1

na prawach r

ę

kopisu

ENERGETYKA A

Ś

RODOWISKO

konspekt wykładu

dr in

ż

. Maria Mazur

Wydział Mechaniczno-Energetyczny
Politechnika Wrocławska

1. Ustawa Prawo ochrony

ś

rodowiska

1.1.Ogólne zasady korzystania ze

ś

rodowiska

1.2. Ogólne zasady gospodarczego korzystania ze

ś

rodowiska

1.3. Pozwolenia na gospodarcze korzystanie ze

ś

rodowiska

2. Polityka energetyczna

Polityka energetyczna dla Europy – cele na rok 2010

Dyrektywy Unii Europejskiej – produkcja energii a

ś

rodowisko

Polityka energetyczna dla Polski – prognoza zapotrzebowania na paliwa i energi

ę

do 2030 roku

3. Dyrektywa LCP

Standardy emisyjne

Kryteria ustalania standardów

Szczególne przypadki

Sankcje

4. Dyrektywa IPPC

System prawny

Zakres pozwolenia zintegrowanego

Termin BAT

Termin BREF

5. Dyrektywa NEC

6. Dyrektywa klimatyczna

Podstawy prawne

Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie

ń

do emisji CO

2

7.

Ś

wiadectwa pochodzenia energii (certyfikaty)

Podstawy prawne

Rodzaje

ś

wiadectw pochodzenia

Wrocław 2010

2

1.

USTAWA PRAWO OCHRONY

Ś

RODOWISKA

tekst jednolity: Dziennik Ustaw, 2008 rok, nr 25 poz. 150

1

1

.

.

1

1

.

.

O

O

G

G

Ó

Ó

L

L

N

N

E

E

Z

Z

A

A

S

S

A

A

D

D

Y

Y

K

K

O

O

R

R

Z

Z

Y

Y

S

S

T

T

A

A

N

N

I

I

A

A

Z

Z

E

E

Ś

Ś

R

R

O

O

D

D

O

O

W

W

I

I

S

S

K

K

A

A

Powszechne korzystanie ze

ś

rodowiska przysługuje z mocy ustawy ka

ż

demu i obejmuje

korzystanie ze

ś

rodowiska, bez u

ż

ycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz

gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu …

Korzystanie ze

ś

rodowiska wykraczaj

ą

ce poza ramy korzystania powszechnego mo

ż

e by

ć

,

w drodze

ustawy,

obwarowane

obowi

ą

zkiem

uzyskania

pozwolenia,

ustalaj

ą

cego

w szczególno

ś

ci zakres i warunki tego korzystania, wydanego przez wła

ś

ciwy organ ochrony

ś

rodowiska.

Ochrona

jednego

lub

kilku

elementów

przyrodniczych

powinna

by

ć

realizowana

z uwzgl

ę

dnieniem ochrony pozostałych elementów.

Kto powoduje zanieczyszczenie

ś

rodowiska, ponosi koszty usuni

ę

cia skutków tego

zanieczyszczenia. Kto mo

ż

e spowodowa

ć

zanieczyszczenie

ś

rodowiska, ponosi koszty

zapobiegania temu zanieczyszczeniu.

Ka

ż

dy ma prawo do informacji o

ś

rodowisku i jego ochronie na warunkach okre

ś

lonych ustaw

ą

Decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotycz

ą

cych ochrony

ś

rodowiska jest niewa

ż

na.

1

1

.

.

2

2

.

.

O

O

G

G

Ó

Ó

L

L

N

N

E

E

Z

Z

A

A

S

S

A

A

D

D

Y

Y

G

G

O

O

S

S

P

P

O

O

D

D

A

A

R

R

C

C

Z

Z

E

E

G

G

O

O

K

K

O

O

R

R

Z

Z

Y

Y

S

S

T

T

A

A

N

N

I

I

A

A

Z

Z

E

E

Ś

Ś

R

R

O

O

D

D

O

O

W

W

I

I

S

S

K

K

A

A

S

S

t

t

a

a

n

n

d

d

a

a

r

r

d

d

y

y

i

i

m

m

i

i

s

s

y

y

j

j

n

n

e

e

i

i

e

e

m

m

i

i

s

s

y

y

j

j

n

n

e

e

i

i

k

k

o

o

n

n

t

t

r

r

o

o

l

l

a

a

e

e

m

m

i

i

s

s

j

j

i

i

Ustalone s

ą

standardy standardy jako

ś

ci

ś

rodowiska (imisyjne) oraz standardy emisyjne.

Eksploatacja instalacji lub urz

ą

dzenia nie powinna powodowa

ć

przekroczenia standardów jako

ś

ci

ś

rodowiska. Eksploatacja instalacji lub urz

ą

dzenia nie powinna powodowa

ć

przekroczenia standardów

emisyjnych.

Dotrzymanie standardów emisyjnych nie zwalnia z obowi

ą

zku zachowania standardów jako

ś

ci

ś

rodowiska. Standardy emisyjne nie obowi

ą

zuj

ą

w odbiegaj

ą

cych od normy warunkach pracy

instalacji lub urz

ą

dzenia. Okres rozruchu, awarii i likwidacji instalacji lub urz

ą

dzenia



powinien wynika

ć

z

uzasadnionych potrzeb technicznych i nie mo

ż

e wyst

ę

powa

ć

dłu

ż

ej ni

ż

jest to konieczne.

Prowadz

ą

cy instalacj

ę

oraz u

ż

ytkownik s

ą

zobowi

ą

zani do okresowych lub ci

ą

głych pomiarów emisji (w

zale

ż

no

ś

ci od stopnia oddziaływani instalacji/urz

ą

dzenia na

ś

rodowisko), ewidencjonowania ich wyników

oraz przechowywania przez okres 5 lat. (instalacje energetycznego spalania paliw -pomiary ci

ą

głe –

ł

ą

czna moc cieplna nie mniejsza ni

ż

100 MW

t

)

1

1

.

.

2

2

.

.

2

2

.

.

Opłata za gospodarcze korzystanie ze

ś

rodowiska

Jest ponoszona za:

wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza w zale

ż

no

ś

ci od ilo

ś

ci i rodzaju tych

zanieczyszcze

ń

,

wprowadzanie

ś

cieków do wód lub do ziemi w zale

ż

no

ś

ci od rodzaju i ilo

ś

ci substancji w nich

zawartych (wody chłodnicze – od temperatury, ale wy

ż

szej od 25 0C), a w przypadku wód

opadowych lub roztopowych – od wielko

ś

ci, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego

wody s

ą

odprowadzane,

pobór wód, w zale

ż

no

ś

ci od ilo

ś

ci i jako

ś

ci pobranej wody oraz od tego czy pobrano wod

ę

powierzchniowa czy podziemn

ą

,

składowanie odpadów w zale

ż

no

ś

ci od ich ilo

ś

ci i rodzaju,

1

1

.

.

2

2

.

.

3

3

.

.

O

O

p

p

ł

ł

a

a

t

t

y

y

p

p

o

o

d

d

w

w

y

y

ż

ż

s

s

z

z

o

o

n

n

e

e

Podmiot korzystaj

ą

cy ze

ś

rodowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi

opłat

ę

podwy

ż

szon

ą

za korzystanie ze

ś

rodowiska.

Opłaty podwy

ż

szone o 500% w przypadku braku wymaganego pozwolenia na:

wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów,

pobór wód lub wprowadzanie

ś

cieków do wód lub do ziemi.

3

Za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzaj

ą

cej instrukcj

ę

eksploatacji składowiska

odpadów opłaty podwy

ż

szone w wysoko

ś

ci 0,05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów

na składowisku za ka

ż

d

ą

dob

ę

składowania, chyba

ż

e:

składowanie odpadów w miejscu na ten cel nie przeznaczonym - opłaty podwy

ż

szone w

wysoko

ś

ci 0,1 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za ka

ż

d

ą

dob

ę

składowania

nad brzegami zbiorników wodnych, a zwłaszcza w strefach ochronnych uj

ęć

wód i na terenach

wypływu wód z warstw wodono

ś

nych, na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody, na

terenach le

ś

nych albo uzdrowiskowych lub na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-

wypoczynkowe - opłaty podwy

ż

szone w wysoko

ś

ci 0,15 jednostkowej stawki opłaty za

umieszczenie odpadów na składowisku za ka

ż

d

ą

dob

ę

składowania

w przypadku pozbycia si

ę

odpadów do

ś

ródl

ą

dowych wód powierzchniowych i podziemnych,

morskich wód wewn

ę

trznych lub wód morza terytorialnego - opłaty podwy

ż

szone w wysoko

ś

ci 100-

krotnej jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.

1

1

.

.

2

2

.

.

4

4

.

.

A

A

d

d

m

m

i

i

n

n

i

i

s

s

t

t

r

r

a

a

c

c

y

y

j

j

n

n

e

e

k

k

a

a

r

r

y

y

p

p

i

i

e

e

n

n

i

i

ę

ę

ż

ż

n

n

e

e

W razie korzystania ze

ś

rodowiska z przekroczeniem lub naruszeniem warunków okre

ś

lonych w pozwoleniu

lub innej decyzji podmiot korzystaj

ą

cy ze

ś

rodowiska ponosi oprócz opłaty, administracyjn

ą

kar

ę

pieni

ęż

n

ą

.

Kar

ę

wymierza si

ę

w wysoko

ś

ci 10-krotnej wielko

ś

ci jednostkowej stawki opłat:za wprowadzanie gazów

lub pyłów do powietrza,za pobór wód.

Za składowanie odpadów z naruszeniem warunków dotycz

ą

cych rodzaju i sposobów składowania

odpadów, okre

ś

lonych w decyzji zatwierdzaj

ą

cej instrukcj

ę

eksploatacji składowiska, lub magazynowanie

odpadów z naruszeniem decyzji okre

ś

laj

ą

cej miejsce i sposób magazynowania odpadów wymierza si

ę

kar

ę

w wysoko

ś

ci 0,1 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za ka

ż

d

ą

dob

ę

składowania.

Wymiar kary biegn

ą

cej ustala si

ę

uwzgl

ę

dniaj

ą

c przekroczenie lub naruszenie w skali doby, chyba

ż

e jest to

przekroczenie ilo

ś

ci lub rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza - przekroczenie w skali

godziny.

Bieg naliczania kary ustaje po wykazaniu przed podmiot gospodarczy,

ż

e jest o.k, ale je

ś

li poda nieprawd

ę

–

na okres 60 dni stawka kary ulega podwojeniu.

1

1

.

.

2

2

.

.

5

5

.

.

0

0

d

d

p

p

o

o

w

w

i

i

e

e

d

d

z

z

i

i

a

a

l

l

n

n

o

o

ś

ś

ć

ć

w

w

o

o

c

c

h

h

r

r

o

o

n

n

i

i

e

e

ś

ś

r

r

o

o

d

d

o

o

w

w

i

i

s

s

k

k

a

a

Odpowiedzialno

ść

cywilna

Do odpowiedzialno

ś

ci za szkody spowodowane oddziaływaniem na

ś

rodowisko stosuje si

ę

przepisy

Kodeksu cywilnego, je

ż

eli ustawa nie stanowi inaczej.

Odpowiedzialno

ś

ci za szkody wyrz

ą

dzone oddziaływaniem na

ś

rodowisko nie wył

ą

cza okoliczno

ś

ci,

ż

e działalno

ść

b

ę

d

ą

ca przyczyn

ą

powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej

granicach.

Odpowiedzialno

ść

karna

Kara aresztu albo ograniczenia wolno

ś

ci albo grzywny np. w takich przypadkach jak:

1. eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków,
2. naruszenie zakazu wprowadzania do obrotu lub ponownego wykorzystania substancji stwarzaj

ą

cych

szczególne zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska (PCB, azbest).

Odpowiedzialno

ść

administracyjna

Je

ż

eli podmiot korzystaj

ą

cy ze

ś

rodowiska negatywnie oddziałuje na

ś

rodowisko, organ ochrony

ś

rodowiska

mo

ż

e, w drodze decyzji, nało

ż

y

ć

obowi

ą

zek:

1. ograniczenia oddziaływania na

ś

rodowisko i jego zagro

ż

enia,

2. przywrócenia

ś

rodowiska do stanu wła

ś

ciwego.

1.3. POZWOLENIA NA GOSPODARCZE KOZRYSTANIE ZE

Ś

RODOWISKA

1.3.1. Rodzaje pozwole

ń

na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;

wodno prawne na wprowadzanie

ś

cieków do wód lub do ziemi;

na wytwarzanie odpadów;

zintegrowane

1.3.2. Instalacje, z których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza nie wymaga zgłoszenia ani
pozwolenia

instalacje energetyczne (w których nast

ę

puje proces spalania paliw w celu wytworzenia wył

ą

cznie

energii) o nominalnej mocy cieplnej (ł

ą

cznej na terenie jednego zakładu) do 1 MW bez wzgl

ę

du na

rodzaj spalanego paliwa

4

instalacje inne ni

ż

energetyczne, w których spalane s

ą

paliwa, o nominalnej mocy cieplnej

(ł

ą

cznej na terenie na jednego zakładu) do 0,5 MW

Dziennik Ustaw, 2004 rok, Nr 283 poz.2839

1.3.3. Instalacje energetyczne, z których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wymaga
zgłoszenia, ale nie wymaga pozwolenia na emisj

ę

:

1- 5 MW - opalane w

ę

glem kamiennym,

1-10 MW - opalane koksem, drewnem, słom

ą

, olejem nap

ę

dowym, olejem opałowym, benzyn

ą

lub

w

ę

glem kamiennym i koksem, drewnem, słom

ą

, olejem nap

ę

dowym, olejem opałowym, benzyn

ą

,

je

ż

eli nominalna moc cieplna wprowadzona w w

ę

glu kamiennym nie przekracza 5 MW

1-15 MW - opalane paliwem gazowym lub opalane paliwem gazowym oraz w

ę

glem kamiennym,

koksem, drewnem, słom

ą

, olejem nap

ę

dowym, olejem opałowym, benzyn

ą

, je

ż

eli nominalna moc

cieplna wprowadzona w w

ę

glu kamiennym nie przekracza 5 MW, a nominalna moc cieplna)

wprowadzona w w

ę

glu kamiennym, koksie, drewnie, słomie, oleju nap

ę

dowym, oleju opałowym,

benzynie nie przekracza 10 MW

Jednostkowa stawka za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z jednostki spalonego paliwa w zale

ż

no

ś

ci

od rodzaju instalacji i mocy cieplnej (dla jednostek o ł

ą

cznej mocy nominalnej wi

ę

kszej od 1 MW nie

wymagaj

ą

cych pozwolenia) zale

ż

y od rodzaju paliwa i jego ilo

ś

ci oraz technologii spalania i od wyposa

ż

enia

instalacji w urz

ą

dzenia ochrony powietrza.

2.

POLITYKA ENERGETYCZNA

2.1. POLITYKA ENERGETYCZNA DLA EUROPY – CELE NA ROK 2020

dokument Rady Europejskiej z marca 2007

zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20 % w stosunku do roku 1990, z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

podwy

ż

szenia

tej warto

ś

ci do 30 % w przypadku osi

ą

gni

ę

cia porozumienia mi

ę

dzynarodowego:

kraje rozwini

ę

te – zmniejszenie emisji w porównywalnym stopniu,

bardziej zaawansowane gospodarczo kraje rozwijaj

ą

ce si

ę

– zmniejszenie emisji

proporcjonalnie do odpowiedzialno

ś

ci za zmiany klimatyczne i odpowiednio do ich mo

ż

liwo

ś

ci

zwi

ę

kszenie udziału odnawialnych

ź

ródeł energii do 20 %całkowitego zu

ż

ycia energii (dla Polski – 15 %)

zmniejszenie zu

ż

ycia energii o 20 % w stosunku do warto

ś

ci prognozowanych dla UE na 2020 rok, co

oznacza popraw

ę

efektywno

ś

ci energetycznej o 20 %

zwi

ę

kszenie udziału biopaliw w paliwach transportowych do 10%.

2.2. DYREKTYWY UNII EUROPEJSKIEJ – PRODUKCJA ENERGII A

Ś

RODOWISKO

dyrektywa LCP - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/80/WE z 23 pa

ź

dziernika 2001 r. w

sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszcze

ń

do powietrza z du

ż

ych

ź

ródeł spalania paliw

dyrektywa IPPC - Dyrektywa Rady 96/61/WE z 24 wrze

ś

nia 1996 r w sprawie zintegrowanego zapobiegania

zanieczyszczeniom i ich kontroli - pozwolenia zintegrowane ogniskuj

ą

ce wszystkie wymagania

„

ś

rodowiskowych dyrektyw UE - konieczno

ść

zastosowania najlepszej dost

ę

pnej techniki (BAT)

dyrektywa NEC - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/81/WE z 23 pa

ź

dziernika 2001 r. w

sprawie krajowych limitów emisji niektórych zanieczyszcze

ń

do powietrza - limity krajowych emisji SO2,

NOx, NH3 i LZO

dyrektywa klimatyczna - dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE z 13 pa

ź

dziernika 2003

r w sprawie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych - ustalenie zasad handlu emisjami gazów
cieplarnianych (CO2) w Unii Europejskiej:
- pocz

ą

tkowy obowi

ą

zkowy okres „rozgrzewkowy:” 2005-2007

- nast

ę

pne okresy pi

ę

cioletnie (w tym pierwszy pokrywaj

ą

cy si

ę

z wymaganiami protokołu z Kioto 2008-2012)

5

2.3. POLITYKA ENERGETYCZNA DLA POLSKI - PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA PALIWA I ENERGI

Ę

DO

2030 ROKU

0

25

50

75

100

125

2

0

0

5

2

0

1

0

2

0

1

5

2

0

2

0

2

0

2

5

2

0

3

0

Łączne zapotrzebowanie

do roku 2030, Mtoe

0

10

20

30

40

50

2

0

0

5

2

0

1

0

2

0

1

5

2

0

2

0

2

0

2

5

2

0

3

0

zapotrzebowanie

do roku 2030 w podziale na

nośniki, Mtoe

węgiel kam.

ropa

gaz ziemny

energia
odnawialna

węgiel brun.

energia
odnawialna

energia
jądrowa

No

ś

niki energii pierwotnej

6

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

2

0

0

5

2

0

1

0

2

0

1

5

2

0

2

0

2

0

2

5

2

0

3

0

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2

0

0

5

2

0

1

0

2

0

1

5

2

0

2

0

2

0

2

5

2

0

3

0

Produkcja w podziale na

surowce energetyczne, TWh

Łączna produkcja, TWh

węgiel kam.

ropa

gaz ziemny

hydroenergetyka

węgiel brun.

energia
odnawialna

energia
jądrowa

Produkcja energii elektrycznej

7

3. DYREKTYWA LCP (Large Combustion Power Plants)

rozporz

ą

dzenie Ministra

Ś

rodowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji

(Dziennik Ustaw z 2005 roku, Nr 260, poz.2181

)

3.1. STANDARDY EMISYJNE

Standardy emisyjne wyra

ż

one s

ą

jako st

ęż

enia substancji zanieczyszczaj

ą

cych, czyli stosunek masy

zanieczyszczenia w mg do obj

ę

to

ś

ci gazu w m

3

, w którym s

ą

rozproszone, przy czym obj

ę

to

ść

gazu

odniesiona jest do nast

ę

puj

ą

cych parametrów: ci

ś

nienie absolutne 1013 hPa, temperatura 273 K, stan gazu

– gaz suchy (zawarto

ść

wilgoci poni

ż

ej 0,005 kg H

2

O na 1 kg gazu suchego), zawarto

ść

tlenu zró

ż

nicowana

dla paliw i procesów ( w

ę

giel kamienny, brunatny, torf, biomasa – 6 % O

2

, paliwa ciekłe i gazowe, turbiny

gazowe – 15 % O

2

, spalarnie odpadów - 11 % O

2

.

Substancje normowane:

energetyczne spalanie i współspalanie paliw :SO

2

, NOx w przeliczeniu na NO

2

, pył)

spalarnie odpadów: SO

2

, NOx w przeliczeniu na NO

2

, pył, CO, HCl, HF, substancje organiczne w

postaci gazów i par wyra

ż

one jako całkowity w

ę

giel organiczny, metale ci

ęż

kie i ich zwi

ą

zki

wyra

ż

one jako metal (kadm, tal, rt

ęć

, antymon, arsen, ołów, chrom, kobalt, mied

ź

, mangan, nikiel,

wanad), dioksyny i furany

3.2. KRYTERIA USTALANIA STANDARDÓW EMISYJNYCH

1. „wiek

ź

ródła”

Ź

ródła istniej

ą

ce - pierwsze pozwolenie na budow

ę

lub odpowiednik tego pozwolenia wydano przed dniem

1 lipca 1987 r.

oddane do u

ż

ytkowania przed dniem 29 marca 1990 r.

oddane do u

ż

ytkowania po dniu 28 marca 1990 r.

Ź

ródła nowe - wniosek o wydanie pozwolenia na budow

ę

zło

ż

ono przed dniem 27 listopada 2002 r., a

ź

ródła zostały oddane do u

ż

ytkowania nie pó

ź

niej ni

ż

do dnia 27 listopada 2003 r

oddane do u

ż

ytkowania przed dniem 29.03.1990 r.

oddane do u

ż

ytkowania po dniu 28 marca 1990 r.

dla których wniosek o wydanie pozwolenia na budow

ę

zło

ż

ono po dniu 26 listopada 2002 r. lub

które zostały oddane do u

ż

ytkowania po dniu 27 listopada 2003 r.

ź

ródła istotnie zmienione po dniu 27 listopada 2003 r.

2. Rodzaj

ź

ródła

kocioł

turbina gazowa

instalacje spalania paliw, w których współspalane s

ą

odpady

spalarnia odpadów

3.Rodzaj paliwa

w

ę

giel kamienny

w

ę

giel brunatny

koks

biomasa

paliwa ciekłe

paliwa gazowe

paliwo klasyczne + odpady

układy wielopaliwowe

5. Nominalna moc cieplna

ilo

ść

energii wprowadzonej w paliwie do

ź

ródła w jednostce czasu przy jego nominalnym obci

ąż

eniu

granice przedziałów: 5 MW, 50 MW, 100 MW, (225) 300 MW, 500 MW

3.2. SZCZEGÓLNE PRZYPADKI

Standardy emisyjne ze

ź

ródeł nowych o ł

ą

cznej nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej ni

ż

50 MW, z których

gazy odlotowe s

ą

odprowadzane do powietrza wspólnym emitorem, stanowi

ą

standardy emisyjne

odpowiadaj

ą

ce ł

ą

cznej nominalnej mocy cieplnej tych

ź

ródeł.

Mniej rygorystyczne i nie podlegaj

ą

ce sukcesywnemu obni

ż

aniu s

ą

standardy emisyjne ze

ź

ródeł

istniej

ą

cych, które oddano do u

ż

ytkowania przed dniem 29 marca 1990 r., dla których prowadz

ą

cy takie

ź

ródła zobowi

ą

zał si

ę

w pisemnej deklaracji, zło

ż

onej wła

ś

ciwemu organowi ochrony

ś

rodowiska do dnia 30

8

czerwca 2004 r.,

ż

e

ź

ródło b

ę

dzie u

ż

ytkowane nie dłu

ż

ej ni

ż

do dnia 31 grudnia 2015 r., a czas jego

u

ż

ytkowania w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie przekroczy 20.000 godzin.

Ź

ródła wymienione w Traktacie Akcesyjnym maj

ą

wydłu

ż

ony okres obowi

ą

zywania łagodniejszych

standardów (max do 2015 r.), np: 1) Elektrownia Bełchatów - 2 kotły x BB-1150; 2) Elektrownia Turów - 1
kocioł OP 650 b do dnia 31 grudnia 2012 r., 1 kocioł OP 650 b do dnia 31 grudnia 2013 r.; 3) Elektrownia
Kozienice - 5 kotłów OP-650;4) Elektrownia Dolna Odra - 1 kocioł OP-650; 4) Kogeneracja S.A., Wrocław,
Elektrociepłownia Czechnica - 4 kotły OP 130; 5) Kogeneracja S.A., Wrocław, Elektrociepłownia Wrocław, 2
kotły OP 430 - 1 kocioł WP 70, 1 kocioł WP 120;

3.3. SANKCJE

W przypadku zakłóce

ń

w pracy urz

ą

dze

ń

ochronnych ograniczaj

ą

cych wprowadzanie substancji do

powietrza, powoduj

ą

cych:

ż

e

ś

rednie dobowe st

ęż

enie emisyjne przekracza standard emisyjny o wi

ę

cej ni

ż

30 %,

oraz przy braku mo

ż

liwo

ś

ci przywrócenia normalnych warunków u

ż

ytkowania

ź

ródła w ci

ą

gu 24

godzin, prowadz

ą

cy

ź

ródło ogranicza lub wstrzymuje jego prac

ę

oraz mo

ż

liwie jak najszybciej, lecz

nie pó

ź

niej ni

ż

w ci

ą

gu 48 godzin od momentu wyst

ą

pienia zakłóce

ń

, informuje o zakłóceniach

wojewódzkiego inspektora ochrony

ś

rodowiska oraz organ ochrony

ś

rodowiska wła

ś

ciwy do wydania

pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego.

Ł

ą

czny czas pracy

ź

ródła bez sprawnych urz

ą

dze

ń

ochronnych ograniczaj

ą

cych wprowadzanie substancji

do powietrza nie mo

ż

e przekroczy

ć

120 godzin w ci

ą

gu ka

ż

dego okresu dwunastomiesi

ę

cznego.

Dopuszcza si

ę

zwi

ę

kszenie z 24 i 120 godzin, o których mowa powy

ż

ej, ale nie wi

ę

cej ni

ż

odpowiednio do

72 i 200 godzin, w przypadkach uzasadnionych nadrz

ę

dn

ą

konieczno

ś

ci

ą

utrzymania dostaw energii lub

konieczno

ś

ci

ą

zast

ą

pienia

ź

ródła, w którym nast

ą

piło zakłócenie w pracy urz

ą

dze

ń

ochronnych przez inne

ź

ródło, którego u

ż

ytkowanie spowodowałoby ogólny wzrost wielko

ś

ci emisji substancji.

4.

DYREKTYWA IPPC (Integrated Pollution Prevention and Control)

4.1.

SYSTEM PRAWNY

System prawny IPPC wprowadza:

jedno pozwolenie zintegrowane dla wszystkich instalacji znajduj

ą

cych si

ę

na danym terenie i

obj

ę

tych obowi

ą

zkiem uzyskania takiego pozwolenia

instalacje typu IPPC zobowi

ą

zane s

ą

do stosowania BAT, a w szczególno

ś

ci nie mog

ą

powodowa

ć

przekroczenia granicznych wielko

ś

ci emisyjnych

obowi

ą

zek zapewnienia zgodno

ś

ci funkcjonowania instalacji zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w

pozwoleniu

obowi

ą

zek kontroli i monitorowania emisji oraz procesów technologicznych przez prowadz

ą

cego

instalacj

ę

zakaz eksploatacji instalacji typu IPPC bez wa

ż

nego pozwolenia zintegrowanego lub z naruszeniem

jego warunków

dost

ę

p publiczny do wniosku o wydanie pozwolenia

Przez graniczne wielko

ś

ci emisyjne rozumie si

ę

takie dodatkowe standardy emisyjne, które nie mog

ą

by

ć

przekraczane przez instalacje wymagaj

ą

ce pozwolenia zintegrowanego – np. nie tylko standardy emisyjne

wyra

ż

one jako dopuszczalne st

ęż

enia substancji w gazie wprowadzanym do powietrza, ale tak

ż

e

dopuszczalne ładunki zanieczyszcze

ń

wyra

ż

one np. jako roczne strumienie mas (iloczyn st

ęż

enia

substancji zanieczyszczaj

ą

cej i obj

ę

to

ś

ci wyemitowanego gazu) .

W Polsce rodzaje instalacji obj

ę

tych obowi

ą

zkiem posiadania pozwolenia zintegrowanego okre

ś

la

rozporz

ą

dzenie Ministra

Ś

rodowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mog

ą

cych

powodowa

ć

znaczne zanieczyszczenie elementów przyrodniczych albo

ś

rodowiska jako cało

ś

ci (Dz.U. Nr

122 poz.1055):

•

poz.1. zał

ą

cznika – w przemy

ś

le energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej (strumie

ń

energii

chemicznej w paliwie) ponad 50 MW

t

,

•

przy czym „parametry tego samego rodzaju (w tym przypadku moc nominalna) charakteryzuj

ą

ce skal

ę

działalno

ś

ci prowadzonej w instalacji i odnosz

ą

ce si

ę

do instalacji tego samego rodzaju poło

ż

onych na

terenie jednego zakładu, sumuje si

ę

.”

9

4.2. ZAKRES POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO

W pozwoleniu zintegrowanym ustala si

ę

;

•

dopuszczaln

ą

wielko

ść

emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza z instalacji,

niezale

ż

nie od tego, czy wymagane byłoby dla niej, zgodnie z ustaw

ą

, uzyskanie pozwolenia na

wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;

•

warunki wytwarzania i sposoby post

ę

powania z odpadami na zasadach okre

ś

lonych w przepisach

ustawy o odpadach, niezale

ż

nie od tego, czy dla instalacji wymagane byłoby, zgodnie z tymi

przepisami, uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów.

•

na zasadach okre

ś

lonych w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, warunki poboru wód

powierzchniowych lub podziemnych, je

ż

eli wody te s

ą

pobierane wył

ą

cznie na potrzeby instalacji

wymagaj

ą

cej pozwolenia zintegrowanego.

•

wielko

ść

emisji hałasu

4.3. TERMIN BAT

(Best Available Techniques) - najlepsza dost

ę

pna technika

Najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej
działalno

ś

ci, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielko

ś

ci emisyjnych, maj

ą

cych na celu

eliminowanie emisji lub, je

ż

eli nie jest to praktycznie mo

ż

liwe, ograniczanie emisji i wpływu na

ś

rodowisko

jako cało

ść

, z tym

ż

e poj

ę

cie:

•

"technika" oznacza zarówno stosowan

ą

technologi

ę

, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest

projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana,

•

"dost

ę

pne techniki" oznacza techniki o takim stopniu rozwoju, który umo

ż

liwia ich praktyczne

zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu, z uwzgl

ę

dnieniem warunków ekonomicznych i

technicznych oraz rachunku kosztów inwestycyjnych i korzy

ś

ci dla

ś

rodowiska, a które to techniki

prowadz

ą

cy dan

ą

działalno

ść

mo

ż

e uzyska

ć

,

•

"najlepsza technika" oznacza najbardziej efektywn

ą

technik

ę

w osi

ą

ganiu wysokiego ogólnego

poziomu ochrony

ś

rodowiska jako cało

ś

ci;

Poło

ż

enie głównego nacisku na optymalizacj

ę

procesu produkcyjnego, natomiast wykorzystanie technik

ochrony

ś

rodowiska typu „ko

ń

ca rury” ma charakter wspomagaj

ą

cy i jest zalecane do stosowania tylko

tam, gdzie jest to konieczne dla zapewnienia efektywno

ś

ci ochrony

ś

rodowiska i dotrzymania

wymaga

ń

BAT.

4.4. Termin BREF

(BAT Reference Notes) -

dokumenty referencyjne BAT

Nie maj

ą

rangi aktów prawnych, nie s

ą

„technologiczn

ą

Bibli

ą

”, czyli katalogiem jedynie dopuszczalnych do

stosowania technologii i sposobu prowadzenia działalno

ś

ci, a jednak opracowywane s

ą

sukcesywnie dla

instalacji stanowi

ą

cych szczególne zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska (vide Dz.U. Nr 122 poz.1055 z 2002 r.)

Przykłady dla instalacji energetycznych typu IPPC (maj 2005):

•

rozładunek, przechowywanie oraz obchodzenie si

ę

z paliwami i dodatkami do paliw (np.

zapobieganie emisji niezorganizowanej w miejscach przesypu, monitorowanie składowisk paliw –
samozapłon, ruroci

ą

gi o łatwym dost

ę

pie (paliwa ciekłe i gazowe),

•

wst

ę

pna obróbka paliw (np. suszenie)

•

sprawno

ść

cieplna (np. produkcja skojarzona energii elektrycznej i cieplnej (CHP) je

ś

li tylko lokalne

zapotrzebowanie na energi

ę

ciepln

ą

jest wystarczaj

ą

co duze, by zapewnic opłacalno

ść

inwestycji),

•

emisje pyłu zawieszonego – elektrofiltry lub filtry tkaninowe

•

emisje SO

2

– paliwo o niskiej zawarto

ś

ci siarki, odsiarczanie spalin

•

emisje NO

x

– organizacja procesu spalania, SNCR, SCR – ł

ą

czenie technik

•

emisje CO – spalanie zupełne

•

ska

ż

enie wód – np. odsiarczanie na mokro + oczyszczalnia

ś

cieków

•

odpady i pozostało

ś

ci – utylizacja jako ogólne zalecenie

10

5. DYREKTYWA NEC (National Emission Ceilings)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/81/WE z 23 pa

ź

dziernika 2001 r. w sprawie krajowych

pułapów emisji niektórych zanieczyszcze

ń

do powietrza, które powinny by

ć

osi

ą

gni

ę

te do 2010 roku.

Krajowy pułap emisji – maksymalna ilo

ść

substancji wyra

ż

ona w kilotonach (tys.Mg), któr

ą

pa

ń

stwo

członkowskie mo

ż

e wyemitowa

ć

w roku kalendarzowym.

6.

DYREKTYWA KLIMATYCZNA

6.1. PODSTAWY PRAWNE

ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji (Dziennik Ustaw z 2004 roku, Nr 281 poz. 2784).

Ustawa okre

ś

la zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji, którego celem jest ograniczenie tych emisji w sposób opłacalny i
ekonomicznie efektywny.

Gazy cieplarniane:

dwutlenek w

ę

gla (CO

2

),

metan (CH

4

),

podtlenek azotu (N

2

O),

fluoropochodne w

ę

glowodorów (HFC

s

),

perfluoropochodne zwi

ą

zki w

ę

gla (PFC

s

),

sze

ś

ciofluorek siarki (SF

6

);

W Krajowym Rejestrze Uprawnie

ń

do Emisji, s

ą

gromadzone informacje o:

1) zezwoleniach;
2) przyznanych uprawnieniach do emisji;
3) sprzedanych i przeniesionych uprawnieniach do emisji;
4) umorzonych uprawnieniach do emisji;
5) wielko

ś

ciach dopuszczalnej emisji i emisji rzeczywistej.

Rozporz

ą

dzenie Ministra

Ś

rodowiska z dnia 27 lipca 2009 w sprawie instalacji obj

ę

tych

wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji (Dz.U. Nr 136 poz. 1120) –
(wcze

ś

niejsze Dz.U, 2006, Nr 60 poz.429 oraz Dz.U. 2007, Nr 45,poz.295)

W obszarze działalno

ś

ci energetycznej – instalacje spalania z wyj

ą

tkiem instalacji spalania odpadów

niebezpiecznych i komunalnych o nominalnej mocy cieplnej od 20 MW

t

11

6.2. KRAJOWY PLAN ROZDZIAŁU UPRAWNIE

Ń

(KPRU)

Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie przyj

ę

cia Krajowego Planu

Rozdziału Uprawnie

ń

do emisji dwutlenku w

ę

gla na lata 2005-2007 oraz wykazu instalacji czasowo

wykluczonych ze wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od dnia 1
stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. (357.065 Mg) (Dz.U. z 2005 Nr 264 poz. 2206)

Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 2 pa

ź

dziernika 2007 r. zmieniaj

ą

ce rozporz

ą

dzenie j.w. (Dz.U.

Nr 185 poz.1310)

Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie przyj

ę

cia KPRU do emisji CO2 na

lata 2008-2012 dla wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (Dz.U. Nr 202 poz.1248)

1 uprawnienie odpowiada prawu
do emisji 1 Mg CO

2

Lata 2005-2007

Lata 2008-2012

(przed korekt

ą

- 2005)

(po korekcie -2007)

ogółem

713.300.000

716.083.665

1.042.576.975

rezerwa

-

-

37.000.270

Instalacje do spalania paliw z
wył

ą

czeniem instalacji do spalania

odpadów niebezpiecznych i
komunalnych

597.324.300

594.328.200

857.549.870

Udział instalacji do spalania paliw

83,74 %

83,00 %

82,25 %

Przykłady

Ś

rednioroczna liczba uprawnie

ń

w latach 2005-2007

w latach 2008-2012

zmiana

BOT SA - EL BEŁCHATÓW SA

30.794.300

26.937.155

- 12,5 %

BOT SA - ELEKTROWNIA OPOLE SA

7.343.200

6.475.340

- 11,8 %

BOT SA - ELEKTROWNIA TURÓW SA

12.959.600

11.158.636

- 13,9 %

ELEKTROWNIA KOZIENICE SA

10.538.600

9.636.619

- 8,6 %

ELEKTROWNIA POŁANIEC SA

7.250.000

4.972.620

- 31,4 %

ELEKTROWNIA RYBNIK SA

8.520.800

7.607.030

- 10,7 %

ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI WROCŁAWSKICH
KOGENERACJA SA WROCŁAW

1.662.900

1.242.892

- 25,2 %

ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI WROCŁAWSKICH
KOGENERACJA SA SIECHNICE

505.500

366.688

- 27,5 %

7.

Ś

WIADECTWA POCHODZENIA ENERGII

7.1. PODSTAWY PRAWNE

Zarówno wytwórcy energii, jak i przedsi

ę

biorstwa obrotu, sprzedaj

ą

ce energi

ę

odbiorcom ko

ń

cowym,

zobowi

ą

zani s

ą

uzyska

ć

i przedstawi

ć

do umorzenia prezesowi Urz

ę

du Regulacji Energetyki

ś

wiadectwa

pochodzenia energii albo alternatywnie ui

ś

ci

ć

opłat

ę

zast

ę

pcz

ą

obliczon

ą

zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

cymi

przepisami (Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997, nowelizacja z 08.01.2010

)

.

Ś

wiadectwa pochodzenia energii elektrycznej to element systemu wsparcia produkcji energii elektrycznej z

wykorzystaniem bardziej efektywnych technologii (kogeneracja) i

ź

ródeł odnawialnych. Celem jest

oczywi

ś

cie oszcz

ę

dno

ść

paliw kopalnych i ograniczenie emisji CO

2

.

Odpowiednie rozporz

ą

dzenia Ministra Gospodarki

Dz.U, 2007, Nr 185, poz. 1314– energia elektryczna wytworzona w wysokosprawnej kogeneracji

Dz.U., 2008, Nr 156 poz.969 i Dz.U., 2010, Nr 34 poz.182 - energia elektryczna wytworzona w

odnawialnym

ź

ródle energii

opisuj

ą

metodyk

ę

oblicze

ń

udziału energii tak produkowanej w całkowitej produkcji energii oraz okre

ś

laj

ą

rozpisany na kolejne lata harmonogram wymaganego wzrostu tego udziału.

12

7.2. RODZAJE

Ś

WIADECTW POCHODZENIA

Certyfikaty zielone

–

ś

wiadectwa pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnych

ź

ródeł energii

Certyfikaty czerwone -

ś

wiadectwa pochodzenia energii elektrycznej z tzw. wysokosprawnej

kogeneracji

Certyfikaty

ż

ółte (wcze

ś

niej niebieskie) -

ś

wiadectwa pochodzenia z małych

ź

ródeł kogeneracyjnych

opalanych gazem lub o mocy elektrycznej poni

ż

ej 1 MW,

Certyfikaty fioletowe -

ś

wiadectwa pochodzenia ze

ź

ródeł wykorzystuj

ą

cych gaz z odmetanowania

kopal

ń

lub biogaz

Certyfikaty pomara

ń

czowe - ze

ź

ródeł zaopatrzonych w instalacje wychwytywania i zatłaczania

dwutlenku w

ę

gla (CCS – Carbon Capture and Storage),

Certyfikaty bł

ę

kitne - z nowych, wysokosprawnych

ź

ródeł

Certyfikaty białe - maj

ą

ce na celu promowanie poprawy efektywno

ś

ci energetycznej i obni

ż

anie

zu

ż

ycia energii ko

ń

cowej.

ROK

Rodzaje certyfikatów i wymagany udział do umorzenia

zielone

czerwone

ż

ólte

fioletowe

metan z kopal

ń

biogaz

II poł 2007

16,5 %

0,8 %

2008

8,0 %

19,0 %

2,7 %

2009

8,7 %

20,6 %

2,9 %

2010

10,4 %

21,3 %

3,1 %

1,4 %

2011

10,4 %

22,2 %

3,3 %

1,6 %

od 2011 roku

Brak
rozporz

ą

dzenia

2012

10,4 %

23,2 %

3,5 %

1,6 %

2013

10,9 %

Wymagana decyzja UE

1,7 %

2014

11,4 %

1,9 %

2015

11,9 %

2,0 %

2016

12,4 %

2,2 %

2017

12,9 %

2,3 %

2018

2,5 %