Sterownik świetlówekJmałej mocy
P R O E K T Y
Sterownik świetlówek
małej mocy
kit AVT-803
Przedstawiamy kolejny
projekt z trudnej dziedziny
elektroniki - wysokoprądowej
i wysokonapi�ciowej techniki
impulsowej. Jak jednak
dowodzi autor projektu,
Wsp�łcześnie produkowane Obwody wejściowe
�impulsy� mołna szybko
sterowniki świetl�wek są układa- Schemat elektryczny urządze-
oswoiĘ, dzi�ki czemu
mi o dułym stopniu komplikacji. nia przedstawiono na rys. 1.
urządzenia dotychczas trudne
Opr�cz realizacji niezb�dnych dla W obwodzie wejściowym zastoso-
do wykonania dla prawidłowej pracy lampy trzech wany został prosty filtr przeciw-
faz: podgrzewania elektrod, zapło- zakł�ceniowy z dławikami Dł1
elektronik�w, stały si� łatwe
nu i normalnej pracy, cz�sto ofe- i Dł2 oraz kondensatorami C1
w montału i przewyłszają
rują one rozbudowane układy za- i C2. Rezystor R1 pełni rol� ogra-
parametrami swoje
bezpiecze� (zwarcia wewnątrz nicznika impulsu prądowego
elektromechaniczne
lampy, brak lampy itp.), układy w momencie włączenia układu do
pierwowzory.
regulacji jasności, stabilizacji jas- sieci oraz bezpiecznika. Po wy-
ności świecenia w funkcji napi�- prostowaniu w mostku M1 napi�-
cia zasilania, ał po korektor cie sieci jest filtrowane za pomo-
wsp�łczynnika mocy. cą kondensatora C3. Z uwagi na
Nie zawsze maksymalne rozbu- dułe rozmiary tego elementu za-
dowanie układu jest uzasadnione stosowano kondensator o najmniej-
ekonomiczne, szczeg�lnie wtedy, szej mołliwej pojemności - jedy-
gdy nie towarzyszy mu wymierny nie 10�F.
zysk w postaci np. wydłułonego Czasem wartośĘ ta okazuje si�
czasu eksploatacji lampy. zbyt mała, co objawia si� płyną-
Prezentowany w artykule ste- cym wzdłuł lampy zafalowaniom
rownik ma prostą konstrukcj�, świecenia (interferencja t�tnie�
zapewniającą jego wysokie walory sieci z cz�stotliwością falownika).
ułytkowe i jest łatwy w realizacji.
Przeznaczony jest do sterowania Sterownik falownika
świetl�wkami małej mocy i rady- Wyprostowane i odfiltrowane
kalnie rozwiązuje problem strat napi�cie trzeba �pofalowaĘ�, czyli
mocy wyst�pujący w rozwiąza- zamieniĘ na szybkozmienne na-
niach klasycznych. pi�cie o kształcie prostokątnym
C�ł z tego, łe do oświetlenia i amplitudzie r�wnej napi�ciu na
np. akwarium ułyliśmy świetl�w- C3. Zadanie to spełnia kontroler
ki o mocy tylko 8W, skoro z uwa- U1 wraz z kluczami MOS. Jako
gi na dułą wartośĘ indukcyjności U1 pracuje specjalizowany ste-
statecznika wytraca si� w nim rownik-falownik L6965 firmy
kolejne 5W? W niniejszym ukła- STMicroelectronics.
dzie straty mocy zostały ograni- Jest to układ scalony wykona-
czone do wartości nie przekracza- ny w mieszanej technologii BCD,
jącej 2W, tak łe dla element�w pozwalającej łączyĘ na jednej
mocy nie są potrzebne radiatory! strukturze układy bipolarne ana-
Elektronika Praktyczna 4/99
49
Sterownik świetlówek małej mocy
Rys. 1. Schemat elektryczny urządzenia.
logowe z cyfrowymi a nawet mik- od zera do około 12V, natomiast Układ doładowywania składa
roprocesorowymi. Jego schemat w drugim przekracza napi�cie za- si� z dw�jnika C5, R6 dołączone-
blokowy przedstawiamy na rys. 2. silania sterownika. W pierwszej go do wyjścia układu falownika
Wyprowadzenia RF i CF to wej- chwili mołe si� to wydawaĘ (wyprowadzenie 6 U1). Poniewał
ścia do podłączenia element�w dziwne, jednak aby przekonaĘ si�, na ko�c�wce tej wyst�puje fala
określających cz�stotliwośĘ pracy łe tak musi byĘ, wystarczy roz- prostokątna o amplitudzie około
układu. Układ oscylatora zawarty patrzyĘ sytuacj�, gdy dolny FET 300V, to łatwo, dobierając wartośĘ
w układzie powstał na bazie po- jest zatkany, a g�rny przewodzi - pojemności C5, mołna zapewniĘ
pularnego timera 555 - na sche- napi�cie na jego �r�dle jest w�w- przepływ prądu o wartości około
macie blokowym widoczne są cha- czas bliskie napi�ciu zasilania, 6mA, koniecznej do zasilania
rakterystyczne trzy rezystory i dwa a wi�c napi�cie bramki musi byĘ układu podczas pracy. Dioda Ze-
komparatory. Z jego wyjścia pros- wyłsze od zasilania układu o kil- nera DZ1 ogranicza maksymalne
tokątny sygnał o wypełnieniu 50% kanaście wolt�w. napi�cie zasilające U1 do wartości
jest podawany do układu realizu- 18V.
jącego tzw. czas martwy. Wymu- Zasilanie kontrolera Zasilanie drivera g�rnego tran-
sza on mikrosekundowy odst�p i sterownika zystora kluczującego realizuje kon-
czasu pomi�dzy zako�czeniem Skoro driver g�rnego FET-a densator C9 i wbudowany w struk-
przewodzenia jednego tranzystora wymaga zasilania wyłszego nił tur� przełącznik na tranzystorze
kluczującego, a włączeniem dru- cały sterownik, to musi istnieĘ FET. W uproszczeniu działanie
giego. układ to realizujący. Zasilanie układu polega na ładowaniu kon-
Poniewał przejście tranzystora układu L6965 mołna podzieliĘ densatora C9 do napi�cia panu-
kluczującego ze stanu gł�bokiego na dwie cz�ści. Pierwsza, kla- jącego na wyprowadzeniu 1 (oko-
nasycenia do zatkania nie nast�- syczna, zasila wewn�trzne obwo- ło 15V) gdy przewodzi T2. P��-
puje natychmiast, przy braku dy układu scalonego i driver dol- niej, po zatkaniu T2 i przewodze-
wspomnianego op��nienia wyst�- nego FET-a. W chwili włączenia niu T1, napi�cie na ko�c�wce
powałyby sytuacje, gdy oba tran- układu do sieci poprzez rezystor 8 przekracza o wspomniane 15V
zystory byłyby w stanie przewo- R2 ładuje si� kondensator C4. napi�cie zasilania układu.
dzenia. Prąd, kt�ry w takim mo- Gdy napi�cie na nim wzrośnie do
mencie płynąłby przez te elemen- około 12V, wbudowany w U1 Klucze
ty nie byłby niczym ograniczony, obw�d kontroli napi�cia zasilania Jako tranzystory kluczujące zo-
a co to oznacza dla tranzystor�w, uruchamia oscylator i odbloko- stały zastosowane popularne N-
łatwo mołna si� domyśliĘ. wuje klucze - całośĘ startuje. kanałowe MOSFET-y z izolowaną
Odpowiednio przygotowane Wałną cechą wyr�łniającą układ obudową. Duła wydajnośĘ prądo-
sygnały są kierowane nast�pnie produkowany przez STM jest nis- wa sterownika i niewielka moc
do driver�w kluczy. Jedną z uni- ki prąd startowy - tylko 150�A, układu pozwalają na zastosowanie
kalnych cech układu L6965 jest co ogranicza istotnie straty mocy innych, podobnych tranzystor�w
obw�d przesuwania poziomu na- na rezystorze R2. Podczas startu o napi�ciu Uds>450V i Id>2A.
pi�cia, pozwalający w układzie U1 czerpie energi� z kondensato-
p�łmostkowym sterowaĘ �g�rnym� ra C4. Nie ma jej wiele i starcza Układ podgrzewania
kluczem bez pośrednictwa trans- ona dosłownie na kilka przełą- elektrod
formatora separującego! Zauwał- cze� kluczy. Dlatego podczas nor- Za kałdym razem po włącze-
my, łe napi�cie sterujące g�rny malnej pracy C4 musi byĘ doła- niu układu do sieci konieczne jest
FET zmienia si� w jednym takcie, dowywany. wst�pne podgrzanie elektrod
Elektronika Praktyczna 4/99
50
Sterownik świetlówek małej mocy
py na tzw. �zimno�, czyli bez
podgrzewania elektrod.
Nie wolno dopuszczaĘ do sy-
tuacji, kiedy świetl�wka zapala
si� natychmiast po włączeniu
układu do sieci - jest to wyra�ny
sygnał, ił zapalana jest na zimno,
a wi�c z powałnym uszczerb-
kiem dla jej trwałości.
Wyb�r cz�stotliwości grzania
odbywa si� wi�c w spos�b kom-
promisowy i drogą eksperymen-
t�w. Podana wcześniej wartośĘ
60kHz jest bezpieczna, jeśli cho-
dzi o zapłon na zimno. Prąd
grzania wynosi jednak tylko około
130mA, a wi�c połow� typowej
wartości. Aby skompensowaĘ t�
niedogodnośĘ, wydłułony został
czas grzania do prawie dw�ch
sekund. Po jego upływie konden-
sator C6 naładuje si� juł do
dostatecznie dułej wartości napi�-
cia, by wymusiĘ nasycenie T4.
Zwarcie przez nasycony T4 kon-
densatora C8 powoduje zmniej-
Rys. 2. Schemat blokowy układu L6965.
szenie cz�stotliwości pracy ukła-
du do 48kHz i zapłon lampy.
świetl�wki. W przewałającej cz�ś- cią płytki drukowanej itp. Wadą Dysponując termistorem (zale-
ci przypadk�w do realizacji tej układu podgrzewania elektrod cam t� konfiguracj�, gdył w 100%
funkcji uływa si� termistora PTC z zastosowanym termistorem są pewnie steruje ona świetl�wką),
dołączonego r�wnolegle do kon- wi�ksze straty mocy - element ten mołna pominąĘ układ sterowania
densatora zapłonowego C11. Mała si� przecieł nagrzewa. cz�stotliwością lub teł wyłączyĘ
rezystancja termistora w stanie Opisywany układ wyposałono jego prac� np. zwierając C8.
zimnym silnie tłumi obw�d rezo- wi�c w kombinowany układ grza-
nansowy DL3, C11, ograniczając nia łarnika. Po włączeniu układu Obwody zabezpiecze�
napi�cie na lampie do kilkunastu do sieci kondensator C6 nie jest Układ sterownika świetl�wki
wolt�w i zapewniając w ten spo- naładowany i tranzystor T4 zatka- musi byĘ odporny na przeciąłenia
s�b przepływ sporego prądu pod- ny. Kondensatory obwodu oscyla- i stany nieustalone pojawiające
grzewającego łarniki. W miar� na- tora C7 i C8 są zatem połączone podczas pracy. W układach stero-
grzewania si� PTC rośnie dobroĘ szeregowo i układ pracuje z cz�s- wania świetl�wkami kompaktowy-
układu rezonansowego, a zatem totliwością wyłszą (60kHz) od mi, gdzie po uszkodzeniu si�
rośnie napi�cie przyłołone do nominalnej (48kHz). Przy cz�stot- lampy całośĘ wyrzuca si� do
świetl�wki, ał nastąpi zapłon. liwości 60kHz (patrz wykres na śmieci, sterowniki świetl�wek TL
Rozwiązanie takie ma szereg rys. 3) obw�d rezonansowy DL3, muszą byĘ o wiele bardziej wy-
zalet, kt�re trudno zapewniĘ w in- C11 jest juł na tyle odstrojony od trzymałe. O ile z nową lampą nie
ny spos�b bez istotnej komplikacji rezonansu, łe napi�cie na kon- ma problem�w i zapala si� łatwo,
układu. Przede wszystkim termis- densatorze C11 jest małe i nie to jednak koniec ko�c�w mołe si�
tor skutecznie tłumi stany nie- wystarcza do zapłonu świetl�wki. zdarzyĘ, łe:
ustalone, jakie pojawiają si� pod- Przez elektrody świetl�wki płynie - przepali si� jedna z elektrod
czas startu układu - przypadkowe prąd, co realizuje faz� grzania świetl�wki;
skoki napi�cia �le wpływają na łarnik�w. WartośĘ tego prądu za- - wypalone elektrody uniemołli-
trwałośĘ lampy. Drugą zaletą jest leły od cz�stotliwości, im jest ona wią zapłon lampy.
to, łe zapłon lampy nast�puje wi�ksza, tym wypadkowa impe- Mołliwych stan�w awaryjnych
przy najmniejszym mołliwym na- dancja obwodu Dł3, C11 wraz z pewnością mołe byĘ wi�cej,
pi�ciu (trwałośĘ lampy!) - dzi�ki z rezystancją łarnik�w jest wi�k- jednak po gł�bszej analizie oka-
PTC narasta ono powoli, bez sza i prąd grzania mniejszy. Zbyt zuje si�, łe z punktu widzenia
przepi�Ę i gwałtownych skok�w. bliskie "umiejscowienie cz�stotli- układu elektronicznego daje si� je
Kolejną zaletą, szczeg�lnie istotną wości grzania" w stosunku do no- podciągnąĘ pod jedną z dw�ch
przy produkcji masowej, jest nis- minalnej cz�stotliwości pracy, tak wymienionych powyłej kategorii.
ka cena tego elementu - przy aby prąd grzania był mołliwie Obie awarie są jednakowo gro�ne
zam�wieniach hurtowych kosztuje duły si� nie udaje - napi�cie na dla sterownika. Przerwa w obwo-
on kilkanaście cent�w - i dalsze C11 jest wtedy juł na tyle dułe, dzie świetl�wki, spowodowana
oszcz�dności związane z wielkoś- łe wystarcza do zaświecenia lam- chociałby włączeniem układu bez
Elektronika Praktyczna 4/99
51
Sterownik świetlówek małej mocy
lampy, powoduje prac� falownika
Tab. 1. Podstawowe parametry świetlówek i układu dławika
bez obciąłenia. Poniewał klucze
Świetlówka Napięcie Prąd Indukcyjność Częstotliwość Typowe
sterowane są falą prostokątną
pracy nominalny dławika rezonansowa podgrzewanie
o wsp�łczynniku wypełnienia blis-
z C=3,9nF
kim 50%, co jest konieczne z pun-
TL 13W 78V 0,165A 3,2mH 45kHz 0,35A/1s
ktu widzenia sprawności układu,
TL 8W 48V 0,165A 3,6mH 42,5kHz 0,35A/1s
pojawiające si� bez obciąłenia
TL 4W 25V 0,165A 4mH 40kHz 0,35A/1s
asymetrie i op��nienia w przełą-
czaniu powodują przepływ nie-
zwykle gro�nego dla kluczy tzw. rezystancje R16 i R17, układ U1 pomi�dzy nimi są niewielkie
prądu skrośnego. Prąd ten poja- zostanie odblokowany i cały pro- i sprowadzają si� do tego, łe
wia si� wtedy, gdy tranzystory ces zacznie si� powtarzaĘ. Szyb- EFD20 ma znacznie mniejsze stra-
mocy przewodzą jednocześnie (a kośĘ tego procesu mołna regulo- ty mocy i mołe pracowaĘ przy
nie na przemian) i jego wartośĘ waĘ dobierając wartośĘ pojemnoś- znacznie wyłszych cz�stotliwoś-
mołe byĘ na tyle duła, ił klucze ci C12. ciach.
ulegną natychmiastowemu uszko- Zabezpieczenie w przypadku, Nawijanie dławika jest łatwe
dzeniu, nie wspominając juł o ich gdy świetl�wka si� nie zaświeci, i nie powinno przysporzyĘ nikomu
silnym grzaniu si� w tym stanie. działa w identyczny spos�b. kłopot�w. Do nawini�cia potrzeb-
Drugi typ awarii to brak za- Z uwagi jednak na inną wartośĘ ny b�dzie drut o średnicy około
płonu lampy, spowodowany naj- progową prądu do jego detekcji 0,3mm. Drutem tym nawijamy 100
cz�ściej normalnym ko�cem eks- został wykorzystany rezystor R14. zwoj�w. W zalełności od średnicy
ploatacji świetl�wki. Elektrody zo- Automatyczne powtarzanie si� drutu lub wybranej kształtki, uzwo-
stają wtedy normalnie podgrzane, procesu blokowania i odblokowy- jenie b�dzie si� składało z trzech
p��niej zaś układ pozostaje trwale wania oscylatora jest niewątpliwą do pi�ciu warstw. Poniewał w mo-
w stanie bliskim rezonansowi zaletą układu, gdył powtarza pro- mencie zapalania świetl�wki,
w obwodzie DL3, C11. DobroĘ tak ces zapłonu, gdy brak zapłonu był a wi�c pracy dławika prawie re-
odstrojonego dw�jnika jest rz�du przypadkowy. zonansowej, indukowane w nim
3..4,z ale i to oznacza, łe klucze napi�cie mołe przekraczaĘ 800V,
b�dą pracowaĘ z prądem właśnie Jak wykonaĘ dławik? konieczne jest staranne izolowanie
tyle razy przewyłszającym war- Jak juł wspomniano, dławik poszczeg�lnych warstw uzwojenia,
tośĘ nominalną. Dł3 jest jednym z najwałniejszych tak aby uniemołliwiĘ przebicia
Do detekcji prądu skrośnego element�w układu zapłonnika i do mi�dzy nimi. Z tego teł powodu
słuły umieszczony w obwodzie jego zada� naleły przede wszys- korzystniejsze jest nawijanie
�r�dła tranzystora T2 rezystor R18. tkim ograniczenie prądu płynące- w wi�kszej liczbie warstw. Nie
Gdy przepływający przez niego go przez lamp� do wartości no- wolno r�wnieł nawijaĘ drutu od
prąd przekroczy w impulsie 1,5A minalnej. Dla konstruktora istotne jednego brzegu karkasu do drugie-
(tak duła wartośĘ nie pojawia si� jest ił w praktycznym układzie go - konieczne jest pozostawienie
podczas normalnej pracy), to po- niewielki prąd płynący przez Dł3 choĘby minimalnego odst�pu
przez diod� D2 kondensator C12 podczas normalnej pracy, rz�du ochronnego.
zostanie naładowany do napi�cia 0,16A, ulega zwielokrotnieniu Po nawini�ciu uzwojenia trze-
wystarczającego do otwarcia tran- trzy- lub czterokrotnemu w chwili ba sprawdziĘ indukcyjnośĘ. Skoro
zystora T3. Tranzystor ten zwiera zapłonu. Rdze� dławika nie mołe jest to dławik, to ułyty rdze�
trzecie wyprowadzenie U1 do ma- si� wi�c nasycaĘ przy zwielokrot- musi mieĘ szczelin� powietrzną,
sy, blokując w ten spos�b prac� nionej wartości prądu. Gdy nie- tak aby wypadkowa stała Al była
oscylatora i wyłączając kluczowa- stety to nastąpi, indukcyjnośĘ Dł3 około 300. Nieszcz�śliwie jednak,
nie tranzystor�w. Poniewał po istotnie si� zmniejszy, a prąd pły- dost�pne w handlu rdzenie prak-
chwili C12 rozładuje si� poprzez nący przez elektrody zwi�kszy si� tycznie nigdy nie mają ładnej
na tyle, łe ze świetl�wki zrobi si� szczeliny powietrznej. Co zatem
jednorazowa lampa błyskowa. robiĘ?
Powyłszy akapit napisałem ce- Wyjścia są dwa: osoby uzdol-
lowo, aby przestrzec Czytelnik�w nione manualnie i niezwykle cier-
przed przypadkowym eksperymen- pliwe mogą zeszlifowaĘ (np. na
towaniem. Nietrudno si� bowiem osełce) środkową kolumn� rdzenia
domyśliĘ, łe w miejsce propono- (w trakcie szlifowania co pewien
wanego przeze mnie dławika Dł3 czas trzeba montowaĘ rdze� i kon-
mołna ułyĘ dowolnego innego trolowaĘ indukcyjnośĘ), natomiast
o takiej samej indukcyjności. pozostałe osoby (ale za to w zna-
Z uwagi na wspomniane nasyca- komitej wi�kszości) szczelin� wy-
nie prawdopodobie�stwo, łe b�- konają na kolumnach bocznych,
dzie on pasował jest niestety przekładając je izolacją o grubości
Rys. 3. Przebieg zmian impedancji
niewielkie. około 0,1mm. Takie obejście prob-
obwodu DA
3-C11 w funkcji
Do wykonania dławika mołna lemu mołliwe jest przy niewiel-
częstotliwości z zaznaczeniem
ułyĘ rdzenia E20/6 produkcji Pol- kich mocach przenoszonych przez
punktów pracy dla grzania
feru lub EFD20 Philipsa. R�łnice element - w naszym przypadku na
elektrod i normalnej pracy.
Elektronika Praktyczna 4/99
52
Sterownik świetlówek małej mocy
szcz�ście ma to miejsce. Do do- Sprawdzamy obecnośĘ napi�cia
WYKAZ ELEMENTÓW:
kładnego dobrania grubości szcze- zmiennego na wyprowadzeniach
Rezystory
liny potrzebny jest miernik induk- 5,7 i mierzymy na nich cz�stot-
R1: 2,2&!/2W drutowy lub termistor
cyjności. SzerokośĘ szczeliny do- liwośĘ kluczowania układu. Prze-
NTC 5&!/1W
biera si� tak, by po prostu induk- łączenie pomi�dzy fazą grzania
R2: 180k&!/1W
cyjnośĘ dławika była r�wna i normalnej pracy najłatwiej jest
R3: 24k&!
3,2mH. zrealizowaĘ poprzez zwarcie kon-
R4: 3k&!
W przypadku, gdy układ ma densatora C6.
wsp�łpracowaĘ ze świetl�wką 8W W nast�pnym kroku podłącza- R5: 5,6k&!
lub nawet 4W,indukcyjnośĘ dławika my ten sam zasilacz do zacisk�w R6: 33&!/0,25W
powinna byĘ nieco wi�ksza, to jest sieciowych i kontrolujemy polary- R7, R10: 10k&!
3,6mH. Dla takiej wartości liczba zacj� i obecnośĘ napi�cia na kon- R9, R11: 22&!/0,25W
zwoj�w powinna wynieśĘ 110. densatorze filtrującym C3. P��niej
R12, R13: 180k&!/0,5W
podłączamy świetl�wk� i włącza-
R14: 4,7&!/0,5W
Montał i uruchomienie my układ do sieci - po kr�tkiej
R15: 100&!
Układ sterownika został zmon- zwłoce świetl�wka powinna si�
R16: 1k&!
towany na jednostronnej płytce zaświeciĘ. Gdy zapłon nast�puje
R17: 33k&!
drukowanej o wymiarach natychmiast, mołna pr�bowaĘ
R18: 2,2&!/0,5W
105x32mm. Widok mozaiki ście- zmniejszyĘ wartośĘ kondensatora
Kondensatory
łek przedstawiono na wkładce C8 do 4,7nF, co zwi�kszy cz�s-
C1: 100nF/250VAC
wewnątrz numeru, a rozmieszcze- totliwośĘ grzania do 62kHz.
C2: 2,2nF/400V ceramiczny
nie element�w na rys. 4. Ci z Czytelnik�w, kt�rzy dys-
C3: 10�F/350V
Przy lutowaniu element�w ko- ponują multimetrem zdolnym do
C4: 4,7�F/25V
rzystamy z typowych reguł kolej- pomiaru przebieg�w zmiennych
C5: 470pF/630V
ności montału. Układ scalony w pasmie przekraczającym 60kHz
C6: 330�F/6,3V
sterownika wygodnie jest umieś- mogą pokusiĘ si� o sprawdzenie
ciĘ w podstawce. Z uwagi na nie- i ewentualną korekt� prądu płyną- C7: 1,5nF/63V foliowy
wielką moc sterowanych świetl�- cego przez lamp�. Amperomierz C8: 5,6nF/63V foliowy
wek i wysoką sprawnośĘ sterow- naleły włączyĘ szeregowo z dła- C9: 100nF/63V
nika, dla tranzystor�w kluczują- wikiem Dł3, a korekty mołna do- C10: 100nF/250V
cych T1 i T2 nie są wymagane konaĘ poprzez zmian� indukcyj-
C11: 3,9nF/1000V
radiatory. Posiadacze termistora ności dławika bąd� zmian� cz�s-
C12: 2,2�F/25V
PTC nie muszą montowaĘ elemen- totliwości pracy układu za pomo-
Półprzewodniki
t�w C6, C8, T4 oraz R3..R5. cą rezystora R7.
D1, D2, D3: 1N4148
Zamiast tego montują zwor� Przed zmianami warto si�
DZ1: BZY80C18
w miejscu kondensatora C8 i oczy- upewniĘ, czy napi�cie sieci wy-
M1: okrągły 1A/400V
wiście termistor. Poniewał ele- nosi 220V - regulacja w przypad-
T1, T2: IRFIBC30, IRF820, IRF840
ment ten si� nagrzewa, lutuje si� ku gdy tak nie jest nie ma
T3, T4: BC548
go na długich wyprowadzeniach, oczywiście sensu. Po zako�czeniu
U1: L6569 (STMicroelectronics)
tj. bez ich skracania i wygina uruchamiania pozostaje tylko po-
Różne
w spos�b pokazany na fotografii, rządnie skleiĘ rdze� dławika i za-
DL1, DL1: dławiki gotowe 100�H
tak aby znalazł si� on nad dła- mknąĘ układ w obudowie
np. Polfer DSp70.10-101K
wikiem Dł3 i z dala od innych
DL3: dławik 3,2mH/0,5A, rdzeń
element�w. �wietl�wki o wi�kszej
i karkas E20/6  F807 (Polfer) lub
Do uruchomienia sterownika mocy
EFD20 - 3F3 (Philips), uzwojenia
wystarczy miernik uniwersalny (z Opisany układ sterownika moł-
i wykonanie według opisu
pomiarem cz�stotliwości) i zasi- na z powodzeniem wykorzystaĘ
w tekście
lacz warsztatowy. Pierwszym kro- do sterowania innymi świetl�wka-
PTC: termistor PTC 150&!, np.
kiem jest sprawdzenie pracy ukła- mi o mocy nie przekraczającej
Cera-Mite 307C1407BHAB, SIEMENS
du scalonego. W tym celu poda- 18W. Elementami podlegającymi
B59150-J120-A20
jemy z zasilacza warsztatowego zmianie b�dzie przede wszystkim
Złącza ARK-5mm, trzy sztuki -
napi�cie 15V podłączając zaciski wartośĘ indukcyjności dławika
podwójne, podstawka DIP-8 pod
r�wnolegle do kondensatora C4. Dł3. Wylicza si� ją z dw�ch pros-
U1
tych zalełności. Na początku li-
czymy wartośĘ potrzebnej reaktan-
cji dławika:
XL = (310V - UL)/(1,41" IL)
L = XL/(2" Ą" F)
gdzie UL i IL to nominalne napi�-
cie i prąd świetl�wki, a F to cz�s-
totliwośĘ pracy.
Robert Magdziak, AVT
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 4/99
53