Propedeutyka pediatrii

semestr zimowy

2017/2018

PROPEDEUTYKA PEDIATRII

Pytania na zaliczenie – semestr zimowy 2017/2018

Rozwój fizyczny i psychomotoryczny dziecka

Wymień czynniki środowiskowe mające wpływ na rozwój dziecka.

a) czynniki endogenne

× czynniki genetyczne

× środowisko wewnątrzmaciczne ( w okresie prenatalnym)

× czynniki hormonalne

b) czynniki egzogenne:

× wpływy biogeograficzne, tzw. modyfikatory naturalne (klimat, zasoby wodno-mineralne,

skład powietrza itp.)

× wpływy społeczno-ekonomiczne i socjalne, tzw. modyfikatory kulturowe (poziom

wykształcenia i kultury rodziców, wychowawców, wpływy emocjonalne, środowisko

społeczne, tradycje kulturowe, status socjo-ekonomiczny)

c) żywienie

Zadania profilaktyczne w pediatrii.

× ocena auksologiczna wzrastania i rozwoju

× ustalanie standardów żywienia

× prowadzenie polityki szczepień ochronnych

× profilaktyka krzywicy

× prowadzenie bilansów zdrowia dzieci

× zapobieganie chorobom dziedzicznym

× zapobieganie wadom wrodzonym

× zapobieganie wypadkom

Co to jest auksologia i jakie dziedziny nauki obejmuje?

Auksologia - nauka o rozwoju ontogenetycznym (osobniczym) człowieka w ujęciu dynamicznym,

uwzględniająca kolejne fazy postępu aż do uzyskania wartości końcowej. Jest interdyscyplinarna,

obejmuje takie dziedziny nauki jak:

× antropologia

× pediatria

× medycynę szkolną

× genetyka

× embriologia i fetologię

× perinatologię

× geriatrię

Co to jest akceleracja rozwoju i czym jest spowodowana?

Akceleracja jest to przyśpieszony rozwoju fizycznego i tempa dojrzewania pod wpływem

korzystnych zmian warunków środowiskowych.

Jest ona spowodowana:

heterozją, czyli wszelkimi skutkami doboru krzyżowego

poprawą warunków socjoekonomicznych

przemianom żywieniowym

działaniu naświetlania

postępowi higieny

szczepieniom ochronnym

zacieraniu się różnic społecznych i środowiskowych

zwiększeniu liczby zajęć wychowania fizycznego

Wymień znane ci metody kontroli rozwoju fizycznego.

× Metoda Tablic Pirqueta

× Metoda Siatek Centylowych

× graficzna metoda oceny tempa i harmonijności rozwoju

× Metoda Morfograficzna

× ocena rozwoju fizycznego względem rodziców

× ocena wieku biologicznego (rozwojowego) – wiek morfologiczny, zębowy, cech płciowych

× wskaźniki oceny składu ciała

× tabele norm, czyli biologiczne układy odniesienia

× biochemiczne wskaźniki rozwoju, np. wykorzystujące wydalanie hydroksyproliny i kreatyniny z moczem

× wskaźniki proporcji, np. wskaźnik Queteleta, BMI i inne

Do czego służą siatki centylowe. Podaj zakres normy na siatkach centylowych.

Siatki centylowe służą:

głównie do oceny długości ciała/wzrostu, masy ciała, obwodu głowy (możliwa również

oceny proporcji wzrostu i masy ciała;

indywidualnej oceny dla każdego dziecka;

do ustalenia indywidualnego „kanału” rozwojowego, przeanalizowania indywidualnego tempa

rozwoju i ewentualnie jego zaburzeń, identyfikacja czynników wpływających na występujące

zmiany;

do porównania harmonijności rozwoju

Zakres normy na siatkach centylowych obejmuje 2 odchylenia standardowe (pomiędzy 3 a 97 centylem) –

w tym przedziale mieści się 95,5% populacji.

Do jakich granic na siatkach centylowych zbliżone są wartości ± 2 SD od średniej?

Wartości ± 2 SD od średniej określają dolną i górną granicę normy, w której mieści się 95,5 % populacji –

odpowiadają 3 i 97 centylowi na siatkach.

Co to są morfogramy?

morfogram jest to metoda graficzna służąca do wyznaczenia profilu rozwoju biologicznego

Morfogram wykreślony na podstawie kilku cech morfologicznych (długościowych i

szerokościowych) pozwala na ocenę proporcji pomiędzy odcinkami ciała. Poprzeczna linia

powstała z połączenia uzyskanych wartości badanych cech wyznacza poziom ich rozwoju, czyli

profil rozwoju dla płci i danego wieku kalendarzowego. Średnie wartości mierzonych odcinków

ciała o prawidłowym rozwoju somatycznym tworzą na siatce poziomą linię prostą. Im uzyskana

krzywa bardziej odbiega od linii poziomej, tym większe jest zaburzenie proporcji ciała

Jakie znasz kryteria oceny wieku rozwojowego?

× wiek morfologiczny (wzrostowy i wagowy)

× wiek zębowy

× wiek kostny

× wiek cech płciowych

10.

Jakie hormony wpływają na rozwój dziecka?

× hormony przysadki: hormon wzrostu, gonadotropiny, prolaktyna, ACTH, tyreotropina

× hormony podwzgórza: wazopresyna, oksytocyna

× hormony tarczycy: tyroksyna, kalcytonina

× hormony przytarczyc: parathormon

× hormony nadnerczowe: glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy, androgenny

nadnerczowe, adrenalina, noraderenalina

× hormony trzustki: insulina, glukagon, somatostatyna, wazoaktywny peptyd jeliitowy

× hormony produkowane przez gonady: testosteron, progesteron, estrogeny

11.

Co to jest skok pokwitaniowy?

skok pokwitaniowy jest to okres w chronologii dojrzewania płciowego charakteryzujący się

intensywnym tempem wzrastania (długości i masy ciała). U dziewczynek rozpoczyna się zazwyczaj

ok. 1 rok przed pierwszą miesiączką, a u chłopców ok. 1 rok przed pierwszą polucją.

12.

Wymień główne hormony wpływające na rozwój płodu.

× somatomedyny płodowe (IGF-1 i IGF-2)

× płodowe hormony tarczycy (T4, T3, rT3) oraz TSH, TRH

× hormony przysadki (płodowy hGH)

× epidermalny czynnik wzrostu (EGF)

× nerwowy czynnik wzrostu (NGF)

× przekształcający czynnik wzrostu (TGF-α, TGF-β)

× czynnik wzrostu wiążącego heparynę (HBGF)

× płytkowy czynnik wzrostu (PDGF)

× neuropeptydy

13.

Wymień metody oceny wieku płodowego.

× na podstawie reguły Naegelego (reguła ta pozwala określić termin porodu): LMP (pierwszy dzień

ostatniej miesiączki) + 7 dni + 9 miesięcy

× za pomocą USG:

∗ pomiary pęcherzyka ciążowego

∗ pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej płodu

∗ od 12 tygodnia – ocena wielkości główki płodu, wymiar dwuciemieniowy

∗ po 14 tygodniu ciąży

∗ wymiar dwuciemieniowy, długość kości udowej, obwód głowy i tułowia

∗ między 16 a 18 tygodniem – ocena struktur mózgu, ocena wieku ciążowego i stopnia

dojrzałości płodu, możliwe wykrycie wrodzonych wad OUN

× seryjne oznaczanie estriolu w surowicy

× badanie ginekologiczne określające wielkość macicy

× pierwsze ruchy płodu (20 tydzień – połowa ciąży)

× skale neonatologiczne do oceny wieku ciążowego noworodka po urodzeniu: Dubovitze’a,

Ballard, Maliny

14.

Określ granice czasowe okresu noworodkowego. Określ granice czasowe okresu

przedszkolnego.

× okres noworodkowy - do 28 dnia życia

× okres przedszkolny - 4-6 rok życia

15.

Określ kwartalne przyrosty długości w 1 roku życia, podaj średnią wartość długości

ciała noworodka i dziecka w 12 miesiącu życia.

Kwartał

Przyrost

długości

I kwartał

10 cm

II kwartał

6 cm

III kwartał

5 cm

IV kwartał

4 cm

× noworodek - 50 cm (48-52 cm)

× 12 miesiąc życia - ok. 75 cm

16.

Podaj przyrosty masy ciała, długości i obwodu głowy dziecka w pierwszym roku życia.

Wiek

Przyrost masy

Okres

noworodkowy

ok. 20 g/dobę

1-5 miesiąc

700 g/miesiąc

6-12 miesiąc

500 g/miesiąć

Wiek

Średni przyrost

(cm)

0-3 miesiąc

ok. 10 cm

4-6 miesiąc

ok. 6 cm

7-12 miesiąc

ok. 8 cm

Wiek

Średni przyrost

obwody głowy

Do 6 m.ż.

ok. 1,5

cm/miesiąc

7-12 m.ż.

ok. 0,5

cm/miesiąc

17.

W jakim wieku następuje podwojenie i potrojenie masy ciała.

× podwojenie masy ciała w 4-5 m.ż.

× potrojenie masy ciała w 11-12 m.ż.

18.

Kiedy następuje zarośnięcie ciemiączek?

× przedniego - 9 a 14 - 18 m.ż.

× tylnego - do 4 m.ż.

19.

Oblicz i określ wiek rozwojowy 8-miesięcznego niemowlęcia, u którego w badaniu

fizykalnym stwierdzono obecność 6 zębów mlecznych.

× wzór zębowy → liczba zębów = liczba miesięcy życia - 6

× wiek zębowy tego dziecka to 12 m.ż.

20.

Chłopiec ma 8 lat, a jego parametry wysokości i masy ciała odpowiadają przeciętnym

dla chłopca w wieku 9 lat i 6 m-cy. Jaki jest wiek rozwojowy dziecka?

× Wiek rozwojowy tego chłopca jest prawidłowy, ponieważ w jego przypadku różnica między

wiekiem morfologicznym a metrykalnym wynosi 1,5 roku (w wieku szkolnym jako

nieprawidłowość przyjmuje się odchylenie od wieku metrykalnego powyżej 2 lat)

21.

Chłopiec w wieku 10 lat. Wysokość ciała mieści się w przedziale 50-75 centyla, masa

ciała jest powyżej 97 centyla. Co możesz powiedzieć o rozwoju fizycznym chłopca?

× Rozwój nieharmonijny, wzrost mieści się w przedziale normy, a masa ciała przekracza normę i

biegnie w innym kanale centylowym. Chłopiec prawdopodobnie ma nadwagę

22.

Masz trzech chłopców w wieku 10 lat różniących się wysokością ciała. Pozycja

centylowa wysokości pierwszego chłopca = 75, drugiego = 10-25, trzeciego >90. Uszereguj dzieci

rozpoczynając od najwyższego.

× trzeci, pierwszy, drugi

23.

Dziewczynka ma 5 lat i pozycję wysokości ciała = 25 centylowi, masy ciała zaś 10-25

centylowi. Co możesz powiedzieć o rozwoju somatycznym dziecka?

× Rozwój harmonijny i prawidłowy, ponieważ parametry wysokości i masy ciała mieszczą się w tym

samym kanale centylowym (10-25) i w zakresie normy (między 3 a 97 centylem)

24.

Dziewczynka w wieku 5-lat. Wysokość ciała mieści się w przedziale 50-75 centyla,

masa ciała jest powyżej 97 centyla. Co możesz powiedzieć o rozwoju fizycznym tego dziecka?

× Rozwój nieharmonijny, wzrost mieści się w przedziale normy, a masa ciała przekracza normę i

biegnie w innym kanale centylowym. Dziewczynka prawdopodobnie ma nadwagę

25.

Scharakteryzuj okres wczesno-szkolny

jest to okres rozwojowy poprzedzający okres dojrzewania, obejmuje lata od 6-7 do 10-12 r.ż.

× w wieku tym dziecko zaczyna uczęszczać do szkoły i staje się samodzielne

× rozwój myślenia logicznego

× dzieci szybko przybierają na wadze w tym okresie - 3 kg/rok

× dzieci bardzo szybko rosną - 5 cm/rok

× zaczyna się wyżynanie zębów stałych i zastępowanie tzw. mleczaków

× zwolnione tępo rozwoju

× duża stabilność procesów rozwoju

× wzrost odporności na zachorowania

× dalszy rozwój OUN, ukł. mięśniowego (mogą wystąpić bóle mięśniowe)

× wygląd dziecka: długie kończyny górne, krótkie dolne, mała dłoń, duża stopa, duża głowa,

spłaszczona klatka piersiowa

× rozwój mowy symbolicznej, uczuć wyższych, aktywnego, samodzielnego myślenia

× antagonizm płci

Noworodek

Podaj cechy morfologicznie noworodka donoszonego

× proporcje ciała: 1/4 głowa, 1/2 tułów, 1/4 kończyny

× długość ciała 48-52 cm

× masa ciała ok. 3,6 kg (2,5-4,5)

× głowa:

∗

obwód 33-38 cm

∗

mózgoczaszka większa od twarzoczaszki

∗

kości pokrywy czaszki częściowo skostniałe - obecne niezrośnięte szwy czaszkowe

∗

obecność ciemiączek: przedniego i tylnego

∗

duży język

∗

brak zębów

∗

małżowiny uszne dobrze rozwinięte i sprężyste

× klatka piersiowa:

∗

beczkowata

∗

obwód o 1-2 cm mniejszy od obwodu głowy

∗

dobrze rozwinięte brodawki sutkowe

∗

brzuch

∗

duży (duża wątroba, wysokie ustawienie przepony)

× narządy płciowe:

∗

żeńskie → zamknięta szpara sromowa

∗

męskie → jądra w mosznie, obecne bruzdy na mosznie

× kończyny:

∗

krótkie, szpotawe

∗

wzmożone napięcie zginaczy

∗

na podeszwach obecne listewki

× kręgosłup w kształcie litery C

× skóra:

∗

różowa, pokryta mazią płodową i meszkiem płodowym

∗

ok. 7-10 dnia życia łuszczy się otrębowo

∗

mogą być obecne zaskórniki

∗

mogą być obecne naczyniaki płaskie na powiekach i potylicy

∗

rumień noworodkowy - zaczerwienienie skóry

Do czego służy skala Apgar? Jakie parametry ocenia?

× skala Apgar służy do oceny stanu noworodka w 1. 5. i 15. minucie życia (niektóre źródła podają

również 3 minutę życia)

× ocenia: kolor skóry, puls, reakcje na bodźce, napięcie mięśni i oddychanie

Jakie elementy wchodzą w skład skali Apgar ?

Cecha

Punkty

Czynność serca

Brak

<100/min

>100/min

Oddech

Brak

Wolny,

nieregularny

Regularny, głośny

płacz

Napięcie mięśni

Brak, wiotkość

ogólna

Obniżone, zgięte

kończyny

Prawidłowe,

samodzielne

ruchy

Odruchy (reakcja

na wsadzenie

cewnika do nosa)

Brak

Grymas

Kaszel, kichanie

Zabarwienie

skóry

Cała sina, blada

Sinica obwodowa

Różowa

Interpretacja stanu noworodka wg skali Apgar.

Punkty w skali

Apgar

Ocena

noworodka

8-10

Bardzo dobra

/ Dobra

4-7

Średnia

0-3

Zła

Oceń stan noworodka, którego skala Apgar wynosiła w 1 min - 2 pkt, w 5 min. - 6 pkt,

w 10 min. - 7 pkt. Jakie są dla niego prognozy rozwojowe?

Noworodek ten jest obecnie w stanie średnim. Bezpośrednio po porodzie był w stanie ciężkim i

wymagał pomocy. Wyższa punktacja w 5 i 10 minucie wskazuje na to, że stan noworodka

poprawił się, udzielona pomoc była skuteczna. Dziecko to ma duże szanse na prawidłowy rozwój.

Określ średnie wartości długości, masy ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej

donoszonego noworodka.

Cecha

Średnia wartość

Długość ciała

ok. 50 cm

Masa ciała

3,5 kg

Obwód głowy

ok. 34 cm

Obwód klatki piersiowej

ok. 33 cm

Podaj proporcje ciała noworodka. W jakim wieku niemowlęcia, wymiar obwodu

głowy zrównuje się z obwodem klatki piersiowej.

× proporcje ciała noworodka: 1/4 głowa, 1/2 tułów, 1/4 kończyny

× wymiar obwodu głowy zrównuje się z obwodem klatki piersiowej ok. 3-4 m.ż.

Co powoduje i ile wynosi fizjologiczny ubytek masy ciała u noworodków.

Fizjologiczny ubytek masy ciała nie przekracza 10% masy noworodka i jest spowodowany:

× utratą wody → oddawanie moczu i smółki, wysychanie kikuta pępowiny, wymioty połkniętych

wód płodowych, utrata wody przez skórę i płuca

Ile wynosi obwód głowy i klatki piersiowej donoszonego noworodka?

× obwód głowy - ok. 34 cm

× obwód klatki piersiowej - ok. 33 cm

10.

Na czym polega prawidłowa adaptacja noworodka do życia pozałonowego?

× uruchomienie oddychania

× ustalenie krążenia pozapłodowego → zamknięcie czynnościowe: otworu owalnego, przewodu

tętniczego, przewodu żylnego

× uruchomienie wydalania kału i moczu

→

wzrost przepływu nerkowego i filtracji nerkowej

uruchomienie termoregulacji → poporodowy spadek temperatury ciała

× opanowanie ssania, czynności trawienia i wchłaniania

11.

Podaj ile wynosi obwód głowy donoszonego noworodka i dziecka rocznego.

× donoszony noworodek - ok. 34 cm

× roczne dziecko - ok. 46 cm

12.

Podaj odruchy występujące u noworodka. Kiedy zanikają?

× ssania i połykania → 1 r.ż.

× szukania (ryjowy) → ok. 3 m.ż.

× chwytny dłoni → ok. 3 m.ż.

× chwytny stóp → ok. 12 m.ż. (w niektórych źródłach 10 m.ż)

× Moro → ok. 5 m.ż.

× podeszwowy Babińskiego → od 2 tyg. do ok. 12 m.ż.

× odruch skręcania tułowia → ok. 6 m.ż.

× odruch stąpania (podparcia) → ok. 4 m.ż.

13.

Podaj ile wynosi obwód głowy noworodka i przyrosty kwartalne tej cechy w ciągu

pierwszego roku życia.

× obwód głowy noworodka wynosi ok. 34 cm.

Kwartał

Przyrost

ok. 5,5 cm

ok. 3,0 cm

ok. 2,0 cm

ok. 1,5 cm

14.

Wymień odrębności fizjologiczne okresu noworodkowego.

× akcja serca 120-160 /min

× oddechy ok. 40/min, brzuszny tor oddychania

× anuria (bezmocz) do 2 doby życia

× oddawanie smółki

× zaburzenia termoregulacji

× zaburzenia hormonalne związane z obecnością matczynych hormonów

× policytemia, wysoka leukocytoza

× żółtaczka fizjologiczna

× fizjologiczny spadek masy ciała

× obniżona zdolność krzepnięcia

× charakterystyczne odruchy: ssania i połykania, szukania, pełzania, podparcia, chwytny dłoni i

stóp, toniczny szyi, chód automatyczny, Moro, podeszwowy Babińskiego)

15.

Jak klasyfikowane są noworodki w odniesieniu do wieku ciążowego.

× noworodki donoszone - urodzone o czasie, między 38-42 tyg. ciąży

× wcześniaki - noworodki urodzone przedwcześnie, między 22-37 tyg. ciąży

× noworodki przenoszone - urodzone po 42 tyg. ciąży

16.

Jak dzielimy noworodki w zależności od stopnia rozwoju wewnątrzmacicznego?

× noworodki eutroficzne - z masą ciała właściwą dla wieku ciążowego (AGA)

× noworodki hipertroficzne - z masą ciała za dużą do wieku ciążowego (LGA)

× noworodki hipotroficzne (dystroficzne, z opóźnieniem rozwoju wewnątrzmacicznego) -

z masą ciała za małą w stosunku do wieku ciążowego (SGA)

17.

Podaj definicję wcześniactwa.

× wcześniak - noworodek urodzony przed ukończonym 37 tygodniem ciąży

18.

Co oznacza pojęcie noworodek z małą masą ciała?

× noworodek z małą masą urodzeniową, poniżej 2500 g.

19.

Podaj cechy morfologiczne wcześniaka.

× mniejsza długość, masa ciała i obwód głowy w porównaniu do noworodka donoszonego

× skóra cienka, delikatna, z przeświecającymi naczyniami krwionośnymi

× meszek płodowy obecny na dużej powierzchni ciała (pojawia się w 20. zanika od 28. tyg. ciąży)

× na podeszwowej powierzchni stopy brak bruzd lub są słabo widoczne

× brodawki sutkowe słabo rozwinięte

× małżowiny uszne miękkie, po zagięciu prostują się powoli

× narządy płciowe męskie → moszna gładka lub słabo pomarszczona, może być brak jąder w

mosznie, wodniaki

× narządy płciowe żeńskie → otwarta szpara sromowa

× uogólnione, obniżone napięcie mięśniowe (objaw szarfy, objaw pięta-ucho)

× ułożenie ciała często z wyprostowanymi kończynami górnymi i dolnymi

20.

Wymień grupy noworodków, określane mianem „noworodek z małą masą ciała”.

× z mała masą urodzeniową - poniżej 2500 g - LBW (low birth weight)

× z bardzo małą masą urodzeniową - poniżej 1500g - VLBW (very low birth weight)

× z ekstremalnie małą masą urodzeniową - poniżej 1000g - ELBV (extremaly low birth weight)

× z niewiarygodnie małą masą urodzeniową - poniżej 750g - ILBW (incredibly low birth weight)

21.

Podaj definicję hipotrofii wewnątrzmacicznej.

hipotrofia wewnątrzmaciczna(hipoplazja wewnątrzmaciczna, IUGR) to wewnątrzmaciczne

zahamowanie wzrostu (masa płodu noworodka jest niedostateczna w stosunku do wieku

płodowego)

22.

Opisz charakterystyczne cechy noworodków z hipotrofią wewnątrzmaciczną.

Noworodek z hipotrofią wewnątrzmaciczną

Typ symetryczny

Typ asymetryczny

× problem zahamowania wzrastania

rozpoczyna się w I trymestrze

× masa urodzeniowa za mała w

stosunku do wieku płodowego

× długość ciała, obwód głowy i klatki

piersiowej za małe w stosunku do

wieku płodowego

× problem rozpoczyna się w II lub III

trymestrze i jest związany z

zaburzeniami funkcji łożyska

× masa ciała za niska w stosunku do

wieku płodowego

× długość ciała, obwód głowy i klatki

piersiowej w normie

23.

Jakie czynniki wywołują hipotrofię wewnątrzmaciczną?

× płodowe:

∗

genetyczne: aberracje chromosomowe i inne zespoły genetyczne, dysplazje kostne

∗

infekcje wrodzone (TORCH)

∗

wrodzone bloki metabolizmu

∗

ciąża mnoga

× czynniki matczyne:

∗

genetyczne - niski wzrost

∗

choroby matki: cukrzyca, choroby ukł. krążenia i choroby nerek, astma, toczeń układowy

∗

terapia lekowa: β-blokery, leki przeciwdrgawkowe, steroidy, cyklosporyna

∗

nieprawidłowa budowa macicy

∗

wiek matki <16 lub >35 r.ż.

× czynniki łożyskowe:

∗

stan przedrzucawkowy

∗

nieprawidłowa budowa i niewydolność łożyska

× środowiskowe:

∗

niski status socjoekonomiczny matki

∗

nieprawidłowe odżywianie matki

∗

uzależnienia matki (nikotynizm, alkoholizm, kokaina, amfetamina)

24.

Co to są czynniki teratogenne? Podaj przykłady teratogennych czynników fizycznych,

chemicznych i biologicznych.

czynniki teratogenne to czynniki znajdujące się w środowisku zewnętrznym prowadzące do

powstania wady. Przykłady

czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące, rentgenowskie, elektromagnetyczne,

wysoka temperatura

czynniki chemiczne: leki, hormony, używki (alkohol, nikotyna, narkotyki), związki

chemiczne pozapokarmowe

czynniki biologiczne: wirusy, bakterie, pierwotniaki

25.

Jaki wpływ na płód ma palenie papierosów przez matkę?

× o 20% większa śmiertelność okołoporodowa

× częściej występuje niska masa urodzeniowa

× zwiększone ryzyko zespołu nagłej śmierci (SIDS)

× 4-krotnie częściej dzieci w pierwszych latach życia chorują na zapalenie oskrzeli i płuc

× częściej występuje kolka jelitowa

× mniejsze szanse na karmienie piersią (ilość mleka wytwarzanego przez kobietę palącą jest o 30%

mniejsza w porównaniu do niepalącej)

× mleko matek palących zawiera szkodliwy kadm

× w przyszłości łatwiej uzależniają się od palenia papierosów

26.

Jaki wpływ na płód ma narkomania matki?

× heroina → poronienia, porody przedwczesne, porody martwe, niska masa urodzeniowa

× marihuana → palenie przed ciążą zmniejsza płodność, niska masa urodzeniowa, niedojrzałość

układu nerwowego

× kokaina → poronienia, porody przedwczesne, porody martwe, przedwczesne odklejanie

łożyska, niska masa urodzeniowa, nadciśnienie, krwawienie śródczaszkowe, wady OUN (jamistość

mózgu), wady przewodu pokarmowego i moczowego, zespół nagłego zgonu niemowlęcia (SIDS),

w przyszłości dzieci z opóźnieniem rozwoju, bardziej ruchliwe z niskim IQ, sprawiające problemy

wychowawcze

27.

Co to są embriopatie? Podaj przykłady czynników, które mogą je powodować.

embriopatie to zaburzenie rozwoju zarodka zachodzące między 3. a 8. tygodniem po

zapłodnieniu, mogą ją powodować wszystkie czynniki teratogenne w tym: wirus różyczki,

talidomid, choroby gruczołów dokrewnych matki.

28.

Co to są fetopatie i kiedy powstają ?

fetopatie to zaburzenia rozwoju powstające w okresie płodowym, tj. po 8. tyg. ciązy.

29.

Co to są gametopatie?

gametopatia to wada rozwojowa wywołana nieprawidłowością komórki rozrodczej o charakterze

dziedzicznym lub nabytym na drodze mutacji.

30.

Co to jest płodowy zespół alkoholowy? Podaj charakterystyczne cechy tego zespołu.

płodowy zespół alkoholowy to zespół chorobowy spowodowany działaniem alkoholu na płód w

okresie prenatalnym

Charakterystyczne cechy FAS:

× niska masa urodzeniowa

× dysmorfia twarzy:

∗

krótki, zadarty nos

∗

cofnięte czoło i podbródek

∗

krótkie szpary powiekowe, fałdy nakątne

∗

nieprawidłowo rozwinięte małżowiny uszne

∗

rozszczep podniebienia

∗

brak rynienki nosowo-wargowej

∗

niedorozwój wargi górnej

× wady kończyn z ograniczeniem ruchów

× wady serca (ASD, VSD)

× zaburzenia rozwoju układu nerwowego

31.

Noworodek urodzony w 38 tygodniu, z masą urodzeniową powyżej 90 centyla to

noworodek duży w stosunku do wieku płodowego (LGA), odpowiedni do wieku płodowego

(AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego (SGA)

× noworodek duży w stosunku do wieku płodowego (LGA)

32.

Noworodek urodzony w 34 tygodniu, z masą urodzeniową pomiędzy 10-90 centylem

to noworodek duży w stosunku do wieku płodowego (LGA), odpowiedni do wieku płodowego

(AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego (SGA)

× noworodek odpowiedni do wieku płodowego (AGA)

33.

Noworodek urodzony w 36 tygodniu, z masą urodzeniową poniżej 10 centyla to

noworodek duży w stosunku do wieku płodowego (LGA), odpowiedni do wieku płodowego

(AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego (SGA)

× noworodek mały w stosunku do wieku płodowego (SGA)

34.

Noworodek urodzony w 43 tygodniu, z masą urodzeniową poniżej 10 centyla to

noworodek duży w stosunku do wieku płodowego (LGA), odpowiedni do wieku płodowego

(AGA) czy mały w stosunku do wieku płodowego (SGA).

× noworodek mały w stosunku do wieku płodowego (SGA)

35.

Jakie są przyczyny żółtaczki fizjologicznej okresu noworodkowego?

× nadmierne wytwarzanie bilirubiny:

∗

krótszy czas przeżycia erytrocytów (HbF), 90 dni u noworodków donoszonych, 70 dni u

wcześniaków, 120 dni u dorosłych

∗

policytemia - następstwo głodu tlenowego w życiu płodowym

× zaburzenia transportu bilirubiny:

∗

niskie stężenie albumin

× zaburzenia metabolizmu wątrobowego (niedojrzałość fizjologiczna wątroby):

∗

niedobór białek transportowych hepatocytów: Y i Z

∗

mniejsza aktywność enzymów wątrobowych - transferazy i dehydrogenazy glukuranowej

× nasilone krążenie jelitowo-wątrobowe prowadzące do wchłaniania zwrotnego bilirubiny z jelit:

∗

obecność beta-glukoronidazy w mleku matki

∗

niedobór endogennej flory jelitowej

∗

upośledzona perystaltyka jelit

36.

Podaj kryteria żółtaczki fizjologicznej u noworodków.

× ujawnia się >24 godz. życia (stężenie bilirubiny w surowicy krwi < 5 mg/dl)

× stężenie bilirubiny całkowitej u noworodków donoszonych nie przekracza 12 mg/dl, u

wcześniaków 15 mg/dl

× tempo narastania żółtaczki nie jest większe niż 0,3 mg/godz. i 5 mg/dobę

× stężenie bilirubiny bezpośredniej nie jest większe niż 1,5-2 mg/dl

× żółtaczka ustępuje bez leczenia w ciągu 10 dni u noworodków donoszonych i 14 dniach u

wcześniaków

Układ moczowy

Opisz prawidłowy wynik analizy moczu.

Noworodek

Niemowlę

Dziecko starsze

Barwa

Zabarwienie żółte o różnym odcieniu, przejrzystość zupełna

Ciężar właściwy

1,008-1,018

g/cm3

1,001-1,012

g/cm3

1,015-1,025

g/cm3

5,0-7,5

4,8-7,8

Białko

Nieobecne

Glukoza

Nieobecne

Ciała ketonowe

Nieobecne

Bilirubina

Nieobecne

Urobilinogen

Obecny

OSAD MOCZU

Nabł.

wielokątne

Pojedyncze

Nabł.

okrągłe

Nieobecne lub pojedyncze

Leukocyty

Dziewczynki < 10 w.p.w.

Chłopcy < 5 w.p.w.

Erytrocyty

świeże i

wyługowane

<5 w.p.w.

Wałeczki

Nieobecne

Składniki

mineralne

Poj. kryształy (kw. moczowego w moczu

kwaśnym, w moczu zasadowym -

moczanów i szczawianu wapnia

Flora

bakteryjna

pojedyncza

Podaj prawidłowe wartości diurezy dobowej u niemowlęcia.

Wiek

Liczba

mikcji na

dobę

Dobowa

objętość

moczu

Objętość

moczu

(ml/kg

mc/24h)

Objętość

moczu

(ml/kg

mc/h)

1-2 dzień

2-6

0-60 ml

20-30

1,0

3-10 dzień

20-30

100-300 ml

28-40

1,3-2,0

11-30

dzień

20-30

150-400 ml

30-40

1,3-2,2

2-6 m.ż.

15-20

250-500 ml

50-75

2,0-3,0

7-12 m.ż.

10-15

300-600 ml

50-65

2,1-2,7

*niemowlę podkreślone na szaro w tabeli

Wymień zasadnicze różnice anatomiczne w budowie układu moczowego niemowlęcia i

człowieka dorosłego.

× nerka noworodka jest płatowata, bardziej okrągła, ma węższą warstwę korową

× płatowatość nerki zanika w ciągu 2 roku życia

× masa nerki noworodka wynosi 13-14 g i stanowi to 0,75% masy ciała, a masa nerki dorosłego

120-150 g co stanowi 0,45% jego masy

× nerka noworodka jest krótsza niż dorosłego (wynosi 4,0-4,5 cm)

× pojemność pęcherza moczowego wzrasta wraz z wiekiem, u noworodka wynosi 50 ml, w wieku

14 lat - 300 ml

× ujście pęcherza moczowego jest niedojrzałe anatomicznie

× u małych dziewczynek jest stosunkowo krótka cewka moczowa i z racji położenie jej ujścia

zewnętrznego jest stale narażona na zakażenie

× 90% chłopców do 3 roku życia ma częściowo przyklejony napletek i jest to fizjologia (napletek

odkleja się od żołędzi samoistnie, nie trzeba mu w tym pomagać)

× tworzenie się "balonika" w trakcie mikcji u chłopca z przyklejonym napletkiem jest fizjologia i

świadczy o jego samoistnym odklejaniu się

Podaj zasadnicze różnice czynnościowe pomiędzy układem moczowym niemowlęcia i

człowieka dorosłego.

× u noworodków i niemowląt przepływ osocza przez nerki jest mniejszy w porównaniu z dorosłym i

wynosi u noworodków 168 ml/min, a u wcześniaków jest jeszcze mniejsze - 140 ml/min

× kłębuszki noworodka są stosunkowo małych rozmiarów, niepełna jest liczba kłębuszków w pełni

wykształconych, stąd stosunkowo niskie przesączanie kłębuszkowe u najmłodszych dzieci,

stanowiące 30-50% wartości dla człowieka dorosłego

× noworodek potrafi rozcieńczyć mocz do takich wartości jak dorosły ale trwa to 4-5 razy dłużej

× dziecko w okresie noworodkowym zagęszcza mocz gorzej niż dorosły

× zdrowy noworodek może nie oddawać moczu w 2 pierwszych dobach życia

Czym przejawia się czynnościowa niedojrzałość nerek u noworodka?

× zmniejszona zdolność zagęszczania moczu

× zmniejszona zdolność szybkiego wydalenia nadmiaru wody

× brak równowagi między czynnością kłębuszków nerkowych i kanalików (gorsza równowaga

równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitowej)

× niedojrzałość nerek noworodków nie oznacza ich niewydolności

× nerki nawet najmłodszych zdrowych niemowląt sprawnie regulują homeostazę ustroju

Na czym polega technika prawidłowego pobierania moczu do badań diagnostycznych?

× w metodzie "woreczkowej" → ważne dokładne umycie cewki moczowej

× metoda jałowej mikcji → ważne dokładne umycie cewki moczowej, pobieranie moczu z

środkowego strumienia

× cewnikowanie pęcherza moczowego → z zachowaniem zasad aseptyki, u noworodków zawsze w

obstawie antybiotykowej (dawki profilaktyczne)

× nakłucie nadłonowe → pod kontrolą USG, igła na głębokości 1 cm, w strzykawce niewielkie

ujemne ciśnienie (pozwala to na uniknięcie uszkodzenia odbytnicy)

Opisz prawidłowy wynik posiewu moczu.

Droga pobrania moczu

Liczba bakterii wpw.

Mocz ze strumienia

środkowego (jałowa

mikcja)

Dziewczynki

≤ 10^5

chłopcy

≤ 10^4

Mocz z cewnikowania pęcherza

≤ 10^3

Mocz z nakłucia nadłonowego

Nieobecne bakterie G (-)

≤ 10^3 bakterii G (+) (zwłaszcza flora

skórna)

Kardiologia

Jaka jest średnia częstość oddechów i akcji serca u zdrowego noworodka, niemowlęcia

i dziecka w okresie przedszkolnym?

Noworodek

Niemowlę

Okres

przedszkolny

Średnia częstość

oddechów

40-60 /min

30-40/min

22-34/min

Średnia akcja serca

110-160/min

(125/min)

90-140/min

(120/min)

80-120/min

(100/min)

Podaj charakterystyczne cechy krążenia płodowego.

W życiu płodowym krew żylna płodu odprowadzana jest do łożyska poprzez dwie tętnice

pępkowe. W łożysku krew pobiera tlen oraz substancje odżywcze i powraca do płodu poprzez

żyłę pępkową. Cechy charakterystyczne krążenia płodowego:

zredukowane krążenie płucne

przewaga prawej komory (2/3 rzutu serca)

Pień tętnicy płucnej jest połączony z aortą za pomocą przewodu tętniczego (przewód

Botalla)

prawy i lewy przedsionek połączone są potworem owalnym (przepływ krwi PP→LP)

Występowanie przewodu żylnego między żyłą pępkową i żyłą główną dolną

mieszanie się krwi tętniczej i żylnej

Podaj zmiany zachodzące w układzie krążenia noworodka.

× przerwanie krążenia łożyskowego i mniejszy dopływ krwi (spadek ciśnienia)

× spadek oporu naczyniowego płuc i wzrost przepływu przez łożysko płucne (rozprężenie

włośniczek przy pierwszym wdechu i rozprężeniu pęcherzyków płucnych)

× zamknięcie przewodu tętniczego (wzrost ciśnienia w tętnicy głównej i spadek ciśnienia w tętnicy

płucnej) – większy dopływ krwi do lewego przedsionka

× zamknięcie i zarośnięcie zastawki otworu owalnego (wzrost ciśnienia w lewym przedsionku)

Na czym polega adaptacja układu krążenia do życia pozałonowego?

× zarośnięcie przewodu tętniczego

× zarośnięcie zastawki otworu owalnego

× zmniejszenie częstości tętna

× rozprężenie naczyń płucnych i wzrost przepływu płucnego

× wzrost masy mięśnia sercowego ok. 10x (zwiększenie pojemności minutowej)

× wzrost ciśnienia skurczowego

× zmniejszenie elastyczności naczyń tętniczych i oporu obwodowego

Jakie mogą być pozostałości krążenia płodowego u niemowląt?

× przetrwały przewód tętniczy

× przetrwały otwór owalny

× przetrwałe nadciśnienie płucne

Określ prawidłowe granice serca (stłumienie względne i uderzenie koniuszkowe) u

noworodka, niemowlęcia i dziecka w okresie przedszkolnym?

Granice serca

Uderzenie koniuszkowe

Noworodek

Prawa → prawy brzeg

mostka

Górna → 2 żebro

Lewa → 1-2 cm bocznie

od linii środkowo-

obojczykowej lewej w IV

międzyżebrzu

5. przestrzeń

międzyżebrowa w linii

środkowo-obojczykowej

lewej

Niemowlę

Prawa → prawy brzeg

mostka

Górna → poziom 2

przestrzeni

międzyżebrowej

Lewa →1-2 cm bocznie

od linii środkowo-

obojczykowej lewej w IV

międzyżebrzu

4. lub 5.

przestrzeń

międzyżebrowa w linii

środkowo-obojczykowej

lewej (lub nieco poza

linią)

Dziecko w okresie

przedszkolnym

Prawa → prawy brzeg

mostka

Górna → poziom

drugiego żebra

Lewa → 2 cm

przyśrodkowo od linii

środkowo-obojczykowej

lewej

4. lub 5.

przestrzeń

międzyżebrowa w linii

środkowo-obojczykowej

lewej (lub nieco poza

linią)

Jakie znasz i czym są spowodowane niewinne niemiarowości rytmu serca u dzieci?

× nadkomorowe pobudzenie dodatkowe

× okołozatokowe wędrowanie rozrusznika

× proste rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe bez bloku

× skurcze dodatkowe na tle dystonii neurowegetatywnej

× blok prawej odnogi pęczka Hisa

inne przyczyny:

∗ wysiłek fizyczny

∗ stres

∗ stany emocjonalne

∗ choroby ogólnoustrojowe przebiegające z gorączką

∗ mogą być spowodowane wdechem (tak zwana niemiarowość oddechowa)

∗ zaburzenia elektrolitowe

Przyczyny powstawania szmerów przygodnych, czym się one charakteryzują.

szmery skurczowe:

∗ szmer Stilla → spowodoowany strunami ścięgnistymi w lewej komorze, drganiem nici

ścięgnistych zastawki dwudzielnej lub zwiększoną kurczliwością lewej komory

∗ szmer skurczowy wyrzutowy t. płucnej → spowodowany turbulentym przepływem krwi w

drodze odpływu z prawej komory

∗ szmer wyrzutu lewej komory

∗ szmer nadobojczykowy → spowodowany turbulentnym przepływem krwi z łuku aorty do

dużych naczyń

∗ szmer względnego zwężenia obwodowych gałęzi tętnic płucnych → turbulentny przepływ

krwi w okolicach odejścia gałęzi pnia płucnego

szmer ciągły:

∗ szmer buczenia żylnego → turbulentny przepływ krwi w dużych żyłach szyjnych w

miejscu połączenia z żyłami podobojczykowymi

Charakterystyka:

× ciche (głośność nie przekracza 3/6 w skali Lewina)

× występują w skurczu (zwykle w jego środkowej fazie)

× nie przekraczają 3/6 skali Levina

× zależne od pozycji ciała i wysiłku

× zanikają po odpoczynku

× okresowe występowanie (w stanach zwiększonego rzutu serca)

Przyczyny szmerów czynnościowych nad sercem u noworodka

szmery czynnościowe spowodowane są nieprawidłowym (nadmiernym i/lub

turbulentnym) przepływem krwi przez prawidłowe zastawki, wtórnym do zaburzeń

hemodynamicznych wynikających z innej patologii wewnątrzsercowej (bradykardii) lub

przyczyny pozasercowej:

× niedokrwistość, odwodnienie

× nadczynnością tarczycy

× choroby przebiegające z gorączką

10.

Kiedy zarasta otwór owalny?

× zamknięcie czynnościowe w pierwszych godzinach po urodzeniu

× zamknięcie anatomiczne zwykle ok. 3 miesiąca do 1 roku życia.

11.

Kiedy zarasta przewód tętniczy?

u donoszonych noworodków najczęściej w przeciągu 2-4 dni życia następuje czynnościowe

zamknięcie przewodu Botalla, a w pierwszych 3 tyg. życia następuje proces włóknienia aż do

całkowitego anatomicznego zamknięcia przewodu (do 6 tyg.)

12.

Na czym polega badania fizykalne układu krążenia:

× Oglądanie (ocena wielkości, symetrii i kształtu klatki piersiowej, zabarwienie skóry (sinica,

żółtaczka), oglądanie brodawek sutkowych)

× badanie palpacyjne (opukiwanie klatki piersiowej, badanie ciągłości obojczyków i żeber)

× Oddech – liczba, tor oddychania

× Okolica przedsercowa – garb, uderzenie koniuszkowe

× Tętno obwodowe

× Tętno żylne na żyłach szyjnych, wypełnienie żył szyjnych

× Ciśnienie tętnicze

× Opukiwanie serca

× Osłuchiwanie serca:

∗

Rytm – miarowość, częstość

∗

Tony serca – głośność, akcentacja, czystość, rozdwojenie, tony dodatkowe

∗

Szmery – lokalizacja, głośność, czas trwania, promieniowanie

× Osłuchiwanie płuc

× Opukiwanie płuc

13.

Jakie powinny być spełnione warunki przy pomiarze ciśnienia krwi u dzieci?

× Ciśnienie badamy na tętnicy ramiennej, rzadziej na kończynach dolnych (ze wskazań

chorobowych)

× W czasie pierwszego badania należy dokonać pomiaru na obu kończynach górnych i dolnych

× Pomiaru dokonuje się w pozycji siedzącej lub leżącej (u małych dzieci)

× U dzieci stosujemy odpowiednio mniejsze mankiety

× Pomiary powtarzamy

× Ciśnienie mierzymy w spokoju i spoczynku po 15min leżenia

× Mankiet musi obejmować 2/3 odsłoniętego ramienia i cały jego obwód, dolny jego brzeg nie

może przykrywać dołu łokciowego

× Otrzymane wyniki porównujemy z normami w zależności od wieku dziecka

Układ oddechowy

Jaka jest średnia częstość oddechów zdrowego noworodka?

× 40-60 oddechów na minutę

Co to jest surfaktant i jaką spełnia rolę?

surfaktant - czynnik powierzchniowy zmniejszający napięcie w pęcherzykach płucnych

(warunkujący prawidłową funkcję pęcherzyków płucnych)

Funkcje:

× obniża napięcie powierzchniowe w pęcherzykach płucnych

× zapobiega zapadaniu się pęcherzyków w fazie wydechu (chroni przed niedodmą wydechową)

× pomaga w rozprężaniu pęcherzyków płucnych

× zapobiega powstawaniu niedodmy, przecieku płucnego, hipoksemii, sinicy.

Jakie zaburzenia kliniczne wywołuje brak surfaktantu płucnego i u jakich noworodków

się ich spodziewamy?

Niedobór surfaktantu może powoduje ciężką niewydolność oddychania, niedodmę, przeciek

płucny, hipoksemię, sinicę, zespół zaburzeń oddychania (IRDS). Zaburzeń tych spodziewamy się u

noworodków urodzonych przed osiągnięciem dojrzałości biochemicznej płuc. Częstość

występowania tych zaburzeń jest proporcjonalna do wieku ciążowego i masy ciała (do 28tyg. u

50-60% wcześniaków, między 32 a 36 tyg. u około 15% noworodków)

Wymień etapy rozwoju układu oddechowego.

× 0-7 tyg. ciąży - okres embrionalny

× 7-17 tyg. ciąży - okres kanalikowy

× 17-27 tyg. ciąży - okres pseudogruczołowy

× 28-36 tyg. ciąży - okres woreczkowy

Jakie czynniki warunkują pierwszy oddech u noworodka?

× wzrost prężności CO

we krwi (ustanie krążenia łożyskowego)

× spadek prężności O

(ustanie krążenia łożyskowego)

× zmiana pH krwi działa stymulująco na ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym

bezpośrednio oraz pośrednio za pomocą chemoreceptorów w tętnicy głównej i kłębkach szyjnych
× Wzrost ciśnienia krwi na skutek zaciśnięcia pępowiny
× zetknięcie skóry noworodka z chłodniejszym powietrzem otaczającym - bodziec termiczny
× zetknięcie skóry z „twardym” otoczeniem (w porównaniu z płynem owodniowym) - bodziec

mechaniczny

Wymień odrębności fizjologiczne układu oddechowego u noworodka.

× noworodek oddycha wyłącznie przez nos

× krtań jest położona dogłowowo i do przodu

× tchawica jest wąska ok. 6mm i bardzo podatna

× naczynia płucne są bardzo podatne na działanie czynników wywołujących skurcz

× układ mm. oddechowych jest słabo rozwinięty

× Mechanizmy centralnej i obwodowej regulacji oddychania są u wcześniaków słabo

wykształcone

× Wentylacja minutowa zwiększona, co wynika z większej częstotliwości, a nie z pogłębiania

oddechu (40-60 oddechów/min)

Wymień odrębności anatomiczne układu oddechowego u noworodków i niemowląt

× wąskie, bogato ukrwione przewody nosowe u niemowląt

× słabo rozwinięte lub nierozwinięte zatoki przynosowe u niemowląt

× szeroka, ustawiona poziomo trąbka słuchowa (sprzyja to zapaleniom ucha środkowego)

× krtań o kształcie lejkowatym, wąska, umieszczona wyżej, wiotkie chrząstki krtani (częste

zapalenia krtani)

× krótkie, bogato ukrwione

× światło oskrzeli u niemowląt bezwzględnie wąskie

× słabo rozwinięte mm. gładkie oskrzeli i przewodów pęcherzykowych

× słabo wykształcony aparat rzęskowy dróg oddechowych

× mniejsza powierzchnia pęcherzykowa

× grubsze przewody między pęcherzykowe z obfitą siecią naczyń krwionośnych co sprzyja

powstawaniu rozedmy i niedodmy

× u niemowląt beczkowata klatka piersiowa, co zapobiega jej odkształceniom, powoduje częste

oddechy o małej amplitudzie

× oddychanie u niemowląt przeponą (tor oddychania brzuszny)

× słabo rozwinięty odruch kaszlu jako odruch obronny

× mniejsza powierzchnia oddechowa niż u dorosłego

Podaj definicję bezdechu

bezdech jest to brak czynności oddechowej przez 20 sek. bez lub z zmniejszoną częstością akcji

serca

Jakie mogą być przyczyny bezdechów?

× bezdech z niedojrzałości u wcześniaków (niedojrzałość mechanizmów kontrolujących

oddychanie w pniu mózgu)

× infekcje, np. dróg oddechowych, moczowych, OUN

× krwotok wewnątrzczaszkowy

× niedrożność dróg oddechowych

× refluks żołądkowo-przełykowy

× drgawki

× hipoksja, obrzęk płuc

× zaburzenia metaboliczne, np. hipoglikemia, hipokalcemia, hiponatremia

× nieprawidłowa temperatura otoczenia (zbyt wysoka lub zbyt niska)

Układ krwiotwórczy

Co to jest niedokrwistość fizjologiczna, kiedy występuje i czym jest spowodowana?

niedokrwistość fizjologiczne jest to naturalnie występujący stan, w którym dochodzi do

znacznego obniżenia ogólnej zawartości Hb (<10g% u dzieci donoszonych i <8g% u wcześniaków) i

liczby erytrocytów w porównaniu z normami przyjętymi dla określonego wieku rozwojowego

występujący między 2 i 3 m.ż. Przyczyny:

× brak wytwarzania erytropoetyny

× skrócenie czasu przeżycia erytrocytów

× wzmożona hemoliza erytrocytów

Jak zmienia się obraz czerwonokrwinkowy w zależności od wieku dziecka?

(g/dl)

(1/l)

erytrocyty(mln/

)

retykulocyty (%)

1-7

dz.ż.

16,5-

22,0

0,60-

0,65

4,5-6,0

25-65 (7 doba:

5-15)

8-14

dz.ż.

15,5-

19,0

0,54-

0,60

4,4-5,7

7-13

do 1

m.ż.

14,5-

16,5

0,54-

0,49

4,5-5,5

7-13

2-3

m.ż.

9,5-

13,5

0,30-

0,38

3,7-4,4

7-13

6-9

m.ż.

10,0-

13,0

0,33-

0,39

3,8-5,3

5-15

do 1

r.ż.

11,2-

13,8

0,34-

0,39

4,2-5,4

5-15

× 1 doba życia- dzieci urodzone o czasie norma Hb 14-22g/dl ( dolna granica 13,5g/dl), wcześniaki

14-18g/d ( dolna granica), 11-12g/dl w 4 tyg.ż.)

× Liczba erytrocytów stanowi średnio 6 mln/ul

× Erytrocyty są większe niż u dorosłych, występują również jednojądrzaste erytroblasty( 3-

10/100RBC), utrzymują się przy niedotlenieniu, niedokrwistości hemolitycznej, współistnieniu

wad rozwojowych.

× Od 2 tygodnia spadek Hb- brak erytropoetyny do ok. 3 m-ca ż., najniższa wartość między 2-3 m-

cem ( dolna granica 9,4 g/dl)

× Po 3 m.ż. Powolny wzrost RBC, bez wzrostu Hb- wyczerpywanie się zapasów żelaza otrzymanych

od matki w ciąży

× Po 6 m.ż. Podaż żelaza w diecie dziecka wpływa na RBC i Hb

× Po 4 r.z. wartości krwi nie różnią się znacząco od wartości dorosłych

Podaj prawidłowe wartości morfologii krwi u noworodka.

× RBC 4,5-6,0 mln/μL

× Ht 0,60-0,65/L

× Hb 16,5-22,0 g%

× retykulocyty 25-65%

× MHC 29-37 pg

× MCHC 28-36 gHb/dl

× MCV 88-140 fL

× PLT 300-400 tyś/ mm

× WBC 25-30 tys/mm

∗

do 7 dnia życia neutofile 65%, po 7 dniu 35%

∗

do 7 dnia życia Limfocyty 30%, po 7 dniu 55%

∗

Eozynofile 7%

∗

bazofile 2-5%

∗

monocyty 8 %

Podaj prawidłowe wartości leukocytozy i obrazu białokrwinkowego noworodka.

× WBC 25-30 tys./mm

– 11 tys./mm

(pod koniec 1 m.ż.)

× 65% neutrofile (potem 35%)

× 30% limfocyty (potem 55%)

× 7% eozynofile

× 2-5% bazofile

× 8% monocyty

Zmiany obrazu białokrwinkowego w morfologii krwi w przebiegu rozwoju dziecka.

× 1 doba 6,0-25,0 tyś/ µl (neutrofile>limfocyty, przesunięcie w lewo z występowaniem form

młodych-mielocyty, metamielocyty, pałki)

× 4-7 doba 6,0-12,0 tyś/ µl (neutrofile<limfocyty, jest to tzw. „pierwsze skrzyżowanie”)

× Niemowlę 6,8-17,0 tyś/ µl (limfocyty >60%)

× Dziecko po 1rż 4,2-10,0 tyś/ µl

× > 4rż występuje tzw.”drugie skrzyżowanie „ neutrofile>limfocyty

Jakie są różnice w rodzaju hemoglobiny na różnych etapach rozwoju?

× Hemoglobiny zarodkowe:

∗

Hb Gower II

∗

Hb Gower I

∗

Hb Portland

× Płodowe: HbF

× Przy urodzeniu:

∗

HbF (70-80%) ma większe powinowactwo do tlenu niż Hb A

∗

HbA (25-30%)

∗

HbA2 (1-3%)

× Około 4m.ż. HbF stanowi około 10-15%, pod koniec 1r.ż. HbF stanowi 2%

× Hb ludzi dorosłych:

∗

HbA (97%)

∗

HbA2 (2%)

∗

HbF (1%) obecne u dzieci z defektami hemoglobiny

Wymień przyczyny niedokrwistości fizjologicznej pierwszego kwartału.

× Brak wytwarzania Epo od 2dż do 3mż

× Skrócony czas przeżycia erytrocytów

× Wzmożona hemoliza erytrocytów.

Jakie cechy parametrów laboratoryjnych wskazują na niedokrwistość z niedoborem

żelaza?

× W morfologii krwi- niskie :Hb , Ht, MCV- mikrocytoza, hipochromia, anizocytoza, poikilocytoza

× Niskie stężenie ferretyny i Fe

× RBC-prawidłowe, retikulocyty w normie lub obniżone, PLT-w normie lub podwyższony

Jakie są przyczyny niedokrwistości u wcześniaków?

× Utrata krwi

∗

krwawienie płodowo-matczyne, zespół transfuzji międzypłodowej, krwawienie z łożyska,

krwawienie wewnętrzne, pobieranie krwi do badań

× Zmniejszone wytwarzanie krwinek czerwonych

∗

zahamowanie wytwarzania Epo od 2doby ż.

× Zwiększony rozpad krwinek czerwonych

10.

Na czym polega profilaktyka niedokrwistości u wcześniaków?

× transfuzje uzupełniające KKCz

× Bardzo niskie stężenie Epo wskazaniem do leczenia preparatami rekombinowanej Epo (r-Epo)

11.

Jakie czynniki wpływają na prawidłową erytropoezę u płodu i noworodka?

Fe, Wit. B12, kw. Foliowy, C, E , B6, B2, B1, PP, aminokwasy, hormony: EPO, androgeny ,

tyroksyna

12.

Na czym polega istota choroby hemolitycznej noworodka?

× Immunizacja w zakresie antygenów układu Rh :D, C, E

× Do immunizacji matki dochodzi gdy płód dziedziczy antygen od ojca ( Rh +) a matka jest Rh(-).

× Brak objawów w pierwszej ciąży, występują w kolejnych

13.

Na czym polega profilaktyka konfliktu serologicznego RH?

× Podanie matce Rh(-) przeciwciał anty –D w okresie do 72 godz. Po urodzeniu dziecka Rh(+),

poronieniu, ciąży ekotopowej, amniocentezie, biopsji kosmówki, przetoczeniu krwi RH(+).

14.

U których noworodków występuje i czym się charakteryzuje konflikt serologiczny w

zakresie grup głównych?

× Występuje u noworodków od matki z grupą krwi 0, gdy płód z grupą A, B, AB lub gdy matka A,

płód B i na odwrót.

× Cechy charakterystyczne:

∗

Występuje częściej, objawy mniej nasilone

∗

Objawy już podczas pierwszej ciąży.

∗

Leczenie-fototerapia i leczenie niedokrwistości.

15.

Co to jest choroba krwotoczna?

× Krwawienie z powodu niedoboru wit. K występujące w okresie noworodkowym i niemowlęcym.

16.

Na czym polega profilaktyka choroby krwotocznej?

× Podanie po porodzie 1 mg wit. K domięśniowo lub 2 mg doustnie, jeśli rodzicie nie wyrażają

zgody na podanie domięśniowe, lub istnieją przeciwwskazania do podania domięśniowego u

noworodków donoszonych

× podanie po porodzie 0,5 mg wit. K domięśniowo u noworodków urodzonych przedwcześnie ( u

noworodków z masą ciała poniżej 750 g możliwa podaż dożylna)

Układ nerwowy

Wymień odruchy fizjologiczne u dziecka w pierwszym kwartale życia.

× odruch ssania i połykania

× odruch skrzyżowanego wyprosty (do 3 m.ż.)

× odruch skrócenia tułowia (Gallanta) (do 4 m.ż.)

× odruch podparcia (do 4-6 tż)

× odruch toniczny szyjny asymetryczny (ATOS) (do 6 m.ż.)

× odruch toniczny błędnikowy ( w 1 m.ż.)

× odruch szyjny toniczny prostujący (do 6 m.ż.)

× odruch Moro

× odruchy chwytne rąk (do 3 mż)

× odruchy chwytne stóp (do 12 mż)

× odruch szukania (do 3-4 mż)

× odruch pełzania

× odruch pływania

Które odruchy neurologiczne utrzymują się powyżej 6 m-ca życia niemowlęcia?

× odruchy prostowania

× odruch prostujący typu śrubowego (7 mż do 2-3 rok)

× odruch Landaua (od 7 mż do 3 rok)

× odruch błędnikowy prostujący głowę

× gotowość do skoku (od 7 mż)

× odruchy chwytne stóp (do 12 mż)

× reakcja spadochronowa

Do którego miesiąca życia utrzymuje się odruch Moro?

× do 5 m-ca życia

Podaj prawidłowy skład płynu mózgowo-rdzeniowego niemowlęcia.

× Barwa – wodojasny

× Ilość 100-200 ml

× Ciśnienie 100-200 ml H

× Komórki (cytoza, pleocytoza):

∗

noworodki 12-20 komórek w 1 mm

∗

niemowlęta do 7 komórek w 1 mm

∗

dzieci powyżej 1 roku 0-5 komórek w 1 mm

× Białko –15-35 mg% ( w tym albuminy 80%, globuliny 20%), u noworodków stężenie białka jest

większe - 60-80-mg%

× Odczyny białkowe globulinowe: Pandy’ego- ujemny, Nonnego-Apelta – ujemny ( w okresie

noworodkowym słabo dodatnie lub ujemne)

× Cukier – 2/3 stężenia we krwi, co stanowi ok. 50-70 mg%

× Chlorki 116-130 mmol/l

Wymień objawy oponowe u niemowląt

× Ciemię przednie wygórowane, napięte, twarde,

× rozstęp szwów czaszkowych

× Wzmożone napięcie mięśni karku

Wymień objawy oponowe u dzieci starszych.

× podmiotowe – bóle głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, nadwrażliwość na bodźce

słuchowe, przeczulica skóry

× przedmiotowe – zależne od wieku dziecka

sztywność karku

objaw Brudzińskiego:



karkowy



policzkowy



łonowy

objaw Kerniga:



górny



dolny

objaw Flataua (karkowo-źreniczny, karkowo-midriatyczny)

objaw Flataua (erekcyjny)

objaw Amosa (objaw „trójnoga”)

Jakie znasz prawa rządzące rozwojem psychoruchowym dziecka?

× wewnętrzne, genetyczne, czyli determinanty,

× wewnętrzne paragenetyczne i niegenetyczne, czyli stymulatory,

× zewnętrzne środowiskowe, czyli modyfikatory,

× tryb życia (praca, wypoczynek, regeneracja sił i in.)

Co rozumiesz pod pojęciem motoryka duża, motoryka mała?

Motoryka to pojęcie określające stopień rozwoju ruchowego dziecka

Motoryka duża (aktywność ruchowa) stanowi wszystkie obszerne ruchy, w które jest

zaangażowane całe nasze ciało lub jego znaczna część, np. ręce i nogi. Jest to taki rodzaj

aktywności ruchowej jak: chodzenie, bieganie, skakanie, czołganie się, jazda na rowerze,

czy też pływanie.

Motoryka mała (czynności manualne) natomiast znajduje swe odniesienie we wszelkich

ruchach palców i dłoni, czyli ruchach o znacznie mniejszym zakresie, ale wymagających

ogromnego skupienia i koncentracji uwagi. Motoryka mała to takie czynności, jak:

rysowanie, malowanie, pisanie, ugniatanie czegoś w dłoni, czy rzeźbienie.

9. Co to są kroki milowe w rozwoju psychomotorycznym

Kamienie milowe to umiejętności, które dziecko nabywa w odpowiednim dla siebie czasie. Normy

czasowe, w jakich dziecko ma je posiąść, są szerokie.

× Reagowanie na bodźce 1m-c
× Głużenie 2-3 m-c
× Podnoszenie głowy i klatki piersiowej 3-4 m-c
× Chwytanie 3 m-c
× Przewrotki 6 m-c
× Gaworzenie 6 m-c
× Raczkowanie 8-9 m-c
× Siedzenie 8-9 m-c
× Podciąganie się do pozycji stojącej
× Reakcja na swoje imię 12 m-c
× Chodzenie 12-18 m-c

Krzywica, kości, skóra.

Na czym polega działanie parathormonu?

× na kości:

∗

zwiększenie osteolizy – uwalnianie Ca i P

∗

zahamowanie odkładania soli mineralnych w kościach

× na nerki:

∗

pobudzenie wchłaniania zwrotnego Ca

∗

hamowanie resorpcji zwrotnej fosforanów

× na jelita:

∗

zwiększone wchłanianie Ca w jelitach

Wymień objawy kostne krzywicy.

× rozmiękanie potylicy

× uginające się brzegi ciemiączek

× różaniec krzywiczy

× bransolety krzywicze

× deformacje klatki piersiowej

× czaszka kwadratowa

× opóźnione i nieregularne ząbkowanie

× opóźniony rozwój punktów kostnienia kości nadgarstka

× zniekształcenie kończyn i miednicy

× powiększone ciemiączko przednie

× duże czoło

× zatrzymanie wzrostu

Na jakiej podstawie można rozpoznać krzywicę u niemowlęcia?

× wywiad:

∗

czy dziecko urodzone było o czasie

∗

czy dziecko otrzymuje wit. D (w jakiej dawce i od kiedy)

∗

określić jaką ilość i liczbę posiłków przyjmuje dziennie dziecko

∗

czy dziecko przebywa na słońcu

× badanie:

∗

występowanie objawów krzywicy

∗

RTG

× badania laboratoryjne:

∗

stężenie wapnia całkowitego we krwi bywa zmniejszone ale najczęściej mieści się

w dolnych granicach normy (2,25 mmol/l)

∗

stężenie fosforanów we krwi jest zawsze zmniejszone (u niemowląt poniżej 1,8

∗

mmol/l)

∗

zwiększa się wydalanie fosforanów z moczem (zwrotne wchłanianie fosforanów

∗

nie przekracza nigdy 80% wartości przefiltrowanej)

∗

zwiększona aktywność fosfatazy alkalicznej (norma u niemowląt 50 - 360 IU/l)

∗

niski poziom 25 (OH) D3 we krwi (norma 30 - 60 ng/ml)

∗

zwiększony poziom PTH we krwi (norma 10 - 70 pg/ml)

Jakie są objawy zwiastunowe (ogólnoustrojowe) krzywicy?

× drażliwość

× niepokój

× kręcenie głową

× pocenie się głowy podczas karmienia

× wzmożony dermografizm

× skłonność do zaparć

× zapach amoniaku w moczu

× rozmiękanie i spłaszczenie potylicy

× rozmiękanie innych kości czaszki w pobliżu szwów

× powiększenie ciemiączka przedniego i opóźnienie jego zarastania

× różaniec krzywiczy – pogrubienie połączeń chrzęstno-kostnych żeber

× duży, rozlany, tzw. żabi brzuch – jako skutek słabego napięcia mięśni

× deformacje klatki piersiowej w postaci bruzd Harrisona i dzwonowatej klatki piersiowej

Na czym polega profilaktyka krzywicy?

→

w czasie ciąży:

racjonalne odżywianie

przebywanie na słońcu

przyjmowanie w ostatnim trymestrze 1500-2000 j.m. dziennie witaminy D

→

po urodzeniu:

karmienie piersią – korzystny stosunek Ca:P, ułatwiający wchłanianie wapnia (2:1)

wczesne wprowadzenie do diety soków i jarzyn – ułatwienie wchłaniania soli

mineralnych, w tym Ca

wczesne rozpoczynanie spacerów i werandowanie dzieci

podawanie witaminy D od 2 tyg. życia, przez cały okres niemowlęctwa, a następnie

corocznie przez miesiące zimowe – 400 j.m. (dzieci otyłe 800 j.m.)

Wymień czynniki sprzyjające wystąpieniu krzywicy u niemowląt

× czynniki genetyczne powodujące różną wrażliwość na witaminę D

× nieprawidłowe żywienie

× niewłaściwy stosunek Ca:P

× nadmierna ilość fityny, która tworzy nie wchłaniający się fitynian wapniowy

× intensywny przyrost masy ciała

× strefa klimatyczna i zwiększająca się urbanizacja – słabe nasłonecznienie

× wcześniactwo

× mniejszy zapas wrodzony witaminy D

× gorsze wchłanianie witaminy D

× szybszy wzrost

× obniżona aktywność hydroksylaz

Wymień podstawowe funkcje skóry.

× ochrona przed szkodliwymi czynnikami fizycznymi (zimno, ciepło, promieniowanie) i

chemicznymi

× ochrona przed bakteriami

× mechaniczna osłona narządów wewnętrznych i mięśni (ciśnienie, uderzenia, otarcia)

× Utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała (naskórek sieć naczyń skórnych, gruczoły

potowe, tkanka podskórna)

× Czynność recepcyjna (zakończenia nerwowe będące receptorami bólu, dotyku, temperatury,

wibracji)

× Funkcja resorpcyjna

× Gospodarka tłuszczowa- magazynowanie tłuszczu w tkance podskórnej, wydzielanie dokrewne

× synteza witaminy D

× Gospodarka wodno-mineralna (zapobieganie nadmiernej utracie wody – płaszcz wodno-

lipidowy, naskórek, substancja międzykomórkowa naskórka, gruczoły potowe, podścielisko

tkanki łącznej)

Wymień najczęściej występujące zmiany skórne u noworodków i niemowląt.

× ciemieniucha(łojotokowe zapalenie skóry)

× prosaki (milia)

× trądzik noworodków

× potówki

× pieluszkowe zapalenie skóry

× naczyniaki skórne

× wyparzenia

× pleśniawki

× plamy łososiowe

× alergia skórna

× rumień toksyczny noworodków

× pęcherzyca

Na czym polega działanie Vit. D

× działanie klasyczne → utrzymywanie właściwego stężenia Ca:

∗ mineralizacja kości

∗ praca mięśni

∗ przewodnictwo nerwowe

∗ funkcje komórkowe wapnia i fosforu

× działanie nieklasyczne → niezależne od stężęnia Ca

∗

regulacja różnicowania i podziałów komórkowych

∗

powiększanie się komórek

∗

regulacja syntezy i wydzielania hormonów

∗

immunomodulacja odpowiedzi immunologicznej

∗

łagodzi stany zapalne skóry

∗

reguluje wydzielanie insuliny

∗

wspomaga funkcje obronne

∗

zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych

∗

ma wpływ na działanie komórek przytarczyc, jajników, komórek mózgu, mięśnia

sercowego, sutka

10.

Podaj dawki profilaktyczne Vit. D

stosowane u niemowląt urodzonych o czasie

× 400 IU dziennie niezależnie od sposobu żywienia

11.

Podaj dawki profilaktyczne Vit. D

stosowane u niemowląt urodzonych

przedwcześnie (wcześniaki)

× 400-800 IU (10,0 -20 µg ) do osiągnięcia wieku skorygowanego (40 tyg.), następnie 400 IU

dziennie

12.

Co jest źródłem witaminy D dla niemowlęcia?

× W niewielkich ilościach witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania

UVB

× Spośród produktów spożywczych bogatym źródłem witaminy D są tłuste ryby, tran, żółtko jaj

oraz wątróbka. Z uwagi na fakt dużej zawartości substancji toksycznych w wątróbce nie należy jej

podawać dzieciom do lat 3.

× Bogate źródło witaminy D dla niemowląt stanowi mleko modyfikowane. Mleko następne dla

dzieci powyżej 4 miesiąca życia zawiera 560-760 IU/l witaminy D. Jeśli niemowlę zjada

odpowiednią ilość takiego produktu, jego zapotrzebowanie na witaminę D jest w pełni

zaspokojone.

× Pokarm kobiecy również zawiera witaminę D

13.

Podaj w jaki sposób noworodek może tracić ciepło.

× Parowanie

× Promieniowanie

× Przewodzenie

× Konwekcja/unoszenie

14.

Podaj definicję i rodzaje odwodnienia.

Odwodnienie – ujemny bilans wodno-elektrolitowy, efekt nadmiernych strat wody i elektrolitów

przez przewód pokarmowy w wyniku wymiotów i/lub wodnistych stolców.

× W zależności od zmian, jakie zachodzą w składzie osocza, odróżniamy odwodnienie:

∗

izotoniczne lub izoosmotyczne (izonatremiczne)

∗

hipotoniczne lub hipoosmotyczne (hiponatremiczne)

∗

hipertoniczne lub hiperosmotyczne (hipernatremiczne)

× W zależności od ubytku masy ciała:

∗

brak lub odwodnienie małego stopnia – spadek wagi <5%

∗

łagodne lub umiarkowane odwodnienie – spadek wagi o 5-10%

∗

ciężkie odwodnienie – spadek wagi > 10%

15.

Podaj objawy kliniczne odwodnienia u niemowląt.

zaburzenia świadomości

zapadnięte ciemiączko

podsychające śluzówki

zapadnięte gałki oczne

przyśpieszony oddech

wydłużony czas wypełniania się kapilar

tachykardia

hipotensja

obniżona elastyczność skóry

ubytek masy ciała

oliguria

16.

Co to jest szczytowa masa kostna i jakie ma znaczenie?

Szczytowa masa kostna to maksymalna masa jaką osiąga tkanka kostna. Jest to największa masa

kostna jaką osiągamy w ciągu życia. Kościec uzyskuje szczytowa masę w pierwszych latach po

przekroczeniu 20 roku życia (między 20 a 30 rokiem życia). Szczytowa masa kostna warunkuje

prawdopodobieństwo osteoporozy w późniejszych latach życia. Osteoporoza jest bardziej

prawdopodobna u osób, które nie osiągnęły optymalnej masy kostnej w okresie wzrastania.

Żywienie dziecka

Wymień różnice jakościowe między mlekiem ludzkim i krowim.

Składniki

Mleko kobiece

Mleko krowie

Woda

87,6%

87,3%

Składniki stałe

12,4%

12,7%

Laktoza

7,0%

4,8%

Tłuszcz

3,8% (kwasy

nienasycone)

3,7% (kwasy nasycone)

Białko

1,2% (laktoalbumina)

3,3% (kazeina,

laktoglobulina)

Proporcja białko

serwatkowe: kazeina

60:40

1:4

Wapń

240-300 mg/l

1100 mg/l

Fosfor

150 mg/l

900 mg/l

Ca: P

1,8:1

1,2 : 1

Wartość energetyczna

670 kcal/1000ml

720 kcal/1000ml

× mleko matki jest jałowe, świeże, gotowe do spożycia, ma odpowiednią temperaturę

× mleko matki zawiera gatunkowo swoiste białka, nie będące alergenami

× zawiera znacznie mniej kazeiny, ponadto jest to β-kazeina, która łatwiej ulega trawieniu niż α-

kazeina zawarta w mleku krowim

× dominują w nim białka serwatkowe, głównie gatunkowo swoiste α-laktoalbuminy, podczas gdy

w mleku krowim β-laktoglobuliny, uznane za najbardziej alergizującą frakcję białek

× laktoferryna zawarta w mleku matki wiąże żelazo wpływając na jego lepsze wchłanianie, dzięki

temu z pokarmu matki wchłania się około 70% żelaza, podczas gdy z mleka krowiego 10-20%

× laktoferryna odbiera wolne żelazo niezbędne do namnażania się patogennych szczepów E.coli,

tym samym wpływa na skład flory jelitowej,

× lizozym zawarty w mleku matki działa jako czynnik przeciwbakteryjny w przewodzie

pokarmowym

× Mleko matki zawiera 5x więcej wolnych aminokwasów niż mleko krowie, mniejsze stężenia

fenyloalaniny i tyrozyny, większe stężenia tauryny i karnityny

× obecne nukleotydy wpływają na rozwój przewodu pokarmowego i regenerację uszkodzonej

błony komórkowej

× zawiera dużą ilość długołańcuchowych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych niezbędnych

do rozwoju CUN

× w mleku kobiecym laktoza i oligosacharydy stanowią 80%

węglowodanów – dostarczają energii, pobudzają rozwój Lactobacillus bifidus, ułatwiają

wchłanianie wapnia

× zawarte w mleku matki glikoproteidy wiążą witaminę B12 i kwas foliowy ułatwiając ich

wchłanianie

× zawiera 3x mniej pierwiastków powodujących osmotyczne obciążenie nerek

× zawiera enzymy ułatwiające trawienie

× zawiera hormony, czynniki wzrostowe, immunoglobuliny

× Siara – pierwsze mleko, najbogatsze w czynniki biologicznie aktywne

Wymień zalety pokarmu kobiecego.

× korzyści dla matek:

∗

szybsza inwolucja macicy w połogu, zapobieganie krwotokom poporodowym

∗

zmniejszenie ryzyka raka sutka nawet o 50% (każde dziecko 7%, rok karmienia 4%)

∗

zmniejszenie ryzyka raka nabłonkowego raka jajnika o 25%

∗

zmniejszenie ryzyka osteoporozy - ryzyko złamania kości udowej u kobiet powyżej 65 r.

życia zmniejsza się do połowy

× korzyści dla dziecka w krótkim okresie:

∗

zmniejszenie ryzyka zakażenia - karmione naturalnie 25%, sztucznie 37%

∗

3 razy zmniejsza ryzyko biegunki, do 25 razy zmniejsza ryzyko zgonu z powodu biegunki

∗

zmniejsza ryzyko (20-40%) atopii w rodzinach obciążonych chorobą atopową

× korzyści dla dziecka w długim okresie:

∗

ciśnienie tętnicze niższe średnio o 5 mmHg

∗

niższe stężenie cholesterolu, średnio o 5 mg/dl

∗

5% mniej otyłych dzieci, dorośli bez znaczenia

∗

IQ większe o 2 pkt wśród urodzonych o czasie, o 5 pkt wśród wcześniaków

∗

atopia, cukrzyca, choroba Crohna, białaczki, osteoporoza, badania długofalowe

niejednoznaczne

Wymień podstawowe zasady karmienia piersią.

× optymalny czas rozpoczęcia karmienia - do 2 h po porodzie

× właściwa pozycja i uchwyt brodawki - głęboko by trafiała na podniebienie miękkie

× częste karmienie min. 8 razy dziennie, na żądanie

× 1 karmienie to opróżniona jedna pierś i napoczęta druga, razem do 15 min. Zbyt krótkie i częste

karmienie powoduje przeładowanie laktozą i kolkę (napadowy płacz, bez wyraźnej przyczyny)

Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do karmienia piersią

× przeciwwskazania matczyne

∗

względne: zakażenie HIV, HCV,

∗

bezwzględne: niewydolność krążenia, choroby układowe i nowotworowe, nieleczona

gruźlica (matka prątkująca)

∗

opóźnione do czasu ustabilizowania - zakażenia okołoporodowe

∗

z zachowaniem szczególnej higieny - zakażenia jelitowe, gronkowcowe skóry, opryszczka

∗

pod nadzorem - cukrzyca, padaczka, niedorozwój umysłowy, psychoza połogowa

∗

utrudnione - po operacjach plastycznych, płaskie brodawki

∗

niewystarczające - zespół Sheehan, niedorozwój gruczołów piersiowych

× przeciwwskazania ze strony dziecka:

∗

galaktozemia ( bezwzględne)

∗

fenyloketonuria ( bezwzględne)

∗

wrodzona nietolerancja laktozy ( bezwzględne)

∗

rozszczep wargi i podniebienia (względne)

∗

choroba moczu o zapachu syropu klonowego

∗

ciężki stan dziecka, skrajne wcześniactwo – brak odruchu ssania

Jakich składników mineralnych i witamin może być za mało w pokarmie kobiecym?

× witamina K (wymagana suplementacja)

× witamina D3 (wymagana suplementacja)

× fluor (jeśli mało w wodzie pitnej)

× B12 (wegetarianek)

Wymień pokarmy, których należy unikać w diecie niemowlęcej

× produkty smażone

× grzyby leśne

× keczupy i musztardy

× marynaty

× wyraziste przyprawy

× jedzenie typu fast food

× słodycze i słone przekąski

× gazowane napoje słodzone

× kawa (kofeina)

× alkohol

Co to jest mleko początkowe? Wymień preparaty.

mleko początkowe to mieszanka mleczna modyfikowana używana w pierwszych 6 m. życia dziecka.

Jego skład jest maksymalnie upodobniony do składu pokarmu kobiecego.

× preparaty dla noworodków donoszonych(wartość kaloryczna 65-67 kcal/100ml):

∗

Bebiko 1, Bebilon 1, Humana 1, NAF 1, Enfamil 1 , Gerber 1, HiPP 1

× preparaty dla wcześniaków i noworodków z skrajnie małą masą urodzeniową:

∗

Bebilon Nenatal Premium, Humana 0, NAN Pre Nan, Enfamil Premature

Co to jest mleko modyfikowane? Wymień preparaty.

mleko modyfikowane to mieszanka mleczna modyfikowana zapewniająca potrzeby żywieniowe

niemowląt w okresie najbardziej intensywnego rozwoju z uwzględnieniem niedojrzałości procesu

wchłaniania i trawienia:

× do 6 m.ż. mleko początkowe:

× preparaty dla noworodków donoszonych(wartość kaloryczna 65-67 kcal/100ml):

∗

Bebiko 1, Bebilon 1, Humana 1, NAF 1, Enfamil 1 , Gerber 1, HiPP 1

× preparaty dla wcześniaków i noworodków z skrajnie małą masą urodzeniową:

∗

Bebilon Nenatal Premium, Humana 0, NAN Pre Nan, Enfamil Premature

× od 6 m.ż. mleko następne

∗

Bebiko 2, Bebiko 2R, Bebilon 2, Humana 2, NAN Pro2, Enfamil 2, HiPP 2, Gerber 2

× po 1 r.ż. (3) lub junior

Co to jest mleko następne (podaj preparaty). Kiedy wprowadzamy je do żywienia

niemowląt?

mleko następne to mleko modyfikowane podawane dzieciom od 6 do 12 m.ż. o wartości

kalorycznej 70-76 kcal/100 ml

× Bebiko 2, Bebiko 2R, Bebilon 2, Humana 2, NAN Pro2, Enfamil 2, HiPP 2, Gerber 2

10.

Ułóż dietę dla dziecka w wieku 6-,7-,8-,9-,10-,11-,12- miesięcy karmionego naturalnie.

Podaj objętość i ilość posiłków.

Wiek

(m.)

Przykładowa dieta

5x180ml

4x mleko matki

1x zupa przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (pół łyżeczki na

100g) + 10g gotowanego mięsa lub ryby bez wywary (1-2 razy w tyg.)

Przecier owocowy lub sok przecierowy - nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

4x180 ml mleko matki

1x200 zupa przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (10g) (1-2 razy

w tyg) z dodatkiem kleiku glutenowego (2-3 g)

Przecier owocowy lub sok nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

4 posiłki mleczne (mleko matki)

1x200 zupa przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (10-15g) (1-2

razy w tyg) z dodatkiem kleiku glutenowego

Przecier owocowy lub sok nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

4x posiłek mleczny (mleko matki)

1x200 ml zupa przecier jarzynowy z dodatkiem 1/2 żółtka i z gotowanym

mięsem lub rybą (1-2 razy w tyg) z dodatkiem kleiku glutenowego

1x150g owoce lub kompot lub sok + biszkopt

4-5 posiłków dziennie

3x220 ml mleczny (mleko matki) + biszkopt do ręki

1 x zupa jarzynowa z kaszką glutenową

1x jarzynka z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 razy w tyg) i 1/2 żółtka z

dodatkiem ziemniaka lub ryżu

Przecier owocowy lub owoce lub kompot lub sok przecierowy nie więcej niż

150g

11-

Tak samo jak w 10 miesiącu życia

Zmiana: wprowadzić całe jajko 3-4 razy w tygodniu, twarożek kefir, jogurt

kilka razy w tyg.

11.

Ułóż dietę dla dziecka w wieku 5-, 6-,7-,8-,9-,10-,11-,12- miesięcy karmionego

sztucznie, podaj rodzaje mieszanki mlecznej, objętość i ilość posiłków.

Wiek

(m.)

Przykładowa dieta

5x180ml

4x mleko początkowe (np. Enfamil 1)

1x zupa przecier jarzynowy

Przecier owocowy lub sok przecierowy - nie więcej niż 50-100g

5x180ml

4x mleko początkowe (np. Enfamil 1)

1x zupa przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (pół łyżeczki na

100g) + 10g gotowanego mięsa lub ryby bez wywary (1-2 razy w tyg.)

Przecier owocowy lub sok przecierowy - nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

1x180 ml mleko następne (Enfamil 2) z dodatkiem kaszki zbożowej

glutenowej (pół łyżeczki na 100ml)

2x180 ml mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej

1x200 zupa przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (10g) (1-2 razy

w tyg)

1x150g kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy

Przecier owocowy lub sok nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

1x180 ml mleko następne (Enfamil 2) z dodatkiem kaszki zbożowej

glutenowej (łyżeczka na 100ml)

2x180 ml mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej

1x200 zupa przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (10-15g) (1-2

razy w tyg)

1x150g kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy

Przecier owocowy lub sok nie więcej niż 150g

5 posiłków dziennie

1x200ml mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowe

1x200 ml mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej

1x200 ml kaszka na mleku następnym

1x200 ml zupa przecier jarzynowy z dodatkiem 1/2 żółtka i z gotowanym

mięsem lub rybą (1-2 razy w tyg)

1x150g owoce lub kompot lub sok + biszkopt

4-5 posiłków dziennie

3x220 ml mleczny posiłek łączony z produktami zbożowymi (mleko następne

z kaszką z lub bezglutenową, biszkopty)

1 x zupa jarzynowa z kaszką glutenową

1x jarzynka z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 razy w tyg) i 1/2 żółtka z

dodatkiem ziemniaka lub ryżu

Przecier owocowy lub owoce lub kompot lub sok przecierowy nie więcej niż

150g

11-

Tak samo jak w 10 miesiącu życia

Zmiana: wprowadzić całe jajko 3-4 razy w tygodniu, twarożek kefir, jogurt

kilka razy w tyg.

12.

Kiedy do diety dziecka wprowadzane są soki, zupa jarzynowa, mięso i jajko?

× soki - w 5 m. życia

× zupa jarzynowa - 10 m. (przecierowa w 9 m. ż.)

× mięso - w 6 m. ż.

× jajko - całe jajko w 11-12 m. ż.

13.

Kiedy do diety dziecka można wprowadzić gluten?

nie wcześniej niż w 5 m.ż. i nie później niż w 6m. ż. wprowadzamy gluten stopniowo (dodajemy

do 1 posiłku dziennie)

14.

Jakie znasz wielonienasycone kwasy tłuszczowe i jaka rolę spełniają one w organizmie

dziecka?

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone:
o

linolowy (omega-6)

γ-linolenowy (gamma-linolenowy) (omega-6)

arachidonowy (omega-6)

α-linolenowy (alfa-linolenowy) (omega-3)

dokozaheksaenowy (omega-3) (NNKT)

eikozapentaenowy (omega-3)

kwas α-linolenowy (NNKT)

Rola Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych:

stanowią jeden z niezbędnych składników budulcowych komórek,

biorą udział w metabolizmie cholesterolu (zwłaszcza kwas arachidonowy) i jego

transporcie (przeszło połowa estrów cholesterolu występuje w postaci połączeń z

kwasem linolowym, co ułatwia ich rozprowadzenie w organizmie, obniżają poziom

cholesterolu we krwi),

hamują agregację płytek krwi, powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych, w tym i

wieńcowych, działają antyarytmicznie,

są prekursorami do biosyntezy prostaglandyn i prostacyklin,

biorą udział w transporcie wody i elektrolitów przez błony biologiczne,

regulują wydalanie jonów sodu z organizmu.

15.

Wymień choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia w wieku dziecięcym.

× alergia pokarmowa

× przewlekła biegunka ze zmianami zanikowymi jelita

× zapalenie jelita grubego z krwią w stolcu

× eozynofilowe zapalenie jelit (wymioty, biegunka, opóźnienie wzrostu, wzrost eozynofili w bł.

śluzowej jelita)

× zapalenie kwasochłonne przełyku

× niedokrwistość

× hipoprotinemia (utrata białka w kale, obrzęki)

16.

Co jest najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u noworodków i niemowląt?

× białka mleka krowiego

17.

Jakich produktów żywnościowych należy unikać w diecie niemowlęcia z rodziny

obciążonej atopią?

× innego pokarmu, niż pokarm matki przez pierwsze 6 m.ż. (gdy nie ma możliwości, karmienie

specjalnymi mieszankami hypoalergicznymi)

× produktów alergizujących w diecie matki karmiącej

× nie podawać pokarmów stałych przed 6 m.ż.

× nie podajemy mleka krowiego

× należy wyeliminować z diety również cielęcinę, wołowinę, jaja, gluten cytrusy

18.

Co to jest dieta bezglutenowa?

Dieta bezglutenowa jest to dieta niezawierająca glutenu, czyli frakcji białka znajdującego się w

pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie. Polega na wykluczeniu z jadłospisu produktów zawierających

gluten (pieczywa i innych produktów zbożowych, a także produktów zawierającychw składzie

podanym na opakowaniu: białko roślinne, skrobię, mąkę, emulgator lub stabilizator, bez

określenia ich pochodzenia, gdyż mogą zawierać gluten).

19.

Wymień mieszanki lecznicze stosowane w alergii pokarmowej.

× hydrolizaty białkowe (preparaty mlekozastępcze, w których określone frakcje białka - białka

serwatkowe lub kazeina- poddane zostały hydrolizie, celem obniżenia właściwości antygenowych).

W zależności od stopnia hydrolizy dzielimy na:

→

produkty o nieznacznym stopniu hydrolizy: Bebiko HA 1 i 2, Bebilon HA 1 i 2, NAN HA 1 i 2

i 3, Humana HA 1i 2

→

produkty o znacznym stopniu hydrolizy - Nutramigen LGG 1 i 2, Bebilon pepti DHA 1 i 2,

Bebilon pepto MCT

→

mieszanki elementarne - Neocate, Nutramigen Puramino

preparaty sojowe - Bebilon sojowy 2, Humana SL

preparaty z MCT - Bebilon pepti MCT, Humana z MCT

Układ pokarmowy

Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania białek u noworodka i

człowieka dorosłego.

× Cechą charakterystyczna okresu noworodkowego jest wchłanianie białek niezdegradowanych

lub częściowo zdegradowanych makromolekuł w procesie pinocytozy

× trawienie zewnątrzkomórkowe jest początkowo minimalne

× aktywność enzymów proteolitycznych jest prawidłowa, ale są one hamowane przez specjalne

inhibitory

× aktywność enzymów lizosomalnych jest prawidłowa, ale białka są zabezpieczone przed

trawieniem specjalnymi receptorami

Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania tłuszczów u noworodka i

człowieka dorosłego.

× trawienie i wchłanianie tłuszczów u noworodków wykazuje niską sprawność (upośledzona

sprawność lipazy żołądkowej i tłuszczowej oraz słabe wydzielanie żółci i mała zawartość kwasów

żółciowych) u noworodków

× wykorzystanie tłuszczów: u wcześniaków 65-70%, u niemowląt 80-85%, u dorosłych >95%

× około 10% tłuszczów u noworodków jest wchłaniana na drodze pinocytozy biernej

× najlepiej w ok. 90-95% wchłaniają się trójglicerydy zawierające średniołańcuchowe kwasy

tłuszczowe (MCT)

Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania węglowodanów u

noworodka i człowieka dorosłego.

× procesy trawienia kontaktowego i wchłaniania cukrów dojrzewają w ciągu pierwszego półrocza

× trawienie wielocukrów jest niewystarczające w okresie noworodkowym

× wielocukry: amylaza w ślinie, glukoamylaza jelitowa(trawienie skrobi u wcześniaków i małych

dzieci < 3m.ż., aktywność wzrasta w 3 trymestrze, pełna aktywność ok. 12 m.ż.), amylaza

trzustkowa (trawieni złożonych skrobii, wyraźny wzrost w 3 m.ż, pełna aktywność ok. 12 m.ż.),

amylaza pokarmu kobiecego

× brak trawienia skrobi w pierwszym miesiący życia, w 2-3 m.ż. 20-50%, w 4-6 m.ż.ok 70%, ok. 6

m.ż. dostateczne

× dwucukry aktywność maltazy: sacharazy: laktazy →4:2:1

× prawdopodobnie amylaza i maltaza są enzymami adaptacyjnymi

× niedobór laktazy wyrównuje się od 3-12 m.ż. maltazy do 1-2 r.ż.

× nietolerancja laktozy (karmienie naturalne) - fermentacja i biegunka

× cukry proste: zdolność wchłaniania glukozy zwiększa się od 4,5 g/godz. u noworodka do 30

g/godz. u dorosłego

Podaj różnice anatomiczne pomiędzy przewodem pokarmowym noworodka i

człowieka dorosłego.

Noworodek

Dorosły

Długość

Ok. 260 cm

Znacznie dłuższy

Czas trwania

pasażu

jelitowego

7-10h

U karmionych sztucznie >10h

U karmionych naturalnie <10h

56-63h

Niedojrzałość splotów

nerwowych, słabość włókien

mm. gładkich, słaba kordynacja

ukł. autonomicznego i

hormonalnego (prowadzi to do

zaburzeń ruchowych, ulewań,

wymiotów, zarzuceń wzdęć,

odbijania

Jama ustna

Mało pojemna (prawie w

całości wypełniona przez język)

Pojemna

Żołądek

Kształt początkowo workowaty,

stopniowo zmieniający się w

hakowaty

Pojemność:

4 tydz. -120 ml, 3 m.ż. -190 ml,

6m.ż. - 260ml, 12 m.ż-360ml

Kształt hakowaty

Pojemność-3000 ml

Jelito cienkie

Krótsze

Dłuższe

Jelito grube

Długość - 40 cm

Długość - 3-4 razy

dłuższa

Wątroba

Macalna do 2 cm pod łukiem

żebrowym do 2 r.ż.

W jakim wieku przewód pokarmowy dziecka osiąga pełną sprawność czynnościową?

× 2-4 r.ż.

Jakie zaburzenia (objawy) kliniczne związane z niedojrzałością przewodu

pokarmowego mogą występować w okresie noworodkowo-niemowlęcym?

× ulewanie - bierne cofanie się treści żołądka do przełyku, jamy ustnej i na zewnątrz

spowodowane brakiem wykształconej bariery antyrefluksowej (wraz z jej dojrzewaniem ustępują)

× refluks żołądkowo-przełykowy - w większości objaw fizjologiczny - cofanie się treści żołądkowej

do przełyku w wyniku słabego napięcia dolnego zwieracza przełyku

× kolka jelitowa - napadowy ból brzucha wystepujący u ok. 40% niemowląt, utrzymujący się co

najmniej 3 godz. na dobę, 3 razy w tygodniu przez 3 miesiące lub dłużej

× dyschezja - napadowy krzyk u niemowląt poprzedzający defekację i kończy się z chwilą oddania

prawidłowego stolca bez wysiłku

zaparcia czynnościowe - oddawanie stolca pod postacią kamieni kałowych, bardzo

twardych

Document Outline

1 propedeutyka
propedeut 2

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron

Skrypt propedeutyka pediatrii semestr 1 Maria Rapa

Document Outline