Komentowany przepis

Literatura

Prawo upadłościowe i

naprawcze. Komentarz

2006

dr Dorota Zienkiewicz, Jędrzej Minkus, Arkadiusz
Świderek

Prawo upadłościowe i

naprawcze Zimmerman
10.2007

Pr.upadłościowe i
naprawcze

red.Zienkiewicz08.2006
Prawo upadłościowe i

naprawcze Gurgul
05.2005

Postępowanie naprawcze

Dukiel 01.2004

dla stanu prawnego na 2006-08-05

1

1. Postępowanie naprawcze wprowadzone art. 492–521 PrUpadNapr jest instytucją
najbardziej zbliżoną do znanej z rozporządzenia o postępowaniu układowym formy

układu dłużnika z wierzycielami. Najważniejsze podmioty uczestniczące w
postępowaniu, tj. sąd, dłużnik, wierzyciel, nadzorca sądowy, znane są ze

wzmiankowanego rozporządzenia, choć samo postępowanie jest o wiele bardziej

odformalizowane i właściwie toczy się poza sądem, któremu ustawa przyznaje
kompetencje kontrolne, i to w zasadzie jest kontrola następcza. Złożenie oświadczenia

do sądu możemy porównać do złożenia wniosku o otwarcie postępowania układowego.

2

2. Kolejną przesłanka do rozpoczęcia postępowania jest stan zagrożenia
niewypłacalnością, przez który ustawodawca rozumie:

– nieregulowanie wymagalnych zobowiązań (por. art. 10 i 11 PrUpadNapr),

– sytuację gdy majątek nie wystarcza na pokrycie zobowiązań (por. art. 10 i 11

PrUpadNapr),

– obiektywnie dającą się stwierdzić utratę płynności finansowej lub możliwości

wypełniania zobowiązań niepieniężnych, którą należy rozumieć jako
nieregulowanie wymagalnych zobowiązań; sąd ma obowiązek badania realności

przesłanek wszczęcia postępowania.

3

3. W tym miejscu należy zauważyć, iż zarówno czasokres, w którym nastąpi utrata

możliwości regulowania zobowiązań przez przedsiębiorcę, jak i skala trudności w ich
regulowaniu są uzależnione od wielkości przedsiębiorcy i od rodzaju prowadzonej przez

niego działalności gospodarczej. Z praktycznego punktu widzenia za moment, w którym
nastąpi zagrożenie niewypłacalnością uzasadniające złożenie oświadczenia, o którym

mowa w art. 494 ust. 1 PrUpadNapr, należy przyjąć chwilę, w której z planu
finansowego przedsiębiorcy wynika, że w okresie nie krótszym niż miesiąc i nie

dłuższym od sześciu miesięcy nastąpi niemożność regulowania przez niego
zobowiązań.
Czasokres określony powyżej jako najlepiej odzwierciedlający pojęcie "niedługi czas"
może znaleźć uzasadnienie w terminach określonych czynności podejmowanych przez

podmioty uczestniczące w postępowaniu opisanym w niniejszym dziale. I tak:

Page 1 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

– zgodnie art. 494 ust. 3 ustawy sąd może, w ciągu 14 dni od złożenia

oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego, zakazać wszczęcia
postępowania naprawczego, natomiast za samo wszczęcie postępowania ustawa

uznaje datę ukazania się ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Przedsiębiorca powinien dać takie ogłoszenie już po upływie czasu na wydanie

przez sąd postanowienia o zakazie wszczęcia postępowania naprawczego (art.
495 ust. 2 PrUpadNapr). A zatem ukaże się ono nie prędzej niż w ciągu miesiąca

od dnia od złożenia oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego.
Należy przyjąć, że MSiG ukazać się może w ciągu 14 dni od wysłania

ogłoszenia - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 15.4.1996 r.

w sprawie organizacji, sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy
ustalania ceny numerów Monitora Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat

za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia (MSiG ukazuje się w
miarę potrzeby nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu; Dz.U. Nr 45, poz. 204 ze

zm.). Od tej chwili zawieszona zostaje z mocy prawa spłata zobowiązań przez
przedsiębiorcę, a zatem jest on chroniony przez skutkami swojej

niewypłacalności. Zawieszenie takie w sytuacji, w której przedsiębiorca ma
jeszcze możliwość spłaty długów mija się z celem ustawy;

- zgodnie z art. 519 PrUpadNapr, jeżeli postępowanie naprawcze prowadzi mały
lub średni przedsiębiorca, postępowanie umarza się z mocy prawa w razie

niezawarcia układu w terminie trzech miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.
W innych przypadkach postępowanie umarza się po upływie czterech miesięcy

od dnia jego wszczęcia. A zatem maksymalny czas do zawarcia układu z
wierzycielami nie może być dłuższy niż cztery miesiące od wszczęcia

postępowania. Następnie biorąc pod uwagę, że sąd musi zatwierdzić układ,
uprzednio analizując sprawozdanie nadzorcy sądowego, można przyjąć, że

postanowienie o zatwierdzeniu układu może zostać wydane i uprawomocnić się
w ciągu miesiąca od przyjęcia układu. Wtedy też spłaty wierzycieli zaczną

następować zgodnie z przyjętymi przez wierzycieli propozycjami i do tej chwili
według składającego wniosek dłużnika powinien zaistnieć stan

niewypłacalności.

4

4. Prawo upadłościowe i naprawcze w ust. 3 art. 492 określa jeszcze dodatkowo kilka

przesłanek negatywnych uniemożliwiających wszczęcie postępowania naprawczego
określonym kategoriom przedsiębiorców. Wątpliwości może budzić problem, czy

podmioty, których upadłości nie można ogłosić, mogą wszczynać postępowanie
naprawcze (por. art. 6 PrUpadNapr). Za taką możliwością przemawia fakt, że art. 492

PrUpadNapr z ustanowionego kręgu podmiotów wyłącza przedsiębiorców spełniających
przesłanki wymienione w ust. 3. Jeżeli więc określony przedsiębiorca spełnia przesłanki

zawarte w ust. 1 i 2 art. 492 PrUpadNapr i jednocześnie nie spełnia przesłanek
określonych w ust. 3 art. 492 PrUpadNapr, powinien mieć możliwość wszczęcia

postępowania naprawczego. Przeciwko takiej możliwości przemawia treść art. 515 ust.
2 PrUpadNapr: "(...) W przypadku zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1

pkt 9 i 10, sąd może zatwierdzić układ, jeżeli wierzyciele zostaną zaspokojeni na
podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia

postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego (...)".
Zgodnie z tym przepisem sąd odnosi się do ewentualnego postępowania

upadłościowego, a zatem ustawodawca zakładał, że podmiot postępowania
naprawczego może być jednocześnie podmiotem postępowania upadłościowego.

Wydaje się, że ze względów celowościowych należy opowiedzieć się za drugim ze
stanowisk. Postępowanie naprawcze podmiotu, który i tak nie może zostać postawiony

w stan upadłości, nie powoduje żadnych negatywnych konsekwencji dla dłużnika w
sytuacji, w której układ nie zostaje zawarty z przyczyn leżących po jego stronie.

Page 2 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

Minkus

Ponadto postępowanie naprawcze było w zamyśle ustawodawcy (por. uzasadnienie

projektu Prawa upadłościowego i naprawczego) sposobem na uchronienie
przedsiębiorcy przed upadłością, a zatem skoro podmiot nie może zostać postawiony w

stan upadłości, nie ma potrzeby stosowania postępowania naprawczego, które powinno
takiej upadłości zapobiec.

5

5. Ponieważ Prawo upadłościowe i naprawcze w określeniu, jakie podmioty nie mają
uprawnienia do wszczynania postępowania naprawczego, nie normuje kwestii

postępowania układowego, należy przyjąć, iż zawarty przez przedsiębiorcę układ w
postępowaniu układowym nie ma wpływu na możliwość wszczęcia postępowania

naprawczego.

Uwagi de lege ferenda

6

1. Przepis wyraźnie wskazuje, że stosuje się go do przedsiębiorców zagrożonych
niewypłacalnością. Przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jeżeli mimo

wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego sytuacji ekonomicznej
jest oczywistym, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny. Dłużnik jest

niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań. Podmiot chcący
skorzystać z postępowania naprawczego powinien wykazać, że nie jest niewypłacalny,

że reguluje wszystkie wymagalne zobowiązania. Takich podmiotów praktycznie na
rynku nie spotykamy. Skoro nie ma takich podmiotów, to przepisy postępowania

naprawczego nie znajdą zastosowania.

Page 3 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html