Tytuł oryginału: 23 Anti-Procrastination Habits: How to Stop Being Lazy and Overcome
Your Procrastination
Tłumaczenie: Arkadiusz Romanek
Projekt okładki: Jan Paluch
ISBN: 978-83-283-0719-3
Copyright © 2015 by Oldtown Publishing LLC.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced in any form without permission
in writing from the author.
No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
mechanical or electronic, including photocopying or recording, or by any information
storage and retrieval system, or transmitted by email without permission in writing from the
publisher.
Polish edition copyright © 2016 by Helion S.A.
All rights reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu
niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź
towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za
ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub
autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock Images LLC.
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://sensus.pl/user/opinie/23sple
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail:
sensus@sensus.pl
WWW:
http://sensus.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Printed in Poland.
S
PIS TREļCI
Twoja dodatkowa nagroda ..............................................................................5
Czy jesteŁ ofiar§ prokrastynacji? .....................................................................6
Nawyk odk¯adania i zwlekania (czyli: „Jak NIE byú efektywnym”) ..........10
Siedem wymówek prokrastynacji .................................................................13
NAP nr 1. Przy podejmowaniu decyzji uwzgl«dnij zasad« 80/20 ..............19
NAP nr 2. Odniesienie kaŠdego dzia¯ania do koncepcji SMART .............24
NAP nr 3. Rejestruj swoje pomys¯y ..............................................................30
NAP nr 4. Stwórz system 43 folderów .........................................................33
NAP nr 5. Tworzenie listy kroków realizacji projektu ...............................35
NAP nr 6. Tworzenie listy kontrolnej opisuj§cej… wszystko, co si« da ...39
NAP nr 7. Grupowanie seryjne rutynowych prac .......................................42
NAP nr 8. Kolejkowanie autonomicznych procesów i projektów,
którym poŁwi«casz ca¯§ swoj§ uwag« .........................................45
NAP nr 9. Zaplanuj cotygodniowe przegl§dy .............................................48
NAP nr 10. Wykonaj przegl§d miesi«czny ...................................................53
NAP nr 11. Powiedz „nie” dzia¯aniom o niskich priorytetach ..................56
NAP nr 12. ŀledŞ swoje post«py i sukcesy ....................................................58
NAP nr 13. MIT na dobry pocz§tek dnia .....................................................61
NAP nr 14. Priorytetyzacja z wykorzystaniem metody ABCDE ..............63
NAP nr 15. Stwórz poczucie pilnoŁci ...........................................................66
NAP nr 16. WeŞ to oficjalnie na siebie .........................................................69
NAP nr 17. Zacznij od malutkiego kroczku ...............................................71
NAP nr 18. Nagradzaj si« ..............................................................................74
NAP nr 19. Rozwijanie umiej«tnoŁci bazuj§cych na projekcie ..................76
NAP nr 20. Motywacja drugiego poziomu .................................................81
NAP nr 21. Trening technik wizualizacji .....................................................84
NAP nr 22. CierpliwoŁú pop¯aca ..................................................................86
NAP nr 23. Zmierz si« z wyzwaniem 30 dni ................................................88
Konkluzja (lub „Jak dziŁ zabraú si« do dzie¯a…”) ......................................90
Czy chcesz wiedzieú wi«cej? ..........................................................................93
23
SPOSOBY NA LENIA
13
S
IEDEM WYMÓWEK PROKRASTYNACJI
Bardzo ¯atwo znaleŞú sobie jakiŁ pretekst, Šeby czegoŁ nie zrobiú. Sztu-
ka polega na tym, aby wiedzieú, kiedy przyczyna odwlekania zaj«cia si«
zadaniem jest naprawd« istotna, a kiedy jest tylko pretekstem, konse-
kwencj§ kreatywnego wyszukiwania nieprawdziwych argumentów, by
przekonaú samego siebie (i innych wokó¯ siebie), Še istniej§ „nieb¯ahe”
powody, aby nie ruszyú palcem. Wi«kszoŁú wymówek, które za chwil«
poznasz, ma swoje Şród¯o w podŁwiadomym strachu lub braku wiary we
w¯asne umiej«tnoŁci. JeŁli zastanowisz si« nad prawdziwymi przyczy-
nami znajduj§cymi si« u Şróde¯ kunktatorstwa, przekonasz si«, Še ¯atwo
poradzisz sobie z rozwianiem swoich obaw i przygotowaniem warunków
do dzia¯aĮ zorientowanych na sukces.
Twój mózg jest prawdziwym cudem. Dzi«ki niemu moŠliwe si« staje
stworzenie czegoŁ, co wczeŁniej istnia¯o tylko w Twojej wyobraŞni.
Jednak ten sam umys¯ moŠe Ci« teŠ ograniczaú! Zdarza si«, Še czujemy,
iŠ utkn«liŁmy w Łlepym zau¯ku w¯asnej logiki i emocji. Nie z braku ch«-
ci, ale z powodu b¯«dnych wzorców myŁlowych, które zosta¯y kiedyŁ
wprowadzone do naszej g¯owy i zaprogramowane w mózgu.
Podstawow§ przyczyn§ nawyku prokrastynacji s§ samoograniczaj§ce
przekonania. Gdy nie robisz nic, aby aktywnie przeciwdzia¯aú ich utrwa-
laniu, mog§ prowadziú do „wynajdywania alibi”, usprawiedliwiania
w¯asnej niemocy. Jednak gdy podejmujesz aktywne dzia¯ania zmierza-
j§ce do usuni«cia tych przekonaĮ z równania, przekonasz si«, Še wi«k-
szoŁú z nich wynika z ukrytych l«ków lub destrukcyjnych wzorców
z¯ych nawyków.
Osoby cierpi§ce na prokrastynacj« powtarzaj§ zwykle siedem wymówek
dotycz§cych róŠnych aspektów aktywnoŁci. JeŁli poznasz Şród¯a tych
wymówek, zrobisz pierwszy krok na drodze prowadz§cej do pokonania
wirusa prokrastynacji.
S.J. S
COTT
14
Wymówka nr 1: „To nie ma żadnego znaczenia”
Zdarza si«, Še ludzie cz«sto nie wykonuj§ zadaĮ, które nie wydaj§ si«
waŠne. Czasami chodzi o zaj«cia, które nie musz§ byú wykonane w jakimŁ
ŁciŁle okreŁlonym czasie. Innym razem wolimy odk¯adaú jakiŁ nieprzy-
jemny obowi§zek, który nie ma Šadnego prze¯oŠenia na cel d¯ugotermi-
nowy. I cz«sto z wywi§zaniem si« z niego wi§Še si« koniecznoŁú prze-
¯amania si« i pokonania l«ku, który nas obezw¯adnia. Bez wzgl«du na to,
jakie myŁli towarzysz§ temu zadaniu, s§ chwile, gdy odk¯adamy zadanie
dlatego, Še nie wydaje si« nam istotne.
Jednym z najprostszych lekarstw na chorob« prokrastynacji wywo¯an§
wymówk§ „To nie ma Šadnego znaczenia” jest piel«gnowanie przyzwy-
czajeĮ zak¯adaj§cych podejmowanie prostych decyzji. Albo po prostu
wykonasz zadanie, albo miej odwag« i zrezygnuj z niego ca¯kowicie. Jak
si« wkrótce przekonasz, jednym z najlepszych lekarstw na prokrastynacj«
jest wypracowanie umiej«tnoŁci podejmowania trudnych decyzji Šycio-
wych — nawet jeŁli oznacza to wyrzucenie z harmonogramu zaj«ú rzeczy,
które kiedyŁ wydawa¯y Ci si« waŠne.
Wymówka nr 2: „Najpierw musz¤ zrobiö ______”
Praca nad projektem cz«sto bywa przerywana dlatego, Še jakieŁ zadanie
musi byú zakoĮczone, zanim moŠliwe b«dzie wykonanie innego. MoŠe
chodziú o rozmow« telefoniczn§, konkurencyjny projekt lub koniecznoŁú
zrobienia zakupów. ®atwo si« oci§gaú z realizacj§ zadania, gdy pojawia
si« coŁ, co musi poprzedzaú jego wykonanie.
Ten pretekst moŠna ¯atwo usun§ú z drogi, jeŁli tylko wejdziesz w nawyk
szczegó¯owego definiowania warunków wst«pnych i etapów realizacji kaŠ-
dego projektu. Kluczem do sukcesu jest w tym przypadku podzielenie pro-
jektu na seri« kroków, które naleŠy wykonywaú kolejno i regularnie nad nimi
pracowaú. (Rozwi§zanie to bazuje na technikach stanowi§cych istotny ele-
ment metody znanej jako GTD, czyli Getting Things Done Davida Allena
1
).
1
Polskie wydanie: David Allen, Getting Things Done, czyli sztuka bezstresowej efek-
tywnoŁci. Wydanie II
, Onepress, Gliwice 2015 — przyp. t®um.
23
SPOSOBY NA LENIA
15
Wymówka nr 3:
„śeby zacz ö, potrzebuj¤ wi¤cej informacji”
Czasami nasz wewn«trzny g¯os nie podsuwa nam wykr«tów, ale roz-
s§dne i uzasadnione argumenty. MoŠe si« zdarzyú, Še zakoĮczenie
jakiegoŁ projektu naprawd« uzaleŠnione jest od przeprowadzenia sze-
roko zakrojonych badaĮ i analiz, które naleŠy wykonaú przed roz-
pocz«ciem pracy. Nie s§dz« jednak, Šeby tego typu z¯oŠone analizy
potrzebne by¯y w odniesieniu do zadaĮ, które wykonujesz regularnie
w tygodniu.
Nie chcia¯bym, aby to, co powiem brzmia¯o jak drwina, ale najprost-
szym sposobem poradzenia sobie z tego typu problemem jest w¯aŁnie
zebranie wiªkszej iloŁci danych
. Brak wiedzy o tym, jak coŁ powinno byú
zrobione, nigdy nie powinien staú za rezygnacj§ z projektu. W dzisiej-
szych czasach ¯atwo moŠna si« nauczyú wszystkiego, opanowaú kaŠd§
umiej«tnoŁú lub znaleŞú kogoŁ, komu moŠna zleciú okreŁlon§ prac«.
Wymówka nr 4:
„Czuj¤ si¤ przyt¨oczony i mam za dużo na g¨owie”
Wszystkim nam zdarzaj§ si« chwile, gdy czujemy si« przyt¯oczeni nad-
miarem obowi§zków. W takich okresach wydaje si« nam, Še bez wzgl«du
na to, jak ci«Ško pracujemy, listy rzeczy do zrobienia puchn§ w szwach
i po prostu nie da si« ich ogarn§ú. Zwykle ten problem dotyczy ludzi,
którzy charakteryzuj§ si« „mentalnoŁci§ Supermana” i którzy czuj§ po-
trzeb« kontrolowania wszystkich procesów, dlatego wol§ robiú wszystko
osobiŁcie.
WraŠenia przyt¯oczenia moŠna si« pozbyú dzi«ki skoncentrowaniu si«
tylko na waŠnych projektach i delegowaniu reszty zadaĮ /rezygnacji
z nich. Gdy wiesz, jak rozpoznaú to, co jest naprawd« waŠne, ¯atwo
znajdziesz czas, Šeby zaj§ú si« najistotniejszymi projektami i doprowa-
dziú prace konsekwentnie do koĮca.
S.J. S
COTT
16
Wymówka nr 5: „Nie mam teraz czasu”
I w tym przypadku moŠe si« zdarzyú, Še wcale nie tworzysz sztucznych
wymówek. Czasami skupiasz ca¯§ swoj§ uwag« na jednym projekcie i nie
ma sensu rozpoczynanie kolejnego. Jednak argument „brak czasu” cz«sto
nieŁwiadomie przeradza si« w paskudny nawyk, a Ty z byle powodu stale
odwlekasz waŠne decyzje.
Stwierdzenie, Še nie masz teraz wystarczaj§co duŠo czasu, tworzy iluzj«
jakiejŁ doskona¯ej przysz¯oŁci, w której praca stanie si« ¯atwiejsza do
wykonania, gdy przyjdzie Ci pracowaú nad samymi nieskomplikowa-
nymi zadaniami i jeszcze na dodatek b«dziesz czerpaú z tego czyst§
przyjemnoŁú. Wiele osób podŁwiadomie powtarza t« wymówk«, licz§c
skrycie na to, Še któregoŁ dnia zadanie po prostu rozp¯ynie si« w czasie
i przestrzeni. Nie b«dzie juŠ potrzeby jego wykonania!
JeŁli ci§gle odk¯adasz prac« na jakieŁ mityczne „kiedyŁ”, istnieje duŠe
prawdopodobieĮstwo, Še nigdy nie wykonasz zadania.
Wymówka nr 6: „Ci gle o tym zapominam”
Zdarza si«, Še jakieŁ zadanie nie zostanie wykonane po prostu dlatego,
Še o nim zapominamy. OczywiŁcie zawsze moŠe byú tak, Še coŁ wypa-
da nam z g¯owy. Jednak to powtarzaj§ce si« zapominalstwo moŠe byú
sygna¯em Łwiadcz§cym o g¯«boko zakorzenionej niech«ci do konkret-
nego zadania.
MoŠe uwaŠasz, Še to, co masz zrobiú, wcale nie jest waŠne. MoŠe boisz si«
poraŠki. A moŠe po prostu nie korzystasz z efektywnego systemu or-
ganizacji pracy. Chodzi o to, Še „zapomnienie” nie jest wcale przyczyn§
zwlekania. W jakimŁ momencie przyjdzie Ci w koĮcu podj§ú decyzj«:
wykonaú zadanie czy zrezygnowaú z niego ca¯kowicie?
23
SPOSOBY NA LENIA
17
Wymówka nr 7: „Nie mam na to ochoty”
Zawsze mog§ si« zdarzyú zadania, które uwaŠamy za nieprzyjemne
i których za wszelk§ cen« wolelibyŁmy unikn§ú. Przede wszystkim w ta-
kiej sytuacji naleŠy si« zastanowiú, czy moŠna ca¯kowicie z tego zadania
zrezygnowaú, czy moŠe jednak naprawd« warto je wykonaú. Cz«sto zda-
rza si«, Še mamy problemy z odróŠnieniem tego typu zadaĮ i unikamy
pracy, która moŠe mieú pozytywny, d¯ugoterminowy wp¯yw na nasze
Šycie. Oznacza to, Še nawet jeŁli nie chcesz czegoŁ zrobiú, nie moŠe
to byú jedyny argument usprawiedliwiaj§cy od¯oŠenie wykonania za-
dania na bliŠej nieokreŁlon§ przysz¯oŁú. Lepiej si« zastanowiú, dlaczego
wzdragasz si« przed zaj«ciem si« tym zadaniem, bo odpowiedŞ moŠe
Ci pomóc w zidentyfikowaniu o wiele waŠniejszego problemu natury
psychologicznej.
Dlaczego wi¤kszoĽö wymówek
to tylko nic nie warte preteksty?
Nikt nie jest ca¯kowicie niewraŠliwy na wymówki, jakie podsuwa mu
jego umys¯. Bez wzgl«du na to, jak skutecznie radzisz sobie z prac§, któ-
regoŁ dnia wymyŁlisz powód, Šeby nie podj§ú pewnych dzia¯aĮ. Dlatego
tak waŠna jest praca nad nawykami, które zapobiegaj§ utrwalaniu z¯ych
przyzwyczajeĮ i pozwalaj§ aktywnie przeciwdzia¯aú wzorcom, które s§
Şród¯em wymówek.
Na kolejnych stronach tej ksi§Ški znajdziesz katalog pozytywnych na-
wyków, na które znajdziesz czas nawet przy mocno napi«tym grafiku
pracowitego dnia. Oznaczam je skrótem NAP (od: nawyk antyprokra-
stynacyjny). NAP pomoŠe Ci spi§ú si« w sobie (lub „zapi§ú” projekt na
ostatni guzik) i zrobiú coŁ poŠytecznego, nawet gdy masz lenia lub gdy
brakuje Ci motywacji.
S.J. S
COTT
18
W nast«pnej cz«Łci mówiú b«dziemy nie tylko o szczegó¯ach konkret-
nych NAP-ów, ale równieŠ i o tym, w jaki sposób pozwalaj§ one zde-
maskowaú k¯amstwa, którymi si« sami karmimy — zneutralizowaú jed-
n§ z siedmiu typowych wymówek powtarzanych przez osoby cierpi§ce
z powodu prokrastynacji. A kiedy dowiesz si«, jak pozbyú si« ograni-
czaj§cego przekonania, zrozumiesz, jak ¯atwo oprzeú si« pokusie od-
k¯adania pracy.
Zacznijmy od zasady, któr§ uwaŠam za najwaŠniejsze i najskuteczniejsze
lekarstwo przeciwko prokrastynacji.