„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wojciech Pilc

Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik
drukowania 311[28].O1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Bogdan Kostecki
mgr Krystyna Nowak-Wawszczak

Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz




Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna








Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].O1.02,
„Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik drukowania”, zawartego

w modułowym programie nauczania dla zawodu drukarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

12

5.1.

Podstawowe pojęcia poligraficzne

12

5.1.1. Ćwiczenia 12

5.2.

Charakteryzowanie procesów przygotowalni poligraficznej

15

5.2.1. Ćwiczenia 15

5.3.

Charakteryzowanie procesów drukarskich

18

5.3.1. Ćwiczenia 18

5.4.

Charakteryzowanie procesów introligatorskich

20

5.4.1. Ćwiczenia 20

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

23

7.

Literatura

36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie drukarz, w obrębie jednostki
modułowej 825[01]O1.02, „Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik
drukowania”. Jednostka modułowa zawarta jest w module „Podstawy poligrafii” (schemat
układu jednostek modułowych przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika).

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

–

wykaz literatury.
Treść programu jednostki modułowej zawiera podstawowe zagadnienia związane

z ogólną charakterystyką procesów poligraficznych i technik drukowania. Program jednostki
powinien być realizowany w ścisłej korelacji z tematyką określoną w innych jednostkach
modułowych wyodrębnionych w module Podstawy poligrafii.

Jednostka modułowa „Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik

drukowania” została podzielona na cztery rozdziały. Najwięcej miejsca zajmują zagadnienia
dotyczące:
–

podstawowych pojęć poligraficznych,

–

charakteryzowania procesów zachodzących w przygotowalni poligraficznej,

–

charakteryzowania procesów drukarskich,

–

charakteryzowania procesów introligatorskich.
Ze względu na fakt, iż większość zagadnień jednostki modułowej może być dla uczniów

nowością szczególnie ważna jest rola nauczyciela w zakresie przygotowania pokazów,
ćwiczeń czy też wycieczek dydaktycznych. Uczniowie powinni od początku swojej edukacji
zapoznawać się z rzeczywistymi warunkami pracy.

Zalecane jest zastosowanie zróżnicowanych metod nauczania, np. podających,

oglądowych, opartych na działaniu dydaktycznym, a także aktywizujących. Wskazane jest
zgromadzenie dużej ilości materiałów dydaktycznych w postaci np. kart katalogowych,
folderów, materiałów reklamowych oraz gotowych produktów poligraficznych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technologicznej, w grupach 15-osobowych,

a ćwiczenia w zespołach 3–4-osobowych.

Po zakończeniu realizacji programu, zaleca się zastosowanie testu dydaktycznego

wielostopniowego. W tym celu, w poradniku zamieszczono dwa przykładowe testy
sprawdzające, razem z obudową metodyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[28].Z1

Podstawy poligrafii

825[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

825[01].O1

Podstawy poligrafii

825[01].O1.02

Charakteryzowanie procesów

poligraficznych i technik

drukowania

825[01].O1.03

Stosowanie materiałów

poligraficznych

825[01].O1.04

Posługiwanie się dokumentacją

techniczna i technologiczną

825[01].O1.05

Zastosowanie maszyn

i urządzeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

wykorzystywać różne źródła informacji dotyczące organizacji procesu pracy,

–

wykorzystywać aktualne informacje techniczne i technologiczne w działalności
informacyjnej,

–

rozróżniać urządzenia i części zestawu komputerowego,

–

stosować wybrane urządzenia peryferyjne,

–

instalować i konfigurować określony sprzęt i oprogramowanie w systemie Windows,

–

korzystać z publikacji elektronicznych zamieszczanych w sieci Internet,

–

współpracować w grupie i indywidualnie,

–

analizować i wyciągać wnioski,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

posłużyć się terminologią z zakresu poligrafii,

–

dokonać klasyfikacji wyrobów poligraficznych,

–

scharakteryzować procesy poligraficzne,

–

scharakteryzować rodzaje oryginałów graficznych,

–

scharakteryzować reprodukcję barw w procesach poligraficznych,

–

scharakteryzować reprodukcję wartości tonalnych w poligrafii,

–

scharakteryzować addytywną i substraktywną syntezę barw,

–

scharakteryzować reprodukcję barw w procesie drukowania,

–

rozróżnić podstawowe pojęcia z zakresu densytometrii,

–

określić sposoby wykonywania form kopiowych (montaż stronicy, montaż arkusza),

–

określić technologię wykonywania form drukowych,

–

scharakteryzować podstawowe i pochodne techniki drukowania,

–

określić metody obróbki wykończeniowej produktów poligraficznych,

–

scharakteryzować sposoby uszlachetniania druków.

–

określić obróbkę wykończeniową produktów poligraficznych,

–

scharakteryzować rodzaje opraw przemysłowych,

–

sklasyfikować wyroby poligraficzne,

–

określić parametry technologiczne i użytkowe wyrobów poligraficznych,

–

zaplanować proces technologiczny wykonania określonego wyrobu,

–

skorzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Podstawy poligrafii 825[01].O1

Jednostka

modułowa:

Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik
drukowania 825[01]O1.02

Temat: Systemy miar stosowane w poligrafii oraz ich wzajemne relacje.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykorzystania różnych systemów miar w poligrafii.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

wymienić systemy miar stosowane w poligrafii,

–

rozpoznać przy pomocy jakich miar poligraficznych zapisana jest dana wartość,

–

scharakteryzować system miar anglo-amerykańskich (American Point System),

–

scharakteryzować system miar typograficznych,

–

omówić rolę systemu metrycznego w poligrafii,

–

przeliczyć wartości podane w jednostkach typograficznych i anglo-amerykańskich na
jednostki metryczne,

–

przeliczyć wartości metryczne na jednostki typograficzne i punkty amerykańskie.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

normy lub inne materiały opisujące miary poligraficzne i zależności pomiędzy nimi,

–

metryczny przymiar liniowy,

–

kartka papieru do obliczeń, długopis, kalkulator,

−

podręcznik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:
–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:
–

pogadanka dotycząca historycznego aspektu rozwoju miar stosowanych w poligrafii oraz
zakresu stosowalności poszczególnych systemów miar w poligrafii,

–

dyskusja w grupie na temat zastosowania różnych systemów miar w poszczególnych
działach poligrafii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

–

opis sytuacji technologicznej, która będzie stanowić podstawę przeliczeń miar,

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia,

Ćwiczenie
Dokonaj przeliczeń miar metrycznych na miary anglo-amerykańskie oraz typograficzne
i odwrotnie.

–

rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:
–

prezentowanie wyników obliczeń,

–

dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania
ćwiczenia,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Znajdź trzy książki o różnych formatach. W każdej z książek za pomocą metrycznego

przymiaru liniowego zmierz wielkość kolumny. Przelicz te wartości na wartości podane
w systemie anglo-amerykańskim oraz typograficznym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz wymienić systemy miar stosowane w poligrafii?

2)

Czy potrafisz scharakteryzować każdą z miar stosowanych w poligrafii, wymienić
jej jednostki podstawowe i pochodne?

3)

Czy potrafisz przeliczyć miary typograficzne na metryczne?

4)

Czy potrafisz przeliczyć miary metryczne na typograficzne?

5)

Czy potrafisz zapisać miarę typograficzną w sposób uporządkowany?

6)

Czy potrafisz posługiwać się miarką typograficzną?

7)

Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK

NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………...…………………………………………
Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Podstawy poligrafii 825[01].O1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik
drukowania 825[01]O1.02

Temat: Rozpoznawanie, klasyfikowanie oraz ocena oryginałów przeznaczonych do

reprodukcji poligraficznej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i oceny oryginałów pod kątem

reprodukcji poligraficznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

rozpoznawać oryginały przeznaczone do reprodukcji,

–

sklasyfikować oryginały pod względem barwności,

–

sklasyfikować oryginały pod względem tonalności,

–

sklasyfikować oryginały pod względem przezroczystości podłoża,

–

ocenić jakość oryginału pod kątem reprodukcji,

–

zdecydować o przydatności oryginału do reprodukcji.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

wszelkiego rodzaju oryginały przeznaczone do reprodukcji,

–

karta ćwiczenia do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

normy lub inne materiały obrazujące podział oryginałów,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

podręcznik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:
–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:
–

pogadanka dotycząca podziału oryginałów ze względu na różne kryteria,

–

dyskusja w grupie na temat cech oryginałów ich przydatności do reprodukcji tradycyjnej
i elektronicznej,

–

opis sytuacji technologicznej, która będzie stanowić podstawę ćwiczeń,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia,

–

rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,

Ćwiczenie
Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione Ci oryginały.

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:
–

prezentowanie wyników ćwiczenia,

–

dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania
ćwiczenia,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wskaż, biorąc za przykłady przedmioty ze swojego otoczenia, różnego rodzaju oryginały

nadające się do reprodukcji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1.

Podstawowe pojęcia poligraficzne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj wyroby poligraficzne w oparciu o klasyfikację wydawniczą.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. W przypadku tego ćwiczenia zalecane jest
zgromadzenie odpowiedniej liczby produktów poligraficznych, mniej więcej po równo
reprezentujących każdą grupę wydawniczą. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel
może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje
swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie dostarczone mu produkty poligraficzne,

2)

zakwalifikować poszczególne produkty do jednej z 3 podstawowych grup,

3)

rozpoznać wśród druków periodycznych gazety i czasopisma,

4)

rozpoznać wśród druków dziełowych książki i broszury,

5)

rozpoznać wśród pozostałych produktów poszczególne rodzaje akcydensów,

6)

wskazać produkty, które mogą być równocześnie zaliczone do różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,

–

normy Polskie i Branżowe określające podział wydawniczy produktów,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sklasyfikuj wyroby poligraficzne w oparciu o klasyfikację poligraficzną.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. W przypadku tego ćwiczenia zalecane jest
zgromadzenie odpowiedniej liczby produktów poligraficznych, mniej więcej po równo
reprezentujących każdą grupę poligraficzną. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje
swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie dostarczone mu produkty poligraficzne,

2)

zakwalifikować poszczególne produkty do jednej z 3 podstawowych grup,

3)

rozpoznać druki luźne,

4)

rozpoznać druki łączone,

5)

rozpoznać oprawy,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,

–

normy Polskie i Branżowe określające podział poligraficzny produktów,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj przeliczeń miar metrycznych na miary anglo-amerykańskie oraz typograficzne

i odwrotnie.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie nie wymaga prawie żadnych przygotowań. Co najwyżej nauczyciel może

przygotować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, służącą do obliczeń.
Dodatkowo można przygotować pewną liczbę norm lub innych materiałów opisujących
systemy miar w poligrafii, a także miarkę typograficzną oraz materiały i przybory piśmienne.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zmierzyć określoną wielkość składu i zapisać miarę w milimetrach,

2)

przeliczyć milimetry na punkty amerykańskie,

3)

uporządkować otrzymany w punktach amerykańskich wynik zapisując go w układzie
pica, punkt amerykański,

4)

zastosować odpowiedni uproszczony wzór przeliczeniowy dotyczący miar
typograficznych,

5)

przeliczyć milimetry na punkty typograficzne,

6)

uporządkować otrzymany w punktach typograficznych wynik zapisując go w układzie
kwadraty, cycera i punkty,

7)

przeliczyć wielkość podaną w punktach amerykańskich na milimetry,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

8)

przeliczyć miarę typograficzną z układu kwadraty, cycera, punkty na punkty
typograficzne,

9)

zastosować odpowiedni uproszczony wzór przeliczeniowy,

10)

zapisać wynik w milimetrach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

normy lub inne materiały opisujące miary poligraficzne i zależności pomiędzy nimi,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania wyników,

–

kartka papieru do obliczeń, długopis, kalkulator,

–

przymiar liniowy,

–

miarka typograficzna,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Charakteryzowanie procesów przygotowalni poligraficznej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj operacje i czynności prowadzące do wykonania określonego wyrobu

poligraficznego.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela jest proste, wymaga tylko zgromadzenia

odpowiedniej liczby zróżnicowanych produktów poligraficznych, które będą stanowiły
podstawę planowania procesu poligraficznego.

Ze względu na całkowity brak doświadczenia uczniów ważna jest aktywna rola

nauczyciela i wręcz współuczestniczenie w procesie planowania. Wynik ćwiczenia jest mniej
istotny, ważna jest próba podjęcia przez ucznia działań, osłuchanie się z fachową
nomenklaturą itp. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić
w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki
ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować parametry technologiczne przedstawionego mu produktu poligraficznego,

2)

zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu przygotowalni poligraficznej,

3)

zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu procesów drukarskich,

4)

zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu procesów introligatorskich,

5)

przedstawić całość procesu produkcyjnego w postaci schematu blokowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,

–

karta ćwiczenia do wrysowania schematu, uwag, itp.,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione Ci oryginały.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

liczby zróżnicowanych oryginałów przeznaczonych do reprodukcji. Należy zadbać o to, żeby
reprezentowane były wszystkie typy oryginałów, a także by wśród oryginałów znalazły się
egzemplarze uszkodzone, brudne – nie nadające się do reprodukcji poligraficznej. Aby

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie
kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie przedstawione mu oryginały,

2)

ocenić, czy oryginał ma charakter refleksyjny, czy transparentny,

3)

ocenić, czy oryginał ma charakter jedno-, czy wielotonalny,

4)

ocenić, czy oryginał ma charakter jedno-, czy wielokolorowy,

5)

sprawdzić, czy oryginał nie ma uszkodzeń mechanicznych i zabrudzeń,

6)

zdecydować, czy oryginał nadaje się do reprodukcji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju oryginały przeznaczone do reprodukcji,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

normy lub inne materiały obrazujące podział oryginałów,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione Ci formy kopiowe.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych form kopiowych pochodzących zarówno z reprodukcji klasycznej, jak
i z naświetlarek. Należy zadbać o to, żeby reprezentowane były wszystkie typy form
kopiowych, a także by wśród form znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne –
nienadające się do dalszej obróbki. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel może
opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje
spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie przedstawione mu formy kopiowe,

2)

ocenić, czy forma kopiowa jest negatywowa, czy diapozytywowa,

3)

ocenić, czy forma kopiowa jest „prawoczytelna”, czy „lewoczytelna”,

4)

określić, czy forma kopiowa pochodzi z fotoreprodukcji, czy z naświetlarki,

5)

sprawdzić, czy forma kopiowa nie posiada uszkodzeń,

6)

ocenić pod kątem jakiej techniki drukowania wykonana została dana forma kopiowa.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju formy kopiowe pochodzące z różnych źródeł,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Charakteryzowanie procesów drukarskich

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione Ci formy drukowe.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

liczby zróżnicowanych form drukowych reprezentujących wszystkie podstawowe oraz
uzupełniające techniki i sposoby drukowania. Należy zadbać o to, by wśród form drukowych
znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne – nienadające się do drukowania. Aby
usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie
kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie przedstawione mu formy drukowe,

2)

ocenić czy forma drukowa ma charakter wklęsły, płaski, czy wypukły,

3)

rozpoznać materiał, z którego wykonana jest forma drukowa,

4)

określić format formy drukowej,

5)

przyporządkować określoną formę do konkretnej techniki drukowania,

6)

ocenić formy drukowe pod kątem jakości.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju formy drukowe charakterystyczne dla różnych technik,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj w jakiej technice wykonane są przedstawione Ci druki.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

liczby zróżnicowanych druków wykonanych różnymi technikami drukarskimi, zarówno
podstawowymi, jak i uzupełniającymi. W trakcie ćwiczenia ważna jest aktywna rola
nauczyciela ze względu na małe doświadczenie uczniów w tej dziedzinie. Nauczyciel
powinien każdej grupie osobno wskazywać charakterystyczne cechy druku i wyjaśniać na
jaką technikę drukowania wskazują. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel może
opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje
spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie przedstawione mu druki nieuzbrojonym okiem i przy pomocy lupy,

2)

wyodrębnić charakterystyczne cechy poszczególnych druków,

3)

rozpoznać jaką techniką wykonany jest każdy druk.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju druki wykonane różnymi technikami,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Charakteryzowanie procesów introligatorskich

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj jakiego typu operacjom introligatorskim podlegały przedstawione Ci wyroby

poligraficzne. Jakie maszyny introligatorskie mogły być wykorzystane przy ich produkcji.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

liczby zróżnicowanych produktów poligraficznych, które podlegały różnorodnym procesom
introligatorskim.

Ze względu na całkowity brak doświadczenia uczniów ważna jest aktywna rola

nauczyciela i wręcz współuczestniczenie w procesie planowania. Wynik ćwiczenia jest mniej
istotny, ważna jest próba podjęcia przez ucznia działań, osłuchanie się z fachową
nomenklaturą, itp.

Aby usprawnić przebieg ćwiczenia, nauczyciel może opracować i powielić

w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki
ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie każdy z przestawionych mu produktów poligraficznych,

2)

wyodrębnić procesy introligatorskie, jakim podlegały poszczególne produkty,

3)

uporządkować te procesy w kolejności technologicznej,

4)

wykonać technologiczny schemat blokowy procesów introligatorskich, jakim podlegał
dany produkt,

5)

do każdego procesu zaproponować odpowiednią maszynę introligatorską.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

zróżnicowane produkty poligraficzne podlegające obróbce introligatorskiej,

–

materiały informacyjno-reklamowe dotyczące maszyn introligatorskich,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione Ci oprawy introligatorskie.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej liczby

zróżnicowanych opraw reprezentujących wszystkie ich typy. Należy zadbać o to, by wśród opraw
znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne – nienadające się do użytkowania. Aby usprawnić
przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę
ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie przedstawione mu oprawy introligatorskie,

2)

wyodrębnić charakterystyczne cechy każdej z opraw,

3)

rozpoznać jaki typ kompletowania składek zastosowano w oprawie,

4)

rozpoznać w jaki sposób połączono składki,

5)

określić konstrukcje okładki,

6)

określić w jaki sposób połączono okładkę z wkładem,

7)

przyporządkować oprawę do określonej grupy,

8)

rozpoznać czy w oprawie występują dodatkowe elementy opraw,

9)

ocenić jakość wykonania oprawy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

wszelkiego rodzaju oprawy introligatorskie,

–

karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,

–

materiały i przybory piśmienne,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj konstrukcję opakowania zgodną z założeniami technologicznymi.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania odpowiednich materiałów w postaci kartonu, nożyczek, nożyków itp. Zaleca
się również przygotowanie odpowiedniej liczby założeń technologicznych charakteryzujących
projektowane opakowanie. Powinny się w nim znaleźć m.in. wielkość, kształt, sposób
zamykania itp. Dodatkową pomocą mogą być też gotowe akcydensy opakowaniowe
wszelkiego rodzaju.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować przedstawione mu założenia technologiczne,

2)

narysować wstępne projekty opakowania,

3)

wybrać jeden z projektów,

4)

narysować na kartonie siatkę opakowania w naturalnej skali i zwymiarować ją,

5)

wyciąć siatkę opakowania,

6)

połączyć opakowanie dowolną metodą,

7)

ocenić konstrukcję, funkcjonalność i estetykę swojego projektu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

założenia technologiczne do produkcji opakowań,

–

materiały i przybory do kreślenia,

–

arkusze kartonu o gramaturze 200–250 g/m

2

,

–

przymiar liniowy,

–

nożyczki,

–

nożyk introligatorski,

–

klej, zszywacz,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie procesów
poligraficznych i technik drukowania”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej jednego z poziomu
ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym obu z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. d, 5. b, 6. d, 7. b, 8. a, 9. a, 10. b, 11. c,
12. a, 13. d, 14. b, 15. c, 16. c, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać druki charakterystyczne dla
klasyfikacji wydawniczej

A P

c

2

Dokonać podziału druków
periodycznych

B P

a

3

Określić liczbę stron właściwą dla
broszury

B P

a

4

Określić wielkość punktu
amerykańskiego w milimetrach

B P

d

5

Przeliczyć milimetry na punkty
amerykańskie

C PP

b

6 Określić zakres światła widzialnego

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

7

Rozpoznać rodzaj podłoża
mierzonego w świetle
przepuszczonym

A P

d

8

Sklasyfikować oryginały pod kątem
charakteru obrazu

B P

a

9

Wskazać efekt końcowy pracy działu
fotoreprodukcji klasycznej

C P

a

10

Określić cel wykonywania wydruków
impozycyjnych

B P

a

11

Wskazać typ formy wypukłej
stosowanej praktycznie w produkcji
poligraficznej

B P

c

12

Dokonać podziału form drukowych
offsetowych pod kątem
zastosowanego podłoża

B P

a

13

Dokonać podziału współcześnie
stosowanych technik drukarskich

B P

d

14

Wymienić wklęsłe techniki
drukowania

A P

b

15

Ocenić moment, w którym kończy się
operacja wykonania „przyrządu
drukarskiego”

D PP

c

16

Określić możliwości dotyczące
kształtu wykrojnika

B P

c

17

Określić produkt poligraficzny, dla
którego charakterystyczna jest
operacja złamywania

B P

a

18

Wymienić najczęściej stosowane
operacje uszlachetniania produktów
poligraficznych

A P

b

19

Rozpoznać okładki zaklasyfikowane
do grupy okładek jednolitych

A P

a

20

Dobrać rodzaj okładki do danych
technologicznych

C P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od
niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Klasyfikacja wydawnicza produktów poligraficznych rozróżnia druki
a)

gazetowe, książkowe, opakowaniowe.

b)

typograficzne, offsetowe, rotograwiurowe.

c)

periodyczne, dziełowe, akcydensowe.

d)

luźne, zwarte, łączone.

2.

Druki periodyczne dzielimy na
a)

gazety i czasopisma.

b)

dzienniki i tygodniki.

c)

książki i broszury.

d)

gazety półformatowe i gazety pełnoformatowe.

3.

Broszura to wydanie nieperiodyczne o liczbie stron
a)

od 4 do 48.

b)

od 4 do 64.

c)

od 8 do 64.

d)

do 128.

4.

Jeden punkt amerykański to około
a)

1,8 mm.

b)

0,376 mm.

c)

0,637 mm.

d)

0,353 mm.

5.

Wielkość 300 mm odpowiada w przybliżeniu
a)

376 punktom amerykańskim.

b)

850 punktom amerykańskim.

c)

1128 punktom amerykańskim.

d)

8000 punktom amerykańskim.

6.

Światło widzialne to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal w przedziale
a)

330–550 cm.

b)

3,8–5,5 m.

c)

380–780 nm.

d)

380–780 cm.

7.

Pomiar w świetle przepuszczonym jest stosowany m.in. do pomiaru
a)

zaczernienia pól pomiarowych na płycie offsetowej.

b)

wydruków wielobarwnych typu CMYK.

c)

wydruków wielokolorowych typu RGB.

d)

zaczernienia diapozytywów.

8.

Pod względem charakteru obrazu oryginały klasyfikujemy jako
a)

jednotonalne i wielotonalne.

b)

przezroczyste i zamazane.

c)

cienkie i grube.

d)

analogowe i cyfrowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

9.

Efektem końcowym pracy działu fotoreprodukcji klasycznej jest
a)

diapozytyw lub negatyw.

b)

zrastrowany pozytyw.

c)

forma drukowa.

d)

montaż elektroniczny.

10.

Wydruk impozycyjny służy do
a)

ostatecznego sprawdzenia kolejności stronic i prawidłowości montażu.

b)

porównania wydrukowanych kolorów z próbnikami CMYK i Pantone.

c)

ostatecznej weryfikacji jakości wydrukowanych zdjęć.

d)

ustalenia kolejności drukowania kolorów na maszynie drukującej.

11.

Jedyne praktycznie stosowane obecnie w przemyśle formy wypukłe to
a)

formy sterotypowe.

b)

klisze chemigraficzne cynkowe.

c)

formy fotopolimerowe.

d)

formy ze składu gorącego.

12.

Pod względem zastosowanego materiału płyty offsetowe możemy podzielić na
a)

jednometalowe i wielometalowe.

b)

jednometalowe i czterometalowe.

c)

plastikowe i papierowe.

d)

papierowe i fotopolimerowe.

13.

Współcześnie stosowane techniki drukarskie można podzielić na:
a)

dociskowe i elektroniczne.

b)

kreatywne i reprodukcyjne.

c)

laserowe i natryskowe.

d)

analogowe i cyfrowe.

14.

Do technik drukowania wklęsłego zaliczamy:
a)

sitodruk, tamopodruk oraz risografię.

b)

rotograwiurę, stalodruk i tampondruk.

c)

stalodruk litografię oraz kserografię.

d)

rotograwiurę, wklęsłodruk oraz sitodruk.

15.

Operacja wykonania „przyrządu drukarskiego” kończy się w momencie
a)

założenia formy drukowej na maszynę.

b)

zakończenia drukowania nakładu.

c)

wykonania pierwszej prawidłowej odbitki.

d)

dobrania odpowiedniego koloru farby.

16.

Wykrawanie może być realizowane
a)

po liniach prostych.

b)

po liniach łamanych.

c)

wzdłuż dowolnej krzywej.

d)

wyłącznie po krzywych zamkniętych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

17.

Operacja złamywania arkuszy jest charakterystyczna dla
a)

produkcji książek.

b)

produkcji opakowań z tektury falistej.

c)

produkcji wizytówek.

d)

produkcji kalendarzy jednoplanszowych.

18.

Najczęściej stosowane operacje uszlachetniania produktów poligraficznych to
a)

lakierowanie, kalandrowanie, malowanie.

b)

lakierowanie, foliowanie, impregnowanie.

c)

natryskiwanie, laminowanie, prasowanie.

d)

tłoczenie, kalibrowanie, gładzenie.

19.

Wśród okładek jednolitych rozróżniamy:
a)

zeszytowe, przylegające, zakrywające i jednolite specjalne.

b)

broszurowe, przylegające, odkrywające i jednolite zwykłe.

c)

twarde, miękkie, obwolutowe i obejmujące.

d)

proste, złożone, obwolutowe i .jednolite książkowe.

20.

Wkład skompletowany metodą „składka w składkę” i zszyty drutem z okładką to
a)

oprawa zeszytowa.

b)

oprawa specjalna.

c)

oprawa złożona.

d)

oprawa zakrywająca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Charakteryzowanie procesów poligraficznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c

d

2 a b c

d

3 a b c

d

4 a b c

d

5 a b c

d

6 a b c

d

7 a b c

d

8 a b c

d

9 a b c

d

10 a

b

c

d

11 a

b

c

d

12 a

b

c

d

13 a

b

c

d

14 a

b

c

d

15 a

b

c

d

16 a

b

c

d

17 a

b

c

d

18 a

b

c

d

19 a

b

c

d

20 a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej Charakteryzowanie procesów
poligraficznych i technik drukowania

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadanie 17 jest z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym zadania z poziomu
ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym zadania z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. c, 5. b, 6. a, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. d,
12. a, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. c, 18. c, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać druki zgodnie
z klasyfikacją poligraficzną

A P

a

2

Określić częstotliwość ukazywania się
gazety

B P

b

3

Określić przynależność gazety
z punktu widzenia podziału
poligraficznego

B P

c

4

Określić wzajemną relację punktu
typograficznego i kwadratu

B P

c

5

Przeliczyć punkty amerykańskie na
milimetry

C P

b

6 Zdefiniować pojęcie Prepress-u

A

P

a

7

Określić sposób składania i łamania
tekstów we współczesnej
przygotowalni poligraficznej

B P

c

8

Dokonać podziału oryginałów pod
względem sposobu obserwacji

B P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

9 Określić rolę skanera w systemie DTP

B P

d

10

Wskazać w systemie DTP elementy
niezbędne do wykonania formy
kopiowej

A P

b

11

Wskazać techniki drukowania,
w których stosuje się formy wypukłe

A P

d

12

Wskazać parametry, od których zależy
nasilenie barwy w drukowaniu
wklęsłym

A P

a

13

Dokonać podziału analogowych
technik drukowania

B P

c

14

Wyjaśnić, na czym polega istota
drukowania sitowego

B P

b

15

Określić cel stosowania odbitek
próbnych

B P

c

16

Dokonać podziału wykrojników
stosowanych w introligatorstwie

B P

d

17

Przewidzieć liczbę stronic składki
w zależności od liczby złamów

C PP

c

18

Określić sposób uszlachetniania
wyrobu poligraficznego poprzez
lakierowanie

B P

c

19

Rozpoznać okładki zaklasyfikowane
do grupy okładek łączonych

A P

d

20

Dobrać rodzaj oprawy do
wydawnictwa dziełowego

C P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od
niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Klasyfikacja poligraficzna produktów poligraficznych rozróżnia druki:
a)

luźne, łączone, oprawy.

b)

analogowe, cyfrowe, kserograficzne.

c)

periodyczne, dziełowe, opakowaniowe.

d)

czarno-białe, barwne, mieszane.

2.

Gazeta to druk periodyczny ukazujący się
a)

codziennie.

b)

częściej niż dwa razy w tygodniu.

c)

5 lub 6 razy w tygodniu.

d)

co najmniej 20 razy w miesiącu.

3.

Z punktu widzenia podziału poligraficznego gazeta to druk
a)

luźny.

b)

łączony.

c)

luźny lub łączony.

d)

łączony lub oprawa.

4.

Jeden kwadrat odpowiada
a)

4 punktom typograficznym.

b)

12 punktom typograficznym.

c)

48 punktom typograficznym.

d)

100 punktom typograficznym.

5.

Wielkości 160 punktów amerykańskich odpowiada w przybliżeniu
a)

33 mm.

b)

57 mm.

c)

480 mm.

d)

600 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

6.

Prepress to inaczej
a)

przygotowanie do drukowania.

b)

drukowanie wstępne.

c)

produkcja form drukowych.

d)

wszystkie operacje po drukowaniu.

7.

Składanie i łamanie tekstów we współczesnej przygotowalni poligraficznej oparte jest na
zastosowaniu
a)

systemów CTFP.

b)

systemów PDT.

c)

systemów DTP.

d)

systemów CTPP.

8.

Pod względem sposobu obserwacji oryginały możemy podzielić na
a)

refleksyjne i transparentowe.

b)

błyszczące i matowe.

c)

cyfrowe i klasyczne.

d)

wielobarwne i wielokolorowe.

9.

Zadaniem skanera cyfrowego pracującego w systemie DTP jest
a)

przetworzenie oryginału na formę drukową.

b)

obróbka elektroniczna i wywołanie oryginału.

c)

naświetlenie oryginału w postaci formy kopiowej.

d)

zdigitalizowanie oryginału i przekazanie go do systemu DTP.

10.

Aby wyprodukować formę kopiową za pomocą sytemu DTP
a)

niezbędny jest skaner bębnowy.

b)

niezbędna jest naświetlarka typu CtF.

c)

niezbędne jest urządzenie do wykonywania odbitek proof.

d)

niezbędna jest drukarka atramentowa.

11.

Wypukłe formy drukowe znajdują zastosowanie w technice
a)

typograficznej, offsetowej oraz rotograwiurowej.

b)

fleksograficznej, sitowej oraz stalodrukowej.

c)

offsetowej, risograficznej oraz typograficznej.

d)

typograficznej, typooffsetowej oraz fleksograficznej.

12.

Nasilenie barwy uzyskane z formy wklęsłej zależy od
a)

głębokości i powierzchni kałamarzyka.

b)

siły docisku kałamarzyka do podłoża.

c)

stopnia wyszlifowania formy.

d)

kształtu kałamarzyka

13.

Klasyczne, analogowe techniki drukowania można podzielić na
a)

kontaktowe i bezkontaktowe.

b)

natryskowe i dociskowe.

c)

wypukłe, wklęsłe i płaskie.

d)

analogowe i cyfrowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

14.

Drukowanie sitowe polega na
a)

natryskiwaniu podłoża farbą przez sito.

b)

przeciskaniu farby przez drożne oczka w sicie.

c)

naświetlaniu podłoża przez drożne miejsca na sicie.

d)

polewaniu sita farba o odpowiedniej konsystencji.

15.

Wykonanie odbitek próbnych ma na celu między innymi
a)

wydrukowanie nakładu wraz z odpowiednim zapasem odbitek.

b)

klimatyzowanie arkuszy papieru.

c)

kontrolę właściwej jakości odbitek podczas drukowania.

d)

rozgrzanie maszyny drukującej.

16.

Rozróżniamy następujące rodzaje wykrojników:
a)

płytowe, okrągłe oraz liniowe.

b)

przelotowe, nieprzelotowe oraz zamknięte.

c)

rotacyjne, bębnowe oraz zwojowe.

d)

płytowe, przelotowe oraz rotacyjne.

17.

Wykonując 4 złamy prostopadłe, uzyskujemy składkę
a)

8 stronicową.

b)

16 stronicową.

c)

32 stronicową.

d)

64 stronicową.

18.

Lakierowanie wyrobu poligraficznego może być realizowane za pomocą
a)

urządzenia natryskowego lub pędzelka.

b)

laminarki lub ręcznie.

c)

lakierówki lub maszyny drukarskiej

d)

lakierówki lub foliarki.

19.

Wśród okładek łączonych wyróżnia się:
a)

zeszytowe, jednorodne, złożone, twarde.

b)

broszurowe, miękkie, kombinowane, łączone nićmi.

c)

łączone merlą, niejednorodne, kombinowane, zeszytowe.

d)

łączone lamówką, jednorodne, kombinowane, specjalne.

20.

Najczęściej stosowanym typem oprawy przy wydawnictwach dziełowych jest
a)

oprawa złożona.

b)

oprawa zeszytowa.

c)

oprawa łączona lamówką.

d)

oprawa specjalna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Charakteryzowanie procesów poligraficznych i technik drukowania

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c

d

2 a b c

d

3 a b c

d

4 a b c

d

5 a b c

d

6 a b c

d

7 a b c

d

8 a b c

d

9 a b c

d

10 a

b

c

d

11 a

b

c

d

12 a

b

c

d

13 a

b

c

d

14 a

b

c

d

15 a

b

c

d

16 a

b

c

d

17 a

b

c

d

18 a

b

c

d

19 a

b

c

d

20 a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

7.

LITERATURA

1.

Arends R. I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994

2.

Boratyński K., Kwintkiewicz M.: Maszyny i urządzenia reprodukcyjne. WSiP, Warszawa
1984

3.

Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa 2003

4.

Buczyński L.: Skanery i skanowanie. Wydawnictwo Mikom, Warszawa 2005

5.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

6.

Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2001

7.

Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2000

8.

Czichon H., Czichon M.,: Technologia form offsetowych. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002

9.

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996

10.

Dejidas L., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania arkuszowego. COBRPP,
Warszawa 2007

11.

Gehman C.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa 2007

12.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,
Warszawa 2001

13.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

14.

Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe. Translator,
Warszawa 2005

15.

Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006

16.

Kamiński B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa 2001

17.

Kołak J., Ostrowski J.:, Maszyny i urządzenia. Maszynoznawstwo poligraficzne dla
introligatorów, WSiP, Warszawa 1990

18.

Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze. Sponsor, Kraków
1994

19.

Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002

20.

Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999

21.

McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion, Gliwice 2007

22.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

23.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

24.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. WiZPITE, Radom 2000

25.

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002

26.

Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003