ul. Warszawska  24,  31-155  Kraków   

tel/fax (+48 12) 628 20 41   

e-mail: sekretariat@iigw.pl 

internet: www.iigw.pl 

INSTYTUT  INśYNIERII  I  GOSPODARKI  WODNEJ

 

POLITECHNIKA KRAKOWSKA im. TADEUSZA KOŚCIUSZKI 

 

Łukasz Cieślik 

PROJEKT I IMPLEMENTACJA INTERNETOWEJ 

BAZY DANYCH DO WYMIANY I PROMOWANIA 

WIEDZY EKOLOGICZNEJ 

praca magisterska 

studia dzienne 

kierunek studiów: informatyka 

specjalność: informatyka stosowana w inŜynierii środowiska 

 

promotor: dr inŜ. Robert Szczepanek 

nr pracy: 2049 

data złoŜenia: .......................................  

 

 

 

 

 

Łukasz Cieślik 

 

 

Projekt i implementacja internetowej bazy danych 

do wymiany i promowania wiedzy ekologicznej

 

 

 

Praca magisterska 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prac

ę

 wykonano przy współpracy z Klubem Gaja 

 

 

 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Podzi

ę

kowania: 

Pragn

ę

  w  szczególny  sposób  podzi

ę

kowa

ć

  Panu  Doktorowi  Robertowi  Szczepankowi,  opiekunowi 

mojej pracy, za po

ś

wi

ę

cony mi czas i wszystkie wskazówki metodyczne i rzeczowe. 

Chciałbym równie

Ŝ

  podzi

ę

kowa

ć

 Panu Jackowi Bo

Ŝ

kowi za mo

Ŝ

liwo

ść

 współpracy z Klubem GAJA       

i Pani Joli Migdał za wszelkie przekazane mi materiały dotycz

ą

ce ekologii. 

 

Prac

ę

 dedykuj

ę

 moim rodzicom oraz Ewie. 

Spis tre

ś

ci:  

 

Wst

ę

p .................................................................................................................5

 

ROZDZIAŁ 1 Wprowadzenie do baz danych ...................................................6

 

1.1 Definicja i rodzaje baz danych................................................................................6 

1.2 Zasada działania bazy danych...............................................................................15 

1.3 Schemat i elementy systemu bazy danych...........................................................17 

ROZDZIAŁ 2 Gromadzenie i wymiana informacji .........................................21

 

2.1 Wymiana informacji w Internecie ........................................................................21 

2.2 Darmowe narzędzia i systemy CMS ....................................................................25 

ROZDZIAŁ 3 Projekt Internetowego Edukatora Ekologicznego (IEE).........28

 

3.1 Program edukacji ekologicznej - Projekt „Zaadoptuj rzekę” .............................28 

3.2 Opis projektowanego systemu ..............................................................................34 

3.3 Struktura i relacje w IEE .......................................................................................36 

3.4 Funkcje tabel i pól słuŜących do przechowywania danych ................................39 

3.5 Funkcjonalność i opis działania systemu .............................................................42 

3.6 Zarządzanie IEE.....................................................................................................48 

ROZDZIAŁ 4 „Zaadoptuj rzek

ę

” w IEE...........................................................58

 

Podsumowanie................................................................................................61

 

Spis rysunków .................................................................................................62

 

Spis tabel .........................................................................................................63

 

Zasoby internetowe ........................................................................................65

 

Abstrakt............................................................................................................66

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 

 

5

Wst

ę

p 

Celem pracy jest zrealizowanie bazy danych dla potrzeb portalu internetowego, 

słuŜącego  do  informowania  społeczeństwa  (w  szczególności  dzieci  i  młodzieŜy)            

o  zachowaniach  i  działaniach  proekologicznych  w  aspektach  Ŝycia  codziennego. 

Przedstawiona  w  niej  struktura  bazy  danych  będzie  takŜe  podstawą  do  stworzenia 

niewielkiego systemu zarządzania treścią (CMS – Content Management System), który 

umoŜliwiał  będzie  zarządzanie  witryną  www  bez  konieczności  znajomości  języka 

HTML. 

 

Bazy  danych  jako  uporządkowany  zbiór  danych,  dający  się  w  łatwy  sposób 

przeszukiwać  i  zarządzać,  jest  podstawowym  i  zarazem  kluczowym  elementem 

większości  systemów  wykorzystujących  katalogowanie  i  zapisywanie  danych.  Jest 

takŜe  elementem, od którego zaleŜy późniejsza funkcjonalność i uŜyteczność systemu. 

Dlatego  projekt  bazy  danych  nierzadko  pochłania  40%  czasu  przeznaczonego  na 

realizację danego przedsięwzięcia (systemu). 

 

Niniejsza  praca  zawiera  zar

ów

no  projekt  bazy  danych  (strukturę  tabel  i  relacji) 

jak  i  prezentację  interfejsu  obsługującego  tą  strukturę.  Jako  jedno  z  moŜliwych 

zastosowań zaprojektowanej struktury bazy danych został przyjęty system ułatwiający 

wymianę  wiedzy  ekologicznej.  Zakłada  się,  iŜ  głównym  odbiorcą  wiedzy  zawartej       

w  bazie  będą  szkoły,  gimnazja,  licea,  jako  instytucje  zajmujące  się  edukacją. 

Projektowany  system  będzie  równieŜ  słuŜył  jako  pomoc  dydaktyczna  dla  nauczycieli, 

umoŜliwiając  przeszukiwanie  bazy  wiedzy  ekologicznej  według  wielu  kryteriów. 

Dokument  ten  zawiera  równieŜ  ewentualne  dalsze  ścieŜki  rozwoju  stworzonego 

oprogramowania. 

  

Jako  główne  kryteria  przy  realizowaniu  niniejszego  systemu  zostały  przyjęte 

prostota,  łatwość  obsługi  oraz  moŜliwość  implementacji  w  darmowym  środowisku 

bazodanowym – MySQL. 

 

 

6

ROZDZIAŁ 1 Wprowadzenie do baz danych 

1.1 Definicja i rodzaje baz danych. 

  

Baza  danych  (ang.  data  base)  –  pojęcie  szeroko  rozumianej  elektronicznej 

kartoteki,  uwaŜane  za  miejsce  do  przechowywania  danych,  plików  i  itp.  C.J.  Date, 

znany  autorytet  w  dziedzinie  zarządzania  bazami  danych  twierdzi  iŜ  „baza  danych  to 

nic innego jak skomputeryzowany system przechowywania rekordów”  [Date 2000]. 

„Zwrot „baza danych” moŜe być równieŜ uŜywany do określenia wszystkiego – 

zaczynając  od pojedynczego zbioru danych, takiego jak spis telefonów, a kończąc na 

skomplikowanym  zestawie  narzędzi  słuŜących  do  zarządzania,  manipulowania                

i  sterowania  danymi.  Zatem  bazę  danych  naleŜy rozumieć jako zorganizowany zbiór 

informacji, który zawiera jednolity rodzaj danych” [Riordan 2000]. 

MoŜna  zatem  stwierdzić  iŜ  uŜytkownik  systemu  opartego  na  bazie  danych, 

mający do dyspozycji narzędzia do przeprowadzania rozmaitych operacji na danych jest 

w  stanie  dodawać  nowe  informacje  do  bazy,  wydobywać  szczególnie  istotne  z  jego 

punktu  widzenia  dane,  a  takŜe  usuwać  wpisy  które  zostały  uznane  za  zbędne  lub 

zdublowane. 

Bazę  danych  tworzą  tabele.  Tabela  bazy  danych  podzielona  jest  na  kolumny       

i  wiersze.  Pola  tabeli  określają  rodzaj  informacji  zawartych  w  poszczególnych 

kolumnach. Wiersze tabeli zwane rekordami, zawierają informacje o jednym elemencie 

tabeli  bazy  danych  i  aby  ułatwić  identyfikację  danej  informacji  stosuje  się  numerację 

pól..  Numerowanie  rekordów  pozwalana  na  dowolne  sortowanie  (porządkowanie) 

danych  w  celu  odnalezienia  wymaganej  informacji.  Aby  wyszukać  wymaganą 

informację  naleŜy,  w  tym  celu  utworzyć  kryterium  wyboru  (wyszukiwania),  zwane 

zapytaniem lub filtrem. 

W  węŜszym  rozumieniu  baza  danych  rozumiana  jako  zbiór  uporządkowanych    

i  ułoŜonych  ze  sobą  tematycznie  danych,  jest  złoŜona  z  elementów  o  określonej 

strukturze:  rekordów  lub  obiektów.  Z  Bazami  danych  związane  są  mechanizmy 

zarządzania,  modyfikowania  określające  między  innymi  zasady  porządkowania, 

wyszukiwania i edycji. 

 

 

 

7

Często  potocznie  bazą  danych  określa  się  oprogramowanie  do  tworzenia             

i  zarządzania  bazami  danych.  Dlatego  naleŜy  zauwaŜyć,  iŜ  termin  „baza  danych”  nie 

obejmuje  Aplikacji.  Jest  pojęciem  wykluczającym  Program/Aplikację  składającą  się       

z  formularzy  i  raportów  wykorzystywanych  bezpośrednio  przez  uŜytkownika,  a  takŜe 

dodatków – takich jak oprogramowanie pośredniczące.  

Najczęściej spotykanym rodzajem baz są relacyjne bazy danych, w których dane 

grupowane  są  w  wielu  tablicach  powiązanych  ze  sobą  tzw.  relacjami.  W  dobie  sieci 

komputerowych i Internetu coraz częściej mamy do czynienia z bazami rozproszonymi 

-  bazami  danych  przechowywanymi  w  róŜnych,  nieraz  bardzo  odległych  od  siebie 

miejscach sieci. A zatem „bazy danych pozwalają na wykonywanie szeregu operacji na 

przechowywanych polach i rekordach, w szczególności na sortowanie według dowolnie 

zdefiniowanych kryteriów, uzupełnianie o nowe elementy oraz przeszukiwanie według 

zadanych słów kluczowych. Operacje te mogą być dowolnie łączone i rozbudowywane - 

słuŜą do tego specjalne języki, z których najpopularniejszym jest SQL i jego odmiany 

[Ratuszniak, Khadzhynov 2005]. 

 

 

 

PoniŜej został przedstawiony podział baz danych: 

 

• 

Ze względu na budowę: 

a) Relacyjne bazy danych  

b) Hierarchiczne bazy danych 

c) Sieciowe bazy danych 

d) Obiektowe bazy danych 

e) Obiektowo - relacyjne bazy danych 

 

• 

Ze względu na sposób zarządzania bazami danych:  

a) Operacyjne bazy danych  

b) Analityczne bazy danych 

 

 

 

 

 

8

Wszystkie typy baz danych łączy ze sobą kilka podstawowych cech.  

Są to: 

• 

MoŜliwość bezpośredniego, interakcyjnego, uzyskiwania informacji z bazy 

poprzez formułowanie pytań.  

• 

MoŜliwość przechowywania danych w postaci trwałej i zarządzanie 

pamięcią wtórną, w której przechowuje się informacje bazy danych.  

• 

Zapewnienie kontroli jednoczesnego dostępu do danych.  

• 

MoŜliwość odzyskiwania danych w przypadku błędów pracy systemu i 

ochrony danych przed niepowołanym dostępem.  

 

PoniŜszy  podział  baz  danych  pochodzi  ze  Słownika  encyklopedycznego 

informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, opracowanego przez 

B. Bojar w 2002 roku. 

 

Analityczne bazy danych.  

Ten typ baz wykorzystywany jest przede wszystkim do przechowywania danych 

historycznych i informacji związanych z pewnymi wydarzeniami. Są to dane, które nie 

wymagają modyfikowania, są one statyczne tzn. bardzo rzadko, lub w ogóle nie ulegają 

zmianom. Bazy te są wykorzystywane po to, aby np. przeanalizować tendencje rynkowe 

lub  na  podstawie  długoterminowych  danych  statystycznych  przewidzieć  prognozy  na 

przyszłość.  Przykładem  takiej  bazy  są  np.  bazy  testów  chemicznych  lub  danych 

pomiarowych.  

 

Operacyjne bazy danych. 

Bazy  operacyjne  są  to  bazy  wykorzystywane  wszędzie  tam,  gdzie  istnieje 

potrzeba gromadzenia danych oraz ich modyfikowania. Ten typ baz przechowuje dane 

dynamiczne,  tzn.  takie,  które  ulegają  ciągłym  zmianom  i  przedstawiają  aktualny  stan 

rzeczy,  której  dotyczą.  Zazwyczaj  to  ten  typ  bazy  moŜna  spotkać  w  róŜnych 

przedsiębiorstwach i organizacjach, gdyŜ jest to jeden z najpopularniejszych typów baz 

danych. Przykładem takiej bazy danych są np. bazy inwentaryzacyjne lub bazy obsługi 

zamówień. 

 

 

 

9

Hierarchiczne bazy danych  

Jest  to  pierwsza  udana  elektroniczna  implementacja  bazy  danych,  do  dnia 

dzisiejszego  jeszcze  uŜywana  w  duŜych  magazynach.  Powstała  na  początku  lat 

sześćdziesiątych,  oparta  jest  o  strukturę  drzewiastą  o  wielu  gałęziach.  Wszystkie 

elementy  danych  w  bazie  hierarchicznej  są  zorganizowane  w  bardzo logiczny sposób. 

Oznacza  to,  iŜ  kaŜda  wartość  obiektu  danych  jest  logicznie  powiązaną  z  jedną  lub 

kilkoma wartościami innego obiektu danych. Hierarchiczna baza danych ma wiele zalet: 

przede  wszystkim  jest  łatwa  do  wdroŜenia,  ma  bardzo  prostą  i  łatwą  do  zrozumienia 

strukturę, oraz zazwyczaj bardzo krótki czas dostępu.  

 

Sieciowe bazy danych 

Jest  to  zmodyfikowana  wersja  modelu  hierarchicznego,  stworzona  przede 

wszystkim  w  celu  rozwiązania  problemów  związanych  z  bazami  danych  opartych 

właśnie  o  model  hierarchiczny.  Elementy  danych  w  tym  modelu,  są  zorganizowane      

w  strukturę  drzewiasta  podobnie  jak  w  przypadku  modelu  hierarchicznego.  Jednak, 

inaczej  niŜ  w  modelu  hierarchicznym, model sieciowy pozwala na definiowanie relacji 

wiele-wiele  w  postaci  struktury  drzewiastej  bez  powtarzania  poszczególnych  wartości    

w  ramach obiektu danych. Zaletą sieciowego modelu baz danych jest szybkość, z jaką 

moŜna 

odczytać 

dane, 

oraz 

większe 

moŜliwości 

bazy. 

 

Obiektowe bazy danych (ODBMS – Object Data Base Management Systems) 

Obiektowe  bazy  danych  są  efektem  połączenia  koncepcji  opracowanych  na 

gruncie:  bazy  danych,  obiektowych  języków  programowania  i  ogólnych  rozwaŜań  na 

temat obiektowego postrzegania świata. Jednym z podstawowych celów tego typu bazy 

danych  jest  bezpośrednie  odwzorowanie  obiektów  i  powiązań  między  nimi 

wchodzących  w  skład  aplikacji  na  zbiór  obiektów  i  powiązań  w  bazie  danych.  Cechą 

ODBMS  jest  to,  Ŝe  pozwalają  one  na  przechowywanie  danych o dowolnej strukturze, 

zdefiniowanej przez projektanta, co skutkuje tym, iŜ Obiektowa baza danych sprawdza 

się  wszędzie  tam,  gdzie  relacyjna  baza  danych  napotyka  trudności.  Przykładem  moŜe 

być dynamicznie rozwijający się serwis WWW. 

  

 

 

 

 

10 

Relacyjno - obiektowe bazy danych  

(ORDBMS – Object-Relational Data Base Management Systems) 

ORDBMS jest stosunkowo nowym modelem baz danych, który powstał w wyniku 

ewolucji systemów relacyjnych w kierunku obiektowych. Posiada wszystkie cechy bazy 

relacyjnej  rozszerzonej  o  moŜliwości  bazy  obiektowej.  ORDBMS  posiada  przede 

wszystkim  moŜliwość  przechowywania  danych  multimedialnych,  przestrzennych,  czy 

np. abstrakcyjnych; co do tej pory dla bazy relacyjnej nie było moŜliwe do uzyskania. 

Jednocześnie  prosty  interfejs  powoduje,  Ŝe  ORDBMS  są  zdecydowanie  bardziej 

"przyjazne" dla przeciętnego uŜytkownika. 

 

Relacyjne bazy danych (RDBMS - Relational Data Base Management Systems) 

Za  autora  technologii  relacyjnych  baz  danych  uwaŜa  się  E.  F.  Codda.  Relacyjne 

bazy  danych  charakteryzują  się  tym,  iŜ  wiele  tabel  danych  moŜe  być  między  sobą 

powiązanych.  Bazy  relacyjne  posiadają  wewnętrzne  języki  programowania, 

wykorzystujące zwykle SQL (Structured Query Language – strukturalny język zapytań) 

do  operowania  na  danych,  za  pomocą  których  tworzone  są  zaawansowane  funkcje 

obsługi danych..  

Dane  przechowywane  w  relacyjnej  bazie  danych  mogą  posiadać  następujące  rodzaje, 

czyli formy ich zapisu: 

• 

znakowy  (ang.  character)  -  dana  moŜe  przybierać  tylko  wartości  znaków 

pisarskich (alfabetycznych) 

• 

liczbowy (ang. number) - dana moŜe przechowywać tylko liczby 

• 

logiczny  (ang.  logical)  -  dana  moŜe  przybierać  tylko  dwie  wartości:  prawda, 

fałsz (tak, nie)  

• 

data  (ang.  date)  -  dana  moŜe  przyjmować  postać  daty  i  czasu                            

np. rok.miesiąc.dzień godz:min:sek 

• 

alfanumeryczny  (ang.  alphanumeric)  -  dana  moŜe  przybierać  wartości  znaków 

ASCII oraz cyfry 

• 

numeryczny  (ang.  numeric)  -  wartościami  danej  mogą  być  tylko cyfry i znaki:    

+ (plus), - (minus). 

• 

walutowy  (ang.  currency)  -  dana  moŜe  przyjmować  wartości  liczbowe  razem     

z symbolem waluty 

 

11 

• 

notatnikowy  (ang.  memo)  -  dana  moŜe  być  oddzielnym  zbiorem  tekstowym 

słuŜącym do przechowywania dowolnych opisów. 

• 

binarny (ang. binary) - dana moŜe być np. plikiem dźwiękowym lub filmowym. 

• 

graficzny (ang. graphic) - dana przechowuje grafikę np. rysunki. 

 

Podzielenie  danych  na  tabele  pozwala  wprowadzić  do  systemu  bazy  danych 

informacje  na  temat  sposobu  poprawnego  łączenia  powiązanych  danych  w  logiczną 

całość. W tym celu definiuje się relacje między tabelami. 

 

Relacje występujące w relacyjnych bazach danych dzielą się na 3 kategorie: 

• 

Relacje jeden-do-jednego 

• 

Relacje jeden-do-wielu 

• 

Relacje wiele-do-wielu 

 

 

Relacje typu jeden-do-jednego 

Relacje  te  charakteryzują  się  tym  ,Ŝe  dla  kaŜdej  instancji  jednego  z  dwóch  rekordów 

istnieje  dokładnie  jedna  instancja  drugiego  rekordu  np.  czek  i  opłata  (opłata  jest 

realizowana  za  pomocą  jednego  czeku  i  za  pomocą  jednego  czeku  moŜna  zrealizować 

tylko jedną opłatę). Ten typ relacji spotykany jest rzadko, poniewaŜ większość informacji 

powiązanych  w  ten  sposób  moŜna  zawrzeć  w  jednej  tabeli.  Relacje  jeden-do-jednego 

stosuje  się  czasami  do  podziału  tabeli  z  wieloma  polami,  w  celu  odizolowania  części 

tabeli  ze  względów  bezpieczeństwa,  albo  do  przechowania  informacji  odnoszącej  się 

tylko do podzbioru tabeli głównej.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12 

PoniŜszy 

rysunek 

przedstawia 

w 

sposób  graficzny  tworzenie  relacji  typu                   

jeden-do-jednego: 

 

 

Rys.1. Przykład relacji jeden-do-jednego 

 

 

 

 

 

Relacje typu jeden-do-wielu 

Relacje  te  charakteryzują  się  tym,  iŜ  dla  kaŜdej  instancji  jednego  rekordu  istnieje  wiele 

instancji  drugiego  rekordu.  Relacja  jeden-do-wielu  jest  realizowana  poprzez  utworzenie 

atrybutu w rekordzie po stronie wiele, aby umieścić w nim klucz rekordu znajdującej się 

po  stronie  jeden.  Tak  utworzony  atrybut  rekordu  po  stronie  wiele  nosi  nazwę  klucza 

obcego  poniewaŜ  jest  on  głównym  kluczem  w  innej  tabeli.  Relacja  jeden-do-wielu  jest 

najbardziej powszechnym typem relacji. 

 

 

 

 

 

 

13 

PoniŜszy rysunek przedstawia w sposób graficzny tworzenie relacji typu jeden-do-wielu: 

 

 

 

Rys.2. Przykład relacji jeden-do-wielu 

.  

 

 

 

Relacje typu wiele-do-wielu 

W  relacji  wiele-do-wielu,  rekord  w  tabeli  A  moŜe  mieć  wiele  dopasowanych  do  niego 

rekordów  z  tabeli  B  i  tak  samo  rekord  w  tabeli  B  moŜe  mieć  wiele  dopasowanych  do 

niego rekordów z tabeli A. Jest to moŜliwe przez zdefiniowanie trzeciej tabeli (nazywanej 

tabelą łącza), której klucz podstawowy składa się z dwóch pól - kluczy obcych z tabel A    

i  B.  Relacja  wiele-do-wielu  jest  definiowana  jako  dwie  relacje  jeden-do-wielu  z  trzecią 

tabelą.  Na  przykład,  tabele  "Zamówienia"  i  "Produkty"  mogą  być  powiązane  relacją 

wiele-do-wielu zdefiniowaną przez utworzenie dwóch relacji typu jeden-do-wielu z tabelą 

"Opisy zamówień". 

 

 

 

 

14 

PoniŜszy rysunek przedstawia w sposób graficzny tworzenie relacji typu wiele-do-wielu: 

 

 

 

Rys.3. Przykład relacji wiele-do-wielu 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15 

1.2 Zasada działania bazy danych 

Dane  zapisywane  są  w  bazie  przewaŜnie  w  postaci  pojedynczego  pliku               

o odpowiedniej strukturze. KaŜdy wpis w bazie danych nazywany jest rekordem, z kolei 

rekordy  składają  się  z  pól.  Przyjmując, Ŝe baza danych zawiera dane adresowe osoby, 

kaŜdy rekord odpowiadał będzie pojedynczej osobie. Szczegółowe informacje takie jak 

nazwisko, imię, adres, numer telefonu czy adres zamieszkania znajdą się w oddzielnych 

polach.  

Najczęściej spotykanym rodzajem baz są relacyjne bazy danych, w których dane 

grupowane  są  w  wielu  tablicach  powiązanych  ze  sobą  tzw.  relacjami.  W  dobie  sieci 

komputerowych i Internetu coraz częściej mają zastosowanie z bazy rozproszone - bazy 

danych przechowywane w róŜnych, nieraz bardzo odległych od siebie miejscach sieci.  

„Bazy  danych  pozwalają  na  wykonywanie  szeregu  operacji  na  polach                 

i rekordach, w szczególności na sortowanie według dowolnie zdefiniowanych kryteriów, 

uzupełnianie o nowe elementy oraz przeszukiwanie według zadanych słów kluczowych. 

Operacje te mogą być dowolnie łączone i rozbudowywane. Aby umoŜliwić te operacje 

stworzono do tego celu specjalne języki, z których najpopularniejszym jest SQL”. [Date 

2000] 

NaleŜy  równieŜ  wyjaśnić,  iŜ  język  SQL  „Structured  query  language  [SQL] 

(strukturalny  język  zapytań)  -  to  język zapytań opracowany przez IBM. Został on teŜ 

zaadaptowany  przez  Oracle  Corporation  do  zastosowania  na inne platformy (w tym 

PC).  SQL  jest  obecnie  standardem  w  większości  profesjonalnych  DBMS,  szczególnie 

opartych na architekturze klient-serwer.  SQL zawiera ok. 60 poleceń i jest uŜywany do 

tworzenia i modyfikacji zapytań oraz sterowania dostępem do danych zorganizowanych 

w tablicach. SQL moŜe być uŜywany zarówno jako interfejs interaktywny, jak równieŜ 

jako wbudowane polecenia w programie aplikacji”. [Dyson 1994] 

Większość  baz  danych  działa  w  oparciu  o  model  klient-serwer.  Moduł serwera 

bazy  danych  ma  wiele  cech  właściwych  systemom  operacyjnym:  pozwala 

administrować  kontami  uŜytkowników,  umoŜliwia  określanie  praw  dostępu  do  baz 

danych,  często  udostępnia  własny  wiersz  poleceń.  Z  kolei  moduł  klienta  pozwala  na 

 

16 

administrowanie  bazami danych oraz przeglądanie ich zawartości - kierowanie zapytań  

i odbieranie odpowiedzi.  

„W Internecie bazą danych moŜe być zbiór artykułów list dyskusyjnych, oferta 

księgarni  wysyłkowej,  ksiąŜka  adresowa  uŜytkowników,  itp.  Przykładowo  -  zadając 

pytanie  wyszukiwarce, w rzeczywistości korzystamy z jej ogromnej wewnętrznej bazy 

danych  przechowującej  informacje  o  zawartości  i  połoŜeniu  setek  milionów 

dokumentów internetowych. Szereg "tradycyjnych" baz danych (jak np. rozkłady jazdy, 

katalogi  biblioteczne,  itp.)  udostępnianych jest do uŜytku publicznego w sieci Internet. 

Do  korzystania  z  internetowych  baz  danych  wystarczy  zwykła  przeglądarka  WWW. 

Wyświetla ona stronę WWW zawierająca graficzny interfejs dostępu (najczęściej jest to 

mniej lub bardziej rozbudowany formularz) komunikujący się z bazą danych w jednym 

z  popularnych  języków  programowania  -  zwykle  PHP,  Perl  lub  Java”

 

.[Pająk,  Pająk, 

Lasiński 2002]. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

17 

1.3 Schemat i elementy systemu bazy danych  

 

PoniŜszy schemat przedstawiony przez C.J. Date’a we „Wprowadzeniu do baz danych” 

przedstawia ogólny zarys i ideę funkcjonowania systemu zarządzania bazą danych.  

 

 

Rys.4. Schemat systemu zarządzania bazą danych 

 

 

Na rysunku 4 został przedstawiony bardzo uproszczony schemat systemu bazy danych. 

Trzy zasadnicze elementy składające się na system bazy danych to: 

• 

Dane 

• 

Programy/Aplikacje 

• 

UŜytkownicy 

 

 

PoniŜej zostanie opisany kaŜdy z 3 kluczowych elementów systemu bazy danych. 

 

Dane 

W  systemie  z  wieloma  uŜytkownikami  (multi-user  system)  dostęp  do  danych 

uzyskuje kilku uŜytkowników jednocześnie. Przedstawiony w tej pracy projekt systemu 

bazy danych będzie systemem typu multi-user. Głównym i zasadniczym celem systemu 

 

18 

z wieloma uŜytkownikami jest spowodowanie, aby kaŜdy uŜytkownik miał wraŜenie, iŜ 

tylko  on  korzysta  z  bazy  i  danych  w  niej  zawartych. Zatem naleŜy stwierdzić, iŜ dane    

w  takim  systemie  będą  przede  wszystkim  współdzielone.  Współdzielenie  danych 

stanowi duŜą zaletę systemów pracujących w rozległych i rozproszonych środowiskach.  

W  środowiskach  mniej  skomplikowanych  bardziej  istotną  rolę  odgrywa 

integracja  danych.  Definicję  Integracji  danych  moŜna  znaleźć  na  stronach 

internetowych  otwartej  encyklopedii  –  wikipedia.com  -  Integracja  odnosi  się  do 

organizacji systemów (komputerowych, produkcyjnych lub administracyjnych) i polega 

na  zespoleniu  tych  systemów  tak,  aby  mogły  one  korzystać  nawzajem  ze  swoich 

zasobów, takich jak pliki lub urządzenia. Na przykład firma moŜe posiadać bazę danych 

zawierającą stany magazynowe. Jednocześnie moŜe posiadać witrynę internetową, która 

powstała  osobno.  Integracja  tych  systemów  daje  moŜliwość,  aby  witryna  internetowa 

korzystała z bazy magazynowej i informowała internautów o dostępności towarów. 

 

Współdzielenie  danych  umoŜliwia  natomiast  uŜywanie  wspólnie  przez  kilku 

uŜytkowników  poszczególnych  fragmentów  danych.  NaleŜy  tu  zauwaŜyć,  iŜ  kaŜdy 

uŜytkownik  ma  dostęp  do  tych  samych  danych  natomiast  poszczególne  osoby 

korzystające  z  tych danych mogą wykorzystywać je w tym samym lub w innym celu. 

MoŜliwości  wspólnego  uŜytkowania  systemu,  jest  konsekwencją  tego,  Ŝe  baza  jest 

zintegrowana.  Dalej  idącą  konsekwencją,  jest  fakt,  Ŝe  kaŜdy  uŜytkownik  systemu 

zwykle korzysta zwykle tylko z niewielkiej części całej bazy.  

Zarządzanie bazą danych (Programy/Aplikacje) 

Pomiędzy strukturą bazy danych a uŜytkownikami systemu występuje warstwa 

oprogramowania zwana zarządcą bazy danych (database manager). Nazwy tej uŜywa 

się zamienne z systemem zarządzania bazą danych (Data Base Management System – 

DBMS).  Przykładem  takiego  systemu  moŜe  być  SQL    Server  –  autorstwa  firmy 

Microsoft.    Główną  funkcją,  jaką  spełnia  DBMS  jest  obsługa  bazy  danych  przez 

uŜytkowników nie posiadających obszernej wiedzy na temat szczegółów technicznych. 

Innymi  słowy  system  zarządzania  bazą  danych  pozwala  między  innymi  na 

wykonywanie operacji zleconych przez uŜytkownika – takich jak zapytania SQL. 

 

19 

Przedstawionego  poniŜej  podziału  uŜytkowników  baz  danych dokonał Dariusz Figura, 

w pracy „Obiektowe bazy danych”. 

UŜytkownicy 

UŜytkownicy systemu bazy danych dzielą się na trzy grupy: 

• 

Programiści 

aplikacji 

(application 

programmers) 

  -  są  oni 

odpowiedzialni  za  pisanie  (implementowanie)  programów  i  aplikacji 

wykorzystujących  bazy  danych  w  takich  językach  jak  PHP,  C#.  Pisane 

przez  programistów  programy  przetwarzają  dane  na  wszystkie  typowe 

sposoby  –  wyszukując  istniejącą  informację,  dodając  nową  informację, 

usuwając  lub  zmieniając  informację.  Wszystkie  te  funkcje  są 

wykonywane poprzez podanie odpowiedniego polecenia do DBMS. 

• 

UŜytkownicy  (users)  –  osoby  bezpośrednio  komunikujące  się                  

z systemem za pośrednictwem stacji roboczych lub terminali. PrzewaŜnie 

uŜytkownicy  uzyskują  dostęp  do  bazy  danych  za  pomocą  jednej              

z 

aplikacji. 

Aplikacja 

taka 

moŜe 

być 

dostarczona 

wraz                              

z  oprogramowaniem  (przykładem  jest  środowisko  MySQL  oraz 

towarzysząca  obsłudze  baz  danych  aplikacja  PhpMyAdmin).  Aplikacja 

taka  ma  wbudowany  procesor  języka  zapytań  (query  language 

processor).  Za  pomocą  tego  procesora  uŜytkownik  moŜe  wydawać 

polecenia  wysokiego  poziomu,  które  są  tłumaczone  na  odpowiednie 

zapytania  do bazy (takie jak SELECT, INSERT). DuŜa liczba systemów 

spotykanych  w  dzisiejszym  świecie  posiada  takŜe  dodatkowe 

wbudowane  interfejsy,  w  których  uŜytkownicy  wcale  nie  wydają 

jawnych  instrukcji  takich  jak  SELECT,  lecz  zamiast  tego  wykonują 

operacje np. przez wybór odpowiednich gotowych pozycji w menu (lista 

rozwijalna)  lub  wypełnienie  rubryk  formularza.  Interfejsy  te  sterowane 

przez  menu  lub  formularze  są  łatwiejsze  dla  osób  nie  posiadających 

wystarczającej  wiedzy  do  obsługi  takiego  systemu.  Ograniczenie  opcji 

wyboru  dla  uŜytkownika  ogranicza  równieŜ  jego  moŜliwości  ingerencji 

w 

strukturę 

bazy 

danych, 

a 

co 

z 

tym 

idzie 

zmniejsza 

prawdopodobieństwa zaistnienia błędnego zapytania. 

 

20 

Interfejsy  sterowane  poleceniami  (terminal)  wymagają  natomiast 

pewniej  znajomości  posługiwania się językiem zapytań. PoniewaŜ język 

ten  jest  bardziej  elastyczny,  niŜ  interfejsy  oparte  na  menu  lub 

formularzach, umoŜliwiają one pewne funkcje, których nie ma w innych 

interfejsach. 

• 

Administratorzy  baz  danych (Data Base Administrators) – są to osoby 

odpowiadająca za dane zawarte w bazie. Do zadań administratora naleŜy 

przede wszystkim podejmowanie decyzji, o tym, które dane powinny być 

przechowywane,  a  następnie  określanie  zasad  utrzymywania  danych            

i  postępowania  z  przechowywanymi  danymi.  Przykładem  takiej  funkcji 

jest  osoba,  która  wskazywałaby,  kto  i  jaką  operacje  moŜe  wykonać,  na 

jakich  danych  i  w  jakich  okolicznościach  –  innymi  słowy  –  osoba 

odpowiedzialna  za  bezpieczeństwo  danych.  NaleŜy  tutaj  równieŜ 

podkreślić, iŜ administrator danych jest kierownikiem, czyli osobą, która 

równieŜ  musi  posiadać  wiedze techniczną związaną z systemem. Osoba 

będąca technikiem – specjalistą w dziedzinie IT – jest administrator bazy 

danych (DBA), której zadaniem jest tworzenie rzeczywistej bazy danych 

oraz  implementacji  technicznych  sposobów  kontroli  potrzebnych  do 

realizacji  róŜnych  decyzji  podejmowanych  przez  kierownika.  DBA 

odpowiada  ponadto  za  zapewnienie  odpowiedniej  wydajności  systemu      

i realizacje wielu innych usług technicznych. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21 

ROZDZIAŁ 2 Gromadzenie i wymiana informacji 

 

2.1 Wymiana informacji w Internecie 

 

Rozwój  społeczeństwa  informacyjnego  tworzy  nowy  rodzaj  otoczenia 

gospodarki,  który  w  zasadniczy  sposób  zmienia  styl  Ŝycia,  nauki  oraz  pracy. 

Następujące zmiany związane z wykorzystaniem technik teleinformatycznych sprzyjają 

tworzeniu 

rynków 

elektronicznych 

oraz 

przekształcają  strukturę  i  sposób 

funkcjonowania przedsiębiorstw. Powstająca gospodarka elektroniczna uwaŜana jest za 

najbardziej perspektywiczną dziedzinę rozwoju gospodarczego oraz szansę zwiększenia 

konkurencyjności, innowacyjności i efektywności. Przyczynia się ona do dynamicznego 

rozwoju sektora usług informatycznych oraz opracowania nowych modeli biznesowych, 

innowacyjnych  metod  pracy  oraz  handlu,  a  przez  to  do  tworzenia  nowych  zawodów       

i miejsc pracy.  

 

Doświadczenia innych państw wskazują, Ŝe rozwój gospodarki elektronicznej w 

krajach  wysokorozwiniętych  wspierany  jest  powszechnie  polityką  państwa 

wyznaczającą priorytety rozwojowe oraz przyspieszającą procesy wdraŜania rozwiązań 

gwarantujących  nowoczesność  i  konkurencyjność  gospodarek.  Zgodnie  z  zasadą 

subsydiarności dostrzega się, Ŝe działania poszczególnych podmiotów gospodarczych 

oraz  mechanizmy  wolnego  rynku  nie  są  skuteczne  w  wystarczającym  stopniu.                  

W szczególności małe i średnie firmy nie dysponują wystarczającym potencjałem wiedzy 

oraz  kapitałem  by  samodzielnie  włączyć  się  w  korzyści  tzw.  nowej  gospodarki. Unia 

Europejska  oraz  wysokorozwinięte  państwa  aktywnie  wspierają  udział  małych                      

i  średnich  przedsiębiorstw  w  globalnej  gospodarce  elektronicznej  oraz  tworzą 

niekomercyjne  rozwiązania,  sprzyjające  kojarzeniu  i  współpracy  partnerów 

biznesowych. Rozwój e-gospodarki jest postrzegany jako jeden z kluczowych elementów 

strategii wzmacniania pozycji europejskiej gospodarki w świecie. RównieŜ polski rząd 

przyjął  dokument  pn.  „Cele  i  kierunki  rozwoju  społeczeństwa  informacyjnego                    

w  Polsce”,  w  którym  określił  zadania  związane  z  rosnącym  zastosowaniem  technik 

teleinformatycznych  w  gospodarce  oraz  innych  dziedzinach  Ŝycia  społecznego. 

[Michalkiewicz 2004] 

 

 

22 

Rozwój  infrastruktury  teleinformatycznej  oraz  postęp  w  zakresie  systemów 

informatycznych,  nie  gwarantuje  ukierunkowanego  i  skoordynowanego  rozwoju 

elektronicznej  gospodarki,  a  zabezpiecza jedynie podstawę jej funkcjonowania. Postęp 

w  elektronicznej  gospodarce  uzaleŜniony  jest  w  głównej  mierze  od  umiejętności 

wykorzystania  Internetu,  co  łączy  się  z  koniecznością  opracowywania  i  wdraŜania 

nowych  rozwiązań  prawnych,  usług,  oprogramowania  oraz  norm  i  standardów, 

wykorzystywanych  przez  przedsiębiorstwa,  administrację  rządową  i  samorządową. 

WaŜnym  działaniem  zmierzającym  do  usunięcia  negatywnych  skutków  barier 

kapitałowych  w  dostępie  sektora  MSP  do  elektronicznych  rynków  i  nowoczesnych 

rozwiązań 

dystrybucyjno-logistycznych 

jest 

zbudowanie 

i 

funkcjonowanie, 

elektronicznej  platformy  wymiany  informacji.  Innym  czynnikiem  postępu  w  tym 

zakresie będzie upowszechnianie wiedzy o e-gospodarce i rozwiązaniach z zakresu tzw. 

wolnego  oprogramowania,  co  zwłaszcza  wśród  małych  i  średnich  przedsiębiorstw 

stymulować  będzie wykorzystanie sieci teleinformatycznych, efektywność oraz rozwój  

i  konkurencyjność  na  globalnych  rynkach  poprzez  wzmocnienie  kooperacji  między 

nimi. 

 

 

Informacja 

staje 

się 

nadrzędnym 

elementem 

orientacji 

rynkowej 

przedsiębiorstw.  Jest  takŜe  podstawowym  czynnikiem  wykorzystywanym  do 

usprawniania  kluczowych  procesów  w  celu  redukcji  kosztów  działalności  przy 

jednoczesnym  spełnieniu  wymagań  klienta.  Szybki,  niezaleŜny  od  miejsca  dostęp  do 

informacji  oraz  moŜliwość  jej  bezpiecznej  wymiany  z  partnerami  staje  się  głównym 

czynnikiem  integrującym  przedsiębiorstwa  w  łańcuchach  dostaw,  umoŜliwiając  tym 

samym budowanie przewagi konkurencyjnej.  

 

Jeszcze  kilkanaście  lat  temu  wymiana  informacji  przez  Internet,  a  częściej 

komercyjne wydanie tej wymiany  - handel internetowy był swego rodzaju ciekawostką 

nie  mającą praktycznie większego wpływu na Ŝycie gospodarcze. Nie dalej jak w 1997 

roku  wielu  analityków  wyraŜało  sceptycyzm,  co  do  perspektyw  jego  rozwoju.  Wraz        

z  rozpowszechnieniem  się  Internetu  zmienia  się  profil  jego  uŜytkowników.  Nowi 

uŜytkownicy Internetu nie są juŜ najczęściej związani z informatyką, osoby z tej grupy 

korzystają  z  sieci  juŜ  od  dawna.  Nie  posiadają  one  teŜ  zwykle  wyszukanych  potrzeb 

informacyjnych,  jakie  niewątpliwie  moŜe  zaspokoić  sieć.  Internet  jest  dla  nich 

sposobem  spędzania  wolnego  czasu  a  jeŜeli  oferta  będzie  wystarczająco  atrakcyjna  to 

 

23 

kaŜdy z nich jest potencjalnym klientem wybranego sklepu internetowego. RównieŜ do 

zastosowań  czysto  rozrywkowych  Internet  ma  obecnie  wystarczającą  szybkość 

transmisji  i  wiele  projektów  np.  VideoOnDemand  jest  w  zasięgu  ręki  kaŜdego 

Internauty. 

 

Ostatnio opublikowany raport znanej firmy doradczej Ernst and Young [Global 

Online  Retailing,  2005]  wskazuje  na  następujące  zjawiska,  jakie  zaobserwowano              

w ciągu ostatnich 2 lat. 

• 

Gwałtownie wzrosła liczba osób korzystających z handlu internetowego. 

• 

Klienci dokonują obecnie większej liczby transakcji 

• 

Zdecydowanie wzrosła kwota wydawana na zakupy. 

• 

Klienci planują dalsze zwiększenie wydatków. 

• 

Handluje się coraz większym zakresem towarów. 

 

 

 

Wymianę  informacji  w  Internecie  podzielić  moŜna  według  kryterium  –  kto          

z kim wymienia się informacjami lub danymi. Stosując to kryterium wydzielić moŜna 3 

rodzaje wymiany informacji: 

 Bussines to Customer (B2C): odpowiednik tradycyjnej wymiany danych 

pomiędzy firmą a klientami  

 Bussines  to  Bussines  (B2B):  wymiana  informacji  i  danych  między 

firmami, instytucjami i organizacjami 

 Customer To Customer (C2C): odpowiednik forum internetowego, gdzie 

uŜytkownicy wymieniają się swoją wiedzą i wszelkimi informacjami 

 

Projektowana  w  niniejszej  pracy  struktura  bazy  danych,  która  jest  podstawą  do 

stworzenia  systemu  obsługującego  tą  strukturę  znajduje  miejsce  w  kaŜdej  z  trzech 

wymienionych wyŜej sektorów. Na potrzeby tej pracy gotowa aplikacja wykorzystująca 

projektowana  bazę  danych  została  umiejscowiona  w sektorze C2Cgdzie jako odbiorca 

końcowy występują szkoły, organizacje non-profit i itp. 

 

Inny  sposób  podziału  wymiany  informacji  elektronicznej  za  kryterium  uznaje 

rodzaj  informacji,  jakie  podlegają  wymianie.  Najciekawszy  sposób  stosowania  tego 

 

24 

kryterium  polega  na  podzieleniu  informacji  na  tradycyjne  tj.  takie,  którymi  moŜna 

handlować w normalnym handlu oraz innowacyjne tzn. takie, jakie moŜna sprzedać lub 

udostępnić  praktycznie jedynie za pośrednictwem Internetu. 

 

NaleŜy  takŜe  zauwaŜyć,  iŜ  największy  wpływ  na  gospodarkę  ma  wymiana 

informacji  w  postaci  handlu  internetowego  lub  dzielenia  się  wiedzą  i  doświadczeniem 

(projekty  open-source)  produktami  innowacyjnymi  w  segmencie  B2B.  Powszechna 

dostępność Internetu sprawia, Ŝe wpływ tej wymiany (C2C) na Ŝycie codzienne stał się 

bardzo  widoczny.  Obecnie  bezpośredni  handel  między  klientami  umoŜliwią  firmy               

w  rodzaju  allegro.pl  czy  ebay.com.  Oferowane  przez nie wirtualne targowiska juŜ dziś 

przejmują większość drobnych ogłoszeń zamieszczanym w prasie codziennej. Oznacza 

to  spadek  dochodów  gazet  spowodowany  dwoma  przyczynami:  mniejszą  liczbą 

ogłoszeń  jak  i  zmniejszoną  liczbą  czytelników.  Wzrost  zainteresowania  został 

zanotowany równieŜ przy projektach open-source takich jak Joomla.  

 

W  rezultacie  moŜe  doprowadza  to  do  zniknięcia  wielu  tytułów,  szczególnie 

prasy  lokalnej,  co  powoduje  równieŜ  opracowanie  przez  nie  własnych  witryn  C2C  i 

przejście do rozpowszechniania wyłącznie poprzez sieć. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25 

2.2 Darmowe narz

ę

dzia i systemy CMS 

 

Dzisiejszy  rozwój  Internetu  opiera  się  przede  wszystkim  na  odpowiednim 

prezentowaniu  i  zarządzaniu  informacjami.  Sprawne  i  zręczne  zarządzanie  i  właściwe 

prezentowanie  informacji  za  pomocą  technik  teleinformatycznych  jest  obecnie 

niejednokrotnie  wyznacznikiem  sukcesu  przedsięwzięcia.  Równolegle  obserwowany 

jest  dynamiczny  rozwój  rynków  elektronicznych  typu  business  to  business  -  B2B. 

Powstają  dzisiaj  niejednokrotnie  zróŜnicowane  rozwiązania  informatyczne  dla  potrzeb 

wymiany handlowej. 

 

Obecnie  dostępnych  jest  wiele  pakietów  oprogramowania  do  realizacji  szeroko 

zakrojonej wymiany informacji w postaci portalu internetowego.  

System  zarządzania  treścią  (Content  Management  System  -  CMS)  jest  jedną 

aplikacją  lub  zestawem  aplikacji  internetowych  pozwalających  na  łatwe  utworzenie 

oraz późniejszą aktualizację i rozbudowę serwisu internetowego. Główna zaletą takiego 

systemu  jest  moŜliwość  redagowania  treści  portalu  przez  personel  nietechniczny. 

Kształtowanie  treści  i  sposobu  ich  prezentacji  w  serwisie  zarządzanym  poprzez  CMS 

odbywa  się  za  pomocą  prostych  w  obsłudze  interfejsów  uŜytkownika,  zazwyczaj          

w postaci stron WWW zawierających rozbudowane formularze i moduły. 

 

Podstawowym  zadaniem  platform  CMS  jest  oddzielenie  treści  (zawartości 

informacyjnej serwisu) od wyglądu (sposobu jej prezentacji). Po wprowadzeniu nowych 

informacji  przez  uprawnionego  redaktora  system  przenosi  je  do  bazy  danych, 

jednocześnie 

wypełniając  nimi  odpowiednie  miejsca  na  stronach  WWW. 

Wykorzystanie szablonów stron umoŜliwia zmianę koncepcji graficznej całego serwisu, 

co sprowadza się do przygotowania i zamiany szablonu, przy czym system nie powinien 

narzucać  Ŝadnych  ograniczeń  kompozycyjnych.  Dzięki  takiemu  podejściu  proces 

publikacji  w  Internecie  staje  się prosty - specjaliści mogą skoncentrować się na swojej 

pracy  i  korzystać  ze  swoich  ulubionych  aplikacji  uŜytkowych  (np.  edytorów  tekstu). 

KaŜda  strona  WWW  generowana  jest  dynamicznie,  w  oparciu  o szablony i zawartość 

baz  danych  -  dynamika  oznacza  więc  w  tym  przypadku  zawsze  aktualne  informacje          

w serwisie. 

 

26 

W  ostatnich  latach  platformy  CMS  znacznie  ewoluowały,  dodając  m.in. 

moŜliwość elastycznej i dynamicznej modyfikacji juŜ nie tylko treści, ale i struktury. 

Systemy  zarządzania  treścią  zazwyczaj  oparte  są  na  bazach  danych  oraz  na 

językach  skryptowych  (server-side)  lub  specjalistycznym  oprogramowaniu.  Coraz 

częściej  wykorzystywane  są  złoŜone  techniki  opisu  struktur  dokumentów  (np.  XML). 

Większość systemów CMS jest napisanych w języku skryptowym (ASP, Python, PHP, 

itd.). 

W  skład  CMS-ów  wchodzą  produkty  mające  wspólne  korzenie  i  nazwę,  ale         

w  znacznym  stopniu  róŜniące  się  funkcjonalnością.  Szeroko  ujmując CMS to pojęcie, 

zajmuje  się  zarówno:  zarządzaniem  dokumentami  (Document  Management),  wiedzą 

(Knowledge  Management),  zarządzaniem  cyfrowymi  zasobami  (Digital  Asset 

Management),  zarządzanie  obiegiem  treści  (Enterprise  Content  Management)  oraz 

zarządzaniem  treścią  znajdującą  się  na  stronie  internetowej  (Web  Content 

Management).  Zarządzanie  treścią  strony  internetowej  jest  obecnie  najpopularniejszą  i 

najchętniej  akceptowaną  formą systemów CMS. NaleŜy jednak zauwaŜyć iŜ cała klasa 

systemów  CMS  zakres  swej  funkcjonalności  kieruje  ku  sferze  przechowywania  i 

rozpowszechniania informacji w formie cyfrowej. 

 

PoniŜszy  podział  systemów  CMS  został  zaczerpnięty  z  internetowej 

encyklopedii wikipedia.pl: 

 Content  management  frameworks  (CMF):  jest  to  zbiór  systemów  które 

stanowią zestaw klas potrzebnych do zbudowania systemu klasy CMS. Jest 

to    narzędzie  do  budowania  systemów  do  zarządzania  treścią.  Systemy 

zbudowane  na  CMF-ach  są  zazwyczaj  kosztowne  i  wymagają  pracy grupy 

programistów. (Przykłady: Vignette, Documentum, Zope) 

 

 Page-based systems (PBS): systemy o transparentnych konsolach. Pozwalają 

na  edycję  treści  strony  nie  wymagając  jednocześnie  odrębnych  konsol  do 

zarządzania treścią. Są łatwe w nauce i nie wymagają duŜego doświadczenia 

podczas  wdroŜenia.  Bardziej  zaawansowane  aplikacje  wykraczające  poza 

tradycyjne  zarządzanie  treścią  wymagają  pracy  programisty.  (Przykłady: 

Plone, Backend, TikiWiki) 

 

27 

 

 Module-based  systems  (MBS):  systemy  CMS  bazujące  na  modułach  to 

systemy,  które  do  prezentacji  treści  wykorzystują  napisane  do  tego  celu 

specjalne  moduły  i  funkcje.  Typowy  system  moŜe  zawierać  zarządzanie 

wiadomościami,  fora dyskusyjne, etc. Zalety tego typu systemów to przede 

wszystkim  moŜliwość  szybkiego  uruchomienia  portalu.  Przykładami 

znanych  systemów  MBS  są:  Xoops,  Drupal,  eZ  publish,  Joomla!,  Mambo, 

PostNuke  PHP-Nuke.  Systemy  takie  jak  Joomla!  Rozbudowywane  są  na 

zasadach open-source (kod źródłowy tego oprogramowania jest dostępny dla 

kaŜdego  zainteresowanego).  Joomla!  korzysta  z  własnej  bazy  danych,               

a  w  porównaniu  z  innymi  produktami  nie  wymaga  większych  kompetencji 

informatycznych. Jest to spowodowane prostym interfejsem oraz przejrzystą 

instrukcją instalacji 

 

 Content  object  systems  (COS):  systemy  tego  typu  koncentrują  się  wokół 

tzw.  obiektów,  czyli  małych  części  informacji  które  moŜna  reprodukować           

w  wielu  miejscach  strony  WWW.  Oprogramowanie  tego  typu 

wykorzystywane  jest  często  jako  systemy  redakcyjne  w  czasopismach, 

wielkich wydawnictwach 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28 

ROZDZIAŁ 3 Projekt Internetowego Edukatora 
Ekologicznego (IEE) 

 

3.1 Program edukacji ekologicznej - Projekt „Zaadoptuj rzek

ę

” 

W poniŜszym podrozdziale zawarte zostały informacje dotyczące ekologicznego 

projektu „Zaadoptuj rzekę” realizowanego od 2005 roku przez Klub Gaja. 

Informacje  te  posłuŜyły  za  bazę  oraz  punkt  wyjścia  do  stworzenia 

oprogramowania zarządzającego tego typu danymi. 

Cel i załoŜenia projektu „Zaadoptuj rzekę” 

 

PoniŜsze  informacje  zostały  przedstawione  na  podstawie  materiałów 

uzyskanych  od  Klubu  Ekologicznego  GAJA  oraz  podczas  konsultacji                 

z członkami klubu. 

 

Stowarzyszenie  Ekologiczno-Kulturalne  Klub  Gaja,  ul.  Nad  Wilkówką 

24,  43-365  Wilkowice  powstało  w  1989  roku.  ZałoŜone  przez  fascynatów 

ekologii  do  dziś  załoŜycielem,  prezesem i liderem Klubu Gaja jest Jacek BoŜek 

laureat  nagrody  Polcul  -  NiezaleŜnej  Fundacji  Popierania  Kultury  Polskiej          

a  takŜe  Człowiek  Roku  Polskiej  Ekologii  za  rok  2001.  Gaja  współpracuje  dziś            

z  trzema  tysiącami  placówek  w  całym  kraju.  Programy  edukacji  ekologicznej 

Klubu  Gaja  opierają  się  na  aktywności  lokalnej,  w  szczególności  dzieci                  

i  młodzieŜy  przy  udziale  przedstawicieli  róŜnych  instytucji,  samorządów, 

administracji  publicznej,  organizacji  pozarządowych  i  biznesu.  Więcej 

informacji moŜna uzyskać na stronie internetowej 

www.klubgaja.pl

 . 

 

Zaadoptuj  rzekę  jest  programem  Klubu  Gaja  realizowanym  od  2005 

roku.  Jest to ogólnopolski program edukacji ekologicznej, którego tematem jest 

woda,  w  szczególności  rzeki  i  ich  znaczenie. Program opiera się na aktywności 

lokalnej,  w  szczególności  dzieci  i  młodzieŜy  przy  udziale  przedstawicieli 

róŜnych  instytucji  m.in.:  samorządów,  administracji  publicznej,  organizacji 

pozarządowych  i  biznesu.  Projekt  finansowany  jest  z  Narodowego  Funduszu 

Ochrony  Środowiska  i  Gospodarki  Wodnej  oraz  Wojewódzkiego  Funduszu 

 

29 

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.. Honorowy Patronat 

nad programem edukacji ekologicznej Zaadoptuj rzekę objął ówczesny Minister 

Ś

rodowiska Tadeusz Podgajniak 

 

Projekt ten skierowany jest do wszystkich typów szkół, przedszkoli oraz 

innych  placówek  oświatowych  np.  świetlic, ognisk pracy pozaszkolnej, klubów 

osiedlowych  oraz  innych  instytucji.  Celem  programu  jest  zainspirowanie 

młodzieŜy,  wychowawców,  grup  i  organizacji  ekologicznych  oraz  instytucji do 

podejmowania  lokalnych  działań  proekologicznych  dotyczących  poprawienia 

jakości  wody,  ochrony  wód  przed  zanieczyszczeniem,  propagowania 

racjonalnego  wykorzystania  zasobów  wodnych  oraz  ochrony  dolin  rzecznych. 

Tematem  programu  jest  woda,  a  w  szczególności  rzeki  i  ich  znaczenie                   

w przyrodzie, a takŜe uświadomienie mieszkańcom ich obecności i roli w Ŝyciu 

społeczeństw. 

 

Głównym  celem  programu  jest  zainspirowanie  placówek  oświatowych, 

organizacji pozarządowych, samorządów, instytucji i biznesu do podejmowania 

działań  proekologicznych  dotyczących  ochrony  wód  powierzchniowych, 

propagowania racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych, ochrony przyrody 

dolin rzecznych oraz terenów podmokłych.  

 

PoniewaŜ  celem  projektu  jest  krzewienie  wiedzy  ekologicznej 

projektowany  i  opisywany  system  będzie  spełniał  zadanie  „edukatora” 

ekologicznego  odchodząc  od  standardowego  modelu  przekazywania  wiedzy. 

Zagadnienia 

poruszane 

na 

stronach 

internetowych 

wykorzystujących 

zaprojektowaną  bazę  danych,  będą  zawierały  informacje  od  uŜytkowników 

(internautów).  Dlatego  motywem  przewodnim  przy  projektowaniu  takiej  bazy 

danych  była  edukacja  dzieci  i  młodzieŜy  odchodząca  od  standardowego 

zdobywania wiedzy. Młode osoby pragnące poznać teorię na temat zagroŜeń dla 

rzek  i  jezior  w  Polsce,  klasyfikacji  wód  gruntowych  czy eutrofizacji wód, będą 

rozpoczynać  swoją  przygodę  z  edukacją  ekologiczną  od  haseł:  „Dlaczego  mój 

staw  zarasta  ?”,  „Jak  mogę  umyć  w  rzece  zęby  nie  niszcząc  środowiska?”  czy 

„Po  co  i  gdzie  się  kopie  studnie  ?”.  Taka  ścieŜka  edukacji  pozwoli  na  szybsze 

przyswojenie wiedzy z tego zakresu.  

 

30 

Przykładowo  pod  hasłem  „Jak  nie  brudzić  rzek?”  osoba  korzystająca              

z  portalu  będzie  mogła  uzyskać  informację  na  temat  zagroŜeń dla rzek i jezior, 

zarówno  z  punktu  widzenia  uŜytkownika  jednostkowego  jak  i  globalnego 

uŜytkowania wód. 

Koncepcja  stworzenia  takiego  narzędzia  powstała  przy  współpracy             

z zajmującym się krzewieniem ekologii - Klubem Gaja..  

Projektowany system ma przede wszystkim spełniać następujące zadania: 

• 

Informowanie uŜytkowników (dzieci i młodzieŜ) o ekologicznych sposobach 

porządkowania rzek i jej brzegów 

• 

Gromadzenie i prezentowanie wiedzy o historii i geografii rzek 

• 

Gromadzenie  informacji  dla  nauczycieli  dotyczących  organizowania  zajęć 

terenowych i plastycznych dla dzieci i młodzieŜy 

• 

Gromadzenie ciekawostek z zakresu wiedzy na temat rzek i ochrony wód 

 

W  perspektywie  rozwoju  Internetowego  Edukatora  Ekologicznego  znajdują  się 

następujące funkcje: 

• 

Tworzenie  interaktywnych  quizów  z zakresu wiedzy ekologicznej dla dzieci 

i młodzieŜy 

• 

Stworzenie ogólnopolskiej bazy rzek zaadoptowanych i ich stały monitoring 

przez młodych entuzjastów 

 

Dodatkowymi celami projektu „Zaadoptuj rzekę” są: 

     

• 

Zaadoptowanie rzeki i otoczenie jej opieką  

• 

Zdobywanie kompetencji w zakresie ochrony wód  

• 

Podniesienie świadomość ekologicznej  

• 

Rozbudzenie inicjatyw społecznych 

• 

Rozbudzenie wraŜliwości na obecność rzek naszym Ŝyciu 

• 

Budowanie partnerstwa dla rzek 

• 

Propagowanie idei rozwoju zrównowaŜonego 

 

 

31 

Rezultatem opisanych powyŜej działań było  zaadoptowanie w 2006 roku 

ponad  dwustu  -  229  rzek,  potoków,  strumieni  i  stawów  w  całym  kraju. 

Przykładem takiego działania jest zaadoptowanie rzeki Parsęta, gdzie w ramach 

programu  zawiązano  Porozumienie  dla  Parsęty.  Porozumienie  to  moŜe  być 

przykładem  współpracy  na  rzecz  ochrony  rzek  pomiędzy  placówkami 

oświatowymi, samorządem oraz biznesem.  

Do  porozumienia  przystąpiły:  Gmina  Dygowo  i  Gościno,  Zachodnio 

Pomorski Urząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Placówki Oświatowe – Zespół 

Szkół  Gospodarki  śywnościowej,  Zespół  Szkół  i Gimnazjum w Gościnie, Lasy 

Państwowe Nadleśnictwo Gościno,  K.W.S.. „Salomo”, firma Troton oraz Klub 

Gaja.  

 

 

Na czym polega adoptowanie rzeki: 

Adoptowanie rzeki polega na wzięciu na siebie roli „stróŜa” rzeki – osoby 

odpowiedzialnej za: 

• 

Sprzątanie rzeki i jej brzegów, 

• 

Zdobywanie wiedzy, np.: o historii i geografii rzeki, 

• 

Organizowanie i prowadzenie lekcji tematycznie dotyczących ochrony 

rzek, 

• 

Prowadzenie i organizowanie zajęć terenowych – w szczególności 

dokumentowanie fauny i flory, 

• 

Badanie jakości wody – temperatury, pH, ilość tlenu w wodzie, 

• 

Monitorowanie jakości wody, 

• 

Obejmowanie ochroną, jako pomnika przyrody rosnących nad rzekami 

drzew, 

• 

Prowadzenie i organizowanie zajęć plastycznych, np.: tworzenie rzeźb ze 

znalezionych odpadów rzeki, 

• 

Organizowanie konkursów fotograficznych, plastycznych i literackich, 

• 

Organizacje przedstawień i happeningów, 

• 

Nadawanie nazw bezimiennym potokom lub najciekawszym fragmentom 

rzeki, 

• 

Organizacje wycieczek i rajdów wzdłuŜ rzek, 

 

32 

• 

Poszukiwania źródeł rzeki, 

• 

Zachęcanie lokalnych władz do poprawy stanu czystości rzeki, 

• 

Zawiązywanie porozumień dla rzeki. 

 

 
Oto przykładowe wpisy, które zostaną wprowadzone do bazy danych IEE. 
 
 

Co moŜesz zrobić aby zapobiec zanieczyszczeniu wody? 

Skutecznym  sposobem  zmniejszenia  zanieczyszczania  wody  jest  ograniczanie  jej 

zuŜycia.  Innym  sposobem  jest  zapobieganie  przedostawaniu  się  śmieci  i  innych 

zanieczyszczeń do spływów i kanałów burzowych. Oto kilka wskazówek w jaki sposób 

moŜna zapobiec zanieczyszczaniu wody: 

• 

Nie  wyrzucaj  i  nie  wylewaj  potencjalnie  niebezpiecznych  materiałów 

chemicznych  takich  jak  lakier  do  paznokci,  środki  do  czyszczenia  przewodów 

kanalizacyjnych  i  farby  do  zlewu,  ubikacji  ani  kanałów  burzowych.  W  wielu 

rejonach  istnieją  juŜ  zbiórki  materiałów  niebezpiecznych.  Jeśli  w  twojej 

miejscowości  nie  została  zorganizowana  taka  zbiórka,  moŜesz  zwrócić  się  do 

władz lokalnych z prośbą o jej wprowadzenie. 

• 

Istnieją alternatywy: Ŝrące środki do czyszczenia domu, które zanieczyszczają 

ś

rodowisko moŜna zastąpić substancjami które ulegają biodegradacji, takimi jak 

boraks  i  soda  kuchenna.  Uniwersalny  środek  czyszczący  moŜna  przyrządzić              

z  łyŜeczki mydła w płynie, dwóch łyŜeczek boraksu i łyŜeczki octu oraz ¼ litra 

wody.  Środek  sporządzony  z  1/4  filiŜanki  sody  kuchennej  i  pół  filiŜanki  octu 

stanowi dobry środek do czyszczenia przewodów kanalizacyjnych. 

• 

UwaŜaj  na  chemikalia  w  ogrodzie.  Chemikalia  do  pielęgnacji  trawników          

i  ogrodów  naleŜy  uŜywać  w  sposób  ostroŜny  i  oszczędny,  zgodnie                       

z  instrukcjami  na  opakowaniu. Istnieją teŜ biologiczne sposoby ochrony roślin, 

które  warto  wypróbować,  takie  jak  np.  biedronki.  Niektóre  rośliny  są 

naturalnymi środkami odstraszającymi owady, na przykład mięta (odstraszająca 

mrówki), czosnek i nagietki.  

• 

Sprzątaj  po  swoim  psie  gdy  wyprowadzasz  go  na  spacer,  aby  zapobiec 

rozprzestrzenianiu  się  bakterii  takich  jak  e.coli,  a  takŜe  aby  otoczenie  było 

przyjazne i bezpieczne dla innych spacerowiczów. 

 

33 

• 

Bądź  ostroŜny  gdy  pracujesz  przy  samochodzie.  Niemal  kaŜdy  płyn 

stosowany  w  samochodzie, to niebezpieczne zanieczyszczenie. NaleŜy uwaŜać, 

by  uniknąć  rozlania  oleju,  środków  zapobiegających  zamarzaniu  oraz  innych 

płynów stosowanych w samochodach. 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

34 

3.2 Opis projektowanego systemu 

 

Internetowy  Edukator  Ekologiczny  (IEE)  został  zaprojektowany  jako 

narzędzie,  którego  zadaniem  jest  gromadzenie  i  szeregowanie  informacji 

dotyczących  rozwiązań  ekologicznych  dla  problemów  Ŝycia  codziennego,  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  wprowadzania  danych  dotyczących  projektu 

„Zaadoptuj  rzekę”.  System  nastawiony  jest  przede  wszystkim  na  młodych 

uŜytkowników  (uczniów  szkół  podstawowych,  gimnazjalistów,  licealistów), 

dlatego  jednym  z  podstawowych  zadań  stawianych  przed  tym  narzędziem jest 

prezentacja danych w formie przejrzystej przystępnej dla tej grupy odbiorców.  

IEE  pozwala  równieŜ  zarządzać  informacjami  wyświetlanymi na stronie 

www  redaktorowi  (administratorowi),  czyli  osobie  odpowiedzialnej  za 

redagowanie  wyświetlanych  w  systemie  informacji.  Informacje  przygotowane 

przez redaktora są następnie udostępniane na stronie www dla uŜytkowników: 

 

 

Młode osoby korzystające z IEE mogą: 

  korzystać z wiedzy zawartej w systemie (bazie danych) 

  sugerować  nowe  kategorie  i  podkategorie  dla  zamieszczanych  rozwiązań 

ekologicznych 

  zgłaszać nowe rozwiązania ekologiczne dla istniejących problemów 

  przeszukiwać bazę danych w poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące pytania 

lub w poszukiwaniu ciekawych zagadnień związanych z ekologią. 

 

Redaktor  IEE  decyduje  o  treści  serwisu  www.  Jego  zadaniem  jest  filtrowanie  treści             

i opinii wysyłanych przez uŜytkowników. Zatem redaktor systemu jest w stanie: 

  dodawać,  usuwać  i  edytować  nowe  kategorie  i  podkategorie  problemów 

związanych z ekologią 

  dodawać, usuwać i edytować nowe wpisy poruszające tematykę ekologiczną 

  dowolnie  modyfikować  treść  stron  www  uŜywając  internetowego  edytora 

WYSIWYG (ang. What You See Is What You Get – to co widzisz jest tym 

co otrzymujesz) 

 

 

 

35 

System zrealizowany został na darmowej platformie bazodanowej MySQL. Interfejs do 

obsługi  IEE  zaimplementowany  został  przy  uŜyciu  języka  skryptowego  PHP                   

z  wykorzystaniem  HTML,  JavaScript,  CSS,  a  takŜe  darmowej  biblioteki  tinyMCE 

pozwalającej na wdroŜenie edytora WYSIWYG. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36 

3.3 Struktura i relacje w IEE  

 

Struktura prezentowanego w tej pracy systemu opiera się o model bazy danych 

zrealizowany  w  formie  tabel  przechowujących  sformatowane  informacje.  PoniewaŜ 

głównym  załoŜeniem  przy  projektowaniu  systemu  była  łatwość  obsługi  i  prostota 

implementacji,  determinuje  to  zrealizowanie  dosyć  złoŜonego  kodu  źródłowego 

(mechanizmu)  obsługującego  przedstawioną  poniŜej  strukturę.  Projektując  system 

zostało  równieŜ  przyjęte  załoŜenie,  iŜ  istotną  z  punktu  widzenia  administratora  tegoŜ 

systemu  jest  moŜliwość  bezpiecznego  zarządzania  systemem,  jednocześnie 

uniemoŜliwiając  dokonywanie zmian osobom nieuprawnionym. Specjalnie w tym celu 

została  stworzona  tabela  odpowiedzialna  za  przechowywanie  informacji  związanych               

z logowaniem do systemu. 

 

 

 

 

 

 

Struktura projektowanej bazy danych składa się z  następujących tabel: 

 
 

Tabela  nr  1  LOGOWANIE  –  tabela  przechowuj

ą

ca  informacje  dotycz

ą

ce 

logowania 
 

Logowanie 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

int (11) 

login 

varchar (100) 

haslo 

varchar (100) 

nazwa 

varchar (100) 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 
 
 
Tabela nr 2 BANER – tabela przechowuj

ą

ca informacje dotycz

ą

ce banerów 

graficznych 
 

Baner 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

int (11) 

sciezka 

varchar (100) 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 

 

37 

 
 
Tabela  nr  3  KATEGORIA  –  tabela  przechowuj

ą

ca  informacje  dotycz

ą

ce 

kategorii zagadnie

ń

 ekologicznych 

 

Kategoria 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

 int (11) 

nr_kolejny 

varchar (100) 

id_baner 

int (11) 

nazwa 

varchar (100) 

startowa 

int (11) 

podkategoria  

int (11) 

link_zewnetrzny  varchar (100) 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 
 
 

Tabela nr 4 PODKATEGORIA - tabela przechowuj

ą

ca informacje dotycz

ą

ce 

podkategorii zagadnie

ń

 ekologicznych 

 

Podkategoria 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

 int (11) 

id_kategoria 

int (11) 

nazwa 

varchar (100) 

nr_kolejny  

int (11) 

link_zewnetrzny  varchar (100) 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 

 
 
Tabela  nr  5  OPIS_ZAGADNIENIA  -  tabela  przechowuj

ą

ca  szczegółowe 

informacje dotycz

ą

ce zagadnie

ń

 ekologicznych 

 

Opis_zagadnienia 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

 int (11) 

id_kategoria 

varchar (100) 

id_podkategoria  varchar (100) 

tytul  

int (11) 

opis 

text 

krotki_opis 

varchar(255) 

dane_kontaktowe 

text 

nr_kolejny 

varchar(100) 

status 

varchar(100) 

data 

date 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 

 

 

 

 

 

38 

Tabela  nr  6  TRESC  -  tabela  przechowuj

ą

ca  informacje  dotycz

ą

ce 

poprawnego wy

ś

wietlania tre

ś

ci stron www wykorzystywanych w IEE 

 

Tresc 

nazwa pola 

typ pola 

ID 

int (11) 

id_kategoria 

varchar (100) 

id_podkategoria  varchar (100) 

zagadnienia 

int (11) 

tresc 

mediumtext 

KLUCZ PODSTAWOWY (ID) 

 

 

Relacje  dotyczące  zaprojektowanych  tabel  na  potrzeby  Internetowego  Edukatora 

Ekologicznego charakteryzuje poniŜszy schemat.  

 

 

 

Rys.5. Relacje między tabelami w projektowanym systemie bazy danych 

 

 

 

39 

3.4 Funkcje tabel i pól słu

Ŝą

cych do przechowywania danych  

 

Tabela logowanie 

 

Tabela ta słuŜy do przechowywania informacji, które są wykorzystywane do logowania 

do  systemu.  Aby  zapewnić  dostęp  do  systemu  tylko  osobom  do  tego  uprawnionym 

zastosowano następujące pola: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  login – pole odpowiadające za login uŜytkownika próbującego uzyskać dostęp 

do systemu od strony administratora 

  haslo – hasło uŜytkownika próbującego uzyskać dostęp do systemu od strony 

administratora  (hasło  w  zaleŜności  od  potrzeb  moŜe  być  przechowywane             

w  formie  jawnej  –  niŜszy  poziom  bezpieczeństwa  –  lub  w  formie 

zaszyfrowanej – wyŜszy poziom bezpieczeństwa) 

  nazwa – pole przeznaczone na nazwę konta uŜytkownika – do wykorzystania 

przy rozbudowie systemu. 

 

 

Tabela baner 

 

Tabela  ta  słuŜy  tylko  i  wyłącznie  do  przechowywania  informacji,  które  są 

wykorzystywane  do  wyświetlania  graficznego  baneru  w  systemie.  Baner  to  graficzna 

reprezentacja  reklamy  jakiegoś  produktu  lub  usługi,  wyświetlana  przykładowo  na  

stronie  internetowej.  Najczęściej  jest  to animowany plik graficzny w formacie GIF lub 

w  postaci  animacji  w  formacie  Flash.  Redaktor  IEE  ma  do  dyspozycji  16  plików 

graficznych. Tabela składa się z następujących pól: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  sciezka  –  pole  przechowujące  ścieŜkę  dostępu  do  pliku  graficznego 

przechowywanego po stronie serwera  

 

 

 

 

 

 

40 

Tabela kategoria 

 

Tabela ta słuŜy do przechowywania informacji dotyczących kategorii zagadnień (w tym 

przypadku  kategorii  informacji)  zapisanych  w  bazie  danych.  Projektowana  struktura 

pozwala  równieŜ  na  dodawanie,  usuwanie  oraz  edycje  kategorii  zagadnień.  PoniŜej 

został przedstawiony szczegółowy opis pól wykorzystanych w tej tabeli: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  nr_kolejny – pole przechowujące kolejny numer (ID) kategorii następujących 

po sobie przy wyświetlaniu na stronie www 

  id_baner  –  pole  przechowujące  numer  (ID)  baneru  graficznego 

przyporządkowanego do tej kategorii zagadnienia 

  nazwa – nazwa kategorii produktu (w tym przypadku informacji) 

  podkategoria  –  pole  to  przechowuje  informacje  o  formie  podkategorii 

przypisanych do kategorii (spis produktów lub strona www).  

  link_zewnetrzny  –  w  przypadku,  gdy  kategoria  ma słuŜyć jako odnośnik do 

innej  (zewnętrznej)  witryny  w  sieci  web  wówczas  pole  to  przechowuje  taka 

informacje (adres)  

 

 

Tabela podkategoria 

 

Tabela ta słuŜy do przechowywania informacji dotyczących podkategorii zagadnień (w 

tym  przypadku  podkategorii  informacji)  zapisanych  w  bazie  danych.  Projektowana 

struktura  pozwala  takŜe  na  dodawanie,  usuwanie  oraz  edycje  podkategorii  zagadnień. 

PoniŜej został przedstawiony szczegółowy opis pól wykorzystanych w tej tabeli: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  id_kategoria – pole przechowujące numer ID kategorii  

  nr_kolejny  –  pole  przechowujące  kolejny  numer  (ID)  podkategorii 

następujących po sobie przy wyświetlaniu na stronie www 

  nazwa – nazwa podkategorii produktu (w tym przypadku informacji) 

  link_zewnetrzny  – w przypadku, gdy podkategoria ma słuŜyć jako odnośnik 

do innej (zewnętrznej) witryny w sieci web wówczas pole to przechowuje taka 

informacje (adres)  

 

 

41 

Tabela opis_zagadnienia 

 

Tabela  ta  słuŜy  do  przechowywania  szczegółowych  informacji  dotyczących  opisu 

zagadnień zapisanych w bazie danych. PoniŜej został przedstawiony szczegółowy opis 

pól wykorzystanych w tej tabeli: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  id_kategoria – pole przechowujące numer ID kategorii  

  id_podkategoria – pole przechowujące numer ID podkategorii  

  tytul – pole to przechowuje tytuł  zagadnienia 

  opis – pole to przechowuje szczegółową odpowiedz na pytanie, zagadnienie 

  krotki_opis  –  pole  to  przechowuje  krotki  opis  danego  zagadnienia (w tym 

przypadku  informacji).  Pole  to  wykorzystywane  jest  w  przypadku 

wyświetlenia rezultatu wyszukiwania 

  ciekawostki – pole to przechowuje dodatkowe informacje dotyczące danego 

zagadnienia (w tym przypadku informacji – pole to przeznaczone zostało na 

potrzeby ewentualnej rozbudowy struktury) 

  nr_kolejny  –  pole  przechowujące  kolejny  numer  (ID)  zagadnienia  (w  tym 

przypadku informacji) następujących po sobie przy wyświetlaniu na stronie 

www 

  data  –  pole  przechowujące  informacje  na  temat czasu dodania zagadnienia 

do bazy danych. 

 

 

Tabela tresc 

 

Tabela  ta  słuŜy  do  przechowywania informacji dotyczących poprawnego wyświetlania 

treści  stron  www  wykorzystywanych  w  systemie.  PoniŜej  został  przedstawiony 

szczegółowy opis pól wykorzystanych w tej tabeli: 

  ID – unikalny identyfikator rekordu (autoinkrementacja) 

  id_kategoria – pole przechowujące numer ID kategorii  

  id_podkategoria – pole przechowujące numer ID podkategorii  

  zagadnienia – pole to przechowuje liczbę zagadnień 

  tresc  –  pole  to  przechowuje  informacje  w  postaci  kodu  HTML.  Kod  ten 

słuŜy do generowania strony www dla danej kategorii lub podkategorii.   

 

42 

3.5 Funkcjonalno

ść

 i opis działania systemu  

 

Nawiązanie połączenia z IEE 

 

Internetowy  Edukator  Ekologiczny  pozwala  na  udostępnianie  zasobów 

zawartych  w  bazie  danych  za  pomocą  stron  www.    Z  IEE  moŜna  połączyć  się  z 

poziomu  przeglądarki  internetowej.  Dzięki  wykorzystaniu  standardów  W3C  przy 

implementacji,  IEE  działa  poprawnie  na  wszystkich  popularnych  przeglądarkach 

internetowych takich jak (Firefox, Internet Explorer, Opera). 

 
Stronę główną IEE przedstawiono na rysunku 23. 
 
 

 

 

Rys.6 Strona główna Internetowego Edukatora Ekologicznego. 

 
 
 

 

 

 

 

43 

Główna  strona  IEE  składa  się  z  menu  nawigacyjnego  po  stronie  lewej  (Ŝółta 

strzałka)  oraz  w  środkowej  części  strony  gdzie  wyświetlane  są  informacje  i  dane 

(niebieska strzałka). 

 
 

 

 
 

Rys.7 Nawigacja w IEE. 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

44 

Korzystanie z zasobów IEE 

 

UŜywając  menu,  osoba  korzystająca  z  zasobów  IEE  jest  w  stanie  odnaleźć 

interesujące  informacje  takie  jak  odpowiedzi  na  proste  pytania  z  dziedziny  ekologii        

i  poprawnych  ekologicznych  zachowań  oraz  ciekawostek.  PoniŜej  znajduje  się 

przykładowy wpis zawierający informacje dotyczące oszczędzania wody. 

 

 

 

 

Rys.8 Przykładowy wpis w IEE. 

 
 

 

PoniewaŜ IEE ma bazować głównie na doświadczeniach i wiedzy osób młodych, 

uŜytkownik  systemu  jest  takŜe  w  stanie  zgłosić  nowy  problem  ekologiczny  lub 

nurtujące go pytanie, a takŜe zasugerować nową kategorię lub podkategorię zagadnień.. 

W  tym  celu  naleŜy  uŜyć  odpowiedniej  pozycji  z  menu  nawigacyjnego  oraz  wypełnić 

formularz: 

 

 

45 

 

 

Rys.9 Formularz zgłoszeniowy. 

 

 

Zgłoszony problem bądź jego rozwiązanie jest wysyłane jako wiadomość e-mail 

do  redaktora  systemu.  Redaktor  aprobując  przesłany  wpis  umieszcza  go  w  systemie 

dodając  do  istniejącej  kategorii  lub  podkategorii  bądź  tworząc  nową  kategorię  lub 

podkategorię dla przesłanego zagadnienia. 

 

Do  dyspozycji  osób  korzystających  z  IEE  jest  takŜe  wyszukiwarka 

umiejscowiona  pod  menu  nawigacyjnym  pozwalająca  na  szybkie  i  sprawne 

odnajdywanie informacji zawartych na stronach www (Ŝółta strzałka).  

 

46 

 

 

Rys.10 Wyszukiwarka w IEE 

 

 

 

 

Zaimplementowane w systemie wyszukiwanie opiera się na algorytmie przeszukującym 

treść  zagadnienia  w  poszukiwaniu  wybranej  frazy.  Algorytm  został  skonstruowany            

w taki sposób, aby przeszukiwać nagłówek zagadnienia, jego opis oraz zawarte w opisie 

ciekawostki. MoŜna zatem stwierdzić, iŜ jest to forma przeszukiwania globalnego. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

47 

PoniŜszy ekran przedstawia wynik wyszukiwania dla frazy „zasoby”: 

 

 

 

Rys.11 Wyniki wyszukiwania dla frazy „zasoby” w IEE 

 

 

Wyniki wyszukiwania uwzględniają zarówno spis zagadnień dotyczących ekologii jak          

i treści zamieszczane na stronach IEE w postaci czystego tekstu.  

 

 
 
 

 

 
 

 

 

 

 

48 

3.6 Zarz

ą

dzanie IEE 

 

Redaktor  systemu  czyli  osoba  zarządzająca  Internetowym  Edukatorem 

Ekologicznym  ma  przede  wszystkim  moŜliwość  modyfikacji  wszystkich  danych 

znajdujących  się  w  serwisie  www.  Wbudowany  edytor  pozwala na edycję wszystkich 

podstron  IEE  bez  konieczności  posiadania  wiedzy  technicznej  i  znajomości  języka 

HTML.  Zostało  to  osiągnięte  poprzez  zastosowanie  darmowej  biblioteki  tinyMCE 

wykorzystującej skrypty JavaScript i szereg przydatnych ikon.  

 

 

 

Rys.12 Zestaw ikon wykorzystywanych do edycji stron www  

 

Ikony  te  znane  są  z  popularnych edytorów tekstowych takich jak MSWord czy pakiet 

OpenOffice. 

 

Logowanie do systemu 

 

Aby  uzyskać  dostęp  do  części  administracyjnej  serwisu  naleŜy  uruchomić 

przeglądarkę internetową i otworzyć odpowiednią witrynę www.  

W  poniŜszym  oknie  naleŜy  wpisać  odpowiedni  login  oraz  hasło  aby  uzyskać 

dostęp do systemu: 

 

 

Rys.13 Panel logowania do IEE 

 

49 

Po  prawidłowej  autoryzacji  redaktor  uzyskuje  dostęp  do  menu  nawigacyjnego  i  do 

treści  wszystkich  stron  serwisu.  Zarówno  login  jak  i  hasło  są  poddawane  szyfrowaniu 

poprzez funkcję sha1(). 

 

 

Rys. 14 Strona główna IEE (widok administratora) 

 

 

Administrator jest osobą która moŜe redagować kategorie, edytować treści stron 

www i zamieszczać odnośniki do innych serwisów.  

 

Uzyskiwane  od  uŜytkowników  zagadnienia  i  problemy  ekologiczne  wraz           

z odpowiedziami, redaktor jest w stanie poszeregować według odpowiednich kryteriów 

(kategorii) i podkategorii np.: 

 
Woda 

 Rzeki 

Woda 

 Jeziora 

Woda 

 Morza 

 

50 

Dodawanie nowej kategorii 

 

Aby dodać nową kategorię naleŜy uŜyć opcji „Dodaj nową” (menu nawigacyjne) 

lub wskazać na ikonę 

 . Efektem tego będzie wyświetlenie modułu pozwalającego na 

dodawanie nowych kategorii: 

 
 

 

 

Rys. 15 Dodawanie nowej kategorii 

 

 

 

Dodanie nowej kategorii wiąŜe się z wypełnieniem następujących pól: 

• 

Nazwy kategorii 

• 

Czy dana kategoria będzie posiadała podkategorie ? (opcja - TAK/NIE) 

• 

Czy  dana  kategoria  będzie  stroną  startową  (wyświetlaną  przy  uruchamianiu 

strony głównej   ? (opcja - TAK/NIE) 

• 

Czy  kliknięcie  na  daną  kategorię spowoduje przeniesienie uŜytkownika na inną 

stronę www ? (Opcja link zewnętrzny) 

• 

Wybór kolejności wstawianej kategorii 

 

51 

Dodawanie nowej podkategorii 
 

W  przypadku  gdy  redaktor  zdecydował  się  na  kategorię  z  podkategoriami, 

Internetowy  Edukator  Ekologiczny  umoŜliwia  wyświetlanie  zagadnień  w  postaci 

podkategorii w dwóch opcjach: 

• 

Strony www 

• 

Spisu zagadnień, który będzie prowadził do szczegółowych informacji 

 

Szczegółowy opis róŜnic w wyborze został podany niŜej (równieŜ w formie ekranów). 

PowyŜszego wyboru redaktor dokonuje w momencie dodawania nowej podkategorii. 

 

 

 

Rys. 16 Dodawanie nowej podkategorii 

 

 

 

 

 

 

52 

W  przypadku  gdy  dodana  podkategoria  będzie  „zwykłą”  stroną  www  (opcja 

„zwykły  tekst”),  redaktor  jest  w  stanie  dowolnie  modyfikować  jej  treść  przy  pomocy 

edytora WYSIWYG i zestawu ikon: 

 

 

 

Rys. 17 Edycja strony www przy pomocy edytora WYSIWYG 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

53 

W  sytuacji,  gdy  podkategoria  została  scharakteryzowana  jako  spis  zagadnień, 

redaktor ma moŜliwość ich dopisywania w formie spisu. Dodawanie nowych zagadnień 

jest  moŜliwe  po  określeniu  nazwy  zagadnienia  i  jego  krótkiego  opisu.  Redaktor  jest 

takŜe  w  stanie  dołączyć  plik  graficzny  nawiązujący  tematyką  to  zagadnienia. 

Dopisywanie nowych zagadnień przedstawia poniŜszy ekran: 

 

 

 

 

Rys. 18 Dodawanie nowego zagadnienia do spisu 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

54 

Po dodaniu nowego wpisu redaktor powinien równieŜ dodać szczegółowy opis, 

a  takŜe  (opcjonalnie)  zdjęcie  bądź  ciekawostki  dotyczące  danego  zagadnienia.  PoniŜej 

została  zaprezentowana  moŜliwość  edycji  szczegółowego  opisu  tematu  związanego           

z oszczędzaniem wody. 

 

 

 

 
 

Rys. 19 Edycja szczegółów dotyczących  tematu związanego z oszczędzaniem wody 

przy pomocy edytora WYSIWYG 

 
 
 
 
 
 
 

 

55 

Do  modyfikowania  treści  stron  www  została  zastosowana  darmowa  biblioteka 

tinyMCE  pozwalająca  na  edytowanie  stron  www  w  postaci  edytora  internetowego 

bardzo podobnego do popularnego MSWord’a lub edytora tekstowego z pakietu Open 

Office.  

 

 

 

 

Rys. 20 Panel edytora WYSIWYG opartego na bibliotece tinyMCE 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

56 

Aby  dodatkowo  uatrakcyjnić  przeglądanie  stron  IEE,  system  umoŜliwia 

przyporządkowanie kaŜdej kategorii baneru (graficznego pliku) wyświetlanego na górze 

strony.  W  celu  zmiany  lub  nowego  przyporządkowania  baneru  naleŜy  przy  danej 

kategorii  kliknąć  na  ikonę 

,  natomiast  aby  usunąć  baner  naleŜy  kliknąć  na 

. 

Redaktor  ma  do  dyspozycji  16  plików  graficznych,  które  mogą  słuŜyć  jako  baner 

główny. 

 

 

 
 
 

Rys. 21 Moduł pozwalający na zmianę baneru graficznego dla dowolnej kategorii 

 
 

 

 

 

 

 

 

57 

Aby bezpiecznie zakończyć pracę z systemem naleŜy się wylogować klikając na 

odpowiedni przycisk (Ŝółta strzałka) 

 

 

 

Rys. 22 Wylogowanie z IEE 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

58 

ROZDZIAŁ 4 „Zaadoptuj rzek

ę

” w IEE 

 

 

Korzystając z narzędzi stworzonych na potrzeby IEE redaktor systemu jest w 

stanie zarządzać treścią informacji umieszczanych na stronach www Internetowego 

Edukatora Ekologicznego. 

PoniŜszy ekran przedstawia przykładowy wpis na podstawie materiałów 

uzyskanych od Klubu Gaja: 

 

 

Rys. 23 Wpis z dotyczący projektu „Zaadoptuj rzekę” 

 

59 

PoniŜej znajduje się przykładowy wpis zajmujący się tematyką oszczędzania wody: 

 

Co moŜesz zrobić aby zaoszczędzić wodę? 

Małe  zasoby  wody  pitnej  w  Polsce  oraz  brak  odpowiednich  zbiorników  do 

przechowywania  wody,  powodują  rokrocznie  zwiększanie  jej  deficytu.  Najbardziej 

zagroŜonymi  rejonami  kraju  są  Górny  Śląsk,  Lublin,  Łódź,  okolice  Radomia  i  Kielc  

(M.  Nowicki,  Strategia  ekorozwoju  Polski).  Zmieniając  swoje  codzienne  nawyki 

moŜesz skutecznie zaoszczędzić wodę, oto kilka wskazówek: 

• 

Zakręcaj kran podczas mycia zębów,  w ten sposób zaoszczędzić około 10 litrów 

wody. 

• 

Obieraj  owoce  i  warzywa  ze  skórki  przed  ich  umyciem,  oszczędzisz  około  7,5 

litrów wody na minutę.  

• 

Myj się pod prysznicem zamiast w wannie, oszczędzisz  nawet 80 litrów wody. 

• 

Nie myj naczyń pod bieŜącą wodą. 

• 

Włączaj  zmywarkę  lub  pralkę  wtedy,  gdy  mają  one  pełny  ładunek,  jest  to 

oszczędniejsze  w  porównaniu  z  myciem  naczyń  i  praniem  przy  częściowo 

zapełnionym urządzeniu.  

• 

Nowoczesne pralki mogą zmniejszyć zuŜycie wody o jedną trzecią miesięcznie, 

w przeliczeniu na czteroosobową rodzinę.  

• 

Podlewaj  ogród  wczesnym rankiem lub wieczorem, kiedy słońce nie powoduje 

tak wielkiego  parowania. 

• 

Podczas  mycia  samochodu  bieŜącą  wodą  zuŜywa  się  20  -100  litrów  wody  Do 

mycia  samochodu  uŜywaj  gąbki  i  wiadra,  w  ten  sposób  ilość  zuŜytej  wody 

zmniejszy się o ok. 80%. 

• 

Znaczne ilości wody zuŜywa się kaŜdego dnia do spłukiwania ubikacji. MoŜesz 

zmniejszyć ilość wody zuŜywanej w trakcie kaŜdego spłukiwania, umieszczając 

w zbiorniku pływak lub plastikowa butelkę wypełnioną wodą

.

 

 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

60 

Dalsza  rozbudowa  Internetowego  Edukatora  Ekologicznego  oraz  jego 

dostosowywanie  do  szczegółowych  wymogów  konkretnych  instytucji  czy  organizacji 

nie  będzie  sprawiała  kłopotu  ze  względu  na  przyjętą  podczas  projektowania  prostotę 

oraz  intuicyjne  oznaczenie  składników  bazy  danych.  PoniewaŜ  zaprojektowany                

i  zrealizowany  system  cechuje  się  prostotą,  nie  będzie  on  wymagał  duŜego  wkładu 

finansowego dla organizacji starających się o przystosowanie istniejącej struktury bazy 

danych a takŜe interfejsu do własnych wymogów.  

Projektowany system (baza danych) jest strukturą, która z powodzeniem została 

zaimplementowana  na  potrzeby  projektu  „Zaadoptuj  rzekę”.  PoniewaŜ  ostatecznym 

beneficjentem  tegoŜ  systemu  są  ludzie  młodzi,  szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na 

administrację  systemu i jego redagowanie odpowiadające „wymogom” współczesnego 

młodego  człowieka.  Istotną  sprawą  jest  zrealizowanie  portalu,  który  nie  tylko  będzie 

zawierał  „suchą”  wiedzę  odnośnie  wielu  zagadnień  ekologicznych, ale głównie wiedzę 

przekazywał w sposób przyswajalny dla ludzi młodych.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

61 

Podsumowanie 

 

Celem  niniejszej  pracy  było  stworzenie  projektu  bazy  danych  oraz  systemu, 

którego  zadaniem  będzie  łatwe  i  proste  gromadzenie  i  wymiana  informacji 

ekologicznych..  Zaprojektowany  i  zrealizowany  Internetowy  Edukator  Ekologiczny 

(IEE)  ma  na  celu  przede  wszystkim  rozwijanie  świadomości  ekologicznej  u  ludzi 

młodych, czyli głównie dzieci i młodzieŜy. Istotnym aspektem tej edukacji jest odejście 

od  typowego  przekazywania  wiedzy  metodą  „suchych  faktów”  i  czysto  naukowego 

podejścia,  na  rzecz  podejścia  problemowego.  Innymi  słowy  uŜytkownik  systemu 

(zarówno  uczeń  szkoły  podstawowej  jak  i  licealista)  ma  szansę  posiąść  wiedzę 

(niekiedy  nawet  specjalistyczną)  przeglądając  strony  www  o  tematyce  ekologicznej. 

Przykładowo  osoba,  która  chciałaby  poznać  odpowiedź  na  pytanie  „Jak  bezpiecznie 

umyć  zęby  w  rzece?”,  otrzyma  równieŜ  szereg  informacji  związanych  z  zagroŜeniem 

dla  rzeki  ze  strony  środków  chemicznych,  klasyfikacji  tych  zagroŜeń  i  przede 

wszystkim  ich  zapobieganiu.  Model  ten  wydaje  się  być  bardziej  „przyswajalny”  dla 

młodej osoby niŜ model tradycyjny.  

Jednym  z  załoŜeń  przy  implementacji  IEE  była  łatwość  obsługi  zarówno jeŜeli 

chodzi  o  uŜytkownika  systemu  (osobę  szukającą  informacji)  jak  i  redaktora 

sprawującego  nadzór  nad  treściami  wyświetlanymi  na  stronach  www.  Wydaje  się  Ŝe 

załoŜenie to zostało spełnione.  

Przedstawiona w niniejszej pracy struktura bazy danych daje się w łatwy sposób 

zaadoptować  i  dostosować  do  innych  projektów  związanych  np.  z  tematem  ekologii. 

Proste  i  intuicyjne  oznaczenie  pól  w  tabelach  bazy  danych  nie  powinny  sprawiać 

kłopotu osobom pragnącym dostosować tą strukturę do własnych wymagań. Co istotne 

–  ze  względu  na  niewielką  ilość  tabel  i  pól,  praca  wykonana  w  celu  przystosowania 

bazy  do  innych  implementacji  nie  będzie  wiązała  się  z duŜym nakładem finansowym. 

Załączony do pracy schemat relacji w strukturze bazy danych dodatkowo ułatwia dalszą 

rozbudowę..  

MoŜna  zatem  stwierdzić,  iŜ  zaprezentowany  struktura  bazy  danych  wraz             

z  odpowiednio  zaimplementowanym  interfejsem  do  jej  obsługi  moŜe  być                       

z  powodzeniem  wdroŜona  do  projektów  nie-informatycznych,  a  skupiających  się 

głównie  na  ekologicznych  aspektach  Ŝycia  codziennego  i  edukacji  ekologicznej. 

Ś

wiadczy  o  tym  przystosowanie  systemu  do  prezentacji  projektu  „Zaadoptuj  rzekę” 

realizowanego przez zajmujący się tematyką ekologii Klub GAJA. 

 

62 

Spis rysunków 

 
Rys.1. Przykład relacji jeden-do-jednego...................................................................12 

Rys.2. Przykład relacji jeden-do-wielu......................................................................  13 

Rys.3. Przykład relacji wiele-do-wielu......................................................................  14 

Rys.4. Schemat systemu zarządzania bazą danych....................................................  17 

Rys.5. Relacje między tabelami w projektowanym systemie bazy danych............... 38 

Rys.6. Strona główna Internetowego Edukatora Ekologicznego...............................  42 

Rys.7. Nawigacja w IEE............................................................................................ 

43 

Rys.8. Przykładowy wpis w IEE................................................................................  44 

Rys.9. Formularz zgłoszeniowy.................................................................................  45 

Rys.10. Wyszukiwarka w IEE...................................................................................  46 

Rys.11. Wyniki wyszukiwania dla frazy „zasoby” w IEE.........................................  47 

Rys.12. Zestaw ikon wykorzystywanych do edycji stron www ...............................  48 

Rys.13. Panel logowania do IEE................................................................................  48 

Rys.14. Strona główna systemu IEE (widok administratora)....................................  49 

Rys.15. Dodawanie nowej kategorii..........................................................................  50 

Rys.16. Dodawanie nowej podkategorii....................................................................  51 

Rys.17. Edycja strony www przy pomocy edytora WYSIWYG............................... 52 

Rys.18. Dodawanie nowego zagadnienia do spisu....................................................  53 

Rys.19. Edycja szczegółów dotyczących  tematu związanego z oszczędzaniem 

             wody przy pomocy edytora WYSIWYG......................................................  54 

Rys.20. Panel edytora WYSIWYG opartego na bibliotece tinyMCE.......................  55 

Rys.21. Moduł pozwalający na zmianę baneru graficznego dla dowolnej  

  kategorii....................................................................................................... 

56 

Rys.22. Wylogowanie z IEE......................................................................................  57 

Rys.23. Wpis z dotyczący projektu „Zaadoptuj rzekę”.............................................  58 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 

63 

Spis tabel 

 
Tabela.1.     

LOGOWANIE – tabela przechowująca informacje dotyczące logowania..............  36 

 

Tabela.2.    

BANER – tabela przechowująca informacje dotyczące banerów graficznych......... 36 

 

Tabela.3.    

KATEGORIA – tabela przechowująca informacje dotyczące  

kategorii zagadnień ekologicznych............................................................................  37 

 

Tabela.4.   

PODKATEGORIA - tabela przechowująca informacje dotyczące  

podkategorii zagadnień ekologicznych......................................................................  37 

 

Tabela.5.   

OPIS_ZAGADNIENIA - tabela przechowująca szczegółowe informacje  

dotyczące zagadnień ekologicznych..........................................................................  37 

 

Tabela.6.   

TRESC -   tabela przechowująca informacje dotyczące  

poprawnego wyświetlania treści stron www wykorzystywanych w IEE..................  38 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

64 

Bibliografia 

Literatura: 

Buyens J. , „Bazy danych w Internecie krok po kroku” Warszawa 2000 

Date C. „Wprowadzenie do systemów baz danych” , Wydawnictwo Naukowo 
Techniczne Warszawa 2000 

Delobel C. , Adiba M.  „Relacyjne bazy danych”, Warszawa 1989 

Dragan R.: Maestro Commerce Suite 4.0, 2001 

Dudek W. „Bazy danych SQL: teoria i praktyka”, Helion, Gliwice 2006 

Figura  D.  ,  „Obiektowe  bazy  danych”  Akademicka  Oficyna  wydawnicza  PLJ 
Warszawa 1996 

Michalkiewicz 

A. 

„Rozwój 

Społeczeństwa 

Informacyjnego”, 

biuletyn 

Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie,  Olsztyn 2004 

Munro J: Net.Commerce Start, 2003 

Pająk  I.  ,  Pająk  G.  ,  Lasiński  K.,  „Wprowadzenie  do  projektowania  baz  danych”, 
Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej 1998 

Popowska H. , Stefaniak B. , Wysocki A. , „Zagraniczne bazy danych : moŜliwości 
i warunki ich wykorzystania”, Wrocław 1991 

Riordan R.  „Designing relational database systems”, Rm Warszawa 2000. 

Ratuszniak  P.  ,  Khadzhynov  W.  „Bazy  danych”  Wydawnictwo  Uczelniane 
Politechniki Koszalińskiej , Koszalin 2005 

Stones R. , Matthew N. , „Bazy danych i MySQL : od podstaw”, Gliwice 2003 

Welling  L.  ,  Thompson  L.  „PHP  i  MySQL  –  Vademecum  profesjonalisty”  Helion 
2003 

 

 

 

 

 

 

 

 

65 

Zasoby internetowe 

1. 

http://www.wikipedia.pl

 

2. 

http://www.klubgaja.p

l 

3. 

http://binboy.sphere.pl

 

4. 

http://www.navicat.de

 

5. 

http://www.php.net

 

6. 

http://www.mysql.com

 

7. 

http://www.tinymce.moxiecode.com

 

8.  http://www.skryptoteka.pl 
9.  http://www.js.webhelp.pl 
10. http://www.kurshtml.boo.pl 

 

 
Inne: 
 
Materiały Klubu Gaja, 

„Tworzenie  struktur  i mechanizmów handlu elektronicznego w Polsce”, Dokument 
opracowany  przez  Instytut  Logistyki  i  Magazynowania  oraz  Ministerstwo 
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Poznań – Warszawa, czerwiec 2003 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

66 

Abstrakt 

 

Celem niniejszej pracy magisterskiej było stworzenie projektu bazy danych oraz 

systemu,  którego  zadaniem  będzie  łatwe  i  proste  gromadzenie  i  wymiana  informacji 

ekologicznych..  Zaprojektowany  i  zrealizowany  Internetowy  Edukator  Ekologiczny 

(IEE)  ma  na  celu  przede  wszystkim  rozwijanie  świadomości  ekologicznej  u  ludzi 

młodych, czyli głównie dzieci i młodzieŜy.  

Przy  implementacji  IEE  jednym  z  głównych  załoŜeń  była  łatwość  obsługi 

zarówno  jeŜeli  chodzi  o  uŜytkownika  systemu  (osobę  szukającą  informacji)  jak              

i  redaktora  sprawującego  nadzór  nad  treściami  wyświetlanymi  na  stronach  www.  IEE 

został  zrealizowany  z  uŜyciem  wyłącznie  darmowych  narzędzi  takich  jak  PHP, 

MySQL, tinyMCE, HTML. 

Przedstawiona  w  niniejszej  pracy  struktura  bazy  danych  z  odpowiednio 

zaimplementowanym  interfejsem  moŜe  być  z  powodzeniem  wdroŜona  do  projektów 

nie-informatycznych..  Internetowy  Edukator  Ekologiczny  został  zrealizowany  we 

współpracy  z  zajmującym  się  tematem  ekologii  Klubem  GAJA.  Na  potrzeby 

prezentowanej  pracy  magisterskiej  Internetowy  Edukator  Ekologiczny  został 

dostosowany do projektu „Zaadoptuj rzekę” realizowanego przez Klub GAJA. 

 
 

 

Abstract 

The main purpose of this master’s thesis was to create a project of data-base 

system, which one of the main aims was to provide and present ecological data. 

Designed and implemented Web Ecological Educator (IEE) is mainly focused on 

developing ecological knowledge especially as far as young people are concerned. 

According to the system implementation one of the most important points was to 

enable users to navigate easily. From administrator’s point of view one of the most 

important aspects was to simply maintain the system. IEE was designed using only 

freeware tools such as PHP, MySQL, tinyMCE, HTML. 

Due to structure presented in this master’s thesis of data-base, it can be simply 

initiated also in non-computer science projects. One of them (selected for 

implementation) is “Adopt Your River” Project - running and guiding by ecological 

GAJA club.