Gazeta Podatkowa nr 43 • 28.05.2007 r.

www.gazetapodatkowa.pl

10

Rachunkowość dla każdego

Porady eksperta

Wypłata odszkodowania zasądzonego wyrokiem

Na terenie naszej firmy klient poślizgnął się, przewrócił i złamał nogę. Skie-

rował sprawę do sądu domagając się wypłacenia odszkodowania od naszej

firmy. Na podstawie prawomocnego wyroku wypłaciliśmy zasądzone przez

sąd odszkodowanie. Jak ująć w księgach rachunkowych tę wypłatę?

Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzać w postaci

zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie.

Podstawą ujęcia w księgach rachunkowych zdarzenia opisanego w pytaniu będzie

prawomocny wyrok sądu, spełnia on wymogi, jakim powinien odpowiadać dowód

księgowy, określone w art. 21 ustawy o rachunkowości.

Zdarzenie, o którym mowa w pytaniu, jest w sposób pośredni związane z działalnością

operacyjną jednostki. Dlatego kwotę wypłaconego odszkodowania należy odnieść w ciężar

pozostałych kosztów operacyjnych – na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. f) ww. ustawy.

Ewidencja tego zdarzenia może przebiegać zapisami:

1. PK – zarachowanie odszkodowania na podstawie prawomocnego wyroku sądu:

- Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne klienta).

2. KW, WB – zapłata zasądzonego odszkodowania:

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto imienne klienta),

- Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunek bieżący”.

Prawidłowe byłoby również księgowanie operacji z pominięciem konta rozrachun-

kowego, zapisem:

- Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

- Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunek bieżący”.

A.B.

W Gazecie Podatkowej nr 41 z dnia 21 maja 2007 r. opublikowaliśmy artykuł pt. „Ujęcie

w księgach rachunkowych dodatniej wartości firmy”, która wystąpiła w przypadku wnie-

sienia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w formie wkładu niepieniężnego

do spółki z o.o. Kontynuując ten temat, w niniejszym artykule przedstawione zostaną kwestie

związane z ujęciem w księgach rachunkowych ujemnej wartości firmy powstałej w związku

z wniesieniem aportem przedsiębiorstwa do spółki z o.o.

Definicję ujemnej wartości firmy zawiera art. 33 ust. 4 ustawy o rachunkowości (Dz. U.

z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) – zdanie drugie. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli cena

nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych

aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy (cena nabycia < wartość godziwa).

W przepisie tym mowa jest o nabyciu jednostki. Jedną z form takiego nabycia jest otrzy-

manie (w formie aportu) jednostki lub zorganizowanej jej części. Zatem w przypadku, gdy

wspólnik spółki z o.o. wnosi do niej wkład niepieniężny (aport) w postaci przedsiębiorstwa

w celu objęcia udziałów w jej kapitale zakładowym, ujemna wartość firmy wystąpi, gdy

wartość nominalna udziałów objętych przez tego wspólnika będzie niższa od wartości

godziwej wniesionych składników majątkowych.

Sposób ewidencji ujemnej wartości firmy w księgach rachunkowych spółki z o.o. oraz jej

rozliczenie reguluje art. 44b ust. 11 ustawy o rachunkowości. Na podstawie tego przepisu

ujemną wartość firmy, do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej wniesionych

aportem aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych

notowanych na regulowanych rynkach, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przy-

chodów i rozlicza przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności

nabytych i podlegających amortyzacji aktywów – nie uwzględnia się więc przykładowo

środków trwałych w budowie czy też gruntów wniesionych aportem.

Natomiast ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów

trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regu-

lowanych rynkach, zaliczana jest do przychodów na dzień nabycia.

Uwzględnienia wymaga także art. 44b ust. 12 ustawy, zgodnie z którym ujemną wartość

odpisuje się w pozostałe przychody operacyjne do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowa-

nych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów, ustalonych przez spółkę przejmującą

na dzień połączenia (nabycia). Odpis ten następuje w tym okresie sprawozdawczym, w którym

straty i koszty wpływają na wynik finansowy. Jeżeli straty i koszty te nie zostały poniesione

w uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych, to dotyczącą ich ujemną wartość

firmy odpisuje do się w sposób określony w ust. 11. Przykładowo, jeżeli w trakcie dokonywania

odpisów ujemnej wartości firmy okaże się, że jakiś środek trwały podlegający amortyzacji

przestanie być użytkowany w prowadzonej działalności (zostanie zlikwidowany lub sprze-

dany), wówczas należy dokonać jednorazowego odpisu ujemnej wartości firmy – zaliczając

go do pozostałych przychodów operacyjnych – w części odpowiadającej temu aktywowi.

Przykład

Założenia

1. Spółkazo.o.„X”wniosłaaportemdospółkizo.o.„Y”,swójoddziałwskładktórego

wchodząnastępująceaktywaipasywa:

Przedmiotwkładu

Wartośćksięgowa

Wartośćgodziwa(rynkowa)

1.Aktywatrwałe

300.000zł

(wartośćnetto)

500.000zł

2.Należności

20.000zł

20.000zł

3.Środkipieniężne

30.000zł

30.000zł

4. Razem aktywa

350.000 zł

550.000 zł

5.Kredytbankowy

10.000zł

10.000zł

6. Aktywa netto (4-5)

340.000 zł

540.000 zł

2. Zgodniezaktemnotarialnymwspólnikobjąłudziałyowartościnominalnej400.000zł.

3. Ujemnawartośćfirmywynosi140.000zł(540.000zł–400.000zł);

nieprzekroczyłaonawartościgodziwejaktywówtrwałych,zatem

rozliczeniuwczasiepodlegaćbędziecałaujemnawartośćfirmy.

4. Aktywatrwałewycenionewwartościgodziwejobejmują:

a)środkitrwałe

450.000zł

ztego:

- grunty

60.000zł

- budynek

350.000zł

- maszynaprodukcyjna

40.000zł

b) środkitrwałewbudowie

30.000zł

c) wartościniematerialneiprawne–licencja

20.000zł

Obliczenie średniej ważonej okresu ekonomicznej użyteczności aktywów trwałych

Gruntyorazśrodkitrwałewbudowieniepodlegająamortyzacji,więcniemogąbyć

uwzględnionewwyliczeniuśredniejważonejokresuekonomicznejużytecznościaktywów.

Aktywatrwałe

podlegająceamortyzacji Wartośćgodziwa

Okresamortyzacji

(wlatach)

Wartośćważona

(2×3)

1

2

3

4

Budynek

350.000zł

20

7.000.000zł

Maszynaprodukcyjna

40.000zł

5

200.000zł

Licencja

20.000zł

3

60.000zł

Razem

410.000 zł

×

7.260.000 zł

Średniaważonaokresuekonomicznejużytecznościwniesionychaportemaktywówtrwałych

podlegającychamortyzacjiwynosi:7.260.000zł:410.000zł=17,7lat,tj.212miesięcy.

Ujemnąwartośćfirmynależyodpisywaćwratachmiesięcznychwynoszących660,38zł

(140.000zł:212miesięcy).

Dekretacja w księgach spółki z o.o. „Y” – otrzymującej aport

1. PK, WB – wartość godziwa składników aktywów:

a) środki trwałe

450.000 zł

- Wn konto 01 „Środki trwałe”,

b) wartości niematerialne i prawne

20.000 zł

- Wn konto 02 „Wartości niematerialne i prawne”,

c) środki trwałe w budowie

30.000 zł

- Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”,

d) należności

20.000 zł

Aport przedsiębiorstwa do spółki z o.o.

– ujemna wartość firmy

- Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,

e) środki pieniężne

30.000 zł

- Wn konto 13 „Rachunek bieżący”,

f) razem wartość aktywów (a+b+c+d+e)

550.000 zł

- Ma konto24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto

imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu wkładów).

2. PK – zadłużenia z tytułu kredytu bankowego:

10.000 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto

imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu wkładów),

- Ma konto 13-4 „Kredyt bankowy”.

3. PK – wartość nominalna udziałów pokrytych aportem w postaci zorganizowanej

części przedsiębiorstwa (oddziału) – w dacie rejestracji umowy spółki: 400.000 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto

imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu wkładów),

- Ma konto 80 „Kapitał własny”.

4. PK – ujemna wartość firmy (saldo Ma konta 24):

140.000 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konto

imienne wspólnika – rozrachunki z tytułu wkładów),

- Ma konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Ujemna wartość firmy).

5. PK – miesięczny odpis ujemnej wartości firmy:

660,38 zł

- Wn konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Ujemna wartość firmy),

- Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.

Dekretacja w księgach spółki z o.o. „X” – wnoszącej aport

1. PK, WB – wartość księgowa (netto) przekazanych składników majątkowych zalicza-

nych do aktywów:

a) środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości

niematerialnych i prawnych

300.000 zł

- Ma konto 01 „Środki trwałe”, konto 02 „Wartości niematerialne

i prawne”, konto 08 „Środki trwałe w budowie”,

(Wyksięgowaniedotychczasowegoumorzeniaśrodkówtrwałychiwartościniemate-

rialnychiprawnychprzebiegaćbędziezapisem:Wnkonto07,Makonto01,02).

b) środków pieniężnych

30.000 zł

- Ma konto 13 „Rachunek bieżący”,

c) należności

20.000 zł

- Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,

d) razem wartość aktywów (a+b+c)

350.000 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Spół-

ka z o.o. „Y” – rozrachunki z tytułu wkładów).

2. PK – wartość księgowa składników zaliczanych do pasywów,

tj. zadłużenie z tytułu kredytu bankowego:

10.000 zł

- Wn konto 13-4 „Kredyty bankowe”,

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Spółka z o.o. „Y”

– rozrachunki z tytułu wkładów).

3. PK – wartość nominalna udziałów objętych w spółce z o.o. „Y”:

400.000 zł

- Wn konto 03 „Długoterminowe aktywa finansowe”

(w analityce: Udziały w spółce z o.o. „Y”),

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Spółka z o.o. „Y”

– rozrachunki z tytułu wkładów).

4. PK – przeksięgowanie różnicy powstałej na koncie rozrachunków

z tytułu wkładów (saldo Ma konta 24):

60.000 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Spółka z o.o. „Y”

– rozrachunki z tytułu wkładów),

- Ma konto 03-5 „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe”.

Rozliczeniekwotyujętejnakoncie03-5(60.000zł)nastąpiwdniurozchoduudziałów

spowodowanegonp.ichsprzedażą,zapisem:Wnkonto03-5,Makonto03.

Ewa Gruchot