BOGOWIE Celtów
Badb
Irlandzka bogini wojny. Często przyjmowała postać kruka lub padlinoŜernej wrony,
nazywana była przez to Badb Catha, czyli "Bitewnym Krukiem". Nie tylko sama brała udział
w bitwach, ale teŜ wpływała na walczących, mieszając szyki wojownikom swą magią. Pole
bitewne często było nazywane "ziemią Badb".
Wraz z Macha (Nemain) i
Morrigan
, innymi boginiami wojny tworzyła boską triadę.
Balor
Bóg śmierci i król
Fomorian
, rasy gigantów. Był synem Buarainech i Cethleen. Miał tylko
jedno oko, które trzymał stale zamknięte, poniewaŜ na cokolwiek by nie spojrzał, umierało
natychmiast.
Jak mówiły przepowiednie, Balor miał być zabity przez swego wnuka. Zamknął więc swą
jedyna córkę Ethllinn w kryształowej wieŜy, chowając ją przed światem. Z pomocą druidki
Birog, Cian zdołał dostać się do wieŜy i przespać się z Ethlinn. Urodziła syna, ale kiedy Balor
dowiedział się o tym, wyrzucił go do oceanu. Jednak Birog ocaliła dziecko i przekazała go do
Manannana Mac Lira, boga morza, który go wychował. Chłopiec nazwany
Lugh Lamhfada
(Lugh Długoręki) stał się przywódcą
Tuatha De Danann
i poprowadził ich w drugiej bitwie
pod Mag Tuireadh.
W bitwie tej Balor zabił spojrzeniem króla
Nuadę
, ale w momencie, kiedy otworzył oko, jego
wnuk, Lugh wybił je strzałem z procy, Balor umarł, a przepowiednia się spełniła.
Banba
Bogini, uosobienie ducha Irlandii, Ŝona króla MacCuilla. UwaŜa się, Ŝe była pierwszą
osadniczką na Zielonej Wyspie. Była częścią trójcy bogiń, córek Fiachna, razem z Fodlą i
Eriu. Amergin, syn Mileda, obiecał jej nazwać wyspę jej imieniem - do dziś uzywa się jej w
poezji jako nazwę Irlandii.
Początkowo mogła być boginią wojny lub Ŝyzności.
Bres
Bóg płodności i rolnictwa. Był synem Elatha, fomoriańskiego księcia i bogini
Eriu
. Kiedy
Nuada
stracił rękę w pierwszej bitwie pod Mag Tuireadh został wybrany na przywódcę
Tuatha De Danann
. Jego Ŝoną została bogini Brigid.
Bres okazał się jednak słabym władcą. Okazał się być tyranem, poza tym podniósł podatki do
olbrzymich rozmiarów, tak, Ŝe Tuatha De Danann pracowali jak niewolnicy. Kiedy Nuada
odzyskał swą rękę, zrobioną ze srebra, Bres szybko uciekł z tronu. Udał się na wygnanie i
przyłączył do
Fomorian
. Po bitwie z Tuatha De Danann został pochwycony. Jednak ocalono
mu Ŝycie po tym jak obiecał nauczyć Tuatha De Danann sztuki rolnictwa i uczynić irlandzką
ziemię bardziej Ŝyzną.
Dagda
Bóg przymierzy, władca Ŝycia i śmierci. Dagda (dosłownie "dobry bóg") był jednym z
najbardziej znaczących bogów i przywódcą
Tuatha De Danann
. Mistrz magii, nieustraszony
wojownik i zdolny artysta. Był synem
Danu
i ojcem bogini Brigid i Aengusa Mac Oc. Jego
Ŝ
oną była Morrigan.
Jego atrybutami były: kocioł z niewyczerpywalnym zapasem jedzenia, magiczna harfa, którą
przywoływał nastroje i ogromna maczuga, która potrafiła zarówno człowieka zabić jak i
przywrócić do Ŝycia. Jednym z jego przydomków był "Ollathir", czyli "Ojciec wszystkiego".
Identyfikuje się go z walijskim Gwydionem i galijskim Sucellosem.
Danu
Panceltycka bogini ziemi, matka
Tuatha De Danann
(czyli dosłownie "ludzi bogini Danu").
Jest matką wielu irlandzkich bogów,
Dagdy
,
DianCechta
, Lira,
Lugha
i wielu innych. Jej
walijską odpowiedniczką była bogini Don.
Dian Cecht
Bóg uzdrowień i lekarz
Tuatha De Danann
. Zrobił swemu bratu
Nuadzie
srebrną rękę dla
zastąpienia tej, którą stracił w bitwie. Dian Cecht pobłogosławił studnię Slane, której wody
uŜywali w bitwie Tuatha De Danann do leczenia ran. Woda ta leczyła wszystkie rany, a
wojownicy Tuatha De Danann mogli natychmiast kontynować bitwę. Miał syna, Miacha,
którego zabił z zazdrości o swe umiejęności. Miach bowiem zastąpił srebrną rękę Nuady jego
własną, Ŝywą ręką. Diancecht był teŜ dziadkiem
Lugha
.
Eriu
Personifikacja Irlandii, naleŜała do
Fomorian
, była matką
Bresa
, króla Irlandii. Dzisiejsza
nazwa wyspy pochodzi od jej imienia (Eyre, Eire albo Eiriu).
Firbolg
Firbolgowie naleŜeli do trzeciej fali przybyszów zamieszkujących Irlandię. Podbili ją i
pokonali
Fomorian
. Ich nazwę moŜna przetłumaczyć jako "ludzie z torbami".
Fodla
Jedna z trzech bogiń, jakie rządziły Irlandią przed przybyciem Gaelów. Jej imię było jedną z
nazw Irlandii. Jej męŜem był król MacCecht. Patrz takŜe
Banba
i
Fodla
.
Fomorianie
Rasa demonicznych gigantów, staroŜytni mieszkańcy Irlandii (czasem wspominani jako lud,
który najeŜdŜał i plądrował Irlandię z morza). Pierwszymi osadnikami na wyspie byli
Partholonowie, ale po wielu starciach, Fomorianie sprowadzili na nich zarazę i zniszczyli
doszczętnie. Potem przyszli Nemedowie, ale juŜ w pierwszej bitwie ponieśli sromotną
poraŜkę i stali się niewolnikami Fomorian. Następni byli
Firbolgowie
, którym powiodło się
znacznie lepiej, opanowali Fomorian i Ŝyli w pokoju pomiędzy nimi.
Po pewnym czasie przybyli
Tuatha De Danann
, rasa bogów. Pokonali Firbolgów, ale obeszli
się łagodniej z Fomorianami, których pokonali w drugiej bitwie pod Mag Tuireadh -
otrzymali oni prowincję Connacht i pozwolono im wiązać się z Tuatha De Danann. Królem
Fomorian był jednooki
Balor
. Innymi waŜnymi postaciami byli:
Bres
,
Eriu
, Tethra.
Fomorianie czasem byli wiązani z siłami natury, które zagraŜały człowiekowi - mgłą,
sztormem, zimą, chorobą, głodem. Sama ich nazwa pochodzi od słowa "fomo" - "gigant",
"rozbójnik".
Goibniu
Bóg kowali, syn bogini
Danu
. Robił miecze, które zawsze trafiały wroga i posiadał tajemnicę
wiecznego Ŝycia. Wytwarzał wraz z Credne i Luchtainelem uzbrojenie dla
Tuatha De
Danann
. Jak mistrz browarnictwa był niedościgniony - jego piwo dawało pijącemu
nieśmiertelność. Walijczycy nazywali go Govannonem.
Lia Fail
"Kamień Przeznaczenia", często wspominany w irlandzkich opowieściach. Jak powiadają,
kiedy stopna prawowitego króla spocznie na kamieniu, ten wyda z siebie okrzyk radości.
Według legendy do Irlandii przywieźli go
Tuatha De Danann
.
Według tradycji kamień ten przewieziony do Szkocji stał się słynnym Kamieniem ze Scone
(Stone of Scone) na który podczas koronacji wstępowali szkoccy królowie. Został on
skradziony przez angielskiego króla, Edwarda I w roku 1296 i przewieziony do Westminster
Abbey do Londynu i umieszczony pod tronem św. Edwarda. Został z kolei wykradziony w
roku 1950 przez szkockich nacjonalistów, ale powrócił na miejsce w lutym 1952 r.
Ostatecznie w 1994 roku zamień został przekazany Szkotom i obecnie moŜna go oglądać na
zamku Edynburskim (byłem - widziałem, szczerze mówiąc nic ciekawego - taki spory
młyński kamień [komentarz własny - G.I.])
Lugh
Bóg, mistrz sztuk wszelakich. Patron Lugodunum (dzisiejsze Lyons) w Galii. On i jego Ŝeński
odpowiednik Rosmerta byli czczeni podczas święta letniego przesilenia - Lugnasad. Jego
wstawiennictwo miało zapewnić dobre i pomyślne zbiory zbóŜ. Był zwany "Lamfhada"
(Długoręki) dlatego, Ŝe miał wielką włócznię i procę. Jego zwierzęcymi atrybutami był kruk i
lis. Jego odpowiednikami był wedyjski Karttikeya i rzymski Merkury, boski posłaniec. Jego
czyny sa szczegółowo opisane w historii
Tuatha De Danann
.
Milezjanie
ś
ciśle trzymając się nazwy to mieszkańcy Miletu w Azji Mniejszej; jednak to miano zostało
nadane mieszkańcom staroŜytnej Irlandii od legendarnego króla Hiszpanii - Mileta (Mileda),
którego dwóch synów podbiło Irlandię pokonawszy rasę
Tuatha De Danann
.
Morrigan
Bogini pola bitewnego, walki i płodności. Jej imię tłumaczy się jako "Wielka" albo
"Widmowa" Królowa - oba te epitety dobrze do niej pasują. Morrigan pojawia się zarówno
jako pojedyncza bogini albo jako trójca bogiń. Pozostałymi istotami trójcy są
Badb
("Wrona"), Macha (to imię równieŜ znaczy "Wrona") lub Nemain ("Szaleństwo"). Morrigan
często pojawia się pod zwierzęcą postacią wrony. Jest jedną z kobiet
Tuatha De Danann
i
pomogła pokonać
Firbolgów
podczas pierwszej bitwy pod Mag Tuireadh.
Nuada
TakŜe Nudd lub Ludd. Srebrnoręki. Przywódca
Tuatha De Danann
i bóg uzdrowień, słońca,
urodzin, młodości, urody, morza, psów, poezji, pisania, magii, czarnoksięstwa, broni i wojny.
Podobny do rzymskiego Neptuna, Nuada takŜe miał niewidzialny miecz, jeden z wielkich
skarbów Tuatha De Danann, który przecinał wrogów na pół.
Został uznany za bezuŜytecznego i zastąpiony przez
Bresa
po stracie ręki w bitwie. Jego brat
Dian Cecht
, wielki bóg uzdrowień sporządził mu srebrną rękę. Przez ten czas Bres stał się
władcą-tyranem i został wygnany przez Tuatha De Danann a Nuada wrócił na królewski tron.
Został zbity przez boga śmierci
Balora
.
Ogma
Bóg elokwencji i nauki. Syn bogini
Danu
i
Dagdy
jest jednym z najbardziej znaczących ludzi
Tuatha De Danann
. Według legendy był wynalazcą pisma ogamicznego, uŜywanego do
najstarszych irlandzkich zapisów.
Podczas drugiej bitwy pod Mag Tuireadh udało mu się wyrwać miecz króla Fomorian, ale
zapłacił za to Ŝyciem. Jego panceltyckim odpowiednikiem jest Ogmios.
Tuatha Dé Danann
"Lud bogini Danu" - irlandzka rasa bogów. Pierwotnie mieszkali na "zachodnich wyspach",
do perfekcji opanowali uŜywanie magii. Przybyli na wielkiej chmurze do Irlandii i tam
osiedli.
Krótko po przybyciu pokonali
Firbolgów
w pierwszej bitwie pod Mag Tuireadh. W drugiej
walczyli i pokonali
Fomorian
, rasę gigantów, którzy zamieszkiwali Irlandię przed nimi.
Tuatha De Danann zostali potem zmuszeni do przeniesienia się do podziemnego świata przez
Milezjan, ludzi legendarnego króla Mileta. WciąŜ tam mieszkają jako niewidzialne dla
zwykłych śmiertelników istoty nazywane Aes Sidhe. W ostatniej bitwie będą walczyć wraz z
ludźmi uzbrojeni w lance z niebieskiego płomienia i śnieŜnobiałe tarcze.
NajwaŜniejsi Tuatha De Danann to:
Dagda
, Brigid,
Nuada
,
Lugh
,
Dian Cecht
,
Ogma
, Lir.