SILNIK WYSOKOPRĘŻNY
Silniki z pompą wtryskową Motorpal
6CT107-3/A1/1
Euro II
6CT107-3/A1/4
Euro II
6CT107-3/A4/1
Euro II
6CT107-3/A4/2
Euro II
Silniki z pompą wtryskową Bosch
6CT107-3/A1/3
Euro II
6CT107-3/A4
Euro II
6CT107-3/A4/3
Euro II
6CT107-3/A4/4
Euro II
INSTRUKCJA OBSŁUGI
6CT107-3/A1/I/a
1.9.9224
DATA WYDANIA: lipiec 2001 r.
Data korekty:
styczeń 2002 r.
WYTWÓRNIA SILNIKÓW WYSOKOPRĘŻNYCH "ANDORIA" S.A.
Ul. KRAKOWSKA 140 34-120 ANDRYCHÓW
Telefon (0-prefix-33) 875-32-40 do 47
Fax (0-prefix-33) 875-32-50; (0-prefix-33) 875-16-06
Instrukcja obsługi silnika 6CT107-3/A1
2
SPIS TREŚCI
Wstęp
1
1. Dane techniczne
2
1.1. Charakterystyka techniczna silników
z pompą Motorpal i Bosch
2
1.2. Charakterystyka konstrukcji silnika
4
1.3. Momenty dokręcania najważniejszych
połączeń śrubowych
6
1.4. Materiały eksploatacyjne
6
1.5. Schemat instalacji elektrycznej
7
2. Użytkowanie silnika
8
2.1. Ogólne zasady eksploatacji i obsługi
8
2.2. Tablica okresowych czynnoœci obs³ugowych
silnika w zastosowaniu trakcyjnym
9
2.3. Opis okresowych czynności obsługowych
10
3. Instrukcja transportu
16
4. Instrukcja BHP
16
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
WSTĘP
Silniki 6CT107-3/A1/... (o mocy 125 kW)
spełniają wymagania Euro II
i posiadają:
•
homologację typu silnika w zakresie emisji zadymienia na podstawie Regulaminu EKG nr 24 (Nr homologacji 24R-03823)
•
homologację typu silnika w zakresie emisji zanieczyszczeń na podstawie Regulaminu EKG nr 49 (Nr homologacji 49R-02806)
•
homologację typu silnika w zakresie poziomu mocy na podstawie Regulaminu EKG nr 85 (Nr homologacji 85R-00809)
Silniki 6CT107-3/A4/... (o mocy 152 kW)
spełniają wymagania Euro II
i posiadają:
•
homologację typu silnika w zakresie emisji zadymienia na podstawie Regulaminu EKG nr 24 (Nr homologacji 24R-030033)
•
homologację typu silnika w zakresie emisji zanieczyszczeń na podstawie Regulaminu EKG nr 49 (Nr homologacji 49R-020010)
•
homologację typu silnika w zakresie poziomu mocy na podstawie Regulaminu EKG nr 85 (Nr homologacji 85R-000015)
Silniki 6CT107-3/A1/... oraz silniki 6CT107-3/A4/... są produkowane i dostarczane odbiorcom zgodnie z dokumentacją techniczną opracowaną
przez Wytwórnię Silników Wysokoprężnych.
Przepisy zawarte w niniejszej "Instrukcji obsługi" obejmują wskazania i zalecenia obsługowe, których znajomość jest niezbędna dla
zabezpieczenia niezawodnej i długotrwałej pracy silnika. Przed pierwszym uruchomieniem silnika należy zapoznać się z niniejszą "Instrukcją
obsługi" a przy użytkowaniu silnika przestrzegać wskazówek w niej zawartych.
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
1. Dane techniczne
1.1. Charakterystyka techniczna silników z pompą wtryskową firmy
Motorpal i Bosch
z pompą wtryskową firmy
Motorpal
z pompą wtryskową firmy
Bosch
Typ silnika
Wyszczególnienie
6CT107-3/A1/1
6CT107-3/A1/4
Euro II
6CT107-3/A4/1
6CT107-3/A4/2
Euro II
6CT107-3/A1/3
Euro II
6CT107-3/A4
6CT107-3/A4/3
6CT107-3/A4/4
Euro II
Rodzaj silnika
wysokoprężny, czterosuwowy, turbodoładowany z wtryskiem bezpośrednim z chłodzeniem
powietrza doładowującego
Rodzaj wtrysku
bezpośredni
Liczba i układ cylindrów
6, pionowy
Średnica cylindra
107,19 mm
Skok tłoka
120,65 mm
Objętość skokowa
6540 cm
3
Stopień sprężania
16,5
Moc znamionowa (bez wentylatora)
125
±
5% kW
(wg ISO 1585 :92)
152
±
5% kW
(wg ISO 1585 :92)
125
±
5% kW
(wg ISO 1585 :92)
152
±
5% kW
(wg ISO 1585 :92)
Znamionowa prędkość obrotowa
2400 obr/min
2500 obr/min
2400 obr/min
2500 obr/min
Minimalna prędkość obrotowa biegu luzem
650
+30
obr/min
Maksymalna prędkość obrotowa
2860 obr/min
Moment obrotowy maksymalny
600
±
6% Nm
przy 1600 obr/min
730
±
6% Nm
przy 1600 obr/min
600
±
6% Nm
przy 1600 obr/min
730
±
6% Nm
przy 1600 obr/min
Jednostkowe zużycie paliwa (minimalne na
charakterystyce zewnętrznej po dotarciu całkowitym
(50 godzin)
213
+8%
g/kWh
(wg ISO 1585 :92)
209
+8%
g/kWh
(wg ISO 1585 :92)
213
+8%
g/kWh
(wg ISO 1585 :92)
209
+8%
g/kWh
(wg ISO 1585 :92)
Zużycie oleju po dotarciu eksploatacyjnym (150 h)
50 g/h
Kierunek obrotów
lewy, patrząc od strony koła zamachowego
Rozruch silnika
elektryczny, ze wspomaganiem przy użyciu świecy płomieniowej
Odbiór mocy
z koła zamachowego za pośrednictwem sprzęgła trakcyjnego 14"
Rodzaj smarowania
mieszane, pod ciśnieniem i rozbryzgowo
Ciśnienie oleju w rozgrzanym silniku przy
0,10 MPa
1
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
z pompą wtryskową firmy
Motorpal
z pompą wtryskową firmy
Bosch
Typ silnika
Wyszczególnienie
6CT107-3/A1/1
6CT107-3/A1/4
Euro II
6CT107-3/A4/1
6CT107-3/A4/2
Euro II
6CT107-3/A1/3
Euro II
6CT107-3/A4
6CT107-3/A4/3
6CT107-3/A4/4
Euro II
minimalnej prędkości obrotowej na biegu jałowym
Ciśnienie oleju w rozgrzanym silniku przy obrotach
1000 1/min i wyższych
0,38 - 0,45 MPa
Maksymalna temperatura oleju
110
°
C krótkotrwale 120
°
C
Ilość oleju w silniku:
przy stanie "max" na wskaźniku
przy stanie "min" na wskaźniku
(wielkość zależna od zabudowy silnika w pojeździe)
ok. 18,5 litra
ok. 15,5 litra
Zalecane temperatury cieczy chłodzącej
75
°
C - 85
°
C krótkotrwale 95
°
C
Pojemność układu chłodzenia (bez chłodnicy)
12,5 litra
Ustawienie (fazy) rozrządu:
początek otwarcia zaworu ssącego
koniec zamknięcia zaworu ssącego
początek otwarcia zaworu wydechowego
koniec zamknięcia zaworu wydechowego
10
°
±
4
°
przed GMP
50
°
±
4
°
po DMP
46
°
±
4
°
przed DMP
14
°
±
4
°
po GMP
Wartość luzu zaworowego dla zaworów
ssących i wydechowych na zimnym silniku
0,5 mm
Kolejność wtrysku
1 - 5 - 3 - 6 - 2 - 4
Ciśnienie otwarcia wtryskiwacza
(nastawa fabryczna)
28
-1
MPa
Ciśnienie otwarcia wtryskiwacza
(wartość minimalna, dopuszczalna w eksploatacji)
27
-1
MPa
Kąt początku tłoczenia
8
o
±
1,5
o
Zdolność rozruchowa:
bez urządzeń wspomagających
przy użyciu świecy płomieniowej
do minus 10
o
C
do minus 20
o
C
Masa suchego silnika
650 kg
Pompa wtryskowa
rzędowa PP6M10P1.i (Motorpal - Czechy) z
nadciśnieniowym korektorem dymienia LDA
rzędowa PES6P120A320 (Bosch) z
nadciśnieniowym korektorem dymienia LDA
2
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
z pompą wtryskową firmy
Motorpal
z pompą wtryskową firmy
Bosch
Typ silnika
Wyszczególnienie
6CT107-3/A1/1
6CT107-3/A1/4
Euro II
6CT107-3/A4/1
6CT107-3/A4/2
Euro II
6CT107-3/A1/3
Euro II
6CT107-3/A4
6CT107-3/A4/3
6CT107-3/A4/4
Euro II
Siłownik elektromagnetyczny
APE 37HPBS 24V
(APE Opole)
APE 37HPBST 24V (APE Opole)
Wtryskiwacz (6 - otworkowy)
VA 80 P 260 N11675/A (Motorpal Czechy
Instalacja elektryczna
24 V ; "minus" na masie
Rozrusznik
R23-60; 660.000.0
24 V; 6 kW
Alternator
951 8842; 28V; 100A
Świeca płomieniowa
BERU A101.233.483 24V lub AET Tolmin - 11720 533 754 G 24V
Zawór elektromagnetyczny świecy płomieniowej
ZP-24
Filtr paliwa (pełnego przepływu)
FPV10.6 z wymiennym wkładem papierowym
Sprężarka powietrza
601.27.931
Pompa hydrauliczna
VT 77-17 (LUK)
Turbosprężarka (zaworem upustu spalin)
GT 3271s (ALLIED
SIGNAL)
GT 3271s (ALLIED SIGNAL) lub B3E-1-150 (WSK Rzeszów)
Sprzęgło trakcyjne (suche, jednotarczowe 14")
(*) stosowane tylko w silniku 6CT107-3/A1/1
7.19.00.000.0.00 DIN 40 x 32 x 5 (*)
7.19.01.000.0.00 SAE 1 i 3/4”
7.19.00.000.0.00
DIN 40 x 32 x 5
7.19.01.000.0.00
SAE 1 i 3/4”
Pompa wody
PWO 142 M1
Termostat
P 2485613 (2 - szt.)
1.2. Charakterystyka konstrukcji silnika
Kadłub silnika
-z wysokogatunkowego żeliwa, cylindry i skrzynia
korbowa stanowią jednolity; odlew skrzynia
3
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
korbowa zamknięta jest od dołu blaszaną miską
olejową
Tuleje cylindrowe
-suche, wymienne
Głowica
-z wysokogatunkowego żeliwa, wspólna dla
wszystkich cylindrów, posiada wymienne
gniazda i prowadnice zaworów
Wał korbowy
- odkuty ze stali stopowej, ulepszany cieplnie,
osadzony w siedmiu łożyskach, azotowany po
obróbce mechanicznej
Tłoki
- ze stopu aluminiowego z wkładką z żeliwa
stopowego dla pierwszego pierścienia
uszczelniającego o specjalnym kształcie
komory spalania
Wał rozrządu
- stalowy, łożyskowany w kadłubie w
wymiennych łożyskach ślizgowych, napędzany
od wału korbowego za pośrednictwem kół
zębatych
Panewki łożysk
głównych
i korbowodowych
-cienkościenne i wymienne
Zawory
-z wysokogatunkowej stali stopowej; przylgnie
grzybków zaworów wydechowych są stelitowane a
trzonki ssących i wydechowych - chromowane
Układ smarowania
składa się z zębatej pompy oleju napędzanej
od wału rozrządu; kosza ssącego stanowiącego
jednocześnie wstępny filtr oleju; z właściwego
pełnoprzepływowego filtru oleju; zaworu
przelewowego umieszczonego w dolnej części
kadłuba, oraz z głównej magistrali olejowej.
Z niej pod ciśnieniem smarowany jest wał
korbowy, wałek rozrządu, wspornik osi
dźwigienek. Pozostałe elementy wewnątrz
silnika smarowane są mgłą olejową.
Oddzielnymi przewodami doprowadzony
jest olej
do smarowania łożysk turbosprężarki,
pompy
wtryskowej oraz sprężarki powietrza.
Ponadto w
silniku znajduje się dodatkowa magistrala
olejowa, z której chłodzone są denka
tłoków
metodą natryskową.
Układ chłodzenia
dostosowany do pracy w układzie ciśnieniowym,
składa się z pompy wody z dwoma termostatami;
przestrzeni wodnej w kadłubie i w głowicy oraz
dodatkowego kolektora wodnego z dyszami
kierującymi wodę w przestrzeń pomiędzy
tulejami. Pompa wodna napędzana jest od wału
korbowego silnika za pośrednictwem paska
wielorowkowego. Pompa wody jest bezobsługowa i
nie wymaga smarowania łożysk.
Układ zasilania
składa się z pompy wtryskowej rzędowej z
wielozakresowym regulatorem obrotów. Ponadto
pompa wyposażona jest w nadciśnieniowy
korektor dymienia LDA, siłownik
elektromagnetyczny włączania dawki
rozruchowej 24 V a także siłownik
elektromagnetyczny STOP - 24 V.
Pompa napędzana jest od wału korbowego
za pośrednictwem kół zębatych (pompa smarowana
jest olejem z obiegu silnika). Na pompie
wtryskowej zamontowana jest tłoczkowa
pompa zasilająca z filtrem zgrubnym
napędzana
od wałka krzywkowego w pompie.
Pozostałe
elementy układu zasilania
4
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
stanowią: filtr paliwa z
wkładem papierowym, przewody
paliwowe
niskiego oraz wysokiego ciśnienia i
wtryskiwacze z wymiennymi
wielootworkowymi
rozpylaczami. Ponadto z układu po
stronie
niskociśnieniowej zasilana jest za
pośrednictwem specjalnego zaworu
elektromagnetycznego świeca płomieniowa
ułatwiająca rozruch w niskich
temperaturach
Układ elektryczny
składa się z rozrusznika, alternatora
oraz świecy płomieniowej wraz
z zaworem
elektromagnetycznym; siłownika
sterującego dawki
rozruchowej i siłownika „STOP”
Układ doładowania składa się z turbosprężarki z zaworem upustu
spalin zamontowanej na kolektorze
wydechowym
Układ
przeniesienia napędu składa się ze sprzęgła trakcyjnego 14 cali
z układem sprężyn tłumiących
Sprężarka powietrza służy do zasilania układu hamulcowego
autobusu; napędzana jest od wału
korbowego
za pomocą paska wielorowkowego
1.3. Momenty dokręcania najważniejszych połączeń śrubowych
•
Moment dokręcania nakrętek głowicy:
Przed montażem uszczelki – gwinty szpilek, oraz powierzchnie styku nakrętek z
głowicą należy posmarować smarem z dodatkiem (5%) dwusiarczku molibdenu
(MoS
2
) lub grafitu.
Nakrętki należy dokręcać etapami w kolejności jak na rysunku.
Etapy I – IV wykonywać na zimnym silniku.
Etapy V – VI wykonywać na ciepłym silniku – temp. cieczy chłodzącej ok. 60
o
C
etap I 60 Nm
etap II 130 Nm
etap III 200 – 210 Nm
etap IV
sprawdzenie momentem 200 – 210 Nm
etap V
dociągnięcie momentrem 200 – 200 Nm
etap VI
sprawdzenie momentem 200 – 210 Nm
•
Moment dokręcania śruby jarzma mocującego wtryskiwacze:
20 - 40 Nm
(2,0 - 4,0 kGm)
•
Moment dokręcania nakrętek przewodu wtryskowego:
20 - 25 Nm
(2,0 - 2,5 kGm)
•
Moment dokręcania nakrętek mocujących rozpylacze
30 - 40 Nm
(3 - 4 kGm)
•
Moment dokręcania nakrętek złącza nadmiaru (wtryskiwaczy):
5 - 7 Nm
(0,5 - 0,7 kGm)
•
Moment dokręcania nakrętek śrub korbowodowych:
102 - 108,5 Nm
(10,2 - 10,8 kGm)
•
Moment dokręcania nakrętki mocuj. koło klinowe sprężarki powietrza:
72 - 88 Nm
(7,2 - 8,8 kGm)
•
Moment dokręcania śrub mocujących pokrywy łożysk głównych:
200 - 214 Nm
(20,0 - 21,4 kGm)
•
Moment dokręcania śruby mocującej koło pasowe na wale:
200 - 220 Nm
(20,0 - 22,0 kGm)
5
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
1.4. Materiały eksploatacyjne
Olej napędowy (paliwo):
Oleje napędowe (paliwa)
Do napędu silników należy używać oleje napędowe zgodne z PN-EN 590.
Dotychczas obowiązujące normy: PN-92/C-96051 oraz ZN-93/MPiH/NF-209 są
nieaktualne.
Zgodnie z ta normą i przepisami krajowymi od 1.01.2000 r. zawartość siarki
w oleju nie może przekraczać 0,05%.
Odpowiednio do warunków klimatycznych (zgodnie z PN-EN 590) określa się trzy
okresy (letni, przejściowy i zimowy) oraz wymagane dla tych okresów gatunki
paliwa.
W polsce (dla klimatu umiarkowanego) przewidziane są (zgodnie z PN-EN 590) -
trzy gatunki paliwa:
„B” - do stosowania w okresie letnim
„D” - do stosowania w okresie przejściowym
„F” - do stosowania w okresie zimowym
Polski Koncern Naftowy przyjął dla swoich olejów napędowych nazwę „Ekodiesel
Plus”
Zakres stosowana oleju napędowego:
W okresie letnim: (od 1 V do 15 IX)
-
olej napędowy „Ekodiesel Plus B”
(o temperaturze zablokowania zimnego filtru: 0
0
C)
W okresie przejściowym: (od 16 III do 30 IV i od 16 IX do 15 XI)
- olej napędowy „Ekodiesel Plus D”
(o temperaturze zablokowania zimnego filtru: -10
0
C)
W okresie zimowym: (od 16 IX do 15 III)
- olej napędowy „Ekodiesel Plus F”
(o temperaturze zablokowania zimnego filtru: -20
0
C)
Dla klimatu arktycznego lub innych zastosowań specjalnych należy stosować
(zgodnie z PN-EN 590) oleje o klasach: 0; 1; 2; 3; 4 o temperaturze zablokowania
zimnego filtru od -20
0
do -44
0
C
Można również stosować:
- olej napędowy miejski „ONM Standard” (wg ZN-94/MPiH/NF-213), który
posiada zawartość siarki w oleju do 0,02% i temperaturę zablokowania zimnego
filtru: -30
0
C
Olej silnikowy:
Do smarowania silników zaleca się stosować oleje silnikowe
wielosezonowe krajowej produkcji lub inne oleje silnikowe
wielosezonowe przeznaczone dla szybkoobrotowych silników
wysokoprężnych mocno obciążonych spełniające wymagania dotyczące
klasy lepkości wg SAE np: (15W/40; 10W/30) i kategorii jakości wg
API (CD lub wyższej).
Zalecane oleje to:
Do stosowania przez cały rok:
- oleje uniwersalne:
Lotos Diesel CE/SF 15W/40
ELF PERFORMANCE XR CE/SF 15W/40
- oleje wielosezonowe: SUPEROL FALCO CD SAE 15W/40
"TURDUS" SHPD SAE 15W/40
NIE NALEŻY STOSOWAĆ OLEJÓW SMARUJĄCYCH
O KLASIE JAKOŚCI NIŻSZEJ NIŻ "CD"
Spośród olejów półsyntetycznych zaleca się olej:
LOTOS SEMISYNTETIC SG/CD SAE 10W/40
1.5. Schemat instalacji elektrycznej ( 24 V „-” na masie)
6
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
Schemat instalacji elektrycznej
zamieszczono na końcu instrukcji
2. Użytkowanie silnika
2.1. Ogólne zasady eksploatacji i obsługi
Silnik zalać olejem smarującym o gatunku odpowiadającym zaleceniom
ujętym w niniejszej instrukcji. Poziom oleju nie powinien sięgać powyżej
rysy na wskaźniku poziomu oleju. Pomiaru ilości oleju należy dokonywać,
gdy samochód stoi na poziomej płaszczyźnie.
Odpowietrzyć układ paliwowy w następujący sposób:
•
poluzować wkręty odpowietrzające filtru paliwa i pompy wtryskowej
•
pompować paliwo (naciskając z góry) ręczną pompka paliwowa
(zamontowaną na pompie)
•
wkręcić wkręty odpowietrzające z chwilą pojawienia się paliwa bez
pęcherzyków
Uruchamianie silnika
Uruchamianie silnika należy dokonywać przy puszczonym pedle
przyspieszenia, tak aby dźwignia sterująca pompy wtryskowej znajdowała
się w położeniu minimum.
W czasie pracy silnika należy wykonywać następujące czynności:
•
sprawdzać wskazania ciśnienia oleju w silniku (przy obrotach 1000
obr/min i wyższych w rozgrzanym silniku ciśnienie oleju powinno
wynosić: 0,35 - 0,45 MPa)
•
sprawdzać wskazania wskaźnika temperatury cieczy chłodzącej, które w
przypadku stosowania zamkniętego ciśnieniowego układu chłodzenia
nie mogą przekroczyć temperatury 103
°
C
•
sprawdzać wskazania wskaźnika temperatury oleju (jeżeli jest
zastosowany), które nie powinny przekraczać 110
°
C (krótkotrwale
120
°
C)
•
ponadto należy wsłuchiwać się w pracę silnika i w przypadku
pojawienia się nieprawidłowych odgłosów pracy należy go zatrzymać i
usunąć przyczynę niedomagań.
7
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
W celu zapewnienia właściwej pracy silnika w okresie zimowym to
znaczy, gdy temperatura otoczenia spada poniżej +5
°
C należy
przestrzegać następujących zasad:
•
do napędu silnika stosować oleje napędowe (paliwa) zimowe
•
do smarowania silnika stosować zimowy lub wielosezonowy olej
silnikowy
•
do chłodzenia silnika stosować płyn niskozamarzający i pamiętać
o każdorazowym spuszczeniu wody z układu chłodzenia niezwłocznie
po zatrzymaniu silnika (jeżeli temp. otoczenia spada poniżej 0
°
C, a w
układzie awaryjnie zastosowano wodę chłodzącą).
W celu ułatwienia rozruchu silnika w okresie zimowym należy użyć
świecy płomieniowej przestrzegając kolejności postępowania:
•
przekręcić kluczyk w stacyjce w odpowiednie (trzecie) położenie;
następuje wtedy grzanie świecy płomieniowej
•
nacisnąć na pedał przyspieszenia do oporu i puścić (zdjąć nogę
z „gazu”); ma to na celu przemieszczenie listwy sterującej pompy
wtryskowej z położenia „STOP” w położenie „RUCH” WAŻNE
•
po nagrzaniu świecy zapali się lampka kontrolna (po ok. 20 s)
•
zawór elektromagnetyczny spowoduje przedostanie się paliwa na
rozgrzaną spiralę świecy płomieniowej i nastąpi jej zapłon; spowoduje
to podgrzanie powietrza w kolektorze ssącym i ułatwienie rozruchu
dzięki zasysaniu do cylindrów podgrzanego powietrza
•
należy wtedy uruchomić silnik przekręcając kluczyk w stacyjce w
odpowiednie (czwarte) położenie podtrzymując w przypadku
pojedynczych zapłonów przez 30 s i jeśli zachodzi konieczność wcisnąć
pedał „gazu” o około 1/3
•
po uruchomieniu silnika należy zwolnić kluczyk; (zgaśnie lampka
kontrolna)
UWAGA: Przed zatrzymaniem należy silnik ostudzić przez pracę na
biegu jałowym przez ok. 1 minutę.
Niedotrzymanie w/w warunku może spowodować uszkodzenie łożysk
turbosprężarki.
8
Instrukcja obsługi silników: 6CT107-3/A1/1; 6CT107-3/A1/4; 6CT107-3/A4/1; 6CT107-3/A4/2; 6CT107-3/A1/3; 6CT107-3/A4; 6CT107-3/A4/3; 6CT107-3/A4/4
2.2. Tablica okresowych czynności obsługowych silnika w zastosowaniu trakcyjnym
Uwaga: Pierwszy przegląd silnika z wymianą oleju i wkładu filtru oleju należy przeprowadzić po 4 500 km;
następne co 15 000 km lub 20 000 km w zależności od warunków eksploatacji autobusu zgodnie z poniższą tabelką.
Oznaczenia występujące w tabeli:
W
: -
wymienić,
S
: -
sprawdzić, wyregulować, oczyścić, uzupełnić, naprawić lub wymienić elementy jeśli zachodzi taka konieczność
L.
p.
Czynność
Przebieg silnika eksploatowanego w komunikacji
miejskiej i podmiejskiej
[km
±
500]
4 500
15 000
30 000
45 000
60 000
75 000
90 000
105 000
120 000
135 000
150 000
Przebieg silnika eksploatowanego w komunikacji
międzymiastowej i dalekobieżnej
[km
±
500]
4 500
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
160 000
180 000
200 000
1.
Olej w misce olejowej
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
2.
Wkład filtru oleju
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
3.
Wkład filtru powietrza
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
4.
Układ chłodzenia (chłodnica wody i oleju)
wg INSTRUKCJI OBSŁUGI AUTOBUSU
5.
Wtryskiwacze, rozpylacze
S*
S*
S*
6.
Paliwowy separator wody
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
7.
Pas (pasy) klinowe
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
W
8.
Akumulator (elektrolit, stan naładowania)
wg INSTRUKCJI OBSŁUGI AUTOBUSU
9.
Wkłady filtru paliwa
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
10. Odpowietrznik
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
11. Luzy zaworowe
S
S
S
S
12. Instalacja elektryczna (siłownik, stan styków, przewodów,
pierścieni ślizgowych, szczotek, komutatora itp.)
wg INSTRUKCJI OBSŁUGI AUTOBUSU
13. Sprężarka powietrza
S
S
S
S
S
14. Zbiornik paliwa
wg INSTRUKCJI OBSŁUGI AUTOBUSU
15. Olej w pompie wspomagającej
W
W
16. Turbosprężarka
S*
* tylko w przypadkach niedomagań
2.3. Opis niektórych okresowych czynności obsługowych
2.3.1. Sprawdzanie poziomu oleju i wymiana oleju oraz filtru oleju
Sprawdzanie poziomu oleju należy wykonać codziennie przy użyciu
wskaźnika; - poziom oleju powinien znajdować się pomiędzy kreskami
"min" a "max" na wskaźniku. W czasie sprawdzania samochód powinien
stać na płaszczyźnie poziomej.
Wymiana oleju jest to jedna z zasadniczych czynności obsługowych
wymagająca zachowania wyznaczonych terminów. Olej należy zlewać
z rozgrzanego silnika, gdy pojazd stoi na płaszczyźnie poziomej. Dla
ułatwienia spływu oleju należy na czas spływu wyjąć wskaźnik poziomu
oleju lub odkręcić korek wlewu oleju. Po całkowitym opróżnieniu silnika
ze zużytego oleju należy zalać silnik świeżym olejem do poziomu górnej
kreski na wskaźniku.
Wymiana filtru oleju jest czynnością, którą należy wykonać zawsze
równocześnie z wymianą oleju. Zużyty filtr należy odkręcić ręcznie lub
przy użyciu specjalnego klucza. Przed przykręceniem nowego filtru należy
gumową uszczelkę znajdującą się w jego dolnej części posmarować
olejem silnikowym. Filtr dokręcić ręcznie bez użycia klucza.
2.3.2. Wymiana oleju w pompie wtryskowej
Pompa wtryskowa nie wymaga wymiany lub uzupełniania oleju
w eksploatacji, gdyż jest podłączona do układu smarowania silnika.
Jednakże po demontażu lub wymianie związanej z opróżnieniem
pompy z oleju lub montażu nowej, należy przed uruchomieniem silnika
zalać ją olejem silnikowym w ilości: 290 cm
3
dla pompy Motorpal,
a 850
cm
3
dla pompy Bosch.
2.3.3. Wymiana wkładu filtru paliwa
W celu wymiany wkładu filtru paliwa odkręcić śrubę w pokrywie filtru,
zdjąć pokrywę i wyjąć wkłady. Osadnik przemyć olejem napędowym. Po
założeniu nowych wkładów - skręcić filtr śrubą i odpowietrzyć układ
zasilania paliwem.
Okresowo podczas eksploatacji silnika należy odkręcić o kilka obrotów
grzybek zaworu (w dolnej części filtru) w celu spuszczenia paliwa z wodą
i zanieczyszczeniami. Po tej czynności grzybek zaworu dokręcić do oporu.
2.3.4. Wymiana wkładu filtru powietrza
Wymianę wkładu filtru powietrza należy wykonać zgodnie z zaleceniami
producenta pojazdu w zależności od rodzaju i typu filtru powietrza
zastosowanego w pojeździe.
Wymianę wszystkich filtrów i wkładów filtrujących należy wykonać
po przebiegu zgodnie z zaleceniami podanymi w tablicy okresowych
czynności obsługowych!
EKSPLOATACJA SILNIKA Z NADMIERNIE
ZANIECZYSZCZONYM WKŁADEM FILTRU POWIETRZA
LUB NIESZCZELNYM UKŁADEM SSĄCYM SPOWODUJE
USZKODZENIE TURBOSPRĘŻARKI
I SILNIKA
2.3.5. Sprawdzenie i regulacja luzów zaworowych
Sprawdzenie i ewentualną regulację luzów zaworowych należy
przeprowadzić na zimnym silniku przy użyciu szczelinomierza o grubości
0,5 mm zarówno dla zaworów ssących jak i wydechowych.
W celu przeprowadzenia regulacji należy:
•
zdjąć pokrywę nasady głowicy
•
ustawić tłok sprawdzanego cylindra w położeniu GMP pomiędzy
końcem suwu sprężania a początkiem suwu pracy (gdy oba zawory są
zamknięte)
•
wkładając szczelinomierz pomiędzy dźwigienkę a trzonek zaworu
sprawdzić luz zaworu ssącego i wydechowego
•
jeżeli jest nieprawidłowy należy poluzować nakrętkę kontrującą śruby
regulacyjnej i wkręcając lub wykręcając ją - ustawić właściwą wartość
luzu
•
przytrzymując śrubę śrubokrętem dokręcić nakrętkę kontrującą
i sprawdzić szczelinomierzem czy luz nie uległ zmianie
•
jeżeli luz uległ zmianie należy ponownie wykonać opisane wyżej
czynności
•
w pozostałych cylindrach luzy zaworowe sprawdzić w analogiczny
sposób
Czynności obsługowe takie jak:
•
Sprawdzanie poziomu cieczy chłodzącej
•
Czyszczenie filtru powietrza
należy wykonać zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu.
Czynności kontrolne takie jak:
•
Przegląd pompy wtryskowej
•
Sprawdzenie działania wtryskiwaczy
•
Przegląd alternatora, rozrusznika i instalacji elektrycznej
•
Przegląd turbosprężarki
należy wykonać w specjalistycznym warsztacie naprawczym.
Uwaga:
1. Pompa wody jest nierozbieralna i w przypadku awarii należy wymienić
całą pompę.
2. Każdorazowo po wyjęciu wtryskiwacza zaleca się wymienić uszczelkę
pod wtryskiwacz na nową.
2.3.6. Regulacja siłownika STOP na pompie wtryskowej Motorpal
Postępowanie:
1.
Dźwignię STOP zamontować tak, aby w położeniu PRACA była
odchylona od pionu o kąt 90
o
-13
o
2. Dźwignię STOP przesunąć w położenie PRACA
3. Wydłużać cięgno przegubu tak długo, aż rdzeń elektromagnesu dojdzie
do dolnego położenia (dźwignia STOP zacznie się przemieszczać)
4.
Od tego położenia wydłużyć cięgno jeszcze o dwa obroty
5. Położenie cięgna zabezpieczyć nakrętką.
2.3.7. Kontrola i regulacja pasa klinowego i wielorowkowego
Kontrola siły napięcia pasa klinowego
1.
Pas klinowy należy napinać tak, aby siła napięcia wynosiła 280 - 330 N
(mierzona przyrządem GATES SONIC model A lub KRIKIT
TENSION GAUGE 91107) co odpowiada ugięciu pasa 4 mm przy
nacisku na pas 14 N.
2. Pomiar należy przeprowadzić w połowie długości między kołem
pasowym alternatora a kołem pasowym pompy wody.
3.
Napięcie pasa należy sprawdzić po hamowaniu lub po ok. 1h pracy.
Regulacja siły napięcia pasa wielorowkowego
1. Popuścić śruby mocujące napinacz pasa wielorowkowego tak, aby
umożliwiały napięcie pasa przez pokręcenie kluczem nasadowym.
2.
Napiąć pas wielorowkowy za pomocą klucza nasadowego tak
„19”(orientacyjny moment 100 Nm), tak aby siła napięcia wynosiła 400
- 500 N (mierzona przyrządem GATES SONIC model A lub KRIKIT
TENSION GAUGE 91107) co odpowiada ugięciu pasa 8,2 - 9,6 mm
przy nacisku na pas siłą 45 N (4,6 kG).
3. Pomiar ugięcia należy przeprowadzić w połowie długości pasa
wielorowkowego od koła pompy wody do koła wału korbowego.
4. Dokręcić śruby mocujące napinacz pasa wielorowkowego
Uwaga:
Powyższą procedurę napięcia pasa wielorowkowego należy przeprowadzić
na zagrzanym silniku (temperatura płynu chłodzącego powinna wynosić
70 - 80
o
C).
Przy wymianie pasa wielorowkowego należy wstępnie napiąć pas wg
powyższej procedury a następnie napiąć pas po zagrzaniu silnika.
Wszelkie zauważone w eksploatacji ślady pęknięć lub postrzępienia
kwalifikują pasy do natychmiastowej wymiany.
2.3.8. Ustawianie i regulacja kąta początku tłoczenia przy pomocy
trzpienia blokady wałka pompy Motorpal
Czynność ta powinna być wykonywana przez wykwalifikowanego
pracownika; zaleca się wykonywać w stacji obsługi posiadającej
autoryzację Motorpal Jihlava.
•
odpowietrzyć układ paliwowy przy pomocy śruby odpowietrzającej
umieszczonej w górnej części pompy wtryskowej i wkrętu na filtrze
paliwa, pompując paliwo ręczną pompką paliwową umieszczoną na
pompie wtryskowej (naciskając od góry tłoczek w plastikowej osłonie)
•
zdjąć pokrywę nasady głowicy i wstępnie ustawić tłok pierwszego
cylindra w pozycji PTP (PTP - początek tłoczenia paliwa) pomiędzy
suwem sprężania a suwem pracy, (gdy oba zawory pierwszego cylindra
są zamknięte - luzy między dźwigienkami a trzonkami zaworów).
Kręcić wałem korbowym w prawo patrząc od przodu silnika w celu
skasowania luzów międzyzębnych aż do pokrycia się rys. Dokładne
położenie tłoka w PTP jest wtedy, gdy rysa z napisem PTP na kole
zamachowym (rys. 1 poz. 2) znajduje się na wprost znaków
(przewężenia) na obudowie koła zamachowego (rys. 1 poz. 1) w
okienku kontrolnym (wzierniku). Okienko kontrolne znajduje się w
dolnej części obudowy koła zamachowego; (przed sprawdzaniem zdjąć
płytkę zaślepiającą wziernik)
•
odkręcić kołpak blokady wałka krzywkowego znajdujący się z przodu
na regulatorze pompy wtryskowej (rys. 2 poz. A i rys. 3 poz. 1)
•
wyjąć trzpień ze sprężyną (rys. 3B poz. 2) i sprężynę umieścić z drugiej
strony trzpienia (rys. 3A poz. 2); (położenie w czasie pomiaru)
•
włożyć trzpień ze sprężyną (w tym położeniu) do pompy wtryskowej
i wkręcić kołpak blokady wałka krzywkowego (rys. 3 poz. 1)
•
odkręcić pokrywkę (osłonę) napędu pompy wtryskowej (z przodu
pompy)
•
poluzować śruby mocujące pompę ( w wycięciach fasolkowych)
•
delikatnie ręcznie obrócić w lewo wałkiem krzywkowym pompy
wtryskowej (przy użyciu klucza nałożonego na nakrętke piasty pompy)
do momentu gdy trzpień wpadnie w wycięcie pierścienia na wałku
krzywkowym - charakterystyczny trzask (rys. 3A poz. 2)
•
w tym położeniu pompa wtryskowa jest ustawiona w początku
tłoczenia paliwa pierwszego cylindra
Uwaga: - brak możliwości obrotu wałka pompy oznacza, że trzpień wpadł
w wycięcie pierścienia na wałku krzywkowym i w tym położeniu pompa
ustawiona jest w PTP pierwszego cylindra
•
dokręcić śruby mocujące pompę (w otworach fasolkowych)
•
dokręcić pokrywkę (osłonę) napędu pompy wtryskowej (z przodu
pompy)
•
odkręcić blokadę wałka krzywkowego
•
wyjąć trzpień i założyć sprężynę w takie położenie jak było przed
sprawdzaniem (rys. 3B poz. 2)
Pozostawienie trzpienia w położeniu jak podczas
pomiaru i uruchomienie silnika lub choćby pokręcenie
wałem korbowym spowoduję zniszczenie pompy
wtryskowej i bardzo kosztowną naprawę
Ilustracje dotyczące ustawiania i regulacji kąta początku tłoczenia dla
silnika z pompą wtryskową Motorpal
Rys. 1
Rys.2
Rys. 3
2.3.9. Ustawianie i regulacja kąta początku tłoczenia pompy Bosch
Czynność ta powinna być wykonywana przez wykwalifikowanego
pracownika; zaleca się wykonywać w stacji obsługi posiadającej
autoryzację firmy Bosch.
•
odpowietrzyć układ paliwowy na przewodzie oraz przy pomocy wkrętu
na filtrze paliwa, pompując paliwo ręczną pompką paliwową
umieszczoną na pompie wtryskowej
•
zdjąć pokrywę nasady głowicy i wstępnie ustawić tłok pierwszego
cylindra w pozycji PTP (PTP - początek tłoczenia paliwa) pomiędzy
suwem sprężania a suwem pracy, (gdy oba zawory pierwszego cylindra
są zamknięte - luzy między dźwigienkami a trzonkami zaworów).
Kręcić wałem korbowym w prawo patrząc od przodu silnika w celu
skasowania luzów międzyzębnych aż do pokrycia się rys (w okienku
jak na rys. 1). Dokładne położenie tłoka w PTP jest wtedy, gdy rysa z
napisem PTP na kole zamachowym (rys. 1 poz. 2) znajduje się na
wprost znaków (przewężenia) na obudowie koła zamachowego (rys. 1
poz. 1) w okienku kontrolnym (wzierniku). Okienko kontrolne znajduje
się w dolnej części obudowy koła zamachowego; (przed sprawdzaniem
zdjąć płytkę zaślepiającą wziernik)
•
poluzować śruby mocujące pompę (w wycięciach fasolkowych)
•
odkręcić kluczem ampolowym korek (zaślepkę) znajdujący się z przodu
na obudowie regulatora obrotów pompy
•
delikatnie ręcznie obrócić w prawo wałkiem krzywkowym pompy
wtryskowej za pomocą napędzającego pompę koła zębatego aż do
momentu ustawienia się występu (ząbka) w środkowym położeniu
otworu (rys. 2)
•
w tym położeniu pompa wtryskowa jest ustawiona w początku
tłoczenia paliwa pierwszego cylindra
•
•
dokręcić śruby mocujące pompę (w otworach fasolkowych)
•
dokręcić kluczem ampolowym korek (zaślepkę) na obudowie
regulatora obrotów pompy
Rys. 1
Rys. 2
2.3.10. Regulacja siłownika STOP na pompie wtryskowej Bosch
Postępowanie:
1.
Dźwignię STOP zamontować przy użyciu preparatu LOCTITE 270
oraz śruby mocującej dźwignię, tak aby w położeniu PRACA była
odchylona od pionu o kąt
∼
100
o
(Uwaga: dźwignię oraz śrubę należy
wcześniej dokładnie odtłuścić).
2. Wyregulować położenie talerzyka względem rolki, aby szczelina
między rolką a talerzykiem wynosiła 1 - 2 mm (Uwaga: rdzeń
elektromagnesu podczas regulacji ma dojść do dolnego położenia;
dźwignia STOP zacznie się przemieszczać).
3. Położenie talerzyka zabezpieczyć nakrętką.
3. Instrukcja transportu
Silnik przeznaczony do dalekiego transportu np. samochodem, koleją lub statkiem
może być transportowany w skrzyni lub luzem. Przed transportem silnik powinien
być zakonserwowany. Silnik należy przymocować do dna skrzyni lub do stojaka
transportowego mocno i pewnie tak, aby podczas transportu nie istniała możliwość
przesunięcia się silnika w stosunku do skrzyni lub stojaka. Silnik powinien być
transportowany zawsze w pozycji stojącej. Daleki transport powinien odbywać się
krytymi środkami transportu, a skrzynia lub stojak powinny być zabezpieczone
przed możliwością przesunięcia względem platformy transportowej. Transport
silnika na bliskie odległości (np. w magazynie) może odbywać się za pomocą
urządzenia dźwigowego lub wózka transportowego. W celu przesunięcia silnika
opakowanego w skrzyni za pomocą dźwigu, należy go zawieszać na linach
stalowych. Do podnoszenia i przenoszenia silnika należy użyć belki z ruchomymi
hakami pozwalającymi na założenie ich w dwa ucha przymocowane do głowicy.
Uwaga: Posadowienie silnika na misce olejowej (podczas prac transportowych)
spowoduje zdeformowanie miski i uszkodzenie pompy olejowej.
4. Instrukcja BHP
Dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy powinny być przestrzegane wszystkie
przepisy BHP ze szczególnym uwzględnieniem następujących zaleceń:
•
kierowca pojazdu powinien znać szczegółowo instrukcję obsługi silnika
•
silnik należy uruchamiać zgodnie z zaleceniami instrukcji obsługi
•
należy dbać o czystość silnika
•
zewnętrzne wirujące elementy silnika powinny być osłonięte
•
nie wolno dokonywać napraw i regulacji silnika podczas jego pracy
•
podczas przeprowadzania napraw należy posługiwać się narzędziami o
nienagannym stanie technicznym
•
nie wolno dokonywać jakichkolwiek czynności pod podwieszonym silnikiem
(np. na urządzeniu dźwigowym)
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron