LIST APOSTOLSKI MOTU PROPRIO BENEDYKTA
XVI

SUMMORUM PONTIFICUM

Najwyżsi Kapłani aż po czasy obecne zawsze czuwali, aby Kościół
Chrystusowy sprawował przed Bożym Majestatem kult w sposób godny, „na
cześć i chwałę Jego imienia” i „na pożytek całego Kościoła świętego”.

Od niepamiętnych czasów obowiązywała, jak również w przyszłości

obowiązywać będzie „zasada, według której każdy Kościół partykularny
winien się zgadzać z Kościołem powszechnym nie tylko w dziedzinie nauki

wiary i znaków sakramentalnych, lecz także w odniesieniu do powszechnie
przyjętych zwyczajów sięgających apostolskiej i nieprzerwanej tradycji.
Zwyczaje te winny być zachowywane nie tylko dla uniknięcia błędów, lecz

także w celu przekazywania nienaruszonej wiary, ponieważ zasada modlitwy
Kościoła odpowiada zasadzie jego wiary” [1] (lex orandi legi credendi

respondet).

Pośród Papieży żywiących tę troskę wyróżnił się św. Grzegorz Wielki, który był
szczególnie wrażliwy na przekazanie nowym ludom Europy zarówno wiary
katolickiej, jak i skarbów kultu i kultury zebranej przez Rzymian podczas

poprzednich stuleci. Zarządził, aby ograniczyć i zachowywać formę świętej
liturgii, Ofiary Mszy św. oraz Oficjum, do formy sprawowanej w Rzymie. Żywo

zachęcał mnichów i mniszki, którzy pod Regułą św. Benedykta rozsławiali
wszędzie swoim przykładem jednocześnie Ewangelię i ten nad wyraz

zbawienny sposób życia zawarty w Regule, aby „niczego nie przedkładać
ponad służbę Bożą” (RB, 43). W ten sposób liturgia sprawowana według

zwyczajów Rzymu ożywiała nie tylko wiarę i pobożność, lecz również kulturę
licznych narodów. Prawdą jest, że liturgia łacińska Kościoła w różnych
formach w ciągu wieków chrześcijaństwa napędzała życie duchowe

niezliczonej rzeszy świętych oraz że dzięki religii umocniła wiele narodów i
ożywiła ich pobożność.

W ciągu wieków wielu innych Biskupów rzymskich w sposób szczególny
zaangażowało się, aby liturgia prowadziła do tego celu jeszcze skuteczniej;

pośród nich wyróżnił się św. Pius V, który z wielkim zapałem duszpasterskim,

podążając za ustaleniami Soboru Trydenckiego, odnowił kult Kościoła, wydał
poprawione księgi liturgiczne, „zreformowane zgodnie z wolą Ojców”, i
przekazał je Kościołowi łacińskiemu do użytku.

Pośród ksiąg liturgicznych Rytu rzymskiego pierwsze miejsce przypada
oczywiście Mszałowi Rzymskiemu, który rozpowszechnił się w Rzymie, a w
następnych wiekach przybierał stopniowo formy podobne do tej
obowiązującej w ciągu ostatnich pokoleń.

„Ten sam cel przyświecał w ciągu następnych wieków Biskupom Rzymu,

którzy troszczyli się o odnowę lub dokładnie ustalali kształt obrzędów i ksiąg
liturgicznych, a później, od początku naszego stulecia, podejmowali zadanie
bardziej generalnej reformy”.[2] W ten sposób działali moi poprzednicy

Klemens VIII, Urban VIII, św. Pius X[3] i bł. Jan XXIII.

W mniej odległej przeszłości, Sobór Watykański II wyraził pragnienie, aby
obserwancja i szacunek należne kultowi Bożemu zostały zreformowane i

przystosowane do wymogów naszych czasów. Ponaglany tym pragnieniem,
mój poprzednik Najwyższy Kapłan, Paweł VI zatwierdził w 1970 r. odnowione

księgi liturgiczne Kościoła łacińskiego; przełożone na całym świecie na liczne
języki nowożytne zostały przyjęte z radością zarówno przez biskupów, jak
księży i wiernych. Jan Paweł II zatwierdził trzecie wydanie Mszału rzymskiego.
W ten sposób Biskupi rzymscy pracowali, aby ta „liturgiczna budowla...

oczyszczona ze smutnych przejawów starzenia się, na nowo się ukazała się w
splendorze swojej godności i harmonii”[4].

Niemniej w niektórych regionach liczni wierni przywiązali się i wciąż pozostają
przywiązani z taką miłością i zaangażowaniem do wcześniejszych form
liturgicznych, które głęboko naznaczyły ich kult i ich ducha, że Najwyższy

Kapłan Jan Paweł II przynaglany troską o tych wiernych, w 1984 r. specjalnym

indultem Quattuor abhinc annos Kongregacji Kultu Bożego przyznał prawo
do korzystania z Mszału Rzymskiego wydanego w 1962 r. przez Jana XXIII;
następnie w 1988 r. listem apostolskim Ecclesia Dei w formie motu proprio, Jan

Paweł II wezwał biskupów do szerokiego i hojnego korzystania z tego prawa

na rzecz wszystkich wiernych, którzy by o to prosili.

Wziąwszy pod uwagę prośby wiernych, które rozważał nasz poprzednik Jan

Paweł II, wysłuchawszy opinii Ojców Kardynałów zebranych na Konsystorzu 22
marca 2006, głęboko rozważywszy wszystkie aspekty problemu, przywoławszy

Ducha Świętego i zaufawszy w pomoc Bożą, ustalamy tym Listem Apostolskim

co następuje:

Art. 1. Mszał Rzymski ogłoszony przez Pawła VI jest zwyczajnym wyrazem

zasady modlitwy (Lex orandi) Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego.
Jednakże, Mszał Rzymski ogłoszony przez św. Piusa V i wydany po raz kolejny
przez bł. Jana XXIII powinien być uznawany za nadzwyczajny wyraz tej samej

zasady modlitwy (Lex orandi) i musi być odpowiednio uznany ze względu na

czcigodny i starożytny zwyczaj. Te dwa wyrazy zasady modlitwy (Lex
orandi)Kościoła nie mogą w żaden sposób prowadzić do podziału w zadach

wiary (Lex credendi). Są to bowiem dwie formy tego samego Rytu
Rzymskiego.

Jest przeto dozwolone odprawiać Ofiarę Mszy zgodnie z edycją typiczną
Mszału Rzymskiego ogłoszoną przez bł. Jana XXIII w 1962 i nigdy nie
odwołaną, jako nadzwyczajną formą Liturgii Kościoła. Zasady użycia tego
Mszału przedstawione we wcześniejszych dokumentach Quattuor abhinc

annis i Ecclesia Dei, zostają zastąpione na następujące:

Art. 2. W Mszach odprawianych bez udziału ludu, każdy ksiądz katolicki
obrządku łacińskiego, diecezjalny czy zakonny, może używać Mszału
Rzymskiego ogłoszonego przez bł. Jana XXIII w 1962, lub Mszału Rzymskiego

ogłoszonego przez Pawła VI w 1970, i może to robić każdego dnia z
wyjątkiem Triduum Wielkanocnego. Dla takiego odprawiania, przy użyciu
któregokolwiek z Mszałów, ksiądz nie potrzebuje żadnej zgody Stolicy Świętej
ani Ordynariusza.

Art. 3. Wspólnoty Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia

Apostolskiego, czy to na prawie diecezjalnym czy papieskim, które pragną
odprawiać Mszę zgodnie z edycją Mszału Rzymskiego ogłoszoną w 1962,
podczas celebracji wspólnotowych lub konwentualnych w swoich oratoriach,
mogą to czynić. Jeśli jedna wspólnota lub cały Instytut czy Stowarzyszenie
pragnie wprowadzić takie celebracje często, zwykle lub stale, decyzja taka

musi zostać odjęta przez Wyższego Przełożonego, zgodnie z prawem i ich
własnymi dekretami i statutami.

Art. 4. W Mszach odprawianych zgodnie z przepisami art. 2 mogą

uczestniczyć z własnej woli – zachowując wszystkie normy prawne – wierni,

którzy wyrażą taką chęć.

Art. 5. § 1. W parafiach, w których istnieje stabilna grupa wiernych
przywiązanych do wcześniejszych tradycji liturgicznych, proboszcz powinien

chętnie przyjąć ich prośbę o odprawianie Mszy rycie Mszału Rzymskiego
ogłoszonego w 1962 i zapewnić aby dobro tych wiernych stało w zgodzie ze
zwykłą opieką duszpasterską w parafii i pod kierunkiem biskupa zgodnie z
kanonem 392, unikając niezgody i wybierając jedność Kościoła.

§. 2. Celebracje zgodne z Mszałem bł. Jana XXIII mogą mieć miejsce w dni
pracy podczas gdy w niedzielę i święta może odbywać się jedna taka Msza.

§ 3. Dla wiernych i księży którzy o to proszą, proboszcz powinien zezwolić na

odprawianie dodatkowych ceremonii w nadzwyczajnej formie przy

specjalnych okazjach takich jak śluby, pogrzeby czy w jednorazowych
sytuacjach np. pielgrzymkach.

§ 4. Kapłani którzy używają Mszału bł. Jana XXIII muszą to umieć i nie mogą
być obciążeni pod względem prawnym.

§ 5. W kościołach które nie mają charakteru parafialnego ani
konwentualnego obowiązkiem rektora jest udzielanie wspomnianych wyżej
pozwoleń.

Art. 6. Podczas mszy odprawianych w obecności ludu zgodnie z Mszałem bł.
Jana XXIII, czytania mogą odbywać się w języku narodowym, zgodnie z

wydaniami zatwierdzonymi przez Stolicę Apostolską.

Art. 7. Jeśli grupa wiernych świeckich nie otrzymała od proboszcza zgody na
swoją prośbę, o której mowa w art. 5 par. 1 informuje o tym biskupa
diecezjalnego, który jest usilnie proszony o spełnienie ich prośby. Jeśli biskup z

jakiegokolwiek powodu nie może zapewnić takiej celebracji, sprawa
kierowana jest do Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei”.

Art. 8. Biskup, który chce uczynić zadość takim prośbom wiernych świeckich,

ale z różnych powodów nie jest w stanie tego uczynić może zwrócić się do
Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei”, która zapewni mu radę i pomoc.

Art. 9. § 1. Proboszcz, po dokładnym rozważeniu wszystkich okoliczności może
wyrazić zgodę na użycie starego rytuału przy sprawowaniu sakramentów:
Chrztu, Małżeństwa, Pokuty, Namaszczenia Chorych, jeśli dobro dusz tego
wymaga.

§ 2. Ordynariusz ma możliwość sprawowania sakramentu bierzmowania
używając starego Pontyfikału Rzymskiego, jeśli dobro dusz tego wymaga.

§ 3. Duchownym posiadającym wyższe święcenia wolno używać także

Brewiarza, promulgowanego w 1962 r. przez bł. Jana XXIII.

Art. 10. Wolno ordynariuszowi, jeśli uzna to za stosowne, erygować parafię

personalną dla celebracji według starej formy rytu rzymskiego zgodnie z kan.

518 lub mianować rektora albo kapelana zgodnie z przepisami prawa.

Art. 11. Papieska Komisja „Ecclesia Dei”, powołana przez Jana Pawła II w

1988 r. zachowuje swoje obowiązki. Forma tej komisji, obowiązki i normy
działania będą takie, jakie Ojciec Święty zechce jej przypisać.

Art. 12. Komisja ta, oprócz uprawnień które już jej przysługują, wykonuje
władzę Stolicy Apostolskiej czuwając nad wprowadzaniem w życie
powyższych przepisów.

Wszystko, co zostało postanowione przez Nas w niniejszym „Motu Proprio” ma
być uznawane za postanowione i obowiązujące oraz rozkazujemy by
obowiązywało od dnia 14 września tegoż roku od święta Podwyższenia Krzyża

Świętego, wbrew wszelkim przeciwnym zarządzeniom.

Dan w Rzymie, u Świętego Piotra, 7 lipca roku pańskiego 2007, trzeciego
Naszego pontyfikatu.

Benedykt XVI

przypisy
[1] Wprowadzenie ogólne do Mszału Rzymskiego, wyd. 3, 2002, n. 397.

[2] Jan Paweł II, List ap. Vicesimus quintus annus (4 grudnia 1988), n. 3 : AAS 81

(1989), s. 899.

[3] Ibidem.
[4] Motu proprio Abhinc duos annos (23 października 1913) : AAS 5 (1913), s.
449-450 ; por. Jan Paweł II, List ap. Vicesimus quintus annus, n. 3 : AAS 81

(1989), s. 899.