transportowych

Zużywanie w procesie
produkcji czynników
wytwórczych
(także środowiska)

podatek rolny
podatek leśny
podatek od środków transportowych

Przejmowanie majątku

podatek od spadków i darowizn

Dokonywanie transakcji
polegających na sprzedaży
lub kupnie majątku

podatek od czynności cywilnoprawnych

Rozważania dotyczące zakresu i wysokości podatków mająt‑

kowych mają szczególne znaczenie w kontekście stanu i kierun‑
ków rozwoju finansów samorządu terytorialnego. Niektóre po‑
datki majątkowe (np. podatek od nieruchomości, podatek rolny,

2

podatek leśny, podatek od środków transportowych) noszą bo‑
wiem cechy samoistnego podatku samorządowego, ponieważ:

·

wpływy podatkowe z ich tytułów przekazywane są w całości do

dyspozycji samorządowych organów władzy publicznej (w Pol‑
sce – gmin) na mocy ustaw o charakterze bezterminowym,

·

samorządowym organom uchwałodawczym przysługuje pra‑

wo do kształtowania niektórych elementów konstrukcji podat‑
ków (uprawnienie do różnicowania stawek podatkowych, czyli
przyjmowania stawek maksymalnych, wymienionych w usta‑
wie lub stawek od nich niższych, i uprawnienie do wprowa‑
dzania ulg i zwolnień), dzięki czemu możliwe staje się oddzia‑
ływanie na rozwój lokalny

2

.

Rola podatku od nieRuchomości

Kluczową rolę w gospodarce finansowej gmin odgrywają

dochody z danin publicznych od nieruchomości stanowiących
własność innych podmiotów. Analizując rolę podatku od nieru‑
chomości we współczesnej gospodarce polskiej, należy pamię‑
tać, że w teorii opodatkowania formułowana jest zasada, aby ze
względu na niekorzystne skutki nie nakładać podatków na ma‑
jątek zgromadzony w przeszłości. W praktyce zadaniem polityki
podatkowej, poza zapewnieniem środków niezbędnych do sfi‑
nansowania tworzenia dóbr publicznych, jest także zagwaranto‑
wanie możliwości oddziaływania na procesy społeczno‑gospo‑
darcze. Wydaje się jednak, że oczekiwania w tym zakresie wobec
podatków majątkowych nie mogą być zbyt duże, a ponadto
powinno się uwzględniać specyficzne cechy podatków mająt‑
kowych. Podatki od posiadanych nieruchomości zaliczane są
do świadczeń rzeczowych, co oznacza, że szczególne znaczenie
przypisuje się przedmiotom opodatkowania. Z ich budowy wyni‑
ka, że zastosowanie właściwego podatku i jego wysokość uzależ‑
nione zostały nie od cech osobowych podatnika, lecz od rodzaju
nieruchomości. Świadome stawianie przed podatkami majątko‑
wymi celów redystrybucyjnych budzi więc poważne wątpliwo‑
ści, dotyczące np. przyjęcia prawidłowej podstawy rozłożenia
ciężaru opodatkowania. W polskiej polityce dotyczącej podat‑
ków majątkowych powinny znaleźć się postulaty efektywnego
wykorzystania nieruchomości, kształtowania racjonalnej struk‑
tury przestrzennej miast oraz rozwiązań podatkowych zorien‑
towanych ekologicznie. Przy rozważaniu funkcji pozafiskalnych
systemu opodatkowania majątku istotne jest uwzględnienie go‑
spodarki nieruchomościami. Wejście Polski do UE ujawniło zanie‑
dbania w gospodarce nieruchomościami na obszarach zarówno
miejskich, jak i wiejskich. Obszary miejskie są w Polsce bardzo
zróżnicowane, a nierzadko ich struktura przestrzenna jest zde‑
cydowanie odmienna od zabudowy miast pozostałych państw
europejskich. W prestiżowych dzielnicach miast często znajdują
się ogródki działkowe czy bocznice kolejowe. Natomiast cechą
charakterystyczną zabudowy centralnych części miast państw
Europy Zachodniej jest to, że przeważają w nich nieruchomości
związane z działalnością finansową, handlową, usługową oraz
budownictwem rodzinnym. Niezbędne zatem wydaje się stwo‑
rzenie uwarunkowań podatkowo‑prawnych, pozytywnie od‑
działujących na rynek nieruchomości w celu poprawy struktury
przestrzennej polskich miast i obszarów wiejskich.

W krajach rozwiniętych samorząd terytorialny realizuje wiele

zadań publicznych. Konieczne jest więc uwzględnienie podat‑
ków lokalnych jako źródła ich finansowania. Podatek od nieru‑
chomości jest podatkiem mającym dużo pożądanych cech, któ‑
re powinny charakteryzować podatki lokalne (m.in.: wydajność
odpowiednia w stosunku do realizowanych zadań; równomierne

2

Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce, J. Ostaszewski,

Z. Fedorowicz, T. Kierczyński (red.), Difin, Warszawa 2004.

rozmieszczenie przestrzenne bazy podatkowej; jednoznaczność
terytorialna; trwały związek przestrzenny bazy podatkowej; „wi‑
doczność” podatku; powszechność obciążeń podatkowych).

powieRzchniowy model opodatkowania nieRuchomości

w polSce – konSekwencje dla czynnych i bieRnych

podmiotów opodatkowania

Na system opodatkowania nieruchomości w Polsce składają się

następujące podatki: od nieruchomości (ustawa z 12 stycznia 1991
r. o podatkach i opłatach lokalnych, Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 ze 
zm.), rolny (ustawa z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym, Dz.U. 
z 2006 r. nr 136, poz. 969 ze zm.) i leśny (ustawa z 30 października 
2002 r. o podatku leśnym, Dz.U. nr 200, poz. 1682 ze zm.). Wyso‑
kość podatków w tym systemie jest zależna od powierzchni nie‑
ruchomości (budynki i grunty) i jedynie w niewielkim zakresie od
wartości (budowle). System finansów samorządu terytorialnego
w Polsce ukształtowano tak, że wśród dochodów podatkowych
podstawowe znaczenie mają podatki majątkowe oraz udziały
w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (CIT i PIT).
Szczegółowe zestawienie prezentujące strukturę dochodów bu‑
dżetowych gmin w latach 2004–2009 zawarto w tab. 2.

Z zaprezentowanych danych wynika, że podatki majątkowe

nie zawsze w wystarczającym stopniu stanowią stabilną część
własnych dochodów gmin, chociaż traktowane są na ogół jako
najistotniejsze dochody gmin, świadczące o potencjale docho‑
dowym danego samorządu (ponieważ posiadają większość cech
uznawanych za pożądane dla podatków lokalnych). Na znaczenie
fiskalne podatków majątkowych składają się w przeważającej czę‑
ści wpływy tylko z jednego podatku – od nieruchomości (ok. 87%),
podczas gdy waga finansowa trzech pozostałych podatków (rol‑
nego, leśnego i od środków transportowych) jest marginalna.

Obowiązujący w Polsce powierzchniowy model opodatkowa‑

nia nieruchomości oznacza w praktyce sztywną podstawę wy‑
miaru poszczególnych podatków majątkowych. Znamienny jest
fakt, że konsekwencje takiej konstrukcji dotyczą czynnych i bier‑
nych podmiotów opodatkowania. Dla jednostek samorządowych
zasadniczym problemem wynikającym z niedoskonałości pod‑
stawy opodatkowania jest ograniczenie wzrostu ich dochodów
podatkowych. Z kolei w przypadku podatników – odwołując się
do zasady sprawiedliwości, zgodnie z którą system podatkowy
powinien traktować obywateli w sposób jednakowy w relacji do
ich cech, pozycji i warunków – w rozkładzie obciążeń podatka‑
mi majątkowymi w niewielkim stopniu uwzględniona została
ich zdolność płatnicza. Świadczą o tym rozwiązania stosowane
w powierzchniowych systemach opodatkowania nieruchomości.
Ustalając wysokość podatku według wartości jednostkowej (jed‑
nostka powierzchni nieruchomości), pomija się czynniki mogące
mieć wpływ na podstawę opodatkowania, które odzwierciedla‑
łyby lokalizację, uwarunkowania rynkowe oraz jakość nierucho‑
mości. W efekcie ilościowe ujęcie podatku jest niesprawiedliwe
społecznie, obciążając jednakowo właścicieli nieruchomości war‑
tościowych, położonych w prestiżowych częściach miast, jak i nie‑
ruchomości o niższym standardzie, mniej atrakcyjnej lokalizacji.

Przy analizowaniu wad i zalet podatku opartego na po‑

wierzchni nieruchomości nie można pominąć jego prostoty. Nie
ma wątpliwości, że brak skomplikowanych procedur obliczenio‑
wych pozwala na obniżenie kosztów administracyjnych. Obecny
poziom kosztów administracyjnych, a także kosztów dostoso‑
wania podatników

3

nie jest w Polsce nadmierny. W warunkach

3 

W odpowiedzi na nałożony podatek, a także stopień deformowania

przez niego rynkowych relacji cen podatnicy podejmują określone dzia‑
łania skierowane na minimalizację obciążeń podatkowych (konieczność
mikroekonomicznego dostosowania).

3

ukształtowanego systemu opodatkowania nieruchomości re‑
alizacja zadania, jakim jest oddanie do dyspozycji państwa i sa‑
morządu terytorialnego kwoty fiskalnej, nie sprawia większych
trudności, podobnie jak jego czasochłonność (czas potrzebny na
przygotowanie, wypełnienie i dostarczenie odpowiednim orga‑
nom administracji skarbowej właściwych formularzy, liczba zło‑
żonych przez podatników w ciągu roku deklaracji podatkowych
oraz niezbędnych informacji o nieruchomościach) i kosztochłon‑
ność (alternatywny koszt przyjętej jednostki czasu przeznaczonej
na wywiązanie się z obowiązku podatkowego, koszty ponoszone
na rzecz firm doradztwa podatkowego).

Z funkcjonowaniem nowej konstrukcji systemu opodatkowa‑

nia nieruchomości związane jest także realne niebezpieczeństwo
wysokich kosztów wprowadzenia i stosowania podatku ad valo-
rem (założenie dla całego kraju katastru nieruchomości w celu
identyfikacji wszystkich nieruchomości podlegających opodat‑
kowaniu, taksacja nieruchomości w celu ustalenia ich wartości,
przyszłe aktualizacje wartości ustalonej w wyniku dokonanej wy‑
ceny, przeprowadzane akcje edukacyjne). Zakładając, że będzie
to w pełni samoistny podatek samorządowy, można to działanie
częściowo uzasadniać ceną za przyznany zakres autonomii oraz
swobody samorządu terytorialnego w kształtowaniu lokalnej po‑
lityki podatkowej

4

.

uwaRunkowania RefoRmy SyStemu opodatkowania

nieRuchomości

Najważniejsze bariery towarzyszące reformie systemu opodat‑

kowania nieruchomości w Polsce wymieniono poniżej.

baRieR y techniczne

Wprowadzenie podatku od wartości nieruchomości powinno

niewątpliwie zostać poprzedzone stworzeniem systemu wiary‑
godnej i pełnej ewidencji nieruchomości (nowoczesny system

4

Oczywiście przy założeniu, że to właśnie budżety lokalne zostaną

obciążone nie tylko kosztami związanymi z procesem przekształcenia ist‑
niejącej ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomości oraz
tworzenia ich rejestru podatkowego, ale również kosztami przeprowa‑
dzenia powszechnej taksacji nieruchomości.

katastralny). Podstawowy cel tworzonego w Polsce zintegrowa‑
nego systemu katastralnego (ZSK) sprowadza się do automa‑
tycznej wymiany informacji pomiędzy trzema komponentami
systemu rejestracji gruntów i budynków, czyli: ewidencją grun‑
tów i budynków (kataster fizyczny), systemem ksiąg wieczystych
(kataster prawny) oraz ewidencją podatkową (kataster fiskalny).
Tymczasem realizacja terminów zakończenia procesu informaty‑
zacji oddala się. W 2004 r. zakładano, że proces tworzenia ZSK
zostanie zakończony w 2010 r. Według kolejnych przewidywań
nastąpi to jednak prawdopodobnie w latach 2018–2019

5

.

baRieR y foRmalno-pRawne

Prawne podstawy dokonywania powszechnej taksacji nieru‑

chomości zawarte są w następujących aktach prawnych: usta‑
wie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.
z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.) oraz rozporządzeniu Rady Mini‑
strów z 29 czerwca 2005 r. w sprawie powszechnej taksacji nie‑
ruchomości (Dz.U. nr 131, poz. 1092). Zgodnie z treścią art. 163 
ust. 1 przywołanej ustawy termin rozpoczęcia oraz zakończenia
powszechnej taksacji nieruchomości, a także źródła jej finanso‑
wania określi odrębna ustawa. Oczywistym skutkiem jej braku
jest niepodjęcie – poza projektami studialnymi i pilotażowymi –
działań mających na celu przeprowadzenie powszechnej taksa‑
cji nieruchomości i uzupełnienie ewidencji o wartość katastralną
działek ewidencyjnych, budynków i lokali. Ponadto w rejestrze
cen i wartości nieruchomości prowadzonym przez starostów
gromadzone są jedynie informacje o cenach transakcyjnych oraz
wartościach nieruchomości ustalanych przez rzeczoznawców
majątkowych w trakcie indywidualnych wycen.

baRieR y polit yczne

Problem polega na braku podejścia długofalowego oraz upo‑

litycznianiu decyzji dotyczących zmian w prawie podatkowym.
Biorąc pod uwagę funkcjonowanie niespójnych politycznie i ma‑
jących zróżnicowane interesy władz publicznych, nie można wy‑
kluczyć świadomego odwlekania podjęcia określonych decyzji.

5 

Informacja o wynikach kontroli Zintegrowanego Systemu Katastralne-

go w latach 2000–2005 (I półrocze), NIK, Warszawa, marzec 2006.

Tab. 2. Dochody budżetowe gmin w latach 2004–2009

Wyszczególnienie

2004

2005

2006

2007

2008

2009

w mln zł w % w mln zł w % w mln zł w % w mln zł w % w mln zł w % w mln zł w %

Dochody ogółem

72062,3 100,0

82083,0 100,0

92710,2 100,0 103876,5 100,0 111761,6 100,0 115209,6 100,0

Dochody własne (jako własny potencjał
dochodowy*), w tym:

25127,9  34,9

29327,5  35,7

32573,5  35,1

36624,8  35,3  37847,5  33,9  37657,5  32,7

Podatki majątkowe

12610,5  17,5

13434,0  16,4

13841,5 14,9

14603,7 14,1  15677,5 14,0  16451,7  14,3

Podatek od nieruchomości

10953,5  15,2

11668,7 14,2

12156,8  13,1

12702,5 12,2  13447,4 12,0 14190,0  12,3

Podatek rolny

921,8

 1,3

 966,8

1,2

809,1

0,9

 931,5

0,9

1228,0

1,1

 1238,5

1,1

Udziały w podatkach państwowych

14725,4 20,4

16956,9 20,7

19683,7 21,2

24554,1  23,6  27215,7 24,4  25626,6 22,2

Dotacje celowe

 8525,3 11,8

11392,9  13,9

14848,8  16,0

15505,1 14,9  16583,3 14,8  18634,1  16,2

Subwencja ogólna

23683,9  32,9

24405,8 29,7

25604,2 27,7

27192,6  26,2  30115,1  26,9  33291,6 28,9

* Przyjęto, że wielkość własnego potencjału dochodowego mierzona jest przede wszystkim tzw. dochodami czynnymi, na które składają się: samoistne

podatki samorządowe, pozostałe podatki lokalne, opłaty, dochody z majątku gminy oraz inne, które są kształtowane przez gminy (czyli dochody własne
pomniejszone o wpływy z udziału w podatkach dochodowych).

Źródło: na podstawie: Sprawozdania z wykonania budżetu państwa. Informacja o wykonaniu budżetów JST w 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, Rada Mini‑

strów, Warszawa; Budżety JST w latach 2003–2009, GUS, Warszawa 2010.

4

Wydawca:

Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych

 

ul. Zagórna 3, 00‑441 Warszawa, tel. [phone], faks 22 694 10 05, www.bas.sejm.gov.pl

Projekt graficzny:

Bogdan Żukowski

Redakcja: 

Jolanta Adamiec, Jakub Borawski (redaktor naczelny), Ewelina Gierach, Mirosław Gwiazdowicz, Justyna Osiecka‑Chojnacka,

Albert Pol, Łukasz Żołądek (sekretarz redakcji)

Kontakt: 

tel. [phone], e‑mail: [e-mail]

Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.
Wydaje m.in.: „Infos”, „Studia BAS”, „Zeszyty Prawnicze BAS”, „Przed pierwszym czytaniem”.
„Infos” – w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.

Dr Paweł Felis

– pracownik Katedry Finansów Przedsiębiorstwa w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

Racjonalne dla określonej grupy politycznej opóźnianie prac nad
nową formułą opodatkowania wynika z obaw, że proponowana
zmiana będzie niekorzystna dla reprezentowanej grupy społecz‑
nej, która musiałaby ponieść większy niż dotychczas ciężar obcią‑
żeń podatkowych. W naturalny sposób władze koncentrują się
raczej na utrzymywaniu dotychczasowego porządku podatko‑
wego bądź ewentualnie akceptowaniu rozwiązań cząstkowych,
wyrywkowych, które pogarszają funkcjonalną jakość systemu
podatkowego.

Nowa formuła byłaby szansą na wzmocnienie samodziel‑

ności finansowej jednostek samorządu terytorialnego dzięki
stworzeniu stabilnego i wydajnego źródła dochodów własnych.
W związku z tym ujawnia się w szczególności potrzeba uwzględ‑
niania interesów politycznych szczebla samorządowego. Należy
także zwrócić uwagę na opinie lokalnych decydentów na temat
pożądanych przez nich zmian systemu zasilania finansowego
jednostek samorządu terytorialnego. Z badań

6

wynika jednak,

że bardzo mała jest grupa decydentów samorządowych, którzy
byliby zainteresowani rozszerzeniem skali lokalnej polityki po‑
datkowej, co byłoby równoznaczne z ponoszeniem zwiększonej
odpowiedzialności za sytuację finansową zarządzanej przez sie‑
bie wspólnoty. W tym kontekście pojawia się wątpliwość, jaki jest
sens zgłaszania postulatów większego wyposażenia samorządu
terytorialnego we własne źródła dochodów podatkowych, skoro
politycy lokalni nie chcą być odpowiedzialni za sytuację finanso‑
wą swoich wspólnot samorządowych.

Nie należy także pomijać okoliczności obiektywnych. Otóż

samorządowi decydenci słusznie obawiają się, iż w sytuacji dy‑
namicznego wzrostu zadań i wydatków samorządowych opar‑
cie dochodów samorządowych przede wszystkim na podatkach
lokalnych niesie uzasadnione niebezpieczeństwo ich niewystar‑
czalności. Wskazują przy tym na rozwiązania, które zwiększają
zakres samodzielności wydatkowej (wzrost wpływów z tytu‑
łu udziału w podatkach państwowych, wzrost kwot subwencji
ogólnych), a także oznaczają, że ciężar równoważenia budżetów
samorządowych powinien spoczywać w zasadniczej mierze na
władzach państwowych.

baRieR y finanSo we

Z uwagi na to, że nieznana jest data wprowadzenia podatku ad

valorem i niewystarczające są obecne uregulowania prawne, nie
jest możliwe przytoczenie wiarygodnych danych na temat kosz‑
tów wdrożenia nowego systemu. Opierając się na dostępnych

6 

Zob. A. Babczuk, Samodzielność finansowa jednostek samorządu te-

rytorialnego. Pożądane kierunki zmian w świetle badań ankietowych [w:]
Finanse 2009 – teoria i praktyka. Finanse publiczne II, B. Filipiak, B. Walczak
(red.), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009.

informacjach, można określić, że w latach 2000–2005 na prace 
modernizacyjne związane z synchronizacją trzech komponen‑
tów w zintegrowany kataster nieruchomości wydano łącznie
przeszło  151  mln  zł. W  2006  r.  szacowano,  że  pozostałe  koszty 
związane z dokończeniem prac modernizacyjnych wyniosą
prawie 770 mln zł. Wskutek wykorzystania środków bezzwrot‑
nej pomocy zagranicznej nastąpiło tylko częściowe obciążenie
budżetu państwa. Po stronie kosztów, zawierających oprócz
wydatków związanych z koniecznością stworzenia systemu in‑
formacji o nieruchomościach także koszt powszechnej taksacji,
planowano w 2004 r. sumę 2 mld zł. Uwzględniając jednak koszt
przeprowadzenia powszechnej taksacji nieruchomości według
zasad określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami
(szacowany na kwotę ponad 1,4 mld zł), zamknięcie się całkowi‑
tego budżetu w wymienionej kwocie stało się mało realne. Nie
ma wątpliwości, że przytoczone szacunki przekraczają zdolności
finansowe samorządu terytorialnego. Pojawia się zatem pytanie
o możliwy do udźwignięcia w krótkim czasie ciężar koniecznych
do zakończenia reformy wydatków. Niestety, polskie finanse pu‑
bliczne znajdują się w stanie kryzysu (niekorzystne dane finan‑
sowe dotyczące wysokości deficytu i długu sektora finansów
publicznych). Niezależnie od tego należy mieć na uwadze, że
znaczne odroczenie w czasie bądź, co gorsza, brak reformy syte‑
mu opodatkowania nieruchomości nie pozostanie bez wpływu
na możliwości doskonalenia funkcjonowania instytucji publicz‑
nych, a tym samym ograniczy efektywność finansów samorządu
terytorialnego.

baRieR y Społeczne

Wysokość i forma nakładanych obciążeń podatkowych nie za‑

wsze znajdują społeczną akceptację. Dla podatnika ważna jest
subiektywna ocena ciężaru podatkowego. Postawy wobec pro‑
cesu wprowadzania nowego podatku są więc nie wyłącznie po‑
chodną oceny własnej sytuacji w chwili obecnej w porównaniu
z wcześniejszymi okresami, ale także odzwierciedleniem własnej
sytuacji na tle sytuacji innych ludzi. Krytyczny osąd konkretnych
rozwiązań ustawodawczych może wynikać nie tylko z przyczyn
bezpośrednio związanych z ich oceną; krytykę mogą wywołać
pogarszające się nastroje społeczne i niechęć wobec większości
propozycji, które w odczuciu społecznym są złe. Wprowadzenie
podatku opartego na wartości nieruchomości wymaga więc
przygotowania społeczeństwa do nowej formuły (rzetelnie przy‑
gotowane i przeprowadzone akcje edukacyjne i promocyjne,
publiczne debaty, w których zwraca się uwagę na zalety i wady
rozwiązania). Tymczasem dotychczasowe działania władzy pu‑
blicznej pozostawiają wiele do życzenia i w efekcie są odbierane
jako próba zachowania w tajemnicy do samego końca tego ele‑
mentu transformacji systemu podatkowego.