10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 60 • 29.07.2010 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

W celu podwyższenia kapitału zakładowego wspólnicy spółki z o.o. obowiązani są podjąć

uchwałę w tej sprawie, która będzie wskazywać m.in. z jakich środków powinno nastąpić

podwyższenie kapitału podstawowego.

Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze wniesienia wkładów

Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce kapitałowej może zostać dokonane m.in.

ze środków pochodzących z wkładów pieniężnych wniesionych przez wspólników.

Wkłady pieniężne wniesione przez wspólników na pokrycie objętych udziałów w kapitale

zakładowym ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:

– Wn konto 10 „Kasa” lub konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne wspólników).

Zgłoszenia do sądu rejestrowego podwyższenia kapitału dokonuje zarząd spółki. Do

tego zgłoszenia należy dołączyć m.in.:

– uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego,

– oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym,

– oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał za-

kładowy zostały w całości wniesione (art. 262 § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych).

Kapitał zakładowy spółek kapitałowych wykazuje się w księgach w wysokości określonej

w umowie i wpisanej w rejestrze sądowym (art. 36 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Dlatego

też dopiero pod datą wpisu podwyższenia kapitału zakładowego przez sąd rejestrowy do-

konuje się następującego zapisu w księgach rachunkowych:

– Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne wspólników),

– Ma konto 80 „Kapitał zakładowy”.

Przykład

Założenia

1.Kapitał zakładowy spółki wynosi: 200.000 zł i dzieli się na 200 udziałów o wartości

nominalnej jednego udziału wynoszącej: 1.000 zł.

2. Uchwałą wspólników podwyższono kapitał zakładowy do kwoty 300.000 zł.

3. Udziały w podwyższonym kapitale zakładowym obejmuje w całości nowy wspólnik.

4. Na pokrycie obejmowanych udziałów wspólnik wpłacił na rachunek bankowy spółki

kwotę 100.000 zł.

Dekretacja

Opis operacji

Kwota

Konto

Wn

Ma

1. WB – wpłata wkładu pieniężnego przez wspólnika:

100.000 zł 13-0

24

2. PK – podwyższenie kapitału zakładowego – pod datą rejestracji

zmiany umowy spółki:

100.000 zł 24

80

Księgowania

Konto 13-0

„Rachunek bieżący”

Konto 24 „Pozostałe rozra-

chunki” (w analityce: Konto

imienne wspólnika)

Konto 80

„Kapitał zakładowy”

1)

100.000

2)

100.000 100.000

(1

200.000 (S.p.
100.000 (2
300.000 (S.k.

Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki

Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy,

przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezer-

wowych utworzonych z zysku spółki (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków

własnych). Tak stanowi art. 260 § 1 K.s.h.

Dokonując podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych, do zgłoszenia tego

podwyższenia zarząd spółki obowiązany jest dołączyć uchwałę o podwyższeniu kapitału

zakładowego. Nie trzeba natomiast składać oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższo-

nym kapitale zakładowym i oświadczenia członków zarządu, że wkłady na podwyższony

kapitał zakładowy zostały wniesione. Wynika to z art. 262 § 3 K.s.h.

Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych, np. z kapitału rezerwo-

wego, jest dla wspólników przysporzeniem majątkowym, który – na mocy art. 10 ust. 1

pkt 4 ustawy o pdop oraz art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy o pdof – stanowi przychód z tytułu

udziału w zyskach osoby prawnej. Przychód ten podlega opodatkowaniu zryczałtowanym

19% podatkiem dochodowym. Płatnikiem tego podatku jest spółka, w której dokonano

podwyższenia kapitału zakładowego. Podatek ten pobierany jest w terminie 14 dni od dnia

uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego o dokonaniu wpisu o podwyższeniu

tego kapitału (art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o pdop oraz art. 41 ust. 1 i 5 ustawy o pdof). Jeżeli

wspólnikiem jest osoba prawna, spółka obowiązana jest przekazać ten podatek w terminie

do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek. Natomiast jeżeli

wspólnikiem jest osoba fizyczna, to podatek ten spółka z o.o. jest obowiązana przekazać do

urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym

pobrano podatek.

Dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego oraz dochód stanowiący

równowartość kwot przekazanych na ten kapitał z innych kapitałów spółki z o.o. może być

w niektórych przypadkach zwolniony z opodatkowania. Muszą być wówczas spełnione

łącznie warunki określone w art. 22 ust. 4 ustawy o pdop. Zwolnienie to będzie miało za-

stosowanie, gdy spółka uzyskująca przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,

mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiada udziały

(akcje) w spółce wypłacającej te należności w wysokości 10% nieprzerwanie przez okres

dwóch lat. Zwolnienie to dotyczy także przypadku, gdy okres dwóch lat nieprzerwanego

posiadania udziałów (akcji) upływa po dniu uzyskania tych dochodów (przychodów). Tak

wynika z art. 22 ust. 4a i 4b ustawy o pdop.

Należy zaznaczyć, że jeżeli zgromadzenie wspólników postanowi, że zryczałtowany po-

datek dochodowy należny od wspólników zostanie pokryty ze środków spółki (np. z kapitału

rezerwowego), to opodatkowaniu podlegać będzie również kwota tego podatku.

Przykład

Założenia

1. Zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego

z kwoty 50.000 zł do kwoty 80.000 zł, przeznaczając na ten cel środki z kapitału rezerwo-

wego utworzonego z zysku lat ubiegłych.

2. W uchwale wspólnicy określili, że zryczałtowany podatek dochodowy zostanie pokryty

z kapitału rezerwowego.

3. Ustalenie kwoty, o jaką nastąpi zmniejszenie kapitału rezerwowego, z uwagi na ko-

nieczność zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego:

(30.000 zł × 100) : (100 – 19) = 37.037 zł.

4. Obliczenie podatku dochodowego:

(37.037 zł × 19%) = 7.037 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).

Dekretacja

Opis operacji

Kwota

Konto

Wn

Ma

1. PK – uchwała wspólników o podwyższeniu kapitału zakłado-

wego z kapitału rezerwowego: (30.000 zł + 7.037 zł) =

37.037 zł 81-2

24

2. PK – podwyższenie kapitału zakładowego – pod datą rejestracji

zmiany umowy spółki:

a) kwota podwyższająca kapitał zakładowy

b) kwota zryczałtowanego podatku dochodowego

30.000 zł

7.037 zł

24

24

80

22

3. WB – zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego:

7.037 zł 22

13-0

Księgowania

Konto 13-0

„Rachunek bieżący”

Konto 22 „Rozrachunki

publicznoprawne”

Konto 24 „Pozostałe

rozrachunki” (w analityce:

Konta imienne wspólników)

S.p.)

X

7.037

(3 3)

7.037 7.037

(2b 2a)

30.000 37.037

(1

2b)

7.037

Konto 80-0

„Kapitał zakładowy”

Konto 81-2

„Kapitał rezerwowy”

50.000 (S.p. 1)

37.037

X

(S.p.

30.000 (2a
80.000 (S.k.

Koszty podwyższenia kapitału zakładowego

W związku z podwyższeniem kapitału zakładowego spółka ponosi zazwyczaj różnego

rodzaju koszty, takie jak np. podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty notarialne,

opłaty sądowe. Koszty te dla celów bilansowych zalicza się do kosztów działalności ope-

racyjnej spółki. Jednostka prowadząca ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 ujmuje

te koszty w dacie ich poniesienia zapisem:

– Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (w analityce: Podatki i opłaty),

– Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13-0 „Rachunek bieżący”

oraz równolegle

– Wn konto 55 „Koszty zarządu”,

– Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

Trzeba podkreślić, że z przepisów ustawy o podatku dochodowym wynika, że do przy-

chodów nie zalicza się m.in. przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie

kapitału zakładowego (art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o pdop). W konsekwencji wydatki związane

z podwyższeniem kapitału zakładowego (m.in. opłaty notarialne, podatek od czynności

cywilnoprawnych) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to np. wyrok

NSA z dnia 26 lutego 2010 r., sygn. akt II FSK 1639/08. Stwierdzono w nim, że na podsta-

wie art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o pdop ustawodawca nakazał pominąć przychód związany

z podwyższeniem kapitału zakładowego. Jednocześnie zakazał uwzględniania kosztów

podatkowych, które dotyczą przychodów niepodlegających opodatkowaniu (na podstawie

art. 7 ust. 3 pkt 3 ustawy o pdop). Skoro zatem przysporzenie związane z podwyższeniem

kapitału zakładowego nie jest przychodem podatkowym, to wydatki związane z tym przy-

sporzeniem nie mogą być kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodów.

Podstawa prawna:

– ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.),

– ustawa z dnia 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.),

– ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654

ze zm.),

– ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307

ze zm.).

Ewa Kowalska

Podwyższenie kapitału zakładowego

w spółce z o.o.