02 Stosowanie przepisów prawa dotyczących ochrony osób

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zdzisław Wanat

Stosowanie przepisów prawa dotyczących ochrony osób
i mienia 515[01].O1.O2

Poradnik dla ucznia

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr Ewa Słowikowska

mgr Zenon Pietkiewicz

Opracowanie redakcyjne:

mgr Zdzisław Wanata

Konsultacja:

dr inż. Krzysztof Symela

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 515[01].O1.02,
„Stosowanie przepisów prawa dotyczących ochrony osób i mienia” zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik ochrony fizycznej osób i mienia.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Podstawowe pojęcia z zakresu podstaw prawnych wykonywania zadań
ochrony osób i mienia

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Rola administracji państwowej i samorządowej w zapewnieniu

bezpieczeństwa i porządku publicznego

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Zasady prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony

osób i mienia

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Wymagania kwalifikacyjne dla pracowników ochrony

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Uprawnienia pracowników ochrony w ochronie osób i mienia

z uwzględnieniem środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni
palnej

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Odpowiedzialność karna pracownika ochrony

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Zakres tryb sprawdzania przez Policję nadzoru nad specjalistycznymi

uzbrojonymi formacjami ochronnymi (SUFO)

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

w zakresie posługiwania się pojęciami dotyczącymi postaw prawnych wykonywania zadań
ochrony osób i mienia. W poradniku znajdziesz:
–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module

515[01].O1

Podstawy funkcjonowania i rozwoju

pracownika ochrony

515[01].O1.01

Stosowanie przepisów prawa

obowiązujących

w Polsce

i Unii Europejskiej

515[01].O1.02

Stosowanie przepisów

prawa dotyczących

ochrony osób

i mienia

515[01].O1.03

Nawiązywanie kontaktów

społecznych

515[01].O1.04

Stosowanie zasad organizacji

i zarządzania

przedsiębiorstwem

515[01].O1.07

Stosowanie technik

samoobrony

515[01].O1.05

Prowadzenie działalności

gospodarczej

515[01].O1.06

Udzielanie pierwszej

pomocy poszkodowanym

515[01].O1.08

Posługiwanie się językiem

angielskim zawodowym

515[01].O1.09

Stosowanie technologii

informacyjnych

w działalności zawodowej

515[01].O1.10

Kreowanie wizerunku

przedsiębiorstwa

wiadczącego usługi ochrony

osób i mienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z komputera w zakresie podstawowym,

−

analizować teksty źródłowe aktów prawnych,

−

zastosować w praktyce obowiązujące przepisy prawa,

−

komunikować się z otoczeniem,

−

uczestniczyć w procesie uczenia się przez całe życie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

wyjaśnić podstawowe pojęcia prawne z zakresu ochrony osób i mienia,

−

scharakteryzować organizację administracji państwowej i samorządowej,

−

określić rolę administracji samorządowej i państwowej w zapewnieniu bezpieczeństwa
i porządku publicznego,

−

zinterpretować treści poszczególnych przepisów wykonawczych ustawy o ochronie osób
i mienia,

−

określić zasady sporządzania i zatwierdzania planów ochrony jednostki,

−

określić zakres działań i sposób prowadzenia dokumentacji ochronnej, uzbrojenia,
wyposażenia i umundurowania jednostek ochrony,

−

określić zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
i mienia,

−

określić wymagania kwalifikacyjne pracowników ochrony,

−

scharakteryzować warunki odpowiedzialności karnej pracownika ochrony,

−

określić uprawnienia pracowników ochrony osób i mienia w zakresie użycia środków
przymusu bezpośredniego oraz broni palnej,

−

określić zasady współpracy jednostek ochrony z innymi instytucjami powołanymi do
zapewnienia bezpieczeństwa osób i mienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawowe pojęcia z zakresu podstaw prawnych

wykonywania zadań ochrony osób i mienia

4.1.1. Materiał nauczania

Podstawowe pojęcia z zakresu ochrony osób i mienia

Jak każdy akt normatywny rangi ustawy, ustawa o ochronie osób i mienia, dla

właściwego zrozumienia całości treści ustawy, wprowadza wiele właściwych dla siebie
wyrażeń ustawowych wymagających wyjaśnienia. Ma ona ważne znaczenie dla praktyki
podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia.
Podanie wykładni autentycznej dotyczącej wyrażeń ustawowych, stanowi jednocześnie
definicje ustawowe posiadające wiążący charakter. Ustawodawca podając wykładnię
zastosowanych w ustawie określeń, terminów czy pojęć stwierdza, że użyte w ustawie
określenia oznaczają:
a) Kierownik jednostki – osobę lub organ przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej,

uprawniony zgodnie z przepisami prawa, statutem, umową do zarządzania nią; za
kierownika jednostki uważa się również likwidatora lub syndyka;

b) Licencja – zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia

w zakresie wymaganym ustawą;

c) Obszar podlegający obowiązkowej ochronie – obszar określony przez ministrów,

kierowników urzędów centralnych i wojewodów, wydzielony i odpowiednio
oznakowany;

d) Ochrona osób – działanie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia

i nietykalności osobistej;

e) Ochrona mienia – działanie zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom, a także

przeciwdziałające powstaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające
do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony;

f) Pracownik ochrony – osobę posiadającą licencję pracownika ochrony fizycznej lub

licencję pracownika zabezpieczenia technicznego i wykonującą zadania ochrony
w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał
koncesję na prowadzenie działalności w zakresie osób i mienia, lub osobę wykonującą
zadania ochrony w zakresie niewymagającym licencji;

g) Specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne-wewnętrzne służby ochrony oraz

przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia, posiadających pozwolenie na broń na okaziciela,
wydane na podstawie odrębnych przepisów;

h) Wewnętrzne służby ochrony – uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników

przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych, powołane do ich ochrony.

Pomimo, że podane wyżej definicje wydawać się mogą w pełni zrozumiałymi, istnieje

jednak potrzeba dokładniejszego sprecyzowania niektórych z nich.

Z definicji np. kierownik jednostki wynika, że może nim być zarówno osoba fizyczna, jak

też organ kolegialny w postaci zarządu. O powyższym decydować będzie pozycja prawna oraz
zakres kompetencji danego organu. W określonych wypadkach kierownikiem jednostki, (co
wynika również z definicji) jest likwidator ora syndyk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawodawca pojęcie ochrony używa w bardzo szerokim znaczeniu stanowiąc, że ochrona
osób i mienia realizowana jest drogą określonych czynności w dwóch zasadniczych formach,
a mianowicie:
Bezpośredniej ochrony fizycznej: stałej lub doraźnej
Stała ochrona polega na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych
i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych.
Doraźna

ochrona

polegającej

konwojowaniu

wartości

pieniężnych

oraz

innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych.
Zabezpieczenia technicznego polegającego na:

−

montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych sygnalizujących zagrożenia
chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscu ich
zainstalowania,

−

montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji,
konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania.

Podmiotami realizacji bezpośredniej formy ochrony fizycznej, zarówno stałej jak i doraźnej
obszarów, obiektów i urządzeń objętych dobrowolną ochroną w ramach wymienionych form
działań ochronnych są:

−

licencjonowani i nie licencjonowani pracownicy ochrony fizycznej,

−

licencjonowani pracownicy zabezpieczenia technicznego,

−

koncesjonowane przedsiębiorstwa ochrony fizycznej,

−

wewnętrzne służby ochrony,

−

nie koncesjonowane przedsiębiorstwa zabezpieczeń technicznych.

W przypadku natomiast obszarów, obiektów i urządzeń objętych obowiązkową ochroną
zarówno w zakresie ochrony fizycznej jak tez zabezpieczenia technicznego są:

−

wewnętrzne służby ochrony,

−

specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne działające w ramach koncesjonowanych
przedsiębiorstw ochrony fizycznej,

−

koncesjonowane przedsiębiorstwa zabezpieczeń technicznych,

−

licencjonowani pracownicy ochrony fizycznej,

−

licencjonowani pracownicy zabezpieczenia technicznego.

Zasady i tryb tworzenia wewnętrznych służb ochrony

Wewnętrzne służby ochrony oznaczają uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników

przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych, powołane przez nich do ich ochrony.
Z powyższego wynika, iż służby te mogą być powoływane we wszystkich przedsiębiorstwach
produkcyjnych oraz zakładach usługowych, handlowych, do których odnosić się może
określenie „przedsiębiorstwa” jak też i w innych instytucjach, do których odnosi się termin
„jednostek organizacyjnych”, a więc związkach, korporacjach, i zakładach użyteczności
publicznej. Powoływanie wewnętrznych służb ochrony oparte jest o podstawowe zasady
przewidziane w ustawie, stwierdzające, iż:

−

służby te tworzone są dla ochrony obszarów, obiektów i urządzeń zarządzanych przez
wspomnianych przedsiębiorców lub kierowników jednostek organizacyjnych,

−

wewnętrzne służby ochrony podlegają kierownikowi jednostki lub osobie pisemnie przez
niego upoważnionej, bezpośrednio podporządkowanej temu kierownikowi.

−

nazwę wewnętrznej służby ochrony tworzy kierownik jednostki na terenie, której służba ta
działa uwzględniając jednocześnie charakter produkcji bądź rodzaj działalności jednostki,
albo nazwę chronionego obszaru, obiektu lub urządzenia. Nazwa taka rozpoczyna się od

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wyrazu Straż lub Służba. Tryb tworzenia wewnętrznych służb ochrony podzielić można na
dwa etapy.

Pierwszy z nich to etap tworzenia wewnętrznych służb ochrony w obiektach:

−

ujętych w ewidencji obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej
ochronie znajdujących się na terenie województwa, prowadzonej przez wojewodów.

Drugi natomiast dotyczy obiektów:

−

nieujętych w ewidencji wojewodów, na wniosek kierowników tych jednostek,
uzasadniony ważnym interesem gospodarczym lub publicznym w oparciu o zezwolenie
właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, wydanego w drodze decyzji
administracyjnej.

Pierwszy przypadek procesu tworzenia wewnętrznej służby ochrony wyróżnia następujące
etapy:
1)

umieszczenie obszarów, obiektów lub urządzeń znajdujących się na terenie województwa
w poufnej ewidencji prowadzonej przez wojewodów,

sporządzenie planu ochrony obszaru, obiektu lub urządzenia podlegającego
obowiązkowej ochronie i uzgodnienie go z właściwym terytorialnie komendantem
wojewódzkim Policji,

powołanie wewnętrznej służby ochrony przez kierownika jednostki bezpośrednio
zarządzającego obszarami, obiektami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej
ochronie, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia uzgodnienia planu ochrony,

sprawdzenie i potwierdzenie powołania wewnętrznej służby ochrony przez komisję
powołaną przez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji,

W drugim etapie tryb powołania wewnętrznej służby ochrony przedstawia się następująco:

−

skierowanie do właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji

wniosku

o utworzenie wewnętrznej służby ochrony przez uprawnionego kierownika jednostki
z jednoczesnym dołączeniem do wniosku planu ochrony jednostki uwzględniającym
informacje zawarte w art. 7 ust. 2 ustawy.

−

wydanie zezwolenia na utworzenie wewnętrznej służby ochrony przez właściwego
terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji,

−

powołanie wewnętrznej służby ochrony przez uprawnionego do tego kierownika jednostki
w czasie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia wydania zezwolenia,

−

sprawdzenie i potwierdzenie powołania wewnętrznej służby ochrony przez komisję
powołaną przez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
Potwierdzeniem powołania wewnętrznej służby ochrony jest protokół sporządzony przez

komisję. Protokół podpisują wszyscy członkowie komisji powołanej przez właściwego
terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. Komisja składa się z przedstawiciela organu
powołującego, jako przewodniczącego oraz dwóch osób wyznaczonych przez kierownika
jednostki, jako jej członków. Reasumując należy stwierdzić, że specjalistyczne uzbrojone
formacje ochronne tworzyć można w dwojaki sposób, a mianowicie:

−

przez przedsiębiorców lub jednostkę organizacyjną w formie wewnętrznej służby ochrony,

−

przez przedsiębiorcę, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności

gospodarczej

w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz posiada pozwolenie na broń na okaziciela,
wydane na podstawie odrębnych przepisów.

Struktura organizacyjna Wewnętrznych Służb Ochrony

Strukturę organizacyjną wewnętrznych służb ochrony, w zależności od rodzaju

i wielkości jednostki mogą tworzyć:
a)

oddziały,

pododdziały,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

samodzielne posterunki,

W zależności od składu struktury organizacyjnej w wewnętrznych służbach ochrony można
tworzyć następujące stanowiska służbowe:
a)

szef ochrony,

zastępca szefa ochrony,

dowódca zmiany,

starszy wartownik – konwojent,

wartownik – konwojent,

młodszy wartownik – konwojent.

Zakres działania wewnętrznych służb ochrony

Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt. 1-4 ustawy o ochronie osób i mienia, wewnętrzne służby

ochrony jako uzbrojone i jednolicie umundurowane zespoły pracowników, przedsiębiorców
lub jednostek organizacyjnych w szczególności:
1)

zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obszarów obiektów,

zapewniają ochronę ważnych urządzeń jednostki, znajdujących się poza granicami
chronionych obszarów i obiektów,

konwojują mienie jednostki,

wykonują inne zadania wynikające z planu ochrony jednostki.

Do zakresu ich działania należy ponadto:

−

zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w granicach chronionych obszarów
i obiektów,

−

ochrona obiektów, pomieszczeń i urządzeń jednostki przed dostępem do nich osób
nieuprawnionych,

−

ochrona mienia jednostki przed kradzieżą, zniszczeniem i uszkodzeniem,

−

konwojowanie mienia jednostki,

−

zapobieganie zakłóceniom porządku na terenie jednostki oraz powiadamianie kierownika
jednostki o zdarzeniach powodujących naruszenie porządku,

−

ujawnianie faktów dewastacji mienia jednostki,

−

niezwłoczne powiadamianie organów ścigania o czynach przestępnych zaistniałych na
terenie jednostki i zabezpieczanie miejsca ich popełnienia do czasu przybycia organów
ś

cigania.

Art. 8 ust. 2 ustawy, rozszerza zakres wykonywania zadań ochronnych wspomnianych

służb dopuszczając możliwość wykonywania przez nie usług w zakresie ochrony osób
i mienia pod warunkiem jednak uzyskanie przez nie koncesji określającej zakres oraz formy
prowadzenia tych usług. W zakresie ochrony osób i mienia ustawa nakłada na wewnętrzne
służby ochrony obowiązek współpracy z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej,
obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi).

Do zakresu działania szefa ochrony należy:

−

opracowanie planu ochrony i innej dokumentacji ochronnej,

−

organizowanie ochrony jednostki,

−

planowanie zadań dla podległych pracowników ochrony,

−

kierowanie oddziałem,

−

sprawowanie nadzoru i kontroli nad wykonywaniem zadań ochrony,

−

prowadzenie instruktażu i zajęć szkoleniowych z pracownikami ochrony oraz
dokumentowanie tych czynności,

−

podejmowanie działań zmierzających do stałego doskonalenia form i metod ochrony
jednostki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dokonywanie okresowych pisemnych analiz i ocen stanu bezpieczeństwa jednostki,

−

informowanie kierownika jednostki o stanie zagrożenia i ochrony jednostki,

−

sprawowanie

nadzoru

nad

przechowywaniem

broni

amunicji

oraz

ich

ewidencjonowaniem,

−

udział w naborze pracowników ochrony.

Do zakresu działania zastępcy szefa ochrony należy:

−

wykonywani obowiązków szefa ochrony podczas jego nieobecności,

−

wykonywanie zadań zgodnie z podziałem pracy ustalonym przez szefa ochrony,

−

kierowanie pododdziałem,

−

wykonywanie poleceń szefa ochrony.

Do zakresu działania dowódcy zmiany należy:

−

organizowanie wykonywania zadań przez pracowników podległej zmiany zgodnie
z dokumentacją ochronną,

−

dokonywanie obchodów jednostki oraz instruowanie i kontrolowanie wykonywania
zadań przez pracowników ochrony,

−

przeprowadzanie interwencji w związku z zaistniałymi zagrożeniami bezpieczeństwa
jednostki,

−

wydawanie z magazynu broni, amunicji i środków przymusu bezpośredniego,

−

wykonywanie poleceń przełożonych służbowych.

W przypadku bezzmianowej organizacji ochrony jednostki, czynności należące do zakresu
działania dowódcy zmiany wykonuje szef ochrony lub jego zastępca.
Do zakresu działania wartowników – konwojentów należy:

−

utrzymywanie w gotowości do natychmiastowego użycia przydzielonej broni, środków
przymusu bezpośredniego oraz innego wyposażenia,

−

wykonywanie zadań wynikających z tabeli służby i innej dokumentacji ochronnej,

−

wykonywanie poleceń przełożonych służbowych.

Uzbrojenie pracowników WSO

Pracownicy wewnętrznych służb ochrony mogą być wyposażeni i uzbrojeni w środki

przymusu bezpośredniego i broń palną w ilościach umożliwiających wykonywanie zdań,
z zastrzeżeniem, że liczba egzemplarzy:
1) broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów elektrycznych

nie może przekroczyć stanu etatowego dwóch zmian pracowników wewnętrznej służby
ochrony,

2) broni palnej długiej, z wyjątkiem karabinków, nie może przekroczyć stanu etatowego

pracowników wewnętrznej służby ochrony, niezbędnego do ochrony największej liczby
konwojów wykonywanych przez pracowników wewnętrznej służby ochrony w jednym
czasie.

3) broni palnej długiej nie może przekroczyć stanu etatowego dwóch zmian pracowników

wewnętrznej służby ochrony, niezbędnych do ochrony obiektów i magazynów
wojskowych, w których przechowuje się broń, amunicję i materiały wybuchowe.

Normatywy amunicji dla jednostek broni palnej i gazowej, przysługującej pracownikom
wewnętrznych służb ochrony, określają przepisy dotyczące zasad uzbrojenia specjalistycznych
uzbrojonych formacji ochronnych. Z treści rozporządzenia wynika, że dla każdej jednostki
broni palnej i gazowej ustala się normatyw amunicji przeznaczony do wykonywania zadań
ochrony. Za normatyw amunicji na jeden pistolet lub pistolet maszynowy przyjmuje się ilość
amunicji wystarczającą do pełnego załadowania czterech magazynków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Za normatyw amunicji na jeden rewolwer lub jedną strzelbę gładkolufową „Pump-Action”
przyjmuje się po 24 sztuki amunicji. Połowa normatywnej ilości amunicji stanowi amunicje
alarmową, którą wydaje się jedynie w przypadku bezpośredniego zagrożenia napadem na
chronione osoby, obszar, obiekt i urządzenie oraz ochrony konwojowanego mienia.
Amunicje do celów szkolenia strzeleckiego zakupuje przedsiębiorca, po uzyskaniu pisemnej
zgody organu Policji.

Wyposażenie pracowników WSO
Pracowników wewnętrznych służb ochrony, w zależności od potrzeb, wyposaża się w:

−

łączność bezprzewodową,

−

kamizelki i hełmy kuloodporne.

−

maski przeciwgazowe,

−

latarki elektryczne,

−

rodki opatrunkowe,

−

rodki transportu.

Kierownik jednostki, w której działa wewnętrzna służba ochrony, zapewnia dla jej
pracowników pomieszczenia, w tym wartownie i pokoje socjalne, umożliwiające im
prawidłowe wykonywanie zadań.
Pomieszczenia wartowni powinny być:
1) wydzielone w sposób uniemożliwiający dostęp osobom postronnym,
2) usytuowane przy głównych wejściach i wjazdach na teren jednostki,
3) wyposażone w:

−

oświetlenie sztuczne i awaryjne,

−

ogrzewanie,

−

instalację łączności,

−

instalację sygnalizacyjno-alarmową,

−

instalację przeciwpożarową.

Umundurowanie pracowników WSO
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, ustala się dla
pracowników WSO jednolite umundurowanie oraz wzory oznak stanowisk służbowych
i emblematów z zastrzeżeniem odrębności dla umundurowania pracowników wewnętrznych
służb ochrony działających w:

−

bankach,

−

portach lotniczych,

−

państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej np. „Poczta Polska”,

−

Zamku Królewskiego w Warszawie.

Komercyjny system ochrony osób i mienia
Przedsiębiorcy tworzący komercyjny system ochrony osób i mienia wykonują swoje zadania
na podstawie cywilnoprawnych umów ze swoimi klientami. Ma on zróżnicowaną postać
z punktu widzenia prawno-administracyjnego. W skład tego wchodzą:

−

wewnętrzne

służby

ochrony

powołane

przez

jednostki

organizacyjne

lub

przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesje na wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia (WSO),

−

przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesję na wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia, posiadający pozwolenie na broń na okaziciela,
wydane na podstawie odrębnych przepisów (SUFO),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesję na wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia, ale nie posiadaj pozwolenia na broń na
okaziciela (nie mają statusu SUFO),

−

przedsiębiorcy, którzy wykonują bez koncesji działalność gospodarczą w zakresie
zabezpieczenia technicznego, jeśli nie dotyczy obszarów, obiektów i urządzeń
podlegających obowiązkowej ochronie.

Zadania wewnętrznych służb ochrony, jak i przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesję na
wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, struktury
organizacyjne, sposób ich tworzenia, uprawnienia pracowników ochrony i wymagane od nich
kwalifikacje – określa ustawa o ochronie osób i mienia wraz z rozporządzeniami
wykonawczymi. Powyższe jest przedmiotem dalszej części opracowania.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czy potrafisz wymienić podstawowe przepisy prawne w zakresie podstaw prawnych
wykonywania zadań ochrony osób i mienia?

Czy potrafisz wyjaśnić pojęcia: licencja, koncesja, obszar podległy obowiązkowej
ochronie, ochrona osób, ochrona mienia?

Czy potrafisz scharakteryzować pojęcia: pracownik ochrony, specjalistyczne uzbrojone
formacje ochronne, wewnętrzne służby ochrony?

Jakie kryteria zezwalają na powstanie specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej?

Co rozumiesz przez pojęcie „wewnętrzne służby ochrony - WSO”?

Gdzie i przez kogo mogą być tworzone „WSO?

Jaki dokument i przez kogo sporządzony potwierdza utworzenie wewnętrznej służby
ochrony”?

Komu podlegają wewnętrzne służby ochrony oraz kto tworzy ich nazwę i od jakiego
wyrazu powinna rozpoczynać się ich nazwa?

Czy potrafisz określić tryb tworzenia wewnętrznych służb ochrony?

4.1.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o treść ustawy z o ochronie osób i mienia sformułuj odpowiedzi na pytania

zamieszczone poniżej:

−

Co określa ustawa?

−

Co rozumiesz przez pojęcia: licencja, koncesja, ochrona osób, ochrona mienia?

−

Co rozumiesz przez pojęcie specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych?

−

Kogo w świetle ustawy, należy uważać za pracownika ochrony?

−

Do czego służy licencja, a do czego koncesja?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować treść odpowiedniego rozdziału ustawy o ochronie osób i mienia,

odszukać w ustawie przepisy dotyczące podanych w pytaniach zagadnień,

udzielić odpowiedzi w formie pisemnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ustawa o ochronie osób i mienia,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

papier formatu A4, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź analizę odpowiednich zapisów w ustawie o ochronie osób i mienia i udziel

odpowiedzi na poniższy zestaw zagadnień:

−

Jakie podmioty mogą realizować działania ochronne osób i mienia?

−

Wyjaśnij, jakie kryteria musi spełnić przedsiębiorca, aby mógł stać się specjalistyczną
uzbrojoną formacją ochronną.

−

Określ, w jakich okolicznościach następuje odmowa wydania lub cofnięcia zezwolenia na
działalność wewnętrznych służb ochrony.

−

Określ formy realizacji ochrony osób i mienia.

−

Określ, jaki dokument i przez kogo wydany potwierdza utworzenie wewnętrznych służb
ochrony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować treść ustawy o ochronie osób i mienia,

odszukać w ustawie artykuły dotyczące treści pytań odnoszące się do podmiotów
ochrony,

udzielić odpowiedzi w formie pisemnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ustawa o ochronie osób i mienia oraz rozporządzenia wykonawcze do ustawy,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

papier formatu A4, przybory do pisania.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

wykazać różnice pomiędzy specjalistyczną uzbrojoną formacją
ochronną, a wewnętrzną służbą ochrony?

podjąć przewidziane ustawą czynności zmierzające do utworzenia
wewnętrznych służb ochrony?

omówić, w jakich okolicznościach następuje odmowa wydania lub
cofnięcia zezwolenia na działalność wewnętrznych służb ochrony?

określić, zagadnienia będące przedmiotem regulacji ustawy
o ochronie osób i mienia?

wyjaśnić, pojęcie licencji pracownika ochrony oraz wymienić jej
rodzaje?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wyjaśnić, który organ administracji państwowej wydaje licencję
pracownika ochrony, a który koncesję?

wymienić, jaki dokument i przez kogo sporządzony potwierdza
utworzenie wewnętrznej służby ochrony?

omówić strukturę organizacyjną wewnętrznych służb ochrony?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. 2. Rola administracji państwowej i samorządowej

w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego

4.2.1.

Materiał nauczania

Rola państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego

Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego jest jednym z najważniejszych

najstarszych zadań publicznych, związanym ściśle z samym powstawaniem władzy
publicznej. Funkcja państwa w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego jest
realizowana za pomocą skorelowanych działań legislacyjnych, polegających na powoływaniu
i utrzymywaniu określonych formacji mających na celu ochronę bezpieczeństwa i porządku
publicznego z jednoczesnym podejmowaniem działań „politycznych” w celu ochrony
bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wspomniane formacje występują w postaci formacji
o zadaniach ogólnych, bądź wyspecjalizowanych służb porządkowych np. straży ochrony
kolei, bądź w postaci formacji samorządowych, powołanych do działań w zakresie ochrony
porządku.
Formacjami państwowymi i samorządowymi powołanymi do utrzymania bezpieczeństwa
i porządku publicznego są: Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja
Wywiadu, Wojskowe Służby Informacyjne, śandarmeria Wojskowa, Biuro Ochrony Rządu,
Straż Pożarna, Straż Graniczna, Służba Więzienna, Straże gminne (miejskie), Straż Ochrony
Kolei, Straż Leśna, Straż Łowiecka. Formacje te realizują zadania z zakresu ochrony
porządku i bezpieczeństwa publicznego. Niektóre z nich koncentrują się jedynie na
zapewnieniu porządku publicznego np. Straże gminne (miejskie), inne zaś na realizacji zadań
dotyczących bezpieczeństwa publicznego. np. Agencja Bezpieczeństwa wewnętrznego.
Część wspomnianych formacji wykonuje swoje zadania w odniesieniu do określonych grup
osób czy też miejsc np. Biuro Ochrony Rządu lub miejsc (Straż Ochrony Kolei)

Do działań podstawowych w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego

podejmowanych przez ustawodawcę należą przede wszystkim:

−

określanie uprawnień funkcjonariuszy publicznych wykonujących zadania z zakresu
ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego,

−

określanie warunków ingerencji formacji policyjnych życie społeczne,

−

budowa ustawodawstwa karnego i karni-administracyjnego,

−

decyzja o dopuszczalności współudziału w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku
publicznego podmiotów pozapaństwowych, np. agencji ochrony osób i mienia,

−

określenie wymagań kwalifikacyjnych dla pracowników agencji ochrony osób i mienia,

−

uprawnień pracowników ochrony,

−

zasad współpracy z rządowymi i samorządowymi organami mającymi na celu
zapewnienie porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Ochronę w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego można podzielić

na ochronę instytucjonalną oraz ochronę komercyjną. Ochrona instytucjonalna to ochrona
prowadzona przez specjalnie powołane do tego formacje, instytucje i organizacje państwowe,
których działania mają charakter powszechny tzn. odnoszący się do wszystkich obywateli
i obiektów. Prowadzone są na całym terytorium RP obejmując pełny zakres problematyki
ochrony osób i mienia. Najistotniejszą rolę w tego typu działaniach odgrywają trzy instytucje,
a mianowicie:

−

Policja Państwowa,

−

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,

−

Straż Pożarna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Działalność tych instytucji ma w pełnym zakresie wymiar zdefiniowany, jako powszechny.
Pozostałe wymienione niżej instytucje prowadzą ochronę instytucjonalną w nieco
ograniczonym zakresie. Do instytucji tych należą:

−

Straż Graniczna,

−

Służba więzienna,

−

andarmeria wojskowa,

−

Straż Ochrony Kolei,

−

Straż Leśna,

−

Straż Rybacka,

−

Straż Ochrony Przyrody,

−

Państwowa Straż Łowiecka,

−

Straż Miejska (Gminna),

−

Inspekcja Celna,

−

Straż Parków Narodowych.

Ochrona komercyjna to działania ochronne realizowane przez wyspecjalizowane podmioty
gospodarcze, wykonujące swoje zadania na podstawie zawieranych z klientami umów
cywilnoprawnych. Do podmiotów tych zaliczamy;

−

przedsiębiorstwa wykonujące działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia
na podstawie uzyskanych koncesji, określających zakres i formy prowadzenia takich
usług,

−

specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne w koncesjonowanych przedsiębiorstwach
fizycznej ochrony osób i mienia, utworzone w trybie odrębnym od koncesjonowania,

−

wewnętrzne służby ochrony powołane przez przedsiębiorców dla potrzeb ochrony ich
przedsiębiorstw, dla których uzyskano odpowiednią k0oncesję uprawniającą do
wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia.

−

służby

porządkowe

powoływane przez organizatorów imprez masowych,

−

przedsiębiorstwa (bez koncesji) wykonujące działalność gospodarczą w zakresie usług
zabezpieczenia technicznego ochrony w obiektach nie objętych ochroną obowiązkową.

Zasady współpracy z Policją i innymi służbami publicznymi

Szeroki zakres usług agencji ochrony, przedsiębiorstw oraz innych jednostek

organizacyjnych zajmujących się ochroną osób i mienia oraz specyfika ich działania wymaga
szerokiej współpracy z Policją. Mając na uwadze zagadnienia będące w zainteresowaniu tak
Policji jak i poszczególnych formacji ochronnych, możemy wyodrębnić dwie płaszczyzny
współpracy:

−

wynikającą z przepisów prawa,

−

podyktowaną potrzebami praktycznymi.

Zakres działania jednostek Policji pozwala na podjęcie współpracy zarówno z komendami
wojewódzkimi Policji jak i podległymi jej jednostkami Policji.
W zakresie kompetencji komend wojewódzkich Policji znajdują się przede wszystkim sprawy
organizacji ochrony oraz zgodnego z prawem działania specjalistycznych uzbrojonych
formacji ochronnych i pracowników zajmujących się ochroną w tym:

−

wydawanie pozwoleń na utworzenie wewnętrznych służb ochrony,

−

wydawanie licencji,

−

wydawanie pozwoleń na broń,

−

nadzór i kontrola nad działalnością służb ochrony.

Wspomniana współpraca realizowana jest z jednostkami terenowymi Policji tj. komendami
powiatowymi i komisariatami i polega na:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wymianie informacji o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa osób i mienia oraz
zakłócania spokoju i porządku publicznego,

−

współdziałaniu w celu utrzymania spokoju i porządku publicznego podczas zgromadzeń,
imprez artystycznych, rozrywkowych i sportowych, w zakresie określonym w odrębnych
przepisach,

−

współdziałaniu przy zabezpieczeniu miejsc popełnienia przestępstw i wykroczeń
w granicach chronionych obszarów i obiektów lub urządzeń,

−

wzajemnych konsultacjach doskonalących metody współpracy.

Prawne obowiązki współpracy

Współpraca służb ochrony z komendami wojewódzkimi Policji oraz innymi jednostkami

Policji, odbywa się przede wszystkim w zakresie:
1)

wydawania zezwoleń na utworzenie wewnętrznych służb ochrony w jednostkach,
w skład, których wchodzą obiekty i urządzenia objęte obowiązkową ochroną. Zezwolenie
wydawane jest na wniosek kierowników tych jednostek, uzasadniony ważnym interesem
gospodarczym lub publicznym. Komendant wojewódzki Policji uprawniony jest również
do cofania tych zezwoleń.

uzgadniania z właściwą terytorialnie komenda wojewódzka Policji planów ochrony
obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, w tym:

−

występującego zagrożenia i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki,

−

aktualnego stanu ochrony,

−

zabezpieczeń technicznych,

−

proponowanej ochrony przez specjalistyczną uzbrojona formację ochronną, w tym:

stanu etatowego, uzbrojenia i wyposażenia, zabezpieczenia broni i amunicji.

wydawania licencji pierwszego i drugiego stopnia pracownikom ochrony fizycznej
i zabezpieczenia technicznego na warunkach określonych w ustawie.

wydawania pozwoleń na broń na okaziciela (tzw. świadectwo broni).

Nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochrony. Wspomniany nadzór
sprawują upoważnieni przez Komendę Główną Policji policjanci służby prewencyjnej
komend wojewódzkich Policji w zakresie:

−

zasad i sposobów realizacji zadań ochrony osób i mienia,

−

sposobów użycia przez pracowników tych formacji środków przymusu

−

bezpośredniego lub broni palnej,

−

posiadania przez pracowników ochrony niezbędnych kwalifikacji.

Realizując zadania dotyczące nadzoru policjanci mają prawo do:

−

kontroli organizacji i zasad działania, uzbrojenia, wyposażenia i przechowywania broni
i amunicji oraz współpracy z innymi formacjami i służbami w tym: terenowymi
jednostkami Policji, strażami gminnymi, strażą pożarną i formacjami obrony cywilnej,

−

kontroli zgodności aktualnego stanu ochrony jednostki z planem ochrony,

−

kontroli i zgodności podejmowanych działań z przepisami prawa,

−

kontroli uprawnień pracowników do wykonywania czynności ochronnych,

−

wstępu na teren obszarów i obiektów chronionych, oraz żądania wyjaśnień,

−

kontrola prowadzonej dokumentacji ochronnej,

−

wydawanie

pisemnych

zaleceń

mających

celu

usunięcie

stwierdzonych

nieprawidłowości.

Współpraca dotycząca współdziałania pracowników ochrony z Policją ukierunkowane są

na zapobieganie zagrożeniom dla życia i zdrowia ludzkiego oraz chronionego mienia.
Natomiast Policja zajmuje się zarówno zapobieganiem, jak i zwalczaniem przestępczości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Współpracę należy rozpoczynać już na etapie przygotowania do opracowania planu ochrony.
Podstawą sporządzenia planu ochrony jest rozpoznanie występujących i przewidywanych
zagrożeń dla chronionych osób i mienia. Rozpoznanie dokonuje się najczęściej na podstawie
ustalenia charakteru działalności prowadzonej na danym obiekcie, jego położenia, stanu
technicznego, istniejących zabezpieczeń itp. Wskazanym jest również uzyskanie z właściwej
terytorialnie jednostki Policji informacji niezbędnych w zakresie:

−

stopnia zagrożenia przestępczością danego terenu,

−

rodzaju przestępstw występujących na danym terenie,

−

stopnia zagrożenia chronionego obiektu,

−

metod i sposobów działania osób lub grup przestępczych

−

danych o osobach i grupach, na które należy zwrócić szczególną uwag oraz czego można
się spodziewać po ich postępowaniu,

−

zagrożeń ze strony osób i grup zakłócających spokój i porządek,

−

rodzaju podejmowanych działań zapobiegawczych.

W ramach bieżącej współpracy z Policją należy uzgodnić jednoznaczne jej zasady
w szczególności:

−

uzgodnić zagadnienia interesujące obie strony,

−

określić sposoby przekazywania informacji o zjawiskach, zdarzeniach i osobach,

−

ustalić postępowanie w przypadkach gwałtownego zagrożenia: (napad, podłożenie
ładunku wybuchowego itp.),

−

omówić wykorzystywanie środków łączności, zasady kodowania przekazywanych.

Współdziałanie przy zabezpieczaniu miejsc popełnienia przestępstw i wykroczeń w granicach
chronionych obszarów, obiektów lub urządzeń dotyczy przede wszystkim podejmowania
skutecznych przedsięwzięć do czasu przyjazdu Policji w zakresie:

−

zabezpieczenia śladów na miejscu zdarzenia,

−

niedopuszczenia osób postronnych na miejsce przestępstwa lub wykroczenia,

−

ustalania świadków zdarzenia,

−

wykonywania innych czynności zleconych przez Policję w czasie zawiadamiania jej
o zaistniałym przestępstwie czy wykroczeniu,

−

wzajemnych konsultacji doskonalących metody współpracy

Wszyscy pracownicy ochrony w ramach prowadzonej współpracy zobowiązani są do:

−

powiadamiania najbliższej jednostki Policji o użyciu broni palnej lub oddaniu strzału
ostrzegawczego,

−

powiadamiania najbliższej jednostki Policji, jeżeli wskutek zastosowania środka
przymusu bezpośredniego nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia osoby, jej śmierć lub
szkoda w mieniu,

−

niezwłoczne przekazanie Policji osób ujętych na gorącym uczynku przestępstwa lub
stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także chronionego mienia.

Współpraca służb ochrony z jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej
i strażami gminnymi

Bezpieczeństwo ludzi oraz utrzymanie bezpieczeństwa publicznego to domena

organów Policji. Zagadnieniami tymi oprócz Policji zajmują się również (każdy w swoim
zakresie) i inne podmioty, do których między innym zliczyć należy sądy, prokuraturę,
samorządy oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób
i mienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawowy obowiązek współdziałania wewnętrznych służb ochrony w zakresie ochrony osób
i mienia, z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej oraz strażami
gminnymi (miejskimi) wynika z art. 12 ustawy o ochronie osób i mienia. Szczegółowe zasady
wspomnianej współpracy z wyżej wymienionymi jednostkami, zostały określone
w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie określenia
szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych
z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi
(miejskimi) oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 roku
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
określające zasady ochrony przeciwpożarowej i zabezpieczenia przeciwpożarowego
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz wyposażenia ich w sprzęt,
urządzenia przeciwpożarowe i ratownicze.

Współdziałanie Wewnętrznych Służb Ochrony z Państwową Strażą Pożarną

Zagadnienia ochrony przeciwpożarowej reguluje ustawa ochronie przeciwpożarowej oraz

ustawa o Państwowej Straży Pożarnej jak też akty wykonawcze do ustaw, w których to aktach
normatywnych uregulowano problematykę związaną nie tylko z działalnością zapobiegawczą
(prewencyjną), ale również z prowadzeniem działań ratowniczych. Uwzględniając powyższe,
członkowie wewnętrznych służb ochrony jeszcze przed przystąpieniem do realizacji zadań
ochronnych jak i w trakcie ich wykonywania, powinni przede wszystkim:

−

przestrzegać przepisów przeciwpożarowych,

−

zapoznać się z usytuowaniem i rodzajem sprzętu gaśniczego i ratowniczego,

−

zapoznać się ze sposobem ewakuacji z obiektu,

−

zapoznać się i stosować instrukcję dotyczącą zasad postępowania w przypadku pożaru
lub innego miejscowego zagrożenia.

Praktyka wskazuje, bowiem, że pierwszym, który zauważy pożar najczęściej jest pracownik
ochrony. Stąd też jego działania, szczególnie w początkowej fazie rozwoju pożaru są bardzo
istotne tak z punktu widzenia dalszego rozprzestrzeniania się pożaru jak i konieczności
podjęcia stosownych działań gaśniczych. Uwzględniając, więc fakt, że zgodnie z art. 5 ust.1 to
właśnie obszary, obiekty i urządzenia ważne dla obronności, interesu gospodarczego państwa,
bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa podlegają obowiązkowej
ochronie,

współdziałanie

wewnętrznych

służb

ochrony

jednostkami

ochrony

przeciwpożarowej zdaje się być oczywiste. Winno ono polegać na podejmowaniu działań
ochronnych i zabezpieczających w przypadku wystąpienia na terenach chronionych obszarów,
obiektów lub urządzeń:

−

pożaru,

−

klęski żywiołowej,

−

innego miejscowego zagrożenia, przez co należy rozumieć inne niż pożar i klęska
ż

ywiołowa, zdarzenie wynikające z naturalnych praw przyrody, np. katastrofy chemiczne,

techniczne, ekologiczne, stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia oraz mienia,

−

udzielaniu pomocy w działaniach ratowniczych prowadzonych przez jednostki ochrony
przeciwpożarowej mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia, a także likwidacji
ź

ródła powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Współdziałanie służb ochrony z jednostkami obrony cywilnej

Główne zadania obrony cywilnej, na wypadek wojny, jak i w czasie pokoju, to przede

wszystkim ochrona ludności, zakładów pracy, urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr
kultury, jak też udzielanie pomocy poszkodowanym. Zakres tych zadań w znacznym stopniu
pokrywa się z zakresem zadań wewnętrznych służb ochrony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wewnętrzne służby ochrony a straże gminne (miejskie)
Zagadnienia prawne dotyczące straży gminnych (miejskich) reguluje ustawa o strażach
gminnych stwierdzając, że do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być
utworzona samorządowa umundurowana formacja-straż gminna zwana „strażą”.

Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania

z poszanowaniem godności i praw obywateli i jest jednostką organizacyjna gminy. Rada
gminy może utworzyć straż gminną po wcześniejszym zasięgnięciu opinii właściwego
terytorialne komendanta Policji. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku
publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.
Do zadań straży gminnej (miejskiej) należy w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) Czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego-w zakresie określonym

w przepisach o ruchu drogowym,

3) współdziałanie z właściwymi z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia

i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk
ż

ywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,

4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo

miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub
zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także
ustalenie, w miarę możliwości świadków zdarzenia,

5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas

zgromadzeń i imprez publicznych,

7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsc ich zamieszkania,

jeżeli osoby te swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym,
znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagradzają
ż

yciu i zdrowiu innych osób,

8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie

i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnieniu przestępstw
i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami
państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,

9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych, lub wartości pieniężnych dla

potrzeb gminy.

Z powyższego wynika, że u podstaw obowiązku współpracy wewnętrznych służb ochrony
oraz straży gminnych (miejskich) leży znaczne zbliżenie, jeżeli nie tożsamość wykonywanych
przez te służby zadań. I tak jak z organami Policji, jednostkami obrony cywilnej oraz
jednostkami ochrony przeciwpożarowej współpraca ze strażami gminnymi (miejskimi) mogą
w szczególności polegać między innymi na:

−

stałej wymianie informacji o zagrożeniach występujących na określonym terenie
w zakresie bezpieczeństwa ludzi i mienia, spokoju i porządku publicznego,

−

organizowaniu system łączności służb ochrony Policji i straży gminnych,

−

organizowaniu wspólnych szkoleń itp.

Organy administracji państwowej i samorządowej

Organy administracji państwowej dzielą się na: naczelne, centralne oraz terenowe organy

rządowej administracji ogólnej i administracji specjalnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Naczelne organy administracji państwowej

Naczelnymi organami administracji państwowej są:

−

Rada Ministrów,

−

Prezes Rady Ministrów (Premier),

−

Ministrowie oraz kierownicy komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów (np.
Przewodniczący Badań Naukowych).

Ich cechą jest to, że ponoszą odpowiedzialność bezpośredni przed Sejmem oraz obejmują
swym zasięgiem całe państwo.
Rada Ministrów jest najwyższym, wykonawczym i zarządzającym organem administracji
państwowej. Kieruje całokształtem działalności administracji państwowej, podejmując różne
uchwały, wydając rozporządzenia i różne wytyczne dla organów podrzędnych. W jej
kompetencji znajdują się wszystkie sprawy polityki państwa, których ustawy nie zastrzegły
dla Prezydenta, innego organu administracji państwowej lub samorządu terytorialnego.
Ministrowie jako członkowie Rady Ministrów kierują określonym działem administracji
zwanym resortem. W celu wykonywania ustaw sejmowych i na ich podstawie wydają
rozporządzenia i zarządzenia.

Centralne organy administracji państwowej

Do centralnych organów administracji państwowej należą organy o zasięgu

ogólnopaństwowym, które nie wchodzą w skład Rady Ministrów i SA podległe bądź Radzie
Ministrów, bądź Prezesowi Rady Ministrów, bądź też poszczególnym ministrom.
Przykładami centralnych organów są:

−

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, podległy Radzie Ministrów,

−

Prezes Głównego Urzędu statystycznego, podległy Prezesowi Rady Ministrów,

−

Prezes Głównego Urzędu Ceł, podległy Ministrowi Finansów,

−

Główny Inspektor Sanitarny, podległy Ministrowi Zdrowia i Opieki społecznej.

Terenowe organy administracji rządowej

Organami terenowej administracji rządowej są:

−

wojewoda,

−

działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji
i straży (np. wojewódzki inspektor sanitarny, wojewódzki inspektor nadzoru
budowlanego, wojewódzki konserwator zabytków),

−

organy administracji niezespolonej (np. dyrektor urzędu celnego, dyrektor urzędu
statystycznego, dyrektor izby skarbowej).

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do
spraw administracji. Swoje kompetencje jako terenowy przedstawiciel rządu realizuje
wojewoda poprzez wydawanie zarządzeń i decyzji administracyjnych. Nadzór nad
działalnością wojewody sprawuje Prezes Rady Ministrów, Minister spraw wewnętrznych
i Administracji oraz inni ministrowie. Terenowymi organami rządowej administracji
podległymi wojewodzie są: kierownicy urzędów rejonowych (powołuje i odwołuje ich
wojewoda). W swojej działalności kierownicy urzędów rejonowych podlegają kierownictwu
i nadzorowi wojewody.

Organy samorządu terytorialnego
Organami samorządu terytorialnego są:

−

Sejmik województwa i zarząd województwa, z marszałkiem województwa na czele,

−

Rada powiatu i zarząd powiatu, ze starostą na czele,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Rada gminy i zarząd gminy z przewodniczącym zarządu (wójtem, burmistrzem lub
prezydentem miasta) na czele.

Terenowa administracja rządowa

−

władza reprezentuje całe państwo, w którego imieniu występuje rząd,

−

władzę powołuje rząd,

−

władza podlega rządowi,

−

władza wykonuje zadania ogólnopaństwowe na obszarze danej jednostki terytorialnej.

Terenowa administracja rządowa funkcjonuje w województwach. Organem terenowej
administracji rządowej jest wojewoda.

Samorząd terytorialny

−

władza reprezentuje społeczność danej jednostki terytorialnej,

−

władza powołuje społeczność danej jednostki poprzez wybór przedstawicielskiego organu
władzy. Organ ten wybiera własny organ wykonawczy,

−

organ przedstawicielski nie podlega żadnej władzy zwierzchniej. Jest natomiast
rozliczany przez wyborców w drodze odpowiednich procedur (odwołanie, następne
wybory),

−

władza wykonuje zadania o charakterze lokalnym (zajmuje się sprawami dotyczącymi
danej jednostki).

Samorząd terytorialny funkcjonuje w województwach, powiatach i gminach.

−

w województwach: Sejmik województwa oraz Zarząd województwa,

−

w powiatach: Rada powiatu oraz Zarząd powiatu,

−

w gminach: Rada gminy oraz Zarząd gminy.

4. 2. 2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co oznacza pojęcie administracji państwowej i samorządowej?

Na czym polega funkcja państwa w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku
publicznego?

Jakie znasz organy administracji publicznej?

Kto wchodzi w skład Rady Ministrów?

Co składa się na centralne organy administracji państwowej?

Jakie formacje państwowe i samorządowe są powołane do utrzymania bezpieczeństwa
i porządku publicznego?

Na czym polega współpraca formacji ochronnych z organami państwowymi
i samorządowymi w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego?

Co wchodzi w skład terenowych organów administracji rządowej?

4.2.2.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z dostępnych źródeł wiedzy scharakteryzuj:

−

podział terytorialny Polski,

−

systemy władzy terenowej i organy reprezentujące każdy z systemów,

−

zakres działania i zadania gminy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

organy samorządu terytorialnego,

−

zasadniczy i pomocniczy podział terytorialny kraju.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)

wyszukać i przeanalizować odpowiednią treść rozdziału ustawy dotyczącej administracji
rządowej i samorządowej,

przeanalizować podział terenowej administracji rządowej,

rozpoznać organy samorządowe,

sformułować odpowiedzi w formie pisemnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ustawa o administracji rządowej,

−

Konstytucja RP,

−

komputer z dostępem do Internetu.

−

literatura zgodna punktem 6 poradnika,

−

papier formatu A4, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

W oparciu o materiał nauczania, obowiązujące regulacje prawne oraz zasoby Internetu

odpowiedz na poniższy zestaw pytań:

−

Jakie zadania w zakresie ochrony ładu i porządku wykonuje straż gminna?

−

Kto gdzie i po zasięgnięciu czyjej opinii może utworzyć straż gminną (miejską)?

−

W jakim zakresie przede wszystkim odbywa się współpraca służb ochrony z komendami
wojewódzkimi Policji?

−

Jakie relacje występują w działaniach pracowników ochrony oraz działaniach Policji?

−

Czym się zajmują wewnętrzne służby ochrony?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść odpowiednich artykułów ustawy o ochronie osób i mienia,

właściwego rozporządzenia wykonawczego MSWiA oraz ustawę o strażach gminnych,

2) wyszukać w sieci interwent odpowiednich informacji korzystając z przeglądarek,
3) sformułować odpowiedzi w formie pisemnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

regulacje prawne dotyczące ochrony osób i mienia,

−

Konstytucja RP,

−

komputer z dostępem do Internetu.

−

literatura zgodna punktem 6 poradnika,

−

papier formatu A4, przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie „administracja państwowa”?

wymienić formacje państwowe i samorządowe powołane do
utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego?

dokonać podziału organów administracji państwowej?

wymienić centralne organy administracji państwowej?

wymienić akt prawny regulujący szczegółowe zasady współpracy
SUFO z Policją oraz innymi jednostkami oraz na czym polega ta
współpracą?

dokonać podziału zadań formacji powołanych do zabezpieczenia
bezpieczeństwa i porządku publicznego?

określić podział terytorialny Polski?

wskazać, co należy do podstawowych zadań straży gminnej
(miejskiej)?

wskazać, kto wybiera i odwołuje wojewodę?

10)

wyjaśnić, na czym polega wymiana informacji o zagrożeniach, a na
czym współpraca przy zabezpieczeniu miejsca zdarzenia
w granicach chronionych obszarów, obiektów, urządzeń?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Obszary, obiekty, urządzenia podlegające obowiązkowej

Ochronie. Plany ochrony

4.3.1. Materiał nauczania

Kryteria sporządzania wykazów

Za kryteria sporządzania wykazów obszarów, obiektów i urządzeń podlegających

obowiązkowej ochronie ustawodawca przyjmuje: znaczenie oraz ważność poszczególnych
obszarów, obiektów lub urządzeń dla:

−

obronności państwa,

−

jego interesów gospodarczych,

−

bezpieczeństwa publicznego,

−

oraz innych ważnych interesów państwa.
Tryb ustalania obszarów obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie

można podzielić na dwa etapy.

W pierwszym etapie szczegółowe wykazy obszarów, obiektów i urządzeń podlegających

obowiązkowej ochronie sporządzają i aktualizują:

−

Prezes Narodowego Banku Polskiego,

−

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,

−

Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie.

stosunku

podległych,

podporządkowanych

lub

nadzorowanych

jednostek

organizacyjnych. Umieszczenie w wykazie określonego obszaru, obiektu lub urządzenia
następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Drugi etap to przesłanie sporządzonych i zaktualizowanych przez naczelne lub centralne

organy państwa wykazów obszarów, obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie,
do właściwych terytorialnie wojewodów, którzy w oparciu o nadesłane wykazy, sporządzają
i prowadzą poufną ewidencję obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej
ochronie, znajdujących się na terenie danego województwa.

Obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia do obszarów, obiektów i urządzeń

podległych obowiązkowej ochronie, realizowanej przez specjalistyczne uzbrojone formacje
ochronne lub stosowne zabezpieczenia techniczne, ustawodawca przykładowo zalicza:
Obszary, obiekty i urządzenia:
1) ważne dla obronności państwa w szczególności:

−

zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo-
badawcze lub konstrukcyjne w zakresie takiej produkcji,

−

zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenie i sprzęt
wojskowy,

−

magazyny rezerw państwowych,

2) ważne dla interesu gospodarczego państwa w szczególności:

−

zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych
o strategicznym znaczeniu dla państwa,

−

porty morskie i lotnicze,

−

banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości
pieniężne w znacznych ilościach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) ważne dla bezpieczeństwa publicznego w szczególności:

−

zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania
aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić
zagrożenie dla życia i zdrowia oraz środowiska, w szczególności elektrownie
i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków,

−

zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały
jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające,
wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej,

−

rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy
oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub
uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo
spowodować poważne straty materialne

4) ważne dla innych ważnych interesów państwa w szczególności:

−

zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,

−

obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,

−

muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,

−

archiwa państwowe.

Podstawowe zasady sporządzania planu ochrony i tryb jego uzgadniani

Zgodnie z art. 7 ustawy o ochronie osób i mienia kierownik jednostki, który bezpośrednio

zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami ujętymi w poufnej ewidencji obszarów,
obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie, albo osoba przez niego
upoważniona, ma obowiązek uzgadniać z właściwym terytorialnie komendantem
wojewódzkim Policji plan ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń.

Do podstawowych zasad sporządzania planu ochrony zaliczyć należy:
1)

sporządzanie planu ochrony przez pracownika ochrony posiadającego licencję
pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia. Fakt ten powinien być wskazany na
stronie tytułowej planu ochrony, łącznie z podaniem numeru licencji oraz wskazaniem
organu, który ją wydał,

oznaczenie dokumentu pn. „plan ochrony” cechą tajności, którą to cechę nadaje
kierownik jednostki prawnie zobowiązany do zapewnienia ochrony, zgodnie z wymogami
ustawy o ochronie informacji niejawnych,

złożenie przez pracownika sporządzającego plan ochrony własnego podpisu
stwierdzającego autorstwo dokumentu,

uwzględnienie w planie ochrony następujących elementów:
a)

charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki,

analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki,

ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki,

dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, a w tym: stan
etatowy,

rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia, sposób zabezpieczenia broni i amunicji,

dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych,

zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.

załączniki do planu ochrony stanowią jego integralna część, lecz są odrębnymi
dokumentami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tryb uzgadniania planu ochrony polega natomiast na:

−

każdorazowym uzgadnianiu planu ochrony przez kierowników jednostek bezpośrednio
zarządzających obszarami, obiektami i urządzeniami podległymi obowiązkowej ochronie,
z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji, albo

−

osobę upoważnioną przez kierownika jednostki do uzgadniania wspomnianych planów
ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń,

−

zgodnie z art. 5 ust.3 i 5 oraz art.7 ust. 1 ustawy o ochronie osób i mienia, procesowi
uzgadniania planu ochrony z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim
Policji, podlegają jedynie te obszary, obiekty i urządzenia, których szczegółowe wykazy
figurują w ewidencji prowadzonej przez właściwych terytorialnie wojewodów,

−

ewidencja prowadzona przez wojewodę winna zawierać: dokładną nazwę oraz adres
obszaru, obiektu lub urządzenia, które wchodzą w skład struktury organizacyjnej
jednostki,

−

z podanych wyżej przepisów wynika jednoznacznie, że plan ochrony dotyczy jedynie
konkretnego obszaru, obiektu, urządzenia umieszczonego w ewidencji wojewody, dlatego
nie ma obowiązku uzgadniania zasad ochrony obiektów wchodzących, w skład struktury
organizacyjnej jednostek, których adresy nie są uwzględnione w wymienionej ewidencji,

−

plan ochrony powinien podlegać aktualizacji uzgodnionej z właściwym terytorialnie
komendantem wojewódzkim Policji w następujących wypadkach: zmiany charakteru
produkcji lub rodzaju działalności jednostki, rozbudowy jednostki lub jej ograniczeniu,
zmiany organizacji wykonywania ochrony.

−

dane zawarte w planie ochrony potwierdza Policja po dokonaniu wizji lokalnej
w jednostce,

−

nie jest wymagane, aby w przedłożonym planie ochrony kierownik jednostki wskazywał
imiennie konkretny podmiot gospodarczy, który będzie zapewniał bezpośrednią ochronę
fizyczną obszaru, obiektu lub urządzenia.

Osobą upoważnioną do sporządzania planów ochrony jest jedynie pracownik ochrony
fizycznej posiadający licencję drugiego stopnia.
Komendant wojewódzki Policji przy uzgadnianiu planu ochrony bierze pod uwagę
potencjalny stan zagrożenia jednostki oraz wymagania określone aktualnymi przepisami
prawa. Oznacza to, że komendant może domagać się uzupełnienia planu, jego zmiany,
a w uzasadnionych przypadkach może odmówić uzgodnienia planu ochrony. W aktualnym
stanie prawnym uzgodnienie planu nie wymaga formy decyzji administracyjnej, dlatego też
dopuszczalna jest dowolna forma uzgadniania planu.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co obejmują kryteria sporządzania wykazów dotyczących ochrony obszarów, obiektów,
urządzeń podległych obowiązkowej ochronnie?

Kto może wykonywać ochronę obszarów, obiektów, urządzeń podległych obowiązkowej
ochronie?

Kto sporządza szczegółowe wykazy obszarów, obiektów i urządzeń podległych
obowiązkowej ochronie?

Kto i jaką drogą może umieścić w ewidencji znajdujące się na terenie województwa
obszary, obiekty i urządzenia innych podmiotów niż określonych w szczegółowym
wykazie?

Jakie znasz obszary, obiekty i urządzenia w zakresie bezpieczeństwa publicznego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na czym polega odpowiedzialność karną za brak zapewnienia fizycznej lub technicznej
ochrony obszarów, obiektów i urządzeń?

Na czym polega ochrona fizyczna, a na czym techniczna, w zakresie ochrony osób
i mienia?

Czy kryteria podziału obszarów, obiektów i urządzeń wymienionych w ustawie stanowią
ich sztywny podział, czy też w wykazie ich mogą znaleźć się również inne obiekty?

Co ustawodawca przyjął za kryteria w zakresie sporządzania wykazów obszarów,
obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie?

4.3.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o materiał nauczania, obowiązujące regulacje prawne oraz zasoby Internetu

odpowiedz na poniższy zestaw pytań:

−

Do czego zobligowani są kierownicy jednostek, bezpośrednio zarządzający obszarami,
obiektami i urządzeniami podległymi obowiązkowej ochronie?

−

Kto wyłącznie może wykonywać zadania ochronne obszarów, obiektów i urządzeń
podległych obowiązkowej ochronie?

−

Czy zestawienie rodzajów obiektów podlegających obowiązkowej ochronie ujęte
w ustawie jest zestawieniem wyczerpującym i ostatecznym?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

przeanalizować obowiązujące przepisy dotyczące obszarów, obiektów i urządzeń
podległych obowiązkowej ochronie,

wybrać odpowiednie treść do każdego z pytań w zestawie,

sformułować odpowiedzi w formie pisemnej,

przedyskutować rezultaty ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wybrane akty prawne,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

papier formatu A4, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

W oparciu o materiał nauczania, obowiązujące regulacje prawne oraz zasoby Internetu

odpowiedz na poniższy zestaw pytań:

−

Kto, w jakich okolicznościach, jaką drogą, odmawia uzgodnienia planu ochrony?

−

Kto i w oparciu o jakie przepisy prawne może opracowywać plany ochrony oraz projekty
zabezpieczeń technicznych?

−

Jaką licencję, i którego stopnia winna posiadać osoba opracowująca plan ochrony
w zakresie bezpośredniej ochrony fizycznej?

−

W jakich przypadkach powinien podlegać aktualizacji plan ochrony?

−

Kto potwierdza dane zawarte w planie ochrony?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)

odszukać w ustawie odpowiednie artykuły dotyczące planów ochrony,

przeanalizować ich treść i odpowiedzieć na zadane w ćwiczeniu pytania,

wybrać odpowiednie treść do każdego z pytań w zestawie,

sformułować odpowiedzi w formie pisemnej,

przedyskutować rezultaty ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

ustawa o ochronie osób imienia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika

−

papier formatu A4, przybory do pisania.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

1) omówić podstawowe zasady sporządzania planu ochrony oraz tryb jego

uzgadniania?

2) określić kryteria sporządzania wykazów obszarów, obiektów i urządzeń

podległych obowiązkowej ochronie?

3) wyjaśnić, dlaczego przy opracowywaniu planu ochrony należy

uwzględnić absencję wynikającą ze zwolnień lekarskich, urlopów oraz
informację, na jaką cześć etatu zatrudniony jest pracownik ochrony?

4) dokonać fizycznego podziału obiektów, obszarów i urządzeń podległych

obowiązkowej ochronie?

5) wskazać, jakie służby mogą dokonywać zadań ochronnych w zakresie

ochrony obszarów, obiektowi urządzeń podległych obowiązkowej
ochronie?

6) określić, kto może opracowywać plan ochrony jednostki?

7) wskazać obowiązki kierowników jednostek lub osób przez nich

upoważnionych w zakresie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń
podległych, obowiązkowej ochronie?

8) wskazać, co powinien zawierać plan ochrony jednostki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie

usług ochrony osób i mienia

4.4.1. Materiał nauczania

Wymogi uzyskiwania koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
usług ochrony osób i mienia

Podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w sferze usług ochrony osób i mienia

wymaga spełnienia określonych warunków szczególnych. Do tych warunków należy przede
wszystkim:

posiadanie przez ubiegający się podmiot odpowiednich kwalifikacji formalnych tj.
licencji II stopnia pracownika ochrony fizycznej w zakresie ochrony osób i mienia,

uzyskanie koncesji na prowadzenie takiej działalności wydanej przez organ koncesyjny
określającej zakres i formy świadczenia tych usług.

Koncesja oznacza zgodę naczelnego lub centralnego organu administracji państwowej
zwanego organem koncesyjnym właściwego ze względu na podmiot działalności
gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, na prowadzenie działalności objętej koncesją
przez podmiot posiadający licencję na wykonywanie zadań lub usług ujętych we wniosku
o udzielenie koncesji.
Organem właściwym do udzielania lub odmowy udzielania koncesji, ograniczenia zakresu
działalności gospodarczej lub formy usług oraz cofania koncesji na działalność gospodarczą
w zakresie usług ochrony osób i mienia jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Podjęcie każdej z wymienionych wyżej decyzji poprzedzone jest koniecznością uzyskania opinii
właściwego komendanta wojewódzkiego Policji, którą wydaje się w formie postanowienia. Na
powyższe postanowienie zgodnie, z art. 106 k.p.a. służy zażalenie.
Z wnioskiem o wydanie koncesji na działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia usług
ochrony osób i mienia mogą występować jedynie osoby spełniające wymogi ustawowe, a więc:
1)

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, jeżeli osoba ta posiada licencję drugiego stopnia
pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego.

Przedsiębiorca inny niż osoba fizyczna, jeżeli licencję drugiego stopnia pracownika
ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego, posiada, co najmniej
jedna osoba będąca:

a) wspólnikiem spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej,

b) członkiem zarządu,

c) prokurentem lub pełnomocnikiem ustanowionym przez przedsiębiorcę do kierowania

działalnością określoną w koncesji.

Wspomniany warunek musi być spełniany w sposób permanentny, przez cały czas trwania
działalności.

Rodzaje dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie
dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie
działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia do wniosku o udzielenie
koncesji na wyżej wspomnianą działalność, przedsiębiorca obowiązany jest dołączyć
następujące dokumenty:
1) dokument określający status przedsiębiorcy, adres jego siedziby lub miejsca

zamieszkania, wraz ze wskazaniem obszaru i miejsca wykonywania działalności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

gospodarczej, zakresu oraz formy usług ochrony osób i mienia, terminu ważności
koncesji i daty rozpoczęcia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
i mienia,

2) urzędowo poświadczoną kopię dokumentu stwierdzającego posiadanie licencji drugiego

stopnia,

3) zaświadczenie o niekaralności przedsiębiorcy oraz osób występujących z wnioskiem

o wydanie koncesji,

4) dokument stwierdzający tytuł prawny do lokalu będącego siedzibą przedsiębiorcy

i miejscem wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
i mienia,

5) zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, wydane przez właściwy

urząd

statystyczny, albo urzędowo poświadczoną jego kopię,

6) zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego stwierdzającego, iż przedsiębiorca nie

zalega z wpłatami należności budżetowych.

W przypadku ubiegania się o wydanie koncesji przez przedsiębiorcę niebędącego osobą
fizyczną, do wniosku należy dołączyć dodatkowo:

−

umowę (statut) spółki, akt założycielski lub inny przewidziany przepisami prawa
dokument dotyczący utworzenia, działalności i organizacji przedsiębiorcy albo urzędowo
poświadczone kopie,

−

odpis z właściwego rejestru, jeżeli przedsiębiorca podlega wpisowi do rejestru,

−

wykaz członków zarządu, prokurentów i pełnomocników, z podaniem adresów ich
miejsca zamieszkania,

−

listę udziałowców lub akcjonariuszy, posiadających, co najmniej 50% udziałów lub akcji,

−

dokument określający proporcje udziału kapitału polskiego i obcego w spółce oraz jego
wysokość, z podaniem adresów siedziby lub miejsc zamieszkania wspólników, gdy spółka
jest podmiotem z udziałem zagranicznym.

Obowiązek zgromadzenia powyższych dokumentów spoczywa na wnioskodawcy
ubiegającego się o koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług
ochrony osób i mienia. Przedsiębiorca jest zobowiązany ponadto powiadomić organ
koncesyjny w terminie 14 dni o zmianie okoliczności prawnych i faktycznych w przedmiocie:

−

oznaczenia przedsiębiorcy i jego siedziby bądź miejsca zamieszkania,

−

podania imion i nazwisk wspólników i członków zarządu, prokurentów oraz
pełnomocników w przypadku ich ustanowienia, ze wskazaniem osób posiadających
licencje drugiego stopnia,

−

wskazania miejsca wykonywania działalności gospodarczej,

Podstawowe obowiązki przedsiębiorcy wynikające z koncesji
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia
obowiązany jest:
1)

powiadomić organ koncesyjny o podjęciu działalności gospodarczej, co pozwoli
organowi koncesyjnemu na stwierdzenie zachowania przez przedsiębiorcę

terminu

6 miesięcy od daty wyznaczonej w koncesji jako daty rozpoczęcia działalności,

prowadzić i przechowywać dokumentację dotyczącą zatrudnienia pracowników ochrony
oraz zawieranych i realizowanych umów,

przedstawić wymienioną wyżej dokumentację, na żądanie organu upoważnionego do
kontroli,

zachowywać formę pisemną umów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

spełniać w sposób nieprzerwany warunek dotyczący konieczności posiadania, co najmniej
przez jedną osobę licencji drugiego stopnia, jeżeli koncesję uzyskał przedsiębiorca inny
niż osoba fizyczna,

W przedmiocie oznaczenia pracowników ochrony oraz noszenia przez nich ubioru,

przedsiębiorca obowiązany jest ponadto:
1)

oznaczyć pracowników ochrony w sposób jednolity, umożliwiający ich identyfikację oraz
identyfikację podmiotu zatrudniającego,

zapewnić noszenie ubioru przez pracowników ochrony, umożliwiającego ich
identyfikację oraz identyfikację podmiotu zatrudniającego w przypadkach, gdy pracownik
ochrony nosi przydzieloną mu broń palną. Wspomnianej wyżej zasady nie stosuje się
w przypadku, gdy pracownik ochrony wykonuje zadania ochrony osób w miejscu
publicznym,

zakazać noszenia przez pracownika ochrony broni palnej, jeżeli wykonuje bezpośrednio
zadania w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas trwania
masowych imprez publicznych,
Ubiory pracowników ochrony zatrudnianych przez przedsiębiorcę powinny posiadać

oznaczenia różniące je w sposób widoczny od mundurów pozostających pod szczególną
ochroną (np. policyjnych, straży granicznej, wojskowych) lub, których wzory zostały
wprowadzone na podstawie odrębnych przepisów ( np. mundury straży miejskiej).
Ta sama zasada dotyczy identyfikatorów i odznak pracowników ochrony, które w sposób
widoczny winny różnić się od identyfikatorów i odznak funkcjonariuszy i pracowników służb
publicznych.

W zakresie obowiązku prowadzenia i przechowywania dokumentacji dotyczącej

zatrudnionych pracowników oraz zawieranych i realizowanych umów przedsiębiorca
zobowiązany jest:
W zakresie zatrudnionych pracowników:

−

prowadzić aktualny wykaz zatrudnionych pracowników ochrony, który powinien
zawierać w szczególności:

−

imię i nazwisko pracownika ochrony,

−

adres zamieszkania lub pobytu czasowego,

−

datę i miejsce urodzenia,

−

serię i numer dowodu osobistego oraz numeru ewidencyjnego PESEL

−

numer i stopień licencji pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia
technicznego, a także datę jej wydania oraz określenie organu, który ją wydał,

−

numer pozwolenia na broń lub potwierdzenie dostępu do broni na okaziciela,

−

datę zawarcia z pracownikiem ochrony umowy o pracę lub umowy zlecenia oraz datę jej
rozwiązania,

W zakresie zawieranych i realizowanych umów rejestr zawartych umów, który powinien
zawierać w szczególności:

−

numer umowy,

−

określenie rodzaju umowy oraz jej przedmiotu,

−

datę zawarcia i rozwiązania umowy,

−

oznaczenie stron umowy,

Księgę realizacji umów, która powinna zawierać w szczególności:

−

numer umowy,

−

datę rozpoczęcia i zakończenia usługi,

−

formę wykonywanej usługi (czy bezpośrednia ochrona fizyczna czy też zabezpieczenia
technicznego),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

imiona i nazwiska pracowników ochrony wykonujących usługę oraz nadzorujących ich
pracowników ochrony z licencją drugiego stopnia,

−

ilość i rodzaj broni przydzielonej pracownikom ochrony do wykonania usługi,
Powyższą dokumentację należy prowadzić w formie pisemnej. Ewentualne elektroniczne

nośniki informacji w stosunku do dokumentacji głównej mogą mieć jedynie charakter
pomocniczy nie mogąc jej zastępować. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw
Wewnętrznych w sprawie dokumentacji wymaganej przyprowadzeniu działalności
gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz czasu jej przechowywania
przedmiotową dokumentację należy przechowywać przez okres 5 lat liczony od zakończenia
działalności przedsiębiorcy, a w przypadku księgi realizacji umowy – od daty wygaśnięcia
umowy. Ponadto pracodawca zobowiązany jest:

−

powiadomić właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji o każdym
przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika ochrony
z przyczyn określonych w art. 53 Kodeksu pracy (art. 33 ustawy),

−

udostępnienia Policji obszarów, obiektów i urządzeń chronionych przez specjalistyczną
uzbrojoną formację ochronną w celu przeprowadzenia ich kontroli oraz dokumentacji
dotyczącej tej ochrony,

−

usuwania w terminie określonym w zaleceniu uchybień i nieprawidłowości
stwierdzonych podczas kontroli,

−

powiadomić właściwego komendanta Policji o wszczęciu postępowania karnego
przeciwko pracownikowi ochrony o przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu jak
też przestępstwa innego niż wymienione, w celu umożliwienia podjęcia przez niego
decyzji dotyczącej obligatoryjnego lub fakultatywnego zawieszenia prawa wynikającego
z licencji do czasu wydania prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie (analogia
wynikająca z art. 32 ust. 1, 2 ustawy).

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania

wiczenia.

Czy znasz wymogi ustawy zezwalające na prowadzenie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia?

Czy potrafisz wymienić rodzaje dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku

o udzielenie koncesji?

Jaki organ wydaje licencję pracownika ochrony fizycznej, a jaki koncesje na

prowadzenie działalności gospodarczej?

Czy potrafisz wymień elementy składowe koncesji?

Czy znasz podstawowe obowiązki koncesjonowanego przedsiębiorcy wynikające

z koncesji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów prawnych omów zasady prowadzenia

działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz podstawowe
obowiązki przedsiębiorcy wynikające z koncesji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować odpowiedni materiał nauczania,

wyszukać przepisy dotyczące trybu postępowania w zakresie ubiegania się o koncesję,

sformułować odpowiedzi w formie pisemnej,

przedyskutować rezultaty ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

papier formatu A4, przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Jesteś zainteresowany prowadzeniem własnej firmy ochroniarskiej. Omów obowiązujące

procedury postępowania w tym zakresie. Wskaż niezbędne dokumenty przy ubieganiu się
o koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia oraz
organ koncesyjny, do którego należy się zwrócić o udzielnie koncesji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w o ustawie lub w Internecie, wymagane przepisy prawne,

przeanalizować treść zgromadzonych materiałów,

omówić tok postępowania i udzielić odpowiedzi.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

zdefiniować pojęcia „koncesja, licencja?

wymienić dokumenty wymagane przy składaniu wniosku o udzielenie
koncesji?

zdefiniować pojęcie „działalności gospodarczej”?

związek licencji pracownika fizycznej ochrony osób i mienia
z koncesją na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
ochrony osób i mienia?

wymienić obowiązki przedsiębiorcy wynikającej z koncesji
w przedmiocie oznaczenia pracowników ochrony?

wskazać obowiązki przedsiębiorcy wynikające z koncesji
w przedmiocie prowadzenia i przechowywania dokumentacji
dotyczącej zatrudnionych pracowników oraz zawieranych
i realizowanych umów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Wymagania kwalifikacyjne dotyczące pracowników ochrony

4.5.1. Materiały nauczania

Pojecie, stopnie i rodzaje licencji pracownika ochrony

Zadania ochrony osób i mienia realizowane przez wewnętrzne służby ochrony oraz

przedsiębiorców posiadających koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
usług ochrony osób i mienia, wykonują pracownicy ochrony. Pracownikiem ochrony jest
osoba posiadająca licencję pracownika ochrony fizycznej lub licencje pracownika
zabezpieczenia technicznego i wykonująca zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby
ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osoba wykonująca zadania w zakresie
niewymagającym licencji. Mianem pracownika ochrony określa się trzy kategorie osób,
a mianowicie:

−

posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej,

−

posiadających licencję pracownika zabezpieczenia technicznego.

−

wykonujących zadania ochrony fizycznej w zakresie nie wymagającym licencji.

Licencja – oznacza zezwolenia na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia
w zakresie wymaganym ustawą, wydane przez komendanta wojewódzkiego Policji
właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o licencję
W oparciu o ustawowy podział form ochrony osób i mienia ustawa wymienia dwa rodzaje
licencji pracowników ochrony.

−

licencję pracownika ochrony fizycznej,

−

licencję pracownika zabezpieczenia technicznego.

W obu wymienionych rodzajach ustawa wprowadza dwa stopnie licencji:

−

licencję pierwszego stopnia,

−

licencję drugiego stopnia.

Kryterium podziału na poszczególne rodzaje i stopnie licencji stanowi zakres wykonywanych
czynności.
Warunki uzyskania poszczególnych rodzajów licencji
O wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia może ubiegać się osoba,
która spełnia niżej wymienione warunki ustawowe:

−

ma obywatelstwo polskie, lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii
Europejskiej oraz biegła znajomość języka polskiego lub państwa członkowskiego
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony o Europejskim
Obszarze Gospodarczym,

−

ukończyła 21 lat,

−

ukończyła szkołę podstawową,

−

ma pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem,

−

nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

−

ma uregulowany stosunek do służby wojskowej,

−

posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze
względu na jej miejsce zamieszkania,

−

posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań, stwierdzoną orzeczeniem
lekarskim,

−

legitymuje się dyplomem lub świadectwem szkoły lub innej placówki oświatowej, które
potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, albo pełniła nienaganną służbę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w stopniu podoficera lub chorążego w Biurze Ochrony Rządu przez okres, co najmniej 15
lat, albo ukończyła kurs pracowników ochrony pierwszego stopnia i zdała egzamin przed
właściwą komisją powołaną przez komendanta wojewódzkiego Policji.

O wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia ubiegać się może osoba,
która:

−

ma obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii
Europejskiej oraz biegłą znajomość języka polskiego lub państwa członkowskiego
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy –
o Europejskim Obszarze Gospodarczym,

−

ukończyła 21 lat,

−

posiada, co najmniej wykształcenie średnie,

−

ma pełna zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem,

−

nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

−

posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze
względu na jej miejsce zamieszkania,

−

posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony
osób i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

−

legitymuje się dyplomem lub świadectwem szkoły lub innej placówki oświatowej, które
potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, albo pełniła nienaganna służbę
w stopniu oficera w Biurze Ochrony Rządu przez okres, co najmniej 15 lat, albo
ukończyła kurs pracowników ochrony drugiego stopnia i zdała egzamin przed właściwą
komisją powołaną przez komendanta wojewódzkiego Policji.

O licencję pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia może ubiegać się
osoba spełniająca następujące warunki:

−

posiada obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii
Europejskiej oraz biegłą znajomość języka polskiego,

−

ukończyła 18 lat,

−

posiada pełną zdolność do czynności prawnych, stwierdzoną własnym oświadczeniem,

−

nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

−

posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze
względu na jej miejsce zamieszkania,

−

posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony
osób i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

−

posiada wykształcenie zawodowe techniczne o specjalności elektronicznej, elektrycznej,
łączności, mechanicznej lub ukończyła kurs pracownika zabezpieczenia technicznego
albo została przyuczona do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów.

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego
stopnia powinna spełniać niżej wymienione warunki:

−

posiada obywatelstwo polskie,

−

ukończyła 21 lat,

−

ma pełną zdolność do czynności prawnych, stwierdzoną własnym oświadczeniem,

−

nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

−

posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony
osób i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

−

posiada wykształcenie, co najmniej średnie techniczne o specjalności elektronicznej,
elektrycznej, łączności lub mechanicznej albo stopień specjalizacji zawodowej przyznany
na podstawie odrębnych przepisów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czy potrafisz wyjaśnić, kim jest pracownik ochrony?

Jaki zagadnienia należy uwzględnić przy opiniowaniu pracowników ochrony oraz osób
ubiegających się o uzyskanie licencji?

Czy potrafisz wymienić wymagania kwalifikacyjne dla pracownika ochrony?

Co obejmują warunki uzyskania licencji pierwszego stopnia pracownika ochrony fizycznej?

Co obejmują warunki uzyskania licencji pracownika zabezpieczenia technicznego
pierwszego stopnia?

Co obejmują warunki uzyskania licencji pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia?

Co obejmują warunki uzyskania licencji pracownika zabezpieczenia technicznego
drugiego stopnia?

Jak wygląda tryb postępowania posiadacza licencji w przypadku utraty, zniszczenia lub
odzyskania licencji pracownika ochrony?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamieszkujesz w określonej miejscowości. W oparciu o obowiązujące przepisy

w zakresie ochrony osób i mienia sporządź wniosek o wydanie licencji pracownika ochrony
fizycznej pierwszego stopnia i skieruj go do właściwego organu administracji państwowej,
dołączając przewidziane ustawą niezbędne załączniki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać dokładnie material nauczania,

odszukać artykuły ustawy bądź rozporządzenia wykonawczego MSWiA potrzebne do
wypełnienia wniosku,

wypełnić wniosek,

dołączając do wniosku niezbędne dokumenty przy ubieganiu się o licencję.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przykłady wypełnionych wniosków o wydanie licencji pracownika ochrony,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Wskaż miejsce i kolejność postępowania w przedmiocie składania dokumentów w zakresie

ubiegania się o licencję pracownika ochrony fizycznej. Omów tryb postępowania pracownika
ochrony w przypadku utraty, zniszczenia lub odzyskania licencji pracownika ochrony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiału nauczania oraz obowiązującymi przepisami wynikającymi
z ustawy o ochronie osób i mienia, jak też z rozporządzeń wykonawczych do ustawy
w zakresie niezbędnym do rozwiązania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

określić, które z przepisów będą ci niezbędne do wykonania ćwiczenia,

omówić tok postępowania i udzielić odpowiedzi w formie pisemnej,

przystąpić wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ustawa o ochronie osób i mienia oraz niezbędne rozporządzenia

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

–

Komputer z dostępem do Internetu.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie wykładni prawa, a następnie pracownika ochrony?

wskazać, kto przeprowadza badania psychologiczno-lekarskie
kandydatom na pracownika ochrony?

omówić tryb postępowania posiadacza licencji w przypadku utarty,
zniszczenia lub odzyskania licencji pracownika ochrony?

wskazać, kto, kiedy i na czyje polecenie opiniuje pracownika ochrony?

wymienić rodzaje licencji pracownika ochrony?

wymienić warunki uzyskania licencji pierwszego stopnia pracownika
ochrony fizycznej?

wymienić warunki uzyskania licencji pierwszego i drugiego stopnia
pracownika zabezpieczenie technicznego?

wypełnić i właściwie zaadresować wniosek o uzyskanie licencji
pracownika ochrony fizycznej?

wymienić niezbędne dokumenty przy składaniu wniosku o uzyskanie
licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.

Uprawnienia pracownika ochrony w ochronie mienia,

z uwzględnieniem środków przymusu bezpośredniego oraz
przypadków i warunków użycia broni palnej.

4.6.1. Materiał nauczania

Uprawnienia pracownika ochrony wynikające z poszczególnych rodzajów i stopni
licencji
Licencja pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia uprawnia do wykonywania
bezpośredniej ochrony fizycznej:

−

stałej lub doraźnej,

−

polegającej na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych
w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych,

−

polegającej na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów
wartościowych lub niebezpiecznych,

Czynności te mogą być wykonywane przez:

−

członków specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych,

−

członków zespołów konwojujących wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe
lub niebezpieczne,

−

pracowników ochrony wykonujących bezpośrednio czynności związane z ochroną osób,

−

osoby nadzorujące i kontrolujące pracę pracowników ochrony nie posiadających licencji,

−

pracowników ochrony mających prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego
i użycia broni palnej,

−

pracowników ochrony wykonujących zadania na obszarach, w obiektach i urządzeniach
podlegających obowiązkowej ochronie.

Licencja pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia uprawnia do realizacji zadań
dotyczących ochrony osób i mienia realizowanych w formie bezpośredniej ochrony fizycznej
za pomocą czynności wynikających z licencji pierwszego stopnia oraz do:

−

opracowania planu ochrony,

−

organizowania i kierowania zespołami pracowników ochrony fizycznej,

−

ubiegania się o wydanie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
usług ochrony osób i mienia,

−

pośredniego ubiegania się przedsiębiorcy posiadającego koncesję na prowadzenie
działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia o wydanie pozwolenia
na broń na okaziciela.

Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia uprawnia do
wykonywania zabezpieczenia technicznego polegającego na:

−

montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie
chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich
zainstalowania,

−

montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji,
konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach ich zainstalowania.

Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego stopnia upoważnia do
wykonywania zabezpieczenia technicznego polegającego na wykonywaniu czynności ww.
w ramach licencji pierwszego stopnia, a ponadto do:

−

opracowywania projektów zabezpieczenia technicznego,

−

organizowania i kierowania zespołami pracowników zabezpieczenia technicznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

ubiegania się o koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług
ochrony osób i mienia w formie zabezpieczenia technicznego.

Środki stosowane przez pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
Zgodnie z art. 36 i 37 ustawy o ochronie osób i mienia, ustawodawca w sposób jednoznaczny
podzielił uprawnienia pracownika ochrony fizycznej przy wykonywaniu zadań ochronnych na
dwa rodzaje, a mianowicie na:

−

uprawnienia pracownika ochrony w granicach chronionych obiektów i obszarów (art. 36
ustawy),

−

uprawnienia pracownika ochrony poza granicami chronionych obiektów (art. 37 ustawy),

Środki porządkowe stosowane przez pracowników ochrony fizycznej
Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej, jak również wykonujący
zadania ochrony w zakresie niewymagającym licencji, przy wykonywaniu zadań ochrony osób
i mienia w granicach chronionych obiektów i obszarów, ma prawo do podejmowania działań
zwanych umownie środkami porządkowymi, z zachowaniem zasad określonych w ustawie
polegających na:

−

ustalaniu uprawnień osób do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych,

−

legitymowaniu osób w celu ustalenia tożsamości,

−

wzywaniu osób do opuszczenia obszaru lub obiektu, w przypadku stwierdzenia

−

braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo
stwierdzenia zakłócenia porządku,

−

ujęciu osób stwarzających, w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia w celu niezwłocznego oddania tych
osób Policji. Ponadto:

W przypadku licencjonowanego pracownika ochrony zgodnie art.36 ust.1, pkt. 4 i 5 ustawy,
przy wykonywaniu zadań ochronnych w granicach chronionych obiektów i obszarów ma
prawo do:

−

stosowania środków przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr
powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony,

−

użycia broni palnej w przypadkach określonych w ustawie.

Zgodnie natomiast z art. 37 ustawy, pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony
osób i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów na prawo do:
a)

ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych
osób Policji,

w przypadku licencjonowanego pracownika ochrony, użycia podczas konwojowania
wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów lub niebezpiecznych środków przymusu
bezpośredniego w postaci:

−

siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
ochrony,

−

kajdanek,

−

pałki ochronnej wielofunkcyjnej,

−

paralizatora elektrycznego,

−

broni gazowej i ręcznego miotacza gazu,

−

broni palnej, w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane
wartości lub osoby je ochraniające.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa nakazuje, aby wymienione wyżej czynności porządkowe były wykonywane w sposób
najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku, do której zostały podjęte.

Ustalanie uprawnień do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych
Analizując treść, art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie osób i mienia nasuwa się wniosek, że
uprawnienia pracownika ochrony fizycznej w zakresie ustalania uprawnień osób do
przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych, przysługują mu w przypadku, gdy
istnieje w nich kontrolowany ruch osobowy za pomocą identyfikatorów, przepustek lub
innych obowiązujących dokumentów. Wspomniane dokumenty powinna wystawić osoba
zarządzająca obszarem lub obiektem. Może ona również ustnie lub pisemnie upoważnić
osobę do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym. Pracownik ochrony ustalenie
uprawnień osoby do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych dokonuje przez:
a)

sprawdzenie, czy osoba posiada przepustkę, identyfikator albo inny dokument
uprawniający do przebywania na terenie obszaru lub obiektu chronionego, wystawiony
przez osobę zarządzającą tym obszarem lub obiektem,

porównanie okazanego dokumentu z określonym wzorem,

sprawdzenie okazanego dokumentu pod względem:

−

zgodności danych personalnych w nim zawartych z tożsamością osoby,

−

terminu jego ważności.

Przed przystąpieniem do czynności ustalających uprawnienia do przebywania na obszarach
lub obiektach chronionych, pracownik ochrony obowiązany jest użyć zwrotu „Służba
ochrony” oraz podać swoje nazwisko. W przypadku niepodporządkowania się jego poleceniu,
wzywa Policję i sporządza notatkę służbową o okolicznościach tego wezwania.
Pracownik ochrony, na żądanie osoby, w stosunku, do której podejmuje wspomniane wyżej
czynności jest obowiązany:

−

podać swoje imię i nazwisko oraz okazać licencję lub inny dokument identyfikacyjny
potwierdzający uprawnienia do podjęcia czynności w taki

sposób, aby osoba, wobec

której jest podejmowana ta czynność miała możliwość odczytania i zanotowania danych
zawartych w tym dokumencie,

−

podać podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności.

Ustawa o ochronie osób i mienia nie daje pracownikowi ochrony prawa

przeglądania

zawartości bagaży, odzieży osób, ładunku i miejsc, w przypadku podejrzenia, że mienie
chronione jest bezprawnie wynoszone, wywożone lub ukryte, albo czy nie są wnoszone lub
wywożone materiały niebezpieczne i zabronione.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Legitymowanie osób
Legitymowanie osób przez pracownika ochrony może mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy
jest to niezbędne do wykonywaniu zadań ochrony, a w szczególności:

−

ustalania tożsamości,

−

ustalanie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, przeciwko
dobrom powierzonym ochronie,

−

ustalanie sprawców czynów niedozwolonych np. nieumyślnego uszkodzenia mienia,

−

wiadków różnych bezprawnych zamachów,

−

ustalania osób podejrzanych o przygotowywanie się do dokonania przestępstwa np.
obserwują obiekty chronione realizujące konwoje wartości pieniężnych, salę operacyjną
w bankach itp.

Przed przystąpieniem do legitymowania pracownika ochrony obowiązany jest przestrzegać
określonych procedur postępowania z jednoczesnym zachowaniem następujących zasad:

−

podać swoje imię i nazwisko,

−

w razie potrzeby okazać licencję lub inny dokument identyfikacyjny potwierdzający
uprawnienia do podjęcia czynności w sposób umożliwiający osobie legitymowanej
odczytanie i zanotowanie danych zawartych w tym dokumencie,

−

podać podstawę prawną i przyczynę legitymowania,

−

wezwać osobę legitymowaną do okazania dokumentu potwierdzającego jej tożsamość,

−

podczas legitymowania, pracownik ochrony, sprawdza okazany dokument pod względem
zgodności danych personalnych w nich zawartych z tożsamością osoby legitymowanej,

−

sprawdzenie tożsamości osoby powinno polegać na zwróceniu się do osoby
legitymowanej o podanie danych personalnych, a więc imię i nazwisko, imiona rodziców,
data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, oraz porównaniu ich z zapisami
w okazanym dokumencie, a także porównania wyglądu osoby z fotografią,

−

w przypadku legitymowania osób znajdujących się w pojeździe pracownika ochrony ze
względu na swoje bezpieczeństwo ma prawo żądać opuszczenia pojazdu przez te osoby.

Ze względu jednak na fakt częstego występowania podczas czynności legitymowania
wysokiego stopnia zagrożenia ze strony osób nietrzeźwych, podejrzanych o popełnienie
przestępstwa, najważniejszą zasadą w zakresie legitymowania jest zasada czujności, którą
należy realizować w sposób następujący:

−

legitymowanie winno przeprowadzać się w miejscach lub pomieszczeniach najmniej
ruchliwych,

−

w nocy i o zmroku legitymować należy w dobrze oświetlonych miejscach,

−

osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa w zasadzie powinno legitymować dwóch
pracowników ochrony, przy czym jeden legitymuje, drugi natomiast obserwuje osobę
legitymowaną,

−

w przypadku podejrzewania, posiadania przez osobę legitymowaną broni lub innego
niebezpiecznego narzędzia lub przedmiotów służących do popełnienia przestępstwa,
przed legitymowaniem, należy osobę powierzchownie obszukać, w celu ich odebrania,

−

czynność legitymowania osób znajdujących się w pojeździe należy przeprowadzać po
unieruchomieniu pojazdu i po opuszczeniu go przez osoby legitymowane,

−

w momencie przekazywania dokumentu tożsamości pracownik ochrony staje na
odległość wyciągniętej ręki od osoby legitymowanej, po stronie ręki, którą podawany jest
dokument,

−

pracownik ochrony po otrzymaniu dokumentu oddala się o następny krok od osoby
legitymowanej i sprawdza autentyczność dokumentu i tożsamość osoby,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podczas oględzin dokumentu należy zwrócić uwagę na ewentualne ślady wycierania,
przerabiania lub zmiany zdjęcia dyskretnie obserwując legitymowanego,

−

gdy pracownik ochrony nie widzi podstaw oddania osoby w ręce Policji zwalnia ją
i obserwuje do momentu oddalenia się,

Dokumenty na podstawie, których można ustalić tożsamość osoby
Przystępując do legitymowania, pracownik ochrony wzywa osobę legitymowaną do okazania
mu dokumentu potwierdzając jego tożsamość. Zgodnie z art. 4, ust. 1, tożsamość osoby
legitymowanej ustala się na podstawie:

−

dowodu osobistego,

−

tymczasowego dowodu osobistego,

−

tymczasowego zaświadczenia tożsamości,

−

dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca,

−

paszportu,

−

innych dokumentów potwierdzających tożsamość, zaopatrzonych

−

w fotografię i adres zamieszkania osoby legitymowanej,

Postępowanie pracownika ochrony w przypadku braku posiadania przez osobę
legitymowaną dokumentu tożsamości, odmowy jego okazania lub posługiwania się
fałszywym dokumentem
W przypadku, gdy podczas legitymowania osoba legitymowana nie posiada dokumentu
tożsamości, nie chce go okazać, bądź też odmawia udzielenia pracownikowi informacji
o swojej tożsamości, należy ją przekazać Policji. Gdy natomiast osoba szukająca dokumentu
zwleka z jej okazaniem i wykazuje zdenerwowanie, należy polecić wyjęcie rąk z kieszeni,
przerwanie poszukiwania i rozważyć zastosowanie kajdanek, aby zapewnić bezpieczeństwo
do czasu przekazania osoby Policji. Jeżeli podczas legitymowania pracownik stwierdzi, że
osoba legitymowana posługuje się fałszywym dokumentem tożsamości, zatrzymuje fałszywy
dokument, z powyższej czynności sporządza notatkę służbową, którą wraz z legitymowanym
natychmiast przekazuje Policji.
Z czynności legitymowania pracownik ochrony sporządza notatkę służbową, zawierającą dane
personalne osoby legitymowanej, wskazanie rodzaju dokumentu oraz jego numeru i serii,
a także czasu, miejsca i przyczyny legitymowania.

Wzywanie osób do opuszczenia obszaru lub obiektu
Pracownik ochrony w przypadku stwierdzenia braku posiadania uprawnień do przebywania na
obszarze lub obiekcie chronionym, oraz zakłócania porządku, wzywa osobę do opuszczenia
obszaru lub obiektu, informując ją jednocześnie o przyczynie wydania tego polecenia. Drugą
z okoliczności uprawniających pracownika ochrony do wezwania osób do opuszczenia
obszaru lub obiektu jest zakłócenie przez osobę porządku, przez który należy rozumieć
bezprawne zachowanie osoby, utrudniające lub uniemożliwiające pracę lub normalne
przebywanie ludziom, znajdujących się w obiekcie. Bezprawność zachowania natomiast,
może wyrażać się np. naruszaniem przepisów porządkowych regulaminu obowiązujących
w danym obiekcie. śeby jednak móc stwierdzić, że dane postępowanie jest bezprawnym
naruszaniem porządku, zasady porządkowe muszą być zawsze określone w przepisach prawa,
na które może się powołać pracownik ochrony w momencie podejmowania czynności
porządkowych wobec określonej osoby. Dlatego też pracownik ochrony przed przystąpieniem
do czynności wezwania osób do opuszczenia chronionego obszaru lub obiektu winien
postępować zgodnie z określonymi procedurami postępowania, a mianowicie:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

użyć zwrotu „służba ochrony” oraz podać swoje imię i nazwisko,

−

wezwać osoby nie posiadające uprawnień do przebywania na obszarze lub obiekcie bądź
zakłócające porządek do opuszczenia wspomnianych obiektów oraz poinformować je
o przyczynie wydania tego polecenia,

−

w przypadku niepodporządkowania się wydanemu pleceniu wezwać Policję i sporządzić
notatkę służbową dotyczącą okoliczności tego wezwania.

Należy zwrócić uwagę na fakt ustawowego zakazu stosowania przez pracownika ochrony
ś

rodków przymusu bezpośredniego dla wymuszenia podporządkowania się wydanemu

poleceniu opuszczenia przedmiotowych obiektów i obszarów. Jedyne przysługujące
pracownikowi uprawnienie, to wezwanie przez niego Policji.
Z treści rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków sposobów użycia przez
pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego wynika, że pracownik ochrony
fizycznej ma prawo stosować siłę fizyczną w związku ze zmuszeniem osoby do wykonania
polecenia np. w postaci chwytów obezwładniających w celu wyprowadzenia osoby
z chronionego obiektu. Należy tu zauważyć pewna niespójność w obowiązujących przepisach
prawnych. Generalnie, największe niebezpieczeństwo dla pracownika ochrony podczas
stosowania przez niego, w stosunku do naruszających przepisy porządkowe, czynności
związanych z wezwaniem osób do opuszczenia obiektów chronionych, grozi ze strony osób
zakłócających porządek. Dlatego tu podobnie jak i przy czynnościach związanych
z legitymowaniem pracownik ochrony zobowiązany jest do bezwzględnego przestrzegania
zasady czujności zgodnie, z którą należy:
1) wobec osoby zakłócającej porządek w obiekcie lub obszarze chronionym, czynności

porządkowe winno podejmować dwóch pracowników ochrony, z czego jeden wzywa ją
do opuszczenia obiektu, drugi zaś permanentnie obserwuje jej zachowanie w celu
udaremnienia ewentualnego nagłego ataku na pracownika,

2) w przypadku podejrzewania osoby o posiadanie broni palnej lub innego niebezpiecznego

narzędzia, bądź przedmiotów mogących służyć do popełnienia przestępstwa, jeszcze
przed przystąpieniem do wezwania opuszczenia obiektu, pracownik ochrony powinien
dokonać powierzchownego przeszukania osoby mając na uwadze odebranie
niebezpiecznych przedmiotów,

3) tak się ustawić w stosunku do osoby naruszającej porządek, aby w momencie

ewentualnego ataku, pracownik ochrony miał zabezpieczone tyły eliminując jednocześnie
poza swoimi plecami niebezpieczeństwo w postaci schodów, ruchu drogowego czy
głębokich wykopów itp.,

4) być w pełnej gotowości do użycia środków przymusu bezpośredniego lub środków

obronnych w postaci broni palnej,

5) podjąć odpowiednie czynności uniemożliwiające osobie zakłócającej porządek powrót na

teren chroniony.

Zasady ujęcia osób
Uprawnienia pracownika ochrony do ujmowania osób powodujących zagrożenie chronionym
dobrom przysługują jedynie w przypadku spełnienia łącznie poniższych przesłanek tj.:

−

istnienia zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia,

−

stwarzania przez to zagrożenie w sposób oczywisty bezpośredniego niebezpieczeństwa dla
ż

ycia lub zdrowia ludzkiego oraz chronionego mienia,

−

ujęcia osoby w celu natychmiastowego oddania jej Policji.

Do ogólnych zasad związanych z bezpiecznym ujęciem przez pracownika ochrony osób
w celu przekazania ich Policji należy:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

czynności związane z ujęciem osób należy wykonywać szybko, zdecydowanie
i z zaskoczenia,

do osób ujmowanych zwracać się głośno i stanowczo np. „Służba ochrony”, „Nie ruszać
się”, „Ręce z kieszeni”,

czynności dotyczące ujęcia osoby powinno przeprowadzać dwóch pracowników ochrony,
jeden dokonuje czynności fizycznego ujęcia, drugi natomiast obserwuje zachowanie
osoby ujmowanej,

ujęcia osoby należy dokonać w miejscu dogodnym dla wykonania tych czynności oraz nie
zagrażającym osobom postronnym. Dlatego też w celu uniknięcia zagrożenia należy
unikać ujmowania osób w miejscach publicznych,

przed wejściem do pomieszczenia należy wezwać osobę do jej opuszczenia, oraz
odrzucenia broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów. W przypadku nie wykonania
polecenia pracownik ochrony powinien czekać na przybycie Policji. Nigdy nie należy stać
na wprost drzwi lub otworów okiennych,

wezwania osoby do podniesienia rąk do góry i odwrócenia się do stałej przeszkody np.
ś

ciana, drzewo itp.,

zachować bezpieczną odległość od osoby ujmowanej – minimum na odległość
wyciągniętej ręki,

dokładnie obserwować zachowanie się osoby w celu uniknięcia ewentualnego ataku,

zapewnić sobie bezpieczeństwo poza plecami,

10)

być przygotowanym do użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej.

Ujęcie osoby jest dopuszczalne w przypadku, gdy następuje:

−

na gorącym uczynku przestępstwa,

−

w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa,

−

uzasadnionego przypuszczenia, że osoba popełniła przestępstwo w chronionym obiekcie,

−

nie można ustalić tożsamości sprawcy innego bezprawnego czynu (np. wykroczenia
czynu niedozwolonego.

Przepis dotyczący ujęcia osoby nakazuje bezzwłoczne oddanie jej Policji. Nie zawsze jednak
jest to możliwe, dlatego też pracownik ochrony może tą dyrektywę ustawową wykonać
w dwojaki sposób, a mianowicie:

−

przetrzymać osobę ujętą do czasu przybycia funkcjonariusza Policji na miejscu ujęcia, lub
w pomieszczeniu zamkniętym, do którego dostęp dla osób postronnych jest ograniczony
(np. w wartowni, biurze przepustek, zapleczu sklepu),

−

doprowadzić lub dowieźć osobę do najbliższej jednostki Policji lub najbliższego
funkcjonariusza Policji.

Istotą sprawy jest, aby osobę ujętą wyprowadzić możliwie jak najszybciej z pola widzenia
tłumu znajomych osoby ujętej gdyż nigdy nie wiadomo, jaka może nastąpić reakcja ze strony
tłumu zarówno w stosunku do ujętego jak też w stosunku do funkcjonariusza Policji czy służb
porządkowych.

Obowiązki pracownika ochrony w związku z ujęciem sprawcy czynu zabronionego
Przy ujęciu osoby stwarzającej w sposób oczywisty, bezpośrednie zagrożenie dla dóbr
chronionych prawne, pracownik ochrony obowiązany jest do:
1)

użycia zwrotu „służba ochrony”,

wezwania osoby do zachowania zgodnego z prawem i odstąpienia od wykonywania
czynności stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego
mienia,

uniemożliwienia oddalenia się osoby ze wskazanego miejsca,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

poinformowania osoby o ujęciu i jego przyczynach oraz uprzedzenia o obowiązku
zastosowania się do wydawanych poleceń,

wylegitymowania osoby ujętej w celu ustalenia jej tożsamości,

niezwłocznego powiadomienia Policji,

przekazania osoby ujętej przybyłym na wezwanie funkcjonariuszom Policji,

udzielenia pomocy przedlekarskiej osobie ujętej, która ma widoczne obrażenia ciała lub
utraciła przytomność, a w razie potrzeby lub na jej prośbę jest obowiązany wezwać
pomoc lekarską,

z każdego przypadku ujęcia osoby, sporządzenia notatki służbowej uwzględniającej
w szczególności:

−

dane personalne osoby ujętej,

−

datę godzinę i miejsce ujęcia,

−

przyczynę ujęcia,

−

datę i godzinę poinformowania oraz przekazania osoby Policji,

−

numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

−

informację o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie,

−

dokonania obszukania osoby w celu sprawdzenia czy osoba ta posiada broń
lub inne niebezpieczne narzędzia bądź przedmioty mogące służyć do popełnienie
przestępstwa, jak też odebrania powyższych przedmiotów.

10) Zastosowanie środka przymusu bezpośredniego podczas czynności ujęcia odbywa się na

warunkach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie szczegółowych
warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu
bezpośredniego.

Przedmiotowe obszukanie zwane popularnie „klepanką” dokonane przez pracownika ochrony
nie ma charakteru czynności procesowych, ani też nie ma na celu odebranie i zabezpieczenie
przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ma jedynie na celu wyeliminowanie posiadania
u osoby ujętej przedmiotów zabronionych mogących przez ich użycie zagrozić zdrowiu lub
ż

yciu pracownika.

Zasady stosowania przez pracownika ochrony środków ochrony fizycznej.

Środki przymusu bezpośredniego

rodki przymusu bezpośredniego stanowią prawnie określoną ingerencję w sprawę

zagwarantowanych konstytucją podstawowych praw i wolności obywatelskich, w postaci
zespołu metod sposobów i narzędzi stosowanych przez licencjonowanych pracowników
ochrony fizycznej wobec osób uniemożliwiających wykonywania przez nich zadań
określonych ustawą. Wymienione zostały w art. 38 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia, do
których ustawodawca zalicza:

−

siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,

−

kajdanki,

−

pałki obronne wielofunkcyjne,

−

psy obronne,

−

paralizatory elektryczne,

−

broń gazową i ręczne miotacze gazu.

Zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego
Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochronnych osób i mienia w granicach
chronionych obiektów i obszarów ma prawo do stosowania środków przymusu
bezpośredniego jedynie w dwóch przypadkach, a mianowicie:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zagrożenia dóbr powierzonych ochronie (art. 36, ust. 1 pkt 4),

−

konieczności odparcia ataku na pracownika ochrony.

Wykonując zadania ochronne poza granicami chronionych obiektów użycie środków
przymusu bezpośredniego przez pracownika ochrony może nastąpić w przypadku:
gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające
1. Zasada wezwania i uprzedzenia – nakazuje pracownikom ochrony wezwać osobę do

zachowania się zgodnego z prawem oraz do uprzedzenia, że w razie
niepodporządkowania się wezwaniom zostaną użyte wobec niej środki

przymusu

bezpośredniego. Wezwanie może polegać na okrzyku „Stój – bo użyję psa obronnego”
lub „Przerwij atak – bo użyję paralizatora elektrycznego” Przestrzeganie niniejszej zasady
jest niezbędne w zakresie stosowania wszelkich środków przymusu, w tym broni palnej.

2. Zasada odstąpienia od wezwania i uprzedzenia – odstąpienie od wezwania osoby do

zachowania zgodnego z prawem oraz o uprzedzeniu o zastosowaniu środków przymusu
bezpośredniego, może mieć miejsce jedynie w przypadku, jeżeli zwłoka groziłaby
niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia.

3. Zasada celowości i proporcjonalności – pracownik ochrony może stosować środki

przymusu bezpośredniego proporcjonalnie do potrzeb wynikających z zaistniałej sytuacji
czy zagrożenia jedynie w przypadkach określonych prawem, w celu osiągnięcia
podporządkowania się wezwaniu do zachowania zgodnego z prawem i to po uprzednim
ostrzeżeniu o możliwości ich zastosowania.

4. Zasada niezbędności – stosowanie przymusu przez pracownika ochrony następować

może jedynie w granicach niezbędnych do usunięcia zagrożenia. Pracownik ochrony
powinien natychmiast odstąpić od stosowania środków przymusu bezpośredniego, gdy
zagrożenie minęło, lub, gdy osoba, wobec której użyto tych środków podporządkowała
się wydanym poleceniom, albo, gdy użycie przymusu nie przyniosło i wiadomo, że nie
przyniesie pożądanego skutku.

5. Zasada minimalizacji skutków – środki przymusu bezpośredniego (w tym broń palna)

powinny być stosowane w taki sposób, aby osiągnięcie podporządkowania się
poleceniom wydanym na podstawie prawa, powodowało możliwie najmniejszą
dolegliwość nie powodując uszkodzenia ciała lub zdrowia osoby, w stosunku, do której
zostały podjęte.

6. Zasada łączenia środków przymusu – wynika z niej możliwość stosowania

jednocześnie różnych środków przymusu bezpośredniego w przypadku, gdy jest to
konieczne do osiągnięcia określonego podporządkowania się lub osiągnięcia
zamierzonego celu.

7. Zasada stosowania środków przymusu w prawem określonych przypadkach

rodki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane jedynie w przypadkach

określonych prawem i wyłącznie wobec osób uniemożliwiających wykonanie przez
pracownika ochrony zadań określonych w ustawie.

8. Zasada wyłączeń podmiotowych

rodków przymusu bezpośredniego w postaci: pałki wielofunkcyjnej, psa obronnego,

paralizatorów elektrycznych, broni gazowej i ręcznego miotacza gazu, nie stosuje się
wobec:

−

kobiet o widocznej ciąży,

−

osób, których wygląd wskazuje na wiek 13 lat,

−

osób w podeszłym wieku,

−

osób o widocznej niepełnosprawności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zasada ograniczeń w sposobie stosowania środka przymusu bezpośredniego
Z zasady tej wynikają ograniczenia w zakresie swobodnego posługiwania się niektórymi

rodkami przymusu. Używając, więc siły fizycznej nie wolno zadawać uderzeń chyba, że

pracownik ochrony działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na
zdrowie ludzkie lub chronione mienie. Pałki wielofunkcyjnej nie wolno stosować wobec
osób stawiających bierny opór.

10. Zasada zezwalająca w określonych sytuacjach i warunkach zadawanie

razów we

wszystkie części ciała – pracownik ochrony uderzenia i pchnięcia pałką obronną
wielofunkcyjną może zadawać we wszystkie części ciała pod warunkiem odpierania
bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie własne lub innej osoby.

11. Zasada bezpiecznego wykorzystywania psa obronnego – zasada ta nakazuje

pracownikowi ochrony, aby pies obronny wykorzystywany, jako środek przymusu
bezpośredniego miał założony kaganiec, z wyjątkiem przypadku, gdy licencjonowany
pracownik wykorzystuje go w celu odpierania czynnej napaści wobec przestępcy
posiadającego broń palną lub inne niebezpieczne narzędzia, albo w bezpośrednim pościgu
za taką osobą

12. Zasada przemyślanego stosowania paralizatorów, broni gazowej oraz ręcznego

miotacza gazu – stosując paralizatory elektryczne, broń gazową i ręczne miotacze gazu,
pracownik ochrony powinien zachować ostrożność uwzględniając ich właściwości
mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia pracownika oraz zdrowia innych osób.
Paralizatory elektryczne można stosować w obiektach, w których ze względu na ich
charakter stosowanie innych środków przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej
jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione.

13. Zasada udzielenia pomocy osobom poszkodowanym – jeżeli wskutek zastosowania

rodków przymusu bezpośredniego nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia osoby,

pracownik ochrony jest obowiązany natychmiast udzielić tej osobie pierwszej pomocy
przedmedycznej, a w razie potrzeby lub na jej prośbę – podjąć niezwłocznie działania w
celu zapewnienia pomocy lekarskiej W przypadku, gdy nastąpiła śmierć lub podejrzenie
ś

mierci osoby, wobec której zastosowano środek przymusu, pracownik ochrony jest

obowiązany niezwłocznie wezwać lekarza. Kobiecie ciężarnej bezpośrednio po użyciu
ś

rodka przymusu bezpośredniego należy niezwłocznie zapewnić badanie stanu zdrowia

przez lekarza.

14. Zasada powiadamiania i ochrony miejsca zdarzenia – w przypadku, gdy w wyniku

zastosowania środka przymusu nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia, śmierć osoby lub
szkoda w mieniu, pracownik ochrony jest obowiązany do:

−

powiadomienia o zdarzeniu bezpośredniego przełożonego oraz najbliższej jednostki
Policji,

−

zabezpieczenia, w miarę możliwości, śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenia
na to miejsce, do czasu przybycia Policji, osób postronnych,

−

ustalenia, w miarę możliwości, tożsamości osób będących świadkami zdarzenia.

15. Zasada dokumentowania przypadków użycia środków przymusu-każdy przypadek

zastosowanie środków przymusu bezpośredniego oraz towarzyszącemu okoliczności
dokumentuje się w ewidencji prowadzonej przez wewnętrzną służbę ochrony lub
przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób
i mienia. Wpis do ewidencji powinien w szczególności zawierać:

−

dane personalne osoby, w stosunku, do której zastosowano środki przymusu
bezpośredniego,

−

datę, godzinę i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

−

przyczynę, rodzaj i skutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

−

informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.

Ogólne przypadki użycia środków przymusu bezpośredniego
Na podstawie art. 38 ustawy o ochronie osób i mienia, pracownik ochrony generalnie,
fizyczne, techniczne i chemiczne środki przymusu bezpośredniego może stosować jedynie
w następujących przypadkach, a więc:

−

w przypadku, gdy odpowiadają potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji,

−

wyłącznie w przypadku osób uniemożliwiających wykonanie przez pracownika ochrony
zadań określonych w ustawie,

−

w celu osiągnięcia podporządkowania się wezwaniu do określonego zachowania,

−

w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika
ochrony,

−

w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je
ochraniane.

Zasady i przypadki stosowania siły fizycznej
Stosowanie siły fizycznej oznacza: świadome i zaplanowane działanie pracowników służb
ochronno-porządkowych, w tym również funkcjonariuszy

Policji, w postaci chwytów

obezwładniających lub podobnych technik obrony jak: judo, karate, zapasy, bądź też innych
sposobów wykorzystania siły mięśni, bezpośrednio skierowanych na nietykalność cielesną
osoby. Użycie siły fizycznej stosuje się w celu:

−

odparcia zamachu na chronione osoby lub mienie,

−

odparcie czynnej napaści na pracownika ochrony,

−

obezwładnienie osoby związku ze zmuszaniem jej do wykonania polecenia,

−

ujecie osoby zagrażającej chronionym dobrom.

Użycie siły fizycznej w postaci uderzeń (nogami i rękami) może mieć miejsce tylko wtedy, gdy
pracownik ochrony działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na życie,
zdrowie ludzkie lub chronione mienie.

Zasady i przypadki stosowania kajdanek
Kajdanki w przypadkach określonych prawem, wykorzystuje się do ograniczenia swobody
ruchów osoby. Można je stosować wobec osób ujętych w celu:

−

udaremnienia ucieczki,

−

zapobieżenia czynnej napaści,

−

zapobieżenia czynnemu oporowi

Kajdanek nie stosuje się wobec osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 17 lat,
z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 16 lat podejrzanych o popełnienie przestępstwa
przeciwko życiu lub zdrowiu.
Osobie ujętej, w stosunku, do której nie stosuje się szczególnych środków ostrożności,
kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu, Kajdanki można założyć na ręce trzymane
z tyłu osobie o silnej budowie ciała, podejrzanej o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu
lub zdrowiu i zalicza się do kategorii przestępców szczególnie niebezpiecznych. Kajdanki
powinny być założone tak, aby nie tamowały obiegu krwi. W miarę możliwości, kajdanki
powinno zakładać się w pomieszczeniach zamkniętych lub w miejscach odosobnionych, przy
udziale dwóch pracowników ochrony, z których jeden zakłada kajdanki, a drugi wykonuje
czynności ubezpieczając.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasady i przypadki stosowania pałki obronnej wielofunkcyjnej
Pałka obronna wielofunkcyjna może być stosowana w razie:

−

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony,

−

pokonywania czynnego oporu,

−

odpierania zamachu na chronioną osobę,

−

przeciwdziałania kradzieżom lub niszczeniu mienia.

Pałki obronnej wielofunkcyjnej nie wolno stosować wobec osób stawiających bierny opór.
Zabrania się:

−

zadawania uderzeń i pchnięć pałką wielofunkcyjną w głowę, szyję, brzuch i nie
umięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, a także stosowania na te części ciała
blokady i zakładania dźwigni,

−

zadawania uderzeń rękojeścią pałki obronnej wielofunkcyjnej,

−

stosowania pałki obronnej wielofunkcyjnej wobec osób, w stosunku, do których użyto
kajdanek.

Uderzenia i pchnięcia pałką obronną wielofunkcyjną wolno zadawać we wszystkie części
ciała w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie
pracownika ochrony lub innej osoby. Pracownik ochrony może stosować pałkę obronną
wielofunkcyjną wobec sprawców gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane
wartości lub osoby je ochraniające,

Zasady i przypadki stosowania psa obronnego
Pies obronny, jako środek przymusu bezpośredniego, może być wykorzystywany
w przypadkach:

−

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub chronione osoby,

−

ujęcia osób, zagrażających chronionych dobrom.

Pies obronny stosowany jako środek przymusu powinien mieć założony kaganiec. Nie dotyczy
to przypadków, gdy pies obronny wykorzystywany jest wobec przestępcy posiadającego broń
palną lub inne niebezpieczne narzędzia, oraz w celu odparcia czynnej napaści. Psa obronnego
nie stosuje się w czasie wykonywania czynności związanych z konwojowaniem wartości.

Zasady i przypadki stosowania paralizatorów elektrycznych, gazowej i ręcznego
miotacza gazu

Wspomniane środki przymusu bezpośredniego można stosować w następujących
przypadkach:

−

odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronione,

−

pokonywania czynnego oporu,

−

bezpośredniego pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko
dobrom powierzonym ochronie,

−

przeciwko kradzieżom lub niszczeniu mienia,

−

ujęcia osób.

Dopuszczalne jest stosowanie paralizatorów elektrycznych, broni gazowej oraz ręcznego
miotacza gazu wobec sprawców gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane
wartości lub osoby je ochraniające. Stosując paralizatory elektryczne, broń gazową i ręczne
miotacze gazu, pracownik ochrony powinien zachować ostrożność uwzględniając ich
właściwości mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia pracownika oraz zdrowia innych osób.
Paralizatory elektryczne można stosować w obiektach, w których ze względu na ich charakter
stosowanie innych środków przymusu bezpośredniego lub użycia broni palnej jest niemożliwe
lub w znacznym stopniu utrudnione.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasady postępowania po użyciu środków przymusu bezpośredniego
Generalna zasada dotycząca czynności związanych ze stosowaniem środków ochrony
fizycznej nakazuje, aby czynności te wykonywane były w sposób możliwie najmniej
naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku, do której zostały podjęte.
Ustawa o ochronie osób i mienia wprowadza ponadto wyraźne zakazy stosowania niektórych
ś

rodków przymusu bezpośredniego w stosunku do określonych osób, bądź w określonych

sytuacjach, jak też nakaz dokumentowania okoliczności i skutków użycia tych środków przez
pracowników ochrony. Pracownik ochrony po użyciu środka przymusu bezpośredniego
zobowiązany jest ustawowo do:
1)

Udokumentowania w ewidencji prowadzonej przez wewnętrzną służbę ochrony lub
przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób
i mienia, każdego przypadku zastosowania środka przymusu bezpośredniego oraz
towarzyszące mu okoliczności,

Udzielenia pierwszej pomocy przedlekarskiej w granicach dostępnych środków osobie,
u której na wskutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie
lub utrata przytomności, a w razie potrzeby zapewnić jej pomoc lekarską,

Jeżeli skutkiem użycia środka przymusu bezpośredniego była śmierć osoby lub szkoda
w mieniu pracownik ochrony obowiązany jest do:

−

powiadomienia o zdarzeniu najbliższej jednostki Policji i swojego przełożonego,

−

w miarę możliwości zabezpieczenia śladów zdarzenia i niedopuszczenia na

−

miejsce osób postronnych,

−

w miarę możliwości ustalenia świadków zdarzenia.

Środki obronne
Zostały one uregulowane w art. 36. ust. 1, pkt 5. ustawy. Wyrażają się one w uprawnieniu do
użycia przez licencjonowanego pracownika ochrony fizycznej broni palnej w określonych
prawem przypadkach:
W granicach chronionych obiektów i obszarów użycie broni może nastąpić:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie

pracownika ochrony albo innej osoby. Z powyższego wynika, że prawo użycia broni
palnej może mieć miejsce jedynie w przypadku wystąpienia jednocześnie niżej
wymienionych przesłanek tj.:

−

zaistnienie bezpośredniego i bezprawnego zamachu, przez który należy rozumieć
każde działanie sprawcy zmierzające bezpośrednio i bezprawnie do odebrania życia
lub narażenie na uszczerbek zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby. Podjęcie
działań obronnych mających na celu likwidację zamachu, musi współistnieć
w stosunku czasowym tj. występować w tej samej chwili i w tym samym czasie.

−

zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika ochrony albo innej osoby.

2) przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania natychmiastowego porzucenia

broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub
zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby. Przesłanki tego przypadku nakazują
spełnić z kolei jednocześnie, posługiwanie się przez osobę bronią palną lub innym
niebezpiecznym narzędziem w sposób wskazujący, że użycie go może zagrozić życiu lub
zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby i nie zastosowanie się osoby do wezwania
natychmiastowego porzucenia tej broni lub niebezpiecznego narzędzia. Warunkiem tego
przypadku jest konieczność posługiwania się przez osobę bronią. Sam fakt jej posiadania
w tym przypadku jest niewystarczający. Ze względu na brak określenia przez
ustawodawcę jakiejkolwiek formy dotyczącej wezwania natychmiastowego porzucenia
broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, pracownik ochrony winien ja wyrazić

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

głośnym okrzykiem „Odrzuć broń, siekierę itp. – bo strzelam”. Pragnę podkreślić, że
w wymienionych wyżej przypadkach użycie broni palnej przez pracownika ochrony może
mieć miejsce jedynie w ochronie życia lub zdrowia pracownika ochrony albo innej osoby.

3) Przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną pracownikowi

ochrony.

4) W celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ochraniane

osoby, wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne.

Te dwa przypadki z kolei zezwalają pracownikowi ochrony na użycie broni palnej w ochronie
innych dóbr prawnie chronionych aniżeli życie lub zdrowie, a mianowicie:

−

służbowej broni palnej będącej w posiadaniu pracownika ochrony,

−

wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych.

Poza granicami chronionych obiektów i obszarów użycie broni palnej może nastąpić
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je
ochraniające.

Warunki użycia broni
Z ustawy o ochronie osób i mienia oraz rozporządzeń wykonawczych wynikają określone
warunki stosowania broni palnej i sposób postępowania pracowników ochrony przy jej
użyciu, do których zalicza się:
1)

Użycie broni palnej jest środkiem ostatecznym i dopuszczalnym tylko wówczas, gdy inne
ś

rodki wymuszenia posłuchu nie odniosły skutku. Ustawa z 22 sierpnia 1997 roku nie

precyzuje wyraźnie tego warunku, czy też zasady, jednak już sam fakt nie ujęcia broni
palnej w art. 38 ust. 2 wymieniającym klasyczne środki przymusu bezpośredniego, jak też
usytuowanie jej tuż za środkami przymusu, w zakresie środków ochrony fizycznej osób i
mienia (art. 36 ust. 1 pkt 5), wniosek taki nasuwa automatycznie. Należy, bowiem
pamiętać, że broń jako środek przymusu wyrządzić może człowiekowi największa
dolegliwość wyrażającą się w śmierci. Mając, więc na uwadze fakt, że najwyższym
dobrem chronionym prawnie jest życie ludzkie, dlatego broni palnej należy używać
wyłącznie wtedy, gdy inne środki wymuszenia posłuchu nie odniosły skutku.

Użycie broni palnej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą
szkodę osobie przeciwko której jej użyto. Z warunku tego wynika zarówno konieczność
minimalizacji skutków użycia broni palnej jak i rozwaga w jej używaniu. Miejsce
trafienia pociskiem powinno być z kolei tak dobrane, aby możliwie jak najbardziej
minimalizowało powstałą szkodę.

Użycie broni nie może zmierzać do pozbawienia życia osoby w stosunku, do której jej
użyto. Z powyższej zasady wynika zakaz używania broni palnej w celu pozbawienia życia
osoby. Użycie jej może mieć na celu wyłącznie unieszkodliwienie sprawcy przy możliwie
najmniejszym wyrządzeniu szkody osobie, przeciwko której została użyta.

Użycie broni palnej nie może narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia
innych osób, Niedopuszczalne jest ażeby broń palna była używana przez pracownika
ochrony w taki sposób, że w wyniku jej działania szkodę poniosła inna osoba całkowicie
postronna. Użycie broni może jedynie zmierzać do obezwładnienia sprawcy, przeciwko
któremu jej użyto, a który jako jedyny może ponieść wszelkie szkody wynikłe z użycia
broni palnej. Broni palnej nie powinno się, zatem używać w obiektach użyteczności
publicznej (np. na terenie hal targowych supermarketów, sal operacyjnych banków) oraz
w miejscach dużych skupisk ludzi (np. stadionów, bazarów).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyłączenia podmiotowe w zakresie stosowania broni palnej
Broni palnej nie używa się w stosunku do:

−

kobiet o widocznej ciąży,

−

osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat,

−

osób w podeszłym wieku,

−

osób o widocznej niesprawności.

Czynności pracownika ochrony przed i po użyciu broni palnej
Pracownik ochrony przed użyciem broni palnej obowiązany jest:

−

po okrzyku „Pracownik ochrony” wezwać osobę do zachowania zgodnego z prawem,
a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia,
odstąpienia od bezprawnych działań lub użycia przemocy,

−

w razie niepodporządkowania się wyżej wymienionym wezwaniom, zagrozić użyciem
broni palnej okrzykiem „STÓJ – BO STRZELAM”,

−

oddać strzał ostrzegawczy w górę, jeżeli nie zagraża to życiu lub zdrowiu pracownika
ochrony lub innej osoby, a wezwania podane wyżej okażą się bezskuteczne.

Użycie broni palnej bez ostrzeżenia i strzału ostrzegawczego może nastąpić jedynie
w przypadku, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub
zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby.
Pracownik ochrony po użyciu broni palnej zobowiązany jest:
a)

udzielenia pomocy przedlekarskiej – Jeżeli wskutek użycia broni palnej nastąpiło
zranienie osoby, pracownik ochrony jest obowiązany natychmiast udzielić tej osobie
pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby – podjąć niezwłoczne działania w celu
zapewnienia pomocy lekarskiej,

zabezpieczenia miejsca zdarzenia – Jeżeli w skutek użycia broni palnej nastąpiło
zranienie lub śmierć osoby lub szkoda w mieniu, pracownik ochrony jest obowiązany do:

−

zabezpieczenia, w mirę możliwości, śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenia
na to miejsce, do czasu przybycia Policji, osób postronnych,

−

ustalenia w miarę możliwości, tożsamości osób będących świadkami zdarzenia,

−

niezwłocznego wezwania lekarza, w przypadku, gdy nastąpiła śmierć lub podejrzenie
ś

mierci osoby,

c) sporządzenie dokumentacji z przypadku użycia broni palnej lub podjętych czynności –

W każdym przypadku użycia broni palnej lub podjęcia czynności poprzedzających jej
użycia, pracownik ochrony obowiązany jest sporządzić pisemny meldunek, który
powinien w szczególności zawierać:

−

wskazanie numeru licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

−

datę, godzinę i miejsce użycia broni palnej,

−

informację dotyczącą okoliczności poprzedzających użycie broni palnej,

−

informacje o skutkach użycia broni palnej,

−

informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie,

d) powiadomienie o użyciu broni palnej przełożonego oraz Policji. O każdym przypadku

użycia broni palnej oraz oddania strzału ostrzegawczego pracownik ochrony jest
obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym bezpośredniego przełożonego oraz
najbliższą jednostkę Policji. W przypadku niepowiadomienia Policji o użyciu broni
palnej przez pracownika ochrony, obowiązek ten spoczywa na bezpośrednim
przełożonym pracownika. Do przełożonego należy również wydanie dyspozycji, co do
dalszego postępowania pracownika ochrony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czy potrafisz wymienić uprawnienia pracownika ochrony wynikające z poszczególnych
rodzajów licencji pracownika ochrony fizycznej?

Czy potrafisz wymienić uprawnienia pracownika ochrony w granicach chronionych
obiektów oraz poza ich granicami?

W oparciu, o jakie dokumenty można ustalić tożsamość osoby legitymowanej?

W jakich przypadkach może mieć miejsce legitymowanie osób i co ono ma na celu?

Jakie obowiązki posiada pracownik ochrony w związku z ujęciem sprawcy czynu
zabronionego?

Na czym polega przymus bezpośredni?

Czy potrafisz wymienić środki porządkowe, środki bezpieczeństwa oraz środki obronne?

Jakie zasady obowiązują przy stosowania środków przymusu bezpośredniego?

Jakie zasady obowiązują w zakresie wyłączeń podmiotowych w dot. stosowania środków
przymusu bezpośredniego?

10.

Jakie znasz przypadki stosowania środków przymusu bezpośredniego?

11.

Jakie znasz zasady postępowania po użyciu środków przymusu bezpośredniego?

12.

Jakie warunki dotyczą użycia broni palnej?

13.

Czy potrafisz wymienić przypadki użycia broni palnej?

14.

Na czym polegają czynności pracownika ochrony przed i po użyciu broni palnej?

15.

Na czym polega użycie broni palnej?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień czynności pracownika ochrony fizycznej w przypadku niżej podanego zdarzenia.

Podczas pełnienia służby ochronnej na terenie zakładów energetycznych zauważyłeś osobnika
uzbrojonego w broń palną, dokonującego działalności destrukcyjnej, polegającej na
niszczeniu głównego transformatora. Określ procedury postępowania w stosunku do sprawcy
przestępstwa przed i po użyciu broni palnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować treść ćwiczenia,

odszukać odpowiednie zapisy w materiale nauczania,

wymienić obowiązujące czynności przed i po użyciu broni palnej,

zreferować rozwiązanie ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

materiały dotyczące analizy przypadków użycia broni palnej,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

papier formatu A4, przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Jesteś kierownikiem jednostki organizacyjnej uprawnionym do zarządzania nią, który na

podległym sobie terenie powołał, w celu ochrony specjalistyczne uzbrojone formacje
ochronne. Określ swoje obowiązki w przedmiocie gospodarki zasobami uzbrojenia.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować treść ćwiczenia,

zidentyfikować obowiązki kierownika jednostki w zakresie gospodarowania zasobami
uzbrojenia,

zidentyfikować zasady przechowywania, wydawania, ewidencjonowania broni palnej,

zreferować rozwiązanie ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

–

ustawa o ochronie osób i mienia wraz z rozporządzeniem wykonawczym do ustawy,

–

ustawa o broni i amunicji.

–

papier formatu A4, przybory do pisania.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

wymienić uprawnienia pracownika ochrony fizycznej z poszczególnych
rodzajów licencji?

wymienić, jakie uprawnienia dla pracownika ochrony wynikają
z licencji drugiego stopnia pracownika ochrony fizycznej?

wyjaśnić jak ustawodawca podzielił uprawnienia pracownika ochrony
fizyczne w ustawie o ochronie osób i mienia w art. 36 i 37?

wymienić, jakie uprawnienia przysługują pracownikowi ochrony na
terenach chronionych jak i poza tymi terenami?

wyjaśnić, kiedy, w jakim celu oraz i w jakich przypadkach może
nastąpić legitymowanie osób?

wyjaśnić tok postępowania pracownika ochrony w przypadku braku
posiadania przez osobę legitymowaną dokumentu tożsamości?

wyjaśnić, dlaczego w przypadku legitymowania, oraz wzywania osób
do opuszczenia obszaru lub obiektu pracownik ochrony winien
zachować szczególna czujność i uwagę?

wyjaśnić, kiedy, w jakich przypadkach pracownik ochrony może
dokonać ujęcia sprawczy czynu zabronionego, oraz czy pracownik ma
obowiązek dokumentowania ujęcie osoby?

wymienić zasady i przypadki stosowania środków przymusu
bezpośredniego?

10)

wymienić czynności poprzedzające użycie broni palnej, czynności po
jej użyciu oraz przypadki i warunki użycia broni palnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Odpowiedzialność karna pracownika ochrony

4.7.1. Materiały nauczania

Przepisy karne ustawy o ochronie osób i mienia

Pracownik ochrony podlega odpowiedzialności karnej na ogólnych zasadach kreślonych

w kodeksie karnym. Może on być również podmiotem wielu przestępstw w nim określonych,
co wynika z treści artykułów kodeksu karnego zawierających pewne kategorie przestępstw
będących następstwem przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków. Dodatkowo
kwestie odpowiedzialności karnej pracownika ochrony reguluje ustawa z dnia 22 sierpnia
1997 roku o ochronie osób i mienia w art. 48 – 50 (Dz. U. Nr 114, poz.740 z późn. zm.
z 2005 r. Nr 145m poz. 1221, z 2006 r. Nr 104, poz. 708). Rozdział ósmy wspomnianej
ustawy, stanowi niejako „kodeks karny” dla pracowników ochrony i pracodawców
zobowiązanych ustawą do zapewnienia ochrony fizycznej i technicznej określonych
obszarów, obiektów i urządzeń. Przepisy karne występujące w rozdziale ósmym oraz zakres
kar przewidzianych, w art. 48 i 49 omawianej ustawy, pozwalają stwierdzić, że czyny
zabronione przez ustawę, jakich może się dopuści podmiot gospodarczy są przestępstwami
zwanymi występkami. Zarówno w art. 48 jak i 50, mamy do czynienia z przestępstwami
indywidualnymi, których dopuści się mogą tylko osoby zobowiązane ustawą do zapewnienia
ochrony fizycznej i technicznej określonych obszarów, obiektów i urządzeń. Przestępstwa te
mogą być popełnione jedynie z winy umyślnej, co oznacza, że popełniając je sprawca chce
popełnić czyn zabroniony, albo przewidując możliwość jego popełnienia godzi się na to.
Mamy tu do czynienia z winą umyślną w zamiarze bezpośrednim, w której elementy
psychologiczne winy występują w postaci „chcenie i godzenia się” Z art. 48 wynika, że mogą
to być, np. kierownicy jednostek bezpośrednio zarządzającymi wspomnianymi obiektami.
Z art. 50 natomiast, tylko pracownicy ochrony, którzy podczas wykonywania zadań
ochronnych swym zachowaniem przekroczą upoważnienia lub nie dopełnią obowiązków
określonych prawem, naruszając tym samym dobra osobiste człowieka.

Bezpośrednim przedmiotem ochrony prawnej, (art. 50), a zarazem przedmiotem zamachu są
dobra osobiste człowieka takie jak życie, zdrowie, wolność lub cześć. Jako przestępstwo
skutkowe może mieć miejsce jedynie w przypadku naruszenia dobra osobistego a nie
w przypadku jego zagrożenia.

Strona przedmiotowa polega na przekroczeniu upoważnienia (działania) lub, niedopełnieniu
obowiązków. Przez przekroczenie upoważnień należy rozumieć podjęcie czynności, do
których podjęcia pracownik ochrony nie był upoważniony lub podjęcie czynności, do których
podjęcia był upoważniony, ale naruszył prawne warunki ich podejmowania. Niedopełnienie
obowiązków polega natomiast na zaniechaniu ich wykonania, albo na wykonaniu
nienależnym, sprzecznym z istotą lub charakterem danego obowiązku. Obowiązkiem
pracownika ochrony jest m.in. podjęcie ochrony osób w sposób zapewniający bezpieczeństwo
ż

ycia, zdrowia i nietykalności osobistej oraz mienia polegające na zapobieganiu

przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu
szkody wynikającej tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na
teren chroniony. Niedopełnienie jest dokonane, jeżeli sprawca swoim zachowaniem naruszył
dobro osobiste człowieka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podmiotem tego przestępstwa może być tylko pracownik ochrony (podmiot indywidualny)
określony w art. 2 pkt 6 ustawy, a więc zarówno licencjonowany jak nielicencjonowany
pracownik ochrony.

Strona podmiotowa – przestępstwo naruszania uprawnień lub niedopełnienia obowiązków
może być popełnione tylko umyślnie w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Pracownik
ochrony działający w granicach uprawnień i obowiązków, nie popełnia przestępstwa lub
wykroczenia,. Jego zachowanie cechuje brak bezprawności (zaistnienie okoliczności
wyłączającej bezprawność czynu). Z analizy treści art. 50 omawianej ustawy nasuwa się
następujące stwierdzenie, iż uprawnienia w zakresie stosowania środków przymusu
bezpośredniego oraz użycia broni palnej, przysługują jedynie pracownikowi ochrony, a nie
przedsiębiorcy związanemu z pracownikiem umową o pracę. Treść, bowiem art. 50 stwierdza,
bowiem wyraźnie:„Pracownik ochrony, który przy wykonywaniu zadań przekroczył
upoważnienia lub nie dopełnił obowiązku, naruszając w ten sposób dobro osobiste człowieka,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 5”. Jak widać, treść art. niczym nie wspomina
o przedsiębiorcy. Eksponuje jedynie osobę pracownika ochrony, który dysponując środkami
ochrony fizycznej w tym środkami przymusu, winien wiedzieć, kiedy i jak może je użyć, aby
nie naruszyć prawa, a tym samym dóbr osobistych człowieka. Niezależnie od
odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 50 ustawy o ochronie osób i mienia, pracownik
ochrony może również odpowiadać karnie z przepisów wynikających z kodeksu karnego.
Użycie, bowiem środka bezpośredniego niezgodnie z przepisami obowiązującego prawa, staje
się czynem bezprawnym, zakwalifikowanym jako przestępstwo najczęściej nieumyślne.
Działanie tego typu z reguły jest wynikiem lekkomyślności lub niedbalstwa pracownika
ochrony. Najczęściej popełnianymi czynami zabronionymi wynikającymi bezprawnego użycia

przez pracownika ochrony środka przymusu bezpośredniego są:

−

naruszenie nietykalności cielesnej art. 217 k.k.

−

nieumyślne spowodowanie śmierci art. 155 k.k.

−

zabójstwo art. 148 k.k.

−

ciężki uszczerbek na zdrowiu art. 156 par. 1 k.k.

−

pozbawienie wolności art. 189 k.k.

−

zmuszenie do określonego zachowania art. 191 k.k.

Ze względu na to, że art. 50 ustawy o ochronie osób i mienia przewiduje surową sankcję
w postaci kary pozbawienia wolności do lat 5, czyn pracownika ochrony z reguły
kwalifikowany będzie wyłącznie z tego przepisu, bądź w tzw. Kumulatywnym zbiegu
z czynami zagrożonymi w kodeksie karnym identyczną lub wyższą sankcją. Pracownik
ochrony odpowiedzialność karną ponosi na zasadach i w trybie przewidzianym w kodeksie
karnym, według tych samych reguł, co każdy obywatel. Jednak ze względu na funkcję
licencjonowanego pracownika ochrony z racji specjalistycznego przeszkolenia, często
stanowić będzie tzw. Okoliczności obciążające.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.

Na jakich zasadach podlega odpowiedzialności karnej pracownik ochrony?

Czy potrafisz wskazać rozdział oraz artykuły kodeksu karnego i ustawy o ochronie osób
i mienia, dotyczące odpowiedzialności karnej pracownika ochrony?

Z jakiej winy mogą być popełnione występki z art. 48–50 ustawy o ochronie osób
i mienia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie dobra narusza pracownik ochrony w przypadku przekroczenia przepisów
wynikających z art. 50 ustawy o ochronie osób i mienia?

Co jest bezpośrednim przedmiotem ochrony i, na czym polega strona przedmiotowa
sprawcy art. 50 ustawy?

Czy potrafisz wyjaśnić pojęcie podmiotu oraz strony podmiotowej przestępstwa art. 50
ustawy?

Czy przestępstwa z art. 50 ustawy o ochronie osób i mienia, może dopuścić się wyłącznie
pracownik ochrony, czy również i inna osoba?

Czy potrafisz wymienić najczęściej popełniane czyny zabronione wynikające
z bezprawnego użycia przez pracownika ochrony środka przymusu bezpośredniego?

4.7.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jako kierownik jednostki organizacyjnej, podległej obowiązkowej ochronie, będąc

uprawnionym zgodnie z przepisami prawa, umową, do zarządzania nią, nie dopełniłeś
ciążących na tobie obowiązków poddania obszarów i obiektów obowiązkowej ochronie przez
specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne. Kontrola obiektów brak ten wykazała. Dokonaj
kwalifikacji prawnej tego czynu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować treść podanego zadania,

przeanalizować odpowiednie art. uchwały o ochronie osób i mienia

zreferować rozwiązanie problemu na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ustawa o ochronie osób i mienia,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kodeks karny, kodeks wykroczeń,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na podstawie obowiązujących przepisów wyjaśnij, kto może być sprawcą występków art.

48, 49 oraz 50 ustawy o ochronie osób i mienia i na czym polega strona przedmiotowa tego
przestępstwa?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przypomnieć sobie zagadnienia dotyczące ustawowych znamion przestępstwa,

przeanalizować treść podanych w ćwiczeniu art. 48–50 ustawy o ochronie osób i mienia,

przeanalizować odpowiedni rozdział poradnika ucznia,

zreferować rozwiązanie ćwiczenia na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ustawa o ochronie osób i mienia,

−

Kodeks karny, część szczególna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

określić, na jakich zasadach podlega odpowiedzialności karnej
pracownik ochrony?

określić, z jakich przepisów karnych odpowiada pracownik ochrony,
kiedy przekroczył swoje uprawnienia?

wymienić najczęściej popełniane przez pracownika czyny zabronione
wynikających z bezprawnego użycia środków przymusu
bezpośredniego?

wyjaśnić pojęcia „podmiotu i przedmiotu przestępstwa?

wyjaśnić, czyje i jakie dobra narusza pracownik ochrony w momencie
przekroczenia swoich uprawnień?

wyjaśnić związek odpowiedzialności karnej pracownika ochrony
z odpowiedzialnością cywilną?

omówić stronę przedmiotowa i podmiotową przestępstwa art. 50
ustawy o ochronie osób i mienia?

wymienić, z jakich przepisów karnych dodatkowo może odpowiadać
pracownik ochrony za przekroczenie swoich uprawnień?

wyjaśnić, na czym polega strona przedmiotowa przestępstwa art. 48-
50 ustawy o ochronie osób i mienia?

10)

wyjaśnić czy pracownik ochrony działając w granicach uprawnień
i obowiązków popełnia przestępstwo Lu wykroczenie? Co cechuje
jego zachowanie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Zakres i tryb sprawowania przez Policję nadzoru nad

specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi
(SUFO)

4.8.1. Materiał nauczania

Zakres nadzoru oraz rodzaj czynności ochronnych

Nadzór nad działalnością specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych

z wyjątkiem formacji ochronnych działających na terenach obiektów i urządzeń jednostek
organizacyjnych, podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony
Narodowej, sprawuje Komendant Główny Policji w zakresie:

−

zasad i sposobów realizacji zadań ochrony osób i mienia,

−

sposobów użycia przez pracowników tych formacji środków przymusu bezpośredniego
lub broni palnej,

−

posiadania przez pracowników ochrony niezbędnych kwalifikacji.

Przez nadzór, który z natury wiąże się z kontrolą, rozumiemy korygowanie działalności

organu lub jednostki nadzorowanej przez organ nadzorujący w formie stosowania
przewidzianych przez prawo środków np. w postaci zawieszenia aktu organu nadzorowanego,
uchylenia lub zmiany decyzji, a nawet rozwiązania tego organu.
Wspomniany nadzór realizowany w ramach kontroli, sprowadza się głównie do oceny przez
organ nadzorczy przebiegu pracy pracowników ochrony, wykonywania czynności kontrolnych
oraz wydawania kierownikom kontrolowanych jednostek, wiążących zaleceń dotyczących
uchybień i występujących nieprawidłowości. Kontrola zadań pracowników ochrony
sprawowana jest między innymi poprzez bieżącą obserwację realizowania przydzielonych
zadań oraz sprawdzanie wykonywania poszczególnych czynności służbowych. Organ
nadzorczy musi posiadać jednocześnie uprawnienia organu kontrolnego, gdyż w innym
przypadku nie mógłby realizować obowiązku nadzoru. Nadzór jest pojęciem szerszym niż
kontrola. Będąc zastrzeżonym dla kompetencji przełożonych stanowi instytucję prawną,
kontrola natomiast jako zespół czynności sprawdzających umożliwia jedynie realizację
funkcji nadzorczej. Posiadane przez organ nadzoru uprawnienia do kontroli upoważniają go
do wykonywania:

−

kontroli organizacji i zasad działania, uzbrojenia, wyposażenia oraz współpracy z innymi
formacjami i służbami,

−

kontroli zgodności aktualnego stanu ochrony jednostki z planem ochrony,

−

wejścia na teren obszarów i obiektów, a także innych miejsc, w których jest prowadzone
ochrona oraz żądaniu wyjaśnień i udostępniania bądź wglądu w dokumentację ochronną,

−

wejścia na teren siedziby przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie ochrony
osób i mienia w takich dniach i godzinach, w jakich jest prowadzona lub powinna być
prowadzona działalność,

−

wydawania

pisemnych

zaleceń

mających

celu

usunięcie

stwierdzonych

nieprawidłowości i dostosowanie działalności specjalistycznej uzbrojonej formacji
ochronnych do przepisów prawa.

Kierownik jednostki w skład, której wchodzą obiekty, obszary i urządzenia chronione przez
specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne, lub osoba przez niego upoważniona są
obowiązani do usunięcia w terminie określonym w zaleceniu uchybień i nieprawidłowości
stwierdzonych przez kontrolę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Osoby upoważnione do przeprowadzania kontroli
Zgodnie z treścią ustawy o ochronie osób i mienia Minister Spraw Wewnętrznych
i Administracji może upoważnić Komendanta Głównego Policji do kontroli działalności
gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia wymagającej koncesji. Natomiast
Komendant Główny Policji może powierzać przeprowadzenie kontroli komendantowi
wojewódzkiemu Policji.
Z powyższego wynika, że działalność gospodarcza w zakresie dozoru mienia, która nie
wymaga uzyskania koncesji na jej prowadzenie w zrozumieniu obowiązującej ustawy,
wyłączona jest z pod jurysdykcji kontrolnej wchodzącej w zakres Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji oraz Komendanta Głównego Policji, czy też komendanta
wojewódzkiego Policji. Z treści ustawy wynika również, że osobami uprawnionymi do
prowadzenia kontroli działalności gospodarczej podmiotów ochrony w zakresie ochrony osób
i mienia, jak też kontroli dotyczącej specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych są:

−

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,

−

upoważnieni przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji pracownicy
ministerstwa,

−

Komendant Główny Policji, oraz upoważnieni przez niego pracownicy Biura Prewencji
Komendy Głównej Policji,

−

komendant wojewódzki Policji oraz upoważnieni przez niego funkcjonariusze wydziału
prewencji komendy wojewódzkiej Policji.

Funkcjonariuszowi Policji, prawo do prowadzenia kontroli przysługuje po okazaniu
legitymacji służbowej i pisemnego upoważnień (art. 46, ust. 1 ustawy).

Rodzaje kontroli oraz zasady jej przeprowadzania

Każdy funkcjonariusz organu nadzorującego podejmujący się kontroli winien sobie zdawać
sprawę z tego, że celem kontroli nie może być z góry założone ukaranie kontrolowanego
czy też zaskoczenie kontrolą. Kontrola oznacza zespół czynności zmierzających do ustalenia i
oceny stanu faktycznego, porównanie go z obowiązującymi wymogami, wskazanie
istniejących nieprawidłowości jak też sposobów i możliwości ich likwidacji.

Celem kontroli jest przede wszystkim:

−

wykrycie i eliminacja ewentualnych niedociągnięć i błędów,

−

omówienie ich z kontrolowanym,

−

pozostawienie zaleceń pokontrolnych, które winny być zrealizowane przez
kontrolowanego w terminie wyznaczonym przez kontrolującego. Ewentualne
konsekwencje karne mogą być wyciągnięte w stosunku do kontrolowanego dopiero po
stwierdzeniu, że nie wykonał on nałożonych na niego zaleceń pokontrolnych,

−

aktywizacja pracowników,

−

doskonalenie wykonawstwa realizowanych zadań,

−

wzmocnienie dyscypliny.

W zależności od zakresu i tematyki, jaką zajmuje się dana kontrola, można wyróżnić
następujące jej rodzaje:
Ze względu na zakres:

−

problemowe – obejmujące wybrany zakres zagadnień związanych z ochroną lub
prowadzoną działalnością ochronną,

−

kompleksowe – zajmujące się całokształtem zagadnień związanych z całokształtem
działalności ochronnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ze względu na tryb ich wszczynania:

−

planowe – ujęte w rocznym planie kontroli specjalistycznych uzbrojonych formacji
ochronnych uzgodnionego i zatwierdzonego przez właściwego terytorialnie komendanta
wojewódzkiego Policji,

−

systematyczne – polegające na codziennej kontroli pracowników ochrony przed służbą
oraz na stałym rozliczaniu z przydzielonych czynności,

−

doraźne – mające charakter interwencyjny wynikający z potrzeby zbadania nagłych
zdarzeń bądź podejmowane bez zapowiedzi w celu skontrolowania sposobu pełnienia
służby ochronnego obiektu,

−

okresowe – polegające na cyklicznym rozliczaniu pracowników z wykonywania
nałożonych zadań.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji określa konieczność
posiadania przez kontrolującego funkcjonariusza Policji legitymacji służbowej, pisemnego
upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz sporządzonego w formie pisemnej zakresu
kontroli, podpisanego przez jego przełożonego. Zapis ten ma na celu sprecyzowanie
zagadnień będących przedmiotem kontroli w celu uniknięcia ewentualnych zarzutów ze strony
kontrolowanego o tendencyjnej dowolności podejmowanych działań przez kontrolującego.
Wspomniane dokumenty prowadzący kontrolę obowiązany jest okazać kierownikowi
jednostki chronionej przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną, oraz osobie
kierującej tą formacja ochronną zwaną kontrolowanym.
Kontrolę przeprowadza się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego
upoważnionej,

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co oznacza zakres nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi?
2. Czy potrafisz wyjaśnić pojęcie nadzoru i kontroli?
3. Do czego głównie sprowadza się nadzór realizowany w ramach kontroli?
4. Czy potrafisz wymienić rodzaje kontroli?
5. W jakim terminie kierownik lub osoba przez niego upoważniona winna usunąć

stwierdzone przez kontrolujących nieprawidłowości?

6. Czy potrafisz wymienić osoby upoważnione do prowadzenia kontroli?
7. Kogo minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, a kogo Komendant Główny Policji

może upoważnić do przeprowadzenia kontroli w zakresie usług ochrony osób i mienia
wymagających koncesji?

8. Od jakiego momentu funkcjonariusz policji ma prawo przeprowadzać kontrolę?
9. Czy znasz zasady wydawania i przedłużania upoważnień do kontroli?
10. W ramach, czego realizowany jest nadzór nad działalnością (SUFO)?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Udziel wyjaśnień na niżej postawione problemy:

−

Na czy polega nadzór komendanta głównego policji nad działalnością (SUFO)?

−

Do czego jest zobligowany policjant przeprowadzający kontrolę?

−

Jakie regulacje prawne (konkretne artykuły) określającą szczegółowe zasady wydawania
upoważnień do kontroli oraz tryb wykonywania czynności nadzoru komendanta
głównego Policji nad działalnością (SUFO)?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Na czym polega nadzór, a na uczymy kontrola uzbrojonych formacji ochronnych?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować odpowiedni rozdział poradnika dla ucznia,

odszukać właściwe art. ustawy o ochronie osób i mienia,

odpowiedzieć na zadane pytania w formie pisemnej.

przedstawić rezultat ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ustawa o ochronie osób i mienia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Omów sposób przeprowadzenia kontroli, wskaż dokumenty sporządzane po jej

zakończeniu oraz wymień, co te dokumenty w szczególności powinny zawierać? Określ, kto
jest zobowiązany do ich podpisania oraz w jakim terminie (najpóźniej) winno nastąpić ich
podpisanie? Ponadto wyjaśnij, w jaki jeszcze sposób oraz z zachowaniem, jakich przepisów
można wzmocnić przebieg kontroli?

Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować tryb wydawania zezwoleń do kontroli oraz czynności nadzoru nad
(SUFO).

odnaleźć w ustawie o ochronie osób i mienia stosowne artykuły,

sformułować odpowiedzi na postawione problemy w formie pisemnej,

przedstawić rezultat ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

przykłady dokumentacji kontrolnej,

−

regulacje prawne,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika ucznia.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

określić, kto sprawuje nadzór na działalnością specjalistycznych
uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO)?

wyjaśnić, co rozumiesz przez pojęcie nadzoru oraz w ramach, czego
jest on realizowany?

wyjaśnić, co musi posiadać organ nadzorujący, aby mógł realizować
obowiązki nadzoru?

wyjaśnić, do czego uprawniają posiadane przez organ nadzoru,
uprawnienia kontrolne?

wyjaśnić, w jakim zakresie sprawuje nadzór nad SUFO organ
nadzorujący?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wymienić osoby uprawnione do prowadzenia kontroli działalności
gospodarczej, podmiotów ochrony w zakresie ochrony osób i mienia,
jak też kontroli dotyczącej SUFO?

wyjaśnić, pojęcie, rodzaje oraz zasady przeprowadzenia kontroli,
wskazując jednocześnie, kiedy Policji przysługuje prawo do jej
prowadzenia?

podać, podstawę prawną dotyczącą trybu szczegółowych zasad
wydawania upoważnień do kontroli oraz tryb wykonywania
czynności nadzorczych Komendanta Głównego Policji nad SUFO?

do czego ponadto uprawnia upoważnienie do kontroli?

10)

wymienić zasady wydawania i przedłużania upoważnień do kontroli,
oraz wskazać jej cel jak też?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 pytań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Niektóre zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku. Samo wskazanie odpowiedzi, nawet poprawnej, bez
uzasadnienia, nie będzie uznawane.

Pracuj samodzielnie, bo wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. z późn. zm. o ochronie osób i mienia (Dz. U. Nr 114,
poz. 740) między innymi określa

obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochroni.

pojęcia ochrony osób, mienia i obiektów.

rozporządzenia wykonawcze do ustawy.

stosunki społeczne.

Podstawowym aktem normatywnym w sprawie warunków i sposobu postępowania

pracowników ochrony przy użyciu broni palnej
a)

ustawa o ochronie osób i mienia z dnia 22 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 740).

rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych
warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej.

c) ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549 z późn.

zm.).

d) rozporządzenie Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia

1998 r. w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji
ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji
(Dz. U. Nr 113 poz. 730).

Pracownik ochrony oznacza

osobę posiadającą licencję, umundurowaną, uzbrojoną w broń palną oraz środki
przymusu bezpośredniego.

osobę wykonującą zadania ochrony w ramach wewnętrznych służb ochrony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

osobę, która ukończyła kurs pracowników ochrony fizycznej i zdała egzamin przed
uprawnioną komisją egzaminacyjną, wykonującą zadania ochrony na rzecz
właściciela agencji ochrony.

osobę posiadającą licencję pracownika ochrony fizycznej lub licencję pracownika
zabezpieczenia technicznego i wykonującą zadania ochrony w ramach wewnętrznej
służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie
działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osobę wykonująca
zadania ochrony w zakresie niewymagającym licencji.

rodki przymusu bezpośredniego to

siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony
i ataku, kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne, psy tropiące, paralizatory
elektryczne, broń biała i ręczne miotacze gazu.

siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne, psy tropiące, paralizatory elektryczne, broń
biała i ręczne miotacze gazu.

siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony
i ataku, kajdanki, prowadnice pałki obronne wielofunkcyjne, psy tropiące,
paralizatory elektryczne i ręczne miotacze gazu.

siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne, psy obronne, paralizatory elektryczne broń
gazowa i ręczne miotacze gazu.

Naczelne organy administracji państwowej to

Prezydent, Rada Ministrów.

Sejm, Senat.

Kierownicy centralnych urzędów, wojewoda.

Rada Ministrów, Prezes Rady ministrów, ministrowie, Przewodniczący Komitetu
Badań Naukowych.

Odmowa uzgodnienia plany ochrony obszaru, obiektu bądź urządzenia podlegającego

obowiązkowej ochronie przez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego
policji następuje w formie
a)

Rozkazu.

Zarządzenia.

Decyzji administracyjnej.

Dowolnej.

Formami państwowymi i samorządowymi powołanymi do ochrony bezpieczeństwa

i porządku publicznego są
a)

Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Biuro Ochrony Rządu, Straże
Gminne itp.

Urzędy Miejskie i Powiatowe.

Prokuratura i Adwokatura.

Agencje ochrony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Współpraca specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z komendami

wojewódzkimi i terenowymi organami Policji w zakresie ochrony i zapobiegania
przestępczości polega między innymi na
a)

wydawaniu zezwoleń na utworzenie WSO, wydawanie licencji pracowników
ochrony, oraz zezwoleń na broń na okaziciela, nadzoru nad SUFO, pomoc
w utrzymaniu spokoju i porządku publicznego podczas, imprez sportowych
i artystycznych, wymiany informacji o zagrożeniach, w zakresie bezpieczeństwa osób
i mienia.

zatrzymywaniu sprawców przestępstw drogowych, wydawaniu licencji oraz koncesji.

prowadzenia kontroli obiektów podległych obowiązkowej ochronie, nadzór nad
(SUFO).

legitymowania i zatrzymywania osób.

Art. 5 ust. 2 ustawy o ochronie osób i mienia określa

powstanie specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych.

sztywny podział obszarów, obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie.

obszary, obiekty i urządzenia podległe dobrowolnej ochronie.

przykładowy podział obszarów, obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej
ochronie.

10.

Art. 5 ust.3 ustawy o ochronie osób i mienia określa

szczegółowy podział obszarów obiektów i urządzeń ze względu na bezpieczeństwo
publiczne.

podmioty sporządzające szczegółowy wykaz obszarów, obiektów i urządzeń
podległych obowiązkowej ochronie.

obowiązki wewnętrznych służb ochrony w zakresie ochrony obszarów, obiektów
i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie.

formy realizacji ochrony osób i mienia.

11.

Odpowiedzialności karnej za brak zapewnienia fizycznej lub technicznej ochrony obszaru,

obiektu, urządzenia podlega
a)

kierownik specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej.

kierownik agencji ochrony, który podjął się bezpośredniej ochrony obszarów,
obiektów i urządzeń.

kierownik

jednostki,

który

bezpośrednio

zarządza

obszarami,

obiektami

i urządzeniami podległymi obowiązkowej ochronie, lub osoba przez niego
upoważniona.

wojewoda prowadzący bezpośrednio poufną ewidencję obszarów obiektów
i urządzeń podległych obowiązkowej ochronie.

12.

Do podstawowych zasad sporządzania planu ochrony należy

sporządzanie planu przez kierownika jednostki bezpośrednio zarządzającego
obszarami, obiektami i urządzeniami.

sporządzanie planu ochrony wyłącznie przez pracownika ochrony posiadającego
licencję.

sporządzanie planu ochrony przez osobę upoważnioną przez kierownika jednostki.

sporządzanie plany ochrony wyłącznie przez pracownika ochrony posiadającego
licencję pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Plan ochrony powinien między innymi uwzględniać

obraz wyników osiągniętych w ubiegłym roku produkcyjnym.

analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki.

dokładny adres jednostki prowadzącej bezpośrednią ochronę fizyczna jednostki.

wykaz osób zatrzymanych i przekazanych Policji.

14.

Plan ochrony stanowi

jeden z podstawowych dokumentów niezbędnych do podjęcia kompleksowej
ochrony obszarów, obiektów i urządzeń ważnych dla obronności, bezpieczeństwa
publicznego oraz interesów gospodarczych państwa.

szczegółowy wykaz obszarów, obiektów i urządzeń podległych obowiązkowej
ochronie.

dokument wskazujący osobę upoważniona do uzgadniania planu ochrony.

podstawę do uzyskania koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia.

15.

Uzgadnianie planu ochrony dokonuje z komendantem wojewódzkim Policji

wyłącznie licencjonowany pracownik ochrony fizycznej.

kierownik jednostki albo upoważniona przez niego osoba.

kierownicy właściwych terytorialnie urzędów terenowych.

wojewodowie w stosunku do podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych
jednostek organizacyjnych.

16.

Wewnętrzne służby ochrony w szczególności

wykonują usługi w zakresie ochrony osób i mienia.

wykonują konwojowanie mienia na rzecz innych jednostek organizacyjnych.

zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obszarów, obiektów oraz
urządzeń jednostki, znajdujących się poza granicami tych obszarów i obiektów.

organizują kursy dla kandydatów na pracowników ochrony fizycznej.

17.

Podstawową dokumentację ochronną wewnętrznych służb ochrony stanowią

instrukcja kontroli ruchu osobowego i materiałowego.

instrukcja konwojowania, oraz obsługi systemów i urządzeń sygnalizacji alarmowej.

tabela służby, dziennik zmiany, dziennik szkolenia, dziennik wydarzeń.

instrukcja uzbrojenia, wyposażenia i umundurowania.

18.

Podstawową dokumentację ochronna prowadzi się między innymi.

w formie pisemnej, systemem roczników, czytelnie, tuszem, atramentem,
długopisem. Dokumentacje dotyczącą ochrony osób i mienia przechowuje się przez
okres 5 lat od daty jej zamknięcia, a protokoły z użycia środków przymusu
bezpośredniego lub broni palnej przez 5 lat od daty zdarzenia, którego dotyczą.

w formie nagrywania jej na filmy, dyskietki, mikrofilmy z zachowaniem przez 3 lata.

w postaci protokołów, notatek, instrukcji, z zachowaniem przez 2 lata.

w postaci zapisków urzędowych z zachowaniem ich przez 1 rok.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Do właściwego gospodarowania zasobami broni i amunicji zaliczamy

zbieranie łusek po odbytym szkoleniu strzeleckim.

kontrolę członków wewnętrznych służb ochrony w kontekście właściwej konserwacji
wydanej broni.

wyznaczenie osoby do prowadzenia gospodarki uzbrojeni, oraz właściwe warunki jej
przechowywania i ewidencjonowania.

cykliczna wymiana jednostek broni oraz amunicji.

20. Ilość egzemplarzy broni palnej w ramach uzbrojenie pracowników wewnętrznych służb

ochrony przy wykonywaniu zadań ochronnych nie może przekroczyć

broni palnej krótkiej – 20% wszystkich pracowników wewnętrznych służb ochrony.

broni palnej krótkiej – stanu etatowego dwóch zmian pracowników wewnętrznej
służby ochrony.

broni palnej krótkiej – 50% stanu etatowego dwóch zmian pracowników
wewnętrznej służby ochrony, niezbędnych do ochrony obiektów i magazynów
wojskowych, w których przechowuje się broń i materiały wybuchowe.

broni palnej długiej – 25% stanu pracowników aktualnie pełniących służbę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.......................................................................................................................................

Posługiwanie się pojęciami w zakresie podstaw prawnych wykonywania zadań
ochrony osób i mienia.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Enerlich M., Wojtal J., Milewicz M.: Ochrona osób i mienia, Toruń 2003

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej ze skorowidzem – stan prawny na 01.10.2005 r.
ZAKAMYCZE, Kraków 2005

Kowalski D., Kwiatkowski M., Zduniak A.: Edukacja dla bezpieczeństwa – Wybrane
perspektywy O’CHIKARA, Lublin 2004

Seidel R.: Prawoznawstwo. eMPi 2, Poznań 1997

Seruga W., Zaborski A.: Podstawy prawne wykonywania zawodu oraz wybrane
zagadnienia z kryminalistyki, kryminologii i terroryzmu. Hortpress, Warszawa 2002

Wanat Z.S.: Ochrona osób i mienia w świetle ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. Poradnik
dla przedsiębiorców i licencjonowanych pracowników ochrony Centrum Szkolenia Kadr
Ochrony FIGHTER, Radom 1998

Wanat Z.S.: Vademecum pracownika ochrony fizycznej i detektywa Wyższa Szkoła
Finansów i Bankowości, Radom 2005

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia z późn. zm. tj. (Dz. U.
z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z 2006 r. Nr 104, poz. 708) rozdział 3 art. od 8 do14, oraz
rozporządzenia wykonawcze do ustawy

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia 1998 r.
w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych
i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji (Dz. U. Nr 113,
poz. 730)

10.

Rozporządzenie Ministra spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r.
w sprawie wewnętrznych służb ochrony (Dz. U. Nr 4, poz. 31)