background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
 

Alina Reszka 

 
 
 
 
 
 
 
 

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 
322[13].Z1.01 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
lek medycyny Mariusz Długosz 
dr nauk medycznych Piotr Majcher 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Alina Reszka 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Ewa Łoś 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  322[13].Z1.01 
„Posługiwanie się dokumentacją techniczną”, zawartego w modułowym programie nauczania 
dla zawodu technik ortopeda. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

2.

 

Wymagania wstępne 

3.

 

Cele kształcenia 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5.

 

Ćwiczenia 

13 

5.1. Rodzaje dokumentacji technicznej. Dokumentacja konstrukcyjna 

i technologiczna 

13 

5.1.1. Ćwiczenia 

13 

5.2. Rodzaje rysunków i ich znaczenie w technice  

15 

5.2.1. Ćwiczenia 

15 

5.3. Materiały i przybory rysunkowe  

17 

5.3.1. Ćwiczenia 

17 

5.4. Polskie Normy Rysunkowe

 

 

19 

5.4.1. Ćwiczenia 

19 

5.5. Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne

 

21 

5.5.1. Ćwiczenia 

21 

5.6. Odwzorowywanie zewnętrznych i wewnętrznych zarysów przedmiotów. 

Klasyfikacja rzutów prostokątnych 

24 

5.6.1. Ćwiczenia 

24 

5.7. Wymiarowanie rysunkowe 

26 

5.7.1. Ćwiczenia

 

26 

5.8. Chropowatość powierzchni 

31 

5.8.1. Ćwiczenia 

31 

5.9. Tolerancja wymiarów, odchyłki, wymiary graniczne 

33 

5.9.1. Ćwiczenia 

33 

5.10. Rodzaje pasowań i ich oznaczenia 

35 

5.10.1. Ćwiczenia 

35 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

37 

7.

 

Literatura 

58 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.

 

WPROWADZENIE  

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik ortopeda.  

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania  wstępne,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  powinien  posiadać,  aby  bez 
problemów korzystać z poradnika,  

 

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał  nauczania  (w  Poradniku  dla  ucznia)  podzielony  jest  na  rozdziały,  które 

zawierają  podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest 
zwrócenie uwagi na następujące elementy: 

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  czy  uczeń  jest  przygotowany  do  wykonania 
ć

wiczeń. W zaleŜności od tematu uczeń moŜe samodzielnie odpowiedzieć na pytania lub 

wspólne  z całą  grupą  uczniów,  w  podczas  dyskusji  opracować  odpowiedzi  na  pytania. 
Druga  forma  jest  korzystniejsza,  poniewaŜ  nauczyciel  kierując  dyskusją  moŜe 
uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  spełniają  ćwiczenia.  W  trakcie 
wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę teoretyczną oraz opanować 
nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną  propozycję  ćwiczeń  wraz  ze 
wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne  moŜliwości  ich 
realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie 
zrealizować  przy  określonym  wyposaŜeniu  szkoły.  Prowadzący  moŜe  równieŜ 
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie  odpowiedzi  na  pytania  w  nim  zawarte.  Uczeń  powinien  samodzielnie 
potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego  zakresu  materiału.  Nauczyciel 
powinien  ustalić  braki  w  opanowaniu  materiału  i  rozpoznać  przyczyny  ich  wystąpienia. 
Nauczyciel  realizując  program  jednostki  modułowej  powinien  zwracać  uwagę  na 
predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne,  czy  moŜe 
lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania dotyczące 
materiału  nauczania  jednostki  modułowej  i  naleŜy  je  wykorzystać  do  oceny  uczniów, 
a wyniki  osiągnięte  przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

nauczyciela.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną  liczbę  moŜliwych  do 
uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona  jest  od  ilości 
uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego  projektu  oraz 
zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak  przeprowadzić  proces 
oceniania ucznia, aby umoŜliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.  

 

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

pokaz, 

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

 

projektów, 

 

przewodniego tekstu, 

 

metoda przypadków,  

 

dyskusja dydaktyczna. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych  

322[13].Z1 

Podstawy wytwarzania przedmiotów 

ortopedycznych 

322[13].Z1.03 

UŜytkowanie urządzeń 

elektrycznych 
i sterowanych 

automatycznie 

322[13].Z1.01  

Poslugiwanie się  

dokumentacją 

techniczną 

322[13].Z1.02 

Wykonywanie obróbki 
ręcznej i mechanicznej 

materiałów 

322[13].Z1.04 

Wykonywanie elementów 

przedmiotów ortopedycznych 

z materiałów metalowych 

322[13].Z1.07 

Wykonywanie elementów 

przedmiotów ortopedycznych 

z materiałów włókienniczych 

322[13].Z1.05 

Wykonywanie elementów 

przedmiotów ortopedycznych 

z drewna 

322[13].Z1.08 

Wykonywanie elementów 

przedmiotów ortopedycznych 

ze skóry 

322[13].Z1.06 

Wykonywanie elementów 

przedmiotów ortopedycznych 

z tworzyw sztucznych 

322[13].Z1.09 

Wykonywanie odlewów 

gipsowych w technice 

ortopedycznej 

322[13].Z1.10 

Dobieranie konstrukcji 

mieszanych w protetyce 

ortopedycznej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE    

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

 

czytać i sporządzać proste dokumentacje techniczne, 

 

samodzielnie 

rozwiązywać 

proste 

zadania 

organizacyjne 

technologiczne 

z przygotowaniem potrzebnej dokumentacji technologicznej, 

 

stosować  róŜnorodne  metody  i  środki  (symbole,  rysunki,  kody  i  zdjęcia) 
w porozumiewaniu się na temat zagadnień technicznych, 

 

czytać ze zrozumieniem róŜne instrukcje techniczne, 

 

opracowywać  róŜne  pomysły  w  formie  dokumentacji  technicznej  z  wykorzystaniem 
technologii informacyjnej, 

 

dokonywać podstawowe pomiary. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA   

 

 

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

scharakteryzować przebieg procesu produkcyjnego, 

 

rozróŜnić rodzaje dokumentacji technicznej, 

 

rozróŜnić rodzaje rysunków i ich znaczenie w technice, 

 

dobrać materiały i przybory kreślarskie do wykonania rysunków, 

 

wykonać rysunek techniczny zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, 

 

wykonać  rysunki  figur  płaskich,  brył  geometrycznych  w  rzutach  prostokątnych  
i aksonometrycznych, 

 

rozpoznać symbole graficzne i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym, 

 

zwymiarować rysowane przedmioty, 

 

odczytać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania, 

 

wyjaśnić istotę tolerancji i pasowania oraz chropowatości powierzchni, 

 

odczytać odchyłki, obliczyć wymiary graniczne i tolerancję, dobrać pasowania tablic, 

 

wykonać  szkice  elementów  odwzorowując  kształty  zewnętrzne  i  wewnętrzne  
z zachowaniem proporcji i z oznaczeniem materiałów, wymiarów, tolerancji, pasowania, 
odchyłek  kształtów  i  połoŜenia,  chropowatości  powierzchni,  zbieŜności  i  pochylenia 
zgodnie  z  obowiązującymi  normami,  wykonać  rysunki  techniczne  prostych  elementów 
maszyn, 

 

wykonać  dokumentację  konstrukcyjną  i  technologiczną  produkowanych  przedmiotów 
ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego, 

 

odczytać prostą dokumentację techniczną, 

 

posłuŜyć  się  katalogami  wyrobów  gotowych,  katalogami  przedmiotów  ortopedycznych  
i sprzętu rehabilitacyjnego oraz polskimi Normami. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 
Scenariusz zajęć 1   

 

 

 

Osoba prowadząca:  

…………………………………………………… 

 

Modułowy program nauczania:  

Technik ortopeda 322[13]. 

 

Moduł:  

Techniczne 

podstawy 

wytwarzania 

zaopatrzenia 

ortopedycznego 322[13].Z1 

 

Jednostka modułowa: 

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 322[13].Z1.01  

Temat: Rzutowanie aksonometryczne. 

Cel ogólny: Przypomnienie zasad rzutowania i rodzajów rzutów aksonometrycznych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

odróŜnić rodzaje rzutów aksonometrycznych, 

 

wykonać szkice rzutu wybranej bryły w izomerii, 

 

wykonać szkice rzutów wybranych brył w Demetrii, 

 

wykonać szkice wybranych brył w aksonometrii ukośnej, 

 

dobierać i posługiwać się odpowiednimi przyborami rysunkowymi podczas 
wykonywania szkiców. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca indywidualna, grupowa i zespołowa. 

 
Czas:  3 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

Polskie normy rysunkowe, 

 

plansze dotyczące rysunku technicznego, 

 

bryły geometryczne. 

 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Czynności organizacyjno – porządkowe – 3 minuty. 

2.

 

Krótkie  przypomnienie  o  zasadach  rzutowania  aksonometrycznego  na  podstawie  plansz 
obrazujących  układ  osi  do  poszczególnych  rodzajów  rzutów,  przez  chętnych  uczniów, 
przy wsparciu i ewentualnym uzupełnianiu przez nauczyciela – 7 minut. 

3.

 

Podział zespołu uczniów na 3 grupy. 

4.

 

KaŜda grupa zajmuje się innym rodzajem rzutowania:  

−−−−

 

aksonometrią ukośną,  

−−−−

 

dimetrią,  

−−−−

 

izometrią,  

−−−−

 

przy czym kaŜdy uczeń w grupie dostaje swój numerek, kolor lub literkę n p.: A, B, 
C, D, E. Uczniowie posiadający tę samą literę, numerek lub kolor w poszczególnych 
grupach  otrzymują  takie  same  bryły  lub  przedmioty  będące  elementami  przedmiotu 
ortopedycznego,  do  przedstawienia  w  rzutach  aksonometrycznych.  Uczniowie  sami 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

określają, jakiego rodzaju ołówki są niezbędne do wykonania szkiców rysunkowych. 
Czas pracy potrzebny do wykonania szkiców – 15 minut, 

5.

 

Uczniowie  spotykają  się  w  grupach  3  osobowych  według  oznaczeń  literowych, 
numerowych lub kolorów, prezentują sobie wykonane rysunki, określają róŜnice między 
wykonanymi rzutami – dyskusja grupach – 10 minut. 

6.

 

Przedstawiciele  grup  przedstawiają  na  forum  uzgodnienia  prowadzące  do  określenia 
róŜnic pomiędzy przedstawionymi rzutami. – 5 minut.  

 
W  trackie  wykonywania  rysunków  i  prezentacji  własnych  spostrzeŜeń  uczniowie  mogą 
korzystać z wywieszonych plansz przedstawiających układ osi współrzędnych  w rzutowaniu 
aksonometrycznym.  
 
Zakończenie zajęć 

Podsumowanie, wnioski, zadanie pracy domowej, 

 
Praca domowa 

Na arkuszu ćwiczeń nr 1 masz przedstawioną bryłę w rzucie aksonometrycznym. Określ, 

jaki  to  rodzaj  aksonometrii.  WskaŜ  zestaw  trzech  prawidłowo  wykonanych  rzutów 
prostokątnych przedstawionej bryły. 
 

ARKUSZ ĆWICZEŃ Nr 1 

 

 

 

Zestaw rzutów a. 

 

 

 

Zestaw rzutów b 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

 

 

Zestaw rzutów c 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
 
Pytania sprawdzające: 
 
Czy potrafisz: 
 

Tak 

Nie 

1)

 

odróŜnić rodzaje rzutów aksonometrycznych? 

 

 

2)

 

wymienić i objaśnić najwaŜniejsze zasady rzutowania 
aksonometrycznego? 

 

 

3)

 

dobrać i posługiwać się odpowiednimi przyborami rysunkowymi 
podczas wykonywania róŜnego rodzaju rysunków? 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

Scenariusz zajęć 2   
 

Modułowy program nauczania:  

Technik ortopeda 322[13]. 

 

Moduł:  

Techniczne 

podstawy 

wytwarzania 

zaopatrzenia 

ortopedycznego 322[13].Z1 

 

Jednostka modułowa: 

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 322[13].Z1.01  

Temat: Rodzaje dokumentacji technicznej.  

Cel ogólny: Zapoznanie z podstawowymi rodzajami dokumentacji technicznej. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

wymienić etapy procesu produkcyjnego, 

 

określić róŜnice między procesem produkcyjnym a technologicznym, 

 

wymienić etapy procesu projektowania wyrobu, 

 

określić róŜnicę między dokumentacją konstrukcyjną a technologiczną. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pogadanka, dyskusja, ćwiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca zespołowa, grupowa i indywidualna. 

 
Czas: 
2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

plansze przedstawiające elementy procesu produkcyjnego, 

 

przykładowe  dokumentacja  wybranych  2  przedmiotów  ortopedycznych,  2  urządzeń 
gospodarstwa  domowego  i  wybranego  urządzenia  innego  urządzenia  np.:  do  pielęgnacji 
ciała, 

 

folie i pisaki do pisania ręcznego na folii, 

 

Polska norma określająca rysunki schematyczne, 

 

rzutnik pisma. 

 

Przebieg zajęć: 
1. 

 

Przywitanie, czynności organizacyjno – porządkowe – 3 minuty. 

2. 

 

Pogadanka  wstępna  dotycząca  drogi  projektowania  i  produkowania  róŜnych  urządzeń 
– 7 minut. 

3. 

 

Podsumowanie  pogadanki  i  wykład  dotyczący  procesu  produkcyjnego  i  procesu 
technologicznego-. 7 min. 

4. 

 

Podanie i zapis tematu zajęć – „Rodzaje dokumentacji technicznej” – 3 minuty. 

5. 

 

Podział zespołu 5 grup 3 osobowych, przekazanie zadań grupom – 5 minut. 

6. 

 

KaŜda grupa dostaje dokumentację innego urządzenia. Zadaniem kaŜdej grupy brzmi: 
Proszę wypisać, z jakich elementów składa się dokumentacja techniczna. 
Grupy wypisują poszczególne elementy na foliach – 20 minut. 

7. 

 

Prezentacja  prac  –  kaŜda  z  grupa  prezentuje  wypisane  przez  siebie  elementy.  Wszyscy 
mają zwracać uwagę i zaznaczać, które z wymienionych elementów znajdują się równieŜ 
na  opracowanym  przez  nich  wykazie  elementów  dokumentacji.  KaŜda  następna  grupa 
prezentując swoją pracę powinna wskazać elementy juŜ wymieniane przez poprzedników 
– 20 minut. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

8. 

 

Podsumowanie,  dyskusja,  która  powinna  doprowadzić  do  stwierdzenia,  ze  kaŜda 
dokumentacja  składa  się  z  dokumentacji  konstrukcyjnej,  technologicznej  i  dotyczącej 
eksploatacji  i  zapis  na  tablicy  lub  flipcharcie  elementów  dokumentacji  konstrukcyjnej  
i dokumentacji technologicznej – 15 minut. 

 
Zakończenie zajęć 
Podsumowanie zajęć, poprzez np.: zadanie pytań sprawdzających: – 6 minut: 
1.

 

Jaką rolę pełni dokumentacja techniczna? 

2.

 

Jak przebiega proces projektowania wyrobu? 

3.

 

Jaka jest róŜnica między dokumentacją konstrukcyjną a technologiczną? 

4.

 

Jak przebiega proces produkcyjny? 

 
Praca domowa 

Proszę przygotować wykaz informacji, jakie zawiera dokumentacja techniczna związana 

z eksploatacją wybranych urządzeń, którymi najczęściej posługujecie się w domu.  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
1.

 

Zadanie pytań sprawdzających na zakończenia zajęć; 

2.

 

Wypełnienie  przez  uczniów  krótkiego  sprawdzianu  postępów  przed  rozpoczęciem 
następnej jednostki lekcyjnej dotyczącej rodzajów rysunków technicznych 

 

Sprawdzian postępów  
 
Czy potrafisz: 
 

Tak 

Nie 

1.

 

określić rolę dokumentacji technicznej? 

 

 

2.

 

podać przebieg procesu projektowania dowolnego przedmiotu? 

 

 

3.

 

określić róŜnicę między dokumentacją technologiczną i konstrukcyjną? 

 

 

4.

 

określić przebieg procesu produkcyjnego? 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

5.  ĆWICZENIA 

 
5.1.

 

Rodzaje 

dokumentacji 

technicznej. 

Dokumentacja 

konstrukcyjna i technologiczna 

 
5.1.1.

 

Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Opracuj w punktach przebieg procesu produkcyjnego gorsetu Jewetta. 

 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na rodzaje dokumentacji technicznej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

dokonać  pomiarów  niezbędnych  do  dopasowania  gorsetu  do  odpowiedniej  sylwetki, 
które są niezbędne do jego wykonania.  

2)

 

zapisać wyniki pomiarów: 
długość .................... 
szerokość ................. 

 

wysokość .................. 

3)

 

dobrać odpowiednie materiały, 

4)

 

wypisać poszczególne etapy procesu produkcyjnego, 

5)

 

określić punkty szczegółowe w poszczególnych etapach. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Przedstaw schematycznie projekt wytwarzania gorsetu Jewetta. 
 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na rodzaje dokumentacji technicznej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować 1 etap procesu produkcyjnego - wytwarzania i wykonywania produktów, 

2)

 

przypisać do kaŜdego elementu etapu produkcyjnego określoną figurę geometryczną, 

3)

 

oznaczyć figury, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

4)

 

ułoŜyć figury w odpowiedniej kolejności, 

5)

 

opisać schemat.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

5.2. 

Rodzaje rysunków i ich znaczenie w technice  

 
5.2.1.  Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Z  podanego,  w  poradniku  dla  ucznia,  zestawu  rodzajów  rysunków  wybierz  te,  które  są 

niezbędne do zaprojektowania i wykonania gorsetu Jewetta  

  
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków  i  ich  znaczenie 
w technice. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

wypisać rysunki których wykonanie jest niezbędne do wykonania gorsetu Jewetta. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Ustal, jakie rysunki będą niezbędne do wykonania gorsetu Jewetta. 
 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków  i  ich  znaczenia 
w technice. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

przeanalizować  nazwy  i  określenia  wszystkich  rodzajów  rysunków  podanych 
w poradniku dla ucznia, 

2)

 

wybrać  nazwy  tych  rysunków,  które  powinny  być  wykonane  w  trakcie  sporządzania 
dokumentacji technicznej, 

3)

 

uzasadnić  potrzebę  korzystania  z  poszczególnych  rysunków  podczas  wykonywania 
gorsetu. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

5.3. 

Materiały i przybory rysunkowe  

 
5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Sporządź  plan  postępowania  podczas  opracowywania  projektu  gorsetu  Jewetta 

z wykorzystaniem konwencjonalnych materiałów i przyborów rysunkowych. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków,  materiały 
i przybory rysunkowe. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
  
Uczeń powinien: 

1)

 

opracować tabelkę – plan postępowania podczas opracowywania projektu gorsetu, 

2)

 

wypełnić tabelę treściami. 

 

Plan opracowania projektu 

 

Lp. 

Działanie 

Materiały rysunkowe 

Przybory rysunkowe 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź  plan  postępowania  podczas  opracowywania  projektu  gorsetu  Jewetta  na  kalce 

technicznej lub z wykorzystaniem urządzeń elektronicznych (komputerowych). 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków,  materiały 
i przybory rysunkowe. 

W  zaleŜności  od  moŜliwości  technicznych  pracowni  proponuje  się,  aby  rysunki  zostały 

wykonane na kalce technicznej za pomocą rapidografów lub w komputerze. MoŜna równieŜ 
zaproponować uczniom do wykonania ćwiczenia wykorzystanie obydwu technik. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

opracować tabelkę – plan postępowania podczas opracowywania projektu gorsetu: 

2)

 

wypełnić tabelę treściami. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

Plan opracowania projektu 

 

Lp. 

Działanie 

Materiały i urządzenia rysunkowe 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

kalka techniczna, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

5.4.

 

Polskie Normy Rysunkowe  

 
5.4.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Udowodnij  swojemu  koledze,  Ŝe  rysunek  jest  niezbędny  dla  wykonawcy  wybranego 

urządzenia ortopedycznego.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków,  materiały 
i przybory rysunkowe oraz Polskie Normy Rysunkowe. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

wybrać dokumentację techniczną dowolnego przedmiotu lub urządzenia ortopedycznego 
np.: gorsetu Jewetta, 

2)

 

wybrać  i  opisać  wszystkie  informacje  zawarte  na  rysunkach  zawartych  w  tej 
dokumentacji., 

które 

są 

niezbędne 

wykonawcy 

urządzenia 

lub 

przedmiotu 

przedstawionego w dokumentacji. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

przykładowa dokumentacja techniczna przedmiotów ortopedycznych, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Objaśnij zapisy następujących norm: PN-ISO 128-40:2006, PN-EN ISO 2203 2002. 
 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rodzaje  rysunków,  materiały 
i przybory rysunkowe oraz Polskie Normy Rysunkowe. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

odszukać informacje na temat PN, 

2)

 

wybrać i opisać podane normy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

PN, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

5.5.

 

Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne 

 
5.5.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na podstawie rzutu aksonometrycznego bryły narysuj jej rzuty prostokątne.  

 

 

Rysunek do ćwiczenia 1 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rzutowanie  prostokątne 
i aksonometryczne. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować rzuty prostokątne bryły na podstawie jej rzutu aksonometrycznego. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Narysuj bryłę z rysunku w ćwiczeniu 1 w rzutach dimetrii ukośnej i izometrii 
 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rzutowanie  prostokątne 
i aksonometryczne. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować bryłę z rys.1 w rzutach dimetrii ukośnej i izomerii. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Narysuj poniŜsze bryły w rzutach prostokątnych. 

 

 

 

Przykład 1 

 

 

 

Przykład 2 

 

 

 

Przykład 3 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

 

 

Przykład 4 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rzutowanie  prostokątne 
i aksonometryczne. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować zamieszczone na rysunkach bryły w rzutach prostokątnych.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

5.6.

 

Odwzorowywanie  zewnętrznych  i  wewnętrznych  zarysów 
przedmiotów. Klasyfikacja rzutów prostokątnych 

 
5.6.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Narysuj  stoŜek  ścięty  z  otworem  przelotowym:  w  rzutach  prostokątnych  i  w  widoku 

podstawowym. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  odwzorowywanie  zewnętrznych 
i wewnętrznych zarysów przedmiotów oraz klasyfikację rzutów prostokątnych. Aby wykonać 
powyŜsze  ćwiczenia  uczniowie  powinni  narysować  proponowane  bryły  w  rzutach 
aksonometrycznych a następnie wykonywać dalsze polecenia ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować  stoŜek  ścięty  z  otworem  przelotowym  w  rzutach  prostokątnych  i  w  widoku 
podstawowym.

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Narysuj przekrój podłuŜny graniastosłupa o podstawie sześciokątnej z kołowym otworem 

przelotowym. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  odwzorowywanie  zewnętrznych 
i wewnętrznych zarysów przedmiotów oraz klasyfikację rzutów prostokątnych. Aby wykonać 
powyŜsze  ćwiczenia  uczniowie  powinni  narysować  proponowane  bryły  w rzutach 
aksonometrycznych a następnie wykonywać dalsze polecenia ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować  przekrój  podłuŜny  graniastosłupa  o  podstawie  sześciokątnej  z  kołowym 
otworem przelotowym. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Narysuj kład walca z otworem przelotowym. 
 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  odwzorowywanie  zewnętrznych 
i wewnętrznych zarysów przedmiotów oraz klasyfikację rzutów prostokątnych. Aby wykonać 
powyŜsze  ćwiczenia  uczniowie  powinni  narysować  proponowane  bryły  w rzutach 
aksonometrycznych a następnie wykonywać dalsze polecenia ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)

 

narysować kład walca z otworem przelotowym. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

5.7. 

Wymiarowanie rysunkowe 

 
5.7.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Na  rysunku  1,  wykonanym  w  skali  1:2,  wpisz  liczby  wymiarowe  zgodnie 

z obowiązującymi zasadami. 
 

 

 

Rysunek 1 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na wymiarowanie rysunkowe. 

Aby  wykonać  to  ćwiczenie  dotyczące  wymiarowania  naleŜy  przypomnieć  z  uczniami 

zasady  wymiarowania  ze  szczególnym  uwzględnieniem  sposobu  zapisywania  liczb 
wymiarowych, 

rozmieszczania 

grupowania 

wymiarów, 

oznaczeń 

stosowanych 

w wymiarowaniu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wpisać liczby wymiarowe zgodnie z obowiązującymi zasadami na załączonym rysunku. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

ołówki, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

Ćwiczenie 2 

Przenieś  wymiary  z  rzutu  aksonometrycznego  przedmiotu  na  jego  rzuty  prostokątne 

odpowiednio je rozmieszczając i grupując. 

 
 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na wymiarowanie rysunkowe. 

Aby  wykonać  to  ćwiczenie  naleŜy  przypomnieć  z  uczniami  zasady  wymiarowania  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  sposobu  zapisywania  liczb  wymiarowych,  rozmieszczania 
i grupowania wymiarów, oznaczeń stosowanych w wymiarowaniu.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przenieść  wymiary  z  rzutu  aksonometrycznego  przedmiotu  na  jego  rzuty  prostokątne 
odpowiednio je rozmieszczając i grupując. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Wstaw  odpowiednie  znaki  wymiarowe  zastępując  wprowadzone  na  rysunku  opisy 

słowne. 
 

a) 

 

 
 

 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na wymiarowanie rysunkowe. 

Aby  wykonać  to  ćwiczenie  i  pozostałe  dotyczące  wymiarowania  naleŜy  przypomnieć 

z uczniami  zasady  wymiarowania  ze  szczególnym  uwzględnieniem  sposobu  zapisywania 
liczb  wymiarowych,  rozmieszczania  i  grupowania  wymiarów,  oznaczeń  stosowanych 
w wymiarowaniu.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wstawić  odpowiednie  znaki  wymiarowe  zastępując  wprowadzone  na  rysunku  opisy 
słowne  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 4 

Przerysuj  przedmioty  płaskie  przedstawione  na  rysunku  w  wielkościach  zgodnych 

z podanymi wymiarami. Nie powtarzaj zbędnych wymiarów. 

 

 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na wymiarowanie rysunkowe. 

Aby  wykonać  to  ćwiczenie  i  pozostałe  dotyczące  wymiarowania  naleŜy  przypomnieć 

z uczniami  zasady  wymiarowania  ze  szczególnym  uwzględnieniem  sposobu  zapisywania 
liczb  wymiarowych,  rozmieszczania  i  grupowania  wymiarów,  oznaczeń  stosowanych 
w wymiarowaniu. Ćwiczenie uczniowie mogą wykonać na papierze milimetrowym. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przerysować  przedmioty  płaskie  przedstawione  na  rysunku  w  wielkościach  zgodnych 
z podanymi wymiarami. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

 

5.8.

 

Chropowatość powierzchni 

 

5.8.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Narysuj znak chropowatości przedstawiający powierzchnię przeznaczoną do szlifowania 

o największej dopuszczalnej chropowatość Rz 10. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na chropowatość powierzchni. 

 

Prawidłowa odpowiedź 

 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

narysować  znak  chropowatości  przedstawiający  powierzchnię  przeznaczoną  do 
szlifowania o największej dopuszczalnej chropowatość Rz 10.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przyrządy rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Projektując  gorset  Jewetta  wskaŜesz  wykonawcy  dopuszczalną  chropowatość 

powierzchni. Dokonaj takiego zapisu.  

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na chropowatość powierzchni. 

 

Prawidłowy, przykładowy zapis 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wskazać dopuszczalną chropowatość powierzchni.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

materiały i przybory rysunkowe, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

5.9. 

Tolerancja wymiarów, odchyłki, wymiary graniczne 

 
5.9.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Oblicz sumę wymiarów tolerowanych i tolerancję tej sumy dla następujących wymiarów: 

a2

/

a1

 = 25

+0.04

/

+0.01 ; 

B

 b2

/

b1 

= 35

+0.01

/

-0.03 ; 

C

 c2

/

c1 

= 40

-0.02

/

-0.04 ;

 D

 d2

/

d1 

= 45

-0.03

/

-0.06 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  tolerancje  wymiarów,  odchyłki 
i wymiary graniczne. 

Aby dokonać obliczeń naleŜy przypomnieć z uczniami następujące wzory: 

a)

 

Wymiar wynikowy, suma tolerowanych wymiarów wynosi: 
X = A + B + C + D = 25 + 35 + 40 + 45 = 145 

b)

 

Tolerancja wymiaru wynikowego wynosi 

X

 = T

A

 + T

B

 + T

C

 + T

D

 = 0.05 + 0.04 + 0.02 + 0.03 = 0.14 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

obliczyć sumę wymiarów tolerowanych i tolerancję tej sumy dla podanych wymiarów.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Oblicz wymiar nominalny oraz tolerancję wymiaru wynikowego A + B + C;  

a2

/

a1

 = 35

+0.10

/

+0.20 ; 

B

 b2

/

b1 

= 15

+0,30

/

-0.15 ; 

C

 c2

/

c1 

= 10

 +0.02

/

+0.10

 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  tolerancje  wymiarów,  odchyłki 
i wymiary graniczne. 

Aby  dokonać  obliczeń  naleŜy  przypomnieć  z  uczniami  zasady  odejmowania  wymiarów 

tolerowanych. Do wykonania obliczeń naleŜy skorzystać z następujących wzorów: 

X = A- B – C = 35 – 15 –10 = 10; 

X

 = T

A

 + T

B

 + T

= 0.30 + 0.45 + 0.12 = 0.87 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

obliczyć wymiar nominalny oraz tolerancję wymiaru wynikowego A + B + C.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

5.10.  Rodzaje pasowań i ich oznaczenia 

 
5.10.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Oblicz  luzy  graniczne  dla  wymiaru  Φ  52H8/d8,  przy  załoŜeniu,  Ŝe  według  normy 

odchyłki graniczne dla wymiaru Φ52 wynoszą: 
Dla otworu:   ES = + 46 µm = 0,046 mm 
 

  

EI = 0 

Dla wałka 

es = - 0.100 mm; 

 

 

ei = - 0.146; 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na rodzaje pasowań i ich oznaczenia. 

Aby dokonać obliczeń uczniowie powinni skorzystać ze wzorów: 

Wymiary graniczne otworu obliczmy: 

a)

 

górny B

0

 = D + ES  

b)

 

dolny A

0

 = D + EI 

Wymiary graniczne wałka obliczmy: 

a)

 

górny B

w

 = D + es 

b)

 

dolny A

w

 = D + ei 

Wymiary wyniosą: 
Wymiary graniczne otworu obliczmy: 

c)

 

górny B

0

 = D + ES = 52.000 + 0.046 = 52.046 

d)

 

dolny A

0

 = D + EI = 52.000 + 0 = 52.000 

Wymiary graniczne wałka obliczmy: 

c)

 

górny B

w

 = D + es = 52.000 + (- 0,100) = 51.900 

d)

 

dolny A

w

 = D + ei = 52.000 + (-0.146) = 51.854 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

obliczyć luzy graniczne dla podanych wymiarów .  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Oblicz wskaźniki pasowania $35H6/k5, przy załoŜeniu, Ŝe odchyłki wynoszą  

Dla otworu:   ES = + 16 µm = 0,016 mm 
 

  

EI = 0 

Dla wałka 

es = + 0.013 mm; 

  

  

ei = + 0.002. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36

Wskazówki do realizacji  
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiał nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na rodzaje pasowań i ich oznaczenia. 

Aby dokonać obliczeń uczniowie powinni skorzystać ze wzorów: 

a)

 

wskaźnik największy pasowania: 

max

 = +/-(ES - ei)  

b)

 

wskaźnik najmniejszy pasowania: 

min

 = +/- (EI – es) 

Wskaźniki pasowania wyniosą: 

c)

 

wskaźnik największy pasowania: 

max

 = +/-(ES - ei) = +/- (0.016 – 0.002) = 0.014 

d)

 

wskaźnik najmniejszy pasowania: 

min

 = +/- (EI – es) = +/- (0 – 0.013) = 0.013 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

obliczyć wskaźnik pasowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, flamastry, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

  

 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego   
 

 
Test 1 
Testy 

dwustopniowe 

do 

jednostki 

modułowej 

„Posługiwanie 

się 

dokumentacją techniczną”  

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17 i 20 z poziomu podstawowego, 

 

zadania 6, 13, 18 i 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  

 

 

 

 

 

 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:    

 

 

 

 

 

 

 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 16. zadań, w tym co najmniej 2. z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 
Klucz odpowiedzi: 1.
 b, 2. c, 3. a, 4. d, 5. c, 6. c, 7. d, 8. d, 9. d, 10. c, 11. a, 
12. b, 13. a, 14. b, 15. d, 16. b, 17. b, 18. d, 19. d, 20. a.    

 

 

 

 

Plan testu  

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Scharakteryzować przebieg procesu 
produkcyjnego 

RozróŜnić rodzaje dokumentacji technicznej 

c 

RozróŜnić rodzaje rysunków i ich znaczenie 
w technice 

a 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
materiałów, wykonać rysunek techniczny 
zgodnie z wymaganiami polskich norm 

d 

Dobrać materiały i przybory kreślarskie do 
wykonania rysunków 

c 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
zbieŜności i pochylenia zgodnie 
z obowiązującymi normami 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38

PosłuŜyć się Polskimi Normami 

Wykonać rysunki brył geometrycznych 
w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych 

Wykonać rysunki figur płaskich w rzutach 
prostokątnych i aksonometrycznych 

11 

Rozpoznać symbole graficzne i oznaczenia 
stosowane w rysunku technicznym, wykonać 
rysunki techniczne prostych elementów maszyn 

12 

Odczytać prostą dokumentację techniczną, 
posłuŜyć się katalogami wyrobów gotowych, 
katalogami przedmiotów ortopedycznych 
i sprzętu rehabilitacyjnego oraz Polskimi 
Normami 

13 

Wykonać szkice elementów odwzorowując 
kształty zewnętrzne i wewnętrzne z 
zachowaniem proporcji 

PP 

14 

Wykonać dokumentację konstrukcyjną 
i technologiczną produkowanych przedmiotów 
ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego 

15 

Odczytać rysunki z uwzględnieniem 
wymiarowania, zwymiarować rysowane 
przedmioty 

16 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
chropowatości powierzchni, wykonać rysunki 
techniczne prostych elementów maszyn 

17  Wyjaśnić istotę chropowatości powierzchni 

18 

Obliczyć wymiary graniczne i tolerancję, dobrać 
pasowania tablic 

PP 

19 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
tolerancji, pasowania, odchyłek kształtów 
i połoŜenia 

PP 

20  Wyjaśnić istotę tolerancji i pasowania  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39

Przebieg testowania   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 30 min. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

  

 

1.

 

Dokumentacja techniczna określonego wyrobu zawiera 
a)

 

rysunki 

konstrukcyjne 

wybranych 

elementów 

oraz 

instrukcje 

dotyczące 

przeprowadzania zabiegów kontrolnych i sposobu transportu. 

b)

 

rysunki  konstrukcyjne  wszystkich  elementów  i  zespołów  wyrobu  oraz  wskazówki 
wykonawcze  w  postaci  planów  operacyjnych  i  informacji  niezbędnych  do  obróbki 
i montaŜu,  instrukcje  dotyczące  przeprowadzania  zabiegów  kontrolnych,  sposobu 
transportu, konserwacji, napraw. 

c)

 

rysunki konstrukcyjne zespołów wyrobu, wskazówki wykonawcze w postaci planów 
operacyjnych oraz instrukcje dotyczące konserwacji i napraw. 

d)

 

instrukcje  dotyczące  przeprowadzania  zabiegów  kontrolnych,  sposobu  transportu, 
konserwacji i napraw oraz rysunki konstrukcyjne wszystkich elementów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40

2.

 

Dokumentacja konstrukcyjna zawiera 
a)

 

instrukcje  obróbki  cieplnej,  instrukcje  obróbki  powierzchni,  instrukcje  montaŜu, 
karty  kalkulacyjne,  spisy  urządzeń  i  narzędzi  niezbędnych  do  wykonania  danego 
wyrobu, rysunki wykonawcze części, warunki techniczne odbioru, rysunek ofertowy 
wyrobu, karty technologiczne, instrukcje obróbki. 

b)

 

rysunki  złoŜeniowe  całości  wyrobu  z  podanymi  warunkami  technicznymi,  rysunki 
złoŜeniowe  poszczególnych  zespołów,  rysunki  wykonawcze  części,  warunki 
techniczne odbioru, dokumentację techniczno – ruchową, rysunek ofertowy wyrobu, 
karty technologiczne, instrukcje obróbki. 

c)

 

załaŜenia  konstrukcyjne,  warianty  rozwiązań,  szkice,  obliczenia  sprawdzające, 
wyniki  analizy  wykreślnej,  schematy  strukturalne  i  kinematyczne,  schematy 
montaŜowe  połączeń,  rysunki  złoŜeniowe  całości  wyrobu  z  podanymi  warunkami 
technicznymi,  rysunki  złoŜeniowe  poszczególnych  zespołów,  rysunki  wykonawcze 
części,  warunki  techniczne  odbioru,  dokumentację  techniczno  –  ruchową,  rysunek 
ofertowy wyrobu. 

d)

 

karty  technologiczne,  instrukcje  obróbki,  instrukcje  uzbrojenia-ustawienia  narzędzi 
i przyrządów na stanowiskach pracy, instrukcje obróbki cieplnej, instrukcje obróbki 
powierzchni,  instrukcje  montaŜu,  karty  kalkulacyjne,  spisy  urządzeń  i  narzędzi 
niezbędnych do wykonania danego wyrobu. 

 

3.

 

W procesie projektowania i produkcji niezbędny jest rysunek, dlatego, Ŝe 
a)

 

jest  on  podstawowym  sposobem  przekazywania  informacji  między  konstruktorem 
jakiegoś urządzenia a jego wykonawcą bądź uŜytkownikiem, dokładnie wskazuje jak 
ma  wyglądać  ten  przedmiot  po  jego  wykonaniu,  określa  budowę  i  zasadę  działania 
róŜnych  maszyn  i  urządzeń,  jest  powszechnym  i  niezbędnym  środkiem 
porozumiewania  się  wszystkich  pracowników  związanych  i  zatrudnionych 
w procesie produkcyjnym. 

b)

 

dokładnie  wskazuje  jak  ma  wyglądać  ten  przedmiot  po  jego  wykonaniu,  określa 
budowę i zasadę działania róŜnych maszyn i urządzeń. 

c)

 

jest językiem, którym porozumiewają się inŜynierowie i technicy wszystkich krajów. 

d)

 

jest  on  podstawowym  sposobem  przekazywania  informacji  między  konstruktorem 
jakiegoś urządzenia a jego uŜytkownikiem. 

 

4.

 

Szkic to rysunek przedstawiający 
a)

 

zasady działania lub budowy mechanizmu, maszyny, urządzenia. 

b)

 

teren  i  zakres  robót  budowlanych  w  stosunku  do  planu  urbanistycznego  albo 
podobnego dokumentu. 

c)

 

rozmieszczenie maszyn, urządzeń lub instalacji. 

d)

 

określony przedmiot, wykonany na ogół odręcznie i niekoniecznie w podziałce. 

 

5.

 

Ołówki 2H, 3H i 4 H to ołówki 
a)

 

miękkie. 

b)

 

ś

rednio-twarde. 

c)

 

twarde. 

d)

 

do szkicowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41

6.

 

Normalizacja to 
a)

 

ogólnie przyjęta zasada. 

b)

 

sposób postępowania w określonej dziedzinie. 

c)

 

opracowywanie i wprowadzanie w Ŝycie norm. 

d)

 

reguła, wzór, przepis. 

 
7.

 

Oznaczenie polskiej normy wprowadzającej normę europejską i będącej wprowadzeniem 
normy Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej rozpoczyna się oznaczeniem 
a)

 

PN-EN…. 

b)

 

PN… 

c)

 

EN ISO ... 

d)

 

PN-EN ISO ... 

 

8.

 

Rzutowanie aksonometryczne polega na 
a)

 

przedstawieniu graficznym przedmiotu w określonej podziałce, wykonanym według 
ustalonego sposobu rzutowania, zgodnie z ogólnymi zasadami rysunku technicznego. 

b)

 

wyznaczaniu  rzutów  prostokątnych  przedmiotu  na  wzajemnie  prostopadłych 
rzutniach, przy załoŜeniu, ze przedmiot znajduje się między obserwatorem i rzutnią. 

c)

 

odwzorowywaniu,  według  którego  figurze  geometrycznej  płaskiej  lub  przestrzennej 
jest  przyporządkowana  figura  płaska  przedstawiona  w  danej  płaszczyźnie  rzutu 
w taki  sposób,  Ŝe  przez  kaŜdy  punkt  figury  geometrycznej  przechodzi  prosta  rzutu-
jąca,  a  punkty  przecięcia  tych  prostych  z  płaszczyzną  rzutów  wyznaczają  tę  figurę 
geometryczną. 

d)

 

rzutowaniu  równoległym  przedmiotu  umieszczonego  w  przestrzeni  ograniczonej 
trzema 

wzajemnie 

prostopadłymi 

płaszczyznami, 

tworzącymi 

układ 

osi 

aksonometrycznych  i  umieszczonymi  dowolnie  w  stosunku  do  płaszczyzny  rzutów 
(płaszczyzny rysunku). 

 
9.

 

PoniŜy rysunek przedstawia rozstaw osi w 
a)

 

aksonometrii izometrycznej. 

b)

 

aksonometrii dimetrycznej. 

c)

 

rzutowaniu prostokątnym. 

d)

 

aksonometrii ukośnej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42

10.

 

Przeanalizuj  wykonane  zestawy  rzutów  prostokątnych,  przedstawionego  przedmiotu, 
odpowiedz, który rysunek jest prawidłowo wykonany i wskaŜ prawidłową odpowiedź 
a)

 

a. 

b)

 

b. 

c)

 

c. 

d)

 

Ŝ

aden rysunek nie przedstawia prawidłowo wykonanych rzutów.  

 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43

11.

 

WskaŜ prawidłowo wykonany rzut przekroju A- A 
a)

 

1. 

b)

 

2. 

c)

 

3. 

e)

 

4. 

 

 

12.

 

Masz narysowane dwa rzuty określonego przedmiotu. Powinieneś narysować rzut trzeci. 
Który z proponowanych rzutów trzecich jest właściwy 
a)

 

a. 

b)

 

b. 

c)

 

c. 

d)

 

Ŝ

aden z proponowanych rzutów nie jest prawidłowy. 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44

13.

 

Przeanalizuj  rysunek.  W  rzucie  z  przodu  przedmiot  pokazany  jest  w  przekroju 
wzdłuŜnym.  Dobierz  prawidłowo  wykonany  jako  przekrój  poprzeczny  trzeci  rzut 
prostokątny 
a)

 

a.  

b)

 

b. 

c)

 

c.  

d)

 

Ŝ

aden rzut nie jest prawidłowy. 

 

 

 

14.

 

WskaŜ, które określenie rodzaju rzutów jest nieprawidłowe. 
a)

 

Przekroje - to rzut odzwierciedlający wewnętrzny zarys przedmiotu. 

b)

 

Kład  -  to  zarys  figury  geometrycznej  powstałej  w  wyniku  przecięcia  przedmiotu 
płaszczyznami  przekroju  z  uwzględnieniem  zarysów  i  krawędzi  leŜących  poza  tą 
płaszczyzną.  

c)

 

Widoki - to rzuty odzwierciedlające zewnętrzny zarys przedmiotu. 

d)

 

Rzut  –  przedstawienie  graficzne  przedmiotu  w  określonej  podziałce,  wykonane 
według  ustalonego  sposobu  rzutowania,  zgodnie  z  ogólnymi  zasadami  rysunku 
technicznego. 

 

15.

 

Wartości wymiarów na rysunku technicznym podawane są 
a)

 

w centymetrach. 

b)

 

w mikronach. 

c)

 

w metrach. 

d)

 

w milimetrach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45

16.

 

JeŜeli na rysunku pojawi się poniŜszy znak to będzie oznaczało, Ŝe 

 

 

a)

 

materiał naleŜy oszlifować aby uzyskać wskazaną chropowatość. 

b)

 

chropowatość powierzchni ma zostać taka jaka pozostała po obróbce w poprzednim 
procesie technologicznym. 

c)

 

naleŜy wykonać zdjęcie warstwy materiału poprzez toczenie. 

d)

 

dopuszczalna chropowatość wynosi zero. 

 
17.

 

Chropowatość powierzchni wpływa na jej wytrzymałość na ścieranie. Jak? 
a)

 

chropowatość powierzchni nie ma w ogóle wpływu na jej wytrzymałość na ścieranie. 

b)

 

im  chropowatość  powierzchni  jest  mniejsza,  czyli  im  gładkość  powierzchni  jest 
większa tym większa jest wytrzymałość przedmiotu na ścieranie. 

c)

 

im większa jest chropowatość tym większa jest odporność powierzchni na ścieranie. 

d)

 

powierzchnia jest przyjemniejsza w dotyku i to jest najwaŜniejsze. 

 
18.

 

Obliczenia tolerancji wymiaru wynikowego dokonuje się poprzez 
a)

 

dodawanie wszystkich wymiarów znajdujących się w łańcuchu wymiarowym. 

b)

 

obliczenie średniej wszystkich wymiarów tolerowanych. 

c)

 

dodawanie wszystkich odchyłek górnych. 

d)

 

zastosowanie  równania  tolerancji  wymiaru  wynikowego  według  którego  wynikowy 
wymiar tolerancji jest sumą tolerancji wymiarów tolerowanych. 

 
19.

 

Jeśli na rysunku wykonawczym będzie zapis IT oraz oznaczenie 

 

to dokładne wyjaśnienie będzie brzmiało: 
a)

 

jest to informacja o wielkości tolerancji kąta zawarta w informacji technicznej. 

b)

 

jest to tolerancja normalna, naleŜącej do układu pasowań i tolerancji ISO. 

c)

 

jest to tolerancja wynosząca + 0.25°, -0.25° dla kąta 15 . 

d)

 

jest to tolerancja normalna, naleŜącej do układu pasowań i tolerancji ISO wynosząca 
+ 0.25°, -0.25  dla kąta 15 . 

20.

 

Pasowanie to 
a)

 

charakter  współpracy  tolerowanego  otworu  i  tolerowanego  wałka,  uwarunkowany 
róŜnicą wymiarów obu tych elementów przed ich połączeniem. 

b)

 

dobieranie wielkości wałka do wielkości otworu. 

c)

 

szlifowanie części współpracujących ze sobą na określony wymiar. 

d)

 

dodatnia róŜnica wymiaru otworu i wałka przed ich połączeniem. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

46

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Posługiwanie się dokumentacja techniczną

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

47

Test 2 
Testy 

dwustopniowe 

do 

jednostki 

modułowej 

„Posługiwanie 

się 

dokumentacją techniczną”

 

 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 3, 4, 6,7 , 8, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18 i 20 z poziomu podstawowego, 

 

zadania 5, 9, 13, 15 i 19 są z poziomu ponadpodstawowego 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  

 

 

 

 

 

 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:    

 

 

 

 

 

 

 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 16. zadań, w tym co najmniej 2. z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 
Klucz  odpowiedzi  1.  b,  2.  d,  3.  c,  4.  b,  5.  a,  6.b,  7.  b,  8.  d,  9.  a,  10.  b,  11.  a
12. 
c, 13. c, 14. d, 15. b, 16. a, 17. b, 18. a, 19. c, 20. d
 
Plan testu    

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zad 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

RozróŜnić rodzaje rysunków i ich znaczenie 
w technice 

RozróŜnić rodzaje dokumentacji 
technicznej 

d 

Scharakteryzować przebieg procesu 
produkcyjnego 

c 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
materiałów 

b 

Wykonać rysunek techniczny zgodnie 
z wymaganiami Polskich Norm 

PP 

a 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
zbieŜności i pochylenia zgodnie 
z obowiązującymi normami 

Dobrać materiały i przybory kreślarskie do 
wykonania rysunków 

PosłuŜyć się Polskimi Normami 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

48

PosłuŜyć się Polskimi Europejskimi 
Normami 

PP 

10 

Wykonać rysunki brył geometrycznych w 
rzutach prostokątnych i aksonometrycznych 

11 

Rozpoznać i wykonać rysunki figur 
płaskich w rzutach prostokątnych 
i aksonometrycznych 

12  Odczytać prostą dokumentację techniczną,  

13 

Wykonać rysunki brył geometrycznych 
w rzutach prostokątnych 
i aksonometrycznych 

PP 

14 

Wykonać rysunki brył geometrycznych 
w rzutach prostokątnych 
i aksonometrycznych 

15 

Wykonać rysunki figur płaskich w rzutach 
prostokątnych  

PP 

16 

Wykonać szkice elementów odwzorowując 
kształty zewnętrzne i wewnętrzne 
z zachowaniem proporcji 

17 

Wykonać rysunki brył geometrycznych w 
rzutach prostokątnych i aksonometrycznych 

18 

Wykonać dokumentację konstrukcyjną i 
technologiczną produkowanych 
przedmiotów ortopedycznych i sprzętu 
rehabilitacyjnego 

19 

Wykonać szkice elementów z oznaczeniem 
chropowatości powierzchni, wykonać 
rysunki techniczne prostych elementów 
maszyn 

PP 

20.  Wyjaśnić istotę chropowatości powierzchni 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

49

Przebieg testowania  

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 30 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

50

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

 

 
1.

 

Rysunek  mało  szczegółowy,  wyraŜający  myśl  techniczną  za  pomocą  prostych  figur 
geometrycznych lub umownych symboli graficznych to 
a)

 

rysunek wykonawczy. 

b)

 

schemat. 

c)

 

szkic. 

d)

 

rysunek złoŜeniowy. 

 

2.

 

Schemat kinematyczny w budowie maszyn i urządzeń przedstawia 
a)

 

sposób wykonania określonego przedmiotu. 

b)

 

sposób eksploatacji danego urządzenia. 

c)

 

sposób wykonania poszczególnych elementów. 

d)

 

sposób  przenoszenia  ruchu  od  źródła  ruchu,  silnika,  do  mechanizmów  lub  narzędzi 
roboczych  przez  poszczególne  zespoły  i  elementy  składające  się  na  całość 
urządzenia. 

 

3.

 

Z podanych opisów wybierz definicję procesu technologicznego 
a)

 

sposób wykonania określonego przedmiotu na jednym stanowisku roboczym. 

b)

 

przetwarzanie  surowców  i  materiałów  w  celu  otrzymywania  wyrobów 
odpowiadających  określonym  wymaganiom  ekonomicznym,  dystrybucja  tych 
wyrobów i ich magazynowanie. 

c)

 

główna  część  składowa  procesu  produkcyjnego  obejmująca  wszelkie  czynności 
powodujące przemiany tworzyw w produkty. 

d)

 

wytwarzanie  określonej  liczby  jednakowych  wyrobów  według  takiej  samej 
technologii. 

4.

 

Z podanych określeń wybierz właściwe dla rysunku częściowego 
a)

 

przedstawia zewnętrzny zarys oraz zawiera wymiary zewnętrzne i masę przedmiotu, 
niezbędne do określania wymagań dotyczących pakowania, transportu i instalacji. 

b)

 

przedstawia fragment całego wyrobu lub zespołu. 

c)

 

przedstawia  pojedynczy  element  składowy,  zawierający  wszystkie  informacje 
wymagane do określenia tego elementu. 

d)

 

przedstawia  pojedynczą  część  (która  nie  moŜe  być  dalej  rozłoŜona),  zwiera 
wszystkie informacje niezbędne do określenia tej części. 

 

5.

 

W procesie produkcji niezbędny jest rysunek techniczny, dlatego Ŝe 
a)

 

jest  on  podstawowym  sposobem  przekazywania  informacji  między  konstruktorem 
jakiegoś urządzenia a jego wykonawcą bądź uŜytkownikiem, dokładnie wskazuje jak 
ma wyglądać ten przedmiot po jego wykonaniu. 

b)

 

jest  on  podstawowym  sposobem  przekazywania  informacji  między  konstruktorem 
jakiegoś urządzenia a jego wykonawcą . Określa budowę i zasadę działania róŜnych 
maszyn  i  urządzeń,  jest  powszechnym  i  niezbędnym  środkiem  porozumiewania  się 
wszystkich pracowników związanych i zatrudnionych w procesie produkcyjnym. 

c)

 

dokładnie  wskazuje  jak  ma  wyglądać  ten  przedmiot  po  jego  wykonaniu,  określa 
budowę i zasadę działania róŜnych maszyn i urządzeń. 

d)

 

jest językiem, którym porozumiewają się inŜynierowie i technicy wszystkich krajów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

51

6.

 

Szkic to rysunek przedstawiający 
a)

 

zasady działania lub budowy mechanizmu, maszyny, urządzenia. 

b)

 

określony przedmiot, wykonany na ogół odręcznie i niekoniecznie w podziałce. 

c)

 

model wykonany z drewna, metalu lub innego materiału. 

d)

 

fragment całego wyrobu lub zespołu. 

 

7.

 

Ołówki HB i F to ołówki 
a)

 

miękkie. 

b)

 

ś

rednio-twarde. 

c)

 

twarde. 

d)

 

do rysowania na materiałach twardych. 

 

8.

 

Norma to 
a)

 

ogólnie przyjęta zasada. 

b)

 

sposób postępowania w określonej dziedzinie. 

c)

 

opracowywanie i wprowadzanie w Ŝycie norm. 

d)

 

reguła, wzór, przepis. 

 

9.

 

Oznaczenie  polskiej  normy  wprowadzającej  normę  europejską  rozpoczyna  się 
oznaczeniem 
a)

 

PN-EN… 

b)

 

PN… 

c)

 

EN ISO ... 

d)

 

PN-EN ISO… 

 

10.

 

Rzutowanie prostokątne polega na 
a)

 

przedstawieniu graficznym przedmiotu w określonej podziałce, wykonanym według 
ustalonego sposobu rzutowania, zgodnie z ogólnymi zasadami rysunku technicznego. 

b)

 

wyznaczaniu  rzutów  przedmiotu  na  wzajemnie  prostopadłych  rzutniach,  przy 
załoŜeniu, ze przedmiot znajduje się między obserwatorem i rzutnią. 

c)

 

odwzorowywaniu,  według  którego  figurze  geometrycznej  płaskiej  lub  przestrzennej 
jest  przyporządkowana  figura  płaska  przedstawiona  w  danej  płaszczyźnie  rzutu 
w taki  sposób,  Ŝe  przez  kaŜdy  punkt  figury  geometrycznej  przechodzi  prosta  rzutu-
jąca,  a  punkty  przecięcia  tych  prostych  z  płaszczyzną  rzutów  wyznaczają  tę  figurę 
geometryczną. 

d)

 

rzutowaniu  równoległym  przedmiotu  umieszczonego  w  przestrzeni  ograniczonej 
trzema 

wzajemnie 

prostopadłymi 

płaszczyznami, 

tworzącymi 

układ 

osi 

aksonometrycznych  i  umieszczonymi  dowolnie  w  stosunku  do  płaszczyzny  rzutów 
(płaszczyzny

 rysunku).

 

 

11.

 

PoniŜy rysunek przedstawia rozstaw osi w 
a)

 

izomerii. 

b)

 

aksonometrii dimetrycznej. 

c)

 

rzutowaniu prostokątnym. 

d)

 

aksonometrii ukośnej. 

 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

52

12.

 

PoniŜszy rysunek przedstawia 

 

 

a)

 

oznaczenie graficzne rzutów wykonanych, metodą A. 

b)

 

rzuty stoŜka. 

c)

 

oznaczenie graficzne rzutów wykonanych, metodą E. 

d)

 

symbol stoŜka ściętego. 

 

13.

 

WskaŜ prawidłowo narysowany prostopadłościan w dimetrii ukośnej 
a)

 

I. 

b)

 

II. 

c)

 

III. 

d)

 

IV. 

 
I. 

II. 

  

 

 
 
III. 

IV. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

53

14.

 

WskaŜ prawidłowo wykonany rzut poziomy bryły przedstawionej na rysunku  
a)

 

I. 

b)

 

II. 

c)

 

III. 

d)

 

IV. 

 

 

 

 

I.  

II. 

 

 

III. 

IV. 

 

15.

 

WskaŜ prawidłowo wykonane rzuty prostokątne okręgu 

 

 

 

a)….. 

b)…… 

c)……. 

d)……… 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

54

16.

 

WskaŜ prawidłowo wykonany rzut pionowy przedstawionej poniŜej bryły 
a)

 

I. 

b)

 

II. 

c)

 

III. 

d)

 

IV. 

 

 

I. 

II. 

 

 

III. 

IV. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

55

17.

 

Na  podstawie  przedstawionych  rzutów  prostokątnych  wskaŜ  prawidłowo  narysowaną 
bryłę w dimetrii ukośnej 
a)

 

I. 

b)

 

II. 

c)

 

III. 

d)

 

IV. 

 

 

 

 

I. 

II. 

 

 

III. 

IV. 

 

 

18.

 

WskaŜ, które określenie jest definicją przekroju 
a)

 

rzut odzwierciedlający wewnętrzny zarys przedmiotu. 

b)

 

zarys  figury  geometrycznej  powstałej  w  wyniku  przecięcia  przedmiotu 
płaszczyznami  przekroju  z  uwzględnieniem  zarysów  i  krawędzi  leŜących  poza  tą 
płaszczyzną. 

c)

 

rzuty odzwierciedlające zewnętrzny zarys przedmiotu. 

d)

 

przedstawienie  graficzne  przedmiotu  w  określonej  podziałce,  wykonane  według 
ustalonego sposobu rzutowania, zgodnie z ogólnymi zasadami rysunku technicznego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

56

19.

 

JeŜeli na rysunku pojawi się poniŜszy znak to będzie oznaczało, Ŝe 

 

 

a)

 

materiał naleŜy oszlifować aby uzyskać wskazaną chropowatość. 

b)

 

chropowatość powierzchni ma zostać taka jaka pozostała po obróbce w poprzednim 
procesie technologicznym. 

c)

 

naleŜy  wykonać  zdjęcie  warstwy  materiału  w  celu  uzyskania  wskazanej 
chropowatości. 

d)

 

dopuszczalna chropowatość wynosi zero. 

 
20.

 

Wpływ  chropowatości  na  wytrzymałość  powierzchni  ścieranie,  które  z  tych  stwierdzeń 
jest prawidłowe?  
a)

 

chropowatość powierzchni nie ma w ogóle wpływu na jej wytrzymałość na ścieranie. 

b)

 

im większa jest chropowatość tym większa jest odporność powierzchni na ścieranie. 

c)

 

powierzchnia jest przyjemniejsza w dotyku i to jest najwaŜniejsze. 

d)

 

im  chropowatość  powierzchni  jest  mniejsza,  czyli  im  gładkość  powierzchni  jest 
większa tym większa jest wytrzymałość przedmiotu na ścieranie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

57

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Posługiwanie się dokumentacja techniczną

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

58

 

7.

 

LITERATURA 

 

1.

 

Araminowicz  E.,  Bednarek  M.,  Faron  J.,  Idzi  K.,  Przybyłowska  Łomnicka  A.,  Wybór 
testów PWN Warszawa 1999 

2.

 

Buksiński T.: Szpecht A.: Rysunek techniczny. W S i P, Warszawa 2004  

3.

 

Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. W S i P, Warszawa 2004 

4.

 

Potyński  A.:  Podstawy  technologii  i  konstrukcji  mechanicznych.  W  S  i  P,  Warszawa 
2004 

5.

 

Rutkowski A.: Części maszyn. W S i P, Warszawa 2004 

6.

 

Siuta W.: Mechanika techniczna. W S i P, Warszawa 2000