Opracowano na podstawie:

http://www.sciaga.pl/tekst/50862-51-historia_informatyki
www.pierwszy-komputer.katalog.radom.pl/

HISTORIA INFORMATYKI
w bardzo wielkim zarysie

Historia informatyki, w dzisiejszym znaczeniu tego słowa, rozpoczyna się w latach 40. XX wieku,

kiedy pojawiają się pierwsze kalkulatory służące m.in. do mechanizacji procesu dekryptażu
szyfrogramów niemieckiej maszyny szyfrowej Enigma. Historia Informatyki sięga jednak czasów
znacznie bardziej odległych niż mogłoby się wydawać. Obliczenia i ich automatyzacja była przecież
potrzebne już u początku rozwoju cywilizacji!! Ludzie jeszcze nie znali komputerów, ale już
wprowadzali metody liczenia i przetwarzania danych, które do dziś pozostały bez zmian lub zmieniły
się w niewielkim stopniu. Bardzo wielu historyków informatyki rozpoczyna jej dzieje od wzmianki o
abaku, starożytnym liczydle, używanym w różnych postaciach w Babiloni, Rzymie, Grecji, Japoni,
Chinach, Rosji.

Sercem informatyki jest pojęcie algorytmu. Pochodzi ono od nazwiska arabskiego matematyka z IX

wieku Muhammeda ibn Musa Alchwarizmiego. Początkowo słowem algorism nazywano czynności
konieczne do wykonywania obliczeń z użyciem dziesiętnego systemu liczbowego. Obecne znaczenie
słowa algorytm jako zestawu ścisłych reguł powstało wraz z rozwojem matematyki i techniki.

W XVII wieku szkocki teolog i matematyk John Napier skonstruował tabele do mnożenia na

cienkich sztabkach - klockach. Każda strona klocka pokryta była liczbami tworzącymi postęp
arytmetyczny. Manipulując klockami można znaleźć pierwiastek kwadratowy i sześcienny oraz
mnożyć i dzielić duże liczby. Pierwszy kalkulator (rok 1623) zbudował Niemiec, dyplomata i
matematyk, baron Gottfried Wilhem von Leibniz. Zawierał korbę, która napędzała koła stopniowe,
przyśpieszając mnożenie i dzielenie.

W XIX wieku, na długo przed nastaniem ery elektroniki, Anglik Charles Babbage doszedł tak blisko

do rozwiązań stosowanych w komputerach, że dziś znany jest jako "ojciec komputerów”. Pierwsze
urządzenie - maszyna różnicowa, zbudowane według jego projektu technicznego napędzane było przez
silnik parowy. Obliczała ona tablice logarytmów metodą różnic skończonych i zapisywała wynik na
metalowej blaszce. W roku 1833 Charles Babbage zaprojektował maszynę analityczną. Zawierała ona
niektóre z cech znajdowanych we współczesnych komputerach. "Młyn" złożony z kół i zębów miał
operować liczbami. Operator mógł instruować maszynę poprzez dziurowanie serii kart. W maszynie
analitycznej zostały zastosowane perforowane karty. Trzy rodzaje kart perforowanych wprowadzały
informacje do maszyny. Karty operacyjne i karty zmiennych zawierały instrukcje sterujące, na kartach
liczb znajdowały się dane.

W 1890 roku Herman Hollerith zbudował pierwsze w świecie urządzenie do przetwarzania danych w

celu wykonania obliczeń i zestawień spisu ludności Stanów Zjednoczonych. Następnie udoskonalił
swój wynalazek dodając do wyposażenia przystawki, w postaci automatycznych podajników kart.
Firma, którą założył aby produkować maszyny, stała się częścią korporacji znanej dzisiaj jako IBM

W XX wieku postęp elektroniki pozwolił na budowę maszyn analogowych potrafiących w swoim

wnętrzu odtwarzać pewne algorytmy matematyczne. Mogły one dokonywać operacji arytmetycznych
oraz różniczkować i całkować.

Na początku lat trzydziestych XX wieku ukazało się kilka niezależnie opracowanych

matematycznych modeli wykonywania algorytmów. Najsłynniejszym została Maszyna Turinga 1937

autorstwa Alana Turinga, genialnego brytyjskiego matematyka uznawanego za “ojca informatyki”.
Okazało się, że nawet najbardziej złożone algorytmy można wyrazić za pomocą prostego
matematycznego opisu i kilku elementarnych operacji. Maszyna Turinga miała składać się z głowicy
czytająco-piszącej przesuwającej się po nieskończonej taśmie. W każdym kroku mogła zmienić
wartość danej komórki taśmy, przesunąć się w lewo lub prawo oraz zmienić swój stan.

Pierwszy mechaniczny komputer zdolny, jak się później okazało, do wykonywania wszystkich

algorytmów, powstał już w 1936 roku w Niemczech. Nazywał się Z1, a jego twórcą był niemiecki
inżynier Konrad Zuse, który zaprojektował swoją maszynę zupełnie niezależnie od prac brytyjskich i
angielskich matematyków. Z powodu ogromnej zawodności, w 1941 roku ukończył jej kopię bazującą
na układach przekaźnikowych, Z3. Znalazła ona zastosowanie przy projektowaniu skrzydeł samolotów.
Z3 miał wiele cech współczesnego komputera; wszystkie liczby reprezentowane były w systemie
binarnym, programy wprowadzano na kartach perforowanych, a do wprowadzania danych służyła
klawiatura.

W Wielkiej Brytanii oraz USA pierwsze komputery zbudowane na początku lat 40. miały ściśle

określone zadanie łamania niemieckich szyfrów oraz wykonywania obliczeń na potrzeby wojska.
Dopiero w 1944 roku skonstruowano tam programowalną maszynę zdolną do wykonywania
wszystkich algorytmów, ENIAC (Elektroniczny Numeryczny Integrator i Komputer) Pracowała ona w
systemie dziesiętnym, a programowania dokonywano poprzez przełączanie odpowiednich kabli.
ENIAC oparty był na przełącznikach zbudowanych z lamp elektronowych. Jego twórcą był J.Mauchly
i I.Eckert zuniwersytetu wPensylwanii. Maszyna ta zajmowała powierzchnię 140 m2, ważyła 27 ton,
mierzyła 5,5 na 24,4 metra. Zbudowana była z 18000 lamp elektronowych, 1500 przekaźników,
pobierała prąd elektryczny o mocy 150 kW. Jej system wentylacyjny miał wbudowane dwa silniki
Chryslera o łącznej mocy 24 KM. Jego włączenie powodowało przygasanie świateł w całej Filadelfii.
Pierwszy komputer był wielki, powolny i zawodny.

Pierwszym superkomputerem był Cray – 1. Był komputerem szybszym i o większej mocy niż

poprzednia generacja. Starsze komputery działały na lampach elektronowych, tranzystorach lub
układach scalonych, zaś superkomputery opierają się na układach wielkiej skali integracji (VLSI).

Kolejnym etapem rozwoju komputera była jego miniaturyzacja, tzn. miniaturyzację podstawowych

elementów z jakich był on zbudowany. Lampy elektronowe zostają zastąpione tranzystorami (II
generacja), i półprzewodnikami. Komputer staje się: znacznie mniejszy, lżejszy i szybszy, bardziej
niezawodny, potrzebuje go przemysł i wojsko.

Lata 70,90 to Era układów scalonych (III i IV generacja) Następowała dalsza miniaturyzacja

komputera, elementy z jakich składa się komputer stają się jeszcze mniejsze. Tranzystory, zostają
zastąpione układami scalonymi (w jednym układzie scalonym znajduje się ok.3 mln. tranzystorów). Z
biegiem lat komputer staje się bardzo szybki, łatwy w obsłudze, niezawodny. Spośród komputerów
trzeciej generacji można wymienić: IBM 360, także polską ODRĘ 1305 oraz komputery jednolitego
systemu RIAD. IBM System/360 stał się modelowym wzorcem projektowania komputerów. Na jego
architekturze wychowały się całe pokolenia informatyków.

W latach 70-tych powstał komputer osobisty - Apple, dzieło Steve Woźniaka i Steve Jobsa.

Komputer ten składał się z 30 - 40 układów scalonych, w tym z procesora typu 6502, współpracował z
klawiaturą oraz wykorzystywał ekran telewizyjny. Obecnie komputer osobisty (PC) zawiera wszystkie
swoje układy funkcjonalne w jednej obudowie i zajmuje mało miejsca. Komputery typu PC są również
dostępne cenowo.

Po sukcesie komputerów osobistych przemysł komputerowy zaczął wprowadzać jeszcze mniejsze i

lżejsze komputery przenośne typu "laptop", następnie komputery typu "notebook" i wreszcie
komputery kieszonkowe. Jak sama nazwa mówi, komputer kieszonkowy jest na tyle mały, że mieści się
w kieszeni marynarki. Ma on w przybliżeniu rozmiary kalkulatora, lecz jest bardziej wszechstronny.

KALENDARIUM

Do 1600

4000-1200 p.n.e. - Sumerowie zaczynają zapisywać transakcje handlowe na glinianych tabliczkach.
3000 p.n.e. - Abakus - prekursor maszyn liczących używany w Babilonii (liczydło)
2500 p.n.e. - Abakus - prekursor maszyn liczących pod nazwą "swanpan" ("suanpan, suan-pan")
używany w Chinach, pod nazwą "soroban" w Japonii, jako "szczoty" na terenach dzisiejszej Rosji
1800 p.n.e. - dowody użycia w Babilonii algorytmów
450 p.n.e. - Abakus - w Rzymie i Grecji

Abakus

ok. 3000 p.n.e.

(Wersja późniejsza)

IV w p n e powstaje algorytm Euklidesa (metoda kolejnych dzieleń) to algorytm znajdowania
największego wspólnego dzielnika (NWD) dwóch różnych liczb naturalnych. Nie wymaga rozkładania
liczb na czynniki pierwsze. Co ciekawe algorytmu nie wymyślił Euklides, a Eudoksos z Knidos.
Euklides jedynie algorytm ten zawarł w swoim dziele Elementy.
250-230 p.n.e. - Metodą sita Eratostenesa udaje się ustalić liczby pierwsze. Metoda poszukiwania liczb
pierwszych polega na usuwaniu z ciągu liczb naturalnych liczb będących iloczynami liczb naturalnych.
1000 - Papież Sylwester II udoskonala abakus
1202 - Leonardo z Pizy, zwany Fibonacci wprowadza do użycia w Europie cyfry arabskie

1600-1699

1614 - John Napier, szkocki matematyk, odkrywa logarytmy i konstruuje urządzenie (kostki Napiera)
wybitnie ułatwiające mnożenie liczb wielocyfrowych
1620 - Skala logarytmiczna (zob. suwak logarytmiczny) - stworzona przez Edmunda Guntera

Suwak logarytmiczny

1632r.

(Wersja późniejsza)

1623 - Wilhelm Schickard, matematyk niemiecki konstruuje swój kalkulator (podobny do suwaka, ale
znacznie bardziej skomplikowany), który nazywa "kalkulatorem-zegarem"
1632 - William Oughtred konstruuje suwaki - liniowy i kołowy
1642 - "Pasqualine", arytmometr skonstruowany przez Blaise\'a Pascala
1646 - Sir Thomas Browne, lekarz angielski po raz pierwszy używa słów "komputer" i "elektryczność"
(oczywiście, nie w dzisiejszym znaczeniu)
1668 - Sir Samuel Morland konstruuje maszynę (niedziesiętną) sumującą kwoty w ówczesnej walucie
brytyjskiej.
1671 - Leibniz konstruuje swój arytmometr "koło Leibniza"
1678 - le Grillet De Roven, Francuz, projektuje maszynę liczącą, wykorzystując pewne pomysły
Napiera i Pascala

1700-1799

1709 - Giovanni Poleni buduje jeszcze jedną oryginalną maszynę liczącą
1725 - Basile Bouchon stosuje dziurkowaną taśmę do sterowania warsztatem tkackim
1728 - M. Falcon wynajduje warsztat tkacki, w którym posługiwano się kartami dziurkowanymi w
postaci drewnianej płyty z systemem wywierconych otworów; nieco później udoskonali ten system
Jacques de Vaucanson
1770-1776 - Mathieus Hahn konstruuje w Niemczech swoją maszynę mnożącą
1775 - Karol, 3 earl Stanhope konstruuje swoją maszynę liczącą
1784 - Lazare Carnot, francuski matematyk, mąż stanu i wojskowy - zakłada pierwsze w świecie biuro
obliczeniowe
1786 - J. H. Müller, zawodowy oficer armii heskiej, projektuje maszynę różnicową do obliczania
wartości wielomianów. Mogłaby ona być użyteczna do aproksymacji funkcji wielomianami, ale nie
została zbudowana z braku funduszy

1800-1899

Karta dziurkowana 1801. (Wersja późniejsza z 1970r.)

1801 - Joseph Marie Jacquard wynajduje maszynę tkacką, sterowaną kartami perforowanymi
1812 - Abraham Stern konstruuje w Polsce arytmometr ręczny "Machina arithmetyczna do 4 działań z
ułomkami"
1816 - Abraham Stern buduje "machinę pierwiastkującą";
1817 - Abraham Stern buduje "machinę rachunkową"; jest to połączenie dwóch poprzednio
opracowanych maszyn; powstaje pierwszy na świecie arytmometr pięciodziałaniowy;
1820 - Charles Xavier Thomas, Francuz, tworzy doskonały ręczny kalkulator mechaniczny. Do 1965
roku wykonano i sprzedano 500 sztuk.
1822 - Charles Babbage tworzy koncepcję "machiny różnicowej"
1869 - William Stanley Jevons, logik z Owens College w Manchesterze, opracowuje maszynę do
rozwiązywania zadań logicznych, mechanizującą w pewnym zakresie wnioskowanie dedukcyjne
1833 - Charles Babbage tworzy "machinę analityczną"; budowa urządzenia, faktycznie mechanicznego
protokomputera, nie będzie zakończona
1834 - Ada Lovelace, córka Babbage\'a, opisuje jego konstrukcje
1848 - George Boole tworzy swoją algebrę, która w sto lat później odegra kolosalną rolę w konstrukcji
komputera
1850
- Amedee Mannheim udoskonala suwak; w tej właśnie postaci, zwanej "suwakiem Mannheima",
urządzenie to będzie znane dziesięciolecia.
- D. D. Parmalee, amerykański konstruktor, patentuje sumator wyposażony w klawiaturę
1855 - Pehr George Scheutz buduje uproszczoną wersję maszyny różnicowej Babbage\'a

1872 - Frank Baldwin ulepsza kalkulator. Uzyskuje patent w roku 1875.
1874 - Willgodt Odhner skonstruował arytmometr zbudowany z zębatek o zmiennej liczbie zębów
(tarcza Odhnera).Produkcja została rozpoczęta w Petersburgu w 1891r.

Arytmometr

Odhnera z 1874.

1878
- Pafnutij L. Czebyszew konstruuje maszynę do dodawania, którą udoskonali w 1881 r., rozszerzając
jej możliwości eksploatacyjne o wykonywanie czynności mnożenia i dzielenia; maszyna
wykorzystywał tzw. dziesiątkowanie ciągłe, umożliwiające zwiększenie szybkości pracy
- polski inżynier Bruno Abdank-Abakanowicz wynajduje mechaniczny integraf (odmiana integratora)
1879 - 4 listopada - James Jacob Ritty patentuje kasę automatyczną
1880 - Lord Kelvin kreśli plany analizatora różniczkowego; nigdy nie zostaną zrealizowane
1880
- Herman Hollerith używa skonstruowanej przez siebie maszyny liczącej (właściwie zestawu maszyn)
do przeprowadzenia obliczeń związanych ze spisem ludności w USA. Założona przez niego wówczas
firma, to dzisiejszy IBM
- Ramon Verea, zamieszkały w Nowym Jorku Hiszpan, konstruuje pierwszy kalkulator mnożący liczby
bezpośrednio, a nie przez powtarzane sumowanie
1881
- Edwin Thacher patentuje kolejne udoskonalenie suwaka
- James Ritty sprzedaje swój patent niejakiemu Jacobowi H. Eckertowi, który poźniej założy National
Manufacturing Company (późniejsza NCR, National Cash Register).
1884 - powstaje Institute for Electrical Engineers (IEE, późniejszy IEEE).
1885 - Dorr E. Felt tworzy "Comptometer", pierwszy profesjonalny arytmometr, w którym liczby
wprowadza się za pomocą klawiszy.
1886 - The American Arithmometer Company wprowadza na rynek maszynę sumującą konstrukcji
Williama Sewarda Burroughsa.
1888 - William S. Burroughs uzyskuje patent na maszynę sumującą, która może drukować wyniki
obliczeń
1889 - biurkowy arytmometr Felta, drukujący wyniki obliczeń
1892 - William S. Burroughs konstruuje 90-klawiszowy sumator, który może liczyć na liczbach 9-
cyfrowych.
1894 - Otto Steiger patentuje maszynę mnożącą "Millionaire"
1896 - 3 grudnia Herman Hollerith organizuje Tabulating Machine Company z kapitałem początkowym
100 000 USD.

1900-1909

1900 - Wielki sukces maszyn i firmy Hermana Holleritha przy obliczaniu wyników kolejnego spisu
ludności USA. Użyto 311 tabulatorów, 20 sorterów i 1021 perforatorów, zużywając 120 milionów kart
perforowanych.
1903 - Nikola Tesla patentuje obwody elektryczne nazwane "bramkami" i "przełącznikami".
1906 - Lee De Forest wynajduje w USA lampę elektronową (triodę). To jeden z przełomowych
wynalazków w historii komputera
1907 - powstaje British Tabulating Machine Company (BTM), korzystająca z maszyn i patentów
Hermana Holleritha. Pół wieku później na jej bazie powstanie International Computers Ltd. (ICL)

1910-1919

1910 - James Powers, inżynier zatrudniony w U.S. Census Bureau, projektuje kartę perforowaną
nowego typu, z okrągłymi dziurkami i 90 kolumnami.
1912 - Rząd USA wytacza proces o monopolizację rynku firmie NCR. Po paru miesiącach kilku
wysokich urzędników firmy zostaje skazanych. Jest to pierwszy w dziejach proces antytrustowy w
branży informatycznej.
1913 - Leonardo Torres y Quevedo, hiszpański inżynier, tworzy podstawy teoretyczne automatyki
1915 - Edward Hebern wynajduje maszynę szyfrującą. Można ją uznać za protoplastę słynnej Enigmy
1917 - Jan Łukasiewicz wprowadził beznawiasowy zapis wyrażeń - odwrotną notacją polską,
popularnie zwany polskim zapisem
1919
- Hugo Koch, Holender, patentuje maszynę szyfrującą. Projekt zostanie potem użyty przez Niemca
Scherbiusa, do zbudowania Enigmy
- W. H. Eccles i F. W. Jordan projektują pierwszy przerzutnik dwustabilny (flip-flop)

Enigma

1920-1929

1924
- Computing-Tabulating-Recording Company (CTR) założona w roku 1911, zmienia nazwę na
International Business Machines Corporation, (IBM).
- Walther Bothe buduje pierwszą bramkę logiczną AND, co przyniesie mu Nagrodę Nobla 1954. W 40
lat później bramka AND będzie jednym z kluczowych elementów CPU komputera.
1925-1930 - Vannevar Bush projektuje pierwszą liczącą maszynę analogową, w której używa wielu
silników elektrycznych i licznych ruchomych części mechanicznych. Maszyna ma nazwę "integraph"
(maszyna całkująca); później nazwano ją analizatorem różniczkowym.
1926
- Derrick Henry Lehmer tworzy maszynę "Number-Sieve" do analizy podzielności liczb naturalnych
(zob. liczby pierwsze). Maszyna analizuje w ciągu sekundy 3000 liczb.
- Brandt Automatic Cashier, maszyna z klawiaturą, zdobywa szeroką popularność w USA.

1930-1939

1931 - Kurt Gödel, matematyk austriacki publikuje swoje słynne twierdzenie o niezupełności teorii
matematycznych, nazywane czasem zasadniczym twierdzeniem informatyki teoretycznej.
1931 - IBM uruchamia maszynę IBM 601
1935 - Douglas Hartree konstruuje w Manchester University kopię analizatora Busha.
1936 - Alan Turing publikuje pracę o "liczbach obliczalnych", w której inaczej formułuje twierdzenie
Gödla (zob. także prace Alonzo Churcha). Powstaje niezwykle ważne pojęcie maszyny Turinga
1936-1946 - Konrad Zuse i jego pierwsze prace.

1938
- George Philbrick konstruje elektroniczną maszynę analogową. Używa w nej jako wyjścia
oscyloskopu, co powoduje, że maszyna wygląda jak jednooki potwór; stąd jej nazwa Polyphemus,
nawiązująca do mitycznego Cyklopa.
- Claude E. Shannon publikuje rozprawę o reprezentacji klasycznego rachunku zdań za pomocą
obwodów elektrycznych
1939
- Bell Labs Model 1, pierwszy kalkulator przekaźnikowy, zdolny do wykonywania obliczeń na
odległość
- 1 stycznia w garażu w Kalifornii powstaje firma Hewlett-Packard jako spółka panów Williama
Hewletta i Davida Packarda. O kolejności nazwisk w nazwie zadecydował rzut monetą.
- Bomba kryptologiczna

1940-1949

1940 - W Bell Labs, Samuel Williams i George Stibitz budują kalkulator zdolny do rachowania na
liczbach zespolonych; maszyna poczatkowo nazywa się "Complex Number Calculator"; później staje
się znana jako "Model I Relay Calculator".
1941
- pierwszy w pełni działający (nie elektroniczny) komputer: Z3, twórca: dr Konrad Zuse
- 9 września - w Bronxville (stan New York) rodzi się Dennis MacAlistair Ritchie, haker, twórca języka
C i systemu Unix.
1942 - pierwszy w USA działający prototyp komputera Atanasoff-Berry Computer (ABC)
1943 - pierwsza działająca, w pełni programowalna, specjalizowana maszyna cyfrowa (do łamania
szyfrów), seryjnie produkowana: Colosssus
- rozpoczyna się projekt ENIAC
- w Nowym Orleanie, Luizjana rodzi się Ken Thompson, twórca systemu Unix
- 6 sierpnia - rodzi się Joe Postel, jeden z ojców Internetu
1944 - pierwszy duży komputer elektromechaniczny ogólnego zastosowania Harvard Mark I (inna
nazwa - IBM ASCC)
1945
- Konrad Zuse opracowuje język programowania Plankalkül
- Vannevar Bush w „Atlantic Monthly” w artykule As We May Think formułuje idee hipertekstu
1946
- 15 lutego zostaje zaprezentowany ENIAC
- John von Neumann formułuje Architekturę Von Neumanna
1947 - założenie ACM (Association for Computing Machinery)
1948
- utworzenie Grupy Aparatów Matematycznych (GAM) w Państwowym Instytucie Matematycznym

(PIM) w Warszawie; kierownik Henryk Greniewski.
- pierwszy prototyp komputera z elektroniczną pamięcią programu - Manchester Mark I
- ANACOM - maszyna analogowa firmy Westinghouse Electric Company
- brytyjski matematyk Hartree przepowiadał: "jedna maszyna EDSAC (512 słów pamięci, 1000
operacji na sekundę, brak pamięci pomocniczej) wystarczy do zaspokojenia wszystkich potrzeb
obliczeniowych Wielkiej Brytanii".
1949 - pierwszy w pełni działający duży komputer z elektroniczną pamięcią programu: EDSAC

ENIAC z 1946r.

1950-1959

1950 - pierwszy komputer liczący w czasie rzeczywistym Whirlwind I
1951 - pierwszy komputer dostępny ogólnie w wolnej sprzedaży: UNIVAC I
1952 - EDVAC ("Electronic Discrete Variable Automatic Computer"); wśród twórców: John Presper
Eckert, John W. Mauchly, John von Neumann.
1953
- pierwszy komputer firmy IBM: IBM 701; pierwszy brytyjski komputer dostępny na rynku: LEO
(Lyons Electronic Office)
- powstanie Katedry Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii na Politechnice Warszawskiej;
kierownik Antoni Kiliński.

1955 - uruchomienie w GAM w Polsce pierwszej maszyny analogowej ARR.
1956
- utworzenie Pracowni Obliczeniowej w Instytucie Badań Jądrowych PAN; kierownik Marek
Greniewski.
- utworzenie Zakładu Aparatów Matematycznych (ZAM) PAN (w miejsce GAM); kierownik: Romuald
Marczyński, a później Leon Łukaszewicz.

1957
- pierwszy komputer zbudowany w całości w technice fizyki ciała stałego - NCR 304
- pierwsza pamięć dyskowa z ruchomymi głowicami zapisu/odczytu - IBM 305
- powstaje DEC (Digital Equipment Corporation, inaczej Digital)
- USA w reakcji na wystrzelenie sputnika przez ZSRR powołują agencję ARPA (Advanced Research
Projects Agency), potem przemianowaną na DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency).
Organizacja ta przyczyni się później do stworzenia Internetu.

1958
- XYZ - pierwszy polski komputer oddany do eksploatacji
- utworzenie Zakładu Aparatów Matematycznych (ZAM) PAN (w miejsce GAM); kierownik: Romuald
Marczyński, a później Leon Łukaszewicz.

1959
- pierwszy minikomputer - PDP-1
- utworzenie Zakładu Produkcji Doświadczalnej Maszyn Matematycznych przy ZAM PAN.
- utworzenie Wrocławskich Zakładów Elektronicznych Elwro; dyrektor Marian Tarnkowski.
- przekształcenie OO IBJ PAN w Zakład Matematyki Stosowanej IBJ PAN; kierownik Mieczysław
Warmus.

XYZ z 1958r.

1960-1969

1960
14. marca wydany zostaje LISP
- w maju opublikowany został raport Algola 60
- zbudowanie prototypu maszyny UMC 1 na Politechnice Warszawskiej.
- uruchomienie maszyny Odra 1001, pierwszej maszyny cyfrowej zbudowanej w pełni w zakładach
Elwro.
1961
- pierwszy dostępny komercyjnie układ scalony
- utworzenie Centrum Obliczeniowego PAN (CO PAN); dyrektor Mieczysław Warmus.
1962
- zakup komputera Urał 2 dla CO PAN
- przekształcenie ZAM PAN w Instytut Maszyn Matematycznych (IMM) PAN, a ZPDMM w Zakład
Doświadczalny (ZD) IMM PAN.
- utworzenie w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego Katedry Metod
Numerycznych (KMN), w której zainstalowano angielski komputer Elliott 803; kierownik KMN Stefan
Paszkowski.
- utworzenie specjalności maszyny matematyczne na Wydziale Łączności Politechniki Wrocławskiej.
1963
- pierwszy komercyjnie dostępny monitor z ekranem do współpracy z komputerem przy komputerze
PDP-1
- utworzenie w Politechnice Warszawskiej Katedry Budowy Maszyn Matematycznych i Zakładu
Doświadczalnego tej Katedry z Katedry Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii oraz Katedry
Technologii Sprzętu Elektronicznego; kierownik - Antoni Kiliński.
- utworzenie w Politechnice Wrocławskiej Katedry Konstrukcji Maszyn Cyfrowych; kierownik Jerzy
Bromirski.

1964
- w Wojskowej Akademii Technicznej zbudowano prototyp komputera analogowego ELWAT
produkowanego przez zakład Elwro

- skonstruowanie "myszki" (Douglas Engelbart) i nadanie tej nazwy
- pierwszy wielkoskalowy system komputerowy pracujący w trybie on-line i w czasie rzeczywistym
SABRE (Semi Automatic Business Research Environment), system rezerwacji biletów.
- w raporcie On Distributed Communications Networks Paula Barana z RAND Corporation znajduje
się propozycja decentralizacji sieci komputerowej, co pozwoli na jej działanie nawet w przypadku
awarii jej części.
- utworzenie Zakładu Obliczeń Numerycznych w Uniwersytecie Warszawskim, w którym
zainstalowano duński komputer GIER; kierownik - Stanisław Turski.

Komputer analogowy ELWAT.

1965
- powstanie Zakładów Elektronicznej Techniki Obliczeniowej (ZETO) w większych miastach Polski
- uruchomienie maszyny UMC 10, tranzystorowej wersji maszyny UMC 1.
1966
- ZAM 41 - pierwszy polski komputer do przetwarzania danych.
1967
- Uruchomienie w ZE Elwro seryjnej produkcji maszyn Odra 1204.
- podpisanie porozumienia między firmami ICL i Elwro na produkcję w Elwro maszyn zgodnych z
modelem ICL
1968
- powstaje firma Intel
- pierwsze publiczne zademonstrowanie możliwości myszki na konferencji komputerowej w San
Francisco
- otwarcie na Wojskowej Akademii Technicznej Wydziału Cybernetyki
1969
- Agencja ARPA tworzy sieć składającą się z czterech komputerów. Powstaje ARPAnet.
- pierwsza wersja systemu operacyjnego Unix powstaje w Bell Labs na komputery architektury PDP-7
i PDP-9 firmy DEC. Główni autorzy: Ken Thompson i Dennis Ritchie.

1970-1979

1970
- pierwszy graficzny, "okienkowy" interfejs użytkownika.
- pierwsza wielkoskalowa implementacja poczty elektronicznej.
- uruchomiono pierwszą wersję FTP (File Transfer Protocol).

1971
- prototyp komputera Odra 1305
- pierwszy mikroprocesor dostępny komercyjnie Intel 4004
- pierwsze użycie (8-calowych) dyskietek
- pierwsza wiadomość elektroniczna wysłana przez Raya Tomlinsona zapoczątkowuje erę poczty
elektronicznej..

Otwarta jednostka centralna Odra 1305 z ok. 1973r.

1972
- Intel wypuszcza mikroprocesor 8008
- pierwszy mikrokomputer w wolnej sprzedaży MITS 816
- stworzono program Telnet, umożliwiający łączenie się z odległymi komputerami oraz uruchamianie
na nich innych programów.
1973
- pierwszy w pełni działający komputer osobisty wyposażony w monitor - Alto
- do ARPAnetu należy już 35 komputerów. Przyłączono doń University College of London w Anglii i
Royal Radar Establishment w Norwegii. Są to pierwsze w Internecie instytucje naukowe spoza USA.
1974
- Intel wypuszcza mikroprocesor 4040
- Vinton Cerf i Bob Kahn w raporcie badawczym A Protocol for Packet Intercommunication
dotyczącym protokołu TCP po raz pierwszy w historii używają słowa Internet.
- pierwsza reklama komputera osobistego (w czasopiśmie "QST" w USA) Scelbi ("SCientific,
ELectronic and BIological")
- pierwszy szeroko reklamowany komputer osobisty w zestawie do samodzielnego montażu - Mark-8
1975
- pierwszy produkowany masowo i profesjonalnie reklamowany oraz sprzedawany (w zestawie do
montażu i jako całość) komputer osobisty: Altair 8800
- pierwszy zintegrowany ekran graficzno-tekstowy
- pierwsze użycie hipertekstu
- pierwszy komputer osobisty IBM (klęska kampanii marketingowej i sprzedaży)- IBM 5100
1976
- pierwszy komputer osobisty sprzedawany z pełnym sukcesem rynkowym Apple II
- Mike Lesk z AT&T Bell Labs opracowuje protokół UUCP (Unix to Unix Copy Protocol). Protokół
ten był używany w początkowym okresie istnienia grup dyskusyjnych Usenet.
1977
- powstaje pierwsza lista dyskusyjna (mailing list) dzięki sieci TheoryNet, która połączyła przy użyciu
poczty elektronicznej stu naukowców.
- opracowane zostają protokoły TCP i IP.
1978
- Studenci Tom Truscott, Jim Ellis i Steve Bellovin tworzą Usenet
- Intel wypuszcza mikroprocesor 8086
1979
- Intel wypuszcza mikroprocesor 8088

1980-1989

1980
- IBM kupuje od Microsoftu (bazowany na QDOS-e) system DOS 1.0 dla przygotowywanej platformy
PC
- 14 sierpnia IBM udostępnia pierwsze komputery osobiste swej architektury
- France Telecom uruchamia we Francji sieć Minitel
- ukazuje się ZX-81 firmy Sinclair
1981
- pierwszy komputer osobisty IBM sprzedawany z pełnym sukcesem rynkowym IBM PC
- pierwszy przenośny komputer osobisty z ekranem, napędem dyskietek i torbą podróżną Osborne 1
- Ted Nelson tworzy koncepcję hipertekstowej bazy danych Xanadu, w skład której wchodzą
informacje z płatnym dostępem. Rozwiązanie to nigdy nie doczekało się realizacji. Pewnym
pokrewieństwem do Xanadu może legitymować się WWW.

ZX Spectrum z 1982.

1982
- NEC Corporation wprowadzana na japoński rynek maszyny PC98
- powstaje Sun Microsystems
- ukazuje się Sinclair ZX Spectrum
- 1 lutego - ukazał się 80286 - mikroprocesor firmy Intel zastosowany w komputerze IBM AT firmy
IBM.
- po raz pierwszy pojawiają się - tak powszechne dzisiaj -„śmieszki”, „emotikony” (smileys), tekstowe
znaczki wyrażające emocje.
1983
- Ten rok uważa się za początek Internetu. Stworzona zostaje wojskowa sieć MILnet poprzez
oddzielenie węzłów wojskowych od ARPAnetu. W ARPAnet hosty i podsieci zaczynają używać
protokołu TCP/IP.
- Richard Stallman rozpoczyna projekt GNU mający na celu stworzenie wolnodostępnego systemu
operacyjnego kompatybilnego z systemem Unix.

1984
- powstaje Mazovia, polska wersja IBM PC/XT produkowana seryjnie
- National Science Foundation tworzy NSFNET, sieć szybkich superkomputerów wykorzystywanych
do celów naukowych.
- Paul Mockapetris publikuje specyfikację DNS (Domain Name System).
- powstaje NNTP (Network News Transfer Protocol), protokół używany do wymiany grup
dyskusyjnych.
- powstaje usługa on-line „Prodigy”, pozwalająca na zakupy, dostęp do informacji i rozrywki.
Wdrożenie „Prodigy” następuje dopiero w 1988 roku.

1985
- Intel wypuszcza mikroprocesor 80386DX
- w „Neuromancerze” Williama Gibsona - powieści science fiction - po raz pierwszy zostaje użyta
nazwa cyberspace. Wiele ze stworzonych w tej powieści koncepcji materializuje się w dalszym
rozwoju Internetu.
- zarejestrowana zostaje pierwsza domena komercyjna - symbolics.com - dla firmy tworzącej programy
i sprzęt dla języka programowania Lisp.
- powstaje America Online.
1986
- grupy dyskusyjne Usenet zostają zorganizowane w hierarchie – takie, jak comp.*, news.* i misc.*.
- w Polsce powstaje węzeł Fidonet w redakcji pisma Komputer.
1987 - powstaje hierarchia alt.* - obecnie skupiającą najwięcej grup dyskusyjnych
1988
- Powstają grupy dyskusyjne: alt. sex, alt. drugs i alt. rock-n-roll.
- Internet Relay Chat (IRC) zostaje stworzony przez Fina Jarkko Oikarinena jako system internetowych
pogawędek.
- Intel wypuszcza mikroprocesor 80386SX
- Polski edytor tekstu TAG.
1989
- ARPAnet przestaje istnieć.
- w Polsce powstaje elektroniczne pismo Donosy, założone przez Ksawerego Stojdę
- Gari Kasparow pokonuje w meczu szachowym komputer Deep Thought
- Intel wypuszcza mikroprocesor 80486DX

1990-1999

1990
- Tim Berners-Lee tworzy World Wide Web - początkowo jako wsparcie dla fizyków w CERN. Projekt
powstaje na komputerze "NeXT". W rok później zostaje zainstalowany na serwerach CERN.
- w maju - Polska zostaje przyjęta do EARN, części sieci BITNET.
o28 listopada - połączenie sieci z Wrocławiem, pierwszym miastem poza Warszawą.
1991
- Intel wypuszcza mikroprocesor 80486SX
- Paul Linder i Mark P. McCahil z uniwersytetu w Minessocie opracowują system tworzenia menu
„Gopher” („Świstak”). Powstaje usługa wyszukiwawcza „Archie”.
- Linus Torvalds anonsuje początek prac nad jądrem Linuksa
o23 sierpnia - przychodzi z Hamburga pierwsza odpowiedź na pocztę elektroniczną wysłaną z Polski.
- w styczniu - liczba użytkowników Internetu w Polsce przekracza 2000 osób.
- w końcu sierpnia uruchomione zostaje pierwsze połączenie internetowe z Warszawy do Kopenhagi.
1992
- po raz pierwszy Jean Armour Polly w swoim artykule o Internecie używa sformułowania surfing.
Pojawia się również termin cybersex.
- powstaje Internet Society, organizacja powołana do rozwijania Internetu.
- Intel wypuszcza mikroprocesor 80486DX2
- w Polsce TPSA oddaje do użytku sieć pakietową pod nazwą Polpak.
1993
- Intel wypuszcza mikroprocesor Pentium 60 MHz
- powstaje pierwsza graficzna przeglądarka WWW: - „Mosaic”. Dzięki niej znacznie wzrasta
popularność Internetu.

- Microsoft stwierdza, że większość ludzi nigdy nie będzie potrzebować modemów szybszych niż 2400
bps.
- w Internecie pojawia się witryna Białego Domu.
- w Polsce powstaje Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa - NASK.
1994
- Na rynku pojawiają się mikroprocesory Intela Pentium 75, 90, 100, 133 MHz
- Powstaje Yahoo!. Twórcami tego katalogu zasobów internetowych są David Filo i Jerry Yang.
- 12 kwietnia - firma prawnicza Canter & Siegel wysyła na sześć tysięcy grup dyskusyjnych, pierwszy
w dziejach spam promujący jej usługi w loterii pozwoleń na pracę w USA
1995
- Intel wypuszcza mikroprocesor Pentium Pro
- Marc Andreessen tworzy Navigatora. W sierpniu Netscape wchodzi na giełdę. Rozpoczyna się „wojna
przeglądarek”.
- powstaje technologia przesyłania ciągłej transmisji dźwiękowej przez Internet - RealAudio.
- Sun wypuszcza na rynek język programowania Java.
1996
- Intel wypuszcza mikroprocesor Pentium MMX
- Wprowadzone zostaje na rynek WebTV - próba wypełnienia luki pomiędzy Internetem a telewizją.
- w lutym - Gari Kasparow pokonał komputer Deep Blue w regulaminowym meczu liczącym sześć
partii, rozegranym w Filadelfii z okazji obchodów 50-lecia Towarzystwa Maszyn Liczących (ACM,
Association for Computing Machines (http://www.acm.org/))
- w maju - Procter&Gamble staje się pierwszym dużym reklamodawcą internetowym, który zamierza
płacić nie za „spojrzenia”, ale za „kliknięcia” na bajer reklamowy; Telekomunikacja Polska uruchamia
usługę komutowanego dostępu do Internetu
- w lipcu - rozpoczyna działalność MSNBC, wspólny projekt Microsoft i telewizji NBC.
- w sierpniu - piosenkarz David Bowie wypuszcza swój nowy singiel - Telling Lies - tylko w
Internecie.
1997
- Prezydent Bill Clinton po raz pierwszy wspomina Internet w swej odezwie do narodu.
- W maju komputer Deep Blue firmy IBM pokonuje arcymistrza szachowego Gariego Kasparowa w
rozgrywce transmitowanej przez Internet na żywo.
- Intel wypuszcza mikroprocesor Pentium II
1998
- Larry Page i Sergey Brin zakładają firmę Google - ich wyszukiwarka wkrótce stanie się jednym z
najpotężniejszych narzędzi znajdowania informacji w Sieci
1999
- Intel wypuszcza całą serię mikroprocesorów klasy Pentium III - włącznie do szybkości 800 MHz

2000-2004

- Prawdziwy "wysyp" potężnych mikroprocesorów Intela do komputerów stacjonarnych i przenośnych;
Pentium III Xeon osiąga szybkość zegara 1 GHz
2001
- Powtarza się historia z poprzedniego roku - pojawia się mnóstwo nowych mikroprocesorów Intela, w
tym Pentium 4
2003
- 15 stycznia - FreeBSD 5
- 18 lutego - wydana zostaje przeglądarka Netscape w wersji 7.02
- 19 marca - ukazuje się wersja 9.0 dystrybucji Linux Slackware

- 24 kwietnia - premiera Microsoft Windows Server 2003
- 16 maja - ukazuje się Mozilla Firebird 0.6 (dawniej Phoenix, obecnie Mozilla Firefox)
- 30 czerwca - ukazują się Netscape 7.1 i Mozilla 1.4.
- 5 sierpnia - ukazuje się wersja 1.4 dystrybucji Linux Gentoo
- 15 lipca - AOL rozwiązuje zespół programistów pracujący nad przeglądarką Netscape; powstaje
Fundacja Mozilla
- 18 lipca - po 29 latach bezawaryjnego działania kończy pracę ostatni w Polsce komputer serii Odra
- 26 września - ukazuje się wersja 9.1 dystrybucji Linux Slackware
- 15 października - ukazuje się pakiet aplikacji Mozilla w wersji 1.5
- 17 grudnia ukazuje się nowa stabilna wersja jądra 2.6.0 systemu Linux

2004
- 22 czerwca - ukazuje się wersja 10.0 dystrybucji Linux Slackware
- Rosnąca popularność norweskiej przeglądarki Opera; jest już w wersji stabilnej 7.54PL i beta 7.60
- 9 listopada - premiera przeglądarki Mozilla Firefox 1.0