Zachowanie na wypadek pożaru

Większość opracowywanych obecnie instrukcji

bezpieczeństwa pożarowego zawiera wiele cennych
wskazówek, które sprowadzają się mniej więcej do
rad w stylu „dołożyć starań", „zapewnić bezpie-
czeństwo", „zapobiegać" itp.

Podstawowym zadaniem każdej instrukcji jest

zapewnienie bezpieczeństwa w konkretnym
obiekcie, którego architektury już się nie zmieni,
konieczne więc są wskazówki organizacyjne po-
zwalające na przeprowadzenie szybkiej i
bezpiecznej ewakuacji. Tej części instrukcji należy
poświęcić najwięcej uwagi, szczególnie gdy
instrukcja dotyczy szkoły, przedszkola, hotelu,
szpitala, dużego obiektu biurowego lub
handlowego. Nie można nawet marzyć o sprawnej
ewakuacji kilkuset osób, jeżeli wcześniej nie zo-
stały przećwiczone jej elementy, jeżeli nikt z
pracowników lub uczniów nie zna sygnału
alarmowego, jeżeli nikt nie wie, co robić, gdy
usłyszy taki sygnał.

Nigdzie nie mówi się. Jak przygotować i

przeprowadzić ćwiczenia z ewakuacji, oraz
najważniejszego: jak często je przeprowadzać.

Wydawałoby się, ze właśnie instrukcja

bezpieczeństwa pożarowego powinna zawierać te
wymagania, ale nie, nigdzie nie ma na ten temat ani
słowa, poza pobożnymi

życzeniami. W

instrukcjach postępowania na wypadek pożaru
znajduje się punkt dotyczący gaszenia pożaru przez
pracowników. W razie zaistnienia pożaru powinni
gasić go jedynie w razie bezpośredniego
zagrożenia, zaś w pozostałych przypadkach -
ewakuować się.
Organizacja ewakuacji:

1. Sygnał alarmowy: powinien być ustalony

sygnał alarmowy, po usłyszeniu którego należy
natychmiast opuścić placówkę. Najlepszy wydaje
się sygnał akustyczny zmienny, np. przerywany
dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich
dostępnego miejsca, sygnał powinien trwać tak
długo aż wszyscy opuszczą budynek lub dokąd da
się naciskać przycisk dzwonka. Takie generowanie
alarmu pozwala wyeliminować znaczny procent
alarmów fałszywych, ponieważ zawsze znana jest
osoba, która go ogłasza,

Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć

każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku
decyzje o włączeniu sygnału alarmowego
podejmuje osoba odpowiedzialna za placówkę.

2. Po usłyszeniu alarmu osoby mające dostęp do

telefonu dzwonią do straży pożarnej, podając, co

się pali (rodzaj obiektu np. szkoła podstawowa),
gdzie się pali (adres pożaru) oraz swoje imię i
nazwisko. Woźni, portierzy, sprzątaczki i pozostali
pracownicy szkoły mają natychmiast otworzyć
wszystkie drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i
pomagać wyprowadzać podopiecznych na
zewnątrz, kierując ich do miejsca I etapu
ewakuacji-Osoby, pod których opieką przebywa w
czasie zdarzenia młodzież, mają za zadanie zająć
się jedynie tą grupą, jej ewakuacją i bezpie-
czeństwem.

Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji,

nauczyciel nakazuje uczniom powstać i
niezwłocznie opuścić obiekt, informując, którą
klatką schodową odbywa się ewakuacja. Młodzież
musi wiedzieć gdzie znajduje się miejsce I etapu
ewakuacji. Na czoło
grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę
grupy klasowej (najczęściej największego
klasowego łobuza).

Nauczyciel wychodzi ostatni, koniecznie

zabierając ze sobą dziennik. Młodzież zostawia w
klasie wszystkie przedmioty - torby, teczki, plecaki
itp. Nie ma czasu na dokończenie kartkówki,
zejście do szatni itp. Działać należy natychmiast.

' 3. Miejsce I etapu ewakuacji: należy wyznaczyć

miejsce I etapu ewakuacji, na które najlepiej nadaje
się boisko szkolne lub dziedziniec. teren ten należy
podzielić na sektory, w których gromadzić się będą
uczniowie poszczególnych klas, np. razem klasy od
I do III, IV, V i VI itp. Na miejscu zbiórki
nauczyciele muszą sprawdzić listę swojej klasy - w
razie stwierdzenia nieobecności któregoś z pod-
opiecznych należy fakt ten zgłosić ratownikom,
niekoniecznie musi być to kierownik akcji
ratowniczej, wystarczy pierwszy lepszy strażak,
którego uda się spotkać, od razu po przekazaniu
informacji należy zapytać go o nazwisko.

4. Po sprawdzeniu listy podopiecznych nauczyciel

musi sprawdzić ich stan zdrowia, zwracając
szczególną uwagę na zawroty głowy, wymioty,
kaszel, bal głowy, chwilowe omdlenia itp. Mogą to
być objawy obrażeń wewnętrznych
spowodowanych zatruciem dymami pożarowymi.
Zlekceważenie tych objawów może być przyczyną
bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych, do
zejścia śmiertelnego włącznie. Inne obrażenia, które
mogą powstać w czasie ewakuacji, jak złamania,
potłuczenia itp. są z reguły zgłaszane przez samych
poszkodowanych. Wszystkich poszkodowanych
należy traktować jako ofiary zdarzenia i udzielić im

pomocy szpitalnej.

5. Konieczne jest wytypowanie miejsca

nadającego się na H etap ewakuacji, czyli obiektu o
obszernych, w miarę ciepłych pomieszczeniach,
zdolnego do pomieszczenia wszystkich
ewakuowanych. Na U etap ewakuacji najlepiej
nadają się sąsiednie placówki o podobnym profilu,
np. szkoły, obiekty o dużych salach, kościoły itp.

6. Konieczne jest wcześniejsze uzgodnienie

takiego postępowania z kierownictwem
wytypowanej placówki, np. w zakresie
wzajemności, przede wszystkim po to, by
zaoszczędzić sobie możliwych problemów.

7. Niedopuszczalne jest zezwolenie na rozejście

się podopiecznych do domów bez wcześniejszego
powiadomienia o zdarzeniu rodziców.

8. Aby możliwe było jakiekolwiek rozsądne

postępowanie w razie pożaru, konieczne jest
przeprowadzenie co najmniej dwa razy w roku
ćwiczeń z ewakuacji.

9. Ćwiczenia ewakuacji prowadzone powinny

być siłami własnymi, nie jest do tego potrzebny
żaden strażak, ale trzeba je wcześniej zaplanować i
omówić, np. na radzie pedagogicznej, najlepiej we
wrześniu i na wiosnę, w maju lub w czerwcu.

10. W czasie ćwiczeń korzystamy tylko z

normalnie używanych ciągów i wyjść. Nie wolno
skakać z okna i korzystać z improwizowanych
wyjść ewakuacyjnych.

Pierwsze ćwiczenia nie muszą być udane, ważne,

żeby odbyły się spokojnie i bez ofiar. Wyrobienie
potrzebnych nawyków wymaga 2-3 lat.

bryg. inż. Ryszard BOWNIK