Tytuł oryginału THE STAINLESS STEEL RAT SINGS THE BLUES
ROZDZIAŁ l
Wejście na ścianę nie było łatwe, ale spacer po suficie okazał się zgoła niemożliwy. Dopóki 
nie odkryłem, że zabieram się do tego w niewłaściwy sposób. Sprawa okazała się prosta, gdy 
już na to wpadłem. Trzymając się rękami sufitu, nie mogłem poruszać stopami. Musiałem 
wyłączyć rękawiczki molekularne i zawisnąć na samych podeszwach. Krew mi chlusnęła do 
głowy - i nic dziwnego - przynosząc z sobą falę mdłości i panicznego lęku.
Co ja tu robiłem, uwieszony głową w dół z sufitu Mennicy, obserwując, jak maszyna wybija 
na dole monety pół miliona kredytek sztuka? Dzwoniły i spadały do czekających koszy - na to 
pytanie zatem odpowiedź była jasna. O mało nie spadłem razem z nimi, kiedy odciąłem 
zasilanie w jednej stopie. Gigantycznym krokiem przeniosłem ją do przodu i wyrżnąłem o 
sufit, włączając z powrotem energię wiążącą. Generator w bucie emitował pole tej samej 
energii, która trzyma razem molekuły, i zamieniał mi stopę, przynajmniej czasowo, w 
kawałek sufitu. Dopóki działało zasilanie. Jeszcze kilka długich kroków i byłem nad koszami. 
Starając się ignorować zawroty głowy, pogmerałem ręką przy pasku i wyciągnąłem kabel 
spod wielkiej klamry. Złamałem się w pół, aby dosięgnąć sufitu, wdusiłem o mur guzik na 
końcu kabla i uruchomiłem pole wiązania. Chwyciło jak diabli i mogłem uwolnić stopy. 
Wisiałem teraz prawym bokiem do góry, kołysałem się i czułem, że z rumianej twarzy 
wysącza mi się krew.
- Do roboty, Jim, bez opieprzania się -pouczyłem sam siebie. - Lada moment włączy się 
alarm.
Jak na zawołanie zahuczały dzwonki, rozbłysły światła i ściany zadygotały od ryku syreny. 
Nie powiedziałem do siebie: a nie mówiłem? Szkoda było czasu. Kciuk na guzik zasilania i 
potwornie silna, prawie niewidoczna linka mono-molekularna wyskoczyła ze szczękiem z 
klamry i błyskawicznie spuściła mnie na dół. Zastopowałem, kiedy moje rozpostarte ramiona 
dotknęły monet. Otworzyłem neseserek i ciągnąłem go z brzękiem przez monety, dopóki nie 
wypełnił się błyszczącymi, roziskrzonymi ślicznotkami.
Zamknąłem i zaplombowałem, maleńki silniczek za-bzyczał i przyciągnął mnie z powrotem 
do sufitu. Stopy rąbnęły o mur i przywarły; wyłączyłem zasilanie wyciągarki. W tym 
momencie otworzyły się pode mną drzwi.
- Chyba jest tu ktoś! - zawołał strażnik, a spluwa w jego ręku gorączkowo węszyła za ofiarą. - 
Alarm się włączył.
- Możliwe, ale nikogo nie widać - stwierdził drugi.
Patrzyli w dół i dookoła siebie. Ani razu durnie nie podnieśli wzroku. Liczyłem na to. 
Czułem, że twarz mi zalewa pot. Zbiera się. Kapie.
Ze zgrozą patrzyłem na krople potu rozpryskujące się na hełmie strażnika.
Stalowy Szczur śpiewa bluesa 7
- Sąsiednie pomieszczenie! - krzyknął zagłuszając plusk.
Wybiegli na korytarz, drzwi się zamknęły. Przeczłapałem na drugi koniec sufitu, spełzłem po 
ścianie i opadłem bez sił na podłogę.
- Dziesięć sekund, ani chwili dłużej - upomniałem siebie. Wola przeżycia to straszny tyran. 
To co kiedyś wyglądało na genialny pomysł, może i było nim naprawdę. Teraz jednak 
żałowałem, że ta krótka wzmianka w ogóle wpadła mi w oko.
„Uroczyste otwarcie nowej Mennicy na Paskönjaku... planecie często zwanej Kuźnią Złota... 
Pierwsza w historii emisja monet półmilionowych... Dostojnicy i media..."
To było niczym salwa z pistoletu startowego dla sprintera. Spakowałem się natychmiast. 
Tydzień później opuściłem terminal kosmoportu na Paskönjaku z neseserkiem pod pachą i 
fałszywą legitymacją prasową w kieszeni. Nawet widok zmasowanych oddziałów wojska i 
gotowych na wszystko agentów ochrony nie wyleczył mnie z szaleństwa. Aparatura w 
neseserze była odporna na wykrycie przez wszelkie znane detektory; w czasie prześwietlania 

pokazywał absolutnie fałszywy obraz swojej zawartości. Krok miałem lekki, a uśmiech 
szeroki.
Teraz twarz moja była szara, a kiedy zmusiłem się do złapania pionu, nogi mi dygotały ze 
zmęczenia.
- Spokojne oczy, wzrok skupiony... mina niewiniątka.
Łyknąłem pigułkę spokoju i skupienia w polewie z benzedryny błyskawicznej. Jeden, dwa, 
trzy kroki ku drzwiom, twarz rozpromieniona dumą, chód dostojny, sumienie czyste.
Nałożyłem odjazdowe okulary z klejnotami i wyjrzałem przez drzwi. Ultrasoniczny obraz był 
zamazany. Lecz na tyle wyraźny, że zdołałem rozróżnić biegnące sylwetki. Kiedy zniknęły, 
nacisnąłem klamkę, wyślizgnąłem się i zamknąłem drzwi za sobą.
Reszta mojej grupy żurnalistów cofała się w głąb korytarza przed rozwrzeszczanym tłumem 
ochroniarzy wymachujących im przed nosem bronią. Wykonałem obrót, stanowczym krokiem 
pomaszerowałem w przeciwnym kierunku i zniknąłem za hakiem.
Tamtejszy strażnik opuścił pukawkę i wycelował w klamrę mojego paska.
- La necesejo estas ci te? - spytałem z przymilnym uśmiechem.
- Coś pan powiedział? Co pan tutaj robi?
- Naprawdę? - Parsknąłem przez rozszerzone nozdrza. - Kiepsko wyglądamy z edukacją, a 
zwłaszcza znajomością esperanta, co? Jeśli musi pan wiedzieć - mówiąc wulgarnym 
żargonem tej planety, powiedziano mi, że znajdę tutaj kibel dla panów.
- Nic podobnego. W drugim końcu.
- To naprawdę zbytek uprzejmości z pańskiej strony.
Pokazałem mu plecy i wyruszyłem nieśmiało w przeciwnym kierunku. Nie zdążyłem 
postawić trzeciego kroku, kiedy rzeczywistość przedarła się do ospałych zwojów mózgowych 
strażnika.
- Dokąd to, wracaj pan!
Stanąłem jak wryty, obróciłem się do niego i wyciągnąłem rękę.
- Tam? - spytałem. Miotacz gazu, który ukryłem w dłoni odwracając się plecami, wydał 
krótkie syknięcie. Facet zamknął oczy i sflaczał na posadzkę. Wyciągnąłem mu gnata z 
bezwładnych rąk i przytuliłem do śpiących piersi; nie był mi potrzebny. Przemknąłem obok i 
łokciem pchnąłem wejście na schody zapasowe. Zamknąłem drzwi, podparłem je plecami i 
wziąłem głęboki oddech. Z zestawu prasowego wyszarpnąłem mapę i wbiłem palec w punkt 
oznaczający klatkę schodową. Teraz na dół, do magazynów... gdzieś niżej rozległy się kroki.
W górę. Po cichu na palcach. Zmiana planu była konieczna z winy syreny alarmowej, która 
zakorkowała mi tłumem ludzi prostą drogę ucieczki. W górę, pięć, sześć pięter, do miejsca, 
gdzie schody kończyły się drzwiami z napisem KROV. Pewnie dach w miejscowym 
narzeczu.
Unieszkodliwiłem trzy rozmaite alarmy, kopnąłem drzwi na oścież i wyskoczyłem za próg. 
Rozejrzałem się po typowym bałaganie na dachu: zbiorniki z wodą, wentylatory, jednostki 
napowietrzania - i słusznych rozmiarów kominy wypluwające skażenia. Bosko.
Wrzuciłem trefną broń i narzędzia do torby ze szmalem, słysząc pożegnalny brzęk monet. 
Przekrzywiwszy klamrę od paska, rozpiąłem ją, po czym wyjąłem bęben z silnikiem. 
Przyczepiłem wtyczkę pola molekularnego do torby i spuściłem wszystko na przewodzie w 
głąb komina. Sięgnąłem możliwie najniżej i przytwierdziłem mechanizm bębna do ścianki 
rury.
Gotowe. Powisi sobie tutaj, ile trzeba. Póki nie opadną emocje. Można powiedzieć - depozyt, 
który czeka na podjęcie. Uzbrojony tylko w minę niewiniątka, wróciłem tą samą drogą 
schodami na parter.
Drzwi się otworzyły i zamknęły bezszelestnie. Zobaczyłem strażnika, stał plecami do wejścia 
i można było otrzeć się o niego. Co też uczyniłem, klepnąwszy go w ramię. Wrzasnął jak 
opętany, odskoczył w bok, obrócił się i wymierzył do mnie z pistoletu.

- Nie chciałem pana przestraszyć - zaintonowałem słodkim głosem. - Chyba odłączyłem się 
od mojej ekipy. Grupa dziennikarzy...
- Sierżancie, mam tu jednego - wymamrotał do mikrofonu na ramieniu. - Ja, tak, szeregowiec 
Izmet, posterunek jedenaście. Dobra. Przytrzymać go. Rozumiem. - Wycelował mi między 
oczy. - Nie ruszać się!
- Nie mam zamiaru, panie władzo. Proszę mi wierzyć.
Zacząłem podziwiać paznokcie na moich palcach, wyrwałem kilka nitek z kurtki, gwizdałem; 
starałem się ignorować migoczącą mi przed nosem lufę. Skądś doleciał łomot buciorów i 
pojawił się oddział na czele z sierżantem o okrutnej twarzy.
- Witam, sierżancie. Może mi pan powiedzieć, dlaczego pański żołnierz mierzy do mnie z 
pistoletu? A zresztą, dlaczego wszyscy do mnie mierzycie ze swej śmiercionośnej broni?
- Odebrać mu neseser. Zakuć go. Idziemy. - Coś małomówny typek z tego sierżanta.
Winda, do której mnie zapędzili, nie była zaznaczona na mapie dla dziennikarzy. Nie 
napomykała ona też o licznych poziomach poniżej parteru, które wdzierały się głęboko we 
wnętrzności planety. W czasie jazdy czułem rosnący ucisk w uszach - gmach musiał liczyć 
sobie całe mnóstwo pięter podziemnych, tyle co drapacze chmur przeważnie nad ziemią, 
myślałem. Żołądek również podszedł mi do gardła, gdy dotarło do mnie, że najwyraźniej 
porwałem się z motyką na słońce. Wykopali mnie na którejś z podziemnych kondygnacji, 
powlekli przez ciąg zaryglowanych i okratowanych bram. Na koniec trafiłem do pojedynczej, 
przygnębiającej celi. Nagiej, jak każe tradycja, z żarówkami bez osłony i taboretem. 
Oklapłem nań i westchnąłem głęboko.
Próby nawiązania przeze mnie rozmowy olano, tak samo jak moją kartę prasowe. Gwizdnęli 
mi ją razem z butami - a potem kazali oddać resztę rzeczy. Naciągnąłem kaftan z szorstkiej 
czarnej juty, który mi podarowali w prezencie, zagłębiłem się w stołek i usiłowałem nie 
walczyć na spojrzenia z moimi klawiszami.
Szczerze mówiąc, wpadłem w kanał, który jeszcze się pogłębił, kiedy efekty przeżucia 
kapsułki spokoju i skupienia poczęły się zacierać. Tuż przed upadkiem mojego morale na dno 
głośnik wy skrzeczał niezrozumiałe instrukcje i odstawiono mnie do innego pomieszczenia. 
Światła i taboret były identyczne - ale tym razem tkwiły naprzeciw stalowego pulpitu, za 
którym rozwalał się oficer o jeszcze bardziej stalowych oczach. Jego piorunujący wzrok 
wystarczył za przemowę, gdy omiótł ręką moje ubranie, torbę i buty, poddane szczegółowej 
rewizji.
- Nazywam się pułkownik Neuredan - wyskrzeczał. -Wpadłeś jak śliwka w kompot.
- Zawsze traktujecie w ten sposób dziennikarzy galaktycznych?
- Twoja legitymacja jest podrobiona. - Głos Neuredana był tak ciepły jak dźwięk trących o 
siebie kamieni. -Twoje buty zawierają emitery pola wiązania...
- Prawo tego nie zabrania!
- Na Paskönjaku zabrania. Nasze prawo zabrania wszystkiego, co zagraża bezpieczeństwu 
Mennicy i galaktycznym kredytkom, które się w niej wytwarza.
- Nie zrobiłem nic złego.
- Wszystko, co zrobiłeś, jest złe. Próba wprowadzenia w błąd ochrony za pomocą fałszywej 
tożsamości, ogłuszenie strażnika, wtargnięcie do Mennicy bez nadzoru - to wszystko są 
zbrodnie według naszego prawa. Za dotychczasowe uczynki grozi ci czternaście 
jednoczesnych kar dożywotniego pierdla. - Ponury głos pułkownika zrobił się jeszcze bardziej 
ponury. - Ale czeka cię też coś gorszego...
- Co może być gorszego od czternastu dożywoci? -Mimo usilnych starań o zachowanie 
spokoju słyszałem, że głos mi zadrżał.
- Śmierć. Kara za kradzież w Mennicy.
- Ja niczego nie ukradłem! - Teraz zdecydowanie się załamał.
- To się zaraz okaże. Kiedy zapadła decyzja bicia monet po pół miliona kredytek, podjęliśmy 

wszelkie środki
ostrożności celem zapobieżenia kradzieży. Integralną część struktury monety stanowi 
transponder, który nasłuchuje określonego sygnału na określonej częstotliwości. Włącza się i 
ujawnia lokalizację monety.
- Kretyństwo - odparłem z większą odwagą, aniżeli czułem. - Tutaj nic z tego nie wyjdzie. 
Przy takiej ilości wybitych monet...
- Wszystkie leżą bezpiecznie za trzema metrami litego ołowiu. Odpornego na 
promieniowanie. Jeśli będą gdzieś jakieś inne monety, sygnał się odezwie.
Jak na zawołanie rozległo się dalekie bicie w dzwony. Po stalowej twarzy śledczego przebiegł 
lodowaty uśmiech.
- Sygnał - zakomunikował. Dłuższą chwilę siedzieliśmy w milczeniu. Raptem otworzyły się 
drzwi i wpadający agenci rzucili na biurko bardzo znajomą torbę. Pułkownik bez pośpiechu 
uniósł jeden koniec i z brzękiem wysypał monety na blat stołu.
- A więc tak wyglądają. Nigdy...
- Milczeć! -zagrzmiał. - Wyniesiono je z tłoczni. Dyndały w kominie wytapiacza. Razem z 
innymi rzeczami.
- To niczego nie dowodzi.
- To dowodzi wszystkiego! - Błyskawicznie jak wąż pochwycił moje dłonie i huknął nimi o 
jakąś płytkę na biurku. W tej samej chwili w powietrzu zajaśniał hologram moich odcisków 
palców.
- Znaleźliście jakieś odciski na monetach? -rzucił przez ramię.
- Całe mnóstwo - odparł bezcielesny głos.
Z kolei wybrzuszył się kawałek biurka, ukazując coś jakby odbitki fotograficzne. Pułkownik 
zerknął na nie i drugi raz poczułem strach na widok jego lodowatego uśmiechu, gdy cisnął 
zdjęcia do szczeliny. W powietrze wyskoczył drugi hologram i popłynął bliżej pierwszego. 
Pułkownik musnął konsolę i oba hologramy połączyły się ze sobą.
Podwójny obraz zamigotał i stopił się w jeden.
-Identyczne! -oznajmił z tryumfem. –Teraz mi możesz podać imię i nazwisko, jeśli chcesz. 
Unikniemy błędu na nagrobku. Ale tylko jeśli chcesz.
- O co panu chodzi z tym nagrobkiem? Jaka kara śmierci? Prawo galaktyczne zabrania kary 
śmierci!
- Tu nie obowiązuje prawo galaktyczne - oznajmił śpiewnie, jakby intonując marsz żałobny. - 
Istnieje wyłącznie prawo Mennicy. Wyrok jest ostateczny.
- A proces... - wymamrotałem słabym głosem. Tańczyły mi przed oczyma wizje adwokatów, 
ripost, oskarżeń i stosu papierów.
W głosie pułkownika nie było miłosierdzia, na jego wargach nie igrał nawet ślad lodowatego 
uśmiechu.
- Karą za kradzież w Mennicy jest śmierć. Proces odbywa się po egzekucji.
ROZDZIAŁ 2
Jestem jeszcze młody - i nie zapowiadało się na to, że będę choć trochę starszy. Życie 
przestępcy nie należy do najdłuższych. Wpadłem zatem, nie doczekawszy nawet dwudziestki. 
Weteran dwóch wojen, częsty jeniec i poborowy; ten, który popadł w depresję po śmierci 
dobrego przyjaciela Biskupa i któremu imponował Mark Forer, wspaniała Sztuczna 
Inteligencja. Czy to prawda? Czy ja miałem to już za sobą? I już nic nowego w życiu mnie nie 
spotka? Koniec.
- Nigdy!!! - ryknąłem, ale dwaj agenci chwycili mnie jeszcze mocniej za ramiona i pchnęli 
przed sobą w głąb korytarza. Trzeci uzbrojony strażnik ruszył przodem i otworzył drzwi do 
celi. Czwarty z tyłu dźgał mnie lufą w nerkę.
Znali się na rzeczy i nie ryzykowali. Byli wielcy i okrutni, ja zaś mały i chudy. Dygotałem ze 
strachu i kuliłem się jeszcze bardziej. Cela stanęła otworem, strażnik z kluczami obrócił się 

do mnie i zdjął mi kajdanki.
Po czym sapnął ciężko, gdy moje kolano trafiło go w żołądek i odrzuciło w głąb celi. Zaraz 
po tym złapałem dwóch strażników obok siebie za nadgarstki i w paroksyzmie wysiłku 
skrzyżowałem ramiona. Rąbnęli się głowami; czaszki wydały należyty chrzęst. W tej samej 
chwili rzuciłem się do tyłu - i tyłem głowy trafiłem czwartego strażnika w nasadę nosa. 
Wszystko to się wydarzyło mniej więcej równocześnie.
Dwie sekundy wcześniej byłem skuty i pojmany.
Teraz jeden strażnik zniknął z pola widzenia i jęczał w celi. Dwaj inni trzymali się za głowy i 
wyli, czwarty ściskał zakrwawiony nos. Nie spodziewali się tego, odwrotnie niż ja.
Pobiegłem. Tą samą drogą, którą przyszliśmy, za próg otwartych nadal drzwi. Kiedy je 
zatrzasnąłem i zablokowałem, ucichły gniewne, chrapliwe wrzaski. Gruba tafla zatrzęsła się 
od uderzenia ciężkich ciał po drugiej stronie.
- Mam cię! - rozległ się zwycięski okrzyk i chwyciło mnie dwoje brutalnych ramion. Skąd 
miał wiedzieć, że posiadam Czarny Pas? Przekonał się o tym w bolesny sposób.
Leżał z zamkniętymi oczyma i swobodnie oddychał; nie zaprotestował, kiedy ogołacałem go 
z munduru i broni, ani nie podziękował, kiedy osłoniłem suknią z juty jego bladą skórę, 
ukrywając przed wzrokiem podglądaczy majteczki z koronki. Mundur leżał na mnie nie 
najgorzej. Też i nie najlepiej, bo czapka spadała mi na oczy. Ale jak się nie ma, co się lubi...
Pomieszczenie miało troje drzwi. Zablokowane przeze mnie dudniły i dygotały we framudze. 
Sąsiednimi weszliśmy. Na wykorzystanie kluczy nieprzytomnego strażnika do otwarcia 
trzecich wrót nie trzeba było wysokiego ilorazu inteligencji.
Prowadziły do magazynu. W głębi niknęły ciemne półki wypełnione różnościami. Niezbyt 
obiecujące - ale nie miałem wyboru. Wykonałem szybki skok z powrotem do drzwi 
wejściowych, odblokowałem je i kopnąłem na oścież, po czym dałem nura do przechowalni. 
Gdy zamykałem za sobą te ostatnie drzwi, zanim jeszcze zdążyłem założyć rygle, rozległ się 
potężny trzask i okrzyki wściekłości, kiedy napastnicy wyłamali w końcu drzwi na dole.
Zmylenie pościgu nie potrwa wiecznie. Szybki bieg wzdłuż regałów. Schować się tutaj? Nie - 
dokonają wszechstronnego przeszukania. Drzwi w drugim końcu izby, zaryglowane od 
środka. Uchyliłem je i zajrzałem do pustego pomieszczenia. Otworzyłem do końca i 
wszedłem.
I stanąłem jak wryty, kiedy strażnicy, którzy płaszczyli się na ścianie, wymierzyli do mnie jak 
jeden mąż.
- Zastrzelić go! - rozkazał pułkownik Neuredan.
- Nie mam broni! - Wyrzuciłem ręce w powietrze, a gnat wyślizgnął mi się spod pachy i 
potoczył na podłodze. Drgnęły palce na spustach - no to koniec.
- Nie strzelajcie... chcę go mieć żywego. Na razie.
Stałem tak zdrętwiały, nie oddychając, dopóki nie uspokoiły się palce na spustach. 
Podniosłem wzrok i szybko odnalazłem pluskwę na suficie. Widocznie zalęgły się we 
wszystkich pomieszczeniach i korytarzach piwnicy. Od początku mieli mnie na oku. Dobra 
robota, Jim. Pułkownik straszliwie zazgrzytał zębami i wymierzył we mnie z palca.
- Brać go. Skuć. Związać. Odprowadzić.
Zrobiono to wszystko z bezwzględną skutecznością. Powleczono mnie do celi przy 
akompaniamencie łomotu moich stóp o podłogę, rozebrano pod lufą, rzucono na beton, a na 
mnie znany już czarny worek z juty. Drzwi się zatrzasnęły i zostałem sam. Strasznie sam.
- Nie trać ducha, Jim, byłeś w gorszych tarapatach -zaszczebiotałem wesoło. Po czym 
warknąłem: - Kiedy?
Znowu kanał. Na poronionej próbie ucieczki zyskałem tylko kupę siniaków.
- To nieprawda! - wykrzyknąłem. - To się nie może tak skończyć!
- Może... i skończy się - oznajmił pogrzebowym tonem głos pułkownika i drzwi celi 
otworzyły się ponownie. Wymierzyło we mnie kilkanaście luf, a jeden ze strażników wniósł 

tacę z butelką szampana i kieliszkiem.
Nie wierząc własnym oczom przyglądałem się jak otępiały funkcjonariuszowi odkręcającemu 
drucik. Korek wyskoczył z tępym hukiem, trysnęło z szyjki i złocisty płyn wypełnił kieliszek. 
Podetknął mi go.
- Co to jest, co to jest? - zachrypiałem wybałuszając gały na fontannę bąbelków.
- Twoje ostatnie życzenie - odparł Neuredan. - Kieliszek szampana i papieros.
Wyjął jednego z paczki, zapalił i podał mi w wyciągniętej ręce. Potrząsnąłem głową.
- Nie palę - odmówiłem. Neuredan rzucił go na podłogę i rozgniótł pod obcasem. - Poza tym 
szampan i papieros nie są m o i m ostatnim życzeniem.
- Owszem, są. Forma ostatniego życzenia została ujednolicona przez prawo. Pij.
Wypiłem. Smakowało nie najgorzej. Czknąłem i oddałem kieliszek.
- Proszę o dolewkę. - Cokolwiek, by zyskać na czasie, by zebrać myśli. Patrzyłem, jak wino 
wypełnia kieliszek, a mój mózg tymczasem pozostawał ospały i pusty. - Nie opowiedział mi 
pan jeszcze... o egzekucji.
- Chcesz wiedzieć?
- Bynajmniej.
- To z przyjemnością ci opowiem. Wierz mi, odbyliśmy wszechstronne naradę w sprawie 
wyboru najwłaściwszej metody. Braliśmy pod uwagę pluton egzekucyjny, krzesło 
elektryczne, komorę gazową - omówiliśmy sporo możliwości, jakie daje prawo. Niestety, 
każda wymaga udziału kogoś drugiego, kto musi pociągnąć za spust albo przerzucić 
dźwignię, a to byłoby niezbyt humanitarne.
- Humanitarne! A co ze skazańcem?
- Nieważne. Twoja śmierć została postanowiona i odbędzie się niezwłocznie. Będzie tak: 
odprowadzimy cię do hermetycznej komory i skujemy. Wejście zamknie się na rygiel. 
Komora zostanie zalana wodą przez automatyczne urządzenie uruchamiane ciepłem twojego 
ciała. Aparatura czynna jest zawsze, zawsze włączona. Sam spowodujesz własną egzekucję. 
Czyż nie jest to bardzo, ale to bardzo humanitarne?
- Odkąd to utopienie człowieka jest humanitarne? - Może i nie jest. Ale zostawimy ci 
rewolwer i jeden nabój. Możesz sobie strzelić w łeb, jeśli wolisz.
Otworzyłem jadaczkę, aby mu powiedzieć, co myślę o ich człowieczeństwie, lecz nim 
zdołałem wymówić pierwsze słowo, pochwyciło mnie mnóstwo rąk i powlokło przed siebie. 
Kieliszek usunięto z celi, tak samo jak mnie. Do wilgotnego lochu, gdzie zapleśniałe ściany 
ociekały wodą. Skuto mi łydki kajdankami i połączono za pomocą łańcucha ze skoblem w 
ścianie. Wszyscy wyszli, został tylko pułkownik. Stał z ręką na lewarku sterowniczym 
grubych, najwyraźniej wodoszczelnych drzwi.
Wyszczerzył zęby w tryumfalnym uśmiechu, schylił się i położył na podłodze starodawny 
rewolwer. Kiedy rzuciłem się po niego, drzwi się zatrzasnęły i uszczelniły z pożegnalnym 
łomotem.
Czy to naprawdę koniec? Obróciłem rewolwer w dłoniach i zobaczyłem tępy kształt pocisku. 
Koniec Jima di Griza, koniec Stalowego Szczura, koniec wszystkiego.
Nagle usłyszałem daleki, głuchy dźwięk otwieranego zaworu i z grubej rury w suficie lunął na 
mnie wodospad
zimnej wody. Rozlewała się z bulgotem po podłodze, zakrywając mi stopy i szybko 
podnosząc się do kostek. Kiedy sięgnęła do pasa, podniosłem rewolwer na wysokość oczu i 
przyjrzałem mu się. Niewielki wybór. Woda podnosiła się miarowo. Zakrywała mi już klatkę 
piersiową i doszła do podbródka. Poczułem ciarki.
Wtem woda przestała lecieć. Była lodowato zimna, dygotałem jak centryfuga. Światło w 
wodoszczelnej armaturze ukazywało tylko betonowe ściany i szarą wodę.
- W co wy pogrywacie, bastardaĉoj - krzyknąłem. -Humanitarne tortury dla uatrakcyjnienia 
waszej humanitarnej zbrodni?

Chwilę później dostałem odpowiedź. Poziom wody zaczął się obniżać.
- Miałem rację: tortury! - zawyłem. - Najpierw tortury, potem morderstwo. I wy uważacie 
siebie za cywilizowanych? Po co to wszystko?
Ostatnia kałuża wody zabulgotała w odpływie i powoli otworzyły się drzwi. Wymierzyłem do 
nich z rewolweru. Mogę iść na dno, jeśli zabiorę ze sobą pułkownika-idiotę albo sierżanta - 
sadystę.
W uchylonych drzwiach mignęło coś ciemnego. Pistolet wypalił i kula wbiła się w toto z 
głuchym hukiem. Aktówka.
- Przestań strzelać! - zawołał męski głos. -Jestem twoim obrońcą.
- Miał tylko jedną kulę, nic panu nie grozi - usłyszałem pułkownika.
Aktówka z wahaniem wpłynęła do środka, niesiona przez siwego mężczyznę mającego na 
sobie tradycyjny, wysadzany złotem i diamentami czarny garnitur, który zdobił adwokatów w 
całej galaktyce.
- Jestem twoim obrońcą z urzędu; nazywam się Pederasis Narcoses.
- Na co mi pańska pomoc - skoro rozprawa odbędzie się po egzekucji?
- Na nic. Ale takie jest prawo. Musze cię teraz wysłuchać, aby poprowadzić twoją obronę na 
procesie.
- To jakiś obłęd - będę już gryzł ziemię!
- Zgadza się. Ale prawo tak stanowi. - Odwrócił się do pułkownika. - Muszę zostać sam na 
sam z klientem. To też jest przewidziane przez prawo.
- Macie dziesięć minut, ani sekundy więcej.
- Starczy. Za pięć minut proszę wpuścić mojego asystenta. Ma dokumenty sądowe i formularz 
testamentu.
Drzwi zatrzasnęły się z łoskotem; Narcoses otworzył aktówkę i wyjął plastykową butelkę 
wypełnioną zielonkawym płynem. Odkręcił wieczko i wręczył mi ją.
- Wypij, do dna. Potrzymam ci gnata.
Oddałem mu spluwę, wziąłem butelkę, poniuchałem i odkaszlnąłem.
- Okropne. Dlaczego mam to pić?
- Boja ci każę. To sprawa żywotnej doniosłości, a poza tym nie masz wyboru.
To była prawda - a w końcu, co za różnica? Wychłeptałem wszystko. Szampan smakował o 
niebo lepiej.
- Teraz ci wyjaśnię - oznajmił korkując butelkę i chowając ją do aktówki. - Przed chwilą 
wypiłeś trzydziesto-dniową truciznę. Jest to opracowany przez komputer kompleks toksyn, 
które na razie będą neutralne - ale które zadadzą ci straszną śmierć po upływie dokładnie 
trzydziestu dni. Jeśli nie otrzymasz antidotum. Jego skład też jest dziełem komputerów i nie 
można go odtworzyć.
Kiedy rzuciłem się na niego, odskoczył do tyłu dość żwawo. Łańcuch na mojej kostce nie 
sięgał niestety tak daleko. Strzeliłem palcami tuż przed jego gardłem.
- Jeśli przestaniesz łaskawie drapać pazurami w powietrzu, to ci wytłumaczę -powiedział 
tonem znużonej rutyny.
Zastanawiałem się, czy robił już coś podobnego wcześniej. Złożyłem ręce na piersiach i 
cofnąłem się pod ścianę.
- Teraz dużo lepiej. Choć jestem adwokatem upoważnionym do prowadzenia kancelarii na tej 
planecie, reprezentuję także Ligę Galaktyczną.
- Wspaniale. Paskönjakowie chcą mnie utopić - a pan otruć. Sądziłem, że trafiłem do 
miłującej pokój galaktyki?
- Tracisz czas. Przyszedłem, aby cię uwolnić. Liga potrzebuje przestępcy. Biegłego w swoim 
fachu i rzetelnego. Jedno pozostaje w sprzeczności z drugim. Na razie wykazałeś się 
przestępczą biegłością, dokonując zuchwałej kradzieży, która omal ci się nie powiodła. 
Trucizna gwarantuje twą rzetelność. Czy mogę wierzyć, że będziesz współpracował? 

Przynajmniej pożyjesz trzydzieści dni dłużej.
- Tak, jasne, pan jest górą. Nie mam wyboru.
- Nie masz. - Zerknął na zegarek w paznokciu małego palca i odsunął się na bok. W tym 
momencie otworzyły się drzwi, a do celi śmierci wkroczył brodaty i pyzaty młodzieniec z 
plikiem papierów.
- Znakomicie - ucieszył się Narcoses. - Masz testament? - Chłopak skinął głową. Drzwi się 
zamknęły i na powrót uszczelniły.
- Pięć minut - oznajmił adwokat.
Przybysz rozpiął zamek swego jednoczęściowego gangu. Zdjął go z siebie - i sporo ciała przy 
okazji. Garnitur był wypchany. Chłopak nie był wcale gruby, tylko szczupły i muskularny jak 
ja. Kiedy zdarł z twarzy sztuczną brodę, przekonałem się, że był do mnie uderzająco 
podobny. Mrugałem jak opętany i wbijałem wzrok we własną twarz.
- Zostały tylko cztery minuty, di Griz. Wskakuj w garnitur. Przykleję ci brodę.
Dobrze zbudowany i przystojny nieznajomy przywdział, mój zrzucony kaftan z juty. 
Przesunąłem się na bok,
a Narcoses wyjął z kieszeni klucz, pochylił się i odpiął mi kajdanki z łydki. Podał je tamtemu, 
który spokojnie kucnął i przykuł się za kostkę.
- Dlaczego... dlaczego to robisz? - spytałem chłopaka. Nie odpowiedział, po prostu sięgnął 
nade mną po rewolwer.
- Będę potrzebował drugiego pocisku - przemówił. Moim własnym głosem.
- Dostaniesz od pułkownika - odparł Narcoses. Wtedy przypomniałem sobie coś, co 
powiedział kilka chwil wcześniej.
- Nazwał mnie pan di Grizem. Pan wie, jak się nazywam?
- Wiem dużo więcej - oznajmił przyklejając mi we właściwym miejscu brodę i wąsy. - Weź 
od niego dokumenty. Wyjdziesz za mną z celi. Trzymaj gębę na kłódkę.
Zrobiłem to wszystko z dziką rozkoszą. Rzuciwszy pożegnalne spojrzenie swemu przykutemu 
sobowtórowi, ruszyłem w podskokach na wolność.
ROZDZIAŁ 3
Biegłem za Narcosesem, ściskając w rękach papiery i starając się myśleć jak na brodatego 
grubasa przystało. Straże olewały nas, z sadystyczną fascynacją przyglądały się za to, jak ich 
kolega przystępuje do zamykania hermetycznych drzwi.
- Zaczekajcie - powiedział pułkownik otwierając małe pudełko, z którego wyjął pocisk. Kiedy 
przemykałem obok, podniósł wzrok. Czułem, że pot mi tryska wszystkimi porami. Przelotne 
spojrzenie trwało chyba z godzinę. Pułkownik odwrócił się i zawołał do strażnika: - Otwieraj 
drzwi, idioto! Zamkniesz je, jak załaduję rewolwer. I sprawa skończy się raz na zawsze.
Skręciliśmy za rogiem, zabójcza gromada zniknęła nam z oczu. W milczeniu, stosownie do 
instrukcji, pokonałem za adwokatem mnóstwo strzeżonych bram, wszedłem do windy, 
opuściłem ją, a potem przekroczyłem ostatni próg i opuściłem Mennicę. Minąwszy uzbrojone 
po zęby straże, skierowaliśmy się do naziemnego pojazdu, który na nas czekał. Wówczas 
pozwoliłem sobie na westchnienie ulgi.
- Ja...
- Cisza! Do auta. W biurze pogadamy o podwyżce -nie wcześniej.
Narcoses musiał wiedzieć o czymś, o czym nie miałem pojęcia. Pluskwy detekcyjne w 
drzewach ozdobnych, obok których jechaliśmy? Mikrofony kierunkowe? Doszedłem do 
wniosku, że moje precyzyjnie zaplanowane włamanie było skazane na niepowodzenie od 
chwili, gdy je wymyśliłem.
Kierowca milczał jak grób - i był równie atrakcyjny. Obserwowałem zabudowania, które 
przesuwały się za oknem; później ukazała się okolica podmiejska. Jechaliśmy i jechaliśmy; w 
końcu stanęliśmy przed małym budynkiem na pełnych drzew peryferiach. Kiedy podeszliśmy 
do wejścia, frontowe drzwi otworzyły się, a potem zamknęły za nami, najwyraźniej 

automatycznie. To samo miało miejsce z drzwiami wewnętrznymi, na których widniał 
gustowny szyld ze złotych liter i brylantowych ćwieków PEDERASIS NARCOSES - 
ADWOKAT. Zamknęły się bezszelestnie. Obróciłem się na pięcie i pogroziłem mu palcem.
- Wiedział pan o mnie, zanim wylądowałem na tej planecie.
- Oczywiście. Od chwili, gdy twoje fałszywe dokumenty trafiły do centrali.
- Przyglądaliście się więc z założonymi rękami, jak obmyślam, planuję i dokonuję 
przestępstwa, a potem dostaję karę śmierci - i nie spróbowaliście mi przeszkodzić?
- Zgadza się.
- To zbrodnia! Jeszcze gorsza od mojej.
- Nieprawda. Zresztą w każdym przypadku mieliśmy cię wyciągnąć z tej ostatecznej kąpieli. 
Chcieliśmy tylko sprawdzić, jak sobie poradzisz.
- I jak sobie poradziłem?
- Bardzo dobrze - jak na młodzieńca w twoim wieku. Dostałeś pracę.
- Cieszę się. Ale co z moim dublerem - tym frajerem, który zajął moje miejsce?
- Ten frajer, jak o nim mówisz, to jeden z najlepszych i najdroższych cyborgów, którego 
można zdobyć za pieniądze. Które to pieniądze nie pójdą na marne, gdyż lekarz wystawiający 
w tym momencie akt zgonu znajduje się na naszej liście płac. Sprawa została zamknięta.
- Wspaniale - westchnąłem opadając bezwładnie na kanapę. -Mogę dostać coś do picia? To 
był długi dzień. Ale nic mocnego - wystarczy piwo.
- Doskonały pomysł. Napiję się razem z tobą.
Ze ściany wysunął się mały, ale dobrze zaopatrzony barek: dozownik zaserwował dwa 
schłodzone portery. Łyknąłem duży haust i mlasnąłem.
- Znakomite. Skoro mam raptem trzydzieści dni, to może się dowiem, czego żądacie ode 
mnie?
- W swoim czasie - powiedział siadając naprzeciw mnie. - Kapitan Varod przesyła ci 
pozdrowienia. I wiadomość: wiedział, że kłamiesz, obiecując rzucić życie przestępcy.
- I kazał mnie obserwować?
- Dobrze kojarzysz. Po wykonaniu dla nas ostatniego zadania staniesz się uczciwym 
człowiekiem. Albo...
- Kim pan jest, by tak mówić?! - zawołałem z kpiną i osuszyłem szklankę. - Sprzedajnym 
adwokaciną, który w teorii bierze pieniądze za wspieranie prawa. Nie kiwnęliście palcem, by 
uniemożliwić tutejszym łobuzom uchwalenie ustawy o procesie dopiero po egzekucji - a teraz 
wynajmujecie kryminalistę do popełnienia przestępstwa. Pan to nazywa praworządnością?
- Po pierwsze - oznajmił podnosząc palec na modłę adwokatów - wcale nie przyklepaliśmy 
tajnego prawa
Mennicy. - To najnowszy pomysł miejscowego zarządu, który przejawia nadmiar paranoi. Ty 
pierwszy trafiłeś tu do pierdla - i będziesz ostatni. Już mają miejsce liczne zmiany personalne. 
Po drugie - ciągnął podnosząc drugi palec -Liga bynajmniej nie przystała na przemoc ani na 
czyny kryminalne. To pierwszy podobny wypadek i skutek całej serii niezwykłych 
okoliczności. Po głębokim zastanowieniu zapadła decyzja, aby zrobić to ten jeden raz. 
Pierwszy i ostatni.
- Miliony mogą to kupić - parsknąłem z niedowierzaniem. - Może już czas, bym dowiedział 
się od pana, na czym polega moje zadanie?
- Nie... ponieważ sam tego nie wiem. Oddałem głos przeciw całej operacji, toteż zostałem 
wyłączony. Profesor Van Diver opowie ci wszystko.
- A trzydziestodniowa trucizna?
- Skontaktujemy się z tobą dwudziestego dziewiątego dnia. - Wstał i podszedł do drzwi. - 
Złamałbym swoje zasady, gdybym ci życzył powodzenia.
To był jego purytańsko-pompatyczny sposób wychodzenia. Minął się w drzwiach ze 
starszawym jegomościem z białą brodą i monoklem.

- Profesor Van Diver, jeśli się nie mylę?
- Istotnie - odparł podając mi do uściśnięcia miękkiego i wilgotnego śledzia. - Musisz być tym 
ochotnikiem o pseudonimie Jim, o którego przybyciu zostałem poinformowany, a który miał 
mnie tu oczekiwać. To dobrze, że podjąłeś się zadania, które należy określić jako dość 
naglące i skomplikowane.
- Dość naglące - przyznałem podejmując akademicki ton profesora. - Czy istnieje realna 
możliwość, bym dowiedział się czegoś o istocie przedsięwzięcia?
- Naturalnie. Posiadam niezbędne upoważnienie do przestawienia ci interpolowanej 
informacji odnośnie prze-
biegu wydarzeń i tragicznego faktu straty. Pomocy, jakiej potrzebujesz, udzieli ci druga 
osoba, której tożsamość pozostanie nieznana. Zacznę od wydarzeń, które miały miejsce nieco 
ponad dwadzieścia lat temu...
- Piwo. Muszę się odświeżyć. Napije się pan ze mną?
- Unikam napojów zawierających alkohol i kofeinę.
Kiedy napełniałem kufel, błyskał na mnie szklanym wzrokiem przez groźny monokl. 
Pociągnąłem łyk, usiadłem i dałem mu ręką sygnał do aktywności. Głos Van Divera obmył 
mnie wezbraną falą napuszonego stylu i wkrótce zapadłem w lekką drzemkę - ale bardzo 
szybko rozbudziła mnie treść wykładu. Mówił o wiele za dużo, czyniąc stanowczo zbyt wiele 
dygresji, ale poza tym była to fascynująca opowieść.
Z przedstawienia ogołoconej wersji nie miałby nawet w połowie tyle radości, a wygłoszenie 
jej trwałoby zaledwie kilka minut. Po prostu Galaksia Universitato wysłał ekspedycję na 
znane stanowisko archeologiczne w odległym zakątku Kosmosu - gdzie odkryto artefakt 
pochodzenia nieludzkiego.
- Pan mi wciska kit - odpowiedziałem. - W ciągu ostatnich trzydziestu dwóch tysięcy lat 
ludzkość zbadała większą część galaktyki i nie znalazła śladu obcej rasy.
Parsknął gromkim śmiechem.
- Nie „wciskam kitu", jak twierdzisz swoją prostą gwarą ludową. Przyniosłem ze sobą dowód 
poglądowy, zdjęcie wysłane do nas przez ekspedycję. Artefakt został odkryty w warstwie 
liczącej co najmniej milion lat i nie przypomina niczego w dowolnej bazie danych istniejącej 
w znanym wszechświecie.
Wyjął zdjęcie z wewnętrznej kieszeni i podał mi. Wziąłem je do ręki, przyjrzałem się, a 
potem obróciłem w kółko, ponieważ nie było wskazówki, gdzie góra, a gdzie dół. Dziwaczna 
plątanina kątów i figur nie przypominająca niczego, co w życiu widziałem.
- Wygląda dość obco na to, aby być obcego pochodzenia - powiedziałem. Oczy mnie 
rozbolały od patrzenia na fotografie, wiec cisnąłem ją na stół. - Do czego służy, z czego jest 
zrobiony i w ogóle?
- Nie mam najmniejszego pojęcia, bo uniwersytet nigdy go nie dostał. Mówiąc szczerze, 
artefakt zaginął w czasie podróży i musimy koniecznie go odzyskać.
- Ktoś się po partacku obszedł z jedynym obcym artefaktem we wszechświecie.
- To przekracza moje kompetencje i nie będę zabierał głosu w tej sprawie. Zostałem jednak 
upoważniony do odpowiedzialnego stwierdzenia, że artefakt trzeba odnaleźć i zwrócić. Za 
wszelką cenę - którą to kwotę mam prawo zapłacić. Oficerowie Ligi Galaktycznej zapewnili 
mnie, że ty, występujący pod pseudonimem Jim, podjąłeś się dobrowolnie odnaleźć i zwrócić 
artefakt. Przekonali mnie również, że mimo młodego wieku jesteś fachowcem w swej 
dziedzinie. Pozostaje mi tylko życzyć ci sukcesu - i czekać na ponowne spotkanie z tobą, gdy 
powrócisz z przedmiotem, na którym nam tak zależy.
Z tymi słowy opuścił pokój, a jego miejsce zajął umundurowany oficer floty. Zamknął drzwi i 
obrzucił mnie stalowym wzrokiem. Oddałem mu spojrzenie.
- Czy od pana dowiem się nareszcie, o co chodzi? -spytałem.
- Tak, u diabła - warknął. - Piekielnie kretyński pomysł - ale innego nie mamy. Jestem 

admirał Benbow, szef Departamentu Ochrony Armady Ligi Galaktycznej. Tępi naukowcy 
dopuścili do tego, że najcenniejszy przedmiot we wszechświecie wyślizgnął im się z rąk - a 
teraz my musimy zakasać rękawy i wyciągać dla nich kasztany z ognia.
Połączone metafory admirała były równie denerwujące jak akademickie dywagacje profesora. 
Czyżby jasne wyrażanie myśli stawało się sztuką zapomnianą?
- Daj pan spokój - odparłem. - Niech pan mi po prostu powie, co się stało i co mam zrobić.
- Dobrze. - Klapnął na fotel. - Jeśli to jest piwo, nie odmówię kufelka. Zresztą nie. Podwójna 
whisky wysokooktanowa, nie, potrójna. Bez lodu. Wykonać.
Robobar obsłużył nas w drinki. Admirał skończył whisky, nim ja zdążyłem unieść moje piwo.
- Słuchaj zatem. Ekspedycja, o której mowa, wracała z planetarnych wykopalisk, kiedy statek 
doznał awarii systemu łączności. Zaniepokojeni nawigacją, wylądowali na najbliższej 
planecie, która nieszczęśliwie i tragicznie okazała się Liokukae.
- Dlaczego nieszczęśliwie i tragicznie?
- Zamknij usta, otwórz uszy. Odzyskaliśmy załogę i ich statek we względnie nienaruszonym 
stanie. Ale bez artefaktu. Z pewnych powodów nie możemy zrobić nic więcej. Dlatego 
zwróciliśmy się do ciebie.
- No to proszę mi teraz ujawnić te powody.
Chrząknął i odwrócił wzrok. Nim odezwał się ponownie, przyjął pion i uzupełnił whisky w 
szklance. Gdybym nie miał oleju w głowie, powiedziałbym, że stary zasuszony pies 
kosmiczny zapomniał języka w gębie.
- Musisz zrozumieć, że naszą rolą i celem jest utrzymanie pokoju w galaktyce. Nie zawsze 
jest to możliwe. Zdarzają się osobnicy, a nawet całe grupy osób nie podzielających naszych 
celów. Ludzie gwałtowni, najwyraźniej nieuleczalnie obłąkani, którym obce jest poczucie 
odpowiedzialności. Mimo wszelkich starań pozostają odporni na nasze wysiłki i propozycje 
pomocy. - Wypił do dna i miałem uczucie, że wreszcie przybliżamy się do prawdy.
- Skoro nie możemy ich zabić - chyba rozumiesz, że tylko najwyższe władze wiedzą o tym, 
co teraz usłyszysz -staramy się, to znaczy, pilnujemy, aby, hmm, aby trafiali na Liokukae i 
żyli według własnych upodobań. Nie zagrażając spokojnym narodom związku...
- Galaktyczne wysypisko! - zawołałem. - Szafa, pod którą zamiatacie swoje śmieci, 
świętoszki! Nic dziwnego, że ukrywacie to w ścisłej tajemnicy.
- Pozbądź się much w nosie, di Griz. Czytałem twoją kartotekę - i moim zdaniem, mocno 
śmierdzi. Ale trzymamy cię za kędziory, odkąd wypiłeś truciznę, która załatwi cię za 
siedemset dwadzieścia cztery godziny. Będziesz zatem grzeczny. Zamierzam cię teraz napoić 
ohydną wiedzą o Liokukae, udostępnić ci nasze tajemnice, a potem ułożysz plan odzyskania 
skarbu. Nie masz wyboru.
- Wielkie dzięki. Jakimi środkami dysponuję?
- Niezmierzonymi, nieograniczonym funduszem, absolutnym wsparciem. Każda planeta w 
galaktyce łoży na Galaksia Universitato. Pławią się w takiej masie kredytek, że super magnat 
wygląda przy nich jak żebrak. Masz ich oskubać.
- Nareszcie mówi pan moim językiem! Zaczyna, mnie wciągać ten zatruty pomysł. Niech pan 
podrzuci archiwa -i trochę jedzenia - to zobaczę, co da się zrobić.
Niewiele, powiedziałem do siebie po godzinach wielokrotnego czytania cienkiej teczki, 
pożarłszy stos zleżałych i pozbawionych smaku kanapek. Admirał zapadł w drzemkę na 
fotelu i chrapał niczym dysza od rakiety. Nie znalazłem odpowiedzi, należało zatem postawić 
kilka pytań. Co dało mi słodką przyjemność obudzenia admirała. Kilka mocnych szarpnięć 
załatwiło sprawę i wstrętne czerwone oczy wpatrzyły się w moje ze złością.
- Lepiej, żebyś miał dobre powody do tego, co zrobiłeś.
- Mam. Co pan wie osobiście o Liokukae?
- Wszystko, bałwanie. Dlatego tu jestem.
- Wydaje się solidnie uszczelniona.

- Solidnie to za mało powiedziane. Hermetycznie uszczelniona, strzeżona, patrolowana, 
obserwowana, odizolowana, poddana kwarantannie - wybieraj, co chcesz. Armada dostarcza 
jedzenia i lekarstw. Nic nie wychodzi na zewnątrz.
- Mają własnych lekarzy?
- Nie. Zespoły medyczne mieszkają w szpitalu wewnątrz stacji lądowania - zbudowanej jak 
forteca. Nim zapytasz, odpowiedź brzmi - nie. Ta odrobina zaufania, jaka istnieje jeszcze 
między Armadą i Liokukaenami, dotyczy usług medycznych. Zgłaszają się do nas i 
poddajemy ich leczeniu. Niech tylko zaczną podejrzewać, że medycy angażują się w jakieś 
machinacje, a zaufanie pryśnie jak bańka mydlana. Choroby i śmierć będą nieuniknione.
- Skoro reszta cywilizowanej galaktyki nie ma o nich pojęcia - co oni wiedzą o nas?
- Pewnie wszystko. Nie praktykujemy cenzury. Transmitujemy całą sieć normalnych kanałów 
rozrywkowych TV oraz programy edukacyjne i aktualności. Są dobrze wyposażeni w 
odbiorniki i mogą oglądać powtórki wszystkich najbardziej obrzydliwych widowisk i seriali. 
Jest teoria, że jeśli zdołamy oszołomić ich umysły telewizyjnym chłamem, to nie będą 
rozrabiać.
- I działa?
- Może. Na pewno zaś okupują pierwsze miejsce na galaktycznej skali nieprzerwanego 
siedzenia przed szklanym pudłem.
- Latacie do nich i prowadzicie badania?
- Nie bądź głupi. W obudowie każdego odbiornika zatopiliśmy liczniki. Podsłuchują je 
orbitery.
- Mamy tu wobec tego planetę krwiożerczych, zbzikowanych fanatyków telewizji?
- Nic dodać, nic ująć.
Zerwałem się na nogi, rozsypując na dywanie suche okruchy niezjadliwej kanapki. 
Podniosłem dłonie i głos:
- To jest to!
Benbow zerknął na mnie, marszcząc czoło.
-Co?
- Sposób. Na razie tylko przebłysk koncepcji... ale wiem, że rozrośnie się i pogłębi w coś 
niewiarygodnego. Prześpię się z nią, a kiedy się obudzę, wykończę i opowiem panu ze 
szczegółami.
- Co?
- Nie bądź pan taki zachłanny. Wszystko w swoim czasie.
ROZDZIAŁ 4
Automatyczna kuchnia, na wpół zdezelowana i rozregulowana, wyprodukowała kolejną 
nieświeżą kanapkę i ciepławy kubek wodnistego kakao. Zjadłem i popiłem, a potem w głębi 
korytarza odszukałem sypialnię. Klimatyzowaną, rzecz jasna - ale okno nie było hermetyczne. 
Otworzyłem je i wciągnąłem nosem zimne, nocne powietrze. Wschodził księżyc, dołączając 
do trzech pozostałych, które stały już na niebie. Dawały w sumie całkiem interesujące cienie. 
Noga za parapet, skok do ogrodu - i byłbym daleko, nim ktokolwiek zdąży podnieść alarm.
A po dwudziestu dziewięciu dniach leżałbym w grobie. Te parę łyków, które wypiłem w 
więzieniu, naprawdę skoncentrowały moją uwagę i zagwarantowały lojalność. Czy jednak 
zdążę z tą skomplikowaną operacją w tak krótkim czasie?
Zważywszy na konsekwencje, nie miałem wyboru. Westchnąłem, zamknąłem okno i 
poszedłem spać. To był długi, ! bardzo długi dzień.
Rano przełamałem zamek na tablicy rozdzielczej w kuchni i byłem zajęty drobnymi 
ulepszeniami, kiedy wszedł admirał Benbow.
- Mogę uprzejmie zapytać, co tutaj robisz, do wszystkich diabłów?
- Chyba widać, że staram się zmusić ten złośliwy mechanizm do wyprodukowania czegoś 
innego poza zjełczałymi kanapkami ze zgniłym serem. No!

Zatrzasnąłem panel i wystukałem komendę. Pojawił się natychmiast kubek parującej kawy, a 
w ślad za nim kanapka z wieprzowiną, parująca i soczysta. Admirał pokiwał głową.
- Ta będzie dla mnie - zrób sobie drugą. A teraz opowiedz mi o swoim planie.
Opowiedziałem. Mamrocząc z pełnymi ustami.
- Wydamy trochę kredytek z tej góry pieniędzy, do której mamy dostęp. Najpierw ustawimy 
parę spraw w mediach. Chcę mieć wywiady, recenzje, plotki i mnóstwo innych rzeczy - 
wszystko na temat kapeli rockowej, która jest sensacją galaktyki.
Admirał zawył, po czym wydusił z siebie:
- Jakiej kapeli? Co ty u diabła gadasz?
- Odlotowej grupy rockowej, zwanej...
- No?
- Nie wiem. Jeszcze o tym nie myślałem. Coś odlotowego i łatwego do zapamiętania. Albo 
fikuśnego. -Uśmiechnąłem się i podniosłem w natchnieniu palec. -Mam! Gotów? Zespół się 
nazywa... Stalowe Szczury!
- Dlaczego?
- A dlaczego nie?
Admirał nie był szczęśliwy. Zmarszczył brwi i warknął, dźgając mnie palcem niczym 
prokurator.
- Jeszcze kawy. Powiesz mi zaraz, o czym mówisz, albo
cię zabiję.
- Spokojnie, admirale, spokojnie. Niech pan pamięta o nadciśnieniu. Mówię o tym, żeby się 
dostać na Liokukae z całym potrzebnym sprzętem oraz z odpowiednią pomocą. Zmontujemy 
grupę muzyków rockowych o nazwie Stalowe Szczury...
- Jakich muzyków?
- Po pierwsze ja - a resztę pan mi dostarczy. Podobno jest pan szefem Ochrony Armady Ligi 
Galaktycznej?
- Owszem. Jestem.
- To proszę wezwać swoje oddziały. Niech któryś z pańskich techników sprawdzi wszystkich 
agentów terenowych i odsieje każdego, kto brał udział w czymkolwiek, co uchodzi za akcję w 
tym cywilizowanym wszechświecie. Badanie będzie proste, ponieważ interesują nas tylko 
pod jednym względem. Skłonności do muzyki. Czy umieją grać na jakimś instrumencie, 
śpiewać, tańczyć, gwizdać albo chociaż czysto zanucić. Sporządź pan tę listę, a będziemy 
mieli kapelę.
Skinął głową nad czarną kawą.
- Nareszcie mówisz do rzeczy. Grupa rockowa złożona z agentów ochrony. Ale trzeba czasu, 
aby ich zebrać, na organizację i próby.
- Po co?
- Żebyście mieli dobre brzmienie, kretynie.
- Kto się na tym pozna? Słuchał pan kiedyś ludowej muzyki górniczej? Czy Aqua Regii i jej 
Kwaśnych Kwarków?
- Słusznie. A więc montujemy grupę i nadajemy jej taki rozgłos, że zna ją cała Liokukae...
- I słucha ich piosenek...
- I chce słuchać jeszcze więcej. Na trasie koncertowej. Która jest nierealna. Planeta podlega 
absolutnej izolacji.
- W tym zawiera się piękno mojego planu, admirale. Kiedy popularność zespołu sięga szczytu 
i jego sława dociera do najdalszych zakątków galaktyki, Szczury dopuszczają się tak 
straszliwej zbrodni, że z miejsca zostają odstawieni na tę planetę-więzienie. Gdzie spotkają 
się z entuzjastycznym przyjęciem. Bez żadnych podejrzeń. Gdzie wyśledzą i odnajdą obcy 
artefakt i przywiozą go z powrotem, abym mógł otrzymać odtrutkę. Jeszcze jedno. Zanim 
weźmiemy się do roboty, chcę trzy miliony galaktycznych kredytek. W świeżo wybitych 

monetach z Mennicy.
- Nie ma mowy -burknął. - Fundusze będą wypłacane
na bieżąco.
- Pan mnie nie rozumie. To moje honorarium za przeprowadzenie akcji. Koszty operacyjne są 
poza tym. Płacicie albo...
- Albo co?
- Albo umrę za dwadzieścia dziewięć dni i operacja umrze razem ze mną, a w pańskich aktach 
pojawi się czarna
kreska.
Osobisty interes dał mu bodźca do podjęcia natychmiastowej decyzji.
- Czemu nie? Przeładowanych forsą akademików stać na to, nawet się nie połapią. Załatwię ci 
tę listę.
Odpiął z paska słuchawkę, krzyknął do niej wielocyfrowy numer, po czym wyszczekał kilka 
krótkich komend. Nim dopiłem kawę, drukarka biurowa z brzękiem obudziła się do życia; w 
skrzynce poczęły się gromadzić arkusze papieru. Przejrzeliśmy listę i odfajkowaliśmy 
kilkanaście możliwości. Nie było nazwisk, same numery kodowe. Zakończywszy pracę, 
oddałem wykaz admirałowi.
- Będą nam potrzebne kompletne akta wszystkich, których zaznaczyliśmy.
- To są poufne i tajne informacje.
- A pan jest admirałem i może je zdobyć.
- Zdobędę - i ocenzuruję. Nie dopuszczę do tego, abyś miał poznać jakieś sekrety mojego 
Departamentu Ochrony.
- Niech je pan zachowa dla siebie, mam to gdzieś. - Co było rzecz jasna wierutnym 
kłamstwem. - Może pan ich zaopatrzyć w imiona kodowe oraz numery i nie ujawniać niczyjej 
tożsamości. Chcę tylko wiedzieć, czy mają uzdolnienia muzyczne i czy będą dobrzy w polu, 
kiedy zrobi się gorąco.
To zajęło trochę czasu. Zrobiłem sobie małą przebieżkę dla rozluźnienia mięśni. Kiedy 
później moje ubranie schło w próżniowej pralce, wziąłem gorący prysznic na zmianę z 
zimnym. Odnotowałem w pamięci, by sprawić sobie nową odzież - ale dopiero po tym, gdy 
operacja ruszy z miejsca i nabierze rozpędu. Nie było ucieczki przed śmiertelnym zegarem, 
który wystukiwał sekundy do dnia sądu ostatecznego.
- Mam listę - powiedział admirał, kiedy wróciłem do gabinetu. - Żadnych nazwisk, wyłącznie 
numery. Agenci płci męskiej są pod literą A...
- Niech zgadnę - kobiety są pod B?
Jedyną odpowiedzią było burknięcie pod nosem; admirał cierpiał na chroniczny brak poczucia 
humoru. Przerzuciłem wykaz. Skromny wybór pań, które obejmowały pozycje od Bl do B4. 
Instrumentalistki - organy piszczałkowe, nie do wiary, harmonijka ustna, tuba - i wokalistka.
- Będę potrzebował fotografii B3. A co symbolizują inne oznaczenia przy Bl? 19T, 908L i 
pozostałych?
- Szyfr - oznajmił wyrywając mi arkusz z ręki. - To tłumaczy się jako sprawna w walce 
wręcz, tamto -wyszkolona w strzelaniu z broni osobistej. Reszta to nie twój interes.
- Wspaniale, dziękuję. Nie wiem, co bym bez pana zrobił. Chyba wykorzystam tę agentkę - 
ale pod warunkiem, że nie będzie musiała targać swoich organów na plecach. A teraz 
wybierzmy kogoś z listy panów i zaczekajmy na fotografie. Poza tym jednym, A19. Obejdzie 
się bez fotografii - chce go tu widzieć natychmiast, we własnej osobie.
- Dlaczego?
- To perkusista i gra na syntezatorze molekularnym. Nie znam się na muzyce - a więc mnie 
nauczy mojej roli w tej kapeli. A19 pokaże mi, co trzeba, potem nagra kilka numerów i ustawi 
maszyny do grania różnych urywków. Ja się ograniczę do szczerzenia zębów i naciskania 
guzików. Skoro mowa o maszynach - czy pański okryty ścisłą tajemnicą serwis dysponuje na 

tej planecie naprawczymi urządzeniami elektronicznymi?
- To wiadomość poufna.
- Wszystko, co dotyczy naszej operacji, jest poufne. Ale będę musiał zająć się trochę 
elektroniką. Tutaj bądź gdzie indziej. No więc?
- Uzyskasz dostęp do urządzeń.
- Dobrze. I proszę mi powiedzieć... co to jest gastrofon albo kobza?
- Nie mam pojęcia. Czemu pytasz?
- Są tu wymienione jako instrumenty, umiejętności czy coś w tym rodzaju. Muszę się tego 
dowiedzieć.
Nasmarowany strumieniem kredytek z uniwersytetu i obsadzony pupilkami admirała 
mechanizm mojego planu zaczął się obracać na wysokim biegu. Liga faktycznie miała 
placówkę na tej planecie - pod przykrywką międzygwiezdnej firmy spedycyjnej - z 
kompletnie wyposażonym warsztatem mechanicznym i aparaturą elektroniczną. Fakt, że 
pozwolili mi korzystać ze wszystkiego, oznaczał, iż po zakończeniu operacji firma 
niewątpliwie zniknie. Grafik przesłuchań był już ustalony, agent A19 przybył najszybszym z 
dostępnych środków lokomocji. Pojawił się z lekko szklistym wyrazem oczu jeszcze tego 
samego popołudnia.
- Znam cię tylko z oznaczenia kodowego A19. Podasz mi jakieś lepsze imię, którym 
mógłbym się do ciebie zwracać? Nie musi być twoje własne.
To był zwalisty facet o kwadratowej szczęce, którą pocierał spinając mózg do działania.
- Zach - to imię kuzyna. Mów mi Zach.
- Dobra, Zach. Masz niezły dorobek muzyczny.
- Ja myślę! Przebrnąłem uczelnię zagrywaniem w kapeli. Wciąż daję występy od czasu do 
czasu.
- Dostałeś pracę. Pójdziesz teraz na wycieczkę z otwartą książeczką czekową i kupisz 
najlepszą, najdroższą i najbardziej skomplikowaną aparaturę do muzyki elektronicznej, jaką 
uda ci się znaleźć. Musi być możliwie najbardziej zwarta i zminiaturyzowana do 
mikroskopijnej wielkości. Przyniesiesz ją tutaj, a ja wszystko zmniejszę jeszcze bardziej, bo 
będziemy musieli to targać na własnych plecach. Jeśli nie znajdziesz czegoś na planecie, 
skorzystaj z galaktycznej poczty wysyłkowej. Wydawaj! Im więcej wydasz, tym lepiej!
Oczy mu zabłysły muzyczną namiętnością.
- Mówisz poważnie?
- Absolutnie. Sprawdź u Benbowa. Admirał zatwierdza wszystkie wydatki. Leć!
Poleciał - i rozpoczęły się przesłuchania. Spuśćmy zasłonę na odrażające szczegóły 
następnych dwóch dni. Najwidoczniej zdolności muzyczne i dryl wojskowy nie idą w parze. 
Musiałem ciąć i lista szybko się kurczyła. Liczyłem na duży zespół - a wychodziło na to, że 
będę miał maleńkie combo.
- To wszystko, admirale - powiedziałem i oddałem mu skrócony wykaz. - Braki ilościowe 
będziemy musieli nadrabiać jakością. To będę ja i tych troje.
Zmarszczył brwi.
- Wystarczy?
- Musi. Odrzuceni może i są wspaniałymi agentami, ale przez lata będzie mi się śniło ich 
brzmienie. W nocnych koszmarach. Niech pan weźmie wybrańców na stronę i opowie im o 
mnie i o naszej misji. Spotkam się z nimi po lunchu w sali przesłuchań.
Rozstawiałem na stole szklanki i butelki z napojami chłodzącymi, kiedy cała czwórka wpadła 
gromadnie do środka. Równym krokiem!
- Lekcja numer jeden! - zawołałem. - Rozumujcie jak cywile. Najmniejszy przejaw 
wojskowego drylu od razu nas zabije. Jasne? Rozmawialiście z admirałem? Kiwacie głowa-
mi, to dobrze, bardzo dobrze. Kiwnijcie jeszcze raz, jeśli zgadzacie się przyjmować rozkazy 
tylko ode mnie i od nikogo więcej. Znakomicie. A teraz przedstawię was sobie. Nie wolno mi 

znać waszych prawdziwych nazwisk ani funkcji, a więc wymyśliłem naprędce kilka innych. 
Pójdziemy w świat po nowemu. Gość po waszej lewej stronie, imię kodowe Zach, jest 
profesjonalnym grajkiem i uczy mnie nowych umiejętności. Od niego przede wszystkim 
zależy, czy nasz projekt ruszy z miejsca. Nazywam się Jim i niedługo będę umiał grać na 
elektronicznych zabawkach i liderować grupie. Obecna tutaj młoda dama, aktualnie zwana 
Madonetką, to wielce uzdolniony kontralt i nasza wokalistka. Przywitajmy ją serdecznie.
Obdarzyli Madonetkę oklaskami, najpierw powoli, potem coraz śmielej i radośniej, aż 
musiałem podnieść dłoń, by facetów uciszyć. Stanowili zgraję narwańców, należało ich 
rozluźnić. Madonetką miała jasną skórę i ciemne włosy; wysoka, dobrze zbudowana i dość 
atrakcyjna cizia. Uśmiechnęła się i pomachała im ręką.
- Wystarczy, początkująca kapelo. Wy dwaj ostatni, Floyd i Stingo, stanowicie resztę grupy. 
Floyd to ten wysoki, chudy gość ze sztuczną brodą - hoduje sobie prawdziwą, ale 
potrzebowaliśmy tej już teraz do zdjęć dla
kampanii reklamowej. Cudotwórcy od zarostu wynaleźli środek antydepilacyjny, który 
stymuluje porost włosów. Za trzy dni Floyd będzie miał piękną bródkę. Poza hodowaniem 
szczeciny gra na kilku instrumentach dętych, stanowiących, jeśli nie wiecie, historyczną 
rodzinę instrumentów muzycznych, w które należy dmuchać z całej siły, aby wydobyć 
dźwięk. Floyd pochodzi z odległej planety zwanej Och'aye, która cieszy się być może 
galaktyczną sławą dzięki innemu swojemu synowi o nazwisku Angus McSwiney, 
założycielowi sieci automatycznych jadłodajni McSwineya. Floyd gra na instrumencie, 
którego przeszłość okrywa mgła zapomnienia. Czasami żałuję, że nie doczekał naszych 
czasów. Prosimy cię o szybką melodyjkę na kobzie, jeśli łaska.
Słyszałem ją wcześniej, więc byłem trochę lepiej przygotowany. Floyd odemknął futerał i 
wyjął aparat podobny do wielkiego, brzuchatego pająka z dużą liczbą czarnych nóg. Zarzucił 
go na siebie, dmuchnął z całej siły i jednocześnie zaczął pompować wściekle łokciem brzuch 
robala. Patrzyłem na nich i podziwiałem straszny wyraz ich twarzy, kiedy ryk z rzeźni 
wypełnił salę.
- Wystarczy! - krzyknąłem i jęk ostatniej zarzynanej świni przeszedł w śmiertelną ciszę. - Nie 
wiem, czy ten instrument spełni jakąś rolę w czasie naszych recitali, musicie jednak przyznać, 
że niewątpliwie przykuwa uwagę. Ostatnim, choć nie mniej ważnym członkiem kapeli, jest 
Stingo. Porzuciwszy służbę, stał się całkiem niezłym adeptem gry na fidelinie. Stingo, 
prosimy o demonstrację.
Stingo uśmiechnął się po ojcowsku i pokiwał do nas ręką. Miał siwe włosy i imponujący 
brzuch. Martwił mnie jego wiek i ogólna forma, lecz admirał po dyskretnym zbadaniu danych 
zapewnił mnie, że zdrowie Stingo ma kategorii A+, że regularnie ćwiczy, że poza skłonnością 
do lekkiej nadwagi nadaje się do warunków polowych. Machnąłem na to, bo niewiele 
mogłem zrobić. Z zapisów wynikało, że Stingo wziął się za muzykę po zakończeniu aktywnej 
służby; z braku talentów kazałem przejrzeć również akta weteranów. Kiedy do niego 
dotarliśmy, ucieszył się z powrotu do firmy. Fidelina miała dwa gryfy i brzmiała dość wesoło, 
wydając szarpiąco-zgrzytliwe dźwięki, które wszystkim chyba się podobały. Stingo 
eleganckim ukłonem podziękował za uznanie.
- No, to już wszystko. Poznaliście zatem Stalowe Szczury. Są pytania?
- Tak - powiedziała Madonetka i oczy zebranych zwróciły się w jej stronę. - Jaką muzykę 
będziemy grać?
- Dobre pytanie - i wydaje mi się, że mam dobrą odpowiedź. Badania nad współczesną 
muzyką ukazują wielką rozmaitość rytmów i tematów. Niekiedy okropnych, jak w muzyce 
wiejsko-hutniczej. Czasem dość uroczych, jak u Wesołków i ich stada rozśpiewanych ptaków. 
My jednak potrzebujemy czegoś nowego i odmiennego. Albo starego i odmiennego pod 
warunkiem, że nikt tego nie słyszał od tysięcy lat. By wspomóc natchnienie, kazałem 
wydziałowi muzycznemu Galaksia Universitato przeszukać najdawniejsze bazy danych, 

jakimi dysponują. Minęły tysiąclecia, odkąd ta muzyka rozlegała się po raz ostatni. Zwykle 
bardzo słusznie.
Podniosłem garść nagrań.
- Tylko tyle ocalało po wyczerpującym teście, jakim je poddałem. Jeśli mogłem słuchać 
dłużej niż piętnaście sekund, robiłem kopię. Obecnie wysubtelnimy proces jeszcze bardziej. 
Co wytrzymamy przez pół minuty, przechodzi do następnej rundy.
Wetknąłem jeden z czarnych, mikroskopijnych chipów do odtwarzacza i rozsiadłem się 
wygodnie. Trzasnął w nas grzmot atonalnej muzyki, a nasze uszy zaatakował sopran o głosie 
maciory w ostatniej godzinie ciąży. Wyrwałem nagranie, rozgniotłem pod obcasem i 
sięgnąłem po następne.
Późnym popołudniem mieliśmy oczy podkrążone od łez, rwało nas w uszach, a nasze mózgi 
cierpły i puchły na
zmianę.
- Starczy na razie? - zapytałem słodkim głosem. Odpowiedzią był chór jęków. - Dobrze. Po 
drodze zauważyłem pijalnię „Kurz na migdałkach". Sądzę, że to tylko drobny żart i mają na 
myśli spłukiwanie kurzu z migdałków klientów. Pójdziemy sprawdzić?
- Idziemy! - zawołał Floyd i ruszył z kopyta na czele wędrówki ludów.
- Toast - powiedziałem, kiedy przybyły napoje. Podnieśliśmy szklanki. - Za Stalowe Szczury 
- oby grały długo!
Wznieśli okrzyk i wypili, a potem zażądali drugiej kolejki. Pomyślałem, że wszystko układa 
się klawo.
Tylko dlaczego byłem taki przygnębiony?
ROZDZIAŁ 5
Czułem przygnębienie, ponieważ plan był wariacki. Przewidziałem tydzień na to, by nasza 
popularność doszła do zenitu, na zdobycie paru nagród muzycznych... po czym miała nastąpić 
zbrodnia. W tak krótkim czasie musieliśmy nie tylko znaleźć jakąś muzykę, ale także 
przećwiczyć materiał i osiągnąć chociaż średni poziom. Niezłe szansę. Mogliśmy się nie 
wyrobić. Potrzebowaliśmy pomocy.
- Madonetko, małe pytanko. - Najpierw pociągnąłem piwa. - Muszę się przyznać do 
kompletnej ignorancji, jeśli chodzi o robienie muzyki. Czy jest ktoś taki, kto jakby wymyśla 
melodie i rejestruje materiał, który inni grają?
- Masz na myśli kompozytora i aranżera. To może być ten sam człowiek - ale na ogół lepiej 
rozdzielać funkcje.
- Możemy znaleźć jednego bądź obydwóch? Zach, jesteś największym profesjonalistą wśród 
nas... znasz kogoś?
- To nie powinno być trudne. Wystarczy się skontaktować z ISTOTĄ.
- Najwyższą?
- Nie z istotą. Z ISTOTĄ. To skrót Intergalaktycznego Stowarzyszenia Talentów. W muzyce 
panuje bezrobocie i nie powinniśmy mieć trudności ze znalezieniem paru zdolnych ludzi.
- No to załatwione. Od razu każę admirałowi się tym zająć.
- Niemożliwe - warknął tym swoim zwykłym, przyjaznym stylem. - Żadnych cywilów, 
żadnych osób postronnych. To ściśle tajna operacja od początku do końca.
- Na razie - ale za siedem dni zrobi się publiczna. Musimy tylko wymyślić jakąś historię dla 
mediów. Powiedzmy, że montuje się kapelę do realizacji holofilmu. Albo dla jakiejś dużej 
firmy na kampanię reklamową. Załóżmy, że McSwineys postanowili zmienić wizerunek, 
sięgnąć wyżej. Chcą się pozbyć Blimeya McSwineya i jego czerwonego pijackiego nosa, a w 
jego miejsce wziąć naszą grupę. Musi pan to zrobić - natychmiast.
Zrobił. Nazajutrz do sali prób przyprowadzono bladego i wychudzonego młodzieńca. Zach 
szepnął mi na ucho:
- Poznaję, to Barry Moyd Shlepper. Dwa lata temu napisał operę rockową Nie płucz po mnie, 

Angelino. Później nie odniósł już sukcesu.
- Pamiętam. Musical o praczce, która wychodzi za dyktatora.
- To samo.
- Witamy, Barry, witamy - oznajmiłem podchodząc do niego i ściskając mu kościstą dłoń. - 
Nazywam się Jim i jestem tutaj szefem.
- Babaryba, koleś. Babaryba - powiedział.
- Ja ciebie też babaryba. - Trzeba się będzie poduczyć żargonu muzycznego światka, jeśli 
nasz plan ma się powieść. - Wyjaśnili ci już, co tu jest grane?
- Tak jakby. Rusza świeża firma nagraniowa z ciężkim szmalem do wydania. Chcą 
sfinansować parę nowych kapel, by się załapać do branży.
- Właśnie. Ty odpowiadasz za aranże. Pokażę ci, co mamy, i nadasz temu formę.
Podałem mu słuchawki i odtwarzacz: nie byłem w stanie ponownie słuchać tych paskudztw. 
Wkładał kostki jedną po drugiej i choć wydawało się to niemożliwe, jego blada skóra robiła 
się jeszcze bledsza. Przesłuchał wszystkie. Westchnął drżącym głosem, zdjął słuchawki i otarł 
łzy z oczu.
- Mam ci powiedzieć szczerze, co o tym myślę?
- Wal.
- Cóż, nie chciałbym cię urazić, ale to naprawdę wciąga. Tchnie. Oszałamia.
- Potrafisz lepiej?
- Mój kot potrafi. I zrobić na tym forsę.
- No to wracasz z zasiłku. Do roboty!
Nie mogłem uczynić nic więcej, dopóki muzyka nie została napisana, przećwiczona, 
zarejestrowana. Tamci grali na swoich instrumentach i śpiewali, moja rola ograniczała się do 
wciskania przełącznika przed każdym kawałkiem. Potem wszystkie bębny, czynele, syreny, 
dzwony i syntezator molekularny Zacha wypalały z głośników pełną mocą, a ja trącałem 
przełączniki, które do niczego nie służyły, waliłem w klawisze na odłączonej klawiaturze. 
Kiedy więc oni robili muzykę, ja zajmowałem się bajerami.
Pociągało to za sobą konieczność obserwacji najpopularniejszych zespołów, grup i solistów. 
Część była przyjemna, reszta okropna, wszystko za głośne. W końcu wyłączyłem dźwięk i 
oglądałem wiązki laserowe, eksplozje fajerwerków
i akrobatykę fizyczną. Robiłem szkice, często do siebie mamrotałem, wydałem mnóstwo 
pieniędzy uniwersytetu.
I wbudowałem niewiarygodną ilość skomplikowanych obwodów do istniejącej elektroniki. 
Admirał niechętnie pokrył ekstra wydatki, o jakie go prosiłem, i zmodyfikowałem wszystko 
w warsztacie elektronicznym. To był całkiem zadowalający i efektywny tydzień. Na dodatek 
wydusiłem z admirała obiecaną zapłatę trzech milionów kredytek.
- Wielkie dzięki - oznajmiłem pobrzękując szóstką roziskrzonych monet wartości pół miliona 
kredytek każda. -Przyzwoite honorarium za przyzwoitą robotę.
- Lepiej zdeponuj je w skarbcu bankowym, póki jeszcze są - poradził zgryźliwie.
- Oczywiście. Kapitalna myśl.
Nadzwyczaj głupi pomysł. Banki były do rabowania i śledzenia przez władze podatkowe. 
Toteż udałem się najpierw do warsztatu mechanicznego, gdzie popracowałem trochę w 
metalu, a potem spakowałem, zawinąłem i oznaczyłem monety. Następnie poszedłem na 
spacer i na wszelki wypadek wykorzystałem mój wielki talent nie zwracania na siebie uwagi, 
aby zgubić ewentualny ogon, który mógł mi przykleić admirał. Ryzykowałem życie - w nieje-
den sposób - za ten szmal. Jeśli miałem wyjść z tego cało, chciałem, by na mnie czekał.
Dotarłem wreszcie do małej wiejskiej poczty, wybranej losowo, pod miastem. Obsługiwał ją 
krótkowzroczny i zaawansowany wiekiem jegomość.
- Ekspres kosmiczny z ubezpieczeniem międzyplanetarnym. Będzie cię to kosztowało, młody 
człowieku.

- Nie marudź, dziadku, nie marudź. Mam drobne. -Zamrugał niezrozumiale oczami i 
powtórzyłem mu to w jego rodzimym narzeczu. - Nie będzie kłopotów z opłatą, łaskawy 
panie. Musi mnie pan zapewnić, że przesyłka
dotrze natychmiast do profesora Van Divera z Galaksia Universitato. Czeka na te historyczne 
dokumenty.
Przegalafaksowałem profesorowi wcześniej, że wysyłam kilka przedmiotów osobistych, aby 
łaskawie je przechował, dopóki się nie zgłoszę. Na wypadek gdyby nie mógł opanować 
ciekawości, zalutowałem wszystko w pancernej kasecie, którą mogło otworzyć jedynie 
diamentowe wiertło. Byłem pewny, że ciekawość profesora nie sięgnie tak daleko. Paczka 
zniknęła w otworze transportera i rzuciłem się z powrotem w wir pracy.
Pod koniec szóstego dnia wszyscy byliśmy zmordowani. Barry Moyd Shlepper nie kładł się 
dwie noce pod rząd. Z zimnymi ręcznikami wokół głowy, wzmocniony kawą trójkofeinową, 
składał kilka numerów z archaicznego chłamu. Okazał się znakomitym piratem - bądź 
adaptatorem, jak lubił o sobie mówić. Zespół ćwiczył, nagrywał i znowu ćwiczył. Skupiłem 
się na kostiumach, bajerach, efektach wizualnych i byłem prawie zadowolony.
Po ostatniej przerwie zwołałem swoją gromadkę.
- Ucieszy was wiadomość, że damy teraz pierwszy występ publiczny. - Jak się spodziewałem, 
zaprotestowali jękiem i piskliwymi okrzykami. Poczekałem, aż się uspokoją. -Doskonale 
wiem, co czujecie -bo czuję to samo. Myślę, że numer bluesowy „Całkiem sama" to nasz 
najlepszy kawałek. Wiecie, że tutejszy personel bardzo nam pomógł, i jesteśmy im to winni, 
aby pierwsi poznali nasze dokonania. Zaprosiłem około trzydziestu osób, wkrótce się zjawią.
Jak na zawołanie drzwi się otworzyły i wmaszerowała gęsiego nieufna publiczność; każdy 
niósł składane krzesło. Admirał Benbow wyrywał na czele, jego adiutant targał dwa krzesła. 
Zach doglądał zajmowania miejsc i nasze przepastne studio do prób pierwszy raz zamieniło 
się w salę koncertową. Wycofaliśmy się na proscenium, przyciemniłem światła ogólne i 
rzuciłem na siebie i mój sprzęt elektroniczny mały reflektor punktowy.
- Panie i panowie, drodzy goście. Wszyscy pracowaliśmy ciężko przez ostatni tydzień i w 
imieniu Stalowych Szczurów serdecznie wam za to dziękuję.
Trąciłem przełącznik i mój wzmocniony głos powtórzył „dziękuję, dziękuję". W tym 
momencie zdusiło go gwałtowne crescendo perkusji oraz grzmot pioruna z towarzyszeniem 
kilku realistycznych błyskawic. Poznałem po wybałuszonych oczach i opadłych szczękach 
publiki, że przykułem uwagę.
- Jako nasz pierwszy numer melodyjna Madonetka wykona w sposób rozdzierający serce 
tragicznie smutnego bluesa „Całkiem sama"!
Wypaliły na nas kolorowe jupitery, ukazując obcisłe stroje nakrapiane różowymi cekinami w 
całej ich opalizującej wspaniałości. Kiedy zagraliśmy początkowe takty tematu, światła 
skoncentrowały się na Madonetce, której strój miał więcej ciała niż tkaniny i wydawał się 
głęboko doceniony. Po ostatnim gwiździe wiatru oraz trzasku pioruna i błyskawicy 
wyciągnęła swe urocze ramiona w kierunku publiczności i zaśpiewała:

Jestem sama, całkiem sama
Telefon milczy znów od rana
Patrzę w koło... i co widzę?
Cztery ściany, a w nich mnie
Mnie – mnie - mnie
Tylko tyle
Samą siebie
Tylko
mnie
mnie

mnie
mnie...

Towarzyszył temu akompaniament holograficznych dygoczących drzew, chmur burzowych i 
innych upiornych efektów. Muzyka zawodziła dalej i Madonetka wbolerowała się w drugą 
część piosenki:
Całkiem sama, nocy mrok... Park za oknem, jeden krok. Dmie wichura, macha konarami... 
Martwe glosy jęczą nad grobami! Uciekać, uciekać... tak, zniknąć stąd... Lecz ja wiem, idą po 
mnie, ciągle gonią mnie! Siedzę i plączę... wiem, zgadza się... Jasne sionce wstaje... Nadciąga 
nocy kres...
Z ostatnim lamentem podniosła się za nami majestatycznie wstęga purpurowej mgły i muzyka 
powoli ucichła.
Cisza ciągnęła się niemiłosiernie - dopóki nie przerwała jej wreszcie burza oklasków.
- No dobrze, moi mili - powiedziałem. - Wygląda na to, że dopięliśmy swego. Mówiąc 
słowami Barry'ego Moyda, wygląda na to, że wszystko jest babaryba!
Siódmego dnia nie święciliśmy. Po normalnym cyklu prób ogłosiłem wczesną przerwę.
- Poleżakujcie trochę. Spakujcie torby. Muzyka i bajery gotowe do drogi. Odbijamy o 
północy. Transport do portu kosmicznego rusza o godzinę wcześniej - więc się nie spóźnijcie.
Podpierając się nosami ze zmęczenia, opuścili salę. Kiedy wyszli, na środek wparował 
admirał, ciągnąc za sobą Zacha.
- Ten agent mi donosi, że przygotowania dobiegły końca i możecie ruszać w drogę. - 
Zdołałem jedynie skinąć głową na potwierdzenie.
- Szkoda, że nie mogę się z wami zabrać - powiedział Zach.
- Ty to wszystko zorganizowałeś - masz za to naszą wdzięczność. Idź już.
Ścisnął mi na pożegnanie rękę, aż mi zdrętwiały palce, i drzwi się za nim zamknęły.
Uśmiech admirała zawierał całe ciepło przyczajonego węża.
- Zarząd Narkotyków wykrył tak straszliwą zbrodnię, że to oznacza natychmiastową 
deportację na Liokukae.
- To miło - na czym polega?
- Zażywanie cholernie drogiego narkotyku o wysokiej czystości, zwanego bakszyszem. Ty i 
pozostali muzycy jesteście uzależnieni i zostaliście przyłapani na jego przemycie. Odtruwanie 
sprawia, że chory przez kilka dni czuje się , bardzo słabo i ma drgawki. To powinno dać wam 
czas na rozejrzenie się w sytuacji przed pierwszym koncertem. Rozeszła się już wiadomość o 
waszym aresztowaniu i skazaniu na pobyt w szpitalu więziennym za bezprawne zażywanie 
narkotyków. Mieszkańcy Liokukae nie będą zdziwieni, kiedy się tam zjawicie. Pytania?
- Jedno wielkie. Co z łącznością?
- Zorganizowana. Wszczepiony do twojej szczęki nadajnik kodowany sięga z każdego 
miejsca na planecie do odbiornika na terminalu wejściowym. Moi ludzie utrzymują tam stały 
dyżur, a jeden z oficerów będzie prowadzić nasłuch w całym zakresie komunikacji. Twój 
łącznik na dole udzieli wam wszelkiej pomocy, nim opuścicie zamknięty terminal. Potem 
przeniesie się na krążownik Bezlitosny, który stoi na orbicie i również będzie monitorował 
wasze radio. Możemy uderzyć gdziekolwiek na planecie w ciągu maksimum jedenastu minut. 
Nadaj sygnał, gdy znajdziesz artefakt, a natychmiast zjawią się komandosi. Melduj 
przynajmniej raz dziennie. O lokalizacji i postępach śledztwa.
- Na wypadek, gdyby nas wykończyli i musielibyście wysłać drugą ekipę?
- Zgadłeś. To wszystko?
- Jeszcze małe pytanko. Czy pan nam życzy szczęścia?
- Nie. Nie wierzcie w szczęście. Sami je sobie zapewnijcie.
- No, stokrotne dzięki. Cóż za serdeczność.
Odwrócił się i wyszedł głośno tupiąc. Drzwi się za nim zamknęły. Poczułem falę znużenia i 

znowu targnęła mną czarna rozpacz. Po co ja to robię?
Aby przeżyć, oczywiście. Jeszcze dwadzieścia dwa dni i moja kurtyna podniesie się do finału.
ROZDZIAŁ 6
Podróż nadświetlna na pokładzie statku Bezlitosny trwała na szczęście krótko. Towarzystwo 
wojska zawsze szkodliwie wpływało na stan mojego ducha. Mieliśmy za sobą pełny dzień 
prób, marne jedzenie i miły nocny wypoczynek, a nazajutrz przyjęcie bezalkoholowe... ponie-
waż Armada zaprzedała się abstynencji. Potem zaś, kilka godzin przed przesiadką na 
wahadłowiec, medycy dali nam zastrzyki, które miały symulować skutki detoksykacji.
Sądzę, że wolałbym już sam detoks. Mogłem spokojnie patrzeć, jak po raz drugi ucieka mi 
ostatni posiłek; był dość paskudny i nie tęskniłem za nim. Lecz wstrząsy i drgawki to zgoła 
coś innego. A gałki oczne moich dygoczących i potykających się o własne nogi partnerów 
czerwieniły się jak ogień. Nie miałem odwagi spojrzeć w lustro ze strachu przed tym, co w 
nim ujrzę.

Stingo miał szarą, wyciągniętą twarz i sprawiał wrażenie, że się postarzał o sto lat. Poczułem 
wyrzuty sumienia, że wyrwałem biedaka ze spoczynku. Ustały błyskawicznie, kiedy 
pomyślałem o własnych problemach.
- Czy ja wyglądam tak okropnie jak ty? - wychrypiał Floyd. Jego pergaminowa skóra czerniła 
się świeżo wyhodowaną brodą.
- Chyba nie - odchrząknąłem w zamian. Madonetka wyciągnęła dłoń i jakby po matczynemu 
klepnęła mnie w drżącą rękę.
- Nocą wszystko będzie dobrze, Jim. Tylko zaczekaj.
Nie odwzajemniłem się uczuciem synowskim, bo gwałtownie zaczynałem się w niej 
podkochiwać, mając nadzieję, że dobrze to ukrywam. Mruknąłem coś pod nosem i pokuś-
tykałem w stronę kabiny, gdzie mogłem być sam ze swoim nieszczęściem. Ale i to nic nie 
dało, bo głośnik na suficie złowrogo zachrzęścił - a potem wykipiał głosem admirała 
Benbowa:
- Słuchajcie uważnie. Za dwie minuty Stalowe Szczury zbiorą się na rampie wyładowczej 
numer dwanaście. Znajdujemy się teraz na orbicie parkingowej. Minuta i pięćdziesiąt osiem 
sekund. Minuta i pięćdziesiąt...
Wyskoczyłem do przejścia, by uniknąć głosu admirała, ale nie odstępował mnie przez całą 
drogę. Przybiegłem ostatni, zwaliłem się z nóg i dołączyłem do reszty. Leżeli na pokładzie 
obok naszych plecaków. Nagle jak w złym śnie pojawił się za mną admirał i wyryczał rozkaz:
- Baczność! Wstawać, bando flejtuchów!
- Nigdy! - przekrzyczałem go łamanym głosem i potoczyłem się w bok, aby ściągnąć 
rozkołysane ciała z powrotem na pokład. - Zabieraj się, parszywy zupaku! Jesteśmy 
muzykami, cywilami, narkomanami na przymusowym leczeniu, musimy tak myśleć i czuć. 
Pewnego dnia, jeśli przeżyjemy, paru z nas może znaleźć się z powrotem na pańskiej 
wojskowej łasce. Ale nie teraz. Zostaw pan nas w spokoju i czekaj na raporty!
Burknął soczyste, marynarskie przekleństwo - ale miał tyle rozumu w głowie, że obrócił się 
na pięcie i zniknął. Usłyszałem chrapliwe „hura" moich towarzyszy i poczułem się trochę 
mniej podle. Potem zapadła głucha cisza, przerywana tylko sporadycznym jękiem. Wreszcie 
dał się słyszeć odległy szum silników i śluza wewnętrzna otworzyła się majestatycznie. 
Wszedł przez nią gorliwy oficer z notatnikiem w dłoni.
- Zesłańcy na Liokukae?
- Wszyscy obecni, sami chorzy. Niech pan wyśle oddział roboczy po nasze rzeczy.
Wymamrotał coś do mikrofonu, Sięgnął za pas i odczepił parę kajdanek. Które natychmiast 
zatrzasnął mi na nadgarstkach.
- Co, kurde? - mruknąłem bez związku, zezując w dół na bransoletki.
- Stul pysk, ćpunie, bo cię stuknę. Możesz sobie być ważniakiem w całej galaktyce, ale tutaj 

jesteś tylko łachudrą z wyrokiem. I sam będziesz targał swoje paczki - takim palantom jak wy 
nie należy się żaden oddział roboczy.
Otworzyłem usta, by go zamordować słowami, ale ugryzłem się w język. To był mój pomysł, 
aby prawdę o naszej misji znało jak najmniej osób. Ten do nich z pewnością nie należał. 
Dźwignąłem się na nogi i zatoczyłem do śluzy, wlokąc za sobą ekwipunek; reszta poszła w 
moje ślady.
Wahadłowiec orbitalny był złowieszczy i ponury. Kiedy usiedliśmy, twarde żelazne siedzenia 
zatrzasnęły nam klamry na kostkach - żadnych tańców na ławach w czasie podróży. 
Patrzyliśmy w milczeniu, jak nasze plecaki lądują w skrzyni ładowniczej, a następnie 
spojrzeliśmy do góry na wielki ekran w grodzi dziobowej. Miriady gwiazd. Wykonały obrót i 
w pole widzenia wpłynął kadłub Bezlitosnego, Kiedy silniki dały ognia, zmalał i pozostał w 
tyle. Wtedy obiektyw przekręcił się ukazując rosnącą bryłę planety i uraczono nas starym i 
trzeszczącym nagraniem muzyki marszowej. Po chwili zastąpiło ją przemówienie, wygłoszo-
ne brzydkim, męskim, nosowym głosem:
- Słuchajcie, skazańcy. Udajecie się w podróż w jedną stronę. Oparliście się wszelkim 
działaniom poprawczym, które miały przystosować was do życia w naszym humanitarnym i 
cywilizowanym społeczeństwie...
- Wsadź to sobie w dyszę! - warknął Stingo przejeżdżając palcami po siwych włosach. 
Pewnie sprawdzał, czy jeszcze tam tkwią. Kiwnąłbym do niego głową z uznaniem, ale pękała 
mi czaszka.
- ... ściągnęliście na siebie wskutek własnych błędów. Po zejściu z promu zostaniecie 
odprowadzeni pod eskortą do bram lądowiska. Tam odzyskacie swobodę ruchów oraz 
dostaniecie książeczkę orientacyjną, menażkę wody destylowanej i tygodniowy zapas 
skoncentrowanych racji żywieniowych. W tym tygodniu zaczniecie szukać karłowatych 
drzew, które rodzą ciężkie owoce. Mówię o dendronach, źródle pożywienia dla wszystkich. 
Ich owoce są wynikiem precyzyjnej mutacji genetycznej oraz transplantacji, bogatym w 
białko zwierzęce. Nie wolno ich spożywać na surowo ze względu na ryzyko włośnicy, tylko 
pieczone albo gotowane. Musicie pamiętać...
Nie chciałem niczego pamiętać i puszczałem jego słowa mimo uszu. Uspokajałem się myślą, 
że zwyczajni skazańcy, którzy lecieli razem z nami, musieli popełnić zaiste straszną zbrodnię, 
by zasłużyć na swój los. Ja nie należałem do skazańców. Pomimo tysiącleci cywilizacji 
człowiek dalej pastwi się nad człowiekiem, ilekroć ma okazję.
Chmury na ekranie rozwiały się i wypłynął widok budynku o pięciu bokach. Dałbym głowę, 
że nazwali go Pentagonem.
- Za chwilę wylądujemy wewnątrz stacji Pentagon. Pozostańcie na miejscach, dopóki nie 
usłyszycie rozkazu, aby wstać. Stosujcie się do instrukcji, a wasze zejście przebiegnie dużo 
łatwiej...
Jakżeż pragnąłem ułatwić jemu zejście! Po czym uspokoiłem się i rozchyliłem powieki. Już 
niedługo będziemy niezależni, z dala od strażników. Na tę chwilę trzeba się przygotować.
Poczłapaliśmy w milczeniu schodnią - czy raczej zsyp-nią - i trafiliśmy w grube mury 
Pentagonu. Przywitał nas jeszcze jeden oficer Armady o ponurej twarzy, siwych włosach, z 
ciemnymi okularami na nosie.
- Natychmiast odprowadzić więźniów do Sali Przesłuchań Nr 9.
Oficer niższej rangi z naszej straży zaprotestował.
- To wbrew regulaminowi, kapitanie. Ci ludzie powinni...
- Sam powinieneś zamknąć dziób. Spójrz na rozkazy. Działaj zgodnie z instrukcją. Długo 
jeszcze chcesz być niższym oficerem?
- Tak jest, kapitanie! Tędy, skazańcy!
Oficer wszedł za nami, zamknął drzwi, przekręcił zamek, ciepło się uśmiechnął i oznajmił 
przyjaźnie: - Milczeć. -Następnie przespacerował się dookoła pokoju z jakimś aparatem w 

ręce. Poznałem w nim nowoczesny detektor łączności. Nie mogłem pojąć, że ktoś chce mieć 
podsłuch na krańcu wszechświata - ale kapitan tu rządził. Z zadowoloną miną odłożył 
detektor, odwrócił się do nas i podał mi klucz.
- W tym pomieszczeniu możecie zdjąć bransoletki. Nazywam się kapitan Tremearne i jestem 
waszym łącznikiem. Witam na Liokukae. - Zdjął ciemne okulary, po czym uśmiechnął się i 
wskazał nam krzesła.
Zobaczyłem teraz, że policzki i nos przecinała mu paskudna blizna. Kapitan nie miał oczu, ale 
bez wątpienia
dobrze widział za sprawą wstawionych elektronicznych źrenic. Całe były pokryte złotem i 
nadawały mu nadzwyczaj interesujący wygląd.
- Jestem jedynym człowiekiem w Pentagonie, który zna prawdziwą naturę waszego pobytu na 
Liokukae. Jesteście ochotnikami i chciałbym wam za to podziękować. Częstujcie się tym, co 
wam przygotowałem, bo to ostatnie miłe słowo, jakie usłyszycie przez dłuższy czas.
- Jak jest na zewnątrz? - spytałem zrywając plombę na schłodzonym pojemniku z piwem i 
biorąc łyk dla pokrzepienia duszy. Były też świeże kanapki oraz hot-dogi i moi kompani 
rzucili się na to. Przyłączyłem się do nich, przedtem jednak otworzyłem ukrytą szufladkę w 
syntezatorze i wyjąłem kilka niezbędnych drobiazgów.
- Jak wygląda życie na planecie? Ponuro - a nawet gorzej, Jim. W ciągu setek lat, przez które 
Liokukae pełni rolę galaktycznego śmietnika ludzkiego, trwa tutaj dość śmiertelne utrząsanie 
odpadków. Wytopiły się tu w niczym w tyglu rozmaite kultury. Albo gwałtowni ludzie siłą 
rozpuścili w sobie słabszych. Jedna z najbardziej stabilnych kultur rozwinęła się tuż obok 
Pentagonu. Nazywają siebie Machmenami. Mężczyzna jest silny, kobieta słaba, zasada 
męskości, siła przez siłę, na pewno znasz te sprawy. Najważniejszy pies w sforze, którego na 
pewno wkrótce poznacie, nazywa się Svinjar.
- Czy te szajbusy to męskie szowinistyczne świnie, o których wspominają podręczniki 
psychologii? - spytałem.
Kapitan pokiwał głową.
- Nic dodać, nic ująć. Starajcie się zatem trzymać Madonetkę w ukryciu. I opanujcie sztukę 
chodzenia na palcach i jednoczesnego pulsowania nozdrzami. Jeśli nie wymyślicie nic 
lepszego, naprężajcie ramiona i podziwiajcie bicepsy.
- Istny raj - stwierdziła Madonetka.
- Nie będzie tak źle, musicie tylko uważać. Lubią, żeby ich zabawiać - bo są za głupi na to, by 
zabawiać się sami. Pasjonują się kuglarstwem, zapasami, siłowaniem na rękę.
- A co z muzyką? - zapytał Stingo.
- Uwielbiają, póki jest głośna, wojskowa i mało sentymentalna.
- Zrobimy, co się da - powiedziałem. - Ale my właściwie szukamy Fundamentaloidów.
- Oczywiście. Jak wiecie, statek z ekspedycją archeologiczną wylądował w ich rejonie 
działania. Stałem na czele ekipy ratunkowej, która zabrała stamtąd członków ekspedycji 
-dlatego też zostałem waszym łącznikiem. Fundamentaloidzi to nomadzi, a do tego bardzo 
ograniczeni umysłowo i szkaradni. Próbowałem działać łagodną perswazją. Nic z tego nie 
wyszło. W końcu zagazowałem zgraję, zszedłem na dół i wyciągnąłem naukowców. 
Wówczas nie miałem jeszcze pojęcia o zagubionym artefakcie. Dowiedziałem się dużo 
później, kiedy byliśmy daleko od planety, a nasi pasażerowie odzyskali przytomność i opadło 
podniecenie. Do tej pory banda, która ich porwała, przeniosła się dalej i zaginął po niej 
wszelki ślad. Nie pozostało mi nic innego, jak złożyć raport. Teraz wszystko w waszych 
rękach.
- Wielkie dzięki. Czy mógłby pan mi przynajmniej pokazać na mapie, gdzie się znajdują?
- Niestety... to są koczownicy.
- Wspaniale. - Uśmiechnąłem się nieszczerze. Dwadzieścia dni do granicy życia i śmierci. 
Raczej śmierci. Raz jeszcze otrząsnąłem się z czarnych myśli i omiotłem wzrokiem swoją 

kapelę.
- Jeśli macie jakieś pytania, to nie krępujcie się, bo drugiej okazji nie będzie - powiedział 
Tremearne.
- Ma pan mapę? - spytałem. - Chciałbym po prostu wiedzieć, co nas czeka, kiedy stąd 
wyjdziemy.
Tremearne sięgnął i włączył projektor holograficzny. Nad stolikiem pojawiła się 
trójwymiarowa mapa warstwicową.
- Jak widać, jest to spory kontynent. Planeta ma również inne kontynenty, niektóre są 
zamieszkane, ale nie łączą się z tym. Artefakt musi być gdzieś tutaj.
To faktycznie upraszcza sprawę, powiedziałem do siebie. Tylko jeden kontynent do 
przeszukania i prawie trzy tygodnie. Otrząsnąłem się z nowego przygnębienia, pogłębiającego 
stare.
- Wiecie, kogo i co możemy tam spotkać?
- Mamy wyrobiony pogląd. Zakładamy pluskwy, gdzie tylko można, często wypuszczamy 
latające oczy. - Stuknął palcem w równinę na środku kontynentu. - Tutaj jest Pentagon 
otoczony Machmenami. Fundamentaloidzi mogą być gdziekolwiek na tych sawannach w 
zależności od sezonu. Przez większość roku panuje tam klimat subtropikalny, ale wysokość 
opadów się waha. Mają stada kozłowiec, bardzo silnych przeżuwaczy. Tam, na podgórzu 
znajduje się coś, co w tych stronach może uchodzić za cywilizację. Społeczność rolnicza z 
przemysłem lekkim, który wygląda dość porządnie, dopóki nie przyjrzeć mu się z bliska. 
Mają centralne miasto - o, tutaj - otoczone farmami. Kopią i wytapiają srebro. Produkują 
monety zwane fedha. To jedyne pieniądze na planecie i prawie wszyscy ich używają. - 
Wyciągnął ciężką torbę z szuflady i rzucił ją na blat. - Jak można się domyślić, nietrudno je 
podrobić. Prawdę mówiąc, w naszych monetach jest więcej srebra. Te należą do was. Radzę 
je rozdzielić między siebie i dobrze poutykać. Wielu oprychów z przyjemnością was pozabija 
choć za jedną. Ludzie, którzy wydobywają srebro, nazywają swe miasto Rajem - co mija się z 
prawdą najbardziej, jak tylko można. Omijajcie ich z daleka, jeśli będziecie mogli.
- Postaram się o tym nie zapomnieć. Chcę skopiować mapę do pamięci mojego komputera. O, 
tego.
Zdjąłem małą czarną metalową czaszkę, którą nosiłem na łańcuszku wokół szyi. Kiedy ją 
ścisnąłem, ślepka rozjarzyły się zielono, a czuły na ciśnienie ekran holograficzny zamigotał i 
obudził się do życia. Skopiowałem mapę, zastanowiłem się nad słowami kapitana... i 
uświadomiłem sobie, w jaki kanał wpadliśmy. Miałem jeszcze jedno pytanie.
- A więc mieszkańcy Liokukae to same świry albo dziwolągi?
- Wszyscy, których zesłano tutaj za rozmaite przestępstwa. Inni, którzy się tu urodzili, wyrośli 
już na miejscu i dostroili się do pozostałych.
- Nie odczuwa pan dla nich współczucia? Dla skazanych na zgubę, bo mieli pecha i przyszli 
na świat w tej spluwaczce kosmicznej?
- Naturalnie, że odczuwam - i miło mi, że wypowiadasz się tak jasno w tej kwestii. Pierwszy 
raz usłyszałem o tym świecie, kiedy ogłoszono alarm w sprawie artefaktu. Wyciągnąłem 
profesorów bez szwanku, a potem rozejrzałem się trochę. Dlatego kieruję komitetem, który 
czuwa nad przebiegiem operacji na planecie. Była nader długo ignorowana przez zbyt wielu 
głupich polityków. Podjąłem się tego zadania, by samemu wszystkiego dopilnować. Wasze 
raporty wraz z kompletnym sprawozdaniem, które złożycie po powrocie, pomogą nam 
odesłać to więzienie do lamusa.
- Jeśli mówi pan poważnie, kapitanie, to jestem po pańskiej stronie. Ale spodziewam się, że 
nie nabiera pan starego kanciarza tylko po to, aby doprowadzić robotę do końca?
- Masz moje słowo.
Mogłem jedynie liczyć na to, że mówi prawdę.
- Małe pytanko - odezwał się Floyd. - Jak się mamy skontaktować z kapitanem w razie czego?

- To was nie dotyczy; ja się będę kontaktował - odpowiedziałem i puknąłem się w podbródek. 
- Mam tu wszczepiony mikrokomunikator. Tak mały, że może go zasilać tlen z mojej krwi, 
lecz na tyle silny, że słyszą go wielkie odbiorniki w Pentagonie. Gdyby więc ukradli nam 
nawet cały sprzęt - pozostanie mi szczęka. A zatem namawiam was usilnie, byśmy przez cały 
czas trzymali się razem. Mogę rozmawiać z kapitanem za pośrednictwem mojego aparaciku, 
odbierać sugestie i rady. Ale nie ma mowy o fizycznym kontakcie, bo się zdekonspirujemy. 
Jeśli będzie musiał nas wyciągnąć, to koniec z misją... czy zdobędziemy artefakt, czy nie. 
Bądźmy zatem silni, chłopcy i dziewczyno, oraz samowystarczalni. Wchodzimy do ludzkiej 
dżungli.
- Święta prawda - stwierdził ponuro Tremearne. - Jeśli nie ma więcej pytań, nałóżcie z 
powrotem bransoletki i idźcie.
- Tak, do diabła - powiedział wstając Stingo. - Zabierajmy się stąd.
Pakunki czekały na nas przed masywną, zamkniętą na zasuwę bramą. Zobaczyłem również 
cztery małe tandetne plastykowe torby, które pewnie zawierały standardowe racje 
żywnościowe i wodę. Z każdej torby wystawała książeczka orientacyjna. Kiedy zdejmowano 
nam kajdanki, do pomieszczenia wdepnął rezerwowy oddział straży. Mieli ze sobą ogłuszacze 
i paralizatory bydlęce. Stali i przyglądali się nam.
- Do środka - rozkazał oficer niższej rangi, wskazując na sień przed bramą wyjściową. - Nim 
otworzą się drzwi zewnętrzne, wewnętrzne zamkną się i zablokują. Macie tylko jedną 
możliwość wyjścia. Możecie też zostać w śluzie, jeśli macie dosyć życia. Po pięciu minutach 
drzwi zewnętrzne zamykają się i przez te otwory na górze automatycznie wtłacza się gaz 
paraliżujący.
- Nie wierzę! - warknąłem.
Obdarzył mnie lodowatym uśmiechem.
- Może pokręcisz się tu trochę i przekonasz się sam?
Podniosłem zaciśnięte pięści, ale drań szybko odskoczył. Paralizatory zaiskrzyły się w moją 
stronę. Pokazałem im palec w starym jak świat intergalaktycznym geście, odwróciłem się i 
opuściłem ich w ślad za resztą. Z tyłu rozległ się chrzęst i głuchy łoskot zatrzaskiwanej śluzy, 
ale nie odwróciłem się, by rzucić na nią okiem. Przed nami leżała przyszłość, cokolwiek ze 
sobą niosła.
Pomogliśmy sobie nawzajem przy bagażach, zataczając się od zawrotów głowy z wysiłku. 
Kiedy brama zaczęła się rozsuwać, po drugiej stronie dał się słyszeć huk wyciąganych rygli i 
ryk przeciążonych motorów.
Machinalnie odwróciliśmy się i zbiliśmy w gromadkę, aby stawić czoło nieznanemu.
ROZDZIAŁ 7
Przez bramę chlusnęło deszczem. Witaj, słoneczna, wakacyjna Liokukae. Kiedy wejście 
rozsunęło się szerzej, zobaczyliśmy grupę ponurych osobników, którzy czekali na zewnątrz. 
Nosili zdumiewająco różnorodną odzież -jakby wysyłano im tu dary charytatywne ze zbiórki 
w całej galaktyce. Mieli dwie cechy wspólne. Byli uzbrojeni po zęby w pałki, miecze, 
maczugi i topory, a poza tym mieli wściekłe miny.
Tego się mniej więcej spodziewałem; łyknąłem kapsułkę dopalacza, którą włożyłem sobie 
wcześniej do ust. Nie miałem większych złudzeń co do naszego planu „detoksykacji" i 
trzymałem procha w dłoni na wypadek, gdyby był potrzebny. Był.
Poczułem napływ siły i energii, gdy mieszanka silnych chemikaliów, dopalaczy, stymulantów 
i adrenalin wymiotła ze mnie zmęczenie i drgawki. Moc! Moc! Moc! Zgodnie z radą kapitana 
ruszyłem do przodu na czubkach palców i zapulsowałem nozdrzami.
Wielgachny brodaty osiłek z prymitywnym choć poręcznym mieczem zmierzył mnie 
wzrokiem z góry na dół. Odwzajemniłem mu się spojrzeniem i zauważyłem, że nie tylko jego 
oczy spotykały się w pół drogi, ale i włosy zaczynały się przy samych brwiach. Gdy krzyknął 
do mnie, jego oddech przeraził mnie sto razy bardziej niż wygląd.

- Hej ty, chłoptasiu! Dawaj, co tam niesiesz. Rzuć na ziemię swoje rzeczy albo pożałujesz.
- Nikt mi tu nie będzie rozkazywał, chyba że po moim trupie, ty niepiśmienny imbecylu! - 
odkrzyknąłem. Prędzej czy później musiała nadejść męska próba sił z tymi stuprocentowo 
męskimi ciotami. Lepiej prędzej.
Ryknął z wściekłością na zniewagę, chociaż nie był w stanie jej zrozumieć, i zamierzył się 
mieczem. Parsknąłem śmiechem.
- Wielki tchórz zabije mieczem małego człowieczka, który nawet nie ma siekiery. - 
Pokazałem mu dwa palce, aby w dwójnasób podkreślić znaczenie moich słów.
Liczyłem, że ta niewyszukana składnia odpowiada miejscowemu profilowi językowemu. 
Chciałem, by wszyscy mnie zrozumieli. Musieli zrozumieć, bo Świński Oddech wypuścił 
miecz z ręki i rzucił się na mnie. Rzuciłem torbę w bok i ruszyłem w błoto. Strzelał palcami i 
rozkładał szeroko ramiona, gotowe, aby mnie pochwycić i zmiażdżyć.
Zrobiłem pod nimi unik. Podstawiłem mu nogę, i kiedy mnie mijał, runął z chlupotem w 
kałużę. Wstał jeszcze bardziej rozeźlony, zacisnął pięści i ruszył naprzód, ale teraz nieco 
ostrożniej.
Mogłem to zakończyć tam i wtedy i ułatwić sobie życie. Lecz najpierw musiałem 
zademonstrować klasę, by jego kumplom nie przyszło do głowy, że upadł przez przypadek.
Zablokowałem cios, chwyciłem jego ramię i wykręciłem ze stawu. Trafił w ścianę i wydał 
zadowalający chrzęst.
Krwotok z nosa nie zmniejszył jego wściekłości. Tak samo jak mój wykop, który 
sparaliżował mu jedną nogę, ani cios kolanem, który wyłamał drugą. Pozbawiony wsparcia 
nóg upadł na kolana i zaczął się czołgać do mnie na czworakach. W tym momencie 
największy nawet tępak wśród widzów znał już zwycięzcę pojedynku. Podniosłem go więc za 
włosy, rąbnąłem w szyję kantem dłoni i pchnąłem do tyłu. Nieprzytomny zwalił się z 
pluskiem w muł. Podniosłem z ziemi jego miecz, sprawdziłem kciukiem ostrze i 
podskoczyłem tak raptownie i groźnie, że zbrojna banda odruchowo się cofnęła. Nabierałem 
rozpędu.
- Teraz ja mam miecz. Chcecie go, to dacie za niego gardło. A może jest wśród was cwaniak, 
który zaprowadzi mnie do waszego wodza, Svinjara? Temu podaruję miecz na własność. Są 
chętni?
Oryginalność propozycji i wrodzona chciwość słuchaczy odwróciły na chwilę groźbę ataku.
- Wyjdźcie i ustawcie się za mną! - zawołałem przez ramię. - Postarajcie się zionąć 
nienawiścią. - Pomrukując i zgrzytając zębami moja wesoła gromadka wyszła na światło 
dzienne i ustawiła w szeregu za moimi plecami.
- Dawaj miecz, zaprowadzę cię do Svinjara - oznajmił niezmiernie owłosiony i muskularny 
drab. Nosił tylko maczugę, więc jego zachłanność była zrozumiała.
- Najpierw zaprowadź mnie do Svinjara, potem dostaniesz miecz. Ruszamy.
Nastąpiło wahanie, ponure spojrzenia, pomruki. Ze świstem przeciąłem im powietrze przed 
nosem dla zachęty, by się znowu cofnęli.
- Mam w tej torbie śliczny prezent dla Svinjara. Zabije drania, który spróbuje go tego 
pozbawić.
67
Groźby wcisnęły się tam, gdzie nie zdołały pochlebstwa, i wszyscy ruszyliśmy w wodną 
nawałnicę. Błotnistymi ścieżkami miedzy zawalonymi ruderami na małe wzgórze zwieńczone 
sporym budynkiem z nieokorowanych okrąglaków. Wymachując mieczem, aby nikt się 
zbytnio nie zbliżał, wspiąłem się za przewodnikiem po kamienistej dróżce do wejścia. Moi 
znużeni muzycy dreptali naszym śladem. Gryzło mnie trochę sumienie z powodu dopalacza. 
Ale sprawy rozwijały się tak szybko, iż nie zdążyłem podać go innym. Stanąłem na progu i 
przynagliłem ich do wejścia machnięciem ręki.
- Do środka, nareszcie w bezpiecznym porcie. Weźcie po jednej i natychmiast łyknijcie. To 

super dopalacz, przywróci was światu ożywionemu.
Przewodnik z drewnianą pałką przecisnął się do środka i śmignął obok grupek ludzi, którzy 
rozwalali się po dużym pokoju, do mężczyzny w wielkim kamiennym fotelu przy kominku.
- Tyś mój szef, wodzu Svinjar. Przyprowadziliśmy ich, jak kazałeś. - Obrócił się i tupnął na 
mnie. - Teraz dawaj miecz.
- Jasne. Bierz.
Wyrzuciłem go za drzwi w ulewę i usłyszałem jęk bólu, gdy odbił się od któregoś z jego 
bandy. Przewodnik wybiegł za nim, a ja podszedłem do kamiennego tronu.
- Tyś mój szef, wodzu Svinjar. A to mój zespół. Nawijają niezłą muzykę, daję słowo.
Zmierzył mnie lodowatym wzrokiem, wielki chłop o wielkich mięśniach - oraz o wielkim 
brzuchu, który wylewał mu się zza paska. Z gęstwiny zjeżonych siwych włosów i brody 
wyzierały maleńkie świńskie ślepka. We wnęce w kamiennym fotelu sterczała gałka miecza i 
Svinjar muskał ją palcami. Wypuścił ją z dłoni i pozwolił mieczowi się przewrócić.
- Dlaczego mówisz tym odpychająco sprośnym żargonem?
- Co proszę? - spytałem i ukłoniłem się wzgardliwie. -Tak się do mnie zwracano i 
pomyślałem, że to miejscowy dialekt.
- Zgadza się - ale tylko między durniami bez wykształcenia, którzy się tu urodzili. Nie obrażaj 
więcej moich uczuć, skoro do nich nie należysz. Jesteście grajkami, którzy wpadli w głębokie 
szambo.
- Plotki szybko się rozchodzą.
Machnął ręką na trójwymiarowy odbiornik pod ścianą i poczułem, że wybałuszają mi się 
oczy. To był blok litego metalu ze ścianką czołową ze szkła zbrojonego. Pod szkłem tkwiła 
antena. Z boku wystawała jakaś rączka.
-Nasi dozorcy wykazują nadzwyczajną hojność w dążeniu, aby nieustannie dostarczać nam 
rozrywki. Rozprowadzają je w ogromnych ilościach. Niezniszczalne, wieczne -i czterysta 
dwanaście kanałów.
- Skąd zasilanie?
- Niewolnicy - odparł i wyciągnąwszy stopę, szturchnął palcem najbliższego. Nieszczęśnik 
jęknął, wstał, pokuśtykał przed siebie, podzwaniając łańcuchami, po czym jął obracać korbą 
wewnętrznego generatora. Ekran wybuchnął życiem reklamą pokarmu dla kotów w ilościach 
przemysłowych.
- Starczy! -rozkazał Svinjar; miauczenia po woli zanikły i ucichły. - Ty i twoi kompani 
trzymacie przy życiu kanały aktualności. Kiedy powiedzieli „zbrodnia i szpitalna terapia", 
byłem prawie pewny, że chodziło im o Liokukae. Gotowi do grania?
- Stalowe Szczury są zawsze do usług dla ludzi, którzy mają władzę. W tym wypadku 
oznacza to ciebie, jeśli się nie mylę.
- Nie mylisz się. Dajecie koncert, i to zaraz. Brak nam występów na żywo, odkąd magik 
ludożerca umarł po
zakażeniu od przypadkowych ukąszeń w szale namiętności. Zaczynajcie.
Z konieczności cały nasz sprzęt musiał być miniaturowy. Głośniki wielkości dłoni zawierały 
holoprojektory, które powiększały ich obraz do rozmiarów pokoju.
- No dobra, kochani - zawołałem. - Ustawcie się pod tylną ścianą. Pierwszy występ bez 
kostiumów, zaczynamy „Szwedzkim potworem z Kosmosu".
Był to jeden z naszych najbardziej popisowych numerów. Ktoś go znalazł w najdawniejszych 
bazach danych, tekst był napisany od dawna martwym językiem, swenskim czy szwedzkim, 
albo jakoś tak. Z dużym trudem pewnemu komputerowi na uniwersyteckim wydziale 
lingwistyki udało się to przełożyć. Ale tekst okazał się tak okropny, że wyrzuciliśmy go do 
kosza i śpiewaliśmy słowa oryginalne, zresztą dużo ciekawsze.
Ett fasanfullt monster med rumpan bar kryper in till en jungfru są rar.
Było tego więcej i Madonetka odśpiewała go pełną siłą głosu przy akompaniamencie mojej 

synkopowanej ścieżki muzycznej, Floyd zaś męczył zasilaną dmuchawą kobzę. Stingo szarpał 
za struny miniaturowej harfy -której hologram sięgał do sufitu. Dźwięk niósł się i rezonował 
w przestronnej izbie, wzbijając z kamiennych ścian obłoki pyłu.
Nie sądzę, aby ta piosenka mogła trafić do pierwszej dziesiątki galaktycznej listy przebojów - 
lecz na pewno spotkała się z powodzeniem tutaj, na krawędzi świata. Zwłaszcza skoro 
kończyła się chmurą grzyba atomowego, który wyrósł do objętości pokoju - z 
towarzyszeniem dzielnie symulowanego przez wzmacniacze huku eksplozji nuklearnej. Ta 
część audytorium, która nie runęła na posadzkę, uciekła z wrzaskiem na deszcz. Wyjąłem 
zatyczki z uszu i usłyszałem nikłe brawa. Skłoniłem się w stronę Svinjara.
- Przyjemne divertimento - ale następnym razem wolałbym trochę mniej forza w finale i 
trochę więcej riposo.
- Twa najmniejsza prośba jest dla nas rozkazem.
- Szybko się uczysz jak na młodego, prostolinijnego chłopaka. Jak to się stało, że wpadłeś na 
rozprowadzaniu narkotyków?
- To długa historia... 
- Skróć ją. Do jednego słowa, jeśli możliwe.
- Forsa.
- Rozumiem. A więc w branży muzycznej sprawy idą kiepsko?
- Śmierdzi niczym jeden z twoich drabów. Wszystko dobrze, jeśli uda ci się utrzymać w 
czołówce razem z wielkimi. My jednak obsunęliśmy się ze szczytu jakiś czas temu. Co przy 
opłatach za nagrania, prowizjach agentów, różnych haraczach i łapówkach szybko zepchnęło 
nas na psy. Stingo i Floyd od lat wąchali bakszysz. Zaczęli go rozprowadzać, by mieć na 
podtrzymanie nałogu. To dobry towar. Koniec opowieści.
- Albo początek nowej. Twoja piosenkarka, jak jej na imię? - Spojrzał na Madonetkę z bardzo 
niezdrowym uśmiechem. Wytężyłem rozum. Niewiele mogłem wymyślić na poczekaniu.
- Chodzi ci o moją żonę, Madonetkę...
- Żonę? Szkoda. Jestem pewny, że da się to jakoś załatwić, choć niekoniecznie teraz. Wasze 
przybycie, skromnie mówiąc, nastąpiło w samą porę. Pasuje mi do ogólnego planu działania, 
nad którym akurat pracowałem. Dla powszechnego dobra mieszkańców.
- Jasne - powiedziałem powstrzymując entuzjazm dla wszelkich planów Svinjara, które 
mógłby wcielić w życie.
- Tak, jasne. Koncert przed widownią. Pieczyste i trunki za darmo. Publiczność uzna Svinjara 
za filantropa najwyższego rzędu. Myślę, że zagracie na cel dobroczynny?
- Po to tu jesteśmy.
Prócz innych rzeczy, dla których tu jesteśmy, Svinjarze, stary capie. Ale najdłuższa podróż 
zaczyna się od postawienia pierwszego kroku.
ROZDZIAŁ 8
- Martwi mnie przebieg operacji - oznajmiłem z przykrością, nabierając łyżkę mdłego kleiku, 
który okazał się podporą życia w tym miejscu.
- Czy ktoś mówi inaczej? - zapytał Stingo spoglądając podejrzliwie na własną miskę z 
żarciem. - To świństwo nie tylko wygląda jak klej, ono również tak smakuje.
- Przyklei ci się do żeber - powiedział Floyd.
Rozdziawiłem gębę; czyżby facet miał jednak poczucie humoru? Chyba nie. Patrząc na 
poważny wyraz jego twarzy, nie potrafiłem uwierzyć, że rozważył wszelkie znaczenia swoich 
słów. Dałem spokój.
- Nie tylko jestem niezadowolony z dotychczasowego przebiegu operacji -podjąłem - ale 
również z towarzystwa, w jakim się obracamy. Ze Svinjara i jego parszywych drabów. 
Zmarnowaliśmy prawie cały dzień - z niewielkim
pożytkiem. Jeśli artefakt znajduje się u Fundamentaloidów, powinniśmy ich szukać.
- Przecież obiecałeś koncert - zaznaczyła niegłupio Madonetka. - Budują estradę i wiadomość 

się rozeszła. Nie chcesz chyba zawieść naszych fanów, co?
- Niech Bóg broni! - mruknąłem kleiście i odsunąłem miskę. Nie mogłem im powiedzieć o 
trzydziestodniowej truciźnie ani o fakcie, że minęło już ponad siedem dni. Ani że niech to 
diabli wezmą. - Bierzmy się do roboty. Proponuję szybką próbę dla sprawdzenia sprzętu oraz, 
mam nadzieję, naszej wciąż dobrej formy.
Z wielką przyjemnością odstawiliśmy lunch i zatargaliśmy bagaże na miejsce koncertu. 
Porastała go kępa drzew, które posłużyły jako wsporniki dla niebywale prymitywnej estrady. 
Miedzy pniami ustawiono deski, podparte tu i ówdzie, gdzie platforma zanadto się uginała. 
Nasza publiczność zbierała się niechętnie i ze strachem na otaczającym polu. Były to małe 
jednostki rodzinne, w których mężczyźni, uzbrojeni w miecze i pałki, nie spuszczali z oka 
kobiet. Cóż, w końcu to społeczeństwo niewolnicze, więc troska o niewiasty była 
koniecznością.
- Starają się przynajmniej, żeby ładnie wyglądało -zauważyła Madonetka.
Nędza i prymityw, pomyślałem, ale nie wypowiedziałem tego na głos. Powłóczący nogami 
niewolnicy znosili sterty liściastych gałęzi, które ułożyli naokoło estrady. Między liście 
wetknięto nawet kilka kwiatów. O, dziś na Liokukae zapowiadała się niezła zabawa.
Działałem na siebie okropnie deprymująco i nie chciałem zarazić ich tym samym.
- Jazda, kochani! - zawołałem, wrzucając torbę na estradę i gramoląc się na górę. - Nasz 
pierwszy koncert na żywo dla tego wyposzczonego świata. Jeśli nie liczyć szybkiego występu 
po przylocie. Pokażemy im, do czego jest zdolne stado prawdziwych szczurów!
Na nasz widok gromadząca się publiczność wzięła się na odwagę i przysunęła bliżej, a 
spóźnialscy biegiem poczęli zajmować miejsca. Podczas strojenia instrumentów i po zagraniu 
jednej czy dwóch fraz huknąłem kilka bajerów z piorunami, które sprawiły, że widownia 
zagapiła się w niebo. Gdy byliśmy gotowi, z tłumu wytoczył się sam Svinjar z dwójką 
zbrojnych opryszków u boku. Z ich pomocą wspiął się na estradę i wyrzucił ramiona. Zapadła 
totalna cisza. Może to był respekt, może strach i nienawiść - albo wszystko razem. Tak czy 
owak, działało. Rozsyłał dookoła uśmiechy, uniósł wielki brzuch, by wetknąć kciuki za pas. 
Następnie wyrąbał przemówienie.
- Svinjar dba o swoich ludzi. Svinjar to wasz przyjaciel. Svinjar przedstawia wam Stalowe 
Szczury i ich magiczną muzykę. A teraz wznieśmy wielki okrzyk na ich cześć!
Obdarzyli nas wielkim szmerem, który musiał wystarczyć. W czasie przemowy Svinjara dwa 
jego osiłki dźwignęły na estradę obszerny wyściełany fotel. Szef zagłębił się w nim z 
towarzyszeniem skrzypienia i zgrzytów.
- Grajcie - rozkazał i rozparł się wygodnie, aby się delektować muzyką.
- Dobra, kochani. Jazda z tym koksem! - Dmuchnąłem do mikrofonu w butonierce i po 
audytorium przetoczył się mój wzmocniony oddech. - Czołem, miłośnicy muzyki. W 
odpowiedzi na powszechne apele - i po zapuszkowaniu nas za narkotyki - przylecieliśmy na 
waszą słoneczną planetę z muzyką znaną we wszystkich zakamarkach Kosmosu. Z wielką 
przyjemnością dedykuję pierwszy kawałek samemu koncertmistrzowi, Svinjarowi... -Ten 
skinął głową na zgodę i mogłem już huknąć z bębnów po otaczających polach.
- Utwór, który wszyscy poznacie i mam nadzieję, pokochacie. Coś, co możemy wspólnie 
przeżywać, czym możemy się dzielić, z czego możemy razem cieszyć się, śmiać i płakać.
przedstawiam wam naszą własną i oryginalną wersję klasyka muzyki współczesnej - 
„Świerzbiące stopy"!
Rozległy się okrzyki zachwytu, wrzaski bólu i dzikiego entuzjazmu. Wybuchnęliśmy 
przesterowanym i bardzo chwytającym -jeśli nawet nie świerzbiącym - kawałkiem.

Budzę się o świcie, widzę rzeki bieg
Mgła się tam podnosi, dreszcz przeszywa mnie
Drżą na drzewach liście, błyszczy w trawie rosa

Ciągle widzę ciebie... jesteś naga... bosa...
Tak daleko znowu jesteś dziś
To okropne... powiem tylko ci
Galaktyka jest ogromna, lubię krążyć w niej
Wśród gwiazd i dalej, już nie zmienisz mnie
Moje stopy...
Stopy świerzbią mnie, stopy świerzbią mnie
Każą gnać przed siebie
Moje stopy świerzbią, stopy świerzbią mnie
Każą gnać przed siebie... stopy świerzbią mnie!
Stopy świerzbią mnie, stopy świerzbią mnie!
Każą gnać z miejsc do miejsc
Dziś sam już nie wiem, co ze mną jest
Kiedy tak gnam, zobaczyć ciebie nie mam szans
Wciąż głębiej brnę w ten galaktyczny trans.

Wierzcie lub nie, ale słyszałem tupot świerzbiących stóp. Oraz mnóstwo okrzyków zachwytu 
i. radości, kiedyśmy skończyli. Wsparci entuzjazmem, zagraliśmy jeszcze dwa numery, a 
potem ogłosiłem przerwę.
- Dziękuję, kochani, bardzo dziękuję - jesteście wspaniałą publicznością. A teraz dajcie nam 
łaskawie kilka minut, zaraz wracamy...
- Świetna robota, faktycznie bardzo dobre - oznajmił Svinjar. Podszedł do mnie kaczkowatym 
chodem i wyrwał mi mikrofon z kołnierza. - Wiem, że wszyscy słyszeliśmy ten zespół 
przedtem z nagrań, więc ich wspaniały występ nie jest dla nas specjalną niespodzianką. 
Jednak widzę coś pięknego w tym, że grają dla nas osobiście. Jestem im za to wdzięczny - 
wiem, każdy z was odczuwa wdzięczność. - Odwrócił się i wyszczerzył do mnie zęby. W jego 
uśmiechu nie było śladu ciepła ani dobrego humoru. Wykręcił się z powrotem i rozłożył 
szeroko ramiona.
- Odczuwam taką wdzięczność, że przygotowałem dla wszystkich drobną niespodziankę - 
chcecie ją poznać?
Odpowiedziała mu absolutna cisza - i szuranie nogami wykradających się chyłkiem widzów. 
Widocznie nie gustowali w drobnych niespodziankach Svinjara. Mieli rację.
- Jazda! - wrzasnął do mikrofonu, tak głośno, że jego wzmocniony bas potoczył się jak 
grzmot. - Raz, dwa, trzy, HOP!
Zatoczyłem się i o mały włos nie upadłem, kiedy scena podskoczyła i zadygotała. Rozległ się 
wrzask męskich głosów, a spod naszych stóp wystrzeliła zgraja uzbrojonych mężczyzn, 
rozgarniających osłonę z liściastych gałęzi. Pojawiało ich się coraz więcej; wywijając pałkami 
i wrzeszcząc jak opętani rzucali się na uciekającą publiczność.
Patrzyliśmy w osłupieniu, jak kobiety i mężczyźni padają pod ciosami maczug, a potem jak 
ich skuwają i wiążą. Atak był błyskawiczny, okrutny i szybko dobiegł końca. Pola 
opustoszały, ostatni widz się ulotnił. Pozostali byli skrępowani i leżeli cicho albo wyli z bólu. 
Nad jękiem cierpienia unosił się czysto i wyraźnie śmiech Svinjara. Drab kołysał się w fotelu 
owładnięty sadystycznym nastrojem, a po jego policzkach toczyły się łzy.
- Ale skąd... - zaczęła Madonetka. - Skąd się oni wzięli? Na początku koncertu pod deskami 
nie było żywej duszy.
Skoczyłem na ziemię, rozkopałem kilka gałęzi i zobaczyłem ziejący otwór tunelu. Był 
schowany pod przysypaną ziemią pokrywą, odrzuconą teraz na bok. Usłyszałem głuchy stuk i 
obok mnie wylądował Svinjar.
- Wspaniały, nie? - Pokazał ręką na tunel. -Moi ludzi żłobią go od miesięcy. Wydobyty piasek 
wkopują w błoto podczas deszczu. Planowałem jakiś zlot, trochę prezentów, coś bardzo 

nieokreślonego. A nagle wy się zjawiacie! Gdybym umiał odczuwać wdzięczność, to bym 
was błogosławił. Ale nie umiem. Ślepy traf. I tryumf ludzi - to znaczy mój -którzy mają dość 
rozumu, aby wykorzystać sytuację. Teraz skromna uroczystość. Zjemy, wypijemy i pogracie 
dla mnie.
Odwrócił się i wydał polecenia, a przy okazji dał kopniaka jednemu ze swoich nowych 
niewolników, który się akurat napatoczył.
- Przyjemnie byłoby go uśmiercić - oznajmiła Madonetka. Wypowiedziała się za wszystkich, 
jeśli kiwanie głowami cokolwiek znaczyło.
- Ostrożnie - przestrzegłem. - Na razie on ma wszystkie atuty i swoich zbirów. Dajmy koncert 
i pomyślmy, w jaki sposób można później stąd nawiać.
Co nie zapowiadało się prosto. Ogromna chata Svinjara była wypchana jego ludźmi. 
Pijącymi, choć nie pijanymi, chełpiącymi się swoimi osiągnięciami w piciu, pijącymi jeszcze 
więcej. Zagraliśmy jeden kawałek, ale nikt nie słuchał.
Nie; Svinjar nadstawiał uszu. Słuchał i patrzył. Wreszcie pokuśtykał do nas i zdławił muzykę 
machnięciem ręki. Opadł na fotel i jął bębnić palcami po rękojeści wielkiego miecza 
tkwiącego w kamieniu obok jego dłoni. Znowu obdarzył mnie tym swoim fałszywym 
uśmieszkiem.
- Inaczej sobie wyobrażałeś tutejsze życie? Co, Jim?
- Trochę inaczej.
Jeśli szukał pretekstu, nie zamierzałem mu go dawać. Moje szansę nie przedstawiały się 
najlepiej.
- Sami układamy sobie nasze życie - i własne zasady. W dwupłciowych, uporządkowanych 
światach galaktyki rządzą zniewieściali intelektualiści. Mężczyźni, którzy działają jak 
kobiety. My sięgamy w przeszłość, w czasy prymitywnych, samczych, znaczących mężczyzn. 
Siła przez siłę. To mi odpowiada. I to ja tworzę zasady. - Patrzył na Madonetkę w dziwnie 
lubieżny sposób. - Niezła wokalistka... i urocza dziewczyna - dodał i spojrzał na mnie. - Żona, 
powiadasz? Można na to coś poradzić? Niech no pomyślę... tak, można. Tam, na tak zwanych 
cywilizowanych planetach, nic się nie da zrobić. Tutaj można. Bo masz do czynienia ze 
Svinjarem - a Svinjar zawsze znajdzie jakieś wyjście.
Podniósł grubą rękę i puknął mnie w czoło.
- Na podstawie mojego prawa i obyczaju udzielam wam rozwodu. - Podniósł się na nogi, a 
jego giermkowie ryknęli śmiechem z subtelnego dowcipu herszta.
- To niemożliwe. Tak nie można... Jak na swoje wymiary okazał się szybki, błyskawicznie 
wyciągając miecz z wnęki przy tronie.
- Oto pierwsza lekcja dla mojej nowej panny młodej. Nikt nie sprzeciwia się Svinjarowi.
Błysnął miecz i poczułem na gardle jego ostrze.
ROZDZIAŁ 9
Odskoczyłem do tyłu, aby uniknąć cięcia, lecz potknąłem się o nogi jakiegoś człowieka i 
wpadłem na niego.
- Trzymaj go! - krzyknął Svinjar i w tym momencie zacisnęły się na mnie ramiona. 
Próbowałem się wyrwać, ale nic z tego nie wyszło.
Svinjar stał nade mną i wbijał mi w szyję czubek miecza...
Zakołysał się nagle i upadł z głośnym hukiem, ujawniając fakt, że mimo wieku i nadwagi 
Stingo rzucił się jednak do ataku i zdzielił go od tyłu w kark.
Co się potem działo, musiało zapaść w najmniejszy z ptasich móżdżków świadków 
wydarzenia. Mężczyźni dobyli mieczy i miotali dzikie przekleństwa. Na moich oczach Floyd 
położył najbliższych osiłków - ale to mogło nie wystarczyć. Przed upływem dwóch sekund 
odbędzie się rzeź orkiestry, jeśli nie zrobię czegoś, aby ją powstrzymać.
Zrobiłem. Najpierw dźgnąłem łokciem mego prześladowcę w splot słoneczny. Zacharczał i 
puścił mi ręce. Minęła sekunda. Nie traciłem czasu na wstawanie, po prostu wykręciłem się 

na bok i wyjąłem z kieszeni czarną kulkę, wcisnąłem aktywator i rzuciłem ją pod sufit.
Dwie sekundy. Broń świszczała dookoła. Moją najlepszą obroną było wciśnięcie zatyczek z 
filtrami do dziurek w nosie. Bomba gazowa pękła z hukiem i poświęciłem dwie kolejne 
pracowite sekundy na wymykanie się moim prześladowcom. Poruszającym się coraz wolniej i 
wolniej, aż runęli na podłogę. Rozejrzałem się i zobaczyłem, że gaz wykonał świetną robotę. 
Cała izba była wypełniona leżącymi i chrapiącymi sylwetkami. Uściskałem sobie ręce nad 
głową.
- Wiwat dla grzecznych chłopców! - Moja publiczność składała się z jednej osoby. To znaczy 
ze mnie, co nie odbierało zwycięstwu słodyczy. Gaz usypiający załatwił także mych 
przyjaciół, choć Floyd sprawiał się całkiem dobrze, zanim upadł. Wokół niego leżało kilka 
skurczonych postaci. Otworzyłem torbę, wyjąłem miksturę i podziurawiłem przyjaciół 
styretką. Następnie podszedłem do drzwi i wyglądałem ponuro na deszcz, póki nie wrócili do 
przytomności.
Usłyszałem ciche kroki; Madonetka wzięła mnie delikatnie za ręce.
- Dziękuję ci, Jim.
- Nie ma za co.
- Jest. Uratowałeś nam życie. i
- Zagrożenie nie minęło - powiedział Floyd. - Madonetka ma rację, musimy ci podziękować. - 
Stingo skinął głową na potwierdzenie.
- Nie dziękujcie. Gdyby operację zorganizowano nieco lepiej, takie niebezpieczeństwa nie 
miałyby miejsca. To moja wina. Znajduję się, jakby tu powiedzieć, pod presją
czasu. Z przyczyn, w które nie mogę się teraz wdawać, w ciągu dwudziestu dni musimy 
odnaleźć artefakt i zakończyć operację.
- To mało czasu - stwierdził Stingo.
- Słusznie - a więc nie marnujmy go więcej. Zasiedzieliśmy się w gościnie. Chwyćcie jakąś 
broń, bo z pustymi rękami możemy się stąd nie wydostać. Torby na ramiona, uzbrojeni do 
zabijania, bezlitośni, zacięte twarze. Naprzód!
Po tym, co nas o mały włos nie spotkało u Svinjara i jego świniarzy, nie byliśmy w nastroju 
do żartów. Musiało się to uwidaczniać na naszych twarzach - albo raczej w błysku naszych 
mieczy - ponieważ nieliczne grupki ludzi, jakie mijaliśmy, pierzchały na nasz widok. Deszcz 
już prawie ustał i zza oparów mgły, która podnosiła się z nasiąkniętej wodą ziemi, prażyło 
słońce. W tej okolicy szałasy stały w większej odległości, góry śmieci były rzadsze i 
łatwiejsze do ominięcia. Tu i ówdzie zaczęły się pojawiać niskie krzaki, następnie drzewa i 
wyższe zarośla porastające łagodne stoki wzgórz. Wśród nich było widać karłowate drzewa, z 
których zwisały kule o grubej skórce i wielkości ludzkiej pięści. Może były to owe dendrony, 
o których nam wspomniano. Należało to sprawdzić - ale nie teraz. Wyrywałem na przedzie w 
dobrym tempie, zarządzając postój dopiero po dotarciu w zacisze pierwszego zagajnika. 
Spojrzałem do tyłu na prymitywne zabudowania i wielką bryłę Pentagonu, która nad nimi 
górowała.
- Chyba nikt nas nie śledzi -i niech już tak zostanie. Co godzina pięć minut przerwy, 
maszerujemy aż do zmroku.
Dotknąłem komputera-czaszki, który wisiał na mojej szyi, i klawiatura ukazała się z 
trzaskiem. Wywołałem holomapę, spojrzałem na słońce - po czym wskazałem przed siebie.
- Idziemy tam.
Początkowo droga była ciężka. Musieliśmy gramolić się pod górę, schodzić po drugiej stronie 
i pokonywać kolejne wzniesienie. Wkrótce jednak zostawiliśmy za sobą las oraz pofałdowaną 
okolicę i weszliśmy na coś jakby sawannę. Pod koniec pierwszej godziny zatrzymaliśmy się 
na odpoczynek; padliśmy na ziemię i upiliśmy trochę wody. Najdzielniejsi spośród nas 
pracowicie gryźli skoncentrowane racje żywnościowe. Miały konsystencję tektury - i równie 
ekscytujący smak. Niedaleko rozciągał się gaj dendronów. Poszedłem tam i zerwałem kilka 

kulistych owoców. Były twarde jak skała i tak samo apetyczne. Włożyłem je do torby celem 
późniejszego skosztowania. Floyd wygrzebał mały flet i zagrał skoczną melodyjkę, która nas 
podniosła na duchu. A kiedy ruszyliśmy dalej, przygrywał nam wesołym marszem.
Madonetka szła obok mnie nucąc w takt fletu. Mocny piechur; chyba lubiła ćwiczenia 
fizyczne. I świetna wokalistka, dobry głos. Wszystko miała dobre - łącznie z pupcią. 
Przekręciła głowę i złapała mnie na tym, że jej się przyglądam. Odwróciłem wzrok i 
zwolniłem tempo, aby dla odmiany pomaszerować trochę obok Stinga. Dotrzymywał nam 
kroku i ku memu zadowoleniu nie wyglądał na zmęczonego. Hmm, Madonetka... Odwróć 
myśli, Jim, skup się na robocie. Nie na panienkach. Tak, wiem, Madonetka przykuwa uwagę 
dużo silniej niż cokolwiek innego. Ale nie czas na zbytki i lekkomyślność.
- Jak daleko do zmierzchu? - zapytał Stingo. - Twoja pigułka zużywa się jak diabli. Rzuciłem 
hologram zegarka.
- Naprawdę nie wiem... bo nawet nie znam długości dnia na tej planecie. Zegarek, tak samo 
jak komputer, podlega czasowi statku. Już dość dawno wyrzucili nas za bramę. -Zerknąłem na 
niebo. - Coś mi się zdaje, że słońce wcale nie ma ochoty chylić się ku zachodowi. Pora na 
konsultację.
Trzykrotnie zagryzłem mocno zęby po lewej stronie szczęki, co powinno wysłać sygnał z 
modułu w dziąśle.
- Tu Tremearne - zadudniło mi pod czaszką.
- Słyszę pana.
- Co słyszysz? - spytał Stingo.
- Cicho, rozmawiam przez radio.
- Przepraszam.
- Odbiór czysty po tej stronie. Melduj.
- Machmeni nie oczarowali nas za bardzo. Parę godzin temu wyszliśmy z miasta i wędrujemy 
stepem...
- Mam was na mapie, namiar satelitarny.
- Widać jakieś zgraje Fundamentaloidów?
- Kilka.
- Czy któraś jest blisko nas?
- Tak, jedna, po lewej stronie. Mniej więcej w takiej odległości, jaką pokonaliście dotąd.
- Brzmi nieźle. Ale najpierw jedno ważkie pytanie. Jak długo trwa tutejszy dzień?
- Około stu godzin standardowych.
- Nic dziwnego, że czujemy zmęczenie, a słońce wciąż praży w najlepsze. Dzień trwa tu co 
najmniej cztery razy dłużej, niż ustawa przewiduje. Czy może pan kazać orbiterowi spojrzeć 
na trasę, którą pokonaliśmy - i sprawdzić, czy nie mamy ogona?
- Już to zrobiłem. Żadnych intruzów w polu widzenia.
- To wspaniała wiadomość. Koniec, wyłączam się. -Podniosłem głos. -Kompania - stój! 
Rozejść się. Przekażę wam część rozmowy, której nie słyszeliście. Nikt nas nie śledzi. - 
Zaczekałem, aż ucichną bezładne okrzyki radości. - Co oznacza, że zatrzymujemy się tutaj na 
jedzenie, picie, spanie i tak dalej.
Przeciągnąłem się leniwie, rzuciłem na ziemię torbę, uwaliłem się i oparłem o nią głowę, 
wskazując na odległy horyzont.
- Fundamentoloidowscy nomadzi są gdzieś tam. Prędzej czy później musimy ich spotkać - 
głosuję za później.
- Wniosek poparty, przeszedł. - Wszyscy przyjęli już pozycję horyzontalną. Pociągnąłem 
spory łyk wody i nawijałem dalej.
- Tutejsze dni są cztery razy dłuższe od tych, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Myślę, że 
wystarczy walki, maszerowania i wszystkiego na dzisiaj, na ćwierć doby, czy jak to zwać. 
Prześpijmy się na ziemi, a po wypoczynku ruszamy dalej.

Moja rada okazała się zbędna, gdyż powieki już się zamykały. Nie zostało mi nic innego, jak 
zacisnąć swoje. Czułem, że odpływam, gdy raptem zaświtało mi, że nie jest to najlepszy 
pomysł pod słońcem. Stękając podniosłem się z ziemi i wziąłem tyłek w troki, aby ich nie 
budzić.
- Halo, Tremearne. Słyszy mnie pan?
- Tu sierżant Naenda. Kapitan odpoczywa na tej zmianie. Mam posłać po niego?
- Nie, jeśli go pan zastępuje - i ma pod ręką aktualne obserwacje satelitarne.
- Mam.
- To proszę im się przyjrzeć. Zrobiliśmy sobie przerwę na sen i nie chciałbym go zakłócać. 
Jeśli pan zobaczy, że coś lub ktoś podkrada się do nas - proszę krzyknąć.
- Zrobi się. No to lulu.
Lulu! Co się porobiło z tym wojskiem? Pokuśtykałem z powrotem do swoich 
współtowarzyszy i skorzystałem gorliwie z ich pięknego przykładu. Nie miałem najmniej-
szego kłopotu z zaśnięciem.
Budzenie dla odmiany poszło mi ciężko. Musiałem przespać kilka godzin, bo kiedy 
rozchyliłem lekko zamglone oczy na nieboskłon, słońce minęło już zenit i zmierzało nareszcie 
w stronę horyzontu. Co mnie obudziło?
- Uwaga, Jim di Griz! Baczność!
Rozejrzałem się i musiało minąć kilka chwil, nim dotarło do mnie, że to głos kapitana.
- Co jest? - wybełkotałem odrętwiały ze snu.
- Jedna z band Fundamentaloidów przemieszcza się -mniej więcej w waszym kierunku. Za 
jakąś godzinę mogą was
zobaczyć.
- Do tego czasu powinniśmy być gotowi na gości.
Dzięki, kapitanie; koniec, wyłączam się.
Zaburczało mi w żołądku i doszedłem do wniosku, że skoncentrowane racje są trochę zbyt 
skoncentrowane. Pociągnąłem parę łyków wody, aby spłukać z ust resztki snu, a potem 
palcem u nogi szturchnąłem Floyda. Natychmiast otworzył oczy i uśmiechnął się słodko.
- Właśnie zgłosiłeś się na ochotnika. Pójdziesz do tamtych krzaków i zbierzesz trochę drewna 
na ognisko. Pora na śniadanie.
- Słusznie, śniadanie, drewno... cudownie. - Zerwał się na nogi, ziewnął, przeciągnął się, 
podrapał w brodę i ruszył z kopyta wykonać zadanie.
Nazbierałem dość suchej trawy na niewielki stos i wyjąłem z torby atomową bateryjkę. Mogła 
zasilać nasz sprzęt muzyczny co najmniej przez rok, więc co jej szkodziło użyczyć teraz kilka 
woltów. Ściągnąłem izolację z obu końcówek małego kabelka, zrobiłem krótkie spięcie i 
otrzymałem obfity snop iskier. Wetknąłem wszystko w trawę. Po chwili zapłonęła pięknym 
ogniem, trzaskając i dymiąc, gotowa na przyjęcie suchych gałęzi, które przytargał Floyd. 
Kiedy ognisko było dobre i gorące, do rozżarzonego popiołu wrzuciłem owoce dendronu.
Tamci poruszyli się z boku na bok, kiedy dym z ogniska powiał w ich stronę, ale obudzili się 
naprawdę dopiero po tym, gdy rozłupałem pierwszy owoc. Skórka zrobiła się czarna, miałem 
więc nadzieję, że jest gotowy. Rozszedł się mocny, ostry aromat pieczonego mięsa i w jednej 
chwili wszyscy się rozbudzili.
- Mniam, mniam - powiedziałem gryząc pachnący kęs. - Moje podziękowania dla genetyków, 
którzy to wymyślili. Pokarm dla smakoszy - i rośnie na drzewie. Gdyby nie mieszkańcy, 
Liokukae byłaby rajem. ;
Zjadłszy śniadanie poczuliśmy się względnie po ludzku i przekazałem im komunikat.
- Mam kontakt z okiem na niebie. Grupa nomadów • sunie w naszą stronę. Pomyślałem, że 
lepiej niech oni tu przyjdą niż my do nich.  Czy jesteśmy już gotowi na spotkanie z nimi? :
Nastąpiły szybkie skinienia głowami, bez niepewnych spojrzeń ku mojej uciesze. Stingo 
podniósł siekierę nad głowę i powiódł dookoła groźnym wzrokiem.

- Gotowi jak zawsze. Mam jedynie nadzieję, że ci okażą się bardziej przyjaźni niż pierwsza 
zgraja.
- Tylko w jeden sposób można się przekonać. - Trzykrotnie mocno zagryzłem zęby. - Gdzie 
są teraz Fundamentaloidzi?
- Przechodzą trochę na północ od was - za tymi krzakami na lekkim wzniesieniu.
- A więc, idziemy. Torby na ramię, broń w pogotowiu, trzymać kciuki. Naprzód!
Zaczęliśmy bez pośpiechu wspinać się na zbocze góry, weszliśmy w zarośla - i stanęliśmy jak 
wryci na widok przechodzącego wolno stada.
- Kozłowce - powiedziałem. - Zmutowane krzyżówki kozła z owcą, o którym nam mówili.
- Kozłowce -zgodziła się Madonetka. -Ale nie powiedzieli, że są takie ogromne! Nie sięgam 
im nawet do brzucha.
- Faktycznie -przyznałem. -To jeszcze nie wszystko. Są tak duże, że nadają się do jazdy. I 
jeśli się nie mylę, zostaliśmy dostrzeżeni, a ci trzej jeźdźcy galopują w naszą stronę.
- Wymachując bronią - zauważył ponuro Stingo. -Znowu się zaczyna.
ROZDZIAŁ 10
Pędzili ku nam z łoskotem, wywijając mieczami i wzbijając ostrymi, czarnymi kopytami 
chmury pyłu. Kozłowce miały wstrętne małe ślepia i paskudne zakrzywione rogi -oraz coś 
bardzo podobnego do kłów. Nie pamiętam, żebym widział kiedyś owcę czy kozła z kłami, ale 
zawsze musi być ten pierwszy raz.
- Ustawcie się w szyku i przygotujcie broń! - zawołałem unosząc miecz nad głowę.
Ubrany na czarno, najbliższy jeździec szarpnął gwałtownie cuglami i jego kosmaty 
wierzchowiec znieruchomiał. Mężczyzna spiorunował mnie wzrokiem zza gęstej, czarnej 
brody i przemówił imponująco głębokim basem.
- Kto mieczem wojuje, ten od miecza ginie. Tak zostało napisane.
- Mówisz o sobie? - spytałem nie opuszczając broni.
- Jesteśmy spokojnymi ludźmi, bezbożniku, ale bronimy naszych stad przed niezliczonymi 
bandami kłusowników.
Mógł mówić prawdę; musiałem zaryzykować. Wbiłem miecz w piach i cofnąłem się. W 
każdej chwili byłem jednak gotów po niego sięgnąć.
- My też należymy do spokojnych ludzi. Lecz chodzimy z bronią dla własnej ochrony w tym 
ohydnym świecie.
Zastanowił się przez chwilę nad moimi słowami i podjął decyzję. Wsunął miecz do skórzanej 
pochwy i zeskoczył na ziemię. Bestia z miejsca rozdziawiła paszczę - to jednak b y ł y kły - i 
chciała go ugryźć. Prawie nie zwrócił na to uwagi, zacisnął po prostu pięść i szybkim hakiem 
trafił bydlę pod szczękę. Zwierz kłapnął paszczą i zrobił krótkiego zeza. Nie był też zanadto 
pamiętliwy, bo gdy jego ślepia wróciły na swoje miejsce, całkowicie zapomniał o jeźdźcu. 
Ten zaś stanął przede mną.
- Nazywam się Arroz con Pollo, a to są moi towarzysze. Zostaliście oszczędzeni?
- Nazywam się Jim di Griz, a to jest moja kapela. I nie wierzę w banki.
- Co to są banki?
- Miejsce, gdzie się oszczędza. Fedha.
- Niewłaściwie mnie zrozumiałeś, Jimie z di Grizów. To twą duszę należy oszczędzić - a nie 
twoje fedha.
- Ciekawa kwestia teologiczna, Arrozie z con Pollów. Musimy ją dogłębnie omówić. Co 
powiesz na to, byśmy odłożyli broń i ubili trochę piany? Odłóżcie - krzyknąłem.
Arroz dał znak dwóm kompanom i wszyscy poczuliśmy się dużo lepiej, kiedy miecze opadły 
do pochew, a topory do nóg. Pierwszy raz przeniósł wzrok ze mnie na moich towarzyszy. I 
wstrzymał oddech, zbladł pod opalenizną, przysłaniając sobie oczy dłonią.
- Nieczyści - jęknął. - Nieczyści.
- No cóż, trochę ciężko o kąpiel na szlaku - zauważyłem. Nie dodałem, że sam też nie 

wyszedł prosto spod prysznica.
- Nie na ciele; na duszy. Czyż nie ma wśród was naczynia zepsucia?
- Mógłbyś się wyrażać nieco jaśniej?
- Czy ta... osoba... to k o b i e t a? - zapytał nie odrywając dłoni od twarzy.
- Była kobietą, kiedy ostatnio ją widziałem. - Przesunąłem się na bok, trochę bliżej miecza. -A 
czym jest według ciebie?
- Niech zakryje sobie twarz, aby ukryć nieczystość, i łydki, by nie wzbudzać pożądania w 
męskich sercach.
- To jakiś szajbus - oznajmiła ze wstrętem Madonetka. Facet warknął.
- I niech stłumi głos, aby nie kusić do grzechu błogosławionych!
Stingo kiwnął głową do Floyda i chwycił zdenerwowaną Madonetkę za rękę, ale dziewczyna 
go odepchnęła.
- Jim - powiedział do mnie. - Chcemy się trochę przejść wśród drzew i zaczerpnąć świeżego 
powietrza. Chyba uda ci się jakoś z tego wybrnąć?
- Dobrze. - Patrzyłem, jak odchodzą, i kiedy zniknęli mi z oczu, spojrzałem na trzech 
nomadów, którzy naśladowali gorliwie swego przywódcę i trzymali w górze ręce, jakby 
chcieli przewietrzyć sobie pod pachami. - Niebezpieczeństwo minęło. Porozmawiamy teraz?
- Możecie wracać - powiedział Arroz do swoich kolesiów. - Sam wyjaśnię Prawo obcemu. 
Niech stado skubnie trawy.
Odeszli szybkim krokiem, a jego wierzchowiec zabrał się do przeżuwania zielska na uboczu. 
Arroz usiadł ze skrzyżowanymi nogami i skinął na mnie.
- Siadaj. Musimy porozmawiać.
Usiadłem przed nim. Ale plecami do wiatru, bo upłynął szmat czasu, odkąd on i jego ubranie 
miało do czynienia z wodą i mydłem. A on mi tu mówi o czystości! Sięgnął pod habit, 
podrapał się solidnie, następnie wyciągnął książkę i podał mi.
- Ta księga jest źródłem wszelkiej mądrości.
- Ładna. Jak się nazywa?
- Księga. Nie ma innych książek. Wszystko, co ludzie muszą wiedzieć, znajduje się tutaj. 
Esencja wszelkiej mądrości. - Wydawała mi się trochę za cienka jak na esencję, ale 
przezornie trzymałem gębę na kłódkę. - Wielki Założyciel, którego imienia nie wolno 
wypowiadać, poczuł natchnienie, aby przeczytać całą zawartość Świętych Ksiąg ze 
wszystkich epok, i ujrzał w nich dzieło boga, którego imienia nie można wypowiadać. 
Zrozumiał, które urywki były natchnione, a które głosiły nieprawdę. Spośród wszystkich 
owych ksiąg wyciągnął esencję prawdziwej Księgi - a resztę rzucił w ogień. Ruszył w świat, a 
uczniów Jego były krocie. Inni jednak spoglądali na to z zazdrością, próbując Go zniszczyć i 
Jego uczniów. Tak powiedziano. I mówi się, że aby uniknąć bezsensownych prześladowań, 
On i Jego zwolennicy przybyli do tego świata, gdzie mogli bez przeszkód odprawiać praktyki 
religijne. Właśnie dlatego zadałem pytanie - czy jesteście nieczyści? A może chodzicie także 
Drogą Księgi?
- Nadzwyczaj ciekawe. Ja chodzę trochę inną drogą. Jednakże moja wierzy w poszanowanie 
twojej, więc nie musisz się o mnie martwić.
Na te słowa skrzywił się i pogroził mi palcem.
- Istnieje tylko jedna Droga, tylko jedna Księga. Przeklęci, którzy sądzą inaczej. Teraz masz 
okazję, aby się oczyścić, ukazałem ci bowiem prawdziwą Drogę.
- Serdeczne dzięki, ale nie skorzystam.
Wstał i wymierzył we mnie oskarżycielsko palcem.
- Nieczysty! Bluźnierca! Odejdź - kalasz mnie swą obecnością.
- Niech każdy zostanie przy własnym zdaniu. Do widzenia i życzę szczęścia przy strzyżeniu 
kozłowiec. Obyś zebrał jak największe runo. Ale proszę o łaskę - nim odejdziesz, zechciej 
rzucić na to okiem. -Wyjąłem z kieszeni zdjęcie obcego artefaktu i podałem mu.

- Nieczyste - mruknął i cofnął rękę za plecy.
- Z pewnością. Chcę tylko wiedzieć, czy widziałeś już kiedyś ten przedmiot na zdjęciu?
- Nie, nigdy.
- Miło mi się z tobą gawędziło.
Pomachałem mu ręką, ale nie odwzajemnił mego przyjaznego gestu. Podszedł do 
wierzchowca i kilkoma kopniakami zmusił go do przyklęknięcia, po czym wdrapał się na 
górę i odjechał galopem. Wyciągnąłem miecz z ziemi i dołączyłem do zespołu. Madonetka 
wciąż nie mogła się opanować.
- Obłudny, tępy, sfanatyzowany idiota.
- Tak, i jeszcze gorzej. Przynajmniej wydobyłem od niego jeden bit ujemnej informacji. 
Nigdy nie widział artefaktu. Musiało go zabrać jakieś inne plemię.
- Będziemy musieli porozmawiać z każdym?
- Chyba, że masz lepszy pomysł. Który wypali w ciągu dziewiętnastu dni.
- Ja mu nie ufam - dodała. - Tylko nie kpij i nie mów, że to babska intuicja. Czym oni się 
różnią od tamtej zgrai, która napadła na statek archeologów?
- Masz rację - a czyż to nie stukot setek kopyt wyrywających w naszą stronę?
- Tak, to oni! - krzyknął Floyd, wskazując kierunek. -Co teraz... uciekamy?
- Nie! Szybko z lasu na równinę! Instrumenty w pogotowiu. Zagramy przyjemniaczkom 
koncert, jakiego nie zapomną do końca życia!
Arroz wrócił po swoich ludzi i pędziło teraz na nas co najmniej trzydziestu napastników z 
obfitością mieczy i głośnego beczenia. Nastawiłem regulator dźwięku do oporu.
- Zatyczki do uszu, przygotować się, na trzy ładujemy im stary numer trzynaście „Rakiety 
gnają z hukiem naprzód". Raz, dwa...
Na trzy eksplodował huragan dźwięków nie do wytrzymania. Kozłowce podskoczyły ze 
strachu, zwalając jadących w pierwszym rzędzie na ziemię. Podrzuciłem draniom kilka bomb 
dymnych dla draki i strzeliłem w nich holograficzną błyskawicą.
To była świetna robota. Nim doszliśmy do drugiego chórku, zapanował spokój. Ostatnie 
kozłowce uciekały w przerażeniu, znikając nam z oczu. Ostatni Fundamentaloid w czarnym 
habicie wyczołgał się za horyzont, zdeptana trawa była upstrzona porzuconymi mieczami, 
kłakami wełny i niezliczonym mnóstwem gnojowych bobków.
- Zwycięstwo! - krzyknąłem z rozkoszą.
I tylko dziewiętnaście dni, pomyślałem z rozpaczą. Nic z tego nie będzie. Miałem okropne 
uczucie, że możemy spędzić dziewiętnaście dni albo dziewiętnaście tygodni na błądzeniu po 
planecie, nie dowiedziawszy się niczego w sprawie artefaktu. Należało zmienić plan - i to 
natychmiast! Odszedłem na bok i trzy razy zagryzłem zęby. Zrobiłem to z taką siłą, że omal 
nie wyłamałem sobie trzonowego.
- Tu kapitan Tremearne.
- A z tej strony ponury Jim di Griz. Śledziliście wszystko?
- Tak, i przyglądaliśmy się bacznie. Słyszałem, jak go prosiłeś o rozpoznanie obiektu. 
Zakładam, że tego nie zrobił.
- Dobrze pan zakłada, daleki i odcieleśniony głosie. Słuchaj pan, trzeba zmienić plany. 
Opracowując pomysł naszej misji sądziłem, że w tym ponurym świecie znajdę coś,
co choć trochę przypomina cywilizację. Że będziemy mogli wędrować od koncertu do 
koncertu, a jednocześnie węszyć. Pomyliłem się.
- Przykro mi, że nie otrzymaliście kompletu danych w swoim czasie. Wiesz już jednak, że 
mamy całkowity zakaz przekazywania informacji o tej planecie.
- Teraz wiem - ale to się nie uda. Z równym powodzeniem mogliśmy przylecieć tutaj w 
przebraniu oddziału komandosów. Na razie każda zgraja, jaką napotykamy, próbuje nas 
zgnoić. To wszystko wina tego mendy admirała Benbowa. Okłamał mnie co do warunków, 
jakie tu panują. Prawda?

- Jako oficer czynnej służby nie mogę kwestionować sposobu działania przełożonych. Ale 
mogę przyznać, że ktokolwiek prowadził odprawę, potraktował prawdę dość skrótowo.
- Czy wie pan również, że dość skrótowo potraktował moje życie? Że za dziewiętnaście dni 
przekręcę się od samoczynnie działającej trucizny?
- Dowiedziałem się z żalem, że tak się przedstawia sytuacja. A poza tym: osiemnaście. 
Wygląda na to, że zgubiłeś jeden dzień.
- Osiemnaście? Piękne dzięki. A więc to, co mam do powiedzenia, jest tym bardziej naglące. 
Potrzebuję pomocy, jakiegoś środka transportu.
- Zakazany jest wszelki kontakt z planetą.
- Właśnie zmieniłem reguły. Sam pan mówił, że stoi na czele komitetu, który ma dokonać na 
planecie poważnych udoskonaleń? Pierwszą zmianą będzie przysłanie nam jednej z kapsuł 
statku. Dzięki niej mogę zdążyć do różnych band kudłaczy na kozłowcach, zanim wybije 
moja ostatnia godzina.
- Nie mogę. Złamię rozkazy, a to oznacza koniec mojej kariery.
- No więc?
Cisza pod moim sufitem ciągnęła się niemiłosiernie. Czekałem. W końcu rozległo się coś, co 
mogło być tylko westchnieniem.
- Mam nadzieję, że w dzisiejszych czasach nie brak zajęcia dla uzdolnionych cywilów. 
Kapsuła wyląduje po zmroku. Jeśli nikt na dole tego nie zauważy, będę miał szansę na 
odroczenie terminu zmiany posady.
- Porządny z pana gość, Tremearne. Serdeczne dzięki.
Zanuciwszy dwa lub trzy takty „Szwedzkiego potwora", wróciłem do moich towarzyszy, aby 
podzielić się z nimi najświeższą wiadomością.
- Jim, jesteś genialny! - zawołała Madonetka, po czym objęła mnie i pocałowała. - Stanowczo 
wolę latanie od chodzenia.
Floyd pokiwał radośnie głową i wyciągnął ręce.
- Precz! - krzyknąłem. - Dziewczęta to w porządku, ale nie całuję brodatych facetów. Musimy 
zaraz się oddalić od tych religijnych świrów, bo mogą wpaść na myśl, aby tu za chwilę 
wrócić. Czuję, że mamy przed sobą bardzo pracowitą noc.
ROZDZIAŁ 11
- Obudź się, Jim, już prawie ciemno.
Delikatna ręka Madonetki była ze wszech miar pożądana, gdyż wyciągnęła mnie z naprawdę 
strasznego koszmaru. Macki, wytrzeszczone ślepia, brr! Najwyraźniej osiemnastodniowy 
termin ostateczny wdzierał się do mojej podświadomości. Wyprostowałem się, ziewnąłem i 
przeciągnąłem. Z wielką niechęcią słońce schowało się wreszcie za horyzont, pozostawiając 
za sobą ustępującą powoli smugę światła. Zaczynały się pokazywać gwiazdy, tworząc mało 
ciekawe konstelacje - a przy tym rzadko rozsiane. Ta więzienna planeta tkwi pewnie daleko 
na peryferiach galaktyki.
Nagle coś przesłoniło widok gwiazd w zenicie i na ziemię powoli spłynął ciemny kształt, 
bezszelestnie napędzany modułem antygrawitacyjnym. Kiedy podeszliśmy bliżej, otworzył 
się właz - i zapłonęły światła w kabinie.
- Zgaś je, bałwanie! -krzyknąłem. -Chcesz mi zniszczyć zdolność widzenia w ciemności? - 
Pilot obrócił się na fotelu i uśmiechnąłem się nieszczerze na jego widok. -Przepraszam, 
kapitanie, za tego imbecyla; to tylko taka figura retoryczna.
- To wyłącznie moja wina - odparł i puknął się w jedną ze swych elektronicznych gałek 
ocznych. - Stale o tym zapominam. Przyprowadziłem tę maszynę, bo mam najlepszą zdolność 
widzenia w ciemności z całej Armady.
Zgasił światło i po omacku weszliśmy na pokład. Tylko słabe czerwone światło dyżurne 
rozjaśniało drogę. Usadowiłem się w fotelu drugiego pilota i zapiąłem pas.
- Masz jakiś plan? - spytał.

- Prosty. Zna pan pozycję wszystkich stad kozłowiec, prawda?
- Zaobserwowane i odnotowane w pamięci kapsuły.
- Wspaniale. Niech komputer wykona pomiary topologiczne celem wytyczenia kursu 
pozwalającego nam odwiedzić wszystkie stada w możliwie najkrótszym czasie. Lecimy do 
pierwszego, znajdujemy pasterza spacerującego poza zasięgiem wzroku innych - i odbywamy 
rozmowę. Pokazujemy mu zdjęcie i przekonujemy się, czy widział artefakt. Jeśli nie - 
skaczemy do następnej zgrai.
- Wygląda prosto i praktycznie. Pasy zapięte? Dobrze, a więc do pierwszego stada!
Wbiło nas w oparcia i ruszyliśmy w drogę. Wysoko i szybko po wytyczonym kursie. 
Następnie powoli, szybując nisko nad ziemią, a Tremearne przewiercał wzrokiem ciemność.
- Widzę kogoś - oznajmił. - Na drugim końcu stada -całkiem sam. Pilnuje zwierząt albo nie 
pozwala im się rozbiec. Mam propozycję. Zajdę go od tyłu i obezwładnię. Wtedy z nim 
pogadasz.
- Podchody w ciemnościach? Obezwładnianie zbrojnego i czujnego strażnika? To robota dla 
komandosa.
- A jak twoim zdaniem zdobyłem te elektroniczne cacka w oczach? Przyjemnie będzie znowu 
trochę popracować.
Nie miałem wyboru, musiałem się zgodzić. Kapitan okazywał się znakomitym sojusznikiem. 
W ten sposób nasze działania będą dużo szybsze niż błądzenie w kółko samemu. Jeśli potrafi 
zrobić to tak, jak obiecał. Miałem co do tego wątpliwości, ale zachowałem je dla siebie. 
Kapitan był siwowłosym gryzipiórkiem o elektrycznym wzroku, który mógł mieć najlepsze 
lata za sobą.
Myliłem się. Po wylądowaniu opuścił kabinę i zniknął bez słowa w ciemnościach. Nie minęło 
pół minuty, kiedy zawołał do mnie po cichu.
- Tutaj. Możesz włączyć światło.
Zapaliłem przenośną lampę; pod niemal bezgwiezdnym niebem panowała naprawdę czarna 
noc. Zobaczyłem dwie postacie stojące jedna obok drugiej. Światło ukazywało twarz pasterza 
o wybałuszonych oczach, pochwyconego w podwójnym nelsonie, przy czym dłoń na gardle 
uniemożliwiała mu wydanie głosu. Błysnąłem mu latarką pod nos.
- Słuchajże, pasterzu, coś obowiązków zaniedbał. Ręce, które cię trzymają, równie łatwo 
mogą cię zabić. A potem możemy ci gwizdnąć całe to włochate stado i do końca świata 
wcinać szaszłyki. Aleja będę litościwy. Ta ręka puści twą plugawą szyję, a ty nie będziesz 
krzyczał, bo naprawdę zginiesz. Będziesz grzecznie i cichutko odpowiadał na moje pytania. 
Możesz już mówić.
Kiedy uchwyt zelżał, biedak zakaszlał i stęknął.
- Demony z ciemności! Puśćcie mnie, darujcie mi życie, powiedzcie, czego ode mnie chcecie, 
a potem wracajcie do piekieł, z których uciekłyście...
Wyciągnąłem rękę i uszczypnąłem go boleśnie w nos.
- Zamknij się. Otwórz oczy. Spójrz na to zdjęcie. Gadaj, czy widziałeś to już kiedyś?
Podsunąłem zdjęcie przed oczy jeńca, oświetliwszy je latarką, a Tremearne szarpnął go 
jeszcze mocniej za rękę.
- Nie, nigdy, coś takiego bym pamiętał, nie... - Odpowiedź ugrzęzła mu w gardle i padł 
nieprzytomny na ziemię.
- Czy te pastuchy nigdy się nie myją? - spytał Tremearne.
- Tylko co drugi rok. Lecimy do następnego.
Szybko dopracowaliśmy się stałej procedury. Lądowaliśmy i kapitan znikał. Nim zdążyłem 
wyskoczyć z kapsuły, już zazwyczaj mnie wołał. Niejeden przerażony pasterz zasnął głęboko 
tej nocy. Ale dopiero po obejrzeniu fotografii artefaktu. Między odwiedzinami ucinałem sobie 
drzemkę i w głębi kapsuły rozlegało się chrapanie na przemian z ciężkimi oddechami. Jedynie 
kapitan się nie kładł i nie odczuwał zmęczenia. Wydawało się, że przy jedenastej wizycie był 

w takiej samej formie jak przy pierwszej. To była długa, długa noc.
Przy trzynastej zaczynałem słaniać się na nogach. Feralna trzynastka; kończyć z tym i do 
czternastej. Do kolejnej pary wyłupiastych oczu zerkających znad kolejnej zmierzwionej 
brody.
- Patrz! - warknąłem. - Mów! A stękanie nie liczy się jako mowa. Widziałeś to kiedyś?
Ten rzęził zamiast stękać, po czym zawył, bo jego ramię wykręciło się nieco bardziej. 
Wyglądało na to, że nawet powściągliwy kapitan zaczynał już tracić cierpliwość.
- Pomiot Szatana... dzieło diabła... ostrzegałem ich, ale nie chcieli słuchać... grób, mogiła!
- Rozumiesz coś z tego bełkotu? - spytał Tremearne.
- Jest nadzieja, kapitanie. Jeśli to nie przygłup, mógł go widzieć. Popatrz - przyjrzyj się! 
Widziałeś to kiedyś?
- Mówiłem mu, żeby tego nie dotykał, bo skończy się niechybną śmiercią i wiecznym 
potępieniem.
- Widziałeś. W porządku, kapitanie, może pan rozluźnić uchwyt, ale proszę być w pogotowiu. 
- Sięgnąłem do kieszeni, wyjąłem garść srebrnych tulejek, miejscową walutę, i błysnąłem na 
nie światłem. - Hej, Smrodzie, zobacz: fedha - i to wszystko dla ciebie. Wszystko twoje.
Szmal niezawodnie przykuł jego uwagę. Kiedy wyciągnął rękę i zaczął ich po omacku 
szukać, zacisnąłem dłoń.
- Najpierw odpowiesz na jedno proste pytanie. Nie zrobimy ci krzywdy - pod warunkiem, że 
nie skłamiesz. Widziałeś ten przedmiot?
- Oni uciekli. Znaleźliśmy go w ich statku. Dotykałem go, nieczystego, nieczystego.
- Dobrze ci idzie. - Strząsnąłem połowę monet na jego czekającą dłoń. - A teraz pytanie za 
dziesięć tysięcy fedha. Gdzie jest teraz?
- Kupili go, kupili go tamci. Mieszkańcy Raju. Niech będą przeklęci, na zawsze przeklęci...
Nie było to łatwe, ale w końcu zdołaliśmy wyciągnąć z niego wszystkie szczegóły. 
Ogołocona z klątw i bluźnierstw, była to zwykła opowieść o grabieży i oszustwie. Statek 
wylądował - i gdy tylko otworzyła się klapa, został zaatakowany. W powstałym tumulcie 
Fundamentaloidzi przewalili się przez statek i splądrowali go. Zabrali pojemnik z artefaktem 
ze sobą, bo nie dał się otworzyć. Gdy w końcu osiągnęli cel, nie mieli pojęcia, co to może 
być. A ignorancja rodzi strach. Pozbyli się go zatem na targu w Raju, gdzie można sprzedać 
niemal wszystko. Koniec opowieści.
Nieprzytomny pasterz sflaczał na ziemię, ale pozwoliliśmy mu zatrzymać forsę.
- Musimy to omówić - powiedziałem.
- Zgoda, ale nie tak blisko stada. Skoczymy na płaskowyż zaczerpnąć świeżego powietrza.
Tym razem pozostali już nie spali, kiedy wylądowaliśmy. Pilnie wysłuchali relacji o naszym 
odkryciu.
- Cóż, to nieco zawęża pole - stwierdziła Madonetka.
- Tak myślisz? - spytałem. - Ile osób liczy sobie ów rajski naród?
- Jakieś sto tysięcy - przyznał Tremearne. - Może nie jest to najlepsza społeczność na 
planecie, ale sprawia wrażenie najbardziej udanej. Słabo ją znam, tylko z fotografii i 
obserwacji.
- Czy ktoś w Pentagonie wie coś więcej?
- Możliwe. Lecz to są dane poufne, a oni nie należą do gadatliwych.
Strzeliłem knykciami, zmarszczyłem brwi i dźgnąłem go palcem.
- Taka informacja niewiele daje... prawda? Tremearne wyglądał na równie zmartwionego.
- Niestety, Jim, niewiele. Nie mam pojęcia, czemu dane są poufne, skoro wasza grupa działa 
oficjalnie na planecie. Próbowałem sam zdobyć trochę danych i nie tylko mi odmówili, ale i 
odstraszyli.
- Kto się za tym kryje? Nie domyśla się pan?
- Nie... poza tym, że musi to być ktoś na samym szczycie. Ludzie, z którymi się 

kontaktowałem, rozumieją wasze problemy i chcą pomagać. Ale wszystkie prośby są z góry 
odrzucane.
- Czy gnębi mnie mania prześladowcza, czy też może w hierarchii dowodzenia jest ktoś, 
komu nie podoba się nasza operacja? Kto chce, aby nie wypaliła?
Teraz przyszła kolejka Tremearne'a na strzelanie knykciami i ponurą minę.
- Już mówiłem, jestem zawodowym oficerem. Lecz nie podoba mi się sytuacja na tym globie. 
Nie tylko sposób traktowania waszego zespołu, ale cała parszywa planeta. Cóż, odnoszę 
wrażenie, że wszystko wymyka mi się z rąk. Myślałem początkowo, że działając oficjalnie 
uda mi się przeprowadzić tutaj kilka zmian. To nie wystarczy. Zostałem tak samo całkowicie 
zablokowany jak wy.
- Przez kogo - i dlaczego?
- Nie wiem. Ale robię co mogę, aby się dowiedzieć. W zasadzie o Raju ani o jego 
mieszkańcach nie mam zielonego pojęcia.
- Szczera odpowiedź, kapitanie. Wielkie dzięki.
- Jeśli pan nie wie, to po prostu musimy dowiedzieć się sami - powiedział Stingo. - Zagramy 
raz czy dwa występy i będziemy mieli oczy szeroko otwarte.
- Oby to było takie proste -mruknąłem pod nosem. -Rozwińmy mapy.
Wyglądało na to, że największa część ludności mieszkała w jednym rzadko zabudowanym 
mieście. Wychodziły z niego drogi do niezbyt odległych wiosek, gdzie znajdowały się rzadko 
rozrzucone domostwa, najpewniej farmy. Na trójwymiarowej mapie jedno wyłącznie budziło 
prawdziwe zdziwienie - jakiś mur, który przedzielał miasto na pół. Dookoła miasta nie było 
wałów, tylko ten jeden mur pośrodku. Wskazałem na niego.
- Co to może być - albo znaczyć? Tremearne potrząsnął głową.
- Nie mam pojęcia. Wygląda jak mur, to wszystko. Ale wzdłuż niego ciągnie się droga. Chyba 
jedyna, która prowadzi do miasta z równiny.
Stuknąłem palcem w holomapę.
- Tutaj. Tutaj droga znika w trawie. Tam musimy iść. A może ktoś ma lepszy pomysł?
- Ten mi się podoba - oznajmił Tremearne. -Wysadzę was na tym skrawku płaskowyżu, za tą 
krawędzią, skąd nas nie zobaczą. Potem zabiorę stamtąd kapsułę i zostanę z wami w 
kontakcie radiowym.
Wysiedliśmy.
- Najpierw spać - ziewnął Floyd. - To była długa noc.
Była jeszcze dłuższa, niż mu się zdawało, przy dłuższych dobach na planecie. Tremearne 
odleciał i ułożyliśmy się do snu. Spaliśmy, budziliśmy się, wciąż panowała ciemność i 
zasypialiśmy na nowo. Przynajmniej oni chrapali w najlepsze; mnie zbyt dużo myśli plątało 
się po głowie. Mieliśmy już trop prowadzący do artefaktu. Trop, który był bezużyteczny, póki 
nie zaczniemy szukać. A nie mogliśmy szukać w mroku. Ja zaś miałem - ile dni do chwili, 
gdy załatwi mnie trzydziestodniowa trucizna? Policzyłem na palcach. Minęło osiemnaście, a 
więc pozostało dwanaście. Cudownie. A może źle policzyłem? Zacząłem od nowa przebierać 
palcami, po czym wpadłem w złość na siebie. Wystarczy już tych palców. Pstryknąłem w 
komputer i napisałem szybki program. Następnie dotknąłem T, „termin ostateczny" -bądź 
„trup", wszystko jedno - i pojawiło się jaskrawe osiemnaście w towarzystwie migotliwych 
dwunastu. Nie powiem, by mi się podobał widok cyferek, ale mogłem chociaż przestać się 
martwić zmiennym rezultatem odejmowania. Jakaś część mojej osobowości musiała poczuć 
ulgę, ponieważ zasnąłem głęboko.
Wreszcie, z wielkimi oporami i lenistwem, niebo zajaśniało i nastał nowy dzień. Nim zrobiło 
się zupełnie widno, kapitan nisko i powoli ustawił kapsułę za wzgórzami, wziął nas na 
pokład, a potem wypuścił po drugiej stronie ostatniego wzniesienia.
- Życzę szczęścia - bąknął cokolwiek markotnie.
Zatrzasnęło się dolne wyjście, kapsuła śmignęła pionowo i rozpłynęła się w jaśniejącym 

świetle. Nie bardzo zdając sobie sprawę z tego, co robię, wbiłem T do komputera. Cyferki 
błysnęły na moment i równie szybko zniknęły. Ale zapadły w pamięć.
Dzień dziewiętnasty.

ROZDZIAŁ 12
Szliśmy przed siebie, brzask wlókł się bez końca, słońce z wielką niechęcią wciągało się nad 
horyzont. Dzień na dobre jeszcze się nie zaczął, gdy stanęliśmy przed konstrukcją stanowiącą 
najwyraźniej początek muru. Zaledwie pojedynczy rząd cegieł przykrytych niemal całkowicie 
trawą.
- Jak myślisz? - zagadnąłem, nie kierując pytania do nikogo konkretnego.
Stingo pochylił się i opukał kamień kostkami palców.
- Cegła - stwierdził.
- Czerwona - dodała rezolutnie Madonetka.
- Dziękuję, dziękuję - mruknąłem z kompletnym brakiem uznania.
Po prawej stronie cegieł ciągnęła się ledwo widoczna ścieżka; z braku lepszych pomysłów 
weszliśmy na nią.
- Tu jest wyżej, spójrzcie - powiedział Floyd. - Dołożono drugą warstwę.
- A tam dalej jeszcze jedną - dodała Madonetka. - Ma już trzy cegły wysokości.
- Co to jest? - zdziwił się Stingo. Pochylił się rozsuwając trawę, aby lepiej widzieć, i 
przesuwał po cegle l opuszkami palców. - Na każdej cegle jest odciśnięty jakiś symbol. - 
Teraz patrzyliśmy wszyscy.
- Rodzaj kółka i sterczącej z niego strzały.
- Strzała... kółko - mruknąłem. Nagle błysk intuicji przeszył mi czaszkę. - Widziałem gdzieś 
ten symbol - tak, oczywiście! Niech ktoś łaskawie przejdzie nad ścianą i sprawdzi, czy po 
drugiej stronie jest kółko z krzyżykiem.
Madonetka ze zdziwieniem uniosła śliczne brwi, pokonała zgrabnie murek, pochyliła się i 
spojrzała. Brwi uniosły się jeszcze wyżej.
- Skąd wiedziałeś? Po tej stronie na wszystkich cegłach odciśnięte jest kółko z krzyżykiem.
- Biologia - powiedziałem. - Pamiętam ze szkoły.
- Tak, oczywiście - stwierdziła wracając do nas. - Symbole mężczyzny i kobiety.
Floyd szedł dalej obok ściany, raptem stanął i zawołał:
- Święte słowa. Tutaj na cegle widać odciśnięty napis VIROJ. Przechylił się na drugą stronę 
muru. - A tam... VIRINOJ.
W miarę naszego marszu mur stopniowo sięgał coraz wyżej. Pojawiły się nowe napisy - 
najpierw MEN, a potem MTUWA, HERREN, SIGNORI.
- Wystarczy - powiedziałem i zatrzymałem się. - Torby zrzuć. Teraz zrobimy sobie przerwę i 
przyjrzymy się temu, co tu mamy. Komunikat wydaje się bezsporny. Spójrzcie na ścieżkę, 
którą idziemy. Czy po drugiej stronie ciągnie się podobna ścieżka?
Ceglany mur sięgał nam teraz do pasa. Floyd oparł się o niego ręką, przeskoczył na drugą 
stronę, schylił się i popatrzył.
- Możliwe, ale nie widać zbyt wyraźnie. Kto wie, czy nie było jej tu kiedyś, ale tak bardzo 
zarosła trawą, że trudno cokolwiek stwierdzić. Mogę już wrócić?
- Tak, bo najwyższy czas na decyzję. - Wskazałem na rosnący stopniowo mur. - 
Fundamentaloidzi mówili, że poszli do miasta w celach handlowych. W takim razie musieli 
iść tędy, pewnie tą samą drogą, którą teraz idziemy.
Madonetka skinęła głową na znak potwierdzenia -
i braku aprobaty.
- To byli sami mężczyźni, pamiętam bardzo wyraźnie. Zaiste, nieczyści! Kobietom wstęp 
wzbroniony. A jeśli już pokonywały tę trasę, musiały iść po drugiej stronie muru. Czego od 
nas oczekujesz, Jim?

- Czego oczekujemy od s i e b i e? Jak powiedziałem -najwyższy czas na decyzję. Czy 
trzymamy się razem, lekceważąc wyraźne instrukcje? To jest pierwsze pytanie, na które 
musimy odpowiedzieć.
- Możemy napytać sobie biedy - odparła. - Budowa muru kosztowała dużo pracy. Jeśli więc 
zignorujemy komunikat, na pewno wydarzy się coś nieprzyjemnego. Tak to już jest na tym 
świecie. Wybór należy do mnie. Przejdę przez mur i będę szła po tamtej stronie...
- Nie - wtrąciłem. - Mur nieustannie rośnie, pozostaniemy rozłączeni, stracimy kontakt. Nic z 
tego.
- No trudno, ja tu nie zostanę - ani się nie wycofam. W takim razie musimy mieć kontakt, jak 
mówisz. Kłapnij łaskawie radioszczęką i połącz się z kapitanem. Każ mu ściągnąć na dół 
kilka modułów łączności. Jeśli mamy wykonać to zadanie prawidłowo, musimy wiedzieć, co 
się dzieje po obu stronach muru. Tylko ja mogę stwierdzić, co
się dzieje -po tej.
Chwyciła torbę, wskoczyła tyłeczkiem na mur, przerzuciła nogi i uśmiechnęła się do nas z 
drugiej strony. Nie byłem tym zachwycony.
- Nieważne, czy ci się to podoba, czy nie - powiedziała odczytując moje wątpliwości z 
wyrazu twarzy. - Tylko w ten sposób możemy wykonać robotę. Załatw radia. Nie zapominaj, 
że Tremearne będzie trzymał stały nasłuch i może przysłać komandosów w razie kłopotów 
kogoś z nas. Wywołaj go.
- Dobrze. Nim jednak złożymy zamówienie, zapewnijmy sobie radia właściwego typu. Mur z 
cegieł będzie blokować tor radiowy. A poza tym kto wie, jaką ma dalej grubość? Może 
pochłaniać całe spektrum częstotliwości i to będzie koniec. Znacie radio, którego sygnał 
potrafi sforsować kamień?
Głośno myślałem, po trosze dla żartu. Toteż zbaraniałem lekko, kiedy ktoś za mną 
odpowiedział:
- Tak.
Odwróciłem się i zobaczyłem Stinga. Polerował paznokcie o koszulę, a później podziwiał 
swój wizerunek na ich błyszczących powierzchniach.
- Tyś to powiedział? - warknąłem. Skinął głową z powagą. - Dlaczego? - spytałem.
-Dlaczego to dobre pytanie. Odpowiem ci tak: choć masz teraz przed sobą starzejącego się 
muzyka amatora, który dał się ściągnąć z zielonej trawki, aby ryzykować życie dla dobra 
publicznego, musisz pamiętać, że mam za sobą dziesiątki lat pracy na rzecz tego samego 
dobra publicznego. Przy markowych środkach łączności. Pomagałem przy opracowaniu 
małego i ślicznego aparaciku, zwanego SMO.
- SMOK? - powtórzyłem bezmyślnie.
- Blisko, Jim, mój dobry przyjacielu. SMO to skrót Satelitarnego Mikrokomunikatora 
Osobistego. Kłapnij proszę szczękami i zamów ze dwie sztuki. A może cztery -dzięki temu 
wszyscy będziemy w stałej łączności ze sobą. I przypomnij kapitanowi, aby wysłał na orbitę
Stalowy Szczur śpiewa bluesa
satelitę komunikacyjnego.  Geostacjonarnego,  wiszącego nad Rajem.
- SMO są nie tylko ściśle tajne, ale i niesamowicie drogie - oznajmił Tremearne, kiedy się z 
nim połączyłem.
- Tak samo jak nasz mały oddział specjalny. Może pan je załatwić?
- Oczywiście. Już lecą.
Pół godziny później sfrunęła z nieba mała paczka uczepiona do nośnika grawitacyjnego. Gdy 
tylko wyjąłem zawartość, poderwała się ze świstem do góry i zniknęła. Z trzaskiem zerwałem 
pokrywkę i wytrząsnąłem garść sztucznych paznokci. Wlepiłem w nie wzrok - i nagle 
przypomniałem sobie, jak Stingo polerował swoje prawdziwe paznokcie opowiadając mi o 
SMO.
- Sprytne - zauważyłem.

- Najwyższa technika i doskonała kryjówka - odparł Stingo. - W paczce powinien być klej. 
Występują parami. To z literą S idzie na palec wskazujący lewej ręki. M przykleja się na mały 
paluszek także lewej. W środku paznokcia znajduje się obwód holograficzny, więc można je 
spokojnie przycinać, żeby idealnie pasowały. Nie uszkodzi obwodu.
- S? M? - zdziwił się Floyd.
- Słuchawka i mikrofon.
- Co potem? - spytałem niemal pokornie, do tego stopnia byłem oszołomiony raptownym 
pojawieniem się wśród nas czarodzieja z krainy łączności.
- Zasila je proces niszczenia fagocytów zlatujących się na żer do miejsca, gdzie paznokcie 
dotykają naskórka. Co oznacza, że energia płynie zawsze. Gdy jesteś na zewnątrz -albo w 
budynku o cienkich stropach - twój sygnał śmiga do satelity i wraca do drugiego odbiornika. 
Proste. Wystarczy włożyć palec wskazujący do ucha i mówić do mikrofonu na małym 
paluszku.
Zmierzyłem jedną parę, przyciąłem i nakleiłem sobie na palce, które, muszę przyznać, drżały 
trochę z niepokoju.
- Mam nadzieję, że zadziała - powiedziałem wetknąwszy palec do ucha.
- Ma się rozumieć - odparł Tremearne, mówiąc dla odmiany z paznokcia, a nie z dziąsła.
Instalując sobie SMO, omawialiśmy na okrągło wszystkie możliwości i każdorazowo 
powracaliśmy do jedynego realnego planu.
- Zróbmy to - stwierdziła Madonetka, podziwiając nowe paznokcie komunikacyjne. Zarzuciła 
torbę na ramię, zsunęła ją do wygodniejszej pozycji, odwróciła się i odeszła po swojej stronie 
przegrody. Z każdym krokiem mur rósł coraz wyżej, aż bardzo szybko zrównał się z głową 
dziewczyny, a potem ją przerósł. Zniknęła z pola widzenia, machając nam na pożegnanie 
ręką.
- Bądźmy w kontakcie - szepnąłem do paluszka, -Melduj regularnie i zawołaj, jeśli cokolwiek 
zobaczysz -cokolwiek.
- Wedle życzenia, szefie.
Zarzuciliśmy torby na plecy i ruszyliśmy przed siebie. Po niecałej godzinie mur nabrał 
niebotycznej wysokości. Mimo że utrzymywałem z Madonetka łączność radiową, dziewczyna 
pozostała całkiem sama. Powtarzałem sobie, że w razie potrzeby z orbitera może śmignąć na 
dół zbrojna pomoc, ale nie poprawiało to mojego nastroju.
- Są już pierwsze pola uprawne - oznajmił Floyd. -I jeszcze coś. Widzicie tę chmurę pyłu 
obok muru - zbliża się do nas.
- Przygotujcie broń, mam też pod ręką kilka granatów ogłuszających, na wypadek jeśli zrobi 
się gorąco.
Zatrzymaliśmy się, czekaliśmy i patrzyliśmy. Z tej odległości wyglądało to niczym koń 
galopujący w naszą stronę.
- Koń, ale bez jeźdźca - zauważyłem. Stingo miał lepszy wzrok.
- Nigdy w życiu nie widziałem takiego konia. Ten ma sześć nóg.
Zwierz zwolnił, a potem stanął i przyglądał się nam. Odwzajemniliśmy się tym samym. Robot 
z metalu. Nogi przegubowe, a z przodu na dokładkę para mackowatych kończyn. O głowie 
szkoda gadać, po prostu dwoje oczu, które wystawiał na szypułce. Głośnik między górnymi 
kończynami wydał szum i zaskrzeczał metalicznie.
- Bonan tagon - kaj bonvenu al Paradizo.
- Ja też ci życzę dobrego dnia - odparłem. - Nazywam się Jim.
- Męskie imię, nadzwyczaj fortunne. Nazywam się Hingst i z prawdziwą przyjemnością 
witam was...
Słowa stwora wytrysnęły z rykiem, a z jego tyłu wytrysnęła chmura czarnego dymu. 
Cofnęliśmy się ściskając w dłoniach broń. Giętkie ramiona Hingsta uniosły się wysoko.
- Ja tylko życzę wam pokoju, nieznajomi. Nie wiecie tego, albowiem nie pobieraliście nauk, 

ale dźwięk i opary to tylko spaliny z silnika na alkohol. Obraca szybko generator, który z 
kolei...
- Ładuje ci baterie. My też coś niecoś wiemy, Hingst, pozdrawiaczu przybyszy do Raju. Nie 
należymy do waszych zwykłych koźlich nomadów.
- To dopiero przyjemna wiadomość, mili goście. Przed wbiciem mego systemu operacyjnego 
do tej raczej prymitywnej konstrukcji byłem szefem kelnerobotów klasy A42 i pracowałem 
wyłącznie w najznakomitszych restauracjach...
- Innym razem z przyjemnością posłucham twoich wspomnień - przerwałem mu. - Mamy 
kilka pytań...
- A ja jestem pewny, że mam kilka odpowiedzi -odparł zgryźliwie. - Najpierw jednak 
procedury wstępne. - Z tymi słowy podszedł parę kroków bliżej i jedna z jego macek niczym 
żmija rzuciła się na mnie. Uskoczyłem do tyłu, podniosłem miecz - ale dopiero po tym, gdy 
zimna metalowa końcówka błyskawicznie dotknęła moich ust i równie szybko się cofnęła.
- Spróbuj jeszcze raz, a będziesz miał jedną mackę mniej - burknąłem.
- Spokojnie, spokojnie. Ostatecznie jesteście tu obcy i uzbrojeni, ja zaś tylko wykonuję swoje 
obowiązki. To znaczy, pobieram próbkę waszej śliny. I testuję ją, co też uczyniłem. Możesz 
iść, szanowny Jimie, gdyż istotnie jesteś płci męskiej. Byłbym wdzięczny za próbki od twoich 
kolegów.
- Jeśli tylko chodzi ci o ślinę - warknął Floyd i złożywszy dłonie podstawił je pod swe dolne 
partie.
- Ach, wierz mi, nowo przybyła osobo, doceniam twoje poczucie humoru. - Macka pobrała 
próbkę z ust Floyda. -Teraz mogę powiedzieć - szanowny nieznajomy. Ostatni wędrowcze, 
bądź łaskaw. Doskonale, piękne dzięki. Możecie już iść.
Odwrócił się tyłem, ja zaś skoczyłem przed niego.
- Chwileczkę, Hingst, Oficjalny Pozdrawiaczu. Kilka pytań...
- Wybacz. Nie jestem na to zaprogramowany. Bądź tak miły i cofnij się, szanowny Jimie...
- Najpierw chcę usłyszeć kilka odpowiedzi.
Kiedy nie ruszyłem się z miejsca, druga macka dotknęła mego ramienia - i strzelił piorun!
Leżałem oszołomiony na ziemi i patrzyłem, jak bydlę kuśtyka przed siebie.
- Wstrząsające, nie? - zawołał z dumą. - Niezłe te baterie.
Floyd pomógł mi wstać i otrzepać się z kurzu.
- Na razie dobrze - powiedział.
- Wielkie dzięki. Ale to nie ciebie zwarto na krótko. Ruszyliśmy dalej. Zgłosiłem się do 
Madonetki, a Tremearne podsłuchiwał.
- Technika stosowana - oświadczył. - Może ta banda nie jest aż tak tępa jak reszta dupków na 
planecie.
Czułem jeszcze mrowienie i miałem w ustach smak spalenizny, więc roześmiałem się w 
duchu i nie zawracałem sobie głowy odpowiadaniem. Niebawem Madonetka przekazała, że 
zbliża się do niej stwór podobny do opisanego przeze mnie. Ścisnąłem rękojeść miecza z 
bezradnej wściekłości. Rozluźniłem się dopiero na ponowny dźwięk jej głosu.
- Taki sam jak wasz - tylko inaczej się nazywa. Hoppe. Wykonał test i poszedł sobie. Co 
teraz?
- My pójdziemy dalej - a ty odpocznij sobie. Jeśli wypadki będą się toczyć identycznie lub 
podobnie po obu stronach muru, dowiemy się tego pierwsi.
- Męska szowinistyczna wyższość?
- Zdrowy rozsądek. Nas jest trzech, a ty jedna.
- Dobry argument - i mogę skorzystać z pozostałych. Bądźmy w kontakcie.
- Załatwione. Ruszamy.
Ścieżka zrobiła się szersza i obecnie przypominała polną drogę. Minęliśmy kilka pól 
uprawnych i weszliśmy do sporego zagajnika dendronów. Musiał je ktoś uprawiać, bo rosły w 

równych rzędach. Za sadem rozciągał się niski wianuszek zabudowań, które mogły stanowić 
gospodarstwa.
Drogę zagrodził nam ceglany barak z arkadami w kształcie łuku, który rozpinał się nad drogą. 
Zwolniliśmy kroku i zatrzymaliśmy się.
- Kojarzy wam się to z tym samym co mnie? - zapytał Stingo.
- Myślę, że mamy przed sobą budynek z arkadami -odparł Floyd. - I nie dowiemy się niczego 
więcej, jeśli będziemy tu sterczeć.
Ruszyliśmy wolno przed siebie i zatrzymaliśmy się ponownie na widok mężczyzny w 
przejściu. Kiedy opuścił portal i stanął w pełnym słońcu, ręce same odskoczyły nam od broni. 
Zmrużył przed blaskiem obwiedzione czerwonymi kółkami oczy i kiwnął głową, aż mu 
zafalowała grzywa siwych włosów. Następnie puknął w symbol strzały i kółka, wyhaftowany 
na biało pośrodku szarego habitu.
- Witajcie, obcy, witajcie w Raju. Nazywam się Afatt i jestem oficjalnym witaczem. Otwarcie 
targu jutro o świcie. Możecie się tu zatrzymać, a jeśli wolicie obozować za sklepieniem, 
wasza broń znajdzie się pod dobrą opieką do waszego powrotu. Wstęp jedna fedha.
Tak jednak zerkał przez ramię, kiedy to mówił, że domyśliłem się, iż drań raczej żądał 
łapówki niż opłaty.
- Mowy niema, sędziwy Afatcie -podjąłem. -Widzisz przed sobą nie kupców ze wsi, tylko 
słynny w całej galaktyce zespół z pierwszych miejsc listy przebojów. Jesteśmy... Stalowe 
Szczury!
Opadła mu szczęka i cofnął się o krok.
- Nie potrzeba w Raju żadnych szczurów. Starczy jedna zardzewiała, poszczerbiona stara 
fedha...
- Mamy w sędziwym Afatcie prawdziwego fana -mruknął Floyd. - Sądziłem, że planeta nurza 
się w telewizorach.
Pod sklepieniem ukazał się nieco bardziej zmilitaryzowany tubylec. Młodszy, większy, nosił 
najprawdziwszy metalowy hełm nabity ćwiekami i ciężką skórzaną uprząż.
- Coś ty powiedział? - spytał machając błyszczącą i szczególnie nieprzyjemnie wyglądającą 
siekierą.
- Słyszałeś, kochasiu. Nie będę się powtarzał dla byle łapserdaków.
Moje słowa sprowokowały bełkotliwe warknięcie i wykrztuszony rozkaz.
- Straż, chodźcie no tu. Przyszło kilku bobkojadów, którzy proszą się o lekcję dobrego 
wychowania.
W ślad za tym rozległ się szczęk metalu i głuchy tupot biegnących stóp.
Bardzo wielu stóp.
ROZDZIAŁ 13
Było ich krocie, uzbrojonych w rozmaitość okropnej i śmiercionośnie wyglądającej broni. 
Muszę się nauczyć kontrolować zapalczywość mowy na tym wysypisku. Myśl szybciej, Jim, 
bo napytasz sobie biedy.
- Coś mnie podkusiło, aby palnąć głupi dowcip, łaskawy panie. Z radością ci powtórzę. Ty i 
twoi zacni ludzie macie przyjemność przebywać w obecności najlepszych muzyków poznanej 
galaktyki!
Mówiąc to, dotknąłem modułu zdalnego sterowania z boku torby i potężne organy ryknęły 
kilka początkowych taktów „Mutantów z Merkurego". Floyd i Stingo szybko włączyli się 
pierwszymi linijkami tekstu.

Co dwie głowy - to nie jedna
W nosie cewka moczopędna...

Efekt skromnej rymowanki o żarcie genetycznym był imponujący. Wojownicy jak jeden mąż 

zanieśli się rykiem i rzucili w naszą stronę.
- Walka czy ucieczka? - zapytał ponuro Floyd, chwytając za miecz.
Miałem już krzyknąć „walka" - ale w ostatniej chwili
ugryzłem się w język - i zawołałem:
- Słuchajcie!
Ponieważ tamci zapomnieli o broni i wrzeszczeli z radości!
- To oni, jak w programie „Galaktyczny nóż do szmalu"...
- Ten zarośnięty brzydal - to Floyd!
- Zagrajcie „Po ile prochy w tym parku sztywnych?"! Otoczyli nas ze wszystkich stron, 
próbując uścisnąć nam dłonie i wydając chrapliwe okrzyki entuzjazmu.
- Ale... ale... - wykrztusiłem. - Wasz oficjalny witacz
nigdy o nas nie słyszał?
Pierwszy wojownik - warczenie zdążyło już przejść w rechot - bez ceregieli odepchnął 
starego.
- Afatt nigdy nie ogląda telewizji. Ale my tak! Powiadam ci, że zrobiła się tu istna wioska 
samobójców na wieść, że was deportowano. Należało się domyślić, że skończycie u nas. 
Poczekajcie, aż chłopaki z baraków się dowiedzą. Dziś wieczór stara knajpa zamieni się w 
dom wariatów!
Prowadzili nas wesoło pod sklepieniem na plac apelowy, a na czele pochodu maszerował z 
dumą nasz nowy gospodarz.
- Jestem Ljotur, sierżant gwardii. Nie przejmujcie się, kiedy będę się na to powoływał. 
Napoje! - rozkazał swoim ludziom. - I jedzenie, wszystko, czego zażądają.
Nie skończyło się na tym. Piwo smakowało jak piwo, choć miało interesujący zielonkawy 
kolor. Wojownicy tłoczyli się wokół nas, łowiąc uważnie każde słowo, jakie 
wypowiadaliśmy. Zagryzłem zęby, aby przyciągnąć uwagę kapitana, i złożyłem mu raport w 
formie przemówienia.
- Waleczni rycerze Raju, jesteśmy pod wrażeniem waszego powitania. Przyjęliście nas, 
zaprawionych narkotykami skazańców, jak bohaterów, na swoją ziemię. Poczęstowaliście nas 
obfitością jedzenia i picia oraz głośnymi okrzykami radości. Czuję, że czeka nas tu piękna 
przyszłość.
- Mam nadzieję, że się nie mylisz - oznajmił w mojej głowie głos kapitana. - Ale dowiedz się 
najpierw, o co chodzi w tej męsko-damskiej szopce. Tymczasem każę Madonetce zaczekać 
tam, gdzie jest.
- Zgadzam się całkowicie! - zawołałem. - Nie uważacie, koledzy, że spotkało nas tutaj 
najgorętsze powitanie w naszej karierze?
Moi kompani skinęli głowami, nie przerywając powodzi jedzenia i picia. W miarę znikania 
piwa rozlegały się zewsząd radosne wrzaski aprobaty. Akurat ocierałem usta, kiedy wyrósł 
przede mną Ljotur.
- Rozmawiałem z samym Żelaznym Johnem. Wzywa was natychmiast przed swoje oblicze. 
Ale zanim przyjadą Rydwany Ognia, czy możecie - och, bardzo proszę - zagrać dla nas jakiś 
kawałek?
Jego słowa wykipiały na fali szczerych i męskich okrzyków radości.
- Zorganizujemy szybki występ, przyjaciele; ci chłopcy zasługują na to. - Rozejrzałem się 
wokoło. - Jakieś życzenia?
Wykrzyczano całe mnóstwo propozycji, ale wydawało się, że „Nie ma kary zbyt okrutnej dla 
nieprzyjaciela" cieszyła się największym powodzeniem. Był to również najlepszy wybór, 
skoro utwór miał tekst ze wszech miar męski. Przetoczył się grzmot pioruna i wystrzelił 
zygzak błyskawicy. Nasi fani cofnęli się w entuzjastyczne półkole, a my daliśmy czadu.

Śmierć i tortury, i zbrodnia, i gwałt...
W TO NAM GRAJ! W TO NAM GRAJ!
Rzezie, krew, mordy i rabunek
Dusić, dźgać. Sztylet, kulka w łeb.
Eksplozja, rozwałka, masakra i trup,
Puszczać z dymem, kopać wrogom grób,
Bo-o-o...
NIE MA KARY ZBYT OKRUTNEJ
DLA NIEPRZYJACIELA...
Pijaństwo, pijaństwo, pijaństwo, pijaństwo
Wrzaski, przekleństwa, kanty i draństwo.
Rwać mężatki, panny, całować i ściskać,
Pokazać tym dziwkom, ile mogą zyskać.

Jak łatwo można sobie wyobrazić, ów delikatny kwiat poezji znalazł wśród bractwa uznanie. 
Wciąż jeszcze wiwatowali, kiedy za naszymi plecami rozległ się syczący łoskot i 
odwróciliśmy głowy. Podstawiono środki transportu. Może miejscowi przywykli do tego 
rodzaju pojazdów, ale turyści mieli prawdziwą sposobność do wybałuszenia oczu.
- Tylko na specjalne okazje, dla specjalnych gości -powiedział z dumą Ljotur.
Gapiliśmy się w milczeniu, zabrakło nam słów w gębie. To były dwa wehikuły, oba 
drewniane, ozdobione złoconymi spiralami i sznurami klejnotów. Każdy miał jedno koło z 
przodu połączone ze sterownicą. Obsługiwał ją zasiadający na wysokiej grzędzie kierowca. 
Przyjrzałem się bliższemu pojazdowi. Na środku miał szerokie siedzenie, a z tyłu dwa koła. 
Nic nadzwyczajnego, nie licząc zbytkowej dekoracji -jeśli pominąć napęd z tyłu. Była to 
lśniąca metalowa rura, skrzypiąca w tym momencie i plująca od czasu do czasu kłębami 
dymu. Oderwałem od niej oczy, kiedy zdobne drzwiczki otworzyły się gwałtownie. 
Wkroczyłem do wnętrza i usadowiłem się na miękkiej kanapie. Floyda i Stinga zaprowadzono 
z szacunkiem do drugiego wehikułu. Zatrzasnęły się drzwi i Ljotur ryknął na kierowców.
- Jazda! Podać paliwo! Frapu viajn startigilojn! Kierowcy, kopa w rozrusznik!
W tym momencie zobaczyłem, że pod siedzeniem mojego kierowcy znajduje się metalowy 
zbiornik. Szofer sięgnął w dół, otworzył zawór i rozległ się bulgot płynu w przewodzie. 
Wtedy nadepnął na pedał, najwyraźniej rozrusznika. Nie - on tylko rozruszał rozrusznik. 
Pedał szarpnął linką biegnącą na rolkach na drugi koniec rydwanu do małego młotka. Młotek 
podniósł się i uderzył rozrusznik l w ramię. Był nim człowiek w całkowicie czarnej odzieży, * 
siedzący na wąskiej platformie uwieszonej za kołami. Nie tylko ubranie było czarne, twarz i 
ręce też miał sczerniałe, a na głowie wypalone ściernisko. Szybko wyszło na jaw dlaczego. 
Raptem z metalowej rury jęła kapać jakaś ciecz, rozrusznik wyciągnął rękę i przyłożył 
zapałkę, a kiedy się zajęło, gwałtownie się odsunął. Trysnęły języki czarnego dymu i ognia, 
osmalając żołnierzy, którzy nie dość szybko ustąpili z drogi.
Rozrusznik teraz kręcił zawzięcie korbą, pompując zapewne powietrze do prymitywnej 
dyszy. Po kilku sekundach łoskot zrobił się jeszcze głośniejszy, ogień dłuższy -a mój Rydwan 
Ognia dostał drgawek i zaczął się powoli toczyć. Z wielką paradą, choć prawdopodobnie 
wyciągał najwyżej milę na sto galonów. Pomachałem wesoło moim współofiarom, które 
odwzajemniły mi się słabą i strachliwą gestykulacją. Rozluźnij się, Jim, usiądź wygodnie i 
rozkoszuj się jazdą.
To było trudne zadanie. Przyznam, że nie przyglądałem się za bardzo mijanym widokom; 
zanadto byłem pochłonięty myślami o przeżyciu. Nie miałem też okazji się odprężyć. 
Wreszcie nasz mały konwój się zatrzymał, a lutlampa z tyłu zgasła. Drzwiczki rydwanu 
otworzyły się przed nawałnicą fałszujących trąb. Złapałem torbę i zszedłem na szary 

kamienny stopień.
Był solidny, choć miękki. Odwróciłem się, spojrzałem i zobaczyłem, że to nie był stopień, 
lecz klęczący na czworakach człowiek w szarym przyodziewku. Gdy zszedłem z niego, wstał 
i dał truchtem nogę. Towarzyszyły mu kroki innego ludzkiego podnóżka - sięgającego mi 
mniej więcej do bioder karzełka i równie szerokiego. Moi towarzysze zareagowali podobnie 
jak ja, nasze oczy się spotkały, ale trzymaliśmy gęby na kłódkę.
- Bądźcie pozdrowieni! - ryknął tubalny głos. - Witajcie, witajcie w Raju, drodzy goście!
- Piękne dzięki - powiedziałem do wysokiego mężczyzny z torsem jak beczka, obleczonego w 
złocistą tkaninę. -Żelazny John, jeśli się nie mylę?
- Nader mi pochlebiasz, ale się mylisz. Muzyczni goście, uprzejmie proszę za mną.
Znowu rozryczały się trąby, a potem trębacze otworzyli szeregi. Trzech mężczyzn w szarych 
szatach wypadło ze środka i porwało nasze torby. Rzuciłem się, aby protestować, po czym 
zdecydowałem wbrew sobie, że trudno się mówi. Przyjęcie, które zgotowano nam przed 
portalem, było zbyt spontaniczne, nie mogło być zatem ukartowane. Przy-odziany w złoto 
witacz złożył nam ukłon i ruszył przodem. Wziął azymut na ceglane schody ceglanego 
budynku.
Nawet jeśli tubylcy odczuwali brak budulca, to z pewnością nie byli pozbawieni wyobraźni 
architektonicznej. Skomplikowany epistyl belkowania wspierały strzeliste kolumny, 
zwieńczone dekoracyjnymi głowicami. Identycznie jak na zajęciach z Architektury l. Po obu 
stronach na tarasy wychodziły wysokie okna. Całość wzniesiono z czerwonej cegły.
- Na razie wygląda wspaniale - powiedział Floyd.
- Owszem, wspaniale -przyznałem. Oglądałem się jednak za siebie dla pewności, że tragarze z 
torbami dotrzymują nam kroku. I nadal miałem w kieszeni żelazny zapasik granatów 
ogłuszających. Dobrze przygotowany nie popada w tarapaty - jak się to mówiło u harcerzy.
Pognaliśmy w głąb ceglanego korytarza wybrukowanego cegłą. Przez ceglany portal do 
ogromnej, imponującej komnaty. Oświecało ją kolorowo światło słońca, lejące się potokami 
przez sięgające po sufit witraże. Barwne sceny ukazywały maszerujące, atakujące, walczące i 
ginące wojska; nic nowego. Motyw ten ciągnął się wzdłuż ścian obwieszonych 
wystrzępionymi sztandarami wojennymi, tarczami i mieczami. Stojący dookoła mężczyźni w 
habitach obrócili się na nasz widok i skinęli nam głowami. Ale nasz przewodnik poprowadził 
nas obok nich ku przeciwległej ścianie. Znajdował się tam tron na postumencie, postawiony z 
wiadomo czego, na którym zasiadał najwyższy facet, jakiego w życiu widziałem.
Najwyższy to mało powiedziane - golusieńki. Przynajmniej byłby goły, gdyby nie porastały 
go całego rdzawe, czerwonawe włosy. Broda spadała mu kaskadą na piersi - również zakryte 
włosami. Miał włosy na ramionach, nogach oraz - nie zdołałem się powstrzymać od rzucenia 
okiem, kiedy wstał - na brzuchu i niżej. Całość w odcieniu rudy żelaza.. Wystąpiłem z 
szeregu i złożyłem lekki ukłon.
- Żelazny John. Hmm?
- Nikt inny - huknął niczym piorun za siedmioma górami. - Cześć, Jim... Floyd, Stingo. 
Witajcie, Stalowe Szczury. Wasza sława dotarła tutaj przed warni.
Zawsze przyjemnie spotkać prawdziwego fana. Teraz wszyscy złożyliśmy ukłon, bo tego 
rodzaju powitanie należy do rzadkości. Następny ukłon poświęciliśmy reszcie towarzystwa, 
które gromko wiwatowało.
Żelazny John ponownie usiadł i założył nogę na nogę. Albo malował sobie paznokcie, albo 
miały naturalną barwę rdzy. Pominąłem to milczeniem, bo chciałem najpierw poznać masę 
innych spraw.
- Wszystkich w Raju ogarnęła głęboka depresja, kiedy was aresztowano - oznajmił. - 
Fałszywie, rzecz jasna?
- Rzecz jasna.
- Tak czułem. Tyle że strata dla galaktyki to dla nas zysk. Cieszymy się z posiadania, można 

rzec, monopolu na wasze talenty.
Była w tym jakaś złowieszcza nuta. Zignorowałem ją na moment i wziąłem się do dłubania w 
uchu, a facet basował dalej.
- Galaktyka jest do tego stopnia przeładowana zbrodnią, smutkiem i przewrotnością, że z 
obrzydzenia postanowiliśmy nie oglądać większości chłamu, jaki rozsiewa telewizja. 
Pękniecie chyba ze śmiechu na wiadomość, że od waszego aresztowania i uwięzienia 
skasowaliśmy normalny program i na okrągło puszczamy wasze stare numery, dzień i noc. A 
teraz, już niedługo, spłynie na nas łaska obcowania z samymi oryginałami!
Wtórował temu krzyk entuzjazmu, my zaś odpłaciliśmy się lekkimi skłonami, szczerzeniem 
zębów i uściskami dłoni nad głową. Kiedy wrzaski zamarły, staruszek Zardzewiały ryknął to, 
co gawiedź chciała usłyszeć.
- Liczymy, że teraz... zagracie dla nas! - Nowa fala wrzasków. - Co za rozkosz usłyszeć na 
żywo nasz ulubiony kawałek „Nie ma kary zbyt okrutnej dla nieprzyjaciela". Ale kiedy 
będziecie się rozkładać, odtworzymy nagranie dla rozgrzewki naszej ogólnospołecznej 
publiczności, aby ją przygotować do pierwszego koncertu na żywo.
To nie był zły pomysł. Wprawdzie umieliśmy działać piorunem, ale ich technicy telewizyjni 
byli jakby z innego świata. Niemalże z antycznego. Wyciągnęli grube na pięść kable, 
starodawne kamery domowej roboty, światła i pozostały majdan, którego miejsce było w 
muzeum. Tymczasem z sufitu opuścił się ekran i po chwili zajaśniał żywą barwą w reakcji na 
włączenie telebeamu.
Zarejestrowany program nie robił największego wrażenia w galaktyce. Około tysiąca 
ogorzałych kulturystów wbijało młotami w ziemię ciężkie pale przy akompaniamencie 
łoskotu bębna. Bębnienie w końcu ustało, ale młoty waliły dalej po cichu w tle ludzkiego 
głosu:
- Mieszkańcy Raju - dzięki nam obejrzycie teraz niezwykłe wydarzenie, które 
zapowiedzieliśmy kilka minut temu. Wiem, że jak ziemia długa i szeroka siedzicie przy-
śrubowani do waszych miejsc. Myślę, że tym razem będziemy mieli wskaźnik stuprocentowy! 
Toteż kiedy Stalowe Szczury rozgrzewają się do swego pierwszego u nas występu na żywo, 
mamy zaszczyt odtworzyć wam specjalną wersję „Gwiazdolotu styl"!
Zaiste, była specjalna. Oglądaliśmy samych siebie atakujących utwór ze zwykłą lubością i raz 
jeszcze wysłuchaliśmy tych przeuroczych słów:

Praca przy silnikach, w maszynowni tłum,
Ładowanie, odpalanie, czekanie na bum,
Gdy wyrzutnie hukną jak trąby na Sąd.
Spijasz własny pot, czujesz czarny swąd.
Kapitan na mostku, palce przy sensorach,
Kosmiczne pociski na właściwych torach 
Śmigajcie na wroga, milion mil przez noc, 
Maszynownia! - dajcie moc, moc, moc! 
Moc, Moc, Moc - to protonów wir! 
Moc, Moc, Moc - to fotonów świr! 
Moc, Moc, Moc - to zwycięstwa tryl! 
Moc, Moc, Moc - GWIAZDOLOTU STYL!

Kiwnęliśmy głowami i rozdaliśmy przyklejone uśmiechy. Widownia zamiast nas oglądała 
chwilowo ekran. Floyd zerknął na mnie, przyłożył wskazujący palec do skroni i zatoczył 
szybkie, małe kółeczko. Uniwersalny symbol obłąkania. Z markotną miną kiwnąłem doń 

głową, że także tego nie rozumiem.
Na ekranie pakowaliśmy znajomy zestaw przyodziani w regularne kostiumy estradowe. Tylko 
jedna rzecz się nie zgadzała.
Do owej chwili żaden z nas nie widział tenora, który występował u naszego boku i śpiewał tę 
piosenkę.
Tenora? Śpiewano ją zawsze zmysłowym kontraltem Madonetki.
ROZDZIAŁ 14
Po telewizyjnym wstępie zagraliśmy swój numer, dość mechanicznie muszę przyznać. Nie to, 
że publiczność zwróciła uwagę, za bardzo była podniecona samym przebywaniem w 
Obecności. Kołysali się, wymachiwali rękami w powietrzu i walczyli o zachowanie ciszy. Ale 
kiedy Żelazny John przyłączył się do nas w chorusie MOC, podnieśli wrzask radości, zawyli i 
odśpiewali go razem z wodzem. Uporawszy się z ostatnią mocą, rozdarli gęby do wiwatów, 
które ciągnęły się bardzo, bardzo długo. Żelazny John śmiał się z tego dobrotliwie, aż w 
końcu przerwał to uniesieniem czerwonobrązowego paluszka. Zapadła martwa cisza.
- Łączę się z wami w entuzjazmie dla naszych znakomitych gości. Musimy jednak dać im 
trochę czasu na wytchnienie po pracowitym dniu. Na pewno zagrają jeszcze dla nas. Musicie 
pamiętać, że zostaną wśród nas na zawsze. Spotkał ich rzadki przywilej wstąpienia do Raju 
jako pełnoprawnych obywateli i życia aż po kres czasu na naszej pięknej ziemi.
Kolejne okrzyki męskiego zachwytu. Ukryliśmy przemożną radość z wyroku dożywocia i nie 
puściliśmy pary z ust, chowając instrumenty i oddając je czekającej służbie. Publiczność 
zaczęła się rozchodzić, nadal lekko dygocząc z muzycznej namiętności.
- Chwileczkę, proszę - oznajmił Żelazny John zaczekawszy, aż wszyscy wyjdą. Gdy 
zostaliśmy sami, wymacał guzik przy boku i masywne drzwi zamknęły się bezszelestnie. - 
Ładna piosenka. Wszystkim nam się podobała.
- Sprawianie przyjemności to jedyny cel Stalowych Szczurów - wypaliłem.
- Cudownie. - Wesoła mina ulotniła się teraz z jego twarzy; obrzucił nas złym spojrzeniem. - 
Musicie postarać się o coś jeszcze, aby sprawić mi przyjemność. Zabawicie tu dość długo, 
pragniemy zatem, abyście zaznali szczęścia. Będziecie uszczęśliwiać wszystkich, nie 
wyłączając samych siebie, jeśli ograniczycie zakres tematów do dyskusji.
- O co ci chodzi? - spytałem, aczkolwiek wiedziałem już, do czego zmierza.
- Jesteśmy bardzo zadowoleni z naszego tutejszego życia. Dostosowani i bezpieczni. Nie 
życzę sobie, aby cokolwiek zagrażało owemu bezpieczeństwu. Przybywacie na naszą ziemię z 
potwornie udręczonego świata zewnętrznego. Galaktyka żyje w pokoju - przynajmniej tak 
mówicie. Ignoruje zarazem fakt odwiecznej wojny, której nie widać końca. Konfliktu 
dychotomii, od której my jesteśmy wolni. Stanowicie wytwór społeczeństwa niszczącego 
ludzkie ego, miast je budować. Cierpicie na negatywizm, który niweczy życie, osłabia ducha 
cywilizacji, powala najsilniejszych. Wiecie, o czym mówię?
Swoim milczeniem Floyd i Stingo zrzucili na mnie obowiązek udzielenia odpowiedzi. 
Skinąłem głową.
- Wiemy. Moglibyśmy wprawdzie zaprzeczyć niektórym wnioskom, ale przedmiot rozważań 
nie ulega kwestii. Mogę ci przyrzec, że nie będziemy nadużywać twojej gościnności i ani ja, 
ani moi kumple nie odezwiemy się do nikogo słowem na temat drugiej płci. To znaczy 
dziewcząt, kobiet, samic. Jest to temat zakazany. Skoro jednak sam podniosłeś tę kwestię, 
zakładam, że możesz o niej podyskutować...
- Nie.
- Dobrze, odpowiedź jest jasna. Skorzystamy zatem z gościny i nie będziemy jej psuć.
- Jesteś roztropny ponad swój wiek, młody Jimie -oznajmił i na jego twarz powrócił śladowy 
uśmiech. -Musicie odczuwać zmęczenie. Ktoś was odprowadzi do waszych siedzib.
Otworzyły się drzwi, Żelazny John się odwrócił. Koniec posłuchania.
Wyszliśmy na zewnątrz z największą obojętnością, na jaką było nas stać. Stary Złocisty 

wyprowadził nas, tak samo jak przedtem zaprowadził, do naszych kwater. Były one 
luksusowe, choć też z czerwonej cegły. Włączył telewizor, sprawdził działanie kranów w 
łazience, podniósł i spuścił zasłony, na koniec złożył ukłon i zamknął za sobą drzwi. 
Położyłem palec na ustach. Floyd i Stingo czekali w napiętej ciszy, ja zaś użyłem 
kapitańskiego detektora do wymiecenia pokoju z pluskiew. Po tym, co widzieliśmy na 
ekranie, byłem pełen podziwu dla tamtejszej elektroniki.
- Nic nie ma - stwierdziłem.
- Żadnych kobiet - powiedział Stingo. - I nawet nie możemy o nich rozmawiać.
- Mogę obyć się bez kobitek jakiś czas - wtrącił Floyd. - Ale kto odśpiewał nasz numer?
- Był to niezwykle jaskrawy przykład pierwszorzędnego dubbingu elektronicznego - 
stwierdziłem.
- Ale skąd się wziął ten typek? - spytał Floyd. - Przygrywam normalnie, a tu nagle jakiś gość 
śpiewa obok mnie - i przysięgam, że nigdy go w życiu nie widziałem. Może naprawdę 
dmuchamy bakszysz i ta cała planeta to narkotyczny koszmar!
- Wyluzuj się, uspokój nerwy. To żaden facet, raptem garść elektronicznych bajtów i bitów. 
Jacyś naprawdę znakomici technicy zdigitalizowali całą piosenkę, razem z nami, kiedy ją 
gramy. Potem stworzyli komputerową animację refrenisty, który naśladował wszystkie ruchy 
Madonetki. Wyciągnęli z pamięci obraz dziewczyny i wpisali jego własny - a potem nagrali 
całość, jakby szło na żywo. Tyle że z nim, zamiast z nią.
- Ale po co? - zdziwił się Stingo opadając ze znużeniem na jedną z głębokich kanap.
- Nareszcie mądre pytanie. Odpowiedź jest jasna. Ta część Raju przeznaczona jest dla 
mężczyzn. Nie tylko nie spotkaliśmy żadnych panienek - ale najwyraźniej usunięto je z 
telewizji i zapewne ze wszystkiego innego. To prawdziwy świat mężczyzn. I nie pytaj więcej 
„dlaczego", ponieważ tego nie wiem. Widziałeś wysokość muru, kiedy tutaj szliśmy. 
Monitoring orbitalny wykazuje, że miasto ciągnie się po o b u stronach muru. Kobiety zatem - 
jeśli w ogóle są - mieszkają po drugiej stronie.
Nikt więcej nie zapytał „dlaczego", ale to była jedyna sprawa, jaka przykuwała naszą uwagę. 
Patrzyłem na ich zmartwione twarze i próbowałem myśleć o czymś miłym. Z powodzeniem.
- Madonetka - bąknąłem.
- Co z nią? - spytał Stingo.
- Musimy jej o wszystkim powiedzieć. - Wetknąłem sobie kciuk w ucho i mruknąłem do 
paluszka. - Jim wzywa Madonetkę. Jesteś na linii?
 - Jak najbardziej.
- Ja też dobrze cię słyszę - odezwał się metalicznie Tremearne z mego kciuka.
Nakreśliłem wypadki dnia. Powiedziałem „odbiór" i zaczekałem na reakcję. Madonetka 
dyszała z wściekłości, nie mogłem jej za to winić, ale Tremearne był sztywny jak zwykle.
- Świetnie wam idzie po tej stronie muru. Czy już czas na Madonetkę, aby rozejrzała się po 
swojej?
- Jeszcze nie, najpierw musimy znaleźć odpowiedzi na mnóstwo pytań.
- Zgoda, ale pospiesz się. Czego się dowiedziałeś o artefakcie?
- Na razie niczego. Daj pan spokój, kapitanie. Nie sądzi pan, że przybycie tutaj, walenie 
czołem i koncert wystarczą na jeden dzień? - Cisza przedłużała się. - Tak, kapitanie, ma pan 
rację... nie wystarczą. Na tapecie mamy pewien artefakt. Bez odbioru.
Wyjąłem z ucha palec, otarłem go z woskowiny i wpatrywałem się ponuro w przestrzeń.
- Jak go znajdziemy? - spytał Floyd.
- Nie mam zielonego pojęcia. Powiedziałem to tylko po to, żeby Tremearne odczepił się ode 
mnie.
- Wiem, od czego zacząć - oznajmił Stingo. Ze zdziwieniem strzeliłem oczami w jego stronę.
- Najpierw SMO, a teraz to. Nasz skromny harfista odsłania ukryte głębie.
Pokiwał głową i uśmiechnął się.

- Raczej wiele lat pracy dla Ligi. Zapomnieliście już, jak ten starożytny ściskacz dłoni przy 
bramie komunikował nam, że jutro skoro świt odbędzie się targ?
- To jego własne słowa - przyznał Floyd. - Ale co z tego? Artefakt już dawno zniknął z 
bazaru.
- Oczywiście. Ale nie kupcy. Są duże szansę spotkania faceta, który go nabył.
- Geniusz! - przyklasnąłem. - Pod tą szarą czupryną gnieździ się jeszcze bardziej szara masa, 
która potrafi myśleć! Kiwnął do mnie głową z aprobatą.
- Nigdy nie lubiłem się wylegiwać na zielonej trawce. Co dalej, szefuńciu Jimie?
- Dopadnij Złocistego. Wyjaw silne zainteresowanie targiem. Każ mu przysłać przewodnika, 
żeby nas tam rano zaprowadził...
Jak gdyby wymówienie jego imienia było zawezwaniem; ryknęły trąby, otworzyły się drzwi i 
wkroczył nasz pozłacany opiekun.
- Przynoszę wezwanie, o, szczęśliwcy! Żelazny John czeka na was w Veritorium. Chodźcie!
Poszliśmy - bo co było robić? Dla odmiany Złocisty nie miał nastroju do rozmów; każde 
pytanie zbywał machnięciem ręki. Nowe korytarze, kolejne cegły - i następne drzwi. 
Rozwarły się w zamgloną ciemność. Błądząc i zdzierając sobie skórę z łydek przedarliśmy się 
do rzędu czekających krzeseł. Stosownie do instrukcji zajęliśmy miejsca. Kiedy Złocisty 
wyszedł i zamknął drzwi, zapadł jeszcze większy mrok.
- Nie podoba mi się to - mruknął Floyd w imieniu nas wszystkich.
- Cierpliwości - bąknąłem z braku mądrzejszej odpowiedzi, po czym ugniatałem nerwowo 
kostki dłoni, aż mi zaczęły strzelać. W ciemnościach dał się wyczuć ruch powietrza i 
jaśniejący blask. W pole widzenia wpłynął Żelazny John. Powiększona projekcja, jak żywa.
- Doświadczenie, które niebawem przeżyjecie, jest nieodzowne dla waszego istnienia. 
Wspomnienie o nim będzie podtrzymywać wasze morale, dodawać wam otuchy i na zawsze 
zapadnie w pamięć. Wiem, że będziecie mi wdzięczni do grobowej deski. Z góry przyjmuję 
łzawe podziękowania. Jest to doświadczenie, które was odmieni, rozwinie, wzbogaci. 
Witajcie, witajcie w pierwszym dniu reszty waszego nowego, wypełnionego prawdą żywota.
Kiedy jego wizerunek się rozpłynął, zakaszlałem, aby ukryć pomruk podejrzeń, które 
wzbudził stary piernik. Nigdy nie próbuj kantować kanciarza. Umieściłem wygodniej tyłek na 
krześle i przygotowałem się na rozpoczęcie widowiska.
Zaraz na początku stwierdziłem, że holofilm został wykonany bardzo profesjonalnie. 
Przyznałem, że na młodych, naiwnych - bądź na zwykłych durniach - mógłby wywrzeć 
wrażenie. Mgła zawirowała, zajaśniał rdzawy blask i raptownie znalazłem się w samym 
środku scenerii.
Król w milczeniu spoglądał na grupę wojowników wchodzących ze znużeniem do lasu i 
znikających między drzewami. Na pozór czekał cierpliwie, tylko od czasu do czasu unosił 
rękę i dotykał korony, jakby upewniając się, że spoczywa na swoim miejscu, że on nadal jest 
królem. Minął dłuższy czas. Nagle król odwrócił głowę i z uwagą nasłuchiwał powolnych 
kroków, które zaszeleściły wśród gęstwiny pod koronami drzew. Z lasu nie wyszedł żaden ze 
zbrojnych rycerzy, lecz tylko gruba i wykrzywiona postać królewskiego trefnisia. 
Podrygująca czapka błazeńska, spienione usta.
- Co widziałeś? - spytał wreszcie król.
- Przepadli, Wasza Królewska Mość. Wszyscy przepadli. Tak samo jak tamci, którzy 
przepadli wcześniej. Zniknęli wśród drzew porastających brzegi jeziora. Ani jeden nie 
powrócił.
- Oni nigdy nie wracają - szepnął król. Pogrążał się w ponurym nastroju smutku i 
niepowodzenia. Odpędzał je od siebie bezwiednie, z niewidzącymi oczyma, gdy na podwórze 
wszedł jakiś młodzieniec i pewnym krokiem ruszył w jego stronę. U jego boku dreptał cichy 
szary pies. Błazen rozdziawił usta, ślina ciekła mu po brodzie; cofał się przed młodzieńcem.
- Skąd ten smutek, królu? - zapytał przybysz beztroskim, srebrzystym głosem.

- Smutno mi, ponieważ w części lasu mojego królestwa znikają mężczyźni. Znikają całymi 
grupami, po dziesięciu i dwudziestu - i nikt już ich nie widzi.
- Ja pójdę - odparł młodzieniec. - Ale w pojedynkę -dodał i strzelił palcami.
Nie padło ani jedno słowo więcej i miody człowiek poszedł wraz z psem do lasu. Maszerował 
osłonięty koronami drzew i wyniosłymi zaroślami wzdłuż żywopłotów i tańczących bazi aż 
na brzeg ciemnego jeziora. Stanął nad wodą i przyglądał się spokojnej toni. Nagle jakaś 
ociekająca wodą ręka gwałtownie wynurzyła się nad powierzchnię, chwyciła psa i wciągnęła 
go w otchłań. Fale zamarły stopniowo i toń powoli znieruchomiała.
Młodzieniec nie krzyknął, nie uciekł, a tylko pokiwał głową.
- To musi być tutaj - wyszeptał.
Ciemność ustąpiła i powróciło światło. Żelazny John zniknął, sala była pusta. Zerknąłem na 
Floyda, wydawał się równie zdezorientowany jak ja.
- Czyżbym nie chwycił puenty? - zapytałem.
- Szkoda psa - odparł.
Spojrzeliśmy na Stinga, który w zamyśleniu kiwał głową.
- To dopiero początek - oznajmił. - Zrozumiecie, o co chodzi, kiedy obejrzycie resztę.
- Nie zechciałbyś nam wyjaśnić, o czym mówisz? Stingo potrząsnął głową ze zdecydowaną 
odmową.
- Później, ewentualnie. Nie sądzę jednak, abym musiał. Sami się przekonacie.
- Oglądałeś już tę holoszopkę?
- Nie. Czytałem natomiast mitologię. Lepiej obejrzyjcie resztę, zanim będziemy o tym 
dyskutować.
Już miałem protestować, ale ugryzłem się w język. Uświadomiłem sobie, że nie ma sensu go 
naciskać. Otworzyły się drzwi i wrócił nasz przewodnik.
- Oto człowiek, którego szukamy - powiedziałem pamiętając o naszej wcześniejszej decyzji. -
Dowiedzieliśmy się z wiarygodnych źródeł, że jutro skoro świt odbywa się targ.
- Wasze źródła się nie mylą. Jutro mamy dziesiątego, a to jest dzień targowy. Zawsze 
dziesiątego, gdyż nomadzi zapamiętają datę tym sposobem, że codziennie znaczą sobie palec 
sadzą i kiedy wszystkie palce mają już...
- Dobra, dobra, dzięki. Umiem liczyć do dziesięciu bez uwalanych paluchów. Moi przyjaciele 
muzycy i ja sam chcielibyśmy wpaść na targ... czy to możliwe?
- Wystarczy poprosić, wielki Jimie ze Stalowych Szczurów.
- Właśnie poprosiłem. Czy ktoś może nam rano pokazać drogę?
- Najlepiej byłoby skorzystać z Rydwanów Ognia...
- Zgadzam się, najlepiej. Dla nas aż za dobrze. Spacer to cudowne doświadczenie.
- Przespacerujcie się zatem, skoro macie takie życzenie. Dostaniecie eskortę. Mamy teraz 
porę obiadową i przygotowaliśmy bankiet na waszą cześć. Bądźcie łaskawi udać się za mną.
- Prowadź, przyjacielu. Dopóki nie każecie nam wtrajać dendronów na surowo, jesteśmy 
waszymi zachłannymi gośćmi.
Po drodze odkryłem, że moje palce żyły własnym życiem. Albo raczej świerzbiła je moja 
markotna podświadomość. Śmignęły po pulpicie komputera i ujrzałem przed sobą rozjarzone 
liczby.
Dziewiętnaście i pulsujące czerwone jedenaście.
Jedenaście dni do końca. Lepiej, żeby targ o poranku zdał się na coś.
ROZDZIAŁ 15
- Zapowiada się śliczny dzień - oznajmił głos.
Każde słowo przeszyło mi głowę niczym zardzewiała strzała, rozdzierając i drapiąc coraz 
boleśniej jedną wielką ranę, którą miałem w czaszce. Rozchyliłem mgliście jedno oko, ale 
jaskrawy blask tylko wzmógł cierpienie. Energii mi starczyło na wykrzywienie ust i ponure 
warknięcie, kiedy nasz gospodarz w złotym przyodziewku fruwał po kwaterze, którą nam 

przydzielono. Rozsuwał kotary, zbierał porozrzucaną odzież i ogólnie biorąc zachowywał się 
jak najnieznośniej o szarej godzinie. Dopiero gdy usłyszałem trzask drzwi zewnętrznych, wy-
tarabaniłem się z łoża i zgasiwszy oślepiające światła, podczołgałem się do mojej torby, tam 
gdzie leżała, to znaczy pod ścianą. Po dwóch nieudolnych próbach zdołałem wreszcie ją 
otworzyć i wypstryknąć tabletkę otrzeźwiacza. Łyknąłem ją na sucho, a potem siedziałem 
sztywno i czekałem,  aż zbawienne chemikalia wsiąkną w moje znękane ciało.
- Co było w tym zielonym piwie? - wycharczał Floyd zanosząc się kaszlem. Między 
kaszlnięciami wył jak opętany, gdy głowa jak z odbezpieczonym granatem w środku latała 
mu na wszystkie strony.
Ból powoli ze mnie wyciekał, toteż zdołałem wypstryknąć biedakowi tabletkę i niepewnym 
krokiem podszedłem do jego łoża boleści.
- Łyknij. Ją. Szybko. Pomoże.
- Mieliśmy w nocy niezłą balangę - stwierdził życzliwie Stingo. Splótł palce i ułożył je 
wygodnie na obszernej wypukłości brzucha.
- Zdechnij - wysapał Floyd, sięgnąwszy drżącymi palcami po procha. -I smaż się w piekle 
przez wieczność. Plus jeden dzień.
- Mamy leciutkiego kaca? - wesoło zaszczebiotał Stingo. - I słusznie, wziąwszy długość 
tutejszych nocy. Ich ochlaje muszą się ciągnąć w nieskończoność. A może to tylko tak 
wygląda? Trochę jedzonka, trochę snu. Trochę jedzonka, trochę drinków. A może więcej niż 
trochę. Piwo było dosyć wstrętne, więc wypiłem tylko jedno. Ale te mięsiwa, same pyszności! 
Te jarzynki, te zawiesiste sosy. Smakował mi chlebuś i czerwony sosik, a...
W tym momencie głos mu uwiązł w gardle, bo Floyd wypełzł z łóżka i zataczając się i jęcząc, 
uciekł z pokoju.
- Jesteś podły - mruknąłem do Stinga, z mlaśnięciem zaciskając spieczone usta i czując się już 
trochę lepiej.
- Wcale nie. Próbuję tylko uwypuklić kilka prawd. Misja przede wszystkim. Tankowanie, kac 
i puszczanie pawia w technikolorze zawieszamy do uroczystych obchodów naszego 
zwycięstwa.
Nie mogłem na to nic powiedzieć. Miał drań rację.
- Komunikat przyjęty - odparłem sięgając po ciuchy. -Spokojne życie, dużo odpoczynku i 
surowych warzyw. Pozytywne myśli.
Brzask rozświetlił okno. Nowy dzień. Jeszcze dziesięć dni i po krzyku. Myślałem negatywnie, 
otrząsnąłem się więc niczym mokry pies, aby pozbyć się złego nastroju.
- Ruszamy na bazar.
Kiedy opuściliśmy oazę wonności, czekał już na nas sierżant Ljotur. Strzelił obcasami dla 
przyciągnięcia uwagi i potężnie oddał honory - tak samo zresztą jak oddział wojaków ze 
strażnicy przy bramie, których przyprowadził ze sobą.
- Odprowadzimy was na targ! - zawołał. - Ci wszyscy ludzie to sami ochotnicy, ożywieni 
gorącym pragnieniem dźwigania wszelkich zakupów, jakie mogą poczynić najwspanialsi 
muzycy galaktyki.
- Wielkie dzięki. Prowadź zatem - powiedziałem, kiedy zeszliśmy żwawo na czerwoną 
ceglaną drogę.
Gdy dotarliśmy na rynek, słońce było już rozpalonym krążkiem purpury na horyzoncie. 
Fundamentoloidowscy nomadzi należeli wyraźnie do rannych ptaszków, bo jarmark tętnił 
życiem. I cały ociekał krwią; przez chwilę wydawało mi się, że słyszę głuche jęki Floyda, ale 
beczenie i pierdnięcia kozłowiec na ogół zagłuszały większość innych dźwięków. Bydlęta 
miały prawo się użalać, z ich grzbietów bowiem zwalano połcie mięsa byłych kumpli z 
pastwisk. Ale tutaj musiało być coś jeszcze prócz handlu mięsem; odwróciwszy wzrok, 
przemknęliśmy obok krwawej jatki.
Teraz brodaci nomadzi starali się zwrócić naszą uwagę błagalnym głosem, wskazując na 

atrakcyjność swych towarów. Które nie były wcale atrakcyjne. Zmaltretowane warzywa, 
prymitywne garnki z gliny, zwały suszonego łajna na podpałkę.
- Ale syf - mruknął Floyd.
- Nieważne -powiedziałem do niego, dźgając kciukiem w stronę spacerujących klientów. - To 
oni stanowią krąg naszych zainteresowań. - Wyjąłem zdjęcia artefaktu, celu poszukiwań, i 
rozdałem kompanom. - Idźcie popytać, czy któryś mieszkaniec Raju go nie widział.
- Nie wystarczy podetknąć im pod nos? - zapytał z powątpiewaniem Stingo.
- Właśnie. Nie wystarczy. W ciągu bezsennych godzin nocnych wymyśliłem bajeczkę bliską 
prawdy; polega mniej więcej na tym: nomadzi znaleźli to coś w łożysku strumienia po 
gwałtownej powodzi. Próbowali go wcisnąć strażnikom z Pentagonu, prowadzącego ścisłą 
politykę izolacji. Wtedy jednak udało się go tylko sfotografować, a dopiero później wyszło na 
jaw, że jest to archeologiczny artefakt, który może być ciekawy.
- Niegłupie - oznajmił z powątpiewaniem Stingo. -Ale skąd mamy zdjęcia?
- Dali je nam, zanim nas stamtąd wykopali. Nawijali coś o nagrodach, możliwości 
złagodzenia wyroku, o kupie forsy. Z wielkimi oporami przystaliśmy na szukanie artefaktu, 
bo co mamy w końcu do stracenia?
- Cieniutkie, ale może chwycić - stwierdził Floyd. -Nie zaszkodzi spróbować.
Rozmowa z tubylcami nie nastręczała trudności; na odwrót: trudno się było ich pozbyć po 
nawiązaniu kontaktu. Ależ oni uwielbiali Stalowe Szczury! Wkrótce za mną ciągnęła się 
kolejka fanów - razem z większością oddziału wartowników. Wszyscy chcieli pomagać: nikt 
nie wiedział o niczym. Ale w czasie wypytywania powtarzano stale jedno imię - Sjonvarp.
Stingo wepchnął się przez ciżbę, powiewając wygniecioną fotografią.
- Ciągle nic nowego. Ale jakaś dwójka radzi zapytać Sjonvarpa. Zdaje się, że to główny 
kupiec w okolicy.
- Słyszałem to samo. Złap Floyda. Dochodzi do siebie, widziałem, jakim wzrokiem omiatał 
stoisko ze sfermentowanym mlekiem kozłowcy. Przyprowadź go, nim popełni błąd, który 
zapamięta na długo.
Sjonvarp był łatwy do znalezienia za sprawą niezliczonych palców, wskazujących nam drogę. 
Wysoki i atletyczny mężczyzna o stalowosiwych włosach. Kiedy odwrócił się, aby zobaczyć, 
kto woła jego imię, surową twarz króla straganiarzy rozpromienił uśmiech.
- Stalowe Szczury we własnych osobach!  Niech ja skonam!
Zanuciliśmy mu dwa takty „Całkiem samej" i pogibaliśmy się trochę. Wzbudziliśmy salwę 
braw wśród widzów i jeszcze szerszy uśmiech na gębie Sjonvarpa.
- Tyle rytmu i piękna! - powiedział.
- Śpiewamy to tak, jak lubicie - odparłem. - Podobno trzęsiesz handlem w tych stronach.
- To prawda. Miło was poznać, Jim, Floyd, Stingo.
- Nawzajem. Jeśli dysponujesz chwilką, mam tu jedno zdjęcie i chciałbym, abyś rzucił na nie 
okiem. - Podałem mu fotografię, uderzając w kilka istotnych szczegółów naszej bajeczki. 
Słuchał jednym uchem, ale obrazkowi poświęcił "całą uwagę. Obracał go dookoła w wycią-
gniętej ręce i wytężał mózgownicę, mrużąc oczy niczym
dalekowidz.
- Oczywiście! Domyślałem się. - Oddał mi zdjęcie. -Kilka jarmarków temu, nie pamiętam już 
ile, któryś z tych cuchnących prostaków sprzedał to jednemu z moich pomagierów. 
Skupujemy wszystko, co może mieć wartość naukową dla speców. Nie wyglądało na taki. Ale 
w końcu oddałem go staremu Heimskurowi.
- No, to załatwia sprawę - powiedziałem drąc zdjęcie na kawałki i rzucając je na ziemię. - 
Dajemy koncert dziś wieczorem... mogę ci załatwić wejściówkę, jeśli chcesz.
Artefakt natychmiast poszedł w niepamięć... jak na to liczyłem, choć wyrywanie się ze 
szczelnych objęć fanów zajęło trochę czasu. Uratowała nas dopiero gadka, że pora na próbę.
- To nie szukamy już skarbu? - spytał z niepokojem Floyd. Niezły muzyk, ale chyba alkohol 

rozpuszczał mu szare komórki.
- Wiemy już, jak się typ nazywa - odparł Stingo. -Musimy się tym zająć potem.
- Jak? - dopytywał się Floyd, cierpiący jeszcze na paraliż umysłu.
- Dowolnie - oznajmiłem. - Ofiarując przyjaźń. Rzucając parę imion. Wśród nich imię 
Heimskura. Dowiemy się, co to za jeden i co porabia. A teraz, w czasie spaceru, złożę raport.
Tremearne i Madonetka uważnie wysłuchali relacji. Kapitan wyłączył się bez odbioru, ale 
dziewczyna została na pogawędkę.
- Jim, już pora, abym wyszła z mojej dziupli w murze i odwiedziła drugą połowę miasta. Nic 
mi chyba nie grozi...
- Mam nadzieję... ale nie' wiemy tego na pewno. Po co ryzykować, jak długo zguba jest po 
naszej stronie. Ciesz się wolnym czasem. I nie ruszaj palcem w bucie, dopóki nie dowiemy 
się czegoś więcej tutaj.
W kwaterze czekał na nas obiad. Owoce i plastry klopsa na srebrnych półmiskach nakrytych 
kryształowymi kopułami.
- Wspaniałe! - ucieszył się Floyd. przeżuwając plasterek.
- Pewnie siekany tyłeczek kozłowcy - stwierdził Stingo z nagłym smutkiem.
- Żarcie to żarcie, co mnie obchodzi dawca? - Floyd sięgnął po drugi kawałek, akurat kiedy 
pojawił się nasz złocisty witacz.
- Miło widzieć, że dobrze się bawicie, muzyczne Szczury. Kiedy się najecie do syta, mam 
prośbę o obecność Szczura Jima.
- Kto mnie pragnie? - spytałem podejrzliwie z ustami pełnymi słodkiej papki.
- Wszystko zostanie wyjawione. - Położył palec wskazujący wzdłuż nosa, zamrugał i 
wywrócił oczy. Dał mi jakiś cynk, który chyba oznaczał: zaraz się dowiesz. Nie miałem 
wyboru. I straciłem apetyt. Wytarłem palce o wilgotny materiał i podreptałem za facetem 
jeszcze raz.
Przed drzwiami Veritorium, gdzie oglądaliśmy zagadkowy holofilm, oczekiwał mnie Żelazny 
John.
- Pójdź za mną, Jim - powiedział głębokim basem niczym odgłos pioruna za siedmioma 
rzekami. - Dzisiaj obejrzysz i zrozumiesz całość objawienia.
- Ściągnę moich...
- Innym razem, Jim. - Jego dłoń zamknęła się delikatnie, choć stanowczo na mym ramieniu i 
nie pozostało mi nic innego, jak kroczyć u boku gospodarza. - Jesteś mądry ponad swój wiek. 
Sędziwa głowa na młodym ciele. Jesteś zatem mężczyzną, któremu będzie udzielona 
największa pomoc poprzez zrozumienie tajemnicy, która tajemnicą nie jest. Chodź.
Usadowił mnie, ale nie usiadł obok; czułem jednak jego obecność przy sobie w ciemnościach. 
Mgła zawirowała, rozproszyła się i ponownie byłem nad jeziorem.
Mc nie mąciło ciszy w lesie otaczającym mroczne jezioro. Kiedy rozpłynął się ostatni krąg na 
wodzie, młodzieniec odwrócił się i odszedł, nie oglądając się za siebie. Długo stawiał kroki na 
zeschłych liściach pod drzewami. Wyłonił się wreszcie z lasu i zobaczył przed sobą króla.
- Muszę coś uczynić - oświadczył monarsze, nie dodając ani słowa więcej.
Król spostrzegł, że pies młodzieńca zniknął... ale że jego panu nic się nie stało. Miał do niego 
mnóstwo pytań, ale nie wiedział, od czego zacząć. Zamiast tego powrócił z młodzieńcem do 
zamku. Na dziedzińcu młody człowiek rozejrzał się dookoła i spostrzegł duży skórzany 
bukłak na wodę.
- Będzie mi potrzebny - oznajmił.
- Możesz wziąć. Pamiętaj, że udzieliłem ci pomocy. Któregoś dnia musisz mi opowiedzieć o 
tym, co znalazłeś w lesie - rzeki król i odprawił młodzieńca gestem ręki.
Miody człowiek w milczeniu odwrócił się i wyruszył samotnie z powrotem do ciemnego 
jeziora. Przybywszy na miejsce, zanurzył bukłak w wodzie i wylał zawartość do rowu. Potem 
jeszcze raz i jeszcze, i jeszcze. Nie ustawał w wysiłkach, nieprzerwanie pracował 

wyczerpując jezioro. Była to ciężka, żmudna harówka. Ale słońce nie zachodziło, światło nie 
ulegało zmianie, młodzieniec nie przerywał pracy.
Po bardzo długim czasie woda znikła niemal całkowicie i w mulistym dnie ukazało się coś 
wielkiego. Młodzieniec opróżniał jezioro w dalszym ciągu, dopóki nie odsłonił wysokiego 
mężczyzny, od stóp do głów pokrytego rudym owłosieniem, przypominającym zardzewiałe 
żelazo. Wielkie oczy mężczyzny rozchyliły się i spojrzały na młodzieńca, ten zaś skinął doń 
głową. Unosząc się i opadając, rdzawy mąż dźwignął się ociężale z dna jeziora i poszedł za 
młodzieńcem przez las.
Do królewskiego zamku. Rycerze i pachołkowie pierzchali na ich widok i tylko osamotniony 
król wyszedł im na spotkanie.
- Oto Żelazny John - oznajmił młodzieniec. - Musisz go uwięzić w żelaznej klatce na 
dziedzińcu zamku. Zarygluj klatkę i oddaj klucz twej królowej, a las będzie znowu 
bezpieczny dla tych, którzy się weń zapuszczą.
Stalowy Szczur śpiewa bluesa 141
Podniosła się mgła i zaciemniła obraz. To był koniec.
Porośnięta rudą sierścią dłoń opierała się ciężko na ramieniu Jima - ale jemu to nie 
przeszkadzało.
- Teraz rozumiesz - rzekł Żelazny John głosem, do którego wróciło ciepło. - Możesz już 
uwolnić Żelaznego Johna. Witaj, Jimie, bądź pozdrowiony.
Chciałem odpowiedzieć, że mam bardziej zamęt w głowie aniżeli zrozumienie. Że wprawdzie 
doświadczam czegoś, ale nie jestem w stanie tego pojąć. Miast wyrażać swe uczucia słowami, 
stwierdziłem nagle, że moje oczy wypełniają łzy. Nie wiedziałem dlaczego - byłem jednak 
pewny, że nie musiałem się ich wstydzić.
Żelazny John uśmiechał się do mnie i dużym palcem ścierał łzy z moich wilgotnych 
policzków.
ROZDZIAŁ 16
- Co było grane? - spytał Floyd po moim powrocie do naszych kwater. Jazgotał na trombonii, 
skomplikowanym i błyszczącym zestawie złotych rurek i suwaków, które faktycznie 
wytwarzały całkiem interesujące dźwięki. Niestety, większość była natury druzgoczącej dla 
uszu.
- Dokończenie filmu szkoleniowego - odparłem z maksymalną nonszalancją, na jaką było 
mnie stać. Zaskoczyło mnie drżenie mego głosu. Floyd fiukał w najlepsze i nie zorientował 
się w niczym. Stingo natomiast, który leżał na kanapie i zdawał się spać, otworzył jedno oko.
- Filmu? Masz na myśli dalszy ciąg tej bajki o sadzawce w lesie?
- Trafiłeś w dyszkę.
- Wiesz już, co się kryło w wodzie? Co wciągnęło psa?
- Głupia historia - oznajmił Floyd i fiuknął trochę szybszą frazę. - Choć żal mi psiaka.
- To nie był prawdziwy pies - odparł Stingo. Patrzył na mnie, jakby czekał na moją 
wypowiedź, lecz zacisnąłem szczęki i odwróciłem głowę. - Jezioro też nie było prawdziwe.
- Co chcesz przez to powiedzieć? - spytałem świdrując go wzrokiem.
- Mitologia, drogi Jimie. Obrządek przejścia. Na dnie stawu znajdował się Żelazny John, 
prawda? Podskoczyłem, jakby mnie prąd kopnął.
- Tak! Ale... skąd wiedziałeś?
- Mówiłem przecież, że znam mitologię. Ale niepokoi mnie najbardziej wcale nie ten film 
szkoleniowy, jak to określasz, lecz fakt, że Żelazny John znajduje się tu we własnej osobie, 
cielesny i włochaty.
- Nie nadążam za wami - przemówił Floyd, przenosząc wzrok ze mnie na Stinga. - Małe 
wyjaśnienie byłoby mile widziane.
- Chodzi o to - zaczął Stingo, przerzucając stopy na drugą stronę, by usiąść prosto na kanapie. 
- Rodzaj ludzki wynajduje kultury - a kultury wynajdują mity w celu uzasadnienia i 

wyjaśnienia swego istnienia. Wybijają się wśród nich mity i ceremonialne obrządki przejścia 
dla chłopców. Przejście od chłopięctwa do męskości. W tym okresie życia chłopiec zostaje 
oddzielony od matki i pozostałych kobiet. W niektórych prymitywnych kulturach chłopcy 
oddalają się i zamieszkują z mężczyznami - i nigdy już nie spotykają swoich matek.
- Mała strata - mruknął Floyd. Stingo pokiwał głową.
- Słyszałeś o tym, Jim. We wszystkich kulturach matki usiłują ukształtować synów na swoje 
kobiece podobieństwo. Dla ich dobra. Chłopcy stawiają opór - a rytuał wspomaga ten opór. 
Zawsze wchodzi tutaj w grę symbolizm, ponieważ symbole to sposób przedstawiania mitów, 
które leżą u podstaw każdej kultury.
Zastanawiałem się nad tym, aż mnie głowa rozbolała.
- Przepraszam, Stingo, ale nie załapuję. Komentarzyk?
- Jasne. Pozostańmy przy Żelaznym Johnie. Powiedziałeś, że nie zrozumiałeś bajki -myślę 
jednak, że poruszyła cię emocjonalnie.
Miałem chęć protestować, zełgać... ale się powstrzymałem. Po co kłamać? Zawsze unikałem 
okłamywania samego siebie. To był świetny moment na zastosowanie tej reguły.
- Masz rację. Wzięło mnie - i sam nie wiem dlaczego...
- Mity odnoszą się do emocji, a nie do faktów. Weźmy symbole. Czy młodzieniec wyczerpał 
jezioro i znalazł na dnie Żelaznego Hansa albo Żelaznego Johna?
- Tak właśnie było.
- Kim jest Żelazny John, twoim zdaniem? To znaczy ten z bajki, nie ten, który się tu kręci. 
Nim jednak odpowiesz na to pytanie... kim według ciebie był ów młody człowiek z 
opowieści?
- Nietrudno się domyślić. Obojętnie w kogo ta historia była wymierzona i obojętnie kto ją 
oglądał. W tym wypadku, skoro ja tam siedziałem sam, to pewnie owym młodzieńcem byłem 
ja.
- Masz rację. W micie zatem ty i każdy inny młody człowiek poszukujecie czegoś w wodzie i 
musicie ciężko machać wiadrem, aby to odnaleźć. Przejdźmy do Żelaznego Johna, do 
włochatego faceta na dnie jeziora. Czy to był rzeczywisty człowiek?
- Nie, to absolutnie niemożliwe - odparłem. - Człowiek z dna jeziora z pewnością stanowi 
symbol. Część mitu. Symbol męskości, samca. Prymitywny samiec, który mieszka wewnątrz 
każdego z nas.
- Brawo, Jim - mruknął Stingo półszeptem. - Bajka usiłuje ci wyjaśnić, że kiedy mężczyzna, 
nie chłopiec, zacznie spoglądać do wnętrza swojej duszy, że kiedy będzie szukać
odpowiednio głęboko i długo, i dobrze się postara, odnajdzie w sobie włochatego samca.
Floyd przestał rzępolić i rozdziawił gębę.
- Wyście się chyba czymś naszprycowali, chłopaki, czego nie znam.
- Nie naszprycowali - odparł Stingo. - Czerpiemy ze źródła starożytnej mądrości.
- Wierzysz w ten mit? - zapytałem Stinga. Wzruszył ramionami.
- I tak, i nie. Tak, bo proces dorastania jest trudny i cokolwiek mu sprzyja, jest pożyteczne. 
Tak, bo mity i ceremoniały przejścia do kolejnego etapu życia pomagają przygotować 
chłopców - dając im pewność siebie, której tak potrzebują w czasie przemiany w mężczyznę. 
Ale to wszystko, jeśli o mnie chodzi. Protestuję stanowczo przeciw tezie, że mit manifestuje 
się w rzeczywistości. Żelazny John pełen wigoru i zdrowia, przywódca bandy. Tutaj żyje 
społeczeństwo rozłamane, bez kobiet, a nawet bez wiedzy o kobietach. To źle. To bardzo 
niezdrowo.
Poczułem niepokój.
- Nie zgadzam się zupełnie. Oglądanie tej historii poruszyło mnie do głębi. A jestem 
człowiekiem, którego trudno wykantować. Trafiła do mnie.
- I bardzo dobrze, ponieważ dotykała samej istoty męskiej natury i osobowości. Czuję, Jim, że 
nie miałeś szczęśliwego dzieciństwa...

- Szczęśliwego! - Parsknąłem śmiechem na samą myśl. - Spróbuj dorastać na bydlęcej farmie 
w otoczeniu sielankowych chłopów, nie przewyższających inteligencją własnych trzód.
- Czy to dotyczyło również twojej matki i ojca? Zamierzałem odpowiedzieć ciepło, ale 
zorientowałem się, co on kombinuje i do czego zmierza. Wziąłem na wstrzymanie. Floyd 
wytrząsnął ślinę ze swego tak zwanego instrumentu muzycznego i przerwał ciszę.
- I tak żal mi psiny - oznajmił.
- To nie było prawdziwe zwierzę - powtórzył Stingo, odwracając głowę ku niemu. - Pies 
symbol, jak wszystko, co tam widziałeś. Pies to twoje ciało, stworzenie, któremu wydajesz 
rozkazy „waruj", „podaj łapę".
Zdumiony Floyd potrząsnął głową.
- Za głębokie dla mnie. Jak to jezioro. Chciałbym choć na chwilę zmienić temat, przejść od 
spekulacji do rzeczywistości - jaki jest następny punkt w grafiku?
- Odnalezienie Heimskura, ma się rozumieć. Wtedy się okaże, czy ma jeszcze artefakt - 
odparłem zadowolony z odsunięcia bajki na bok. - Jakieś propozycje?
- Pustka we łbie - pochwalił się Floyd. - Przykro mi. Ten kac chyba nigdy się nie skończy.
- Cieszę się, że nie wszyscy się schlaliśmy. - W głosie Stinga pojawiła się nagle nuta złości.
Z powodów osobistych uradowały mnie jego słowa. To dobrze, że pozostał człowiekiem. 
Nieźle pograł z tą mitologią. Zapomnijmy o tym na minutkę. Policzyłem na palcach.
- Są tylko dwie możliwości. Rozpytywać w koło o niego i zbierać wszelkie informacje, jakie 
się da. Albo natychmiast się wygadać, że chcemy go zobaczyć. Osobiście jestem za tym 
drugim wariantem, bo czas śledztwa jest nieco ograniczony. - Dziesięć dni do kostuchy. - 
Zapytajmy Złocistego, naszego majordomusa. Na razie wiedział o wszystkim.
- Ja się tym zajmę - powiedział Stingo, po czym wstał i przeciągnął się. - Pogadam z nim jak 
ze starym kumplem i zweksluję rozmowę na naukę i uczonych. Oraz Heimskura. Zaraz 
wracam.
Floyd patrzył w ślad za nim, fiukając krótki marsz i stepując do taktu.
- Te bzdury z Żelaznym Johnem mogły zaleźć za skórę - oznajmił, kiedy zamknęły się drzwi.
- Tak - i to jest najgorsze. Nie mam pojęcia, dlaczego mnie to niepokoi.
- Kobitki. Miałem sześć sióstr, poza tym mieszkały z nami dwie ciotki. Braci nie miałem. 
Staram się nigdy nie myśleć o kobietach, najwyżej o jednej naraz we właściwej sytuacji.
Nim zmusił mnie do wysłuchania następnej męskiej i nudnej gadki o właściwej sytuacji, 
przeprosiłem na chwilę i wyszedłem pobiegać. Wróciłem nieźle spocony, wykonałem kilka 
pompek i przysiadów i poszedłem się wykąpać. Na progu minąłem Stinga. Kiedy uniosłem 
pytająco brwi, uściskał sobie dłonie nad głową.
- Sukces. Heimskur stoi na czele gromady, która Pracuje w Służbie Nauki, jak mówi Veldi.
- Veldi?
- Tutejszy portier. Okazuje się, że nosi jakieś imię. Czuję, że mamy do czynienia z bardzo 
poukładanym społeczeństwem, wszyscy na właściwym miejscu. Naukowców otacza wielki 
szacunek. Veldi mówił o nich z ogromnym respektem, bo ci faceci chyba dysponują tutaj 
dużą władzą.
- Wspaniale. Jak dotrzemy na spotkanie z Heimskurem?
- Zaczekamy cierpliwie - odparł Stingo, spoglądając na zegarek. - W każdej chwili może 
zjawić się transport, który zabierze nas przed jego dostojne oblicze.
- Znowu te Rydwany Ognia? - wystękał Floyd.
- Nie, coś innego. Ale nazwę ma równie złowieszczą. Transport Rozkoszy...
Nie zdążyliśmy poświęcić tej kwestii więcej czasu. Rozległo się energiczne pukanie i odziany 
w złociste ciuchy Veldi otworzył drzwi na oścież.
- Panowie - tędy, jeśli łaska.
Szliśmy raźno, zadzierając głowy. Tając wszelkie skrupuły, jakie mogliśmy odczuwać. Mimo 
to stanęliśmy jak wryci na widok tego, co nas oczekiwało.

- Wasz Transport Rozkoszy - oznajmił z dumą Veldi, wymachując zamaszyście ręką w 
kierunku' pojazdu, do którego najlepiej pasowała nazwa lądowej łodzi ratunkowej.
Była śnieżnobiała, poszyta na zakładkę, z drewnianym masztem w girlandach chorągwi. Spod 
kila wystawały ledwo widoczne białe koła. Z wysokiego relingu patrzył na nas oficer w 
mundurze. Zasalutował, dał znak - i do naszych stóp opadła z łoskotem drabinka sznurowa.
- Załoga na pokład! - zawołałem i ruszyłem jako pierwszy.
Powitały nas wyściełane otomany i służba, która zaczęła podtykać nam pod nos puchary z 
napojami chłodzącymi. Kiedy rozsiedliśmy się wygodnie, oficer ponownie zaklaskał w dłonie 
i dobosz na dziobie wydobył pałeczkami szybką frazę z werbla - po czym zajął się kotłem 
basowym. Po pierwszej serii rytmicznego łomotu Transport Rozkoszy zadygotał. Następnie 
jął się powoli toczyć naprzód.
- Galera bez niewolników i wioseł - orzekł Floyd.
- Z całym mrowiem niewolników - powiedziałem, kiedy z ujścia rury wentylacyjnej w 
kształcie komina buchnęła fala męskiego potu. - Zamiast przy wiosłach tyrają przy jakichś 
mechanizmach, które puszczają koła w ruch.
- Nie narzekaj - mruknął Stingo, pociągnąwszy łyk wina. - Zwłaszcza po wycieczce 
Rydwanami Ognia.
Toczyliśmy się z mozołem wśród zabudowań, kiwając głowami do mijanych widzów, a od 
czasu do czasu rozdawaliśmy królewskie skinienia dłoni wybranym przedstawicielom 
wiwatujących fanów. Sunęliśmy przez jakąś bogatą dzielnicę mieszkaniową, a potem 
przecięliśmy okolicę wiejską o krajobrazie parkowym. Podróż przebiegała wśród drzew, obok 
dekoracyjnych fontann, by skończyć się z mozołem przed ogromnym gmachem o szklanych 
ścianach. Powitała nas elegancko ubrana grupa starożytnych. Dowodzona przez najbardziej 
starożytnego ze wszystkich, odzianego na biało i trzymającego się prosto, jakby kij połknął. 
Ale twarz starca była pomarszczona nie do uwierzenia. Zlazłem po drabince i opadłem przed 
nim.
- Czy mówię ze szlachetnym Heimskurem?
- Owszem. A ty, oczywiście, jesteś Jim ze Szczurów. Witaj, witajcie wszyscy.
Nastąpiło mnóstwo uścisków dłoni i wesołych okrzyków radości. Wreszcie Heimskur 
przerwał ceremonię powitalną i wprowadził mnie do szklanego budynku.
- Witajcie - powiedział. - Witajcie w dwójnasób. W Krynicy Wiedzy, którą płynie wszelkie 
dobro. Pójdźcie za mną łaskawie, objaśnię wam naszą działalność. Skoro przybywacie z 
burzliwych, skundlonych światów po drugiej stronie naszych pokojowych granic, docenicie 
zapewne, jakim sposobem wykorzystanie inteligencji czyni nasze społeczeństwo tak 
szczęśliwym i spokojnym. Żadnych konfliktów, żadnych różnic, miejsce dla każdego i każdy 
na swoim miejscu. Tędy wiedzie droga do Faz Fizyki i Chodników Chemii. Tam są Aleje 
Agrarne, obok rozciągają się Murawy Medycyny, a tuż za nimi Lapidarium Ludzkości.
- Lapidarium? - rzuciłem natychmiast. - Ja wprost uwielbiam muzea.
- Musisz zatem obejrzeć nasze. Ukazuje trudności, jakie pokonaliśmy przed znalezieniem się 
tutaj, rytuał przejścia i oczyszczenia, nim znaleźliśmy bezpieczny port na tym świecie. Tutaj 
wzrośliśmy i rozwijaliśmy się, a świadectwo jest czytelne dla wszystkich.
I nudne jak flaki z olejem, jeśli nie wręcz absurdalne. Czystsze od czystego, bielsze niż białe. 
Brakowało tylko aureoli na wizerunkach świętych, którzy uczynili tyle dobra.
- Ożywcze - powiedziałem, gdy dotarliśmy nareszcie do końca wystawy.
- W samej rzeczy.
- A co jest tam?
- Muzeum dla studentów. Młodzi biolodzy mogą badać życie roślinne naszej planety, 
geolodzy - warstwy i łupki.
- Archeolodzy?
- Niestety - bardzo mało. Najbardziej prymitywne wytwory pozostawione przez dawno 

wymarłych tubylców, którzy mieszkali tutaj przed nami.
- Możemy?
- Proszę bardzo. Sam widzisz - patyki do krzesania ognia i surowe wyroby garncarskie. 
Siekierka, kilka grotów do strzał. Wątpię, czy warto byłoby je przechowywać, gdybyśmy nie 
byli tak oddani swojej roli kronikarzy i archiwistów.
- Nic więcej?
- Nic.
Wyciągnąłem zdjęcie z wewnętrznej kieszeni, wziąłem głęboki oddech - i podałem mu je.
- Słyszałeś może, że strażnicy w Pentagonie obiecali nam względy, jeśli pomożemy im to 
odnaleźć?
- Tak, doprawdy? Nie uwierzyłbym w ani jedno ich słowo.
Wziął fotografię, rzucił na nią okiem i oddał mi.
- To do nich podobne, aby kłamać i powodować nieuzasadnione kłopoty.
- Kłamać?
- W tej sprawie. Przyniesiono tę rzecz do nas. Osobiście ją badałem. Brak jakichkolwiek 
dowodów na tubylcze
pochodzenie, to w ogóle nie wchodziło w rachubę. Pewnie odłamek starego pojazdu 
kosmicznego. Bez znaczenia i wartości. Już go nie ma.
- Nie ma? - z trudnością powstrzymałem rozpacz w głosie.
- Odrzucony. Zniknął z Raju. Nie istnieje. Mężczyźni nie potrzebują takich śmieci, toteż 
przepadł na zawsze. Zapomnij o rzeczach bez wartości i porozmawiajmy o daleko 
ciekawszych sprawach. O muzyce. Powiedz mi - czy sami piszecie swoje teksty...?
ROZDZIAŁ 17
W drodze powrotnej nie odzywaliśmy się do siebie, ledwie świadomi całej gamy 
przyjemności, które sunęły razem z nami Transportem Rozkoszy. Dopiero za drzwiami 
naszych kwater ulżyliśmy sobie na całego. Kiwałem głową słuchając bluźnierczych i 
wulgarnych przekleństw Floyda. Umiał pięknie i długo rzucać mięsem, nie powtarzając się 
ani razu.
- A ja to podwajam - palnąłem, kiedy się w końcu zapowietrzył. - Nieźle nam dokopali.
- Nieźle - przyznał Stingo. -I jeszcze nas wyrolowali.
- Co masz na myśli?
- To, że Heimskur wcisnął nam kit. Więcej niż połowa jego tak zwanej historii nauki to czysta 
propaganda dla dupków. Jeśli nie wierzymy mu w tej sprawie - to jak możemy mu ufać, kiedy 
mydli nam oczy w sprawie artefaktu? Pamiętasz jego ostatnie słowa?
- Ja też nie. Ale mam nadzieję, że ktoś pamięta. Chyba nie zauważyłeś, lecz w czasie 
wycieczki notorycznie drapałem się po głowie i dłubałem w nosie.
Floyd nie błyszczał tego dnia inteligencją i z rozdziawioną gębą słuchał nowin. 
Wyszczerzyłem zęby i wsadziłem sobie kciuk do ucha.
- Odezwij się, ucho na niebie. Łapie mnie pan?
- Nie, ale cię słyszę - oznajmił kapitan Tremearne z mego kciuka.
- To dobrze. Ale co ważniejsze - był pan na podsłuchu w trakcie naszej wycieczki z 
przewodnikiem?
- Cały czas. Bardzo nudna. W każdym razie nagrałem ją tak, jak prosiłeś.
- Nie ja, tylko Stingo - każdemu według zasług. Czy byłby pan tak uprzejmy i odtworzył mi 
ostatnią mowę na temat artefaktu?
- Już się robi. - Po krótkim klekocie i piskliwych głosach rozległ się świst naszego 
podstarzałego przewodnika.
- Odrzucony. Zniknął z Raju. Nie istnieje. Mężczyźni nie potrzebują takich śmieci, a więc 
przepadł na zawsze.
Zapisałem ją sobie i powtórzywszy kilka razy, wbiłem dobrze w pamięć.

- To wszystko. Dzięki.
- No i proszę - mruknął Stingo, dźgając palcem w papier. -Wieloznaczne słownictwo. Ten 
stary cwaniak zagrał nam na nosie. Dobrze wiedział, że z jakiegoś powodu interesujemy się 
tym przedmiotem. Wcale nie twierdził, że go zniszczono, ani razu tego nie powiedział. 
Odrzucono? To znaczy, że nadal może gdzieś się tu znajdować. Zniknął z Raju - może być 
gdziekolwiek na planecie. Ale mnie podoba się zwłaszcza wzmianka o mężczyznach, którzy 
go nie potrzebują. - Wyszczerzył się niczym pokerzysta wykładający piątkę asów.
- Jeśli mężczyźni go nie potrzebują - to co z kobietami?
- Z kobietami? - Poczułem, że opadła mi szczęka, a potem kłapnęła do góry. - Co z 
kobietami? Tu są sami mężczyźni.
- Mnie to mówisz? A tuż po drugiej stronie muru można spotkać - co takiego? Założę się, że 
panienki. Bo inaczej całą parą musiałoby iść tutaj klonowanie. Stawiam na prawa natury i 
jakąś komunikację przez ścianę.
Brzęknęła mi w uchu słuchawka, a zatoki przeszyło echo głosu kapitana.
- Zgadzam się ze Stingiem. Madonetka również. Już maszeruje do miasta wzdłuż muru i da 
znać zaraz, jak tylko się czegoś dowie.
Chciałem się sprzeciwić, ale zrozumiawszy daremność protestu, ugryzłem się w język.
- To ma sens - powiedziałem. - Rządząca tym bajzlem zgraja kręci ze wszystkim, więc kit w 
sprawie artefaktu to dla nich jak chleb z masłem. Musimy zaczekać...
Zamknąłem jadaczkę na odgłos cichego pukania Veldiego. Otworzył drzwi.
- Dobre wieści! - oznajmił z błyskiem namiętności w oczach. - Żelazny John postanowił 
odbyć rozmowę ze Stalowymi Szczurami - w samym Veritorium. Zaszczyt ponad wszelkie 
zaszczyty. Pospieszcie się, panowie. Najpierw jednak wyszczotkujcie swe ubrania i za 
wyjątkiem heroicznie brodatego Floyda zdepilujcie popołudniowy cień zdobiący już wasze 
muzyczne szczęki. Jakież przyjemności czekają tam na was!
Przyjemności, bez których lepiej się obyć. Mieliśmy jednak do czynienia z królewskim 
rozkazem i w żaden sposób nie można było się od niego wyłgać. Wziąłem kapkę 
błyskawicznego depilatora i przetarłem sobie jadaczkę na gładko, przylizałem czuprynę i 
spróbowałem nie zawyć do siebie w lustrze. Pokazałem się ostatni; w milczeniu zaokrę-
towaliśmy się na Transport Rozkoszy i poczęliśmy się toczyć ku swemu przeznaczeniu.
- Ciekawe, dlaczego wszyscy trzej? - zdziwił się Stingo, sącząc puchar schłodzonego wina. - 
Ostatnim razem tylko ty byłeś na seansie filmu szkoleniowego, co, Jim?
- Nie mam pojęcia - mruknąłem, aby zmienić temat. Drażniło mnie też jego niefrasobliwe 
podejście. Starałem się myśleć o Madonetce wchodzącej samotnie do tego drugiego miasta, 
ale moje myśli cofały się uparcie do Żelaznego Johna. Co będzie tym razem?
Po wejściu do Veritorium zaskoczyły mnie jego ogromne rozmiary. Było w nim teraz dużo 
widniej i spostrzegłem, że rzędy siedzeń ciągnęły się aż pod sufit i tworzyły półkole. Tym 
razem wszystkie były zajęte - przez najstarsze zgromadzenie tubylców, jakie dotąd spotkałem. 
Łyse i siwe głowy, zmarszczki i bezzębne dziąsła.
Żelazny John we własnej osobie wysforował się do przodu, aby nas odebrać.
- Witam z radością... a oto wasze miejsca. - Trzy najlepsze w pierwszym rzędzie, 
odseparowane od reszty. -Jesteście naszymi honorowymi gośćmi, Stalowe Szczury. To 
szczególna okazja, zwłaszcza dla młodego Jamesa di Griza. Jesteś tu najmłodszy, Jimie, ale 
niebawem dowiesz się dlaczego. Wierzę, że twoi koledzy będą patrzeć z przyjemnością. Nie 
chodzi tylko o przyjemność; mam szczerą nadzieję, że wyciągną z obserwacji lekcję. A teraz 
zaczynamy...
Na te słowa pogasły światła i Veritorium wypełniła ciemność. W mroku dały się słyszeć kroki 
i rozległ się krótki śmiech. Jasność wróciła; zobaczyłem małego chłopca. Biegł przed siebie, 
zataczając się trochę pod ciężarem pudła, które dźwigał. Postawił je na podłodze, otworzył 
wieko i wyjął bąka, który zaczął się obracać, kiedy malec trącił gałkę.

Następnie wyciągnął pudełko z klockami i zabrał się do budowania wieży. Kiedy osiągnęła 
dostateczną wysokość, sięgnął do pudła po kolejną zabawkę. To był bardzo skupiony, bardzo 
gorliwy chłopczyk, w wieku jakichś ośmiu lat. Pogrzebał głębiej, a później rozejrzał się 
dookoła, marszcząc po dziecinnemu brwi.
- Nie chowaj się, misiu - powiedział. Popatrzył za pudło z zabawkami, znowu zajrzał do 
środka, a potem odwrócił się z nagłą determinacją i wybiegł. Zniknął bez śladu, ale wciąż 
słyszałem jego kroki, zrazu biegnące, później zatrzymujące się. Następnie wracające. Ściskał 
w rękach pluszowego misia. Zwyczajnego, trochę podniszczonego, bardzo pospolitego 
pluszowego niedźwiadka. Cisnął go o pudło na zabawki i zaczął stawiać z klocków drugą 
więżę.
Scena zajaśniała i zorientowałem się, że jesteśmy znowu na dziedzińcu zamkowym. Chłopiec 
był sam - ale czy na pewno? Coś się poruszało w ciemnościach, jakiś kształt, który stawał się 
coraz wyraźniejszy.
Żelazna klatka, a w niej siedzący w milczeniu Żelazny John. Chłopiec krzyknął i przewrócił 
wieżę, następnie przystąpił do zbierania rozrzuconych klocków. Spojrzał na Johna, a potem 
odwrócił wzrok. Zarówno klatka jak i jej mieszkaniec musieli stanowić dla niego znajomy 
widok.
Nic innego się nie działo. Chłopiec się bawił, Żelazny John obserwował go w milczeniu. A 
jednak w powietrzu czuło się napięcie, które zapierało dech w piersiach. Wiedziałem, że zaraz 
stanie się coś bardzo ważnego, i gdy chłopiec sięgnął ponownie do pudełka z zabawkami, od-
ruchowo wyciągnąłem szyję.
Kiedy wyjął małą złotą piłkę, uświadomiłem sobie, że wstrzymuję oddech; wypuściłem 
powietrze z głośnym sapnięciem. I nie byłem w tym osamotniony, w ciemnościach dookoła 
mnie bowiem rozlegało się zwielokrotnione echo mojego sapnięcia.
Piłka odbijała się od ziemi i toczyła, a chłopiec śmiał się radośnie.
Rzucił ją ponownie, silniej, niż zamierzał, a piłka toczyła się i toczyła. Przez kraty żelaznej 
klatki do stóp Żelaznego Johna.
- To moja piłka - powiedział chłopiec. - Oddaj.
- Nie - odparł Żelazny John. - Musisz otworzyć klatkę i wypuścić mnie. Wtedy dostaniesz 
swoją złotą piłkę.
- Zamknięta.
Żelazny John skinął głową.
- Oczywiście. Lecz ty wiesz, gdzie znaleźć klucz. Chłopiec cofał się od klatki, kiwając 
przecząco głową.
- Gdzie klucz? - spytał człowiek z klatki, ale chłopca już nie było. - Gdzie jest klucz? Ale ty 
jesteś tylko chłopcem. Może jesteś za mały, aby wiedzieć o kluczu. Najpierw musisz 
dorosnąć.
Wśród niewidocznej publiczności rozszedł się pomruk zgody. Znalezienie klucza było bardzo 
ważne, wiedziałem o tym. Klucz...
Wtedy akurat poczułem na sobie wzrok Żelaznego Johna. Naprawdę znajdował się w klatce, 
to nie był holofilm. Patrzył na mnie i kiwał głową.
- Jim, założę się, że wiesz, gdzie jest klucz. Nie jesteś już chłopcem. Możesz go znaleźć 
-teraz. _   Głos Johna podziałał jak bodziec. Skoczyłem na nogi i skierowałem się do pudła z 
zabawkami. Stopą trąciłem jakiś klocek, który potoczył się z grzechotem na bok.
- Klucz leży w pudle z zabawkami - powiedziałem, ale nie wierzyłem w te słowa, kiedy je 
wypowiadałem. Zerknąłem na Johna; kiwał przecząco głową.
- Nie w pudle.
Powtórnie spojrzałem na dół i uprzytomniłem sobie, że nie wiem, gdzie jest klucz. 
Podniosłem wzrok na Żelaznego Johna, ten zaś skinął uroczyście głową.
- Zrozum, przecież wiesz, gdzie leży klucz do klatki. Możesz mnie już wypuścić, Jim. 

Ponieważ wiesz, że klucz jest tam. Wewnątrz...
- Pluszowego misia - rzuciłem.
- Pluszowego. Nie prawdziwego niedźwiedzia. Misie pluszowe są dla dzieci, a ty już nie 
jesteś dzieckiem. Wewnątrz misia.
Sięgnąłem ręką, wymrugałem łzy, które mi zamazywały widzenie, chwyciłem zabawkę, 
poczułem w palcach miękki materiał. Nagle gromki głos przeciął ciszę.
- Nieprawda, Jim. To nie tak. Tutaj nie ma klucza - on musi leżeć pod poduszką twojej matki!
Wyszedł do mnie Stingo, ostatnie słowa musiał wykrzyczeć, by nie zginęły w zgiełku głosów.
- Matka nie chce, aby syn ją opuścił. Chowa klucz do żelaznej klatki pod poduszką. Syn musi 
wykraść klucz...
Wrzask zagłuszył jego słowa. Nagle zapadła ciemność, ktoś wpadł na mnie i przewrócił na 
podłogę. Próbowałem wstać, zawołać, ale twarda stopa przemaszerowała po mojej głowie. 
Krzyknąłem ze wszystkich sił, ale nikt mnie nie słyszał w głośnej wrzawie. Ktoś inny wdarł 
się we mnie i ciemność stała się jeszcze bardziej intensywna.
- Jim - dobrze się czujesz? Słyszysz mnie?
Zobaczyłem nad sobą buźkę Floyda, wyglądał na zmartwionego. Czy się dobrze czułem? Nie 
wiedziałem. Leżałem w łóżku, widocznie spałem. Dlaczego mnie budził?
Nagle przypomniałem sobie i wyprostowałem się, chwyciłem go za ramiona.
- Veritorium! Zapadły ciemności, coś się stało. Nie pamiętam...
- Nie mogę ci pomóc, bo też nie pamiętam. Mieliśmy niezłe przedstawienie. Trudno nadążyć 
za wątkiem, ale
byłeś w nim, pamiętasz? - Pokiwałem głową. - Chyba dobrze się bawiłeś, choć nie miałeś 
szczęśliwej miny, kiedy wydzierałeś pakuły z pluszowego misia. To wtedy Stingo dołączył do 
ciebie na scenie i zabawa zaczęła się na całego. Albo skończyła. Dalej wszystko mi się plącze.
- Gdzie Stingo?
- Dobre pytanie. Ostatnio widziałem go na scenie. Ja też spałem, przed chwilą się ocknąłem. 
Rozejrzałem się, ale nie ma drania. Chrapałeś w najlepsze i musiałem cię potrząsnąć kilka 
razy.
- Jeśli go tu nie ma...
Dało się słyszeć delikatne pukanie do drzwi i po chwili się otworzyły. Zajrzał Veldi.
- Panowie, życzę wam dobrego, szczęśliwego dnia. Wydawało mi się, że słyszę wasze głosy, i 
miałem nadzieję, że już nie śpicie. Przynoszę wiadomość od waszego przyjaciela...
- Od Stinga - widziałeś go?
- Istotnie, widziałem. Mieliśmy przyjazną pogawędkę przed waszym przebudzeniem. Potem, 
zanim wyszedł, sporządził to nagranie. Kazał mi je wam przekazać. Podobno zrozumiecie.
Położył na stole mały rejestrator i cofnął się.
- Zielony klawisz do odtwarzania, czerwony do zatrzymania - powiedział i już go nie było.
- Wiadomość? - zdziwił się Floyd, biorąc do ręki aparat i przyglądając mu się dokładnie.
- Naciśnij klawisz, zamiast majstrować przy tej przeklętej zabawce!
Wyglądał na zaskoczonego moim tonem; odłożył aparat na stół i włączył.
- Dzień dobry, Jim i Floyd. Spaliście głęboko i nie chciałem was budzić przed wyjściem. 
Wiecie, zaczynam dochodzić do wniosku, że to miasto jest nie dla mnie.
Potrzebuję trochę przestrzeni, by zebrać myśli. Przejdę się jeszcze raz wzdłuż muru, 
zaczerpnę świeżego powietrza, poszukam trochę przestrzeni do myślenia. Trzymajcie się, 
będę w kontakcie.
- Kochany Stingo - powiedział Floyd. - Ależ charakter. To na pewno on. Jego głos, jak nic, i 
jego sposób myślenia. Co za facet!
Podniosłem wzrok i popatrzyłem mu w oczy. Twarz miał równie ponurą jak ja. Bez słowa 
pokiwał przecząco głową. Uczyniłem to samo. To nie Stingo pozostawił tę wiadomość. 
Zgoda, to był jego głos. Każdy elektronik bez kłopotu mógłby go podrobić.

Stingo zniknął.
Co się stało?
ROZDZIAŁ 18
- Ja naprawdę spałem - powiedziałem. - Jak kamień. Pić mi się chce.
- Mnie też. Skoczę po sok i szklanki.
- Świetna myśl.
Zanim wrócił, nagryzmoliłem notatkę i pchnąłem do niego, sięgając po szklankę. Rozwinął ją 
za dzbankiem i przeczytał.
- Tu się roi od pluskiew. Co robimy?
Kiwnął do mnie głową i przysunął mi szklankę soku.
- Dzięki - odparłem obserwując, jak odwraca kartkę i gryzmoli po drugiej stronie. Nie 
wiedziałem, czy prócz fonicznych pluskiew były również optyczne. Na razie musieliśmy się 
tak zachowywać, jak gdyby były. Czytając, chowałem kartkę w dłoni.
- Stingo bardzo się niepokoił. Przed naszym wyjściem na przedstawienie zostawił to dla 
ciebie.
Dopiłem sok, odstawiłem szklankę i uniosłem pytająco brwi. Zerknął na swą zaciśniętą pięść. 
Kiedy wstał i przeszedł obok mnie, upuścił mi coś małego na kolana. Odczekałem chwilę, 
dolałem sobie soku, wypiłem i rozparłem się z rękoma na kolanach. Dwa małe, miękkie 
przedmiociki. Znajome. Potarłem nos i rzuciłem na nie okiem.
Zatyczki z filtrem do nosa. Do neutralizacji gazu. Stingo wiedział o czymś - albo się czegoś 
domyślał. Wiedział też, jak bardzo podziałały na mnie seanse w Veritorium. Podejrzewał, że 
dopadło mnie coś fizycznego, nie tylko sam seans szkoleniowy.
No jasne! Oczywiste, dla faceta o spóźnionym refleksie. Znałem bez liku gazów 
hipnotycznych, obniżających zdolność logicznego myślenia i pozostawiających mózg otwarty 
na wpływy zewnętrzne. A więc to nie emocja mną zawładnęła, tylko stara, zwyczajna chemia. 
Stingo to podejrzewał - ale dlaczego mi nie powiedział? Z przygnębieniem doszedłem do 
wniosku, że udaremnił mu to stan mego umysłu, zapewne skutek wchłonięcia narkotyku na 
poprzedniej sesji. Wiedział, że nie może mi powiedzieć. Ale był na tyle nieufny, że sam 
włożył zatyczki.
A widząc, jak głęboko wciągam się w ceremoniał, któremu zdążył przeszkodzić, zastopował z 
piskiem całą awanturę. Czułem, że szczękam zębami, i zmusiłem się, aby przestać.
Mówił o matce i kluczu pod poduszką - w obecności facetów, którzy zaprzeczali samemu 
istnieniu kobiet!
Uświadomiwszy sobie ogrom jego zbrodni w oczach mieszkańców Raju, poczułem 
przemożny lęk o jego życie. Czy mogli go zabić - albo, co gorsza - czy już go nie zabili? Byli 
niewątpliwie zdolni do wszystkiego, teraz nie miałem wątpliwości.
Co dalej? Konsultacja z zespołem rezerwowym w orbiterze stała się nieodzowna. Musiałem 
wyjść pod gołe niebo daleko od pluskiew i skontaktować się z kapitanem. Zaznajomić go z 
aktualną sytuacją. Coś się stało Stingowi. Z pewnością nasza dwójka także była w 
niebezpieczeństwie - i Madonetka, ją też to mogło dotknąć. Cała historia nabierała okropnej i 
niebezpiecznej perspektywy.
A skoro mowa o niebezpieczeństwie - przez cały czas wisiało nade mną drugie 
niebezpieczeństwo. Komputer błysnął mi wysoce niepożądaną wiadomość w postaci miga-
jącej czerwonej dziewiątki. Spałem dłużej, niż myślałem.
Artefakt czy nie, jeszcze dziewięć dni i mój los się wypełni. Kiedy po raz pierwszy 
dowiedziałem się o trzydziestodniowym nieprzekraczalnym terminie dla trucizny, nie 
przejmowałem się tym zbytnio. Trzydzieści dni to kupa czasu. Tak sądziłem.
Dziewięć dni nie było wcale kupą czasu. Na dobitkę wraz z nagłym zniknięciem Stinga 
miałem jeszcze więcej problemów, a nie mniej.
- Idę pobiegać! - zawołałem do Floyda i skoczyłem na nogi w przypływie wzmaganej 

strachem energii. - Muszę rozprostować kości po takim długim śnie. Rozjaśnić umysł.
Nim jeszcze odpowiedział, zatrzasnąłem drzwi i wybiegłem na drogę. Wybrałem inną trasę 
niż zazwyczaj - a potem skręciłem w pierwszą lepszą uliczkę. W dali rozciągał się sad 
dendronów rosnących w gustownych rzędach i pęczniejących od owoców. Wbiegłem na 
ścieżkę obok drzew, rozglądając się na wszystkie strony. Nikogo w polu widzenia. Strażnicy 
Raju chyba nie utykali pluskiew wśród gałęzi. Ale byli zdolni do wszystkiego. Skręciłem na 
świeżo zaorane pole i wbiegłem między bruzdy. Tutaj powinieniem być bezpieczny. 
Dwukrotnie kłapnąłem szczękami.
- Halo, Tremearne. Jesteś pan?
- Jak najbardziej, Jim. Z utęsknieniem czekamy na meldunek od ciebie. Możesz nam 
powiedzieć, co się dzieje? Nagrywanie działa.
Potruchtałem chwilę w miejscu, następnie zgiąłem się, by zawiązać sznurowadło - ale 
odpuściłem sobie - po prostu usiadłem na ziemi i złożyłem szczegółowy raport. Czułem 
zmęczenie; płatające się w moim organizmie chemikalia nie były mi życzliwe.
- To na tyle -zakończyłem. - Stingo zniknął. Może już nie żyje...
- Żyje. Mogę cię o tym zapewnić. Przed kilkoma godzinami dostaliśmy od niego przekaz 
radiowy, raptem parę słów, po czym straciliśmy kontakt. Musi być gdzieś w głębi miasta, za 
murami, których nie potrafią przeniknąć fale radiowe. Kto wie, czy nie przemieszcza się z 
miejsca na miejsce i zabawił pod gołym niebem tylko na czas potrzebny do nadania 
zwięzłego komunikatu.
- Co powiedział?
Nagranie było krótkie i zniekształcone. Rozpoczynało się od trzasków i kończyło w 
gwizdach. Ale to był ewidentnie głos Stinga.
- ... nigdy dosyć! Kiedy położę łapę na tobie, ty...
- Dalsze słowa trudno było zrozumieć - wtrącił kapitan - ale mogę się domyślić kilku takich, 
które wypełnią lukę.
- Co mamy robić, pańskim zdaniem? Pryskać stąd?
- Nie; kontynuujcie poszukiwania. Ktoś się do was zgłosi.
- Zgłosi? Kto, jak, przez co? Odezwij się pan, Tremearne!
Odpowiedzi nie było. Wstałem i otrzepałem szorty. Bardzo tajemnicze. Tremearne dawał mi 
coś do zrozumienia, ale nie chciał o tym mówić. Najwyraźniej bał się podsłuchu. Może 
wiedział o czymś, o czym ja nie wiedziałem?
Ruszyłem z powrotem wolnym truchtem, po kilku krokach zmieniłem to w szybki marsz. W 
wolny, wreszcie noga za nogą. Gdyby droga była dłuższa, lazłbym chyba na czworakach. 
Przykuśtykałem jakoś do naszych kwater i padłem bez tchu na kanapę. Floyd był zdumiony.
- Wyglądasz, jakbyś cię przetoczono po błocie.
- Czuję się jeszcze gorzej. Wody, szybko, dużo wody! Piłem, dopóki nie zaczęło mi chlupotać 
w brzuchu, a potem wypiłem jeszcze trochę i oddałem szklankę bez sił.
- Sam się wykończyłem. Bądź dobrym koleżką i skocz po moją torbę. Mam trochę witamin, 
które podniosą mnie na nogi. - Podał mi torbę, wypstryknąłem parę dopalaczy, dowalaczy. 
Łyknąłem jedną. - Witaminki dobrze ci zrobią - powiedziałem i podsunąłem mu drugą. Floyd 
ostatnio szybciej ruszał mózgownicą i nie zadawał pytań.
Zdążyliśmy w samą porę. Kiedy Veldi pchnął drzwi na oścież, fala dobrego samopoczucia i 
energii wypłukała ze mnie krańcowe niemal zmęczenie.
- Wstawać! - wykrzyknął. Nie wykonałem ruchu.
- Veldi - odparłem. - Stary, wierny sługo. Nie zapukasz po cichutku? Nie przemówisz 
słodkim...
- Chodzą wieści, że wy, Stalowe Szczury, jesteście zwykłymi szczurami. Wichrzycielami. 
Zabierajcie się.
Dał się słyszeć szybki tupot maszerujących stóp i do pokoju wpadł sierżant Ljotur z 

oddziałem uzbrojonych wojowników. Uzbrojonych w złowieszczo wyglądające włócznie o 
błyszczących końcach i w kolczaste maczugi.
- Macie iść ze mną! - zarządził. Nie wyglądał na zadowolonego ze swojej misji.
- Już nie jesteś miłośnikiem muzyki, Ljoturze? - spytałem gramoląc się powoli na nogi.
- Mam rozkazy. - Rozkazy, które najwyraźniej nie przypadły mu do gustu. Które rzecz jasna 
wykona, skoro w wojsku nie zachęca się do niezależnej myśli. Floyd wyszedł za mną na 
zewnątrz i oddział uformował szyk. Czwórka z przodu, czwórka z tyłu, my w środku. Ljotur 
sprawdził ustawienie, skinął głową, zajął miejsce na czele i podniósł włócznię.
- Naprzód - burtu!
Poburtuowaliśmy wolnym krokiem w głąb ulicy i przy rogu skręciliśmy na prawo. Dzięki 
temu znaleźliśmy się na drodze bezpośrednio prowadzącej do zabudowań z czerwonej cegły, 
gdzie tkwił Żelazny John, jak to zapamiętałem z naszej pierwszej wizyty. Potruchtaliśmy tą 
drogą i weszliśmy do tunelu pod rzędem domów. Jeden ze strażników stuknął mnie lekko w 
ramię.
- Pomóż mi, dobrze? - poprosił ochryple.
Potem obrócił się i wbił pięść w brzuch idącego obok wojaka. Ten złamał się w pół i upadł 
bezszelestnie.
Nie trzeba mi było powtarzać dwa razy. Odwróciłem się, kiedy mnie klepnął, więc nie 
przestałem obracać się do tyłu. Sięgnąłem i położyłem ręce na szyjach dwójki pozostałych 
gwardzistów. Kiedy zwrócili na mnie ostrza włóczni, mocno ścisnąłem.
- Floyd! - wysapałem i włożyłem całą siłę w swoje duszące chwyty, aby odebrać 
halabardnikom przytomność, zanim wezmą mnie na harpun.
Jeden padł na kamienie, ale drugi, ten z twardszym karkiem, pchał nieustannie włócznię. W 
mój brzuch...
Nie, niezupełnie. Pierwszy strażnik, ten który wołał do mnie o pomoc, trafił go szybkim 
ciosem pod ucho. Obróciliśmy się do tyłu, gotowi skoczyć na pomoc Floydowi. I 
znieruchomieliśmy.
Czterech pozostałych strażników leżało w milczeniu na podłodze. Floyd mocno wciskał 
włócznię pod brodę Ljotura, unosząc drugą ręką jego głowę.
- Nie chcesz pogadać z przyjemniaczkiem? - zapytał. -Czy niech spoczywa razem z tamtymi?
- Nie mam nic do powiedzenia... 
- Nie gadać. Śpij. Nim skończyłem mówić, bezwładny Ljotur dołączył do reszty śpiącego 
patrolu.
- A co z tym? - spytał Floyd, układając palce w łuk i pokazując na strażnika zdrajcę.
- Chwileczkę! On to wszystko zaczął. Musi mieć jakiś powód.
- Mam - oznajmił wojownik tym samym, chrapliwym głosem. - Chcę wam powiedzieć kilka 
rzeczy. Nie będziecie się śmiać z niczego, co wam powiem - zrozumiano?
- Nie mamy zamiaru się śmiać! - odparłem. - Wspaniale, chłopie, dzięki za pomoc. Masz jakiś 
plan?
- Po pierwsze - pamiętajcie o śmiechu! Nie jestem facetem, jestem dziewczyną. Czy nie 
wyginacie warg?
- Skądże! - wykrzyknąłem dla ukrycia faktu, że lekki grymas wzruszenia faktycznie pojawił 
się w kącikach moich ust. - Uratowałaś nas. Jesteśmy twoimi dłużnikami. Nie śmiejemy się. 
Opowiedz nam o tym.
- Dobrze. Ale odciągnijcie najpierw z drogi tych tak zwanych żołnierzy. Wtedy możemy iść 
dalej. Był rozkaz przyprowadzić was do Żelaznego Johna i zamierzam go wykonać. Wasz 
przyjaciel jest w niebezpieczeństwie. Nie wykonujcie żadnych pospiesznych ruchów. 
Naprzód.
Poszliśmy. Nastawieni sceptycznie, ale do przodu. Floyd otworzył usta, lecz podniosłem dłoń.
- Daruj sobie dyskusje. Wyjaśnienia przydadzą się po tym, jak wyciągniemy Stinga z 

kłopotów. Słuchaj, Floyd -przerwij mi, jeśli się mylę - czy widziałem, jak załatwiasz pięciu 
drani, kiedy się rozprawiałem z dwoma?
- Nie widziałeś. Zanim się odwróciłeś i spojrzałeś, było już po wszystkim.
Ten sam stary, wyluzowany Floyd - ale czyż do jego słów nie wkradł się ton stanowczości? 
To był dzień niespodzianek. I miał rację - nie widziałem go przy robocie, zobaczyłem tylko 
rezultaty.
W pole widzenia wpłynął ceglany pałac. Najwyraźniej nie wszystkie oddziały były 
powiadomione, że przestaliśmy być herosami, bo gwardia przy wejściu strzeliła obcasami na 
baczność i oddała honory, gdy ją mijaliśmy.
- Stać! - zawołał(a) nasz(a) nowy(a) przyjaciel(ółka). Zatrzymaliśmy się przed strażą na 
wprost drzwi. - Mam rozkaz doprowadzić tych dwóch do Żelaznego Johna. Możemy wejść?
- Wchodzić! - krzyknął dowódca gwardii. Wrota rozwarły się i zamknęły za nami. 
Zobaczyliśmy obszerną izbę, a w środku Żelaznego Johna. I jeszcze kogoś.
Stinga. Leżał pod ścianą cały we krwi i ranach. Jedno oko spuchnięte. Chciał się odezwać, ale 
udało mu się tylko wykrztusić coś bez związku.
- Jesteście tu teraz wszyscy - odezwał się Żelazny. -Żołnierzu -pilnuj wejścia. Nikomu nie 
wolno wchodzić ani wychodzić. Mam porachunki z tymi intruzami. Ponieważ zmieniłem 
zdanie na temat tajemnicy w tej sprawie. Posłuchałem doradców i bardzo tego żałuję. 
Dyskrecja dobiega końca i bluźniercom zostanie wymierzona sprawiedliwość. Oto, co się 
stanie. Najpierw zabiję tego podstarzałego diabła, który mówił plugastwa. Wy będziecie 
patrzeć. A później zabiję i was.
Ruszył w kierunku Stinga, rudy olbrzym tryskający energią. Wyciągający ręce, aby zabijać.
ROZDZIAŁ 19
- Dawaj włócznię! - krzyknąłem do strażniczki przy drzwiach. Potrząsnęła w milczeniu głową 
i powiedziała
głośno:
- Mam rozkazy. - Z tej strony nie należało się spodziewać pomocy.
Żelazny John skręcił w kierunku Stinga. Zrobiłem dwa ciche kroki w jego stronę i 
wystrzeliłem w powietrze, by go rąbnąć w kark z góry. Wyciągniętą piętą, morderczy cios.
Nagle padłem jak od uderzenia młotem. Żelazny John był równie szybki, jak ciężki. Kiedy 
znajdowałem się w powietrzu, wykonał obrót i machnął ręką. Odrzucił mnie na bok; runąłem 
jak kłoda na posadzkę. Usłyszałem jego głęboki, złowieszczy bas, niczym dalekiego wulkanu.
- Chcesz iść na pierwszy ogień, gnojku? Pragniesz, aby przyglądali się twej zgubie? Zresztą, 
może to nawet sprawiedliwe, skoro jesteś ich przywódcą.
Kroczył bez pośpiechu w moją stronę. Czułem, że cały drżę ze strachu. Ze strachu? Tak, bo 
on nie był człowiekiem, był czymś więcej. To Żelazny John, część legendy życia, nie 
zdołałbym wyrządzić mu krzywdy.
Nieprawda! Podźwignąłem się mimo bólu nogi i odszedłem na bok. On był dużo większy, 
szerszy, silniejszy ode mnie. Ale nie, nie był wcale mitem. To żywy ;'| człowiek.
- Tłusty, rudy dupek! - wrzasnąłem. - Włochaty oszust!
Wybałuszył oczy, przekrwione i dzikie. Wyciągnęły się ku mnie jego zagięte palce. Dałem 
mu fangę w podbródek, ale drań się odsunął i zablokował cios. Nie przerywałem obrotu i 
poczęstowałem go kopniakiem nie do obrony w kolano.
Doszedł - ale sukinsyn nawet nie próbował go umknąć. Poczułem ból stopy. Jego kolano i 
rzepka wyglądały na całe i zdrowe.
- Jestem Żelazny John! - krzyknął. - Żelazny, że-la-zny!
Cofałem się, nie było ucieczki. Wyprowadziłem dyszla ze skrętem, którego przyjął na 
bicepsy. Jakbym walił w skałę. Potem jego pięść trafiła mnie w żebra, zatoczyłem się i 
upadłem.
Kiedy walczyłem o oddech, ból rozsadzał mi piersi. Czułem, że coś mi tam pękło. Wstawaj, 

Jim! Uniosłem się na kolana, a wtedy ruszył na mnie.
Zamrugałem na widok pary ramion, które chwyciły Johna za nogi i sprawiły, że się potknął. 
John wierzgnął stopą. To był Stingo. Podczołgał się z tyłu i próbował zwalić tamtego z nóg. A 
teraz wpadał z hukiem na ścianę. Osunął się i znieruchomiał.
Ledwo zdałem sobie z tego sprawę, bo gdy tylko Żelazny John spuścił mnie z oczu, 
skoczyłem. Złapałem go za szyję i założyłem nelsona. Cisnąłem przedramieniem na gardło, 
bo chciałem mu zmiażdżyć krtań, odciąć dopływ krwi i powietrza. Chwyt, który zabija na 
miejscu. Miałem twarz wbitą w jego bujną rudą sierść i ciągnąłem, szarpałem, zaciskałem 
mocno jak nigdy w życiu.
Nadaremnie. Czułem, jak ścięgna jego szyi sztywnieją niczym stalowe pręty, przejmując 
ucisk, który powinien zmiażdżyć mu gardło. Powoli uniósł jedną rękę i zatopił palce w moim 
ciele...
...i cisnął mną z łoskotem o przeciwległą ścianę. Zwalił z nóg.
Uświadomiłem sobie, że jęczący z bólu głos jest moim własnym. Nie mogłem się poruszyć. 
Strażniczka przy drzwiach rzuciła mi szybkie spojrzenie i odwróciła wzrok. Stingo leżał w 
bezruchu po tym jednym, straszliwym uderzeniu. Ja też mógłbym się najwyżej czołgać.
Przynajmniej Żelazny John zapamięta mojego nelsona; rozcierał sobie szyję. Uśmiech zniknął 
z jego rudej gęby, wargi miał pokryte spienioną śliną. Jeden cios i śmierć...
- Żelazny Johnie, zapomniałeś o czymś. Zapomniałeś o mnie.
To powiedział Floyd. Chudy, czarnobrody, nie zaangażowany. Musiał stać i patrzeć, jak 
Stingo dostaje wycisk. Ja leżałem powalony. Dopiero teraz się ruszył.
Po cichu do przodu. Ręce wyciągnięte, palce lekko zgięte. Żelazny John dostał szału. Skoczył 
i walnął na odlew.
Ale nie trafił, bo Floyda już tam nie było. Uskoczył w bok i kopnął rudego olbrzyma w żebra, 
aż ten się zachwiał i omal nie upadł.
- Chodź no tu! -warknął Floyd tak cicho, że z ledwością go słyszałem. - Chodź i spójrz 
śmierci w oczy!
Teraz Żelazny John zachowywał ostrożność; wiedział, jak szybko potrafi reagować jego 
nowy przeciwnik. Rozłożył szeroko ramiona i powoli ruszył przed siebie. Siła natury. 
Nieprzejednana i nieuchronna.
Dwa prędkie łomoty, huknęły dwa ciosy i Żelazny John się zachwiał. Floyd był znowu poza 
jego zasięgiem i powoli go okrążał. Niespodziany kopniak, szybki cios i odskok.
Wszelkie poczynania Johna szły na marne. Był ostrożny, atakował znienacka, sięgał i 
wyprowadzał cios. Trafiając jedynie w powietrze. Floyd był przed nim, obok niego, za nim - 
zadając mu uderzenia. Wyczerpywał drania.
Krążyli tak dwie minuty wokół siebie. Floyd nie tracił szybkości i uderzał bezkarnie. Rudy 
potwór poruszał się za to coraz wolniej, ręce opuszczał coraz niżej, w miarę jak nieustanne 
ciosy Floyda odbierały im siłę. Musiał dojść do wniosku, że walka na takich warunkach może 
mieć tylko jedno zakończenie. Ciągle jednak był niebezpieczny. Jak gdyby przypadkowo 
walczący przesuwali się w moją stronę.
Uzmysłowiłem sobie, że Johnowi chodzi o mnie! Miałem ułamek sekundy na to, żeby cofnąć 
nogi, nim się obrócił i dał nura ku mnie.
I dostał kopniaka w gębę. Padł - ale jego dłonie zamknęły się na mojej łydce i przyciągnęły 
mnie do niego. Sięgnęły wyżej...
Wtedy Floyd uderzył. Żadnej fachowości tym razem -brutalna siła. Kilka potężnych ciosów w 
plecy i nerki olbrzyma starczyło, aby rozdziawił usta z bólu i puścił moją nogę, starając się 
uciec przed swoim dręczycielem.
Nowe ciosy spadły na jego głowę. Próbował się podnieść, wykopano spod niego nogi. Łomot 
szybkich ciosów przypominał pracę jakiejś straszliwej maszyny. Potem raptowna cisza.
Chwila wahania, a później z twarzą nie wyrażającą żadnych uczuć Floyd dał potwornego, 

zamaszystego kopniaka w skroń olbrzyma. John przekręcił się i znieruchomiał.
- Trup? - wycharczałem. Floyd przykląkł i sprawdził mu puls na szyi.
- Nie, nie chciałem go zabijać. Przeżyje. Myślę jednak, że nie zapomni tej walki. - Błysnął 
uśmiechem, po czym na jego twarz wrócił spokój. - Jeśli nic ci nie jest, rzucę okiem na 
Stinga.
- Czuję się wspaniale. Jestem cały poobijany, ale czuję się wspaniale - wyskrzeczałem 
dźwigając się z trudem na nogi.
- Puls normalny - powiedział z klęczek przy naszym przyjacielu. - Dostał lanie, ale nie widzę, 
aby miał coś złamanego. Wyjdzie z tego bez szwanku.
Słaniałem się na nogach. Jeszcze bardziej osłabiony uczuciem ulgi, palnąłem bez 
zastanowienia:
- On się czuje dobrze. Ja czuję się dobrze. Czulibyśmy się jednak o niebo lepiej, gdybyś się 
wcześniej włączył do tej awantury.
Widząc skurcz na jego twarzy, chciałem cofnąć swoje słowa. Ale tego się nigdy nie da zrobić.
- Przepraszam, na serio. Musiałem zaczekać, przekonać się, do czego jest zdolny. Wiem, że 
jesteś niezły, Jim. Byłem pewien, że przynajmniej uda ci się go przytrzymać. Przykro mi, ale 
zanim wziąłem się do Johna, musiałem sprawdzić, jak szybko potrafi się poruszać. Musiałem 
go zmęczyć, nie dając się trafić. Wiedziałem, że mogę tego dokonać -i ruszyłem, gdy tylko się 
dowiedziałem. Przepraszam...
- Melduję - odezwał się nasz damski strażnik. - Rudy leży nieprzytomny.
Kiedy podszedłem do niej z gotowymi do ciosu ramionami, opuściła w dłoni moduł łączności 
wielkości monety.
- Z kim rozmawiasz? Po której stronie jesteś? Co się tu dzieje? Gadaj - albo cię zgnoję.
Strażniczka opuściła włócznię i wymierzyła ją we mnie. Nie ustępowała.
- Odpowiedź na twoje pytania już nadchodzi. Tam. -Ostrze włóczni przesunęło się i 
wskazywało na miejsce poza mną. Fortel? Kto wie, tego wzrusza. Odwróciłem się i spoj-
rzałem na olbrzymi tron Żelaznego Johna.
Obracał się powoli na jakiejś niewidocznej osi. Zwróciliśmy z Floydem twarze w tamte 
stronę, unosząc odruchowo ręce w geście samoobrony. Ukazał się czarny otwór, a kiedy tron 
znieruchomiał, w mroku poza nim coś się poruszyło. Pojawiły się dwie postacie i wyszły na 
środek pomieszczenia.
Dwie kobiety.
Jedną z nich była Madonetka.
- Cześć, chłopaki - powiedziała uśmiechając się i machając ręką. - Chciałabym wam 
przedstawić nową koleżankę, Matę.
Nieznajoma była mniej więcej mojego wzrostu, a ciemna szata przetykana złotem nadawała 
jej królewski wygląd. Twarz miała opanowaną, spokojną; jedynie drobne zmarszczki w 
kącikach oczu i nieliczne pasemka siwizny zaznaczały jej wiek.
- Witaj po drugiej stronie Raju, Jim - powiedziała i wyciągnęła rękę. Uścisk miała mocny i 
twardy.
Otworzyłem usta, ale nie mogłem wymyślić niczego sensownego.
- Wiem, że masz dużo pytań. - Jej słowa wypełniły lukę. - Wszystkie znajdą odpowiedź. 
Będzie jednak najroztropniej przenieść naszą małą pogawędkę w inne miejsce. Chwileczkę, 
proszę.
Z wiszącej przy talii torebki wyjęła bardzo sprawnie wyglądającą strzykawkę. Usunęła 
pokrywkę i pochyliła się nad Żelaznym Johnem. Odgarnęła mu włosy na nodze i zrobiła 
zastrzyk.
- Będzie mu się lepiej spało - stwierdziła. - Bethuel, zechcesz pójść przodem?
Strażniczka zasalutowała szybkim uniesieniem włóczni i pomaszerowała zdecydowanym 
krokiem obok tronu w stronę wyjścia. Madonetka dotknęła policzka Stinga, po czym 

machnęła na Floyda.
- Pomóż mi go przenieść. Jim będzie miał dość roboty z przemieszczaniem samego siebie.
Uraziło mnie to - plama na męskim honorze? - ale nim zdążyłem przekuśtykać choćby krok, 
podnieśli go i ruszyli za strażniczką Bethuel.
W tunelu za tronem nie było lamp. Przynajmniej dopóki Mata nie weszła za nami i nie 
zatrzasnęła wejścia. Zamigotało nikłe oświetlenie, wystarczające jednak, by przy nim 
widzieć. Również odległość do drugiego końca tunelu nie była duża. Znaleźliśmy się w 
rozległym pomieszczeniu z czerwonej cegły, mogącym stanowić lustrzane odbicie izby, którą 
przed chwilą opuściliśmy.
Ale tylko pod względem wielkości. Tutaj ściany były pokryte gustownymi obiciami, 
gobelinami słonecznych i kwietnych pejzaży, w miejsce mieczy i tarcz zdobiących tamte 
mury. Kolorowe witraże przedstawiały widoki gór i dolin, wiosek i lasów. Odmiennie niż 
okna Żelaznego Johna, ukazujące zbrojne starcie, plamy zakrzepłej krwi. Te były zgoła 
ucywilizowane.
Tak samo jak szmer zatroskanych głosów kobiecego audytorium. Z czułością zaniosły Stinga 
na kanapę, gdzie zaopiekowała się nim jakaś niewiasta w białej szacie. Opadłem na najbliższe 
krzesło i patrzyłem spode łba na żeńską krzątaninę.
- Czy któraś, którakolwiek, zechce mi powiedzieć, co się tu u diabła dzieje?
Styl, w jakim mnie zignorowano, stanowił wystarczający komentarz. Ale jakieś uśmiechnięte 
dziewczę przyniosło mi kieliszek chłodnego wina -po drodze do tamtych z identyczną 
posługą. Madonetka usadowiła się obok Maty. Na chwilę zetknęły się głowami, a potem 
Madonetka powiedziała:
- Pierwsza sprawa - i najważniejsza, teraz kiedy jesteście bezpieczni - to fakt, że artefakt 
znajduje się tutaj, pod dobrą opieką. Poza tym...
- Wybacz, jeśli ci przerwę - wtrąciłem. - Kwestia priorytetu. - Dwa razy klapnąłem 
szczękami. - Słyszał pan, Tremearne? - Dziąsła przyniosły odpowiedź.
- Słyszałem, ale...
- Priorytet, kapitanie. - Mówiłem po cichu, więc tylko on słyszał. - Zadanie wykonane. Obcy 
artefakt zwrócony. Czekam na odtrutkę. Dziewięć dni to kupa czasu na to, aby ją podrzucić. 
Zrozumiał pan wszystko?
- Oczywiście, Ale jest mała komplikacja...
- Komplikacja! - Zdołałem usłyszeć pisk strachu w swoim głosie. - Jaka?
- Posłałem po antidotum dla trzydziestodniowej trucizny, zaraz gdy się o niej dowiedziałem. 
Nie zamierzałem czekać do ostatniej chwili. Niestety, w czasie transportu zdarzył się 
wypadek. - Nagle pot zaperlił mi się na czole i zacząłem nerwowo przytupywać. - Takie 
rzeczy się zdarzają. Zamówiłem drugą partię, jest już w drodze.
Zakląłem ordynarnie pod nosem. Raptem się zorientowałem, że jestem obiektem więcej niż 
jednego zatroskanego spojrzenia. Uśmiechnąłem się sztywno i warknąłem w odpowiedzi:
- Działaj pan. Załatw sprawę. Żadnych wymówek. I to już. Jasne?
- Jasne.
- To dobrze. - Przestałem mamrotać i zawołałem na cały głos: - Co za radość, że artefakt 
wreszcie się odnalazł. A teraz proszę o wyjaśnienie, co tu jest grane.
- To chyba oczywiste - odezwała się Madonetka niewątpliwie poirytowana moim 
gburowatym tonem. - Zdaje się, że one uratowały ci tyłek i winieneś podziękować.
Nie oczyściła atmosfery.
- Jak sobie przypominam - przypomniałem - to ci panowie, nie bez pewnych kosztów 
fizycznych, muszę dodać, załatwili się z tym rdzawym rotwailerem, zanim pojawiłyście się na 
scenie. Pamiętam również, że od początku walki na śmierć i życie byliśmy pod obserwacją 
waszej milutkiej koleżanki, która nie kiwnęła palcem, aby nam pomóc.
Wulgarna odpowiedź trysnęła jej na usta, ja zaś powarkiwałem dookoła na żeńskie 

towarzystwo. Zewsząd błyskał gniew, ale Mata ostudziła nasze zapały.
- Dzieci, wystarczy już tych zmartwień i bólu, nie przyczyniajcie sobie więcej. - Zwróciła się 
do mnie. - Jim, ja ci to wyjaśnię. Strażniczka, która pomogła wam uciec, Bethuel, to jedna z 
naszych tajnych agentek informujących nas stale o wszelkich męskich poczynaniach po 
drugiej stronie muru. Kazałam jej wam pomóc w ucieczce od waszych .strażników, co też 
uczyniła. Zabroniłam jej przy tym ujawnić się przed Żelaznym Johnem. Mężczyźni za murem 
nie mają pojęcia, że są pod naszą stałą obserwacją i chcę ten stan utrzymać. Pomogła wam 
uciec i powinniście czuć wdzięczność.
Czułem - i powinienem ją wyznać - ale nadal szedłem w zaparte, bo byłem wściekły i 
zawziąłem się, aby mruczeć i warczeć. Mata pokiwała głową wesoło, jakbym zakomunikował 
coś nadzwyczaj istotnego.
- Rozumiesz, jak pięknie wszystko się skończyło? Znajdujesz się tutaj, zdrów i cały, twoim 
przyjaciołom również nic nie grozi, a obiekt poszukiwań, obcy artefakt, jest w bezpiecznym 
miejscu, tuż obok.
Słuchałem jednym uchem. Pięknie dla kapeli. Ale działały także inne siły, które nie wróżyły 
niczego dobrego mej przyszłości. Wypadki w czasie transportu nie zdarzają się przypadkiem. 
W machinie biurokratycznej ktoś mną manipulował - nie lubił mnie. Może nigdy mnie nie 
lubił i od początku zamierzał nie dopuścić do mnie odtrutki. Z pewnością mieliby ze mną 
mniej kłopotów, gdybym bezpiecznie wykorkował. I zostało raptem dziewięć dni na 
załatwienie sprawy.
Kiedy powyższe myśli przenikały mój zmęczony mózg, odruchowo musnąłem klawisze 
komputera. Zajaśniały cyferki. Zaiste, spałem dłużej, niż mi się zdawało.
Osiem dni do opuszczenia kurtyny.
ROZDZIAŁ 20
Obrzuciłem wzrokiem spokojną żeńską krzątaninę i nagle ogarnęło mnie wielkie, ogromne 
zmęczenie. Bolał mnie bok i czułem, że mam złamanych kilka żeber. Sączyłem wino, ale nie 
pomagało. Żeby powrócić do czegoś przypominającego życie, musiałbym łyknąć ze dwie 
pigułki od-palacza. W torbie...
- Moja torba! - wychrypiałem z krzykiem. - Mój sprzęt, wszystko! Ci łajdacy mają nasz cały 
majdan!
- Niezupełnie - stwierdziła Mata łagodzącym tonem. -Zaraz jak wyszedłeś, posłaliśmy 
tragarza Veldiego do krainy snów i obie torby są teraz tutaj. Rzeczy twojego kompana, 
Stinga, nie było w waszym lokalu, sądzimy zatem, iż są w posiadaniu Żelaznego Johna albo 
jego kumpli.
- To źle. - Chapnąłem zębami w paznokieć. - Są w nich rzeczy, których nie powinni widzieć...
- Można się wtrącić? - przemówił głos kapitana z mojej radioszczęki. - Zwlekałem z 
powiedzeniem ci tego, aż się wszystko uspokoi. Torba Stinga jest bezpieczna.
- Leży u pana?
- Raczej - została zabezpieczona. Wasze torby mają ukryte zasobniki z rotgrotem. Po 
odebraniu zakodowanego sygnału radiowego środek ten w jednej chwili rozkłada zawartość 
na pojedyncze molekuły.
- Dobrze wiedzieć. Niejedna tajemnica wychodzi ostatnio na jaw, co?
Szczęka nie przyniosła odpowiedzi. Uniosłem kieliszek po dolewkę wina.
- Proste odpowiedzi na proste pytania, jeśli łaska. -Wściekłość zelżała we mnie od zmęczenia, 
stępiła się z lęku przed nadciągającą śmiercią. Mata reagowała na to kiwaniem głowy. - No, 
dobra. Na historyczną nutę - dlaczego chłopaki tam, a dziewczyny tutaj?
- Wspólnota z rozsądku - odparła Mata. - Przed wielu laty nasze pramatki zostały siłą 
odesłane na tę planetę. Mimowolne przesiedlenie wpłynęło na nie trzeźwiąco. Wszelka 
przesada w gorliwości, którą wykazywały kiedyś w innych światach, nie powtórzyła się tutaj. 
Górę wzięły spokój, precyzyjne rozumowanie i chłodna logika. Stałyśmy się takie, jakimi 

widzisz nas teraz.
- Kobiety - powiedziałem. - Społeczeństwo kobiet.
- Masz rację. Przez bardzo długi okres tutejsze życie stanowiło nieustanną walkę, 
przynajmniej tak to zapisano.. Fundamentaloidzi próbowali nas nawrócić, a najbliżsi sąsiedzi 
usiłowali wytępić. Nazywali nas gorszą płcią, zagrożeniem dla ich bytu. Kiedy przybyłyśmy 
na tę planetę po raz pierwszy, okazało się, że ci superszaleńcy byli już tu dobrze urządzeni. 
Nasza grupa musiała zdobyć się na wielki wysiłek po to tylko, aby się ich wystrzegać. Matki 
założycielki uznały, że to strata czasu i energii, szukały więc metod
zaprowadzenia spokoju. Ostatecznie przekonały rządzącą męską klikę, że mogłaby nieźle 
prosperować zużywając energię w bardziej pozytywny sposób. Odwołały się do wrodzonego 
egoizmu i poć dały panom sąsiedniego społeczeństwa sposoby utrzymania się na szczycie, 
zapewniając sobie jednocześnie absolutną władzę nad resztą mężczyzn.
- To straszne - stwierdziła Madonetka. - Pozamieniać wszystkich mężczyzn w niewolników.
- Tylko nie w niewolników! Raczej w chętnych współpracowników. Pokazaliśmy będącym u 
władzy, a zwłaszcza osobnikowi zwanemu obecnie Żelaznym Johnem, w jaki sposób można 
rządzić dużo łatwiej, posługując się bardziej rozumem aniżeli siłą mięśni. Dzięki naszej 
inteligencji i znajomości nauk oraz dzięki ich muskułom zrodziły się dwie oddzielne 
społeczności. Początkowo między dwiema grupami panowała głęboka nienawiść i 
rozbieżność. Zanikły one dopiero po decyzji, aby tylko męscy przywódcy wiedzieli o naszym 
istnieniu. Pasowało to im doskonale.
- To wtedy zbudowano oba miasta - i mur?
- Owszem. Planeta obfituje w czerwoną glinkę i paliwo kopalne, toteż mężczyźni prędko 
oszaleli na punkcie wyrobu cegieł. Najpierw musiałyśmy im rzecz jasna pokazać, jak 
budować piece. Odbywały się konkursy, kto odleje, wypali albo przeniesie najwięcej cegieł. 
Mistrz był nazywany ceglarzem miesiąca i cieszył się wielką sławą. Trwało to, dopóki góry 
cegieł nie poczęły zasłaniać drzew. Szybko przepatrzyłyśmy swoje bazy danych odnośnie 
wznoszenia murów i zaprzęgłyśmy mężczyzn do roboty.
Delikatnie wysączyła trochę wina i zatoczyła ręką dookoła.
- Oto wyniki - i na dodatek dosyć atrakcyjne. Kiedy nasze uczone fizyczki selekcjonowały 
tym sposobem mężczyzn, specjalistki od kultury przeglądały teorie supermeńskie, które 
doprowadziły ich do takiego stanu. Mit Żelaznego Hansa był tylko częścią panteonu. Myśmy 
to uprościły i zmieniły. Następnie przy użyciu biologii genetycznej zmodyfikowałyśmy 
fizyczną strukturę ich przywódcy, dzięki czemu jest taki, jakim widzicie go obecnie. 
Początkowo był nam zobowiązany, choć uczucie wdzięczności od dawna w nim wygasło.
- Od jak dawna?
- Od stuleci. Do terapii należała długowieczność komórkowa.
Zaczynało mi świtać.
- Daję głowę, że pamiętasz to z pierwszej ręki - skoro ty i pozostałe przywódczynie 
poddałyście się identycznej terapii?
Skinęła z zadowoleniem głową.
- Bardzo roztropnie, James. Tak, poddały się jej autorytety po obu stronach muru. Chodziło o 
ciągłość przywództwa...
- I potrzebę wzajemnego zachowania w tajemnicy swego istnienia, która utrzymuje 
zwierzchność przy władzy? Mata potrząsnęła głową z wyrazem zdziwienia.
- Jesteś doprawdy nadzwyczaj bystry. Jaka szkoda, że nie ty przewodzisz naszym sąsiadom, 
tylko ten zarośnięty półidiota...
- Dzięki za ofertę pracy - ale nie reflektuję. Mężczyźni zatem nie wiedzą, że za murem 
znajdujecie się wy, kobiety. To samo dotyczy waszych mieszkanek...
- Bynajmniej. One wiedzą o mężczyznach - i wcale o to nie dbają. Mamy skończoną i 
zadowalającą społeczność. Rodzicielstwo dla tych, które tego pragną. Ambitne, intelektualne 

życie - dla wszystkich.
- A religia? Macie kobiecą odpowiedniczkę Żelaznego Johna?
Roześmiała się wesoło na tę myśl, tak samo jak pozostałe niewiasty przysłuchujące się naszej 
rozmowie. Nawet
Madonetka szczerzyła zęby, dopóki nie napotkała mojego piorunującego spojrzenia i nie 
odwróciła głowy.
- Wystarczy - warknąłem. - Bawcie się dobrze. A kiedy skończycie, jeśli to w ogóle nastąpi, 
dajcie mi łaskawie znać, na czym polegał dowcip.
- Strasznie mi przykro, James - powiedziała Mata bez śladu wesołości, tym razem naprawdę 
serio. - Zachowałyśmy się niegrzecznie, bardzo przepraszam. Odpowiedź na twoje pytanie 
jest prosta. Kobiety nie potrzebują mitów dla uzasadnienia swojej kobiecości. Wszelkie 
legendy o Żelaznym Hansie, Żelaznym Johnie, Barbarossie czy Merlinie i innych 
legendarnych mężczyznach wraz z ich zbawczymi mitami są czysto męskiej natury. Tylko 
pomyśl. To nie jest ocena, ale stwierdzenie faktu. Takiego jak ten, że mężczyźni są na ogół 
bardziej wojowniczy, konfliktowi, groźni, chwiejni - i potrzebują chyba takich mitów do 
usprawiedliwienia swego istnienia.
Plotła bzdury... może nie same, ale liczne. Mnóstwo wniosków bez pokrycia i trochę 
uogólnień. Odpuściłem jej na chwilę, by dowiedzieć się czegoś więcej o działaniu tej 
społeczności. Podniosłem palec.
- Proszę mi przerwać, jeśli się pomylę. Prowadzicie wygodne życie z tej strony muru. 
Dostarczacie naukowego wsparcia mężczyznom po drugiej stronie. Aby pętali się po swojej 
rajskiej klatce. Słusznie?
- Między innymi. W zasadzie słusznie.
- Ośmielam się zapytać, czego dostarczają w zamian?
- Niedużo, prawdę mówiąc. Świeżego mięsa od nomadów. Ci nie tylko nie chcą z nami 
handlować, ale zaprzeczają teraz gorliwie naszemu istnieniu, choć po cichu z radością starliby 
nas na proch. Poza tym od czasu do czasu otrzymujemy dostawę nasienia dla uzupełnienia 
naszego banku spermy. Niewiele więcej. Mamy ich pod obserwacją, staramy się, by działali 
według przyzwyczajeń.
Jeśli przeciętny mężczyzna nie wie o naszym istnieniu, nie może nam sprawić kłopotu. 
Mężczyźni również znajdują wielką przyjemność w odpędzaniu nomadów, kiedy ci zaczynają 
nas niepokoić. Całkowicie zadowalające partnerstwo.
- Najwyraźniej na takie wygląda. - Dopiłem kieliszek wina i zorientowałem się, że zaczynam 
odczuwać skutki alkoholu. Lepsze to niż siniaki i obolałe żebra. Należało je wkrótce obejrzeć 
- ale nie za szybko. Rozwijający się dramat cywilizacyjnego grochu z kapustą był nazbyt 
ciekawy. - Jeśli łaska... jedno lub dwa pytanka, nim poślemy po medyczki. Wpierw pytanie 
najważniejsze. Wspomniała pani o bankach spermy, więc chyba ciąża i macierzyństwo nadal 
występują?
- Ależ oczywiście! Nawet na myśl by nam nie przyszło pozbawiać kobiety ich hormonalnych, 
psychologicznych i fizycznych praw. Te co chcą, zostają matkami. To dość proste.
- Zaiste. Rozglądam się i widzę, że mają tyle szczęścia, iż rodzą same dziewczynki.
Pierwszy raz zobaczyłem Matę nie całkiem spokojną i odprężoną. Odwróciła wzrok, spojrzała 
do tyłu... podniosła kieliszek i upiła trochę wina.
- Musisz być bardzo zmęczony - powiedziała w końcu. - Dokończymy tę rozmowę kiedy 
indziej...
- Mata! - wykrzyknęła Madonetka. - Myślę, że unikasz tematu. Tak nie wolno. Mam tyle 
podziwu dla ciebie i twoich kobiet. Może powiesz, że się mylę?
- Nie, skądże! - odparła. Sięgnęła i wzięła dłonie Madonetki w swoje własne. - Po prostu już 
tak dawno nie dyskutowałyśmy o tym. W tamtym czasie decyzje wydawały się oczywiste. 
Niektóre z nas od początku miały wątpliwości, ale cóż, niewiele można zmienić w tym 

momencie...
Głos jej ugrzązł w gardle i opróżniła kieliszek. Była zdenerwowana, żałowałem, że ją tak 
przyszpiliłem. Ziewnąłem.
- Masz rację - oznajmiłem. - Sądzę, że najważniejszy jest odpoczynek i powrót do zdrowia. 
Potrząsnęła stanowczo głową.
- Madonetka ma rację. Ówczesne decyzje należy poddać ocenie, przedyskutować. Mniej 
więcej połowa ciąż to chłopcy, męskie embriony. Decyduje o tym kilka pierwszych tygodni. - 
Zobaczyła smutek na twarzy Madonetki i jeszcze raz potrząsnęła głową. - Nie, proszę! 
Wysłuchajcie mnie do końca i nie wyobrażajcie sobie najgorszego. Wszystkie zdrowe ciąże 
są donoszone aż do naturalnego rozwiązania. W przypadku embrionów męskich korzysta się z 
banków butelek...
- Butelek! Cóż za niefortunny termin!
- Może w twoim społeczeństwie, Jim. Tutaj to oznacza po prostu wysoko udoskonalone 
syntetyczne łona. Technicznie lepsze, mówiąc prawdę. Nie ma samorzutnych małżeństw, 
następstw złej diety i tak dalej. Pod koniec dziewiątego miesiąca zdrowe męskie płody są...
- Wylewane?
- Nie, wydawane na świat. Po urodzeniu się trafiają do rąk mężczyzn. Specjalnie 
przeszkolonych sanitariuszy, którzy nadzorują zdrowy rozwój chłopców. Wychowanie i asy-
milację do życia w ich społeczeństwie.
- Bardzo ciekawe - oznajmiłem, bo takie faktycznie było. Zawahałem się nad kolejnym 
pytaniem, ale zżerała mnie ciekawość i nie mogłem się opanować. - Jeszcze ciekawsze jest to, 
skąd się biorą dzieci zdaniem mężczyzn?
- Dlaczego sam ich o to nie zapytasz? - odparła lodowato Mata i zrozumiałem, że audiencja 
dobiegła końca.
- Teraz czuję się zmęczony... ciąg dalszy nastąpi -westchnąłem zapadając się z powrotem w 
kanapę. - Czy w domu jest lekarz?
Wykrzesałem tym nielichą dawkę uczuć macierzyńskich i przyciągnąłem sporo uwagi. Nie 
czułem zastrzyku, który mnie ululał, ani tego, który mnie dużo później ocucił. Kobiet już nie 
było i zostaliśmy sami. Madonetka trzymała mnie za rękę. Wypuściła ją z namaszczeniem 
widząc, że otwieram oczy.
- Dobra wiadomość, dzielny Jimie. Wszystkie kości masz całe. Jedynie sporo siniaków. 
Wiadomość lepsza -siniaki są w trakcie kuracji. Najlepsza - Stingo jest w dobrej formie, 
zważywszy na okoliczności, i chce się z tobą zobaczyć.
- Niech wejdzie.
- Za chwilę. Kiedy ty spałeś, porozmawiałam z Matą. Dowiedziałam się mnóstwa szczegółów 
na temat tutejszego życia.
- A czegoś o noworodkach?
- To naprawdę przemiła osoba, Jim. Wszystkie były dla mnie miłe i...
- Ale masz kilka zastrzeżeń? Kiwnęła głową.
- Kilka to skromnie powiedziane. Zewnętrznie sprawy wyglądają ładnie - i może takie są. 
Lecz boję się o noworodki. Na pewno są pod dobrą opieką medyczną, a nawet 
psychologiczną. Ale żeby wierzyć w głupi mit!
- Który z głupich, żywotnych mitów martwi cię najbardziej?
- O samorództwie, dałbyś wiarę? Wszyscy mężczyźni zbierają się wokół sadzawki Żelaznego 
Johna na ceremoniał życia. Złote jaja wypływają na powierzchnię i wpadają do 
przygotowanych sieci. Każde jajo niesie zdrowego chłopczyka! I dorośli mężczyźni wierzą w 
takie brednie!
- Dorośli mężczyźni - a także kobiety - od wieków wierzą w jeszcze gorsze brednie - 
powiedziałem. - Mit ten przyjmowano powszechnie dla tak zwanych niższych form życia. Na 
przykład much, powstających samorodnie w stertach gnoju. Bo nikt nie zawracał sobie głowy 

związkiem między rozwijającymi się tam larwami a składającymi jajeczka muchami. 
Wszelkie mity kreacyjne ludzkości, bogowie schodzący na ziemię, rzeźbiący w glinie i 
tchnący życie, dzieworództwo i tak dalej. Wszystko brednie, kiedy się to dokładnie zbada. 
Ale trzeba chyba od czegoś zacząć. Martwi mnie tylko to, na czym ci ludzie kończą.
Rozległ się trzask i głuchy stukot, a zaraz po tym otworzyły się drzwi. Floyd wepchnął fotel 
na kółkach, Stingo wyciągał do góry rękę owiniętą białym bandażem.
- Wygląda na to, Jim, że dopiąłeś swego. Koniec misji. Moje gratulacje.
- Wzajemnie, Stingo -i Floyd. A skoro Stalowe Szczury są w komplecie, może po raz ostatni, 
wyjaśnijcie łaskawie kilka rzeczy. Od dawna mam uczucie, że waszym wyborem nie kierował 
ślepy traf. Pozwólcie, że zapytam - kim wy właściwie jesteście? Podejrzewam, iż wybrano 
was dla innych zdolności niż muzyczne - prawda, Stingo?
Skinął zabandażowaną głową.
- Niemal całkowita. Tylko Madonetka jest osobą, na którą wygląda...
- Panienką zza biurka, która śpiewa dla przyjemności -powiedziała o sobie.
- Strata dla biura to zysk dla muzyki. -Wyszczerzyłem się i posłałem jej całusa. - Jedno 
poszło, dwa do wzięcia, Stingo. Czuję, że wcale nie byłeś na zielonej trawce. Zgadza się?
- Zgadza. Ja naprawdę jestem dumny ze swych umiejętności muzycznych. Dzięki którym, jak 
musisz wiedzieć, zostałem wciągnięty do tej operacji przez mojego starego kompana od 
butelki, admirała Benbowa...
-Kompana od butelki! Ten, kto żłopie z admirałem...
- To również musi być admirał. Idealna zgodność. Jestem Kosk...
- Nie za bardzo kapuję.
- Kosk to skrót od „Komendanta Odcinka Stosunków Kulturowych". Możesz już 
wyprostować usta. Może w tym kontekście „stosunki" nie jest najwłaściwszym słowem. 
„Wymiana Kulturalna" wyrażałaby to lepiej. Mam stopnie naukowe z archeologii i 
antropologii kulturowej, co głównie przyciągnęło mnie do służby cywilnej. Rodzaj praktycz-
nego zastosowania teorii. Sprawę obcego artefaktu śledziłem z wielką ciekawością. Byłem 
więc dojrzały do zerwania, można powiedzieć, kiedy Śmierdziel Benbow zaproponował mi 
zgłoszenie się na ochotnika.
- Śmierdziel?
- Tak, zabawne przezwisko, jeszcze z czasów akademii. Dotyczy jakiegoś eksperymentu 
chemicznego. To nie ma absolutnie nic do rzeczy. Dobrze się zastanowiłem nad tą robotą, 
nim wziąłem urlop zza biurka. Wspaniała zabawa. Aż do teraz, mówiąc ściśle.
- Zostaje nam młody Floyd. Też admirał? Zrobił potulną minę.
- Daj spokój, Jim, ty chyba nie wiesz, co mówisz. Ja w ogóle wyleciałem z akademii, nigdy 
jej nie ukończyłem... Pogroziłem mu palcem.
- Musisz mieć jakąś wartość dla Korpusu Specjalnego, nawet bez dyplomu.
- Tak. No cóż, mam. Naprawdę jestem jakby instruktorem...
- Pochwal się, Floyd! - zawołał z dumą Stingo. - Stanowisko głównego instruktora w szkole 
walki wręcz to nie powód do wstydu.
- Całkowicie się zgadzam! - wykrzyknąłem. - Przecież gdybyś nie był cudownym dzieckiem 
w sztuce walki bez użycia broni, nie byłoby nas tutaj. Dziękuję, przyjaciele.
Misja skończona z pomyślnym skutkiem. Wypijmy za sukces.
Kiedy wstaliśmy z miejsc, stuknęliśmy się szklaneczkami i wypiliśmy do dna, pomyślałem o 
mojej matce. Robię to bardzo rzadko; najwyraźniej to całe mącenie męsko damskiej mitologii 
wydobyło ją z zapomnienia. Czy jak to zwykła nawijać bardzo przesądna Mamuśka. Miała 
zabobon na każdą okazję. Najlepiej pamiętam, jak załatwiała faceta, kiedy coś podziwiał albo 
rozpływał się nad pogodą. Zwykle mówiła „Ugryź się w język".
Co miało znaczyć: nie kuś bogów. Nie zadzieraj nosa. Pochwały na pewno wywołają 
przeciwny efekt.

Ugryź się w język, kochana staruszko. Co za dyrdymały.
Opuściwszy szklankę, zobaczyłem jakąś kobietę, która wkuśtykała przez drzwi. Młoda 
niewiasta w podartym odzieniu, brudna i słaniająca się na nogach.
- Śmiertelne niebezpieczeństwo... - wymamrotała. -Katastrofa... zagłada!
Madonetka chwyciła ją nad samą podłogą, wysłuchała szeptu i podniosła wzrok ze strasznym 
wyrazem twarzy.
- Jest ranna, bełkocze... coś o... gmachu nauki... Zniszczony, przepadło. Wszystko.
Czułem, jak lodowate szczypce wpijają mi się w piersi i gniotą tak mocno, że nie mogę złapać 
oddechu.
- Artefakt... - Zdołałem wykrztusić. Madonetka wolno pokiwała głową.
- Właśnie tam się znajdował, tak mi powiedzieli. W gmachu nauki. Na pewno więc też uległ 
zniszczeniu.
ROZDZIAŁ 21
Wspólna decyzja Stalowych Szczurów była prosta: wystarczy jak na jeden dzień. Byliśmy 
przy życiu, może tylko w nie za dobrej formie. Znaleźliśmy artefakt, a zatem wypełniliśmy 
misję. Fakt, że uległ zniszczeniu, nie miał związku z naszym sukcesem. Przynajmniej miałem 
taką nadzieję. Teraz muszą mi dostarczyć antidotum na truciznę. Trzymałem się kurczowo tej 
myśli, kiedy kładłem się spać. Przyszedł czas na odpoczynek. Rany musiały się wygoić, 
tkanka zabliźnić, zmęczenie ulotnić: medytacja i dobry nocny sen zatroszczyły się o to 
wszystko.
Kiedy nazajutrz rano zwlokłem się z łóżka, słońce oświetlało jaskrawo ogród naszej nowej 
rezydencji. Sen odegnał znużenie, co znaczyło, że każdego siniaka czułem z jeszcze 
większym entuzjazmem. Medytacja zaczynała przezwyciężać zmęczenie; opadłem na fotel i 
czekałem na zadziałanie miłosierdzia. Niebawem wszedł Stingo, zataczał się na kulach i 
wyglądał tak samo, jak ja się czułem. Klapnął w fotel naprzeciw mnie. Przywitałem go 
uśmiechem.
- Dzień dobry, admirale.
- Proszę cię, Jim - wciąż jestem Stingo.
- A więc, Stingo, skoro przebywamy chwilowo sami, pozwól wyrazić sobie serdeczną 
wdzięczność za przerwanie seansu prania mózgu u Żelaznego Johna. Za co zapłaciłeś niestety 
iście fizyczną cenę.
- Dzięki, Jim. Doceniam to. Lecz musiałem tak postąpić. Ocalić cię przed 
zaprogramowaniem. Poza tym naprawdę straciłem panowanie nad sobą. Zaiste, miś plu-
szowy! Kompletne zafałszowanie historii.
- Żadnego misia pluszowego? Żadnej złotej piłki?
- Złota piłka, owszem. Symbolizuje niewinność, przyjemności dzieciństwa bez 
odpowiedzialności. Traci się je, człowiek dorasta. Aby odzyskać wolność, mit podpowiada 
nam, że musimy znaleźć piłkę pod matczyną poduszką - i wykraść.
- Ale w społeczeństwie pozbawionym kobiet nie można mieć matki - więc mit należało 
ułożyć na nowo?
Stingo kiwnął głową, po czym skrzywił się i dotknął bandaży na głowie.
- Raczej opowiedzieć. W pierwotnej legendzie Matka nie pozwala swojemu maluchowi 
dorosnąć, postrzega syna jako małego i zależnego chłopca na zawsze. Niezależność trzeba 
matce wydrzeć - stąd złota piłka pod poduszką.
- Co za chłam.
- Ale fascynujący. Ludzkość potrzebuje mitów do racjonalizowania życia. Wypacz mity, a 
wypaczysz społeczeństwo.
- Tak jak Wielki Rudzielec i jego kumple po drugiej
stronie muru?
- No właśnie. Ale mieliśmy tam do czynienia z czymś dużo groźniejszym od zmiany mitu. 

Podejrzewałem, że powietrze zostało nasycone jakimiś silnymi gazami narkotycznymi - i nie 
pomyliłem się. Mieliście z Floydem szklane oczy i byliście praktycznie sparaliżowani pod 
hipnozą. Nie chodziło zatem o wysłuchanie kolejnej pogadanki o magnetyzmie brutalnej 
męskości. Szło o nafaszerowanie twojego umysłu, o wbicie do twej podświadomości 
niezwykle szkodliwej i obłąkańczej teorii. Poddawano cię praniu mózgu, sterowaniu myśli - a 
tego rodzaju wymuszona] sugestia może poczynić niezmierne szkody. Musiałem to 
zatrzymać.
- Ryzykując życie?
- Możliwe. Ale daję głowę, że zrobiłbyś to samo dla mnie w analogicznej sytuacji.
Nic nie odpowiedziałem. Zrobiłbym? Uśmiechnąłem się jakby smutno.
- Mogę ci chociaż podziękować?
- Możesz. Doceniam twoją wdzięczność. A zatem do| pracy. Nim pojawią się tamci, omówmy 
bardziej naglącą! sprawę. Skoro zostałem, że tak powiem, ujawniony, odciążyłem kapitana 
Tremearne i przejąłem komendę nad operacją. Będę w dogodniejszej sytuacji do usunięcia 
przeszkód z hierarchii dowodzenia i dopilnowania, byś natychmiast dostał swoją odtrutkę. 
Albo jeszcze wcześniej. Moim pierwszym kategorycznym rozkazem jako dowódcy było 
posłanie po nią.
- Wiesz zatem o trzydziestodniowej truciźnie? Mówiąc szczerze... przyznam ci... bardzo mnie 
to martwi. Dzięki...
- Nie dziękuj na razie. Chcę mieć twoje zapewnienie, że nie wycofasz się, bez względu na 
truciznę.
- No jasne. Przyjąłem tę robotę, dostałem szmal i dałem słowo, że ją skończę. Trucizna to 
pomysł jakiegoś zidiociałego biurokraty na bon gwarancyjny.
- Byłem pewny, że tak powiesz. Wiedziałem, że będziesz to ciągnął, pod groźbą śmierci czy 
nie.
Dlaczego czułem się nieswojo, kiedy to powiedział? Przecież mówił to mój stary druh, 
Stingo. Może jego słowa silnie zalatywały admirałem? Kto raz założy mundur, na zawsze 
pozostanie zupakiem... Nie, nie mogłem myśleć o nim źle. Lepiej jednak nie zapominać, że 
trucizna nadal kipiała. Szczerzył do mnie zęby i odpłacałem mu tym samym. Choć gdzieś w 
środku strapienie i lęk wciąż napominały, pukały do moich myśli. Znajdź artefakt, Jim. To 
jedyna gwarancja odtrutki.
Roześmiałem się i zrobiłem wesołą minę. Ale tylko zewnętrznie.
- Pociągnę, naturalnie. Artefakt musi się znaleźć.
- Musi, masz rację. Trzeba kontynuować poszukiwania! - Spojrzał ponad moim ramieniem i 
zamachał ręką. -O, jest Floyd... i Madonetka. Witajcie, moi drodzy, witajcie. Wstałbym, aby 
się z wami przywitać, ale tylko z najwyższym trudem.
Madonetka uśmiechnęła się i pocałowała go w czoło pod bandażem. Zjawiła się na końcu, 
rzecz jasna, przywilej kobiety. Chociaż powinienem się wystrzegać ocen typowych dla 
męskiego szowinisty. Przynajmniej mieszkając u pań po tej stronie Raju.
- Rozmawiałam z Matą - oznajmiła, usadowiwszy się i wysączywszy odrobinę soku 
owocowego. - Gmach nauki był pusty w momencie eksplozji, tak że nikt nie odniósł obrażeń. 
Nieustannie przesiewają ruiny i okazało się, że ślad po artefakcie zaginął.
- Na pewno? - spytałem.
- Na pewno. Po drugiej strony muru stale podsłuchują, wiedziały zatem świetnie o naszym 
zainteresowaniu artefaktem. Czekały cierpliwie, aż wszyscy męscy naukowcy obejrzą go i 
nadotykają się do syta. Zgodnie z oczekiwaniami ci szlachetni panowie - określani tutaj jako 
„geriatrycznie niekompetentni" - nie doszukali się niczego ciekawego.
Straciwszy zainteresowanie znaleziskiem, naukowcy kazali ,j je oddać. Tutejsze uczone 
opracowały program naukowy dla zbadania artefaktu, ale eksplozja przerwała prace na 
samym początku. Koniec raportu.

Artefakt mógł więc ulec grabieży, niewykluczone, że znajdował się gdzieś w pobliżu. 
Mogłem pomóc go szukać. Mogłem także przestać liczyć dni. Wcześniej, kiedy obudził mnie 
komputer, błyskał rozjarzoną siódemką na moją korzyść. Teraz admirał Stingo uwolnił mnie 
od tego chronicznego niepokoju.
Ale dostałem sześć monet półmilionowych za robotę -i nadal byłem ciekaw, czym naprawdę 
jest ów przedmiot. Polowanie na artefakt będzie zatem trwało dalej. Minus presja dni. 
Omiotłem wzrokiem moje muzyczne szczury i doszedłem do wniosku, że nic się dla nich nie 
zmieniło. Poszukiwania artefaktu były nadal aktualne. No dobra -czemu nie?
- Co teraz? - zapytałem.
Stingo, teraz bardziej admirał niźli muzyk, zaproponował możliwe warianty.
- Czy eksplozja była nieszczęśliwym wypadkiem? Jeśli nie - to kto ją spowodował? Zaiste 
mnóstwo pytań wymaga odpowiedzi...
- Mata prosiła wam przekazać, byście ze wszystkimi pytaniami zwracali się do Aidy - rzuciła 
wesoło Madonetka.
Skupiliśmy się nad tym przez chwilę i stwierdziliśmy, że nie mamy zielonego pojęcia, o czym 
ona mówi. Stingo -wciąż admirał - przemówił w imieniu nas trzech.
- Kto to jest Aida?
- Nie kto - tylko co. Skrót, pierwsze litery Asemblera Integracji Danych. Myślę, że to ichni 
centralny komputer. W każdym razie dysponujemy terminalem.
Położyła na stole coś na kształt zwykłej jednostki przenośnej i włączyła zasilanie. Żadnej 
reakcji.
- Aida, jesteś tam? - spytała.
- Gotowa na wezwanie o każdej porze, kochanie -powiedział głos. Głębokim i seksownym 
kontraltem. Zdębiałem.
- Mówiłaś, że to komputer?
- Czy ja słyszę męski głos? - spytała Aida i dodała z chichotem: -Minęło już tyle czasu! Mogę 
zapytać o imię,
kochasiu?
- Jim... tylko nie kochasiu. Dlaczego tak do mnie
mówisz?
- Trening i zaprogramowanie, drogi chłopcze. Nim zajęłam się tą robotą, prowadziłam statek 
badawczy. Męska obsada, nie kończące się lata w Kosmosie. Moi twórcy uważali, że głos i 
wygląd kobiety będzie skuteczniejszy dla ducha załogi niż wygląd maszyny czy faceta.
- Ostatni statek badawczy poszedł na żyletki wieki temu - zauważył Stingo.
- Damy nie lubią, aby im przypominać o wieku -rzuciła Aida. - Ale to prawda. Kiedy mój 
trafił do kruszarki, spisano mnie ze stanu jako zbędną. Jako w zasadzie program 
komputerowy jestem - marzenie każdej kobiety -wieczna. Miałam, powiedzmy, dość bogatą 
przeszłość, zanim skończyłam tutaj. Nie myśl, że się skarżę. Mam bardzo miłe zajęcie. Mogę 
sobie ucinać pogawędki z czarującymi paniami, włączać się do baz danych i banków pamięci, 
ilekroć przyjdzie mi ochota. Najprzyjemniejsze... ale chyba za dużo trajkoczę? Podobno 
macie jakiś problem? Gdybyście się zechcieli przedstawić po imieniu, nasza rozmowa 
przebiegałaby dużo łatwiej. Jim i Madonetka, to już wiem. Jak brzmi nazwisko pana, który 
odezwał się przed
chwilą?
- Admirał... - zaczął Stingo, ale urwał w pół zdania.
- Dobrze, obejdziemy się bez nazwisk, imiona wystarczą. Masz na imię Admirał. A inni?
- Floyd - powiedział Floyd.
- Bardzo miło was poznać. W czym mogę pomóc?
- Do gmachu nauki trafił ostatnio pewien przedmiot, określany mianem artefaktu. Wiesz coś 
na ten temat?

- No, oczywiście. Sama go badałam i doskonale znam jego budowę. Konkretnie miałam go 
pod obserwacją w chwili eksplozji.
- Widziałaś, co się z nim stało?
- Traktując dosłownie czasownik „widzieć", drogi Jimie, muszę ci odpowiedzieć przecząco. 
W owym czasie nie miałam czujników optycznych, nie widziałam zatem fizycznie, co się z 
nim stało. Znam jedynie kierunek, w którym się | oddalił. Trzydzieści dwa stopnie w prawo 
od zerowego koła podbiegunowego szerokości północnej.
- W tym kierunku rozciąga się absolutna pustka -oznajmił Stingo. - Żadnych osad, żadnych 
plemion koczowniczych. Nic prócz nagich równin aż do samej czapy polarnej. Skąd wiesz, że 
artefakt zabrano w tamtym kierunku?
- Wiem, mon Amiral, ponieważ obiekt ten emituje tachjony, a obserwowałam go za pomocą 
tachjometru; prowadziłam rachunki, że tak powiem. Nadzwyczaj ciekawy obiekt, muszę 
dodać. Nie emitował ich dużo - ostatecznie, jakie źródło to robi? - ale kilka to o wiele lepiej 
niż nic. Zapis wam potwierdzi, że wyemitował jeden tachjon z kierunku, jaki wam podałam, 
na parę mikrosekund przed eksplozją, która zniszczyła moją aparaturę.
- Nie doznałaś... obrażeń? - spytała Madonetka.
- Jak słodko, że o to pytasz! Nie doznałam, bo mnie tam nie było. Gdy tylko skończyłam 
montaż nowego tachjometru, dostarczyłam go na miejsce eksplozji, niestety bez rezultatów. 
Teraz występuje tam jedynie promieniowanie tła.
- Wiesz, co spowodowało eksplozję?
- Witaj na swobodnej wymianie poglądów wspólnoty towarzyskiej, przyjacielu Floydzie. 
Odpowiadając na twoje pytanie - tak, wiem. To była bardzo silna eksplozja. Mogłabym ci 
podać wzór chemiczny, ale jestem pewna, że uznasz to za niezmiernie nudne. Mogę cię wszak 
zapewnić, że ów środek wybuchowy był dość powszechnie produkowany swego czasu dla 
przemysłu górniczego. Nosi nazwę ausbrechitytu.
- Nigdy o nim nie słyszałem.
- To zrozumiałe, admirale, ponieważ okazało się, że w miarę czasu traci stabilność. Produkcję 
wstrzymano i ausbrechityt zastąpiono nowszym, bardziej stabilnym materiałem 
wybuchowym.
- Kiedy to było?
- Nieco ponad trzysta lat temu. Chciałbyś dokładną datę?
- Nie, doskonale wystarczy.
W milczeniu zamrugaliśmy do siebie nie wiedząc, co począć z tym osobliwym świadectwem 
historyczno naukowym. Tylko Madonetka miała olej w głowie i zadała właściwe pytanie.
- Aido - masz jakieś teorie na temat tego, co się stało?
- Tysiące, moja droga. Lecz nie ma sensu ich omawiać przed zebraniem większej liczby 
dowodów. Można powiedzieć, że jesteśmy teraz w fazie wczesnych ruchów partii szachowej 
o milionach możliwości na resztę gry. Ale mogę wam podrzucić kilka figur. 
Prawdopodobieństwo przypadkowej eksplozji - zero. Prawdopodobieństwo, że eksplozja była 
związana z kradzieżą - sześćdziesiąt siedem procent. Dalsze wydarzenia zależą od was.
- Jak?
- Pomyślcie o stanie faktycznym. Ty możesz się poruszać, cher Jim, podczas gdy ja, że tak 
powiem, jestem uwiązana do swej posady. Mogę dawać rady i towarzyszyć
wam w formie modułu, kiedy stąd wyjdziecie. Co będzie dalej - decyzja zależy wyłącznie od 
was.
- Jaka decyzja? - Czasami Aida potrafiła irytować.
- Dostarczę nowy tachjometr. Jeśli zabierzecie go w kierunku, który wam wskazałam, może 
zdołacie wpaść na ślad artefaktu.
- Dziękuję - powiedziałem. Sięgnąłem i wyłączyłem gadułę. - Wygląda na to, że my, ludzie, 
musimy sami podjąć decyzję. Kto idzie za tropem? Nie mówmy wszyscy naraz, pozwólcie mi 

przemówić pierwszemu, bo jestem przewodnikiem stada. Najwyższy czas uszczuplić nasze 
szeregi. Moim zdaniem Madonetka zostanie. Potrzebowaliśmy jej do muzyki - i była w tym 
wspaniała! - ale nie do telepania się i szukania stuletnich bomb w skorupkach od orzechów.
- Popieram wniosek - powiedział admirał Stingo.
- Ja też - rzucił naprędce Floyd, kiedy Madonetka otwierała usta. - To nie robota dla ciebie. 
Ani dla Stinga.
- Może sam o tym zdecyduję? - warknął Stingo, jak na admirała przystało.
- Nie - zaproponowałem. - Jeśli chcesz naprawdę pomóc, to lepiej załóż tutaj bazę operacyjną. 
Stwierdzam, że wniosek został poparty i przeszedł mimo różnych sprzeciwów. To tylko 
demokracja, póki mi odpowiada.
Stingo uśmiechnął się i admiralski grymas zniknął z jego twarzy; był za mądry, aby się kłócić.
- Zgoda. Jestem już dobrze przeterminowany na prace polowe. Przypominają mi o tym moje 
obolałe kości. Proszę cię, Madonetko, ustąp łaskawie pod naporem historii. Kiwasz główką, 
acz niechętnie? Świetnie. Niezależnie od wszelkiej pomocy ze strony Aidy dopilnuję, by 
Korpus Specjalny dostarczył cały potrzebny sprzęt. Pytania? - To rzekłszy, omiótł nas 
groźnym wzrokiem, ale milczeliśmy. Skinął z zadowoleniem głową, a Madonetka podniosła 
rękę.
- Skoro decyzja już zapadła - czy wolno mi o coś poprosić? Odkryłam, że miejscowe panie to 
wierne fanki Szczurów, więc...
- Czy możemy dać ostatni występ przed rozwiązaniem kapeli? No jasne. Jednogłośnie.
Wybuchły owacje, do których nie włączył się Stingo. Krzywił się na myśl, że komplet jego 
instrumentów zredukowano do garści molekuł. Ale pomysłowa zwykle Madonetka wykonała 
trochę pracy, nim wspomniała o występie.
- Rozpytywałam wśród dziewcząt. Podobno mają tutaj dość dobry zespół kameralny i 
orkiestrę symfoniczną -muszą mieć choć jeden instrument, na którym umie grać Stingo.
- Na każdym, na wszystkich - tylko spuśćcie mnie z łańcucha! - zawołał i tym razem otoczyły 
nas uśmiechy i wiwaty.
Dzięki cudom nowoczesnej medycyny, lekom terapeutycznym i uzdrawiającym oraz środkom 
przeciwbólowym i porządnej szprycy dla Stinga, byliśmy gotowi do występu pod koniec dnia. 
Popołudniówka, jako że do tutejszego wieczora brakowało jeszcze dwóch naszych dni i nie 
warto było czekać.
Na stadionie sportowym zgromadził się niezły tłumek. Przywitały nas brawa i okrzyki 
radości. Nikomu chyba nie przeszkadzało, że Stingo nie miał na sobie kostiumu i grał z fotela 
na kółkach. Skoro miała to być ostatnia odsłona dla Stalowych Szczurów, chcieliśmy, aby 
występ zapadł w pamięć. Odstawiwszy na chwilę co bardziej militarystyczne i samcze 
piosenki, wybuchnęliśmy miękkim numerem bluesowym.

Smutny świecie... 
Słuchaj pieśni mej 
Smutny świecie... 
Com ci ja zawinił
Smutny świecie 
Blagom, pomóż mi 
Smutny świecie ty... 
Tu nasz dom... 
Nie ma dokąd iść 
Tu nasz dom... 
Na tym globie przyszło żyć 
Smutny świecie. 

Usiedliśmy gładko 
Jak mucha na szkle 
Pod niebieskim słońcem 
Bawiliśmy się, 
Było tak jak w bajce 
Lecz smutny jest kres. 
Grawitacja trzyma 
W zębach nas jak pies 
Tak jak wściekły pies...

Tego dnia daliśmy wiele bisów. Skończyliśmy wreszcie, wyczerpani i pełni szczęścia, które 
daje jedynie poczucie dobrze wykonanej roboty artystycznej. Sen przyszedł łatwo, ale nie 
mogłem się powstrzymać i obrzuciłem ostatnim spojrzeniem dni, które mi pozostały do 
zamknięcia powiek.
Jeszcze siedem. Jeszcze tydzień. Kupa czasu dla mego drogiego kumpla, admirała Stinga na 
ruszenie tyłkiem i załatwienie odtrutki. Sądzę, że się uśmiechałem zasypiając. Pomyśleć, to 
wielka zmiana w porównaniu z poprzednimi dwudziestoma siedmioma zaśnięciami. Zaiste, 
wielka.
Dlaczego więc nie mogłem usnąć? Zamiast leżeć i wpatrywać się nerwowo w ciemność? 
Odpowiedź była prosta.
Zostało mi tylko siedem dni życia do tej cudownej chwili, gdy pociągnę za spust i wstrzyknę 
sobie antidotum.
Lulu, Jim. Śpij dobrze...
ROZDZIAŁ 22
Albo byłem śpiochem, albo zwolniony z obowiązków muzyka admirał okazał się 
pracoholikiem. A może jedno i drugie. Bo nim zdążyłem się pojawić, bez niczyjej pomocy 
zorganizował naszą ekspedycję aż po ostatni detal. Mamrotał coś nad stertą aparatury i dźgał 
palcem spis rzeczy na trzymadle. Podniósł wzrok, od niechcenia machnął mi ręką i 
posprawdzał ostatnie pozycje.
- To twój nowy plecak. Włożyłem kilka rzeczy, które mogą ci się przydać - a tu masz wydruk 
zawartości. Sądzę, że w starej torbie trzymasz sporo nielegalnych i zapewne śmiercionośnych 
obiektów, które przełożysz po moim wyjściu. Aida składa właśnie nowy tachjometr i 
wybieram się po niego. Floyd niebawem dołączy do ciebie - a oto Madonetka; witamy, 
witamy.
Stingo opuścił nas z maksymalnym wdziękiem, na jaki pozwalały mu kule. Madonetka, 
chodząca otucha, wślizgnęła się do środka i wzięła moje dłonie w swoje. Doszła do wniosku, 
że nie było to dość entuzjastyczne przywitanie, więc pocałowała mnie serdecznie w policzek. 
Odruchowo otoczyłem ją ramionami, ale objęły puste powietrze, bo zdążyła się wykręcić i 
klapnęła na sofę.
- Chciałabym pójść z tobą, Jim - ale wiem, że to niemożliwe. Mimo to nie tęsknię wcale za 
powrotem do starego, zatęchłego biura.
- Będzie mi cię brakowało - palnąłem. To miało być spokojne stwierdzenie, ale usłyszawszy 
swój głos, poczułem grozę, że wyszło tak łzawo i ckliwie. - Wszystkim oczywiście będzie 
ciebie brakowało.
- Nawzajem. Było kilka gorących momentów, ale trzymałeś rękę na pulsie, prawda? - Ciepło i 
uznanie były tak silne, że poczułem rumieńce na twarzy. - W sumie było to doświadczenie na 
całe życie. I za nic w świecie nie wrócę do tych wszystkich kartotek, odpraw personelu i 
hermetycznych okien. Od tej pory wyłącznie praca terenowa. Na świeżym powietrzu! Dobry 
pomysł, no nie?

- Zaiste, wspaniały. - Już za nią tęskniłem. Nie wiem, czym by się to wszystko skończyło, 
gdyby nie odrażająco radosne wejście Floyda.
- Siemanko dla wszystkich. Dzień dobry, ekspedycjo. Cześć i smutne do widzenia, 
Madonetko, towarzyszko licznych przygód. Praca z tobą była pasmem uciech.
- Mógłbyś mnie nauczyć walki na gołe pięści?
- Z przyjemnością. Łatwizna, jeśli się przyłożysz.
- I będę mogła przejść kurs agentów terenowych?
- Czy ja wiem? Ale głowę daję, że sprawdzę.
- Zrobiłbyś to? Będę wdzięczna do śmierci. Właśnie mówiłam Jimowi, że nie chcę więcej 
pracować w biurze.
- I nie powinnaś! Dziewczyna o twoich zdolnościach może znaleźć dużo lepsze zajęcie.
Uśmiechali się do siebie z przeciwległych rogów kanapy, stykając się niemal kolanami, 
pochłonięci sobą. O mnie już zapomniano. Znienawidziłem bezczelność Floyda. Mało nie 
padłem ze szczęścia, słysząc coraz bliżej głuchy stukot kuł i powłóczyste kroki.
- Wszyscy obecni - stwierdził Stingo. - Bardzo dobrze. Tachjometr gotowy.
Drepcząca za nim maszyna wysforowała się przed niego. Była to najbrzydsza, drepcząca na 
sztywnych nogach podróbka psa, jaką widziałem w życiu. Pokryta syntetyczną, czarną i 
wyłażącą garściami sierścią, miała czarne, paciorkowate oczy jak guziki, a szczekając 
wywalała suchy, czerwony język.
- Hau! Hau!
- Jakie hau-hau? - wysapałem na cały głos. - Cóż to za odrażające straszydło?
- Tachjometr - oznajmił admirał Stingo.
- Hau! Hau! - zaszczekało po raz drugi. - A dla wygody tachjometr zamontowany jest 
wewnątrz tego ruchomego terminalu - dodało ludzkim głosem.
- Aida? - spytałem ostrożnie.
- Nikt inny. Podoba ci się przebranko?
- Jak żyję nie widziałem sztuczniejszego sztucznego psa.
- Cóż, nie musisz się od razu obrażać. Fido jest arcydziełem sztuki - i to sztuki współczesnej, 
jeśli chodzi ci po głowie coś brzydkiego. Po pierwsze, drogie psisko komunikuje się ze mną 
za pomocą fal grawitacyjnych, których, jak dobrze wiesz, nie można wytłumić, odwrotnie niż 
fal radiowych. Przenikają najmasywniejsze budynki, przewiercają najbardziej gigantyczne 
pasma górskie. Jesteśmy zatem w stałej łączności ze sobą, w nieustannym kontakcie. Trzeba 
przyznać, że Fido pamięta lepsze czasy. Znasz jednak to powiedzenie o żebrakach?
- Znam. Ale my możemy wybierać, nie będąc żebrakami. Ja zaś wolałbym lepszy terminal 
ruchomy.
- Twoja wola, przystojniaku. Daj mi dwa dni i możesz dostać, co tylko zechcesz.
Dwa dni? A mnie zostało góra sześć i pół dnia życia, chyba że zjawi się odtrutka. Nabrałem 
głęboko powietrza i zagwizdałem.
- Do nogi, Fido. Ładny piesek. Idziemy na spacer.
- Hau! Hau! - odpowiedział i zaczął dyszeć najsztuczniej, jak tylko można.
- Oto plan - przemówił admirał Stingo. - Ja będę monitorował operację z orbitera razem z 
kapitanem Tremearne'em. Jim i Floyd wezmą kurs na północ w kierunku przyjętym przez 
zaginiony artefakt. Aida pozostanie w kontakcie z tym terminalem, który poza tym będzie 
szukał źródła emisji tachjonów. - Chyba zabrakło mu słów, bo umilkł i tarł podbródek.
- Ładny plan - powiedziałem, ale nie mogłem powstrzymać pewnej drwiny w moim głosie. - 
Po odparowaniu wychodzi, że będziemy truchtać na północ, dopóki coś się nie wydarzy.
- Zadowalająca interpretacja. Powodzenia.
- Dzięki. I zachowasz inną, nadzwyczaj pilną sprawę pewnego zastrzyku w pierwszym 
punkcie swojego grafiku?
- Zamęczę pytaniami wszystkich zainteresowanych -odparł ponuro. Myślę, że miał taki 

zamiar.
Wypchaliśmy torby, skróciliśmy pożegnania do minimum, wzięliśmy ładunek i poszliśmy za 
Fidem, nie oglądając się za siebie. Polubiłem Madonetkę. Może za bardzo jak na taką misję. 
Naprzód, Jim, naprzód. Goń za swoim tachjonem tułaczem.
Przemaszerowaliśmy za trzepoczącym ogonem z nylonu kilka przecznic i skręciliśmy ku 
leżącym na uboczu farmom. Mijane kobiety machały do nas radośnie, niektóre pogwizdywały 
nawet urywki naszych piosenek dla dodania nam otuchy. Zostawiliśmy za sobą ostatnie 
gospodarstwo i otworzyły się przed nami otwarte równiny. Kłapnąłem radio-szczęką.
- Jest pan tam, Tremearne?
- Słucham.
- Widać jakieś szczepy nomadów w okolicy - na przykład przed nami?
- Nie widać.
- Zabudowania, farmy, ludzie, kozłowce - cokolwiek na naszym kursie?
- Nie widać. Przeprowadziliśmy szczegółowy ogląd aż po sam lód polarny na północy. Nic.
- Dzięki. Bez odbioru. - Cudownie. - W koło głusza, przed nami całkowite pustkowie - 
doniosłem Floydowi. -Nie zmieniamy zatem kierunku, dopóki nasz plastykowy 
nowofundland nie wykryje jakichś tachjonów - albo zdobędziemy biegun i zamarzniemy na 
śmierć.
- Chciałbym o coś zapytać. Co to jest tachjon?
- Dobre pytanie. Aż do teraz uważałem go tylko za jednostkę hipotetyczną, wyśnioną przez 
uczonych, którzy chcą wyjaśnić funkcjonowanie wszechświata. Jeden z bytów 
subatomowych, które występują albo jako fale, albo jako cząstki. Nie mają realnej 
egzystencji, dopóki się ich nie zaobserwuje. Mówi się - a kim ja jestem, by to podważać - że 
istnieją w otchłani prawdopodobieństwa wielu możliwych stanów nałożonych. - Szczęka 
Floyda zaczęła powoli opadać, a oczy błyszczeć. Potrząsnął
głową.
- Dołóż więcej starań, Jim - już dawno się zgubiłem.
- Dobra, wybacz. Spróbuję inaczej. W fizyce są różne rodzaje jednostek. Foton to jednostka 
energii światła, a elektron - energii elektrycznej. W porządku?
- Wspaniale. Jak dotąd nadążam.
- Grawiton stanowi jednostkę grawitacji, a tachjon jednostkę czasu.
- Znowu się zgubiłem. Sądziłem, że jednostkami czasu są minuty i sekundy.
- Bo są, Floyd, ale tylko dla takich prostaczków jak ty i ja. Fizycy lubią patrzeć na świat w 
inny sposób.
- Wierzę. Przepraszam, że spytałem. Czas na postój, pięć minut co godzina.
- Zgoda. - Odpiąłem menażkę i wziąłem potężnego łyka, po czym zagwizdałem na nasz 
człapiący terminal, który zniknął już prawie z pola widzenia. - Wracaj, Fido. Odsapka.
- Ty tu jesteś szefem - powiedziała Aida. Pies przylazł z powrotem, zaszczekał i obwąchał 
mój plecak, który odrzuciłem na ziemię obok siebie.
- Bez przesady z realizmem! - krzyknąłem. - Niech ten plastykowy kundel nie podnosi nogi 
nad moją torbą!
Cały dzień ciągnął się w ten sposób. Najwyraźniej miał się już nigdy nie skończyć. 
Czołgaliśmy się po krajobrazie, a słońce czołgało się po niebie. Po ponad pięciu godzinach 
marszu zmęczenie dawało mi popalić. Floyd sadził naprzód długim krokiem.
- Zmęczyłeś się już?! - wykrzyknąłem.
- Nie. Świetna zabawa.
- Dla tych, których nie sponiewierało czerwone niebezpieczeństwo.
- Jeszcze trochę.
Jeszcze trochę trwało trochę za długo jak na mój gust i miałem już położyć lachę, kiedy Fido 
dał głos.

- Hau, hau, panowie. Właśnie przechwyciłem dwa tachjony, śmigały obok nas. Nie byłem 
pewny co do pierwszego, ale - tak, jest następny - i jeszcze jeden!
- Skąd lecą? - zapytałem.
- Skądś na wprost nas. Pozostańmy na tym kursie, to wyśledzimy źródło. Mimo że, zdaje się - 
tak, na pewno -istnieje silne prawdopodobieństwo późniejszego zboczenia z drogi.
- Aha! - wykrzyknąłem. - Umiem poznać dwuznacznik. Nawet z paszczęki plastykowego 
łącznika z komputerem zmurszałego statku.
- Słowo „zmurszały" jest tak bolesne...
- Przeproszę, jeśli mi opowiesz o tej komplikacji.
- Przeprosiny przyjęte. Uwzględniając krzywiznę planety, anomalie grawitacyjne i inne 
czynniki, jestem zmuszony sądzić, że źródło tachjonów nie znajduje się na powierzchni 
globu.
- Pod ziemią?
- Podziemie to słowo w sam raz odpowiednie w tym wypadku.
Przygryzłem szczękofon.
- Tremearne, proszę o połączenie z admirałem.
- Jestem tutaj, Jim. Aida przekazała tę ewentualność jakiś czas temu i od tej pory śledzę 
rozwój wypadków. Z oczywistych względów nie chciałem cię niepokoić.
- Jasne, że zapomnieliśmy zabrać łopat. Czego jeszcze mi nie powiedziałeś?
- Czekałem na dane, akurat napływały. Wysłałem na dół sondę powierzchniową. Ma odnaleźć 
anomalie grawitacyjne, które wykryła Aida. Wygląda na to, że jest ich kilka. Nanosimy je na 
mapę.
- Jakiego rodzaju anomalie? Złoża metalu?
- Wprost przeciwnie. Podziemne jaskinie.
- To się trzyma kupy. Bez odbioru. Wiemy przynajmniej, gdzie jest artefakt.
- Gdzie? - spytał Floyd, gdyż słyszał tylko moją część rozmowy.
- Pod ziemią. Na wprost nas są jakieś jaskinie lub pieczary. Na powierzchni niczego nie widać 
- ale są tam bez dwóch zdań. Nasi zawodowi obserwatorzy dają głowę, że artefakt spoczywa 
w którejś z tych jaskiń. Moglibyśmy teraz urządzić sobie postój i zaczekać na meldunki?
- Przypuszczam, że tak.
Floyd słusznie przypuszczał, co było pożyteczne, bo gdy tylko padliśmy na ziemie, 
wystrzelono ku nam grad pocisków. Przeleciały ze świstem w powietrzu nad miejscem, gdzie 
dopiero staliśmy.
Floyd trzymał w ręce wielką i groźną spluwę, która wcale go nie przyhamowała, gdy 
prześlizgiwał się obok mnie na czworakach do schronienia z ziemnego pagórka wokół 
dendronów.
- Ktoś do nas strzela! -krzyknąłem przez radioszczękę.
- Nie widać źródła ognia.
Fido stał na tylnych nogach - nagle wyrwał z podskokiem do góry, lekceważąc drugą salwę.
- Hau, hau. Ktoś może nie widzieć, ale nie ja.
- Co to jest?
- Jakieś urządzenie na poziomie gruntu. Mam je zlikwidować? i
- Jeśli możesz. i
- Grrr! - warknął i wciągnął nogi, po czym śmignął nad   l ziemią tak szybko, że ledwo go 
było widać. Po kilku chwilach rozległa się głucha eksplozja i krzaki obsypał z brzękiem grad 
odłamków.
- Szybko się uwinął - powiedziałem.
- Dziękuję - odparł Fido. Wynurzył się spod poszycia z wyszczerbionym kawałkiem metalu w 
pysku. - Chodźcie za mną, jeśli chcecie obejrzeć szczątki.
Udaliśmy się za nim do dymiącego dołka z kłębowiskiem pogiętej aparatury na środku. Fido 

upuścił swój odłamek i podniósł przednią nogę. Wyciągnął głowę, naprężył ogon - wystawiał.
- Zdalnie sterowana wieżyczka strzelecka. Zauważcie, że górną płytę ma zamaskowaną, 
ukrytą za warstwą pyłu i pędów roślin. Sterowanie hydrauliczne - ta czerwień to oliwa, a nie 
krew - do unoszenia działka nad ziemię. Tam leżą resztki celownika optycznego. Zwróćcie 
uwagę na cztery karabiny maszynowe, Rapellit-Binetti X-dziewięt-nastki. Szybkostrzelność - 
tysiąc dwieście pocisków na minutę. Osiemdziesiąt na sekundę - pociski przeciwpancerne i 
wybuchowe.
- Odkąd to jesteś autorytetem w zakresie uzbrojenia, Aido? - spytałem.
- Od dawna, skarbie. W rozkwicie młodości musiałam poznać się na takich sprawach. Wiem 
też, że tej konkretnie broni nie wytwarza się już od ponad pięciuset lat.
ROZDZIAŁ 23
Wziąłem kolejny łyk wody, żałując, że nie jest to coś mocniejszego. W sumie jednak 
cieszyłem się, że nie było, gdyż jasny umysł stanowił cenną rzecz w tym momencie.
- Ile lat mogą mieć? - spytałem. Odpowiedź nie padła, ponieważ nasz fałszywy czworonóg rył 
ziemię niczym najprawdziwszy jamnik, w wielkim tempie wzbijając tumany pyłu. Wkopywał 
się pod wieżyczkę strzelecką.
- Pięćset - mruknął Floyd. - Jak to możliwe? Jaki sens używać takiego rzęcha?
- Jeśli nie ma się pod ręką nic innego. Oto tajemnica, którą zaraz rozwiążemy. Pamiętasz ten 
starożytny materiał wybuchowy, który wysadził w powietrze laboratoria? To też antyk. 
Pomyśl przez chwilę. A jeśli planeta była zasiedlona wcześniej, nim poczęli zrzucać na nią 
ludzkie śmieci? A jeśli żyli na niej osadnicy - tyle że ukrywali się pod ziemią? To 
niewykluczone. I jeśli mam rację - to minęło pięćset lat od ich przybycia. Już tak długo ci 
tajemniczy imigranci kryją się tutaj. Konkretnie, pod nami. Musieli się osiedlić, zanim Liga w 
ogóle odkryła tę planetę. Dlatego nie ma żadnych danych na ich temat.
- Kim są?
- Wiem tyle co ty.
- A psik! - parsknął psobot przez uwalane ziemią nozdrza. - W gruncie ciągnie się 
światłowód, najwyraźniej sterujący wieżyczką.
- Prowadzi w głąb do jaskiń. A więc następne pytanie -jak się tam dostać?
- Jim - przemówiła szczęka. - O trzy sekundy na północ od was dzieje się coś ciekawego, na 
tym samym azymucie. Zainstalowałem wzmacniacze obrazu na teleskopach elektronowych i 
widzimy to dość wyraźnie...
- I co widzicie dość wyraźnie?
- Grupę uzbrojonych ludzi, wyłaniającą się z jakiegoś otworu w ziemi. Zdaje się, że ciągną za 
sobą jednego osobnika, spętanego. Teraz stawiają metalowy słup. Trwa jakaś szamotanina - 
najwyraźniej przywiązują jeńca do słupa.
Moją mózgownicę przeszyły wspomnienia tysięcy starożytnych dreszczowców.
- Powstrzymajcie ich! To na pewno egzekucja - śmierć przed plutonem egzekucyjnym. 
Zróbcie coś.
- Mc z tego. Jesteśmy na orbicie. Prócz torpedy wybuchowej, która w tym momencie nie jest 
wskazana, nie dysponujemy niczym, co mogłoby dotrzeć na miejsce przed upływem piętnastu 
minut.
- Mniejsza z tym! - Zagwizdałem na psobota i wetknąłem rękę do torby. - Fido! Łap!
Podskoczył wysoko i chwycił w powietrzu bombę gazową.
- Biegnij. W tamtą stronę. Słyszałeś wiadomość - gnaj do facetów i wgryź się z całej siły w 
ten drobiazg.
Ostatnie słowa wykrzyknąłem w ślad za ogonem, który znikał już wśród zarośli. Złapaliśmy 
torby i ruszyliśmy jego śladem. Floyd wyprzedził mnie z łatwością i nim dotarłem na miejsce, 
ciężko dysząc i słaniając się na nogach, wszystko należało do historii. Nasz wierny przyjaciel 
szczekał i z uniesioną przednią nogą oraz wyprostowanym ogonem wystawiał leżące 

martwym bykiem ciała.
- Dobra robota, najlepszy przyjacielu człowieka - pochwaliłem go i bez trudu powstrzymałem 
odruch, by pogłaskać jego plastykową sierść.
- Do protokołu - oznajmiłem na pożytek radia w dziąśle. - Sami mężczyźni, wszyscy 
uzbrojeni w jakąś broń ręczną. Dwunastu nosi mundury maskujące. Trzynasty -zapewne 
feralny numer - stoi przywiązany do słupa. Bez koszuli.
- Ranny?
- Nie. -Wyczuwałem silne tętno na jego szyi. -Zdążyliśmy w samą porę. Ciekawe: to młody 
facet, młodszy niż tamci. Co teraz?
- Decyzję podjął komputer planowania strategicznego. Zbierzcie broń. Weźcie jeńca, 
przenieście go na bezpieczną odległość i przesłuchajcie.
Parsknąłem z pogardą, rozplątując więzy na przegubach nieszczęśnika.
- Nie potrzeba komputera planowania strategicznego, żeby na to wpaść.
Uwolniony chłopak osunął się na ziemię, ale Floyd pochwycił go i zarzucił sobie na plecy. 
Zebrałem torby i wyciągnąłem rękę.
- Chodźmy do tego jaru i zniknijmy z pola widzenia.
Zdetonowana przez naszą psią atrapę bomba zawierała gaz o działaniu okresowym. Jeden 
wdech i spałeś jak niemowlę. Przez jakieś dwadzieścia minut. Nie potrzebowaliśmy więcej na 
targanie naszych ciężarów w błocie wyżłobionego deszczem parowu i znalezienie suchego 
miejsca pod wystającą skarpą. Nasz więzień - a może gość - zaczął kręcić głową i mamrotać. 
Floyd, ja i nasza maskotka usiedliśmy na ziemi, patrząc i czekając. Nie trwało to długo. 
Bąknął coś pod nosem, rozchylił powieki i zobaczył nas. Uniósł się na łokciach z przerażoną 
miną.
- Fremzhduloj! - krzyknął. - Amizhko mizh.
- Przypomina wyjątkowo złą wersję esperanta - stwierdził Floyd.
- A czego można się spodziewać, skoro on i jego krewniacy przez stulecia byli odcięci od 
świata zewnętrznego? Mówmy powoli, to nas zrozumie.
Odwróciłem się do niego i uniosłem dłonie w geście, który moim zdaniem symbolizował 
powszechny znak pokoju.
- Jesteśmy przybyszami, tak jak powiedziałeś. Ale co powiedziałeś jeszcze? Brzmiało jak 
„moi przyjaciele"?
- Przyjaciele, tak, przyjaciele! - odparł kiwając szaleńczo głową, po czym spłoszył się, kiedy 
Fido zaczął szczekać.
- Aido, proszę cię. Niech twój plastykowy pudel zamknie pysk. Straszy naszego gościa. Fido 
przestał szczekać i powiedział:
- Chcę tylko donieść, że jestem w kontakcie z obserwatorami na orbicie. Komunikują, że 
pozostali, którzy stracili przytomność wskutek gazu, wrócili do siebie dosłownie i w 
przenośni.
- Wspaniale. Zarejestruj wszystko, później złożysz raport. - Odwróciłem się z powrotem do 
naszego gościa. Było widoczne, że gadający pies zrobił na nim wrażenie. - No dobra, 
przyjacielu. Na imię mi Jim, a to jest Floyd. Włochata podróbka nosi imię Fido. Nazywasz się 
jakoś?
- Nazywam się Niezwyciężony, syn Nieczułego.
- Miło cię poznać. A teraz... możesz nam powiedzieć, dlaczego miałeś być stracony przez ten 
pluton egzekucyjny?
- Za niewykonanie rozkazu. Byłem na Warcie. Zobaczyłem, że nadchodzicie. Dałem do was 
ognia z wieżyczki strzeleckiej - ale nie irytujcie się! Celowałem, żeby chybić. Otwarcie ognia 
wymaga zgody Wachmistrza. Dlatego miałem być stracony. Nie zwróciłem się do niego o 
pozwolenie.
- Wypadki się zdarzają.

- To nie był wypadek. Strzelałem wedle rozkazów.
- Rozumiesz coś z tego? - spytał Floyd.
- Nie za bardzo. Powiedz, Niezwyciężony, kto ci kazał strzelać, skoro nie był to Wachmistrz?
- To była nasza zbiorowa decyzja.
- Kim są ci „my"?
- Nie mogę tego powiedzieć.
- Zrozumiałe. Lojalność wobec przyjaciół. - Po przyjacielsku klepnąłem go w plecy, aż się 
zatrząsł. - Robi się J zimno. Dam ci koszulę.
Pogrzebałem w torbie i korzystając z okazji przemruczałem rozmowę radioszczęką.
- Jakieś pomysły? Pańskie - lub pańskiego komputera planowania strategicznego?
- Owszem. Jeśli nie chce śpiewać, to może jego wzmiankowani towarzysze okażą się bardziej 
rozmowni? Spróbuj zorganizować spotkanie.
- Słusznie. - Wróciłem z koszulą. - Proszę, Niezwyciężony. Wypędź zimno z kości. - Wstał i 
założył ją na siebie. - No, trudno. Wymyśliłem coś. Nie musisz ujawniać mi spraw, których ci 
nie wolno. Ale może twoi przyjaciele, ci, o których przed chwilą wspominałeś, mają prawo 
nam powiedzieć, co się tu dzieje. Możemy się z nimi zobaczyć?
Zagryzł wargę i potrząsnął głową.
- Nie? Trudno się mówi, spróbujemy z innej beczki. Możesz wrócić do swoich przyjaciół? No 
to powiedz im o nas. Dowiedz się, czy któryś byłby gotów opowiedzieć nam o wszystkim. 
Zgoda?
Przenosił wzrok ze mnie na Floyda, nie pominął nawet dyrdającego ogonem Fida. Wreszcie 
podjął decyzję.
- Chodźcie ze mną.
Był młody i silny i kroczył przed siebie we wściekłym tempie. Dla Floyda i mechanicznego 
kundla była to łatwizna, ale mnie wróciły wszystkie bóle i dolegliwości. Wlokłem się z tyłu i 
zamierzałem akurat ogłosić postój, gdy Niezwyciężony przystanął na skraju zagajnika 
dendronów.
- Poczekajcie tutaj - oznajmił, kiedy na nich zadyszałem. Wykręcił się i zniknął wśród drzew. 
Nie zwrócił uwagi, że Fido podkurczywszy nogi, wciągnąwszy ogon i łeb, pofrunął w ślad za 
nim w przebraniu czarnej miotły.
Przerwa w aktywności fizycznej była mile widziana -tak samo jak ciepły posiłek 
błyskawiczny, który wykopsałem z torby. Mielony kotlet wieprzowy z sosem. Floyd też 
rozłamał swoją porcję i oblizywaliśmy akurat palce z resztek delicji, kiedy wiecheć niczym 
zjawa ukazał się z powrotem. Nogi, ogon i głowa wyskoczyły na swoje miejsce. Zaszczekał.
- Najpierw melduj, później sobie poszczekasz.
- Wasz nowy kolega wcale mnie nie widział. W lesie jest płyta kamienna nakrywająca wejście 
pod ziemię. Wszedł tamtędy. Mam wam pokazać, gdzie to jest?
- Potem - w razie potrzeby. Na razie weźmy dziesięć minut oddechu i sprawdźmy, czy 
przekaże wiadomość.
Oklapłem ze zmęczenia. Zamknąłem oczy i wziąłem więcej niż dziesięć minut. Kiedy 
wypłynąłem na powierzchnię, słońce balansowało na horyzoncie. Komputer spełnił moją 
prośbę i przeskoczył z czerwonej szóstki na piątkę. Głowa do góry, Jim - admirał Stingo jest 
po twojej stronie! Taka nikła pociecha nie odniosła realnego skutku i miałem nieodparte 
wrażenie, że trzydziestodniowa trucizna zaczyna się już pienić i przesiąkać do krwiobiegu.
Floyd pochrapywał z cicha, spał głęboko. Mimo to jego oczy otworzyły się natychmiast, 
kiedy wrócił Fido i przewracając trochę kamieni, zsunął się po skarpie.
- Hau, hau, dzień dobry panom. Wasz nowy przyjaciel wyszedł spod kamiennej pokrywy w 
towarzystwie kolegi. Podążają w naszą stronę. Pamiętajcie - usłyszeliście to wpierw ode 
mnie.
Fido usiadł i czekał, a następnie radośnie szczeknął na powitanie dwóch mężczyzn, którzy 

wyłonili się z lasu. Byli schludnie ubrani w mundury maskujące i stalowe hełmy. Każdy hełm 
wieńczył błyszczący kolec. Ramiona mieli udrapowane bandoletami z nabojami, a na 
biodrach nosili duże i imponujące egzemplarze broni palnej. Ale spluwy tkwiły w pochwach i 
były zapięte na klamerkę z guzikami. Odprężyłem się na świadomość, że przy Floydzie lekki 
ruch palca w kierunku tych guzików oznacza natychmiastową utratę świadomości.
- Witaj ponownie, Niezwyciężony - oznajmiłem. - Witam również twojego towarzysza!
- Nazywa się Niezmordowany i jest Dowódcą Enklawy. Ten brodaty to Floyd, a tamten drugi 
- Jim.
Niezmordowany nie podał ręki, z głuchym hukiem natomiast grzmotnął się prawą pięścią w 
klatkę piersiową. Zrobiliśmy to samo, bo nigdy nie zaszkodzi uczyć się miejscowych 
zwyczajów.
- Po co przyszliście? - zapytał Niezmordowany w nader lodowaty i ciekawski sposób. Trochę 
mnie to wnerwiło.
- Na przykład po to, by uratować twego kompana od pewnej śmierci przed plutonem 
egzekucyjnym. Dziękuję za wyrazy uznania.
- Gdybyście tu nie przyszli, to by nie strzelał i nie został skazany na śmierć.
- Słuszna uwaga. Ale pamiętam, że rozkaz strzelania był decyzją grupową. Należałeś do tej 
grupy?
Widziałem teraz, że szorstkie maniery Niezmordowanego miały przysłaniać fakt, że jest on 
bardzo nerwowy. Międlił dolną wargę i skakał po nas wzrokiem. Zerknął nawet na 
fałszywego psa, który w rewanżu zaszczekał. Nareszcie z wielkimi oporami przemówił.
- Nie mogę na to odpowiedzieć. Kazano mi was zaprowadzić do tych, którzy mogą udzielić 
odpowiedzi na wasze pytanie. A teraz wy musicie odpowiedzieć na moje. Dlaczego tu 
przyszliście?
- Nie ma sensu trzymać tego w tajemnicy. Przybyliśmy tutaj po to, aby znaleźć winnych 
wysadzenia w powietrze pewnego budynku i wykradzenia tamtejszym ludziom -oraz nam - 
przedmiotu o wielkim znaczeniu.
Po tym stwierdzeniu wyraźnie mu ulżyło. Przestał żuć wargę, a Niezwyciężony prawie się 
uśmiechał; pochylił się do przodu i szeptał coś drugiemu do ucha. Zgodnie kiwali głowami, 
po czym przypomnieli sobie, gdzie są, i usztywnili się, jakby połknęli kije.
- Pójdziecie z nami - powiedział Niezmordowany tonem nie znoszącym sprzeciwu.
- Być może - odparłem. Nie lubię, jak mi się rozkazuje. - Musisz nam jednak powiedzieć 
wcześniej: czy to będzie niebezpieczne?
- Jesteśmy przyzwyczajeni do niebezpieczeństwa; uwalniamy się od niego dopiero w chwili 
śmierci. -To brzmiało niczym jakiś cytat, zwłaszcza że Niezwyciężony poruszał
unisono ustami.
- Tak, cóż, to dość ogólne stwierdzenie filozoficzne. Ale ja mówiłem konkretnie o tym, co 
nam grozi teraz.
- Będziecie pod opieką - odparł próbując opanować parsknięcie wzgardy wobec naszych 
mizernych sylwetek i swojej niezaprzeczalnej przewagi.
- Ach, dziękuję - powiedział Floyd z szokującą szczerością. - Mając takie zapewnienie, 
pójdziemy z wami bez wahania. Prawda, Jim?
- Oczywiście, Floyd. Pod opieką takich zuchów włos nam z głowy nie spadnie. - Mógłby ich 
obu schrupać na śniadanie, i jeszcze parunastu na deser, ale nie było sensu się przechwalać.
Sięgnęliśmy po torby, ale Niezmordowany nas powstrzymał.
- Niczego nie bierzecie ze sobą. Żadnej broni. Musicie nam zaufać.
Floyd wzruszył ramionami na zgodę, bo jego bronią było całe ciało.
- To najpierw chociaż parę łyków wody - zaproponowałem. Podniosłem menażkę i wypiłem 
trochę. Odstawiając ją na miejsce, ukryłem w dłoni kilka małych granatów. -I oczywiście 
nasz towarzysz, nasze ulubione psisko idzie razem z nami.

Fido odegrał swoją rolę szczekaniem, wywalaniem języka i dyszeniem. Następnie 
przedobrzył nieco uniesieniem tylnej nogi nad moją torbą. Może ten fragment psiej 
pantomimy przekonał ostatecznie naszych nowych kumpli z wojska, bo skinęli głowami na 
zgodę.
- Musimy wam zasłonić oczy - powiedział Niezwyciężony i wyciągnął dwie czarne przepaski. 
- Dzięki temu nie odkryjecie sekretnego zejścia do Schronu.
- Jeśli masz na myśli ten kamień w cieniu dendronów, który odsuwa się, gdy go pchnąć, to 
możesz schować szmaty.
- Skąd wiecie?
- Wchodzimy, czy nie?
Wyglądali na zaszokowanych mym odkryciem; odeszli na bok i odbyli szeptem krótką 
konferencję. Wrócili niechętnie i znowu mieli groźne miny.
- Wchodźcie. Szybko.
Pokuśtykaliśmy razem z psem do zagajnika, a potem w ślad za Niezwyciężonym zeszliśmy 
po szczeblach do
tunelu pod głazem. Fido zaszczekał, a kiedy podniosłem na niego wzrok, skoczył mi na plecy. 
Złapałem go i spuściłem w głąb. Niezmordowany zamknął pokrywę, a ja spoglądałem ponuro 
w mroczną czeluść korytarza.
Miałem tylko nadzieję, że podjęliśmy słuszną decyzję, ponieważ dni mi nadal ubywało. 
Schodzenie pod ziemię zanadto przypominało pochówek.
I okaże się nim dla mnie, jeśli nie dostanę w porę odtrutki.
ROZDZIAŁ 24
Kiedy już moje oczy dostosowały się do ciemności, zauważyłem cienką linię światła biegnącą 
na wysokości barków po obu stronach tunelu. Posadzka była gładka i twarda, tak samo jak 
ściany, gdy dotykałem ich palcami. Szliśmy w milczeniu przez jakiś czas, aż w końcu 
dotarliśmy do podziemnej krzyżówki.
- Teraz nie gadać! Oddychajcie jak najciszej - nie kręćcie się - szepnął któryś z 
przewodników. - Pod ścianę.
Czekaliśmy w ten sposób długie minuty. Na ścianach, gdzie krzyżowały się tunele, widziałem 
rozjarzone numery. Do moich zasobów bezużytecznej wiedzy włączyłem informację, że 
znajdujemy się w tunelu Y-82790 w miejscu przecięcia z tunelem NJ-28940. Podpierałem 
ścianę i poważnie myślałem o ucięciu sobie drzemki, kiedy usłyszałem raptem głuchy tupot 
butów maszerujących tunelem NJ-28940. Zaraz oprzytomniałem, ale milczałem w bezruchu.
Po chwili z wylotu tunelu po prawej stronie wyszedł oddział mniej więcej dwudziestu 
mężczyzn i pomaszerował prosto przed siebie do tunelu o tym samym numerze z lewej 
strony. Kiedy echo ich kroków prawie zamarło, ruszyliśmy dalej na
wyszeptany rozkaz.
- Skręcamy w lewo, za nimi. Jak najciszej.
Była to wyraźnie jedyna niebezpieczna część naszej wyprawy, ponieważ skręciwszy do 
drugiego tunelu, nasi gospodarze znowu zaczęli szeptać do siebie. Byłem ciekaw, czy Fido 
jest nadal z nami.
- Nie szczekaj - powiedziałem możliwie najciszej. -Jeśli jesteś w pobliżu, najlepszy 
przyjacielu człowieka, i słyszysz mnie swoim cudownym zmysłem słuchu, możesz
cichutko warknąć.
Gdzieś z okolicy moich łydek dało się słyszeć gardłowe
Grrr.
- Znakomicie. A teraz podwójne grrr, jeśli czytasz numery na ścianach i niektóre 
zapamiętujesz.
Uspokoiłem się na dźwięk podwójnego grrr. Nie musiałem zatem śledzić całej masy 
zakrętów. Szliśmy w milczeniu przez męczący okres; nie wróciłem jeszcze do pełni sił. 

Bardzo się ucieszyłem, ujrzawszy w przedzie jasną poświatę i zderzyłem się z naszymi 
przewodnikami, którzy akurat
przystanęli.
- Cisza! - syknął Niezwyciężony. Wstrzymaliśmy z Floydem oddechy i słuchaliśmy - po 
czym rozległo się głuche dudnienie biegnących kroków. Zatupotały przed nami i nagle 
stanęły.
- Odgłosy śmiertelnego boju... - powiedział przybysz.
- Echo wołań ginącego - odpowiedział Niezwyciężony. Hasło i odzew. Dość ponure. - Czy to 
ty, Nieodwracalny? - spytał Niezwyciężony.
- Ja. Kazano mi was ostrzec. Otrzymaliśmy wiadomość od-wiecie-kogo, że dostrzeżono was, 
kiedy wychodziliście i wracaliście do tuneli. Rozesłano czujki i musicie uważać.
- Jak? - spytał Niezmordowany z drobną jedynie nutą histerii w głosie.
- Nie wiem. Miałem was tylko ostrzec. Niech was Bóg Bitew prowadzi. - Po tym 
błogosławieństwie biegnące kroki zadudniły głucho jeszcze raz i zginęły w ciszy tego samego 
korytarza, którym przybiegły.
- Co robimy? - zapytał ze smutkiem Niezwyciężony. Jego kompan był równie stanowczy.
- Sam nie wiem...
Mogę przysiąc, że słyszałem, jak szczękają zębami. Kimkolwiek byli, ci dwaj młodzieńcy nie 
nadawali się na intrygantów ani spiskowców. Czas, żeby do gry wszedł profesjonalista.
- Powiem wam, co trzeba zrobić - oznajmiłem jak stary, dumny intrygant i spiskowiec.
- Co? - zapytali jednocześnie.
- Skoro przeszukują tunele - to musimy z nich wyjść.
- Cudownie -mruknął Floyd. Jemu to się mogło wydawać dość oczywiste, ale młodzieńcy 
przyjęli pomysł niczym rozkaz od samego Boga Bitew.
- Tak! Wyjdźmy stąd, zanim nas znajdą!
- Wyjdźmy!
Nieźle, jak dotąd, pomyślałem. Kiedy cisza się przedłużała i zrozumiałem, że na tym skończył 
się ich udział, zadałem żywotne pytanie.
- No dobrze, wyjdźmy. Ale dokąd pójdziemy? Z powrotem na powierzchnię?
- Nie, wszystkie wyloty są pod obserwacją - zauważył Niezmordowany.
- Jest tylko jedna droga - oznajmił z rosnącym entuzjazmem Niezwyciężony. - Na dół, 
musimy iść na dół.
- Do Agrobezkresów! - dodał jego kompan przepełniony takim samym entuzjazmem.
- Idziemy - powiedziałem ze znużeniem. Nie miałem pojęcia, o czym mówią. - Zgodnie z 
wolą Boga Bitew.
Ruszyli szybkim krokiem, a my za nimi. Do następnego tunelu za rogiem, gdzie rozjarzony 
zarys wskazywał, że w murze tkwią metalowe drzwi. Żaden z naszych gospodarzy nie 
pociągnął za rączkę, więc pewnie były zablokowane. Niezmordowany podszedł do 
podświetlonej klawiatury na ścianie obok wejścia.
- Odwróćcie wzrok - powiedział. - Kod wejściowy jest ściśle tajny.
- Bierz to, Fido - szepnąłem.
Aida zareagowała od razu; plastykowy czworonóg wypchnął ostre pazury, podskoczył 
wysoko, a potem wspiął się po moim przyodziewku i raniąc mi boleśnie ucho, usadowił się na 
głowie. Oparłem się pokusie krzyknięcia au! i zamarłem w miejscu, by mógł odczytać 
wybijane cyfry. Bramka otworzyła się ze zgrzytem i stworzenie jednym skokiem wróciło na 
ziemię. Kiedy przekroczyliśmy próg, z wejścia dął lekki wiatr, niosący świeży zapach 
wiosny. Tutaj, w podziemiu? Weszliśmy w ciemności po omacku, aż nagle bramka 
zatrzasnęła się ze szczękiem i zapłonęły światła. Znajdowaliśmy się w małej izbie u wylotu 
krętych schodów. Gospodarze natychmiast ruszyli na dół, a my za nimi.
Gdy w końcu dotarliśmy na ostatni stopień, zaczynałem już odczuwać zawroty głowy od tej 

karuzeli. Tu z kolei otwarte drzwi jaśniały od światła. Mrużąc zmęczone oczy, poszedłem za 
tamtymi. Pod gołe niebo, na zagon dojrzewającej kukurydzy. Zaskoczone ptaki rozpierzchły 
się z trzepotem skrzydeł, a coś małego i futerkowego zniknęło pośród łodyg.
Wiedziałem, że to niemożliwe, byśmy się znajdowali pod gołym niebem, zwłaszcza po takiej 
jaskiniowej wędrówce. Musiała to być wobec tego zaiste bezkresna pieczara, zaopatrzona w 
jakieś jaskrawe źródła światła na sklepieniu. Ci ludzie faktycznie byli niezależni od 
powierzchni - nic dziwnego, że nikt o nich nie wiedział.
Niezwyciężony kroczył na czele pochodu wśród łanów kukurydzy, a my za nim. Było gorąco, 
w powietrzu unosił się pył, zmęczenie dalej mnie nie opuszczało - a kilka gatunków 
maleńkich komarów za wszelką cenę próbowało wkłuć mi się do nosa. Kichnąłem, potarłem 
skórę i wpadłem na masywne ciało Niezmordowanego, który nagle przystanął.
- Witaj Domu i Radości z Przetrwania! - wykrzyknął.
- Witaj, witaj, dzielny Obrońco - zareagował czyjś głos.
Słodki i piskliwy głos kobiety.
Podjęliśmy marsz, ja zaś wyszedłem zza pleców wielkiej postaci mojego przewodnika, 
rozcierając nos i siąkając. Mignęła mi kobieta i troje lub czworo dzieci nad motykami. To 
było bardzo szybkie mignięcie, gdyż na mój widok niewiasta krzyknęła.
- Dzień Inwazji!
Wszystko odbyło się niewiarygodnie szybko. Dzieci dały nura na ziemię, kobieta zaś 
chwyciła ciężki pistolet, który miała zawieszony na ściągaczu pod szyją. Wymierzyła i 
zaczęła do nas strzelać.
Wbiliśmy się w pył szybciej niż maluchy. Niezwyciężony krzyczał, gnat pluł ogniem, kule 
świstały mi koło uszu i rozpryskiwały się wśród zbiorów.
- Stój! Nie! To nie Inwazja! Dosyć! Dosyć!
Chyba go w ogóle nie słyszała. Próbowałem odczołgać się przez warstwę gleby, bo 
widziałem, że szarpała za spust coraz mocniej; miała wybałuszone z przerażenia oczy, pod 
którymi dostrzegłem białe zęby zatopione w dolnej wardze. Pozostaliśmy przy życiu jedynie 
dzięki temu, że pistolet mocno kopał, lufa zadzierała się ku niebu i ostatnie pociski ulotniły 
się w zenicie.
Skończyło się równie szybko, jak się zaczęło. Dzieci zniknęły, kobieta zanosiła się 
histerycznym płaczem. Niezmordowany wyrwał mamuśce gnata i klepnął ją w plecy.
- Dobry trening - powiedział Niezwyciężony z uznaniem. -Nieskazitelna to świetna kobieta, 
dobra matka...
- I na szczęście kiepski strzelec - dodałem. -Może nam powiesz, o co tu chodziło?
- O trening. O przetrwanie. Całej masy pokoleń. Galaktykę rozdzierają wojny, naszym celem 
natomiast jest wyłącznie pokój. Utrzymujemy się przy życiu. Tamci się pozabijają, ale my 
przetrwamy!
Zabierał się do bicia piany dla mobilizacji ducha, więc mu przerwałem, nim rozpuści ozór na 
całego.
- Stop! Minuta starczy. Wojny w galaktyce i Krach skończyły się wieki temu. Nie ma więcej 
wojen.
Opuścił zaciśniętą pięść, westchnął i jął trzeć knykciami
po nosie.
- Wiem. Niektórzy z nas wiedzą. Większość nigdy nie stanie w obliczu prawdy - nie może. 
Jesteśmy zanadto szkoleni do przetrwania i do niczego innego. W naszym zaprogramowaniu i 
w naszym życiu nic nas nie przygotowywało na czasy wolne od wojny. Nie zagrożone 
inwazją. Część z nas odbywa spotkania, dyskutujemy, podejmujemy decyzje. Na temat 
przyszłości. Mamy przywódcę - nie śmiem powiedzieć ci więcej!
Przerwał, bo akurat Niezmordowany wrócił w podskokach.
- Nadeszła wiadomość - pora wychodzić. Poszukiwania się rozszerzyły. Jeśli wyruszymy 

teraz, możemy się utrzymać za plecami tropicieli i przedostać na miejsce
zebrania. Szybko!
Przyśpieszyliśmy - i znowu zaczynałem padać z nóg. Dużo łatwiej było schodzić krętymi 
schodami, niż się nimi wspinać. Floyd dostrzegał mój stan fizyczny i gdyby mnie na poły nie 
wyciągnął, to chyba bym w ogóle nie wylazł. Znowu w czarne tunele. Ledwo zdawałem sobie 
sprawę z obecności dwóch przewodników, Floyda i gnającej sylwetki Fida. Przy najbliższym 
postoju sflaczałem pod ścianą. Miałem dosyć; koniec, kropka.
- Zostaniecie tutaj z Niezwyciężonym - zarządził Niezmordowany. - Ktoś po was przyjdzie.
Nasz dozorca również nie chciał odpowiedzieć na pytania w ciągu tych kilku minut czekania.
- Idziemy -rozkazał wreszcie jakiś głos i poszliśmy. Do rozjaśnionej nikłym światłem izby, 
która wydawała się rażąco jaskrawa dla naszych zaadaptowanych do ciemności oczu. Za 
długim stołem siedziało kilku młodych mężczyzn odzianych identycznie jak nasi 
przewodnicy.
- Stańcie tam - zarządził Niezmordowany, a potem dołączył do Niezwyciężonego i usiadł 
obok reszty.
- Nie ma dla nas krzeseł? - spytałem, ale mnie zignorowano. Fido czuł się równie nieswojo, 
wskoczył na stół, zaszczekał i skoczył z powrotem na ziemię, by uniknąć dyszla w nos.
- Milczeć! - zaproponował któryś z mężczyzn. - Czekamy na rozkazy. Jesteśmy na miejscu, 
Alfamega.
Obrócili głowy ku czerwonej skrzynce na stole. Była zrobiona z plastyku i nie miała żadnych 
cech szczególnych prócz kratki na jednej ściance.
- Czy to są dwaj Nieznajomi, o których obecności wspominaliście mi między innymi? - 
zapytało pudło. Głos był płaski, mechaniczny i wydobywał się naturalnie z okultera mowy.
- Ci sami.
- Zwracam się do was, Nieznajomi. Słyszałem, że przyszliście tutaj w poszukiwaniu 
przedmiotu, który wam zabrano.
- Zgadza się, mówiąca skrzynko.
- Jaka jest funkcja tego przedmiotu?
- Sama nam to powiedz; to wyście go ukradli. - Zaczynał mnie drażnić cały ten chłam w stylu 
płaszcza i szpady.
- Twoja postawa jest nie do przyjęcia. Odpowiadaj na moje pytania albo spotka cię kara.
Wziąłem głęboki oddech - i odzyskałem panowanie nad sobą.
- Chętnie ją przyjmę - powiedział wesoło Floyd. Miał tak samo dosyć tych bzdur jak ja.
Nie wiadomo, czym by się wymiana słów skończyła, ponieważ w tym momencie rozległy się 
szybkie kroki i do pokoju wparował wyrostek o dzikich oczach.
- Alarm! Zbliża się patrol!
Tupot kilku stóp dodał nutkę pilności jego ostrzeżeniu. Ale przynajmniej nasi strażnicy byli 
przygotowani na niebezpieczeństwo. W ścianie za nimi otworzyły się drzwi i nastąpił szturm 
do wyjścia. Młodzieniec musiał wiedzieć, co się stanie, i jako ostatni dołączył do tłumu 
wypadającego w bezpieczne miejsce.
Stół blokował przejście. Rzuciłem się za niego w samą porę, aby rąbnąć twarzą w drzwi, 
które akurat się zamykały. Dałem im kopa, ale nie chciały ustąpić. Zerknąłem na milczącą 
skrzynkę.
- Gadaj, Alfamega. Jak się można stąd wydostać? Czerwone pudło zaskrzeczało - po czym 
stanęło w og-a|u. Stopiło się w kałużę plastyku.
- Dziękuję - powiedziałem.
- Jest stąd jakieś wyjście? - spytał Floyd.
- Nie widzę żadnego.
Pośpieszne kroki były tuż za progiem. Nim zdążyłem dokopać się granatu gazowego, do izby 
wpadła gromada mężczyzn z bronią gotową do użycia.

Wszczął się rejwach. Floyd położył trzech pierwszych, ja się uporałem z dwoma następnymi. 
Potem zrobiło się gorąco, bo coraz więcej intruzów wpychało się do środka. Niektórzy mieli 
broń boczną, wszyscy nosili maski ochronne przymocowane do szpiczastych hełmów. Nie 
próbowali do nas strzelać, tylko z upodobaniem tłukli nas czym popadnie.
Dostałem czymś twardym w tył głowy, zatoczyłem się i upadłem. Ostatnią rzeczą, jaką 
widziałem, zanim się na mnie rzucili, był Fido. Wchodził na ścianę niczym pająk, by zniknąć 
w ciemności. W tym momencie dostałem łomot i ogarnął mnie własny, rozkoszny mrok.
- Już ci lepiej, Jim? - spytał odległy głos. Poczułem na czole coś wilgotnego i chłodnego.
- Szbsz... - powiedziałem, bądź coś w tym rodzaju. Mlasnąłem suchymi ustami i rozchyliłem 
powieki. W pole widzenia wpłynęła mgliście twarz Floyda. Zamrugałem i spostrzegłem 
uśmiech na jego obliczu. Przykładał mi do czoła zimną szmatę, jej dotyk był bardzo 
przyjemny.
- Masz fatalną ranę z tyłu głowy - oznajmił. - Mnie nie pobili aż tak ciężko.
Chciałem zapytać „gdzie jesteśmy?", ale uprzytomniłem sobie, że pytanie jest mętne, a 
odpowiedź jasna. Widziałem zakratowane drzwi, które były wystarczającą wskazówką. 
Zabolało, kiedy usiadłem prosto na pryczy. Floyd podał mi plastykowy kubek wody. 
Wyżłopałem do dna i zwróciłem po dolewkę. Z nadzieją klepnąłem się po kieszeniach i 
szwach spodni - ale cała moja tajna broń zniknęła.
- Widziałeś gdzieś ostatnio jakieś psy?
- Dobre sobie!
A więc byłem załatwiony. Rąbnięty w głowę. Uwięziony. Porzucony przez najlepszego 
przyjaciela człowieka. Gdzieś pod ziemią, a zatem moja radioszczęka pewnie też nie do 
użytku. Tylko na wszelki wypadek kłapnąłem głośno zębami i poprosiłem o uwagę. Nie 
odebrałem nawet jednego gwizdu ani trzasku.
- Cóż... mogło być gorzej -powiedział Floyd odpychająco wesolutkim tonem. Już miałem 
przejechać mu się po rodzinie, gdy dostał odpowiedź, na którą zasłużył.
- I będzie. Czeka was śmierć - oznajmił mężczyzna po drugiej stronie kraty. - Na miejscu. 
Jeśli spróbujecie tknąć mnie albo Śmierciobota za moimi plecami. Jasne?
Był siwy, o bezwzględnej twarzy i nosił taki sam mundur wojskowy oraz hełm z iglicą jak 
wszyscy, których tu spotkałem. Jedyną różnicę stanowiła iglica -ta była ze złota i miała 
stylizowane skrzydełka. Przesunął się w bok i po-skazał na złowieszczo wyglądający zbiór 
ruchomego arsenału. Same spluwy, pałki, koła i metalowe szczypce. Chyba do rozdzierania 
gardeł?
Nie miałem zamiaru przekonywać się o tym.
- Za mną - powiedział klawisz, odwracając się i wychodząc. Drzwi celi zazgrzytały i rozwarły 
się na oścież. Wykuśtykaliśmy na zewnątrz i ruszyliśmy za nim w dyskretnej odległości. 
Śmierciobot po turkotał naszym śladem.
Choć korytarz przygnębiał bezbarwnym odcieniem szarości, to przynajmniej było w nim 
jasno. Regularnie mijaliśmy wiszące fotografie w ramkach - najwyraźniej tego samego 
osobnika. Albo kilku nadętych postaci, różniących się jedynie galonami i orderami na 
uniformach maskujących.
Nasz gospodarz skręcił do wejścia oskrzydlonego stalowymi kolumnami. My za nim - zbyt 
dobrze świadomi obecności krwiożerczej machiny, która ze zgrzytem deptała nam po piętach.
- Imponujące - powiedziałem, rozejrzawszy się po ogromnym pomieszczeniu. Podłoga i 
ściany z czarnego marmuru. Wielkie okno wychodzące na obóz wojskowy, przepełniony 
łopoczącymi flagami, maszerującymi oddziałami, rzędami pojazdów opancerzonych. Skoro 
znajdowaliśmy się głęboko pod ziemią, były to oczywiście projekcje - tyle że znakomite. 
Motywy militarne ciągnęły się również na wewnętrznych dekoracjach. Galanteria z granatów, 
doniczki z karabinów maszynowych, draperie ze strzępów starożytnych sztandarów. Co za 
koszmar.

Nie oglądając się za siebie, nasz dozorca pomaszerował dookoła stołu konferencyjnego i 
zasiadł w pojedynczym fotelu z wysokim oparciem. Machnięciem ręki wskazał dwa mniejsze 
fotele na wprost nas.
- Siadajcie - rozkazał. Z tyłu dał się słyszeć szczęk i grzechot, syk ulatniającej się pary. 
Siedliśmy.
Coś musnęło moją łydkę. Zerknąłem pod stół i ujrzałem na swoich nogach wyściełane 
klamry; zafurkotał motor i poczułem mocny zacisk.
Wyrzuciłem ramiona, akurat gdy klamry w poręczach fotela opisały łuk i zamknęły się z 
trzaskiem na pustym powietrzu.
- To nierozsądne - warknął gospodarz. Rozległ się podwójny szczęk koło mojego ucha i 
poczułem, że coś zimnego dźga mnie w kark. Ani chybi lufa. Klamry na oparciu odemknęły 
się z trzaskiem. Westchnąłem i opuściłem ręce. Nie musiałem patrzeć, aby wiedzieć, że Floyd 
został uwięziony w identyczny sposób.
- Wyjdź.
Na rozkaz swego pana ruchoma machina wojenna zagrzechotała i turkocząc wyjechała z izby. 
Doleciał mnie szczęk zamykania się ciężkich wrót.
- Jestem Komendantem - powiedział nasz prześladowca. Rozpierał się w fotelu i ćmił duże 
zielone cygaro.
- To twój stopień czy nazwisko? - spytałem.
- Jedno i drugie - odparł wydmuchując pod sufit kółko niebieskiego dymu. - Uwięziłem was, 
bo nie chcę stać się celem ataku - a poza tym w czasie naszej rozmowy nie chcę mieć tutaj 
innych ludzi lub przedmiotów. - Wcisnął guzik na biurku i spojrzał na tętniące, purpurowe 
światełko. -Teraz podsłuch nam nie grozi.
- Dowiemy się od ciebie, kim jesteście, czym się tutaj zajmujecie i tak dalej? - zapytałem.
- Oczywiście. Jesteśmy Przetrwaliści.
- Słyszałem już gdzieś o waszej gromadzie.
- Niewątpliwie. W ciągu tylu lat od Krachu przewinęło się kilkanaście grup o tej nazwie. 
Tylko my na nią zasługujemy, ponieważ tylko my utrzymujemy się przy życiu.
- Przetrwaliści - odezwał się Floyd i mówił dalej tak, jakby czytał z księgi: - Grupy wierzące 
w nieuchronność nadciągającej wojny i w niezdolność swoich rządów do zapewnienia im 
ochrony. Usunęły się ze społeczeństwa do podziemnych bunkrów zaopatrzonych w żywność, 
wodę, amunicję i zapasy wystarczające do przeżycia wszelkiej katastrofy. Żadna grupa nie 
przetrwała.
- Bardzo dobrze, cytujesz za...?
- Podręcznikiem   Historycznych   Świrusów,   Kultów i Zbawicieli.
- Bardzo  dobrze...  wyjąwszy  tytuł  i  ostatni  wers.
Myśmy przeżyli.
- Nawet aż za dobrze - powiedziałem. -Wojny okresu Krachu dawno minęły i w galaktyce 
panuje pokój.
- Miło mi to słyszeć. Tylko nie powtarzaj tego tutaj
nikomu więcej.
- Dlaczego? Ale niech zgadnę. Chcesz kultywować głupotę swoich ludzi i trzymać ich w 
garści, bo masz w tym interes. Jak długo trwa wojna albo zagrożenie jej wybuchem, ludzie 
pełniący władzę dążą do utrzymania się przy władzy. Którą tutaj oczywiście jesteś ty.
- Wyśmienite podsumowanie, Jim. Choć zdarzają się niezadowoleni ze stanu rzeczy...
- Spotkaliśmy ich. Wyrostki, którzy może nie są zbyt zadowoleni z militarystycznego status 
quo i odwiecznej wojny. Którzy może wolą przyszłość na łonie rodziny. Zakładam, że macie 
tu rodziny?
- Oczywiście, nie zagrożone i bezpieczne w mieszkalnych jaskiniach. Strzeżemy ich i 
chronimy...

- I świetnie się bawisz w żołnierzyka, dominując nad wszystkimi dookoła?
- Twój krytycyzm staje się męczący.
Spojrzał figlarnie na popiół z cygara, po czym wbił je w popielniczkę przed sobą. Coś 
czarnego zakotłowało się na samym skraju mojego pola widzenia, ale nie wykonałem 
najlżejszego ruchu w tym kierunku. Nadszedł czas na pojawienie się Fida.
- Czego więc od nas chcesz? - spytał Floyd.
- Sądziłem, że to jasne. Chcę się dowiedzieć, kim jesteście i co wiecie o nas.
Odbył się szybki ruch spod stołu na mój fotel poza linią wzroku Komendanta. Obiekt musiał 
wdrapać się tylną stroną mojego fotela, gdyż usłyszałem koło ucha szept Aidy.
- Przeprowadziłam analizę głosu rejestracji, którą zrobiłam w trakcie przerwanego zebrania. 
Oczyściłam ją z interferencji głosu okultera i wiem teraz, kim jest mówiący, określający 
siebie jako Alfamega...
- Ja już wiem - powiedziałem.
- Co wiesz? - podjął Komendant. - Co mówisz?
- Przepraszam, że wypowiadam swoje myśli na głos. Wynika z nich, że prowadzisz jakąś 
skomplikowaną grę, słusznie? Zwracałeś się do mnie po imieniu - a nie byliśmy sobie 
przedstawieni. Oczywiście, gdybyś był obecny na zebraniu młodych dysydentów, 
wiedziałbyś, kim jestem. A teraz ja wiem, kim ty jesteś.
Wyszczerzyłem zęby i nim przemówiłem ponownie, kazałem ciszy się przeciągać.
- Komendantem... czy Alfamega... które imię wolisz? Przecież jesteś i tym, i tym, w jednej 
osobie.
ROZDZIAŁ 25
- Mogę cię zabić, i to szybko - powiedział Komendant lodowato łagodnym głosem. Lecz 
jednocześnie gasił i rozgniatał cygaro w nader nerwowy sposób.
- Spokojnie, spokojnie - odparłem. - Skoro jesteś najwyraźniej przy władzy po obu stronach 
tego wewnętrznego konfliktu i sprowadziłeś nas tutaj oczywiście z jakiegoś powodu - to może 
zwyczajnie poinformujesz nas o nim?
Teraz miotał groźne spojrzenia, był wściekły i niebezpieczny. Jak mawiała droga mamuśka - 
dlaczego ciągle wracają jej wspomnienia? - więcej wieprzów złapiesz na miód niż na ocet. 
Łagodna perswazja czyni cuda.
- Proszę, Komendancie -błagałem. -Jesteśmy po twojej stronie, nawet jeśli nikt więcej. Ty 
wiesz dokładnie, co robisz - podczas gdy twoje oddziały nie mają najmniejszego pojęcia, co 
jest grane. Nie tylko masz tutaj władzę, ale wygląda na to, że udało ci się wywołać 
umiarkowaną rewolucję na twoich warunkach. Wykonałeś niewiarygodną pracę, której nikt 
inny nie byłby w stanie wykonać. Możemy ci pomóc - jeśli nam pozwolisz.
Złość ustąpiła. Floyd poszedł za moim przykładem, wyszczerzył się, skinął głową i nic nie 
powiedział. Pokazało się i zapaliło nowe cygaro. Podniosły się kłęby dymu, a palacz pokiwał 
łaskawie głową.
- Masz oczywiście rację, Jim. To wielka odpowiedzialność, nieustanne napięcie. A jestem 
otoczony przez durniów - stulteguloj, kretenoj. Wieki krzyżowania się i ukrywania pod 
ziemią nie przyczyniły się do rozwoju ich mózgów. Dziwne, że ja sam mam tyle inteligencji, 
iż to dostrzegam. Tak bardzo się od nich różnię, jakbym się urodził na innej planecie, jakbym 
pochodził od niepospolitych rodziców.
Gdzieś już to słyszałem. Każdy twardziel, dyktator czy wódz wierzy, że jest ulepiony z 
lepszej gliny.
- Jesteś inny - odezwał się niemal pokornie Floyd. -Wiedziałem o tym od chwili, kiedy cię 
usłyszałem.
Zaiste, czytaliśmy te same podręczniki. Odnosiłem jednak wrażenie, że Floyd zanadto się 
podlizuje. Nie miałem racji.
- Udało ci się to zauważyć? Moim zdaniem różnica jest wyraźna dla przybysza z Zewnątrz. 

Wierz mi, to nie było proste. Początkowo chciałem nawet rozmawiać ze starszymi oficerami, 
powyjaśniać niektóre zagadnienia i podsunąć rozwiązania. Większy kontakt mógłbym 
nawiązać ze ścianą. Młodsi nie są wcale lepsi. Choć jest w nich zapał, trzeba im przyznać. 
Kiedy już to się dzieje, samo przetrwanie nie sprawia zbyt wielkiej radości. Najwyżej 
początkowo, może jest w tym wtedy jakieś wyzwanie. Ale po kilku wiekach przyjemności 
stają się mało treściwe.
- Czy to właśnie zapał młodych nasunął ci myśl o dostarczeniu im przywódcy? - spytałem.
- Z początku - nie. Dostrzegałem jednak, że młodzi tracą szacunek dla starszych. Może tylko 
uczeni cieszyli się jakim takim poważaniem. Z punktu widzenia młodych uczeni sprawiali 
przynajmniej wrażenie, że robią coś nowego i ważnego. Wtedy właśnie wszedłem w rolę 
Alfamegi. Sądzą, że jestem jednym z młodszych naukowców. Buntownikiem, któremu stare 
ideały i utarte ścieżki udaremniają rozwój... i dlatego musi skrzyknąć innych o podobnym 
wieku i umyśle.
- Ręce mi sztywnieją - powiedział z uśmiechem Floyd. -Miałbyś coś przeciw temu, aby mi 
trochę poluzować klamry?
- Miałbym. Macie siedzieć tam, gdzie jesteście.
Sprytny ten nasz nowy znajomek. Całe ciepło ulotniło się w jednej chwili. Tak mocno 
zaciągnął się cygarem, że zaczęło strzelać i sypać iskrami.
- My, Przetrwaliści, obserwujemy wydarzenia bardzo dokładnie - na całej planecie. Za 
pomocą sieci wywiadowczej, zainstalowanej przed przybyciem innych mieszkańców. Stale 
odtąd rozszerzanej i wzmacnianej. Żaden ptak się nie sfajda, żaden owoc nie spadnie z 
dendrona bez naszej wiedzy. Bez mojej wiedzy. Gdyż to ja czuwam nad obserwatorami. 
Spostrzegłem tedy, że mnóstwo energii i pracy poszło na odzyskanie tego artefaktu. Kryje się 
za tym coś bardzo ważnego - i chcę się tego dowiedzieć. Kazałem oddziałowi wykraść go, 
zniszczyć budynek i zatrzeć ślady. Niemożliwością było ich wyśledzenie. A jednak wam się 
to udało. Chcę się również dowiedzieć, jak to zrobiliście. Mówcie zatem -ja słucham.
- Z przyjemnością - odparłem. - Mój obecny tu przyjaciel nie ma pojęcia o artefakcie. Ale ja 
tak. Ja go pierwszy znalazłem, a później wyśledziłem i przyszedłem za nim aż tutaj. Tylko ja 
mogę objaśnić ci jego funkcjonowanie -i pokazać, do jakich niewiarygodnych rzeczy jest 
zdolny.
Jeśli zaprowadzisz mnie do niego, miło mi będzie ci zademonstrować, jak działa.
- Świetnie. Pójdziesz ze mną. Twój kompan zostanie tu jako zakładnik - zgoda, prawda? - 
Wstał i przypiął dużą, dość agresywnie wyglądającą spluwę.
- Oczywiście. Wybacz, Floyd - mruknąłem odwracając twarz do nieszczęśnika. Mrugnąłem 
lewym okiem, tym, którego nasz gospodarz nie mógł widzieć. - Wiem, że poszedłbyś za mną 
i pomagał, gdybyś mógł. Ale nie możesz. Zostań zatem, nic ci się nie stanie. Masz na to 
słowo Jamesa Fido di Griza.
- Nic mi nie będzie. Uważaj na siebie, Jim.
Miałem tylko nadzieję, że ta mieszanina aluzji, cynków i sugestii dotrze, gdzie trzeba. 
Mogłem jedynie trzymać kciuki w myślach i liczyć na cud. Drzwi się rozwarły. Usłyszałem 
za plecami syk, turkot i szczęk, po czym z trzaskiem otworzyły się klamry. Roztarłem 
sztywne ramiona i powoli, ostrożnie wstałem. Śmierciobot spojrzał na mnie złowrogo 
pomarańczowymi ślepiami i machnął osmalonym miotaczem ognia w stronę drzwi. 
Wyszedłem za Komendantem Alfamegą, pozostawiając uwięzionego Floyda w fotelu. Nie na 
długo, jeśli Fido-Aida pojęła moje sugestie.
Kroczyliśmy obok siebie szerokim korytarzem z oprawionymi portretami bohaterów na 
ścianach. Mój przewodnik ciepło się do mnie uśmiechał. Przy tym wyciągał na zmianę 
pistolet z pochwy i wpuszczał go z powrotem.
- Chyba rozumiesz, że jeśli piśniesz choć słowo o treści naszej rozmowy, zostanie z ciebie 
mokra plama?

- Owszem, doskonale zdaję sobie sprawę, dzięki. Absolutne milczenie na ten temat. Tak jest. 
Spojrzę na artefakt i objaśnię jego działanie. Nic poza tym.
Może uśmiechałem się na zewnątrz - ale w duszy popadałem w straszne przygnębienie. 
Ładujesz się w gnój
głębiej niż świnia, Jim. Przygnębiająca myśl - i słuszna. Ale ja naprawdę nie miałem wyboru.
Spacer się przeciągał i ponownie zaczynałem odczuwać zmęczenie. Kiedy skończy się to 
wszystko - o ile się skończy - obiecałem sobie długie wakacje. Głowa do góry, Jim! Myśl 
pozytywnie i przygotuj się do improwizacji.
Rozwarły się ostatnie drzwi i znaleźliśmy się w pomieszczeniu, które musiało być jakimś 
laboratorium. Kompletnym, z tablicami rozdzielczymi, kablami zasilającymi, kipiącymi 
retortami i sędziwymi naukowcami w białych fartuchach. Kiedy pojawił się przywódca, 
nastąpiła cała seria lojalnych łomotów pięści w klatki piersiowe. Oddał honory leniwym 
pacnięciem luźnej pięści. Cofnęli się z respektem, dopuszczając nas do stołu laboratoryjnego. 
Leżał na nim artefakt, obrosły teraz drutami i połączeniami, obstawiony aparaturą badawczą. 
Stuknąłem się w czoło i zachwiałem na nogach.
- Co wyczyniacie z syfatorem, idioci?! - ryknąłem. -Wszyscy zginiemy, jeśli go uruchomicie!
- Nie, nie - to niemożliwe! - zaskrzeczał podstarzały naukowiec. Raptem przymknął jadaczkę 
i spojrzał z przestrachem na Komendanta. Ten się odpłacił szyderczym
uśmiechem.
- Durnie z was. Masz powiedzieć temu z Zewnątrz, coście narozrabiali - rozkazał. - Tylko on 
zna możliwości
tego urządzenia.
- Dzięki ci, dzięki! Oczywiście, jak sobie życzysz. -Pomarszczony odwrócił się do mnie z 
drżącymi rękoma i wyciągnął dygoczący palec. - Prześwietliliśmy go tylko promieniami 
rentgenowskimi i zidentyfikowaliśmy zespół obwodów. Bardzo skomplikowany, jak pan wie. 
Nastąpiła jednakże... - Zaczął się pocić i przewracać oczami z miną nieszczęśnika. - Pewna 
reakcja w czasie badań obwodu.
- Reakcja? Jeśli popełniliście błąd, to świat się już skończył. Pokaż pan.
- Nie, niewielka reakcja. Artefakt po prostu wchłonął elektryczność z naszego obwodu 
testującego. Nie wiedzieliśmy o tym początkowo - ale widząc, co się dzieje, natychmiast 
przerwaliśmy badania.
- I co właściwie zobaczyliście? - zapytał Komendant głosem przypominającym szlifowanie 
stali narzędziowej.
- To, panie. Zobaczyliśmy to. Odskoczyła jakaś pokrywka i odsłoniła się ta wnęka. I 
światełka. To wszystko. Zwykłe światełka...
Zafascynowani pochyliliśmy się do przodu, zaglądając do środka. Tak, była wnęka. A w 
środku cztery małe kropelki światła. Zielona, czerwona, pomarańczowa i biała.
- Jaką rolę spełniają? - zapytał mój inkwizytor, przebierając palcami po kolbie pistoletu.
- Mało ważną - odparłem powstrzymując się od ziewnięcia nad błahością tego wszystkiego. - 
Po prostu obwód testowy testuje obwody waszego obwodu testowego.
Obojętnie wyciągnąłem palec w stronę rozjarzonych lampek i poczułem, że jego spluwa 
wdziera mi się w biodro.
- To jakieś brednie. Prawda, natychmiast, albo nie żyjesz.
Bywają sekundy, które zdają się rozciągać przez czas graniczący z wiecznością. To była jedna 
z takich okazji. Komendant przebijał mnie wzrokiem. Starałem się przybrać minę 
niewiniątka. Naukowcy z rozdziawionymi gębami patrzyli na swego guru. Śmierciobot czekał 
w wejściu i szczękał sam do siebie, sycząc dymem i rozglądając się pewnie za kimś, kogo 
można by ukatrupić. Czas stanął w miejscu i zaczynała nadciągać wieczność.
Otwierało się przede mną bardzo niewiele możliwości.
Na przykład żadna.

- Prawdę mówiąc... - powiedziałem. I zapomniałem języka w gębie. Co ja w końcu mogłem 
powiedzieć, by zrobić wrażenie na tym maniaku? Nagle rozległa się straszna eksplozja i przez 
drzwi wpadły ze szczękiem i grzechotem odłamki Śmierciobota.
Jak możecie sobie wyobrazić, to naprawdę przykuło ogólną uwagę. Tak samo jak głos, który 
zabrzmiał chwilę później.
- Jim... padnij!
Na progu stał Floyd wywijający jakąś bronią. Fido wykonał swoje zadanie i uwolnił go. 
Załatwił Śmierciobota, a teraz podejmował dalsze kroki.
Komendant wyszarpnął z pochwy spluwę i uniósł ją gotową do strzału.
Nie padłem, jak mi przykazano, bo owładnęła mną halucynacyjna chwila szaleństwa. Ostatnio 
za bardzo dawałem sobą pomiatać i poczułem nagle przemożną chęć drobnej zemsty.
Światełka w artefakcie jarzyły się zachęcająco i mój palec wyciągał się ku nim.
Po co?
By dotknąć jednego z kuszących światełek, rzecz jasna. ; Którego?
Co oznaczał który kolor dla starożytnych obcych, konstruktorów tej machiny?
Nie miałem pojęcia.
Ale zielony zawsze kojarzył mi się z „idź".
Zanosząc się histerycznym rechotem, nacisnąłem zielone światełko...
ROZDZIAŁ 26
Na pozór nic się nie stało. Cofnąłem palec i spoglądałem na światełka. Potem na Komendanta 
i jego wyciągniętą spluwę, zastanawiając się, czemu z niej nie korzysta.
Później znowu na niego. Zauważyłem, że się nie porusza. To znaczy, stał w absolutnym 
bezruchu. Jak sparaliżowany. Skamieniały. Zamroczony i odrętwiały.
Jak wszyscy na tej sali. Floyd stał w drzwiach z podniesioną bronią i ustami otwartymi w nie 
kończącym się krzyku. Za nim spostrzegłem, po raz pierwszy, nieruchomego Fida.
Świat był zakrzepłym kadrem filmowym i tylko ja nie znajdowałem się w tej pułapce. 
Otaczali mnie ludzie zatrzymani w trakcie mówienia, chodzenia, poruszania się. Odchyleni ze 
stanu równowagi, z podniesionymi rękoma, rozdziawionymi gębami. Znieruchomiali, mil-
czący - martwi?
Ruszyłem w stronę Komendanta, by uwolnić go od pukawki - palec miał zaciśnięty na 
spuście! Ale z każdym krokiem czułem coraz silniejszy opór powietrza; było coraz twardsze, 
aż miałem wrażenie wbijania się w litą ścianę. Nie mogłem już oddychać - powietrze 
zamieniło się w gęstą ciecz, której nie byłem w stanie wtłoczyć w płuca.
Nagle ogarnął mnie paniczny lęk - po czym równie szybko ustąpił, gdy zrobiłem krok do tyłu. 
Znowu czułem się normalnie. Powietrze było powietrzem, wdychało się je i wydychało 
zupełnie łatwo.
- Puść w ruch mózgownicę, Jim! - krzyknąłem na siebie. Słowa odbiły się głośnym echem w 
zalegającej ciszy. - Coś się dzieje - tylko co? Coś się stało, kiedy dotknąłeś zielonego 
światełka. To się łączy z artefaktem.
Wbiłem w niego wzrok. Opukałem go kostkami dłoni. Szukałem na ślepo natchnienia. 
Przyszło!
- Tachjony! Ten drobiazg emituje tachjony - wiemy o tym, bo przecież dzięki temu 
namierzyła go Aida. Tachjony -jednostki czasu...
Artefakt zaczął działać - włączyłem go przyciskając światełko. Zielone oznacza „idź". 
Dokąd?
Bezruch albo szybkość. Albo ja przyspieszyłem, albo świat zwolnił. Jak mogłem to 
rozróżnić? Z mego punktu widzenia wszystko wydawało się spowolnione i nieruchome. 
Artefakt coś zrobił, stworzył projekcję pola temporalnego lub wstrzymał ruch cząsteczek. 
Albo wywołał zjawisko zastygnięcia otaczającego świata w pojedynczej jednostce czasu. 
Czas stanął wszędzie w polu mojego widzenia -oprócz bezpośredniego sąsiedztwa aparatu. 

Przysunąłem się jeszcze bliżej i poklepałem go.
- Mała, dobra maszynko czasu. Siło napędowa, spowalniaczu, hamulcu, blokado czasu - 
czymkolwiek jesteś. Zgrabna sztuczka. Tylko co mam dalej robić?
Nie chciała odpowiedzieć. Bo też nie oczekiwałem tego od niej. To był teraz mój problem i 
musiałem się zmusić do zastanowienia nad nim bez pośpiechu. Na razie dysponowałem całym 
czasem, jakiego potrzebowałem. Ale w końcu będę musiał coś zrobić. To znaczy, nacisnąć 
pewnie drugi kolorowy guziczek. Albo stać i patrzeć jak oniemiały na aparat, umierając 
spokojnie z głodu, pragnienia bądź z innych przyczyn.
Tylko które światełko?
Zielone było dosyć oczywiste - teraz, po fakcie. A decyzję powziąłem na granicy życia i 
śmierci. Tym razem nie byłem pewny. Sięgnąłem, ale opuściłem rękę. Mając kupę czasu na 
dokonanie wyboru, stałem się panem niezdecydowania. Zielone oznaczało „idź", „włącz", 
„uruchom". Czy czerwone mogło znaczyć „wyłącz", „zatrzymaj"? Kto wie? A co z białym i 
pomarańczowym?
- Jimmy, ciężka sprawa, chłopie. - Powiedziałem to z nadzieją na wesoły ton, ale wyszło 
bardzo ponuro i fatalistycznie. Wyłamywałem sobie ręce z niezdecydowania. Nagle 
przestałem i spojrzałem na dłonie, jakbym miał tam wydrukowaną odpowiedź. Zobaczyłem 
jedynie brud za paznokciami.
- Czeka cię to wcześniej czy później, więc zrób to wcześniej, zanim nerwy zawiodą cię 
kompletnie! - ryknąłem na siebie. Wyciągnąłem palec - i cofnąłem. Wyglądało na to, że 
faktycznie nerwy zawiodły mnie kompletnie.
- Weź się w garść, Jim! - rozkazałem. Sięgnąłem do tyłu, wziąłem się za kołnierz i 
potrząsnąłem sobą najsilniej, jak mogłem.
Nic z tego. A może na chybił trafił? Co za różnica, szansę nie mniejsze niż na loterii. 
Wystawiłem palec i obiecałem sobie, że nacisnę pierwszy z brzegu kolor, kiedy skończę 
wyliczankę.
- Ene, due, like, fake. Złap...
Nigdy się nie dowiedziałem, co miałem złapać, bo przerwało mi echo zbliżających się 
korytarzem kroków.
Echo?
Tutaj, gdzie nic się nie poruszało!
Podskoczyłem unosząc ręce w geście samoobrony. Opuściłem je i czekałem, a kroki dudniły 
coraz głośniej, coraz bliżej drzwi...
Śmignąłem obok zastygłego ciała Floyda.
- Obcy! Potwory! - wysapałem przyhamowując. Chciałem uciec, ale wiedziałem, że nie ma 
ucieczki.
Dwa obrzydliwe, metalowe monstra. Rozwidlone członki, bryłowate czaszki, rozjarzone 
ślepia, szponiaste łapy. Podążały w moją stronę. Zatrzymały się. Sięgnęły...
Nie! Sięgnęły do góry, aby ukręcić sobie łby. Usłyszałem wrzaskliwy rechot i ledwo zdałem 
sobie sprawę, że to ja go wydałem.
Obróciły, ukręciły i podniosły...
Hełmy. Z dużą dozą ciekawości spojrzały na mnie dwie nadzwyczaj ludzkie jadaczki. 
Oddałem im spojrzenia z równym wzruszeniem. Uświadomiłem sobie, że mimo krótkich 
włosów istota po lewej stronie to kobieta. Uśmiechnęła się i przemówiła.
- Wes hal, eltheodige, ac hwa bith thes thinfreond?
Zamrugałem nie kapując ani słowa. Wzruszyłem ramionami i obdarzyłem ich triumfalnym 
moim zdaniem uśmiechem. Drugi przybysz potrząsnął głową.
- Unrihte tide, unrihte elde, to earlich eart thu icome!
- Słuchajcie no - wymamrotałem. Miałem tego po dziurki i pilnie potrzebowałem kilku 
odpowiedzi. - Moglibyście spróbować esperanta? Starego, dobrego, prostego, drugiego języka 

galaktycznego, esperanta?
- Oczywiście - powiedziała ukazując śnieżnobiałe zęby w triumfalnym uśmiechu. - Nazywam 
się Vesta Timetinker. Mój towarzysz to Othred Timetinker.
- Mąż i żona? - spytałem, nie wiadomo dlaczego.
- Nie, rodzeństwo klanowe. A ty - masz jakieś imię?
- No jasne. James di Griz. Ale wszyscy mówią mi Jim.
- Miło mi cię poznać, Jim. Dziękujemy za włączenie temporyzatora. Odbierzemy go teraz od 
ciebie.
Ruszyła w kierunku artefaktu - o którym wiedziałem już, że był temporyzatorem. Ale na tym 
się kończyła moja skromna wiedza. Zasłoniłem go ciałem i powiedziałem:
- Nie.
- Nie? - Dość ładne czoło Vesty pokryło się bruzdami, a twarz Othreda nabrała nagle 
ponurego wyglądu. Obróciłem się lekko, by mieć na niego oko.
- Skoro „nie" brzmi zbyt ostro - powiedziałem - to poprawię się i powiem: zaczekaj 
momencik, jeśli łaska. Może nie dziękowałaś mi przed chwilą za odnalezienie
urządzenia?
- Dziękowałam.
- Skoro je odnalazłem, to znaczy, że zginęło. A odzyskałaś je za moją sprawą. Uważam, że 
jesteś mi winna co
najmniej wyjaśnienie.
- Bardzo nam przykro, ale ujawnianie informacji aborygenom temporalnym jest absolutnie 
zakazane.
Niezbyt to pochlebne, szepnąłem w duchu. Ale byłem na tyle gruboskórny, że to kupiłem.
- Słuchaj, masz przed sobą aborygena, który już wie sporo na ten temat - wyjaśniałem 
ostrożnie. - Obecnie ja posiadam wasz temporyzator, wehikuł do myszkowania w czasie. 
Zdaje się, że wy albo wasi protoplasci nie tylko straciliście nad nim kontrolę, ale sami 
zagubiliście się w czasie i przestrzeni. To fatalne, bo nie wolno wam ujawniać własnych 
działań mieszkańcom ścieżek czasu, które eksplorujecie.
- Skąd... skąd o tym wiesz? - zapytała.
245
Dobra robota, Jim. Może opanowali lingwistykę, ale na pewno brak im wyobraźni i 
umiejętności wnioskowania.
Tak trzymać.
- Kiedy my,  aborygeni,  znaleźliśmy wasz artefakt, myśleliśmy  początkowo,  że jest  to 
konstrukcja  obcych z dalekiej przeszłości, zbudowana przez dawno przypadłych, wymarłych 
przed wiekami obcych. Prawdziwe wyjaśnienie rzecz jasna jest dużo prostsze. Artefakt 
wysłano z przyszłości, ale wskutek awarii wyrwał się spod kontroli. - Teraz po  prostu 
zgadywałem,  ale  ich  zaszokowane miny wskazywały, że szło mi dobrze. - Usterka okazała 
się niezwykle poważna. Wehikuł nieustannie cofał się w czasie aż do zużycia energii. Po 
wyczerpaniu źródeł wewnętrznego zasilania nie mogliście  go zlokalizować. Myśleliście, że 
uległ zniszczeniu. To  dlatego powstała wielka konsternacja, kiedy zasygnalizował swą 
obecność. I wysłano was po niego.
- Ty... ty czytasz myśli? - wyszeptała. Stanowczo skinąłem głową, że tak.
- Nauka telepatii mentalnej jest bardzo zaawansowana w naszej epoce. Jestem wszakże 
pewny, że całokształt wiedzy o naszych zdolnościach psychicznych został usunięty z waszych 
rejestrów w przyszłości. Teraz jednak powstrzymam swój umysł od czytania. Wiem, że 
świadomość jawności własnych myśli przed obcymi jest nadzwyczaj żenująca. - Odwróciłem 
głowę,  stuknąłem się w czoło i znowu popatrzyłem jej w twarz. - Wyłączyłem tę funkcję. 
Teraz możemy się porozumiewać słowami.
Spojrzeli po sobie, miny mieli nadal nieprzytomne.

- Proszę mówić. Od tej pory nie wiem, co myślicie. Tylko dzięki mowie możemy wzajemnie 
poznać nasze
myśli.
- Wiedza o podróżowaniu w czasie jest zakazana -
powiedział Othred.
- Nie do mnie z pretensjami - sami zgubiliście aparat. Zrozumcie, ja już wszystko o nim wiem 
- tak samo jak moi bracia w telepatokinezie, którzy słuchają obecnie moich myśli. Ale 
ślubowaliśmy milczenie! Jeśli chcecie swoją tajemnicę zachować w tajemnicy, pozostanie 
ona tajemnicą. Tyle że musicie nam pomóc w utrzymaniu owej tajemnicy w tajemnicy. 
Rozejrzyjcie się. Widzicie tego wstrętnego osobnika w rogatym hełmie? Zaraz położy mnie 
trupem. A na progu potknęliście się na pewno o szczątki uzbrojonej po zęby śmiercionośnej 
machiny, prawda? Kiwacie głowami - to dobrze. Potwór chciał ukatrupić mnie i mojego 
przyjaciela, ale sam dostał pierwszy. Jak widać, zwykłe wyłączenie temporyzatora i ucieczka 
nie wchodzą w rachubę. Pozostawicie za sobą śmiertelną i zgubną sytuację.
- Co mamy zrobić? - spytała Yesta.
- Przed ponownym uruchomieniem czasu pomożecie uciec mnie i moim kompanom.
- To powinno być możliwe - stwierdził Othred.
- A więc umowa stoi. Dalej, potrzebuję drugiego temporyzatora. Chciałbym go zabrać ze 
sobą.
- Zakazane! Niemożliwe!
- Wysłuchajcie mnie, proszę. Wystarczy mi nie działający temporyzator. Realistyczna 
makieta, która ukryje fakt, że wy i wasz wehikuł byliście tutaj. Kapujecie?
- Nie.
Zaiste, w przyszłości płodzą tępaków. Albo pozbawionych wyobraźni i temu podobnych. 
Zaczerpnąłem głęboko powietrza.
- Uważajcie. Musicie pamiętać, że wszyscy tutejsi uczeni, w aktualnym czasie, wiedzą o 
istnieniu urządzenia podobnego do waszego temporyzatora. Tyle że uważają go za obcy 
artefakt z głębokiej przeszłości. Utwierdźmy ich w tym przekonaniu. Jeśli nam się to uda, nikt 
już nigdy nie
dowie się o was ani o waszym zaginionym skarbie. Niech wasi technicy poszukają jakiejś 
skały sprzed miliona lat i wyrzeźbią z niej coś podobnego. Podamy to za oryginał, tajemnica 
zostanie dotrzymana, honor uratowany, wszystko dobre, co się dobrze kończy.
- Znakomity pomysł - powiedziała Yesta i ze swego pancernego ciucha wyciągnęła mikrofon. 
- Zaraz każę go zbudować. Będzie tu za parę sekund...
- Chwileczkę. Chciałbym prosić o jeszcze jedną drobną przysługę. Duplikat musi mieć 
wbudowane pewne funkcje, by nasi nie nabrali podejrzeń. Jakieś proste urządzenie, które 
ulegnie samozniszczeniu po pierwszym zadziałaniu. Wasi technicy nie będą mieli z tym 
kłopotu,
daję głowę.
Tym razem musiałem ich przekonywać nieco dłużej, ale w końcu niechętnie się zgodzili. 
Duplikat stanowił dokładną kopię oryginału. Wyłonił się przed nami w powietrzu, 
pomrugując światełkami. Othred sięgnął ręką ponad głowę i ściągnął go niżej; kiedy mi go 
podawał, w środku rozlegały
się trzaski.
- Wspaniały - powiedziałem wkładając go pod pachę. - No to w drogę? - Skinęli głowami i 
nacisnęli
hełmy.
Kazałem swoim temporalnym towarzyszom wyłączyć wpierw pole staży na dłoni Floyda, 
abym mógł go rozbroić. Jak u naszego wspólnego wroga, jego palec też zaciskał się na 
spuście. W jakimż to świecie rodzącego się niebezpieczeństwa żyjemy! Wepchnąłem spluwę 

za pasek i kiwnąłem głową na tempotechów.
Muszę to Floydowi oddać - refleks miał fantastyczny. Zakręcił się i skoczył do gardła Othreda 
w tej samej chwili, kiedy odzyskał swobodę ruchów - i zatrzymał się na mój okrzyk.
- To przyjaciele, Floyd. Przestań, chłopie! Szpetne monstra, które nas stąd wyciągną. 
Rozejrzyj się, a zobaczysz, że wszystkich naszych wrogów poraziła niezdolność czynu - 
zostaną w tym stanie, póki nie wyjdziemy. Nie potknij się po drodze o kawałki Śmierciobota. 
Aha, Vesto, mam prośbę. Stuknij swoją czarodziejską różdżką w ten kłębek syntetycznej 
sierści, by mógł się do nas przyłączyć.
- Co się tu dzieje, u licha? - spytał Floyd. Miał zamęt w głowie i mrugając powiekami wytężał 
mózgownicę, aby cokolwiek zrozumieć.
- Należy się nam chyba jakieś wyjaśnienie - oznajmiła Aida, a Fido zaszczekał ze złością.
- Popieram wniosek - dodał Floyd.
- Już niedługo. Zaraz jak stąd wyjdziemy. Bądź tak miły i wyprowadź nas na powierzchnię.
Odwróciłem się, aby podziękować moim temporalnym wybawcom, ale obojga już nie było. 
Nie tylko brakowało im wyobraźni, ale i manier. Znikając cofnęli także staże czasu; znowu 
słyszałem odgłos naszych kroków. Ze zgrozą rzuciłem okiem przez ramię, ale staza należycie 
obejmowała dalej wroga, jak na to wskazywała nieruchoma postać ordynarnego Komendanta 
ze spluwą w dłoni.
- Czas w drogę - powiedziałem. - Nie wiadomo, jak długo te palanty będą tkwiły w jednym 
miejscu. Marsz!
- Żądam wyjaśnień! - krzyknął Floyd w nie najlepszym nastroju.
- Za moment - bąknąłem wymijająco... i stanąłem jak wryty. Bo przez chwilę byłem opętany 
jeszcze bardziej przerażającą myślą. Ta cała zabawa z czasem -jaki miała wpływ na mój 
termin z trucizną! Szukałem po omacku komputera w czaszce pod szyją, ale przepadł 
oczywiście z resztą sprzętu. Ile czasu minęło? Czy trucizna przystąpiła już do dzieła? Czy 
miałem wyciągnąć kopyta..?
Zlany potem i drżący, upuściłem zastępczy temporyzator artefaktowy i wziąłem na ręce 
plastykowego pudla.
- Aido - czy Fido nadaje?
- Oczywiście.
- Jaki mamy czas - to znaczy, który to dzień? Nie, cofam. Połącz się z admirałem. Spytaj go, 
ile czasu mi zostało. Kiedy mija termin. Natychmiast - proszę. Nie zadawaj zbędnych pytań. 
Będzie wiedział, o czym mówisz. Zrób to! Niezwłocznie!
Powiem wam, że czas wlókł się na bardzo niemrawych nogach. Floyd musiał słyszeć rozpacz 
w moim głosie, bo trzymał gębę na kłódkę. Sekunda, minuta - upłynęło subiektywne sto lat, 
nim otrzymałem odpowiedź. To pewnie dzieło Aidy - uzyskała w dodatku znakomite 
połączenie. Ponieważ pierwszym rozmówcą Fida był sam admirał
Stingo.
- Dobrze mieć znowu wiadomość od ciebie, Jim...
- Przestań gadać. Słuchaj. Nie wiem, jaki dzień dzisiaj. Ile czasu do zadziałania trucizny?
- Cóż, Jim. Na twoim miejscu nie martwiłbym się o to...
- Nie jesteś na moim miejscu. Ja się martwię, więc odpowiedz na pytanie albo cię powolutku 
obedrę ze skóry przy pierwszej okazji. A propos zabijania... - Nagle głos mi ugrzązł w gardle.
- Ja nie żartowałem. Groźba śmierci wskutek trucizny nie
istnieje.
- Masz odtrutkę?
- Nie. Ale trzydzieści dni minęło. Przedwczoraj!
- M i n ę ł o! To już nie żyję!
Ale żyłem. Mózg mi trzeszczał, szczękał i próbował wskoczyć z powrotem na właściwy bieg. 
Trzydzieści dni minęło. Nie ma odtrutki. Żyłem. Słyszałem zgrzytanie własnych zębów, kiedy 

to powiedziałem.
- A więc zastrzyk, trucizna - dodałem - ta cała szopka była dęta od początku, tak?
- Niestety, chyba tak. i bardzo przepraszam. Ale musisz zrozumieć, że aż do teraz nie 
wiedziałem o niczym. Tylko jedna osoba znała prawdę - prowodyr operacji.
- Admirał Benbow!
- Obawiam się, że nie do mnie należy ujawnianie szczegółów.
- Nie musisz tego robić - same wychodzą na jaw. Prawnik, który dał mi zastrzyk, działał 
zgodnie z instrukcją. Prawnicy zrobią wszystko, kiedy im dobrze zapłacić. Benbow miał 
władzę i Benbow wymyślił bajeczkę z trucizną, żeby mnie trzymać w karbach.
- Być może, Jim, być może. - Jego głos nawet w czasie transmisji za pośrednictwem 
plastykowego setera cuchnął nieszczerością i lekceważeniem. - Ale nic nie możemy zrobić. 
To już przeszłość. Najlepiej zapomnij o wszystkim. Dobrze?
Skinąłem głową, pomyślałem - i wyszczerzyłem zęby.
- Dobrze, admirale. Puśćmy w niepamięć całą awanturę. Wszystko dobre, co się dobrze 
kończy, a jutro wstaje nowy dzień. Nie ma sprawy.
Na razie, dodałem w duchu, ale nie wypowiedziałem na głos owego krótkiego i ważnego 
suplementu.
- Cieszę się, że rozumiesz, Jim. No to koniec animozji. Puściłem Fida, odwróciłem się, 
radośnie poklepałem Floyda w plecy, a potem schyliłem się po lipny artefakt.
- Wygraliśmy, Floyd. Wygraliśmy. Wszystko ci wyjaśnię po drodze. Z najdrobniejszymi 
detalami. Lecz jak sam widzisz, jesteśmy wolni i posiadamy artefakt. Zadanie wykonane. A 
teraz - prowadź, wierny Fido, jeśli pamiętasz ścieżki wejście-wyjście. Tylko nie spiesz się - 
bo to był naprawdę sądny dzień.
Czułem głód i pragnienie. Ale jeszcze bardziej pragnienie - czego? Zemsty? Nie, zemsta to 
ślepy zaułek. Jeśli nie zemsty - to czego?
Przyszedł czas na mały bilans, na krótki przegląd sytuacji. Jak dziecko dałem się wziąć na 
kant z trucizną. I dlatego, nim zostanie postawiona ostatnia kropka nad i, nim na wieczny 
spoczynek trafi ostatni obcy artefakt, sprawiedliwości stanie się zadość.
Na moich warunkach.
ROZDZIAŁ 27
- Floyd, ponieś to przez chwilę, dobrze? - zapytałem podając mu rzekomy temporyzator. 
Opuściliśmy ostatni rozjaśniony tunel i musieliśmy odtąd polegać na Aidzie i jej znajomości 
drogi. - Odczuwam lekkie zmęczenie.
- Nic dziwnego. Ale musisz zrozumieć - moja cierpliwość właśnie się wyczerpała. Spręż się, 
wygrzeb jeszcze trochę energii i gadaj, co się stało. Czuję zamęt w głowie. Pamiętam, że 
zlikwidowałem Śmierciobota ze spluwy, którą masz za paskiem. Dostałem ją od Fida. Później 
skoczyłem przez drzwi i kazałem ci paść na ziemię. Chciałem rozwalić Komendanta i 
każdego, kto by mi wszedł w drogę.
- Tak to właśnie pamiętam.
Fido zaszczekał i skręcił do kolejnego mrocznego tunelu, jeszcze ciemniejszego. Floyda 
ogarnął niepokój.
- Pamiętam, że nacisnąłem spust - nagle ty trzymasz pukawkę, a nie ja, i obok mnie stoją 
jakieś dwa stwory,
ludzie, roboty, diabli wiedzą. Mrużę oczy i zaglądam do laboratorium. Wszyscy stoją jak 
zamurowani. Nic się nie porusza - kompletna martwota. Oglądam się i widzę, że dwie 
metalowe istoty zniknęły. Czuję, że dostałem pomieszania zmysłów. Toteż byłbym 
zobowiązany, gdybyś zechciał łaskawie - tylko szybko - objaśnić mi to wszystko.
- Sam chciałbym wiedzieć. Widziałem to samo co ty. Nie wiem, co się stało.
- Przecież musisz wiedzieć - rozmawiałeś z nimi!
- Tak? Nie pamiętam. Mam jakąś mgłę przed oczami.

- Jim - nie rób mi tego. Musisz sobie przypomnieć! O czym krzyczałeś do admirała? O jakiejś 
truciźnie i innym admirale?
- Na to odpowiedź jest dość prosta. Pewni ludzie szantażem zmusili mnie do udziału w naszej 
operacji. Powiedzieli, że zażyłem truciznę i zostało mi trzydzieści dni życia, o ile nie dostanę 
odtrutki. Żadnej trucizny nie było -i dlatego nie ma antidotum. Gdy ganialiśmy z kąta w kąt, 
ja bez przerwy łamałem sobie głowę trucizną i liczeniem dni do chwili, kiedy kopnę w 
kalendarz.
Milczał jakiś czas, po czym oznajmił:
- Brzmi dość tragicznie. Jesteś tego pewny?
- Tak. Na dodatek jestem krańcowo wyczerpany, więc bądź łaskaw odłożyć tę rozmowę na 
później. Chciałbym się przez moment skoncentrować nad stawianiem stopy przed stopą.
Chcąc nie chcąc, Floyd musiał na razie ustąpić. Gdyż potrzebowałem kilku chwil na głębokie 
zastanowienie i sklecenie jakiejś sensownej bajeczki dla niego - i dla pozostałych. 
Kuśtykałem ze zmęczenia, ciesząc się, że w tunelach nie napotykamy żadnych przeszkód. Ale 
na wszelki wypadek ściskałem spluwę w garści. Kiedy Fido uruchomił klapę wyjściową i 
ukazał się błękit nieba – westchnąłem z ulgą. Oddałem gnata Floydowi i resztką sił 
wygramoliłem się na powierzchnię. Padłem z jękiem, opierając głowę o pień dendronu.
- Trzymasz spluwę, Floyd? - zagadnąłem. - To zwróć mi ten starożytny artefakt, jeśli łaska. 
Aido, czy jest jakiś transport w drodze?
- Powinien już być. Przetransmitowałam waszą pozycję, gdy tylko opuściliście podziemie i 
mogłam obliczyć współrzędne. Nadciąga pomoc.
I faktycznie - czarna plamka na niebie szybko urosła w szalupę ze starego, dobrego 
Bezlitosnego. Wylądowała z przyprawiającym o zgrozę hukiem. Z czymś mi się to kojarzyło, 
toteż nie zdziwiłem się widokiem kapitana w otwartych drzwiach.
- Moje gratulacje - powiedział wyciągając rękę. - To wielki sukces, Jim.
- Dzięki - odparłem, kiedy o mały włos nie zmiażdżył mi dłoni swym uściskiem. - Tylko 
niech pan nie myśli, że to był chleb z masłem.
- Nigdy! Byłem tam -pamiętasz? Mogę cię uwolnić od tego ciężaru?
- Nie! - wykrzyknąłem i zszokowany usłyszałem ton histerii albo początków obłędu w swoim 
głosie. A niech tam, czemu nie! - Oddam go panu, wraz ze szczegółowym opisem jego 
natury, na spotkaniu.
- Na jakim spotkaniu?
- Które pan zwoła zaraz w Pentagonie. Z udziałem kompletu Stalowych Szczurów. Ostatni 
zjazd rodzinny, że tak powiem. Madonetka wróciła już do swej celi w biurze?
- Powinna. Ale nie chciała opuścić planety przed waszym powrotem.
- Wierna do końca! A więc prócz stada Szczurów chciałbym skrzyknąć także kilku innych 
przyjaciół.
- Przyjaciół? - Tremearne był wyraźnie zmieszany. -Kogo mianowicie?
- No, na przykład tego tłustego samca, opryszka Svinjara. Króla Machmenów. Dalej może 
pan zaprosić Żelaznego Johna i Matę. Siebie też pan zaproś. Uczyni to z nas interesującą 
paczkę.
- Interesującą - owszem! Ale niemożliwą. Żadnemu banicie na tym więziennym globie nie 
wolno przekroczyć progów Pentagonu.
- Naprawdę? A ja myślałem, że nikt inny tylko pan zamierzał stanąć na głowie, aby opróżnić i 
uprzątnąć Liokukae?
- No tak... ale...
- Nadszedł czas, kapitanie. Na spotkaniu zamierzam nie tylko pokazać obcy artefakt i ujawnić 
jego tajemnicę - chcę też opowiedzieć wszystkim, jaki los czeka tę planetę.
- Jaki?
- Jest pan zaproszony na spotkanie. Wtedy się pan

dowie.
- Trudno je będzie zorganizować.
- Tak, wiem. - Pokazałem na Floyda. - Proszę go zapytać o dziwne rzeczy, jakie wydarzyły 
się u Przetrwalistów. Admirał Stingo potwierdzi jego słowa. Jest tu więcej spraw do 
uporządkowania, niż pan myśli. Niech pan zbierze do kupy wszystkie argumenty, skonsultuje 
się z przełożonymi i zaopiekuje się tym. - Podałem artefaktowy artefakt. - I proszę mnie nie 
budzić przed załatwieniem sprawy.
Wdrapałem się mozolnie do ładownika. Pchnąłem do góry oparcia foteli w tylnym rzędzie. 
Wyciągnąłem się i natychmiast zasnąłem.
Następnym doznaniem było delikatne szarpanie mnie za rękę przez Floyda.
- Jesteśmy już w Pentagonie. Zebranie odbędzie się zgodnie z twoimi życzeniami. 
Zamówiłem ci śniadanie i czystą odzież. Będą gotowe razem z tobą.
Prysznic zionął ciepłą wodą i gorącym powietrzem. Sterczałem pod nim o wiele za długo. Ale 
czynił cuda nie tylko z moim samopoczuciem - z obolałymi mięśniami także. Nie spieszyło 
mi się. Zorganizowali spotkanie - na moich warunkach - jedynie dlatego, że nie mieli wyboru. 
Kazaliby mi się wypchać, gdyby mogli. Ale badający artefakt laboranci znaleźli figę z 
makiem. Floyd opowiedział im pewnie swoją pogmatwaną wersję zdarzeń o tym, co się 
działo, jak wpadł do pracowni z gnatem w ręku. Niesamowicie pogmatwaną. Wyciągnęli w 
końcu wniosek, że jeśli chcą poznać wypadki w podziemnym laboratorium, muszą mnie 
skłonić do puszczenia farby. Mając tyle sukcesów w prawdomówności, sądzili zapewne, że 
potrafią zrobić ze mną, co im się podoba.
- No dobra, Jim - powiedziałem do swego roześmianego i ulizanego odbicia w lustrze, 
przyczesując dokładnie włosy. - Dajmy im to, na czym im tak zależy.
Za przewodnika miałem Floyda. Przytupywał do taktu ze mną w labiryncie korytarzy do 
samej sali konferencyjnej.
- Cześć, kochani! - zawołałem radośnie na powitanie dalekim od przychylności twarzom.
Jedynie Madonetka oddała mi uśmiech i zamachała na próbę ręką. Admirał Stingo był 
poważny, Tremearne -zamknięty w sobie, tak samo jak Mata. Floyd miał zgnębioną minę - 
ale mrugnął do mnie, kiedy posłałem mu szybkie spojrzenie. Żelazny John i Svinjar siedzieli 
przykuci do krzeseł, inaczej by mnie zatłukli na miejscu. A tak zostało
im tylko napinanie muskułów, że mało im gały nie wyskoczyły z morderczej wściekłości. Z 
rozkoszą patrzyłem na obandażowaną czaszkę i rękę na temblaku mojego rudego przyjaciela. 
Pradawny artefakt leżał przed nimi na stole. Poszedłem i usiadłem obok na krawędzi blatu.
- Opowiedz nam o nim - powiedział z dozą rozsądku i przyjaźni admirał Stingo.
- Jeszcze nie teraz, admirale. Rozumiem, że waszym technikom nie udało się go 
rozpracować?
- Stwierdzili, że ma ponad milion lat. To wszystko.
- Niedużo tego. Najpierw jednak chciałbym przedstawić parę osób. Ten potłuczony jegomość 
o rudym puchu to Żelazny John. Przywódca kultu, który zamierzacie teraz zlikwidować. 
Możecie go odesłać na leczenie do zakładu dla obłąkanych morderców. Razem z tłuściochem, 
który rozwala się obok niego. Są tutaj, bo chciałem wam pokazać, do czego wasza polityka 
dobrodusznej nieinterwencji doprowadziła mieszkańców tego galaktycznego śmietnika.
Wyszczerzyłem zęby i czekałem, aż ustaną złorzeczenia i plucie. Następnie z sympatią 
pokiwałem głową nad tą szkodliwą dla zdrowia parką.
- Czy ktoś z obecnych chciałby żyć w tego rodzaju społeczeństwie, na jakie narażacie 
niewinnych i bezbronnych mieszkańców Liokukae? Trzeba powołać komitet. Stworzyć plany 
oswobodzenia z niewoli kobiet i dzieci. Przekonacie się, że Mata może udzielić wam kilku 
dobrych rad w tej dziedzinie. Niektórych mężczyzn na planecie lepiej przesłuchiwać 
oddzielnie. Jednemu czy drugiemu zapewne podoba się ich świat takim, jakim jest. Reszta 
zasługuje na lepszy los. Ale to dotyczy przyszłości. Najpierw rzućmy światło na przeszłość. 

Daję głowę, że członkowie mojej kapeli boleją nad rozpadem Stalowych Szczurów. Daliśmy 
ostatni występ, zaśpiewaliśmy ostatnią pieśń. Sprawiliśmy
się całkiem nieźle jak na zgraję amatorów. Młodociany kryminalista, admirał, spec od walk 
na gołe pięści oraz... kim jesteś naprawdę, Madonetko? Tylko nie mydlij mi znowu oczu jakąś 
wyimaginowaną pracą urzędniczą. To nie w twoim stylu. Wszyscy otworzyli dusze - na co 
czekasz? Wyprostowała się marszcząc brwi - a potem się uśmiechnęła.
- Zasługujesz na prawdę, Jim. Moje biuro faktycznie istnieje. Tyle że w Galaksia 
Universitato, wykładam w katedrze archeologii. Uniwersytet wyłożył tyle pieniędzy, że 
nalegał na swego reprezentanta.
- Cieszę się, że to ty nim zostałaś, pani profesorko. Współpraca z tobą to pasmo uciech. - 
Posłałem jej całusa. Skradła go z powietrza i oddmuchnęła z powrotem.
- Nie wiedziałem o tym! - żachnął się admirał Stingo. -Zdaje się, że w tak zwanej operacji 
odzyskiwania artefaktu istnieją nieznane poziomy tajności i fałszu. Im więcej się dowiaduję - 
tym bardziej mi to cuchnie. I tym wyraźniej odciska się na tym pieczęć Śmierdziela Benbowa.
- To poufny przydomek i będzie skreślony z protokołu - zazgrzytał obrzydliwie znajomy głos 
od strony gwałtownie otwieranych drzwi. - Gry i zabawy się skończyły. Siadaj, di Griz. Ja tu 
teraz dowodzę.
- Jak ja żyję i oddycham! - Przepełniony radością odwróciłem się przed wiecznie skrzywioną 
gębę admirała Benbowa. - To chyba zbyt piękne, aby było prawdziwe. Stary truciciel 
osobiście - we własnej osobie.
- Przymknij się. To rozkaz. Stingiem zatrzęsło.
- Benbow, ty sukinsynu - kombinujesz za moimi plecami? Są jeszcze sprawy, o których ja 
nawet nie wiem?
- Dużo więcej. Ale twoje zapotrzebowanie na wiedzę sięga dużo niżej wtajemniczonej 
hierarchii dowodzenia. Weź więc przykład z tego grandziarza i przymknij się.
- Koniec z pańskimi rozkazami, Benbow - wtrąciłem. Z pewną niechęcią, bo nic mnie tak nie 
rajcuje, jak widok dwóch admirałów skaczących sobie do gardła. Ale szkoda było czasu na 
igraszki. Najpierw obowiązki. -Teraz powiedz mi pan prawdę dla odmiany. Czy to pan wpadł 
na pomysł, aby mi podać lipną trzydziestodniową truciznę?
- Oczywiście. Umiem postępować z kryminalistami. Żadnego zaufania, sam strach. I 
absolutna kontrola. -Krokodyle wargi wykrzywiły się w lodowatym uśmiechu. 
-Zademonstruję ci, jak to działa.
Strzelił z palców i do sali wpadł pomocnik ze znajomym zawiniątkiem. Admirał podniósł 
pakunek i żmijowaty uśmiech zrobił się jeszcze szerszy.
- Nie sądziłeś chyba, że pozwolę ci z tym prysnąć, co?
To była paczka z trzema milionami kredytek, którą wysłałem pod opiekę do profesora Van 
Divera. Moje honorarium za narażanie życia, dobrze zasłużona nagroda. Teraz w rękach 
wroga. Nie tylko miałem to gdzieś - nie posiadałem się z radości.
- Serdeczne dzięki, admirale - zarechotałem. - Krąg się zatoczył, koło zamknęło. Zabawa 
skończona, artefakt odzyskany. Ostatnia pieśń przebrzmiała. Dziękuję, dziękuję...
- Nie rżnij wesołka, di Griz - bo wpadłeś w gówno po same uszy. Nie dasz gardła za 
obrabowanie Mennicy, ale czeka cię zasłużone więzienie. Honorarium, które wydarłeś 
uniwerkowi, wróci teraz do niego. Razem z artefaktem...
- Aha, przypomnieliśmy sobie nareszcie. Nie chce pan wiedzieć, czym on jest, jak działa?
- Nie. Nie moja działka. Niech się uniwerek o to martwi. Od początku byłem przeciw całej 
awanturze. Już
po wszystkim i odtąd życie będzie się toczyć tak jak przedtem.
- Na tej nikczemnej planecie również?
- Oczywiście. Nie pozwolimy żadnym filantropom sabotować zdrowych rządów prawa.
- Admirale - zaiste, podziwiam pana - odparłem wstając i zwracając się do zasłuchanej 

publiczności. -Słyszysz, Żelazny Johnie? Możesz wracać do starych obowiązków na dnie 
jeziora, gdy już podleczysz stare kości. Svinjar, czekamy na nowe trupy i bezeceństwa z 
twojej strony. Wróci prawo i porządek - na warunkach admirała Benbowa.
- Aresztować tego człowieka! - rozkazał. Dwóch uzbrojonych agentów wpadło do pokoju i 
skręciło w moją stronę.
- Pójdę grzecznie - poinformowałem. Wykonałem półobrót i dotknąłem artefaktu, tak jak 
mnie poinstruowano. - Ale sam.
Zapadła taka cisza, że mogłem usłyszeć spadający włos. Ale rzecz jasna żaden włos nie mógł 
spaść.
Nic nie mogło się poruszyć, nic się nie poruszało. Dopiero po dłuższej chwili.
Poza mną, ma się rozumieć. Podreptałem na drugi koniec sali nucąc „Nie ma kary zbyt 
okrutnej dla nieprzyjaciela". Uwolniłem admirała od mego ciężko zarobionego honorarium, 
śmiejąc się dobrotliwie w tę jego wściekłą i zastygłą buźkę. Masz tak sterczeć dłuższą chwilę. 
Odwróciłem się i pomachałem ręką posągowemu audytorium.
- Z tego wszystkiego najlepsza była praca ze Stalowymi Szczurami. Dziękuję, kochani. Panu 
też, kapitanie Tremearne. Szczerze mówiąc - nie tylko dziękuję panu - ale chciałbym również 
prosić o niewielką pomoc.
Z tymi słowy podszedłem i dotknąłem ręki kapitana. Zamknąłem go w polu odpornym na 
staże czasu, które mnie otaczało.
- W czym mam ci pomóc? - Przeciągnął wzrokiem po nieruchomej scenerii i dodał ze 
zdziwieniem: - Co się dzieje?
- To co widać. Nikt nie jest ranny, ale nikt się nie poruszy przez dłuższą chwilę. Staza czasu. 
Kiedy ją opuszczą, nie będą wiedzieć, że w niej byli.
- To samo spotkało Floyda?
- Żebyś pan wiedział.
- Co?
- Podróżnicy w czasie. Obcy artefakt nie jest wcale obcy - to tylko konstrukcja ludzi z 
odległej przyszłości, wysłana wstecz i zagubiona w czasie. Ślubowałem nikomu nie mówić. 
Uczynię ten jeden wyjątek, bo potrzebuję pańskiej pomocy.
- W czym?
- W wydostaniu stąd pana i mnie, byśmy mogli przystąpić do porządków na tej zgniłej 
planecie. To nasz obowiązek. Dopiero co przybył admirał Benbow, jak pan widział, więc na 
orbicie krąży teraz statek międzygwiezdny. Porwiemy z panem jakiś transport i skoczymy na 
górę. Kiedy tam przyfruniemy, wykorzysta pan swój stopień, spryt i gwałtowne maniery do 
tego, byśmy mogli wejść na pokład i prysnąć z Liokukae. Po powrocie na łono cywilizacji 
nadamy wielki rozgłos łajdactwom, jakie czynią ludzie na tej planecie. Będzie skandal i 
posypią się głowy.
- Moja pierwsza. Trybunał wojskowy, murowana degradacja i stuprocentowe dożywocie.
- Nie powinno być tak źle. Jeśli przeciągniemy siły światła na naszą stronę, to siły ciemności 
nie zdołają pana tknąć.
- Trzeba czasu...
- Kapitanie - przeszedłem do konkretów. - Tego akurat nam nie brakuje! Jest go dobre sześć 
miesięcy. Tyle potrwa staza. Nie będą wiedzieć, nie będą świadomi upływu choćby jednej 
sekundy. Cóż to będzie za panika, kiedy odkryją tyle zmian wokół siebie w trakcie drzemki. 
Po moim wyjściu staza scali się samoczynnie, nieprzenikalna, nieprzepuszczalna. Zanim 
ustąpi, kampania na rzecz reform odniesie sukces i więzienna planeta będzie już tylko złym 
snem.
- A ja w cywilu, bez pracy, emerytury - jak się mogę spodziewać.
- I niejeden człowiek zazna pełni życia i szczęścia, zamiast ginąć lub żyć w pogardzie. Poza 
tym armia to nie miejsce dla dorosłego mężczyzny. Z milionem kredytek w banku może pan 

kupować prawników, używać życia, zapomnieć o przeszłości.
- Z jakim milionem?
- Łapówką, którą zamierzam wpłacić na pańskie za-szyfrowane konto, abyś pan na tym nie 
stracił. Zamachał mi pięścią przed nosem.
- Kanciarz z ciebie, di Griz! Myślisz, że się zniżę do twojego przestępczego, kanciarskiego 
poziomu?
- Nie. Ale może pan zostać prezesem fundacji „Ratujmy Liokukae", założonej przez 
anonimowego dobroczyńcę.
Spiorunował mnie wzrokiem i otworzył usta, aby zaprotestować. Powstrzymał się jednak i 
parsknął śmiechem.
- Jim - nie poznaję cię! Co, u licha - zgoda! Ale na moich warunkach, rozumiesz?
- Zrozumiałem. Podaj mi pan tylko adres na kopertę z czekiem.
- Dobrze. Na razie poszukamy ci jakiegoś munduru, a później sfabrykuję kilka zamówień 
spedycyjnych. Czuję, że polubię życie cywila.
- Polubi pan, polubi. Idziemy?
Poszliśmy. Krok w krok w nader wojskowym stylu. Maszerując ku przyszłości, ku lepszej, 
jaśniejszej przyszłości.
Blues zaśpiewany. Strona odwrócona, rozdział zakończony. Tremearne wykona dobrą robotę 
i uprzątnie ten okropny świat. Ja się sprawię równie dobrze, zmykając chyłkiem w szczeliny 
społeczeństwa.