11 Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Danuta Frankiewicz
Barbara Łysiuk

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji
termicznych 713[08].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Danuta Gąsiorowska
mgr inż. Ryszard Plantos

Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Frankiewicz

Konsultacja:
inż. Danuta Frankiewicz
mgr inż. Teresa Sagan

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z3.01

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu montera izolacji budowlanych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Materiały i wyroby termoizolacyjne – charakterystyka techniczna

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z materiałów pochodzenia mineralnego

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z materiałów pochodzenia organicznego

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z tworzyw sztucznych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji termicznych

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz

przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.

Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,

−

cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,
czyli czego nowego się nauczysz,

−

materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające -– zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,

−

ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,

−

sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,

−

wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.

W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb

zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania,
sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie
i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.

Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich

umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem
testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć
tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych

w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami i przepisami
zapoznasz się w czasie nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[08]. Z3.01

Dobieranie materiałów,

narzędzi i sprzętu

do izolacji termicznych

713[08]. Z3.03

Wykonywanie

dociepleń

budynków

713[08]. Z3.04

Wykonywanie

izolacji

termicznych

elementów sieci

i urządzeń

ciepłowniczych

713[08]. Z3.05

Wykonywanie

izolacji

termicznych

kotłów, turbin

i pieców

przemysłowych

713[08]. Z3.06

Wykonywanie

izolacji

zimnochronnych

rurociągów

i komór

chłodniczych

713[08].Z3

Technologia wykonywania

izolacji termicznych

713[08]. Z3.02

Wykonywanie

izolacji

termicznych

w budynkach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

poszukiwać informacji w różnych źródłach,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

korzystać ze środków masowego przekazu,

−

posługiwać się własnościami liczb i działań oraz figur geometrycznych przy rozwiązywaniu
zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń,

−

posługiwać się kalkulatorem,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel,
diagramów,

−

stosować terminologię budowlaną,

−

rozróżniać rodzaje ścian ze względu na ich konstrukcję i rodzaj użytego materiału,

−

rozróżniać materiały i technologie robót wykończeniowych budynku,

−

rozróżniać rodzaje izolacji budowlanych,

−

rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,

−

posługiwać się dokumentacją budowlaną,

−

składować i magazynować materiały budowlane oraz szacować ilość materiału
magazynowanego i składowanego,

−

dobierać sposoby i środki transportu w zależności od rodzaju materiału oraz transportować
materiały,

−

wykonywać prace przy składowaniu, magazynowaniu i transportowaniu materiałów
budowlanych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych
oraz ochrony środowiska,

−

przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
określić zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

−

dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia
i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy;
zabezpieczać miejsce wypadku,

−

określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie,

−

określać zagrożenia pożarowe i zasady ochrony przeciwpożarowej oraz reagować
w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej,

−

używać podręcznego sprzętu oraz środków gaśniczych zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

organizować i podejmować działania służące poprawie środowiska w najbliższym
otoczeniu,

−

wskazywać i rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosować odzież
ochronną i środki ochrony indywidualnej,

−

dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia
i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy;
zabezpieczać miejsce wypadku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

rozpoznać materiały niezbędne do wykonania izolacji termicznych oraz ocenić ich jakość
i zastosowanie,

−

dobrać materiały izolacyjne do wbudowania,

−

przygotować roztwory do gruntowania podłoża i materiały izolacyjne, zgodnie z recepturą,

−

określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,

−

przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

−

przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

−

sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

−

dobrać narzędzia, sprzęt i urządzenia do wykonania określonego zadania,

−

przeprowadzić konserwację narzędzi i sprzętu,

−

zagospodarować odpady,

−

wykonać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i zasad ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.Materiały i wyroby termoizolacyjne – charakterystyka techniczna

4.1.1. Materiał nauczania

Zadaniem izolacji cieplnej budynku jest przede wszystkim uzyskanie i utrzymanie wewnątrz

pomieszczeń temperatury przyjaznej dla człowieka. Ciepła nie można szczelnie zamknąć i nawet
najgrubsza otulina cieplna nie zatrzyma odpływu ciepła z ośrodka o temperaturze wyższej do
ośrodka o temperaturze niższej. Przepływ ciepła można ograniczyć i osłabić stosując otulinę
cieplną zwana izolacją cieplną lub termoizolacją z odpowiednich materiałów budowlanych.

Zatem zadaniem materiałów termoizolacyjnych jest przede wszystkim ograniczanie oraz

osłabianie przepływu ciepła z ośrodka cieplejszego do ośrodka zimniejszego.

Najważniejszymi właściwościami technicznymi, jakimi powinny charakteryzować się

materiały termoizolacyjne stosowane do wykonywania izolacji cieplnych są:

−

bardzo niska przewodność cieplna,

−

wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie i zginanie,

−

odporność na działanie wody (przesiąkliwość, nasiąkliwość).

−

spoistość,

−

niepalność,

−

odporność na działanie czynników biologicznych,

−

odporność na wahania temperatury.

Rys. 1. Podział materiałów termoizolacyjnych w zależności od ich pochodzenia [opracowanie własne]

Materiały pochodzenia mineralnego stosowane do wykonywania izolacji cieplnych to:

−

wyroby z wełny mineralnej,

−

wyroby z waty i włókien szklanych,

−

wyroby ze szkła piankowego,

−

izolacyjne betony komórkowe,

−

ciepłe zaprawy,

−

zasypki mineralne.

MATERIAŁY

TERMOIZOLACYJNE

MINERALNE

ORGANICZNE

Z TWORZYW

SZTUCZNYCH

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do materiałów pochodzenia organicznego używanych do wykonywania izolacji cieplnych

zalicza się:

−

płyty pilśniowe porowate,

−

płyty wiórowe,

−

płyty trzcinowe i słomiane,

−

płyty paździerzowe,

−

wyroby z korka naturalnego,

−

zasypki organiczne.

Materiały z tworzyw sztucznych używane do wykonywania izolacji cieplnych to wyroby:

−

ze styropianu,

−

z polistyrenu,

−

z pianki poliuretanowej,

−

z pianki krylaminowej,

−

zasypki z tworzyw sztucznych.

Materiały termoizolacyjne produkowane są i dostarczane na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci:

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt zakładkowych,

−

płyt wielowarstwowych,

−

taśm krawędziowych i uszczelniających,

−

form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury).

Materiały cieplne dostarczane w rolach to między innymi: wełna mineralna, wełna z włókna

szklanego, polistyren, polietylen, korek, filc organiczny.

Materiały w rolach mogą być:

−

bez okładziny,

−

z okładziną z folii aluminiowej, papieru lub papieru bitumowanego,

−

z okładziną – przeszywane (pikowane).

Stosowane są najczęściej jako materiał termoizolacyjny przy ocieplaniu dachów i ścian,

wszędzie tam gdzie mogą być mocowane do drewnianych elementów konstrukcyjnych (na dachu
między krokwiami , na ścianach do rusztowania z listew drewnianych).

Rys. 2. Materiały izolacyjne w rolach [6, s.12]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Materiały izolacyjne w rolach, z okleiną – wełna mineralna, wełna szklana [6, s.12]

Rys.4. Materiały izolacyjne w rolach, pikowane – wełna mineralna, wełna szklana [6, s.13]

Miękkie i półsztywne maty izolacyjne mogą być produkowane między innymi z wełny

mineralnej, wełny szklanej, filcu kokosowego, filcu bitumicznego z korkiem, filcu organicznego
i syntetycznego, polistyrenu.

Rys. 5. Materiały izolacyjne w postaci mat miękkich i półsztywnych [6, s.13]

Sztywne płyty izolacyjne o budowie drobnowłóknistej produkowane są z wełny mineralnej,

wełny szklanej, filcu kokosowego o długości boków 60 do 120 cm i grubości 14 cm.

Są łatwe i szybkie w montażu. Mogą być mocowane do podłoża różnymi sposobami: na

zaprawę, na klej, na gwoździe i śruby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 6. Płyty izolacyjne drobnowłóknistej [6, s.13]

Sztywne płyty izolacyjne:

−

grubo i drobno ziarnistej oraz wiązane bitumem, o budowie w postaci pianki produkuje się
z polistyrenu,

−

o strukturze w postaci sztywnej pianki wytwarzane są między innymi z poliuretanu i perlitu,

−

produkowane są też z korka naturalnego i korka bitumicznego,

−

o strukturze grubo włóknistej wytwarza się z wełny drzewnej na spoiwie magnezjowym,

−

o strukturze spienionego szkła wytwarza się ze szkła piankowego.

Płyty zakładkowe mogą być trwale łączone między sobą:

−

na zakład,

−

na wpust i pióro,

−

zaciskowo.

Przy zastosowaniu płyt zakładkowych;

−

uzyskuje się pewne szczelne zamknięcie izolacji,

−

uniknie się powstania przerw i szczelin tworzących tak zwane mostki cieplne którymi
przenika ciepło,

−

uzyskuje się pewność, że przynajmniej połowa materiału izolacyjnego zachowa swą
skuteczność.

Rys. 7. Płyty izolacyjne

Rys. 8. Płyty izolacyjne łączne

Rys. 9. Płyty izolacyjne

łączne na zakład [6, s.14]

na wpust i pióro [6, s.14]

z połączeniem zaciskowym [6, s.14]

Płyty izolacyjne wielowarstwowe

Składają się z kilku warstw materiałów spełniających różne funkcje, między innymi:

−

główną - termoizolacyjną,

−

konstrukcyjną,

−

ochronną przed zawilgoceniem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykończeniową, ozdobną.

−

Warstwę konstrukcyjną, wzmacniającą izolacyjne płyty wielowarstwowe może stanowić
rowkowana warstwa tynku, welon z włókna szklanego, okładzina z wełny drzewnej lub
okładzina papierowa.

−

Płyty izolacyjne przed wilgocią mogą być chronione warstwami folii aluminiowej, papieru
bitumowanego lub bitumu.

−

Natomiast funkcję wykończeniową w płytach wielowarstwowych mogą pełnić płyty
kartonowo – gipsowe lub inne elementy z gotową fakturą zewnętrzną.

−

Zastosowanie gotowych płyt izolacyjnych wielowarstwowych umożliwia skrócenie czasu
realizacji budowy. Wykonywanie konstrukcji izolacji z poszczególnych warstw na miejscu
budowy wymaga znacznie więcej czasu niż zastosowanie elementów gotowych,
wyprodukowanych przemysłowo w zakładzie prefabrykacji.

Rys. 10. Przykłady wielowarstwowych płyt izolacyjnych [6, s.15]

Taśmy krawędziowe i taśmy uszczelniające przeznaczone są do określonych celów na

przykład do wykonywania izolacji cieplnej połączenia podłogi pływającej ze ścianą czy przy
osadzaniu stolarki budowlanej. Taśmy wytwarzane są w postaci gotowych elementów,
przyciętych do kształtu izolowanego elementu budowlanego.

Taśmy

uszczelniające

produkowane

są między innymi z filców organicznych

i syntetycznych, filców z powłoką foliową, poliuretanu, polietylenu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Taśmy krawędziowe wytwarzane są najczęściej z wełny mineralnej i szklanej, włókna

kokosowego i korka.

Rys. 11. Taśma uszczelniająca [6, s.16]

Rys. 12. Taśma krawędziowa [6, s.16]

Materiały termoizolacyjne wytwarzane są w formach innych niż omówione powyżej

przeznaczone są do wykonywania izolacji cieplnych na przykład w miejscach trudnodostępnych
czy nietypowych.

Materiały te produkowane są między innymi w postaci:

−

produktu luźnego z wełny mineralnej czy szklanej stosownego do izolowania przestrzeni
trudno dostępnych,

−

sypkiego materiału ziarnistego – np. z perlitu przeznaczonego do wyrównywania oraz
izolowania podłóg,

−

tynku z ziarnami izolacyjnymi z perlitu,

−

pianki z poliuretanu używanej do wtryskiwania pod ciśnieniem w miejsca pęknięć,
wyłomów, osadzeń stolarki budowlanej,

−

kształtek z wełny mineralnej, poliuretanu czy szkła piankowego przeznaczonych do
izolowania przewodów instalacyjnych o różnej średnicy,

−

sznura z wełny szklanej w oplocie z drutu używanego do uszczelniania styków stolarki
budowlanej z murem.

Rys. 13. Materiał izolacyjny luzem [6, s.17]

Rys. 14. Materiał izolacyjny – pianka [6, s.17]

Rys. 15. Materiał izolacyjny - tynk [6, s.17]

Rys. 16. Materiał izolacyjny ziarnisty [6, s.17]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 17. Kształtki izolacyjne [6, s.17]

Rys. 18. Sznur izolacyjny [6, s.17]

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny?
2. Jakimi cechami powinien się charakteryzować materiał termoizolacyjny?
3. Jaki jest podział materiałów izolacyjnych w zależności od pochodzenia?
4. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia

mineralnego?

5. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów pochodzenia

organicznego?

6. Jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych zalicza się do materiałów z tworzyw

sztucznych?

7. W jakich postaciach wytwarzane są materiały do izolacji cieplnych?
8. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w rolach?
9. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci miękkich i półsztywnych mat

izolacyjnych?

10. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci sztywnych płyt izolacyjnych?
11. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt zakładkowych?
12. W jaki sposób mogą być łączone płyty zakładkowe?
13. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci płyt wielowarstwowych?
14. Jakie materiały pełnią funkcję termoizolacyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?
15. Jakie materiały pełnią funkcję ochronną przed zawilgoceniem w izolacyjnych płytach

wielowarstwowych?

16. Jakie materiały pełnią funkcję konstrukcyjną w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?
17. Jakie materiały pełnią funkcję wykończeniową w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?
18. Jakie korzyści daje stosowanie płyt izolacyjnych wielowarstwowych?
19. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm uszczelniających?
20. Z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci taśm krawędziowych?
21. W jakiej postaci produkowane są materiały używane do izolowania przestrzeni trudno

dostępnych?

22. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do wyrównywania oraz izolowania

podłóg?

23. W jakim celu używa się tynków izolacyjnych?
24. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do izolowania miejsca pęknięć,

wyłomów, osadzeń stolarki budowlanej?

25. W jakiej postaci produkowane są materiały stosowane do izolowania przewodów

instalacyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego,

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

nazwę materiału termoizolacyjnego,

−

postać, w jakiej jest dostarczany na budowę,

−

zakres stosowania.

Wskaż:

−

próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
5) ustalić nazwę materiału izolacyjnego,
6) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
7) ustalić zakres stosowania materiału izolacyjnego,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,

−

próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci:

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt zakładkowych,

−

płyt wielowarstwowych,

−

taśm krawędziowych i uszczelniających,

−

form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury).

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału termoizolacyjnego

Elementy tego materiału termoizolacyjnego mogą być trwale łączone między sobą:

−

na zakład,

−

na wpust i pióro,

−

zaciskowo.

Przy zastosowaniu tego materiału:

−

uzyskuje się pewne szczelne zamknięcie izolacji,

−

uniknie się powstania przerw i szczelin tworzących tak zwane mostki cieplne, którymi
przenika ciepło,

−

uzyskuje się pewność, że przynajmniej połowa materiału izolacyjnego zachowa swą
skuteczność.

Sposoby łączenia elementów tego materiału izolacyjnego ilustrują poniższe rysunki.

Rys. 19. Płyty izolacyjne

Rys. 20. Płyty izolacyjne

Rys. 21. Płyty izolacyjne

[6, s.14]

Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego,

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ustal:

−

nazwę materiału termoizolacyjnego,

−

postać, w jakiej jest dostarczany na budowę,

−

zakres stosowania.

Wskaż:

−

próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

−

z warstwą konstrukcyjną,

−

z warstwą ochronną przeciwwilgociową,

−

z warstwą wykończeniową.

7) ustalić nazwę materiału stosowanego na poszczególne warstwy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) ustalić zakres stosowania materiału izolacyjnego,
9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,

−

próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

w rolach,

albo w postaci

−

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych,

−

sztywnych płyt izolacyjnych,

−

płyt zakładkowych,

−

płyt wielowarstwowych– z warstwami z różnych materiałów, pełniącymi różne funkcje,

−

taśm krawędziowych i uszczelniających,

−

form specjalnych (pianki, luzem, ziarna, kształtki izolacyjne, sznury),

−

literatura.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna materiału termoizolacyjnego

Elementy tego materiału termoizolacyjnego składają się z kilku warstw materiałów

spełniających różne funkcje, między innymi:

−

główną - termoizolacyjną,

−

konstrukcyjną,

−

ochronną przed zawilgoceniem,

−

wykończeniową, ozdobną.

Warstwę konstrukcyjną, wzmacniającą elementy tego materiału może stanowić rowkowana

warstwa tynku, welon z włókna szklanego, okładzina z wełny drzewnej lub okładzina papierowa.

Elementy tego materiału przed wilgocią mogą być chronione warstwami folii aluminiowej,

papieru bitumowanego lub bitumu.

Natomiast funkcję wykończeniową w tych elementach mogą pełnić płyty kartonowo –

gipsowe lub inne elementy z gotową fakturą zewnętrzną.

Zastosowanie gotowych elementów tego materiału umożliwia skrócenie czasu realizacji

budowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Tak

Nie

Czy potrafisz:
1) określić, jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny?

2) scharakteryzować materiał termoizolacyjny?

3) dokonać podziału materiałów izolacyjnych w zależności od

pochodzenia?

4) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych

zalicza się do materiałów pochodzenia mineralnego?

5) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych

zalicza się do materiałów pochodzenia organicznego?

6) wskazać, jakie materiały stosowane do izolacji cieplnych

zalicza się do materiałów z tworzyw sztucznych?

7) określić, w jakich postaciach wytwarzane są materiały

do izolacji cieplnych?

8) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w rolach?

9) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci

miękkich i półsztywnych mat izolacyjnych?

10) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci

sztywnych płyt izolacyjnych?

11) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci

płyt zakładkowych?

12) określić, jaki sposób mogą być łączone płyty zakładkowe?

13) określić z czego wytwarzane są materiały dostarczane w postaci

płyt wielowarstwowych?

14) wskazać, jakie materiały pełnią funkcję termoizolacyjną

w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?

15) wskazać, jakie materiały pełnią funkcję ochronną przed

zawilgoceniem w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?

16) wskazać jakie materiały pełnią funkcję konstrukcyjną

w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?

17) wskazać jakie materiały pełnią funkcję wykończeniową

w izolacyjnych płytach wielowarstwowych?

18) określić, jakie korzyści daje stosowanie płyt izolacyjnych

wielowarstwowych?

19) wskazać, z czego wytwarzane są materiały dostarczane

w postaci taśm uszczelniających?

20) określić, z czego wytwarzane są materiały dostarczane

w postaci taśm krawędziowych?

21) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane

do izolowania przestrzeni trudno dostępnych?

22) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane do

wyrównywania oraz izolowania podłóg?

23) określić, w jakim celu używa się tynków izolacyjnych?

24) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane

do izolowania miejsca pęknięć, wyłomów, osadzeń stolarki
budowlanej?

25) określić, w jakiej postaci produkowane są materiały używane

do izolowania przewodów instalacyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z materiałów pochodzenia mineralnego

4.2.1. Materiał nauczania

Wyroby z wełny mineralnej

Wełnę mineralną otrzymuje się w wyniku topienia bazaltów, margli, dolomitów, wapieni

oraz żużli wielkopiecowych w temperaturze około 1300 ºC, Roztopiona lawa rozdmuchiwana
jest sprężonym powietrzem w pierwszej fazie na drobne kuleczki, a następnie w bardzo cienkie
nitki. W kolejnej fazie produkcji powstaje puszysty pas wełny mineralnej.

W zależności od cech fizycznych rozróżnia się dwa gatunki wełny mineralnej:

−

I - pierwszy,

−

II - drugi.

Tabela 1. Wartości cech fizycznych wełny mineralnej [opracowanie własne]

Gatunek

Cecha fizyczna

Jednostka miary

Gęstość pozorna
przy obciążeniu 2 kN/m²

kg/m³

< 100

< 120

Współczynnik
przewodzenia ciepła λ

W/(m K)

< 0,040

Z wełny mineralnej wytwarza się między innymi płyty, maty, filce, otuliny.

Rys. 22. Wyroby z wełny mineralnej [opracowanie własne]

PŁYT

WYROBY

Z WEŁNY MINERALNEJ

PŁYTY

MATY

FILCE

OTULINY

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wełna mineralna pod wpływem wilgoci ulega ona rozpadowi.
Wyroby z wełny mineralnej zabezpiecza się przed działaniem wilgoci przez:

−

impregnowanie środkami oleistymi,

−

hydrofobizację (uszczelnianie) roztworami asfaltowymi z olejami – dotyczy to między
innymi zabezpieczania wyrobów stosowanych do bezpośredniego kontaktu z gruntem,

−

stosowanie warstw ochronnych z folii i papieru wodoodpornego,

−

stosowanie szczelin wentylacyjnych

Płyty z wełny mineralnej

Płyty z wełny mineralnej są to sztywne warstwy włókien mineralnych impregnowanych

olejem i połączonych spoiwem syntetycznym.

Produkowane są o wymiarach 100 x 50 cm lub 120 x 50 cm, a w zależności od stopnia

sprasowania jako miękkie, półtwarde i twarde.

Rys. 23 – Podział płyt z wełny mineralnej w zależności od stopnia sprasowania wyrobu [opracowanie własne]

Tabela 2. Właściwości techniczne płyt z wełny mineralnej [opracowanie własne]

Właściwości techniczne

Rodzaj płyt

z wełny mineralnej

Grubość

w cm

Gęstość pozorna

kg/m³

Współczynnik

przewodzenia ciepła λ

W/(m K)

Miękkie

5, 7, 8, 10

0,042 ÷ 0,045

Półtwarde

3, 4, 5, 6, 7, 8, 10

80, 100, 120

0,042 ÷ 0,045

Twarde

3, 4, 5, 6

150, 170, 180

0,042 ÷ 0,045

Ponadto z wełny mineralnej produkowane są płyty:

−

jednostronnie laminowane,

−

oklejane jednostronnie, prostopadle do włókien, płytą pilśniową,

−

oklejane asfaltową papą izolacyjną,

−

okładane folią aluminiową,

−

z włókien sklejanych prostopadle do ich powierzchni głównej,

−

inne.

MIĘKKIE

PÓŁTWARDE

TWARDE

PŁYTY

Z WEŁNY MINERALNEJ

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zastosowanie płyt z wełny mineralnej

Płyty z wełny mineralnej stosuje się do:

−

ocieplania ścian, stopów, stropadachów i dachów,

−

izolowania termicznego przewodów między innymi: grzewczych, ciepłej wody użytkowej
i chłodniczych w zakresie odpowiednich temperatur,

−

wykonywania izolacji akustycznych.

Filce z wełny mineralnej

Filce są to pasma wełny mineralnej z dodatkiem lepiszczy syntetycznych.
Termoizolacyjne właściwości filców to:

−

gęstość pozorna - od 40 do 80 kg/m³ ,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m K)

−

Filce produkowane są w postaci pasm o wymiarach:

−

długości od 2,0 do 7,0 m,

−

szerokości od 0,5 do 1,0 m,

−

grubości – 5, 7 i 8 cm.

Filce zwijane są w rulony i pakowane w folie polietylenowe lub papier.

Filce stosowane są wykonywania izolacji termicznych, zimnochronnych i akustycznych.
Nie zaleca się stosowania filców do wykonywania izolacji ścian, ponieważ obsuwają się po

powierzchniach pionowych.

Maty z wełny mineralnej

Maty z wełny mineralnej są to sformatowane filce, które są przyszyte do osnowy jednego

z niżej wymienionych materiałów:

−

tektury falistej,

−

papieru bitumicznego,

−

papieru marszczonego,

−

welonu szklanego.

−

Wytwarzane są o wymiarach:

−

długości od 1,5 do 5,0 m,

−

szerokości od 0,95 do 1,0 m,

−

grubości – 4, 5 i 6 cm.

Wyroby z waty szklanej

Wata szklana otrzymywana jest w wyniku wyciągania nitek o zróżnicowanej długości

z roztopionej masy szklanej.

Termoizolacyjne właściwości waty szklanej to:

−

gęstość pozorna - od 60 do 100 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m ·K).

Odmianę waty szklanej stanowi włókno szklane stosowane do produkcji takich wyrobów

jak: welon, wojłok, maty, granulat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Welon z włókien szklanych

Rys. 24. Wyroby z waty szklanej [opracowanie własne]

Welon z włókien szklanych

Welon jest taśmą utworzoną z włókien szklanych impregnowanych lepiszczem organicznym.
Welon nawinięty na tuleję papierową magazynuje się w pozycji stojącej w pomieszczeniach
zabezpieczonych przed wilgocią.

Wojłok z włókien szklanych

Wojłok stanowi elastyczną warstwę włókien szklanych na lepiszczu z żywicy fenolowo –

formaldehydowej.

Wojłoki wytwarza się:

−

bez faktury,

−

z jednostronną okładziną z welonu z włókien szklanych,

−

z jednostronną okładziną z folii aluminiowej o grubości od 0,01 do 0,03 mm.

−

Termoizolacyjne właściwości wojłoków z włókien szklanych to:

−

gęstość pozorna - od 40 do 50 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,042 W/(m ·K).

−

Wojłoki produkowane są w postaci płyt o wymiarach:

−

600 x 70 x 4,5 cm,

−

600 x 100 x 4,5 cm,

−

600 x 120 x 4,5 cm.

Maty z waty szklanej

Maty z waty szklanej stanowią warstwy włókien szklanych ułożonych na welonie szklanym

lub na tekturze falistej przeszytych nićmi lnianymi.

Termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej to:

−

gęstość pozorna - od 60 do 90 kg/m³ ,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,045 W/(m ·K).

PŁYT

WYROBY

Z WATY SZKLANEJ

WELON

WOJŁOK

MATY

GRANULAT

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymiary mat z waty szklanej to:

−

długość – 30,00 m,

−

szerokość – 1,00 m,

−

grubość 3, 4 i 5 cm.

Maty zwinięte w rulony powinny być magazynowane w pomieszczeniach zabezpieczonych

przed wilgocią.

Granulat z wełny szklanej

Termoizolacyjne właściwości granulatu z waty szklanej to:

−

gęstość pozorna - 30 kg/m³ ,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,042 W/(m ·K).

Wyroby ze szkła piankowego

Rys. 25 – Wyroby ze szkła piankowego [opracowanie własne]

Płyty ze szkła piankowego białego

Szkło piankowe białe otrzymuje się z roztopionej spienionej masy szklanej z domieszkami

gazotwórczymi.

Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego białego to:

−

gęstość pozorna - 300 kg/m³ ,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,12 W/(m K).

−

Szkło piankowe białe jest:

−

mało nasiąkliwe,

−

niepalne,

−

łatwe w obróbce.

Ze szkła piankowego białego produkuje się płyty o wymiarach 50 x 25 cm, 25 x 25 cm,

25 x 12,5 cm o grubościach: 3, 5, 6, 7, 8 i 12 cm.

Płyty ze szkła piankowego czarnego

Czarne szkło piankowe – Vitropian powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej

z dodatkiem środków porotwórczych (sadza) w temperaturze około 800 ºC.

Jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym dzięki zamkniętej strukturze porów.
Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego to:

−

gęstość pozorna - 180 kg/m³ ,

WYROBY

ZE SZKŁA PIANKOWEGO

BIAŁEGO

CZARNEGO

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,07 W/(m ·K).

Ze szkła piankowego czarnego produkuje się płyty Vitropian

o wymiarach 50 x 50 cm, 50 x

25 cm, 25 x 25 o grubościach: 6, 7, 8, 9, 10 i 12 cm.

Płyty Vitropian muszą być układane na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy stosowanym na

gorąco. Płyt Vitropian nie wolno układać na zaprawie cementowej.

W przypadku układania płyt Vitropian na powierzchni tarasów, lub w miejscach narażonych

na znaczne obciążenia na przykład na przejazdach, zaleca się wykonanie podsypki z piasku.

Betony lekkie

Betony lekkie charakteryzuje mała gęstość pozorna wynosząca od 500 do 2000 kg/m³.

Posiadają też korzystne wartości współczynnika przewodzenia ciepła, podane w tabeli 3.

Wyróżnia się:

−

betony komórkowe – gazobetony, pianobetony,

−

betony z kruszyw lekkich – między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton.

Do produkcji betonów lekkich stosuje się takie kruszywa lekkie jak: łupkoporyt, glinoporyt,

keramzyt, pumeks hutniczy, żużel paleniskowy, granulat styropianowy, kruszywo z recyklingu
(materiały stosowane uprzednio w budownictwie) oraz trociny i wióry drzewne
zmineralizowane.

Rys. 26. Rodzaje betonów izolacyjnych [opracowanie własne]

Tabela 3. Właściwości termoizolacyjne niektórych betonów lekkich [opracowanie własne]

Rodzaj betonu lekkiego

Gęstość pozorna

kg/m³

Współczynnik

przewodzenia ciepła λ

W/(m K)

Gazobeton

450 ÷ 750

0,15 ÷ 0,29

Beton z łupkoporytu

1390 ÷ 1700

0,58 ÷ 0,84

Keramzytobeton

1000 ÷ 1600

0,39 ÷ 0,90

Beton z żużla pumeksowego

1000 ÷ 1800

0,33 ÷ 0,70

Beton z żużla paleniskowego
(żużlobeton)

1200 ÷ 1800

0,50 ÷ 0,85

Trocinobeton
Wiórobeton

500 ÷ 1000

0,15 ÷ 0, 30

Beton jamisty z kruszywa kamiennego

1900

1,00

Ciepłochronna zaprawa murarska

Przygotowywana jest z zastosowaniem cementów portlandzkich, wapna hydratyzowanego

oraz takich kruszyw lekkich jak:

−

popioły lotne,

−

mączka gazobetonowa,

−

pył z płyt pilśniowych twardych,

−

keramzyt.

BETONY IZOLACYJNE

BETONY

KOMÓRKOWE

BETONY

Z KRUSZYW LEKKICH

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy murarskiej to:

−

gęstość pozorna - poniżej 950 kg/m³ ,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,18 W/(m ·K).

Ciepłochronna zaprawa murarska stosowana jest głównie do murowania ścian osłonowych.

Keramzyt

Keramzyt jest wyrobem lekkim, odpornym na korozję biologiczną, bardzo wytrzymałym

pod względem mechanicznym. Jest ponadto nisko nasiąkliwy, mrozoodporny i niepalny.
Podstawowym surowcem do produkcji keramzytu jest glina.

Proces produkcji keramzytu polega na:

−

ujednorodnieniu i wymieszaniu gliny,

−

wypaleniu gliny w piecach rurowych obrotowych w temperaturze 1200ºC,

−

rozdrobnieniu surowca na granulki o frakcjach od 0 do 20 mm.

Zastosowanie keramzytu

Keramzyt o frakcjach 0 ÷ 4 mm (frakcje piaskowe) - stosowany jest do przygotowania

zapraw ciepłochronnych.

Keramzytu o frakcjach 4 ÷ 8 mm używa się do produkcji pustaków.
Keramzyt o frakcjach 8 ÷ 20 mm stosowany jest do wykonywania izolacji termicznych

fundamentów, stropów, podłóg usytuowanych na gruncie.

Keramzyt jest pakowany i magazynowany w workach po 50 kg.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie zadanie spełnia materiał termoizolacyjny?
2. Z jakich minerałów otrzymuje się wełnę mineralną?
3. Jakiej obróbce trzeba poddać materiały mineralne aby uzyskać wełnę mineralną?
4. Co uzyskuje się w wyniku topienia materiałów mineralnych?
5. Jaką postać przybiera rozdmuchiwana lawa w kolejnych procesach wytwarzania wełny

mineralnej?

6. Czym impregnowana jest wełna mineralna?
7. Jakiemu procesowi ulega wełna mineralna nieimpregnowana?
8. Od jakich cech zależ podział wełny mineralnej na gatunki?
9. Jakie wyroby wytwarza się z wełny mineralnej?
10. Czym charakteryzują się płyty z wełny mineralnej?
11. W jaki sposób może być wykończona powierzchnia płyt mineralnych?
12. Jaki wyrób z wełny mineralnej nazywa się filcem?
13. Jakie są termoizolacyjne właściwości filców?
14. W jakiej postaci produkowane są filce?
15. Jaki wyrób z wełny mineralnej nazywa się matą ?
16. Jakie są termoizolacyjne właściwości waty szklanej?
17. Jakie wyroby wytwarza się z włókna szklanego?
18. Jakie są termoizolacyjne właściwości wojłoków?
19. Jak zbudowane są maty z waty szklanej?
20. Jakie są termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej?
21. O jakich wymiarach wytwarza się maty z waty szklanej?
22. W jakich warunkach powinny być magazynowane maty z waty szklanej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23. Jakie są rodzaje szkła piankowego?
24. Jakie cechy charakteryzują szkło piankowe białe?
25. Jakie wyroby wytwarza się ze szkła piankowego białego?
26. Jakie są termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego?
27. Jakie wyroby wytwarza się ze szkła piankowego czarnego?
28. Jakie się rozróżnia rodzaje betonów lekkich ze względu na rodzaj wypełniacza użytego przy

ich produkcji?

29. Jakie kruszywa stosuje się do produkcji betonów lekkich?
30. Jakich wypełniaczy używa się do przygotowania ciepłochronnych zapraw murarskich?
31. Jakie są termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy murarskiej?
32. Jakie jest zastosowanie izolacyjnej zaprawy murarskiej?
33. Jaki materiał mineralny jest surowcem do produkcji keramzytu?
34. W jaki sposób uzyskuje się keramzyt?
35. Jakimi cechami charakteryzuje się keramzyt?
36. Jakie jest zastosowanie keramzytu?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu termoizolacyjnego

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

nazwę wyrobu termoizolacyjnego,

−

wartość jego współczynnika przewodzenia ciepła λ.

Wskaż:

−

próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów mineralnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego,
5) podać nazwę wyrobu izolacyjnego,
6) określić, dlaczego ten wyrób jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym,
7) wskazać, na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu,
8) wybrać próbkę ilustrującą opisany wyrób izolacyjny,
9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów mineralnych:

−

płyt z wełny mineralnej miękkich, półtwardych, twardych,

−

filców z wełny mineralnej,

−

mat z wełny mineralnej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

welonu z włókien szklanych,

−

wojłoku z włókien szklanych,

−

mat z waty szklanej,

−

granulatów z wełny szklanej,

−

płyt ze szkła piankowego białego,

−

płyt ze szkła piankowego czarnego – Vitropian,

−

betonów komórkowych – gazobetonów, pianobetonów,

−

betonów z kruszyw lekkich – między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton,

−

kruszyw lekkich,

−

literatura.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenia mineralnego

Wyroby te, to pasma wełny mineralnej z dodatkiem lepiszczy syntetycznych.
Ich gęstość pozorna wynosi od 40 do 80 kg/m³,
Produkowane są w postaci pasm o wymiarach:

−

długości od 2,0 do 7,0 m,

−

szerokości od 0,5 do 1,0 m,

−

grubości – 5, 7 i 8 cm.

Zwijane są w rulony i pakowane w folie polietylenowe lub papier.
Nie zaleca się stosowania ich do izolacji ścian, ponieważ się obsuwają po powierzchniach

pionowych.

Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu termoizolacyjnego

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

nazwę wyrobu termoizolacyjnego,

−

dlaczego jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym,

−

na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu.

Wskaż:

−

próbkę tego wyrobu, wybierając spośród różnych wyrobów z materiałów mineralnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego wyrobu izolacyjnego,
5) podać nazwę wyrobu izolacyjnego,
6) określić, dlaczego ten wyrób jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym,
7) wskazać, na jakim podłożu nie wolno układać płyt tego wyrobu,
8) wybrać próbkę ilustrującą opisany wyrób izolacyjny,
9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,

−

próbki materiałów termoizolacyjnych produkowanych i dostarczanych na budowę:

−

płyt z wełny mineralnej miękkich, półtwardych, twardych,

−

filców z wełny mineralnej,

−

mat z wełny mineralnej,

−

welonu z włókien szklanych,

−

wojłoku z włókien szklanych,

−

mat z waty szklanej,

−

granulatów z wełny szklanej,

−

płyt ze szkła piankowego białego,

−

płyt ze szkła piankowego czarnego – Vitropian,

−

betonów komórkowych – gazobetonów, pianobetonów,

−

betonów z kruszyw lekkich – między innymi keramzytobeton, żużlobeton, trocinobeton,

−

kruszyw lekkich.

−

literatura.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenia mineralnego

Wyrób ten powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej z dodatkiem środków

porotwórczych (sadza) w temperaturze około 800 ºC.

Termoizolacyjne właściwości tego wyrobu to:

−

gęstość pozorna - 180 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,07 W/(m K).

Z tego wyrobu produkuje się płyty o wymiarach 50 x 50 cm, 50 x 25 cm, 25 x 25

o grubościach: 6, 7, 8, 9, 10 i 12 cm.

Płyty tego wyrobu muszą być układane na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy, stosowanym

na gorąco.

W przypadku układania płyt tego wyrobu na powierzchni tarasów lub w miejscach

narażonych na znaczne obciążenia, na przykład na przejazdach, zaleca się wykonanie podsypki
z piasku.

Ćwiczenie 3

Określ szacunkowo ilość płyt z wełny mineralnej o wymiarach 100 x 50 cm, potrzebnych do

wykonania termoizolacji ściany zewnętrznej o wymiarach:

−

wysokość

– 680 cm,

−

szerokość

– 1020 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) narysować powierzchnię ściany w skali 1:20,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) rozmieścić na rysunku płyty o zadanych wymiarach,
5) określić szacunkowo ilość potrzebnych płyt z wełny mineralnej – ilość płyt podać w m²

i w sztukach,

6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt wiórowych,

−

literatura.

Ćwiczenie 4

Zaproponuj sposób przetransportowania z magazynu na stanowisko pracy, płyt z wełny

mineralnej o wymiarach 100 x 50 cm, potrzebnych do wykonania izolacji termicznej ściany
zewnętrznej zadanej w ćwiczeniu 3.

Ustal sposób zeskładowania tych płyt na stanowisku pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zaproponować sposób przetransportowania płyt z wełny mineralnej,
5) ustalić sposób zeskładowania płyt na stanowisku pracy,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt wiórowych,

−

katalog środków transportu,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1. określić zadanie, jakie spełnia materiał termoizolacyjny?

2. uzasadnić cel impregnacji wełny mineralnej?

3. wymienić wyroby wytwarzane z wełny mineralnej?

4. scharakteryzować filce?

5. określić, w jakiej postaci produkowane są filce?

6. zdefiniować wyrób z wełny mineralnej nazywany matami ?

7. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości waty szklanej?

8. wymienić wyroby wytwarzane z włókna szklanego?

9. scharakteryzować welon z włókien szklanych?

10. scharakteryzować wojłok z włókien szklanych?

11. określić strukturę i postać powierzchni wytwarzanych wojłoków?

12. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości wojłoków?

13. zdefiniować maty z waty szklanej?

14. scharakteryzować

termoizolacyjne właściwości mat z waty szklanej? ¨

15. wyróżnić rodzaje szkła piankowego?

16. scharakteryzować

termoizolacyjne właściwości szkła piankowego

białego?

17. scharakteryzować szkło piankowe białe?

18. wymienić wyroby wytwarzane ze szkła piankowego białego?

19. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości szkła piankowego
czarnego?

20. wymienić wyroby wytwarzane ze szkła piankowego czarnego?

21. rozróżnić rodzaje betonów lekkich ze względu na rodzaj wypełniacza
użytego przy ich produkcji?

22. określić rodzaje kruszyw używanych do produkcji betonów lekkich? ¨

23. wskazać wypełniacze używane do przygotowania ciepłochronnych
zapraw murarskich?

24. scharakteryzować termoizolacyjne właściwości izolacyjnej zaprawy
murarskiej?

25. określić zastosowanie izolacyjnej zaprawy murarskiej?

26. scharakteryzować keramzyt?

27. określić zastosowanie keramzytu?

43. określić szacunkowo ilość materiałów potrzebnych do wykonania

robót izolacyjnych?

44. przetransportować i zmagazynować materiały izolacyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z materiałów pochodzenia organicznego

4.3.1. Materiał nauczania

Rys. 27. Wyroby termoizolacyjne z materiałów pochodzenia organicznego [opracowanie własne]

Płyty pilśniowe

Płyty pilśniowe wytwarzane są z miazgi drzewnej, dodatków impregnujących, środków

klejących i wody w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury.

Ze względu na strukturę wyróżnia się płyty pilśniowe:

−

porowate,

−

półtwarde,

−

twarde,

−

bardzo twarde.

Do wykonywania izolacji cieplnych głównie stosowane są płyty pilśniowe porowate oraz

płyty półtwarde, lecz w mniejszym zakresie.

Płyty pilśniowe porowate charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - od 300 do 350 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,060 do 0,070 W/(m ·K).

Produkowane są o wymiarach:

−

długość – 200, 250, 300 i 350 cm,

−

szerokość – od 122 do 152,5 cm,

−

grubość – 1,25, 1,60, 2,25 i 2,50 cm.

Płyty pilśniowe porowate mocuje się:

−

do podłoży pionowych za pomocą zaprawy cementowo – wapiennej,

−

do podłoży poziomych przy pomocy lepiku asfaltowego bez wypełniaczy, na gorąco.

−

Płyty pilśniowe półtwarde produkowane są o wymiarach:

−

długość – 200, 250, 300 i 350 cm,

−

szerokość – od 122 do 152,2 cm,

−

grubość – około 1,0 cm.

WYROBY

TERMOIZOLACYJNE

Z MATERIAŁÓW ORGANICZNYCH

PŁYTY

PILŚNIOWE

PŁYTY

WIÓROWE

PŁYTY

KORKOWE

PŁYTY

WIÓROWO -

CEMENTOWE

ZASYPKI

ORGANICZNE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Płyty wiórowe

Płyty wiórowe są wyrobami produkowanymi przez sprasowanie w warunkach podwyższonej

temperatury wiórów drzewnych, trocin, paździerzy z klejem.

W zależności od wielkości i kształtu cząstek tworzących strukturę, wyróżnia się płyty:

−

wiórowe,

−

płatkowe - z wiórów średnio dużych,

−

waflowe - z wiórów dużych, płaskich,

−

OSB – z wiórów długich, wysmukłych, ukierunkowanych,

−

inne np. pażdzierzowe z paździerzy lnianych.

−

Wszystkie płyty produkowane są o wymiarach:

−

długość – 183 do 410 cm,

−

szerokość – od 12 do 250 cm,

−

grubość – od 0,3 do 5,0 cm.

−

Płyty wiórowe charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - od 300 do 700 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,075 do 0,130 W/(m· K).

Płyty korkowe

Płyty korkowe produkowane są z kory dębu korkowego.
Posortowaną korę gotuje się , suszy oraz prasuje w temperaturze 200 do 250ºC i pod

ciśnieniem 7 Mpa. Otrzymane bloki korka tnie się na płyty i płytki.

Płytki do celów budowlanych maja wymiary:

−

długość – od 30 do 50 cm,

−

szerokość – od 30 do 50 cm,

−

grubość – od 0,50 do 1,20 cm.

Powierzchnie licowe płytek korkowych mogą być polerowane, lakierowane, woskowane lub

pokryte warstwa winylu.

Wyroby korkowe charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - od 190 do 250 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,025 do 0,034 W/(m ·K).

Płyty wiórowo – cementowe

Płyty wiórowo – cementowe (suprema) otrzymuje się w wyniku sprasowania wiórów

drzewnych zmineralizowanych wodnym roztworem chlorku wapnia ze spoiwem w postaci
zaczynu cementowego.

Izolacyjne płyty wiórowo – cementowe charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - od 450 do 600 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,014 do 0,015 W/(m ·K).

Stosowane są do wykonywania izolacji cieplnych elementów budowlanych usytuowanych

w miejscach suchych, nie narażonych na zawilgocenie.

Płyty wiórowo – cementowe w pierwszym miesiącu po wyprodukowaniu ulegają dużemu

skurczowi. Z tego względu jako materiał izolacyjny do wbudowania mogą być używane dopiero
po upływie co najmniej 4 tygodni od daty produkcji. Płyty, które mają stanowić izolacje cieplną
pod tynkiem mogą być wbudowane nie wcześniej niż po 6 tygodniach od daty ich produkcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Maty i płyty z trzciny

Maty i płyty z trzciny wytwarzane są jako:

−

pojedyncze warstwy trzciny,

−

trzciny ułożone wielowarstwowo.

−

Trzciny między sobą powiązane są drutem stalowym ocynkowanym.

−

Maty z trzciny produkowane są o wymiarach:

−

długość – od 336 do 715 cm,

−

szerokość – od 140 do 240 cm,

−

grubość – około 1 cm.

−

Maty i płyty z trzciny charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - około 250 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,070 W/(m ·K).

−

Maty z trzciny układa się pojedynczo lub dwuwarstwowo na krzyż.

−

Maty i płyty z trzciny:

−

są wyrobem łatwopalnym,

−

są wyrobem nietrwałym,

−

łatwo ulegającym gniciu,

−

nie są odporne na korozję biologiczną,

−

są niszczone są przez grzyby, owady i gryzonie.

Maty z trzciny dostarcza się na budowę w rolkach.

Maty ze słomy

Maty ze słomy stanowią warstwę słomy przeszytej sznurkiem konopnym.
Wytwarzane są o wymiarach:

−

długość – od 200 do 500 cm,

−

szerokość – od 100 do 150 cm,

−

grubość – od 2 do 10 cm.

−

Maty ze słomy charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - około 300 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,080 W/(m ·K).

−

Maty i płyty ze słomy:

−

są wyrobem łatwopalnym,

−

są wyrobem nietrwałym,

−

łatwo ulegającym gniciu,

−

nie są odporne na korozję biologiczną,

−

są niszczone są przez grzyby, owady i gryzonie.

Maty ze słomy na budowę dostarczane są w rolkach.
Stosowane są w szczególności do ochrony cieplnej (przed działaniem mrozu) konstrukcji

budowlanych wykonywanych w okresie zimowym.

Zasypki organiczne

Zasypki organiczne produkowane są z trocin, strużków, wiórów drzewnych, kruszywa

korkowego, granulatu celulozowego. Zasypki przed zastosowaniem należy zmieszać z wapnem
niegaszonym w celu ich zmineralizowania.

Zasypki organiczne charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - 150 do 300 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,070 do 0,090 W/(m ·K).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich materiałów i w jakich warunkach wytwarza się płyty pilśniowe?
2. Jaki jest podział płyt pilśniowych ze względu na ich strukturę?
3. Jakie płyty pilśniowe stosowane są do wykonywania izolacji cieplnych?
4. W jaki sposób mocuje się płyty pilśniowe porowate do podłoży pionowych i poziomych?
5. Z jakich materiałów organicznych wytwarza się płyty wiórowe?
6. W jaki sposób i w jakich warunkach wytwarza się płyty wiórowe?
7. Jaki jest podział płyt wiórowych ze względu na wielkość i kształt cząstek tworzących

strukturę płyt?

8. Z jakiego materiału organicznego i w jaki sposób wytwarza się płyty korkowe?
9. W jaki sposób mogą być wykończone płyty korkowe?
10. Z jakiego materiału organicznego i w jaki sposób wytwarza się płyty wiórowo – cementowe?
11. Gdzie mogą być stosowane płyty wiórowo – cementowe?
12. Po upływie jakiego czasu od dnia produkcji mogą być używane płyty wiórowo – cementowe

jako materiał izolacyjny?

13. Co dzieje się z płytami wiórowo – cementowymi bezpośrednio po ich wyprodukowaniu?
14. Po upływie jakiego czasu od dnia produkcji mogą być używane płyty wiórowo – cementowe

jako materiał izolacyjny pod tynk?

15. Jakie są rodzaje maty i płyt wytwarzanych z trzciny?
16. Jakimi wadami charakteryzują się maty i płyt z trzciny?
17. Jaki materiał stanowią maty ze słomy?
18. Jakimi wadami charakteryzują się maty ze słomy?
19. Gdzie znajdują zastosowanie maty ze słomy?
20. Z jakich materiałów organicznych wytwarza się zasypki organiczne?
21. Z jakim materiałem i w jakim celu miesza się zasypki organiczne?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobów z materiałów

pochodzenia organicznego (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

nazwy tych wyrobów termoizolacyjnych,

−

który z tych wyrobów stosowany jest najczęściej do wykonywania izolacji termicznych,

−

w jaki sposób elementy tego wyrobu są mocowane do podłoża poziomego.

Wskaż:

−

próbkę tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych
pochodzenia organicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) określić, który z tych wyrobów stosowany jest najczęściej do wykonywania izolacji

termicznych,

7) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
8) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
9) określić postać pod jaką wytwarzane są elementy tego materiału izolacyjnego,
10) określić sposób, w jaki elementy tego wyrobu są mocowane do podłoża poziomego,
11) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów
organicznych,

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów organicznych:

−

płyt pilśniowych porowatych, półtwardych i twardych.

−

płyt wiórowych,

−

płyt płatkowych,

−

płyt waflowych,

−

płyt OSB,

−

płyt paździerzowych,

−

płyt korkowych,

−

płyt wiórowo – cementowe,

−

mat i płyt z trzciny,

−

mat ze słomy,

−

zasypek organicznych,

−

literatura.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenia organicznego

Te wyroby termoizolacyjne wytwarzane są z miazgi drzewnej, dodatków impregnujących,

środków klejących i wody w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury.

Ze względu na strukturę wyróżnia się te wyroby jako: porowate, półtwarde i twarde.

Do wykonywania izolacji cieplnych stosowane są przede wszystkim wyroby porowate .
Te wyroby termoizolacyjne charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - od 300 do 350 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,060 do 0,070 W/(m K).

Wyroby te mocuje się za pomocą zaprawy cementowo – wapiennej lub przy pomocy lepiku
asfaltowego bez wypełniaczy, stosowanego na gorąco. Sposób mocowania zależy od
usytuowania podłoża.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

nazwę tego wyrobu termoizolacyjnego,

−

strukturę tego wyrobu,

−

zakres ich stosowania.

Wskaż:

−

próbkę tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych
pochodzenia organicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną danego wyrobu izolacyjnego,
5) określić nazwę tego wyrobu termoizolacyjnego,
6) scharakteryzować strukturę tego wyrobu,
7) określić zakres stosowania tego wyrobu,
8) wybrać próbkę tego wyrobu izolacyjnego,
9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów
organicznych,

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z materiałów organicznych:

−

płyt pilśniowych porowatych, półtwardych i twardych.

−

płyt wiórowych,

−

płyt płatkowych,

−

płyt waflowych,

−

płyt OSB,

−

płyt paździerzowych,

−

płyt korkowych,

−

płyt wiórowo – cementowe,

−

mat i płyt z trzciny,

−

mat ze słomy,

−

zasypek organicznych.

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

wyrobu termoizolacyjnego z materiału pochodzenie organicznego

Wyroby te charakteryzuje:

−

gęstość pozorna - około 300 kg/m³,

−

współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,080 W/(m K).

Wytwarzane są o wymiarach:

−

długość – od 200 do 500 cm,

−

szerokość – od 100 do 150 cm,

−

grubość – od 2,0 do 10 cm.

Wyroby te:

−

są wyrobami łatwopalnymi,

−

są wyrobami nietrwałymi,

−

łatwo ulegają gniciu,

−

nie są odporne na korozję biologiczną,

−

są niszczone są przez grzyby, owady i gryzonie.

Na budowę dostarczane są w rolkach.

Ćwiczenie 3

Określ szacunkowo ilość płyt wiórowych o wymiarach 183 x 280 cm, potrzebnych do

wykonania termoizolacji podłogi o wymiarach:

−

długość

– 540 cm,

−

szerokość

– 510 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) narysować powierzchnię podłogi w skali 1:20,
4) rozmieścić na rysunku płyty o zadanych wymiarach,
5) określić szacunkowo ilość potrzebnych płyt wiórowych – ilość płyt podać w m²

i w sztukach,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt wiórowych,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zaproponuj sposób przetransportowania z magazynu na stanowisko pracy, płyt wiórowych

o wymiarach 183 x 280 cm, potrzebnych do wykonania izolacji termicznej podłogi zadanej
w ćwiczeniu 3.

Ustal sposób zeskładowania tych płyt na stanowisku pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zaproponować sposób przetransportowania płyt wiórowych,
5) ustalić sposób zeskładowania płyt na stanowisku pracy,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt wiórowych,

−

katalog środków transportu wewnętrznego,

−

literatura.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Tak

Nie

Czy potrafisz:

1) określić, z jakich materiałów wytwarza się płyty pilśniowe?

2) określić warunki wytwarzania płyt pilśniowych?

3) dokonać podziału płyt pilśniowych ze względu na ich strukturę?

4) wskazać płyty pilśniowe stosowane do wykonywania
izolacji cieplnych?

5) przedstawić sposób mocowania się płyt pilśniowych porowatych
do podłoży pionowych?

6) przedstawić sposób mocowania się płyt pilśniowych porowatych
do podłoży poziomych?

7) wymienić materiały organiczne stosowane do wytwarzania
płyt wiórowych?

8) scharakteryzować sposób i warunki wytwarzania się płyt
wiórowych?

9) dokonać podziału płyt wiórowych ze względu na wielkość i kształt
cząstek tworzących strukturę płyt?

10) określić, z jakiego materiału organicznego wytwarza się

płyty korkowe?

11) opisać sposób wytwarzania płyt korkowych?

12) określić sposób wykończenia powierzchni płyt korkowych?

13) określić, z jakiego materiału organicznego wytwarza się płyty
wiórowo – cementowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14) opisać sposób wytwarzania płyt wiórowo – cementowych?

15) określić zakres stosowania płyt wiórowo – cementowych?

16) określić, co dzieje się z płytami wiórowo – cementowymi bezpośrednio
po ich wyprodukowaniu?

17) określić rodzaje maty i płyt wytwarzanych z trzciny?

18) scharakteryzować maty i płyt z trzciny?

19) określić, jaki materiał stanowią maty ze słomy?

20) określić wady mat ze słomy?

21) określić zakres stosowania mat ze słomy?

22) wskazać, z jakich materiałów organicznych wytwarza się
zasypki organiczne?

23) wskazać, z jakim materiałem, i w jakim celu miesza się
zasypki organiczne?

24) określić szacunkowo ilość materiałów potrzebnych do wykonania

robót izolacyjnych?

25) przetransportować i zmagazynować materiały izolacyjne w postaci

płyt?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Wyroby do wykonywania izolacji termicznych wytwarzane

z tworzyw sztucznych

4.4.1. Materiał nauczania

Wyroby w postaci bloków, płyt, mat, zasypek i pianek przeznaczone do wykonywania

izolacji termicznych elementów budowlanych wytwarza się między innymi z takich tworzyw
sztucznych jak: poliestyren, poliuretan, krylamina, włókna poliamidowe i polietylenowe.

Rys 28. Wyroby termoizolacyjne z tworzyw sztucznych [opracowanie własne]

Najbardziej popularnym i najczęściej stosowanym tworzywem sztucznym używanym do

wytwarzania termoizolacyjnych wyrobów budowlanych jest styropian.

Styropian

Styropian jest tworzywem wytwarzanym z polistyrenu, który produkowany jest najczęściej

na bazie ropy naftowej.

Polistyren jako półprodukt – syntetyczny surowiec do produkcji styropianu ma postać

twardego, szklistego granulatu o średnicy kuleczek od 0,2 do 2,5 mm.

WYROBY

TERMOIZOLACYJNE

Z TWORZYW SZTUCZNYCH

STYROPIAN

POLISTYREN

EKSTRUDOWANY

KRYLAMINA

POLIURETAN

WŁÓKNA

SYNTETYCZNE

BLOKI

PŁYTY

KSZTAŁTKI

MATY

PIANKI

POLISTYREN

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Głównymi etapami produkcji styropianu są: spienianie wstępne, sezonowanie i blokowanie

(w tym spienianie wtórne).

Spienianie wstępne jest to zmiękczanie granulek surowca i związane z tym powiększanie ich

objętości wskutek działania (ekspansji) środka porotwórczego. Proces wstępnego spieniania
surowca syntetycznego trwa od 2 do 5 minut i odbywa się przy użyciu pary o temperaturze
wyższej niż 90°C. Granulki polistyrenu ekspandują powiększając swą objętość od 25 do 65 razy;
powstają przy tym cząstki o strukturze zamkniętej. Proces ekspandowania jest wzmacniany
dyfuzją gorącej pary wodnej do wnętrza cząsteczek. Potem następuje proces schładzanie
cząsteczek.

Sezonowanie świeżych cząsteczek spienionego polistyrenu w postaci kulek, przed dalszą

obróbką odbywa się w przewiewnych silosach. Cząsteczki uzyskują tam stabilność niezbędną do
dalszych etapów produkcji; powstaje granulat.

Blokowanie czyli wytwarzanie bloków, polega na:

−

napełnieniu metalowych form ustabilizowanymi cząstkami spienionego polistyrenu -
granulatem,

−

poddaniu granulatu wtórnemu procesowi spieniania, przez doprowadzenie gorącej pary;

−

w tej fazie produkcji cząsteczki granulatu stają się plastyczne i lepkie,

−

zamykaniu wolnych przestrzeni między cząsteczkami (kulkami granulatu) w procesie
ekspandowania; stykające się ze sobą powierzchnie kulek ulegają spieczeniu tworząc wyrób
styropianowy (blok) o wymaganych wymiarach i kształcie.

Styropian jest tworzywem sztucznym, które nie podlega żadnym zmianom strukturalnym
w zakresie temperatur od -180°C do +85°C.

Styropian jest odporny na działanie:

−

wody morskiej,

−

wapna, cementu, gipsu, anhydrytu,

−

rozcieńczonych kwasów organicznych i nieorganicznych,

−

alkoholi i rozcieńczonych ługów.

Styropian nie jest odporny na działanie:

−

zimnych bitumów,

−

produktów smołowych,

−

między innymi takich rozpuszczalników jak: aceton, eter, octan etylu, benzen, terpentyna,

−

paliwa gaźnikowego i benzyny w tym benzyny aptecznej oraz lakowej.

Styropian:

−

pęcznieje w ropie naftowej i benzynie,

−

nie ulega działaniu bakterii gnilnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 29. Proces produkcji styropianu – od surowca do gotowego wyrobu [opracowanie własne]

Wyroby ze styropianu

Dla wyrobów ze styropianu:

−

wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ wynosi od 0,02 do 0,045 W/(m ·K),

−

gęstość pozorna wynosi od 15 do 40 kg/m³.

Płyty zwykłe ze styropianu

Płyty zwykłe ze styropianu produkuje się dwiema metodami:

−

metoda pierwsza – najczęściej spotykana, to cięcie wytworzonych bloków, przy użyciu
urządzeń termiczno - mechanicznych na płyty o odpowiedniej grubości; profilowanie
krawędzi płyt wykonywane jest przez frezowanie

−

metoda druga – polega na stosowaniu do spieniania granulatu form dostosowanych do
kształtu i rozmiarów wyrobu końcowego.

Płyty styropianowe zwykłe (bez oklein z innych materiałów) produkowane są o wymiarach:

−

długość – 100 do 300 cm,

−

szerokość – 50 do 120 cm,

−

grubość – 2 do 16 cm.

ROPA NAFTOWA

aromatyzacja

polimeryzacja

POLISTYREN ZDOLNY DO SPIENIANIA

spienianie wstępne

sezonowanie

CZĄSTKI SPIENIONEGO POLISTYRENU

spienianie końcowe

GOTOWY WYRÓB STYROPIANOWY

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Płyty styropianowe można łączyć z innymi materiałami budowlanymi na przykład z płytami

kartonowo – gipsowymi, supremą, powłokami bitumicznymi.

Tabela 4 - Wyroby termoizolacyjne ze styropianu i ich zastosowanie w budownictwie wg PN-B-20132:2005

Nazwa wyrobu

Zastosowanie

EPS 50 - 042

wypełnienie

ścian szczelinowych z wentylowaną i nie

wentylowaną szczeliną powietrzną,

pionowa izolacja dylatacyjna ścian zewnętrznych,

wypełnienie konstrukcji wewnętrznych ścianek działowych,

wypełnienie konstrukcji ścian szkieletowych z okładziną,

ocieplenie stropów od spodu z okładziną,

wypełnienie podłóg między legarami,

wypełnienie lekkich stropów szkieletowych z okładziną,

wypełnienie dachów stromych między krokwiami,

ocieplenie stropodachów wentylowanych.

EPS 70 – 040

FASADA

EPS 80 036

FASADA

ocieplenie ścian oraz stropów od spodu w zewnętrznych
zespolonych systemach ocieplenia (ETICS), zwanych także
bezspoinowymi systemami ocieplenia (BSO) lub metodą „lekką-
mokrą”,

ocieplenie ścian zewnętrznych w konstrukcji z okładziną

i wentylowaną szczeliną powietrzną, zwane metodą „lekką-
suchą”,

ocieplenie ścian szkieletowych z poszyciem drewnianym lub
drewnopochodnym z wentylowaną szczeliną powietrzną od
zewnątrz pod tynk,

ocieplenie nadproży i ościeży otworów okiennych i drzwiowych,

ocieplenie prefabrykowanych płyt warstwowych zewnętrznych,

ocieplenie i deskowanie tracone stropów żelbetowych od spodu,

ocieplenie dachów stromych od wewnątrz pod konstrukcją nośną.

EPS 80 – 040

Płyty warstwowe

z okładzinami

metalowymi

rdzeń termoizolacyjny warstwowych płyt ściennych i dachowych
z okładzinami metalowymi.

EPS 100 – 038

DACH / PODŁOGA

ocieplenie

ścian,

stropów

spodu

oraz

cokołów

w zewnętrznych zespolonych systemach ocieplenia (ETICS),
zwanych także bezspoinowymi systemami ocieplenia (BSO) lub
metodą „lekką-mokrą”,

ocieplenie

ścian poniżej poziomu gruntu z izolacją

przeciwwodną normalnie obciążone,

ocieplenie podłóg pod podkładem z płyt prefabrykowanych

i posadzkowych normalnie obciążone,

ocieplenie podłóg na gruncie z podkładem posadzkowym
normalnie obciążone,

ocieplenie stropodachów pełnych.

EPS 100 – 038

Płyty warstwowe

z okładzinami

z papy - dachy

rdzeń termoizolacyjny warstwowych płyt ściennych

i dachowych z okładzinami z papy.

EPS 200 – 036

ocieplenie cokołów w zewnętrznych zespolonych systemach
ocieplenia (ETICS), zwanych także bezspoinowymi systemami
ocieplenia (BSO) lub metodą „lekką-mokrą”,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

DACH / PODŁOGA /

PARKING

ocieplenia (ETICS), zwanych także bezspoinowymi systemami
ocieplenia (BSO) lub metodą „lekką-mokrą”,

ocieplenie

ścian poniżej poziomu gruntu z izolacją

przeciwwodną silnie obciążone,

ocieplenie podłóg pod podkładem z płyt prefabrykowanych
i posadzkowych silnie obciążone,

ocieplenie podłóg na gruncie z podkładem posadzkowym silnie
obciążone,

ocieplenie dachów stromych na konstrukcji nośnej pod pokrycie
dachówką,

wypełnienie konstrukcyjne nasypów drogowych, kolejowych,
przyczółków mostów i innych konstrukcji inżynierskich,

warstwa chroniąca przed przemarzaniem w konstrukcjach
drogowych.

EPS 250 – 036

PODŁOGA / PARKING

ocieplenie podłóg na gruncie z podkładem posadzkowym silnie
obciążone,

ocieplenie stropodachów i dachów z możliwością parkowania
pojazdów,

wypełnienie konstrukcyjne nasypów drogowych, kolejowych,
przyczółków mostów i innych konstrukcji inżynierskich,

warstwa chroniąca przed przemarzaniem w konstrukcjach
drogowych.

Cechy techniczne wyrobów styropianowych najczęściej uwidocznione są w postaci nadruku

na ich opakowaniu fabrycznym, wykonanym przeważnie z folii polietylenowej.

Opis powinien być wykonany zgodnie z obowiązującą normą PN EN 13 163 – 2004.

Przykład:

Płyty styropianowe EPS 70 – 040 FASADA
EPS – EN 13 163-T2-L2W2-S1-P3-BS1 15-CS(10)70-DS(N)2-DS.(70,-)2-TR100

Znaczenie poszczególnych znaków jest następujące:

EPS

- płyty styropianowe

- naprężenia ściskające przy 10% odkształceniu

040

- maksymalne wymagane wartości współczynnika przewodzenia ciepła,

FASADA

- słowna część oznaczeń: FASADA, DACH, PODŁOGA, PARKING stanowi

skrótową informację o podstawowym przeznaczeniu danego wyrobu,
T

- tolerancja grubości,

- tolerancja długości,

- tolerancja szerokości,

- tolerancja prostokątności,

- tolerancja płaskości,

- poziom wytrzymałości na ściskanie,

CS(10)

- poziom naprężeń ściskających przy 10% odkształceniu,

DS(N)

- poziom stabilności wymiarowej w normalnych warunkach laboratoryjnych

(w temperaturze 23°C, 50% wilgotności względnej),

DS(70,-)

- poziom stabilności wymiarowej w temperaturze 70°C,

TR100

- poziom wytrzymałości na rozciąganie.

Dla pracownika wykonującego elementy izolacji cieplnej najważniejsze są informacje ujęte

w pierwszej części zapisu, aby mógł zastosować płyty styropianowe zgodnie z projektem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kształtki styropianowe

Kształtki styropianowe powstają podczas spieniania granulatu styropianowego w formach

metalowych o kształtach dostosowanych do kształtów zaprojektowanych elementów
styropianowych o różnym przeznaczeniu.

W zależności od przeznaczenia kształtki styropianowe mogą między innymi być: ścienne,

dachowe, nadprożowe, wieńcowe, cylindryczne do izolowania rur instalacyjnych i inne.

Płyty z polistyrenu ekstrudowanego (xPS)

W wyniku spiekania i ekstrudowania polistyrenu powstaje polistyren ekstrudowany, materiał

o strukturze zamkniętych komórek:

−

o bardzo dobrych właściwościach izolacyjnych,

−

znacznej wytrzymałości na ściskanie,

−

odporny na zawilgocenie,

−

odporny na kwasy glebowe,

−

odporny na korozję biologiczną.

Płyty z polistyrenu ekstrudowanego produkowane są o wymiarach:

−

długość – od 50 do 400 cm,

−

szerokość – od 50 do 400 cm,

−

grubość – od 5 do 120 cm.

−

Wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ = 0,042 W/(m ·K).

−

Gęstość pozorna wyrobów z polistyrenu ekstrudowanego wynosi 15 do 40 kg/m³.

Bloki i płyty z poliuretanu

Ze sztucznej pianki poliuretanowej (PUR), o strukturze zamkniętych komórek i gęstości

pozornej wynoszącej od 32 do 47 kg/m³, produkuje się:

−

bloki o wymiarach maksymalnych 200 x 200 x 50 cm,

−

płyty o wymiarach maksymalnych 300 x 120 x 20 cm.

Współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,035 W/(mK).

Maty i płyty z włókien syntetycznych

W zależności od rodzaju włókien syntetycznych zastosowanych do produkcji rozróżnia się 2

odmiany wyrobów:

−

odmiana P – wytwarzane z włókien poliestrowych,

−

odmiana R – wytwarzane z włókien poliamidowych lub polietylenowych albo mieszanych

Gęstość pozorna mat i płyt wynosi od 50 do 300 kg/m³.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,075 W/(m ·K).

Maty z włókniny syntetycznej wytwarzane są przez pikowanie (przeszywanie) odpadów

włókien syntetycznych. Produkowane są o grubości 12 cm i długości od 12 do 15 m. Na budowę
dostarczane są w rulonach.

Jako materiał izolacyjny mogą być stosowane w warstwach materiałowych wentylowanych.

Płyty z włókniny syntetycznej produkowane są o wymiarach:

−

długość – 200, 250 i 300 cm,

−

szerokość – 122 cm,

−

grubość – 9,5, 12,5 i 19,0 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pianka krylaminowa

Pianka krylaminowa wytwarzana jest bezpośrednio na miejscu budowy przez spienienie

żywicy krylaminu U z katalizatorem KMU w specjalnych wytwornicach piany WSDP – 1.

Wyrób ten jest dopuszczony do wypełniania przestrzeni zamkniętych i ocieplania elementów

budowlanych bez kontaktu z powierzchnią użytkową.

Zasypki z tworzyw sztucznych

Zasypki z tworzyw sztucznych to granulaty styropianu, polistyrenu, pianki poliuratanowej

oraz odpadów włókien syntetycznych.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich tworzyw sztucznych wytwarza się wyroby do wykonywania izolacji termicznych?
2. Jakie tworzywo sztuczne jest tworzywem najczęściej stosownym do wytwarzania

termoizolacyjnych wyrobów budowlanych?

3. Z czego wytwarzany jest styropian?
4. Jaka postać ma półprodukt do produkcji styropianu?
5. Jakie są główne etapy produkcji styropianu?
6. Na czym polega proces spieniania wstępnego?
7. Na czym polega proces sezonowania świeżych cząsteczek spienionego polistyrenu?
8. Na czym polega proces blokowania przy produkcji styropianu?
9. W zakresie jakich temperatur styropian nie podlega zmianom strukturalnym?
10. Na działanie jakich czynników odporny jest styropian?
11. W jakim środowisku styropian pęcznieje?
12. Na działanie jakich bakterii odporny jest styropian?
13. Ile wynosi gęstość pozorna wyrobów ze styropianu?
14. O jakich wymiarach produkowane są płyty styropianowe?
15. Z jakimi materiałami można łączyć płyty styropianowe?
16. Co w opisie zawierającym dane techniczne styropianu oznacza zapis FASADA DACH;

PODŁOGA PARKING?

17. W jakim celu produkuje się kształtki styropianowe?
18. Jakimi właściwościami charakteryzują się płyty z polistyrenu ekstrudowanego?
19. O jakich wymiarach produkowane są płyty z polistyrenu ekstrudowanego?
20. Jaka jest wielkość współczynnika przewodzenia ciepła λ dla wyrobów z polistyrenu

ekstrudowanego?

21. O jakich wymiarach produkowane są bloki z poliuretanu?
22. O jakich wymiarach produkowane są płyty z poliuretanu?
23. Z jakich włókien syntetycznych wytwarza się materiały termoizolacyjne?
24. Z czego i w jaki sposób wytwarzane są maty z włókniny syntetycznej?
25. W jakich warunkach wytwarzana jest pianka krylaminowa?
26. Z jakich tworzyw sztucznych produkowane są zasypki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na opakowaniu fabrycznym widnieje następujący napis - informacja o cechach technicznych

płyt ze styropianu:

EPS 80 036

FASADA

Ustal:

−

znaczenie poszczególnych symboli zawartych w napisie

−

zastosowanie tych płyt w budownictwie.

Wskaż:

−

próbkę tego rodzaju płyt, wybierając spośród różnych wyrobów termoizolacyjnych
wyprodukowanych z tworzyw sztucznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) podzielić zapis na poszczególne elementy,
4) określić znaczenie zapisu EPS,
5) określić znaczenie zapisu 80,
6) określić znaczenie zapisu 036,
7) określić znaczenie zapisu FASADA,
8) określić, jakie elementy budowlane mogą być ocieplane tego rodzaju płytami,
9) wybrać próbkę ilustrującą opisane płyty ze styropianu ,
10) określić sposób, w jaki elementy tego wyrobu są mocowane do podłoża poziomego,
11) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z tworzyw
sztucznych,

−

norma PN-B-20132:2005

−

Katalog Izolacje styropianowe w budownictwie – Stowarzyszenie Producentów Styropianu

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z tworzyw sztucznych:

−

płyt styropianowych zwykłych – o różnej gęstości pozornej,

−

płyt styropianowych z jedno- i dwustronną okleiną z papy bitumicznej,

−

płyt styropianowych z okleiną metalową,

−

płyt z polistyrenu ekstrudowanego,

−

płyt z pianki poliuretanowej,

−

płyt z włókien syntetycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną wyrobu termoizolacyjnego

wyprodukowanego z tworzyw sztucznych( załącznik nr 1 do ćwiczenia):

−

określ nazwę wyrobu termoizolacyjnego,

−

wymień substancje, na działanie których nie są odporne te wyroby,

−

rozszyfruj nazwę podaną w pierwszej kolumnie tabeli,

Wskaż:

−

próbkę tego rodzaju płyt, wybierając spośród różnych wyrobów termoizolacyjnych
wyprodukowanych z tworzyw sztucznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) określić nazwę wyrobu termoizolacyjnego,
4) wymienić substancje, na działanie których nie są odporne te wyroby,
5) rozszyfrować zapis stanowiący normową nazwę wyrobu,
6) określić znaczenie zapisu EPS,
7) określić znaczenie zapisu 100,
8) określić znaczenie zapisu 038,
9) określić znaczenie zapisu DACH/PODŁOGA,
10) określić, jakie elementy budowlane mogą być ocieplane tego rodzaju płytami,
11) wybrać próbkę ilustrującą opisane płyty ze styropianu ,
12) określić sposób, w jaki elementy tego wyrobu są mocowane do podłoża poziomego,
13) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z tworzyw
sztucznych,

−

norma PN-B-20132:2005

−

Katalog Izolacje styropianowe w budownictwie – Stowarzyszenie Producentów Styropianu

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych produkowanych z tworzyw sztucznych - płyt:

−

styropianowych zwykłych – o różnej gęstości pozornej,

−

styropianowych z jedno- i dwustronną okleiną z papy bitumicznej,

−

styropianowych z okleiną metalową,

−

z polistyrenu ekstrudowanego,

−

z pianki poliuretanowej,

−

z włókien syntetycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

wyrobów termoizolacyjnych z tworzyw sztucznych

Te wyroby termoizolacyjne są odporne na działanie:
-

wody morskiej,

wapna, cementu, gipsu, anhydrytu,

rozcieńczonych kwasów organicznych i nieorganicznych,

alkoholi i rozcieńczonych ługów.

Ponadto te wyroby termoizolacyjne pęcznieją w ropie naftowej i benzynie, ale nie ulegają
działaniu bakterii gnilnych.
Te wyroby produkowane są o wymiarach:

długość – 100 do 300 cm,

szerokość – 50 do 120 cm,

grubość – 2 do 16 cm.

Wyroby termoizolacyjne ................................. i ich zastosowanie w budownictwie

wg PN-B-20132:2005

Tabela 5 [opracowanie własne]

Nazwa wyrobu

Zastosowanie

EPS 100 – 038

DACH / PODŁOGA

ocieplenie

ścian, stropów od spodu oraz cokołów

w zewnętrznych zespolonych systemach ocieplenia (ETICS),
zwanych także bezspoinowymi systemami ocieplenia (BSO)
lub metodą „lekką-mokrą”

ocieplenie ścian poniżej poziomu gruntu z izolacją
przeciwwodną normalnie obciążone

ocieplenie podłóg pod podkładem z płyt prefabrykowanych

i posadzkowych normalnie obciążone
-

ocieplenie podłóg na gruncie z podkładem posadzkowym
normalnie obciążone

ocieplenie stropodachów pełnych bez dostępu.

Ćwiczenie 3

Określ szacunkowo ilość płyt styropianowych o wymiarach 100 x 50 cm, potrzebnych do

wykonania termoizolacji podłogi o wymiarach:

−

długość

– 590 cm,

−

szerokość

– 475 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

i w sztukach,

6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt wiórowych,

−

literatura.

Ćwiczenie 4

Zaproponuj sposób przetransportowania z magazynu na stanowisko pracy, płyt

styropianowych o wymiarach 100 x 500 cm, potrzebnych do wykonania izolacji termicznej
podłogi zadanej w ćwiczeniu 3.

Ustal sposób zeskładowania tych płyt na stanowisku pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zaproponować sposób przetransportowania płyt wiórowych,
5) ustal sposób zeskładowania płyt na stanowisku pracy,
6) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyka techniczna płyt styropianowych,

−

katalog środków transportu wewnętrznego,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, z jakich tworzyw sztucznych wytwarza się wyroby

do wykonywania izolacji termicznych?

2) określić, jakie tworzywo sztuczne jest tworzywem najczęściej

stosownym do wytwarzania termoizolacyjnych wyrobów
budowlanych?

3) określić, z czego wytwarzany jest styropian?

4) określić, jaką postać posiada półprodukt do produkcji styropianu?

5) scharakteryzować proces spieniania wstępnego?

6) scharakteryzować proces sezonowania świeżych cząsteczek

spienionego polistyrenu?

7) scharakteryzować proces blokowania przy produkcji styropianu?

8) określić zakres temperatur, w jakich styropian nie podlega zmianom

strukturalnym?

9) wskazać czynniki, na jakie styropian jest odporny?

10) scharakteryzować środowisko, w jakim styropian pęcznieje?

11) wskazać, na działanie jakich bakterii odporny jest styropian?

12) określić, z jakimi materiałami można łączyć płyty styropianowe?

13) wyjaśnić, co w opisie zawierającym dane techniczne styropianu,

oznaczają zapisy: FASADA? DACH, PODŁOGA? PARKING?

14) określić cel produkowania kształtek styropianowych?

15) scharakteryzować płyty z polistyrenu ekstrudowanego?

16) określić wymiary bloków produkowanych z poliuretanu?

17) określić wymiary płyt produkowanych z poliuretanu?

18) wskazać rodzaje włókien syntetycznych stosowanych do wytwarzania

materiałów termoizolacyjne?

19) wskazać z czego i w jaki sposób wytwarzane są maty z włókniny

syntetycznej?

20) określić warunki, w jakich wytwarzana jest pianka krylaminowa?

21) wskazać tworzywa sztuczne stosowane do produkcji zasypek?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji

termicznych

4.5.1. Materiał nauczania

Wykonywanie izolacji termicznych zwanych również cieplnymi polega przede wszystkim

na:

−

przygotowaniu materiału lub wyrobu izolacyjnego przez obróbkę polegającą na cięciu,
docinaniu i wycinaniu,

−

zamocowaniu materiału lub wyrobu izolacyjnego w miejscu przeznaczenia.
Przed wykonaniem każdej czynności związanej z przygotowaniem materiału oraz z jego

montażem należy wykonać jeszcze jedną bardzo ważną czynność, czynność zwaną trasowaniem.

Trasowanie w przypadku wykonywania izolacji termicznych jest to między innymi

wyznaczanie (punktowanie, rysowanie, kreślenie):

−

na powierzchni wyrobu izolacyjnego kształtu figury obrazującej w rozwinięciu element np.
części konstrukcyjnej lub architektonicznej budynku do której będzie mocowany ten wyrób,

−

na powierzchni elementu budowlanego sposobu usytuowania (rozłożenia) elementów
wyrobu izolacyjnego na przykład płyt o podanych wymiarach,

−

na powierzchni elementu budowlanego miejsc mocowania elementów wyrobu izolacyjnego.
Do wykonywania czynności związanych z trasowaniem służą między innymi: miarki,

liniały, kątowniki, punktaki, rysiki, ołówki.

Rys. 30 - Podział przyrządów do trasowania [opracowanie własne]

PRZYRZĄDY

DO TRASOWANIA

Do mierzenia

Do rysowania

MIARY

MIARKI

KĄTOMIERZE

CYRKLE

RYSIKI

PUNKTAKI

LINIAŁY

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Miary o długości 25, 30 m najczęściej zwijane służą do odmierzania dużych odległości.

Miarki o długości 1,0 ÷ 3,0 m służą do odmierzania długości odcinków, odległości między
punktami itp. Miarki mogą być składane lub zwijane.

Rys. 31 Miara zwijana dł. 30 m

Rys. 32 Miarki: składana i zwijana

[opracowanie własne] [opracowanie własne]

Liniały stosowane w budownictwie powinny być wykonane z płaskowników stalowych lub

aluminiowych, o zukosowanej jednej krawędzi. Liniały z naniesioną podziałką nazywa się
przymiarami. Przy pomocy liniałów wykreśla się linie proste, ale można też wyznaczać łuki
o dużych promieniach. W tym celu na końcówkę liniału nakłada się nasadkę z rysikiem.

Kątowniki proste, ukośne – pochylone przeważnie pod kątem 45° lub 60° oraz nastawne

służą do trasowania linii prostopadłych lub pochylonych pod określonym kątem oraz
sprawdzania i odmierzania kątów.

Rys. 33. Kątownik prosty [opracowanie własne]

Do kreślenia łuków o małych promieniach oraz do odmierzania i przenoszenia odcinków

służą cyrkle.

Rysiki metalowe służą między innymi do:

−

nanoszenia na powierzchnię wyrobów izolacyjnych linii, kresek, rys obrazujących miejsca
wykonania cięcia,

−

rysowania i wyznaczania na powierzchni elementów budowlanych charakterystycznych
miejsc np. układania płyt izolacyjnych.

Charakterystyczne punkty np. przecięcia się dwóch czy więcej linii wyznacza się

metalowym punktakiem i młotkiem.

Czynności trasowania w przypadku trasowania wyrobów izolacyjnych wykonuje się

najczęściej na poziomej płaszczyźnie podłoża lub na rzeczywistym elemencie budowlanym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 34. Cyrkiel traserski [5, s. 13]

Rys. 35 Rysik i punktak [9, s. 13]

Rys. 36. Podział narzędzi do wykonywania izolacji termicznych [opracowanie własne]

Narzędzia do cięcia i docinania

Obróbka materiałów stosowanych do wykonywania izolacji termicznych polega głównie na

cięciu, wycinaniu lub docinaniu wyrobów izolacyjnych oraz dopasowaniu ich do kształtu
i wymiarów elementu budowlanego.

Wyroby stosowane do wykonywania izolacji termicznych w zależności od ich pochodzenia,

struktury, a przede wszystkim twardości mogą być cięte i docinane przy użyciu narzędzi
ręcznych lub elektronarzędzi.

Cięcia i docinania wyrobów z surowców mineralnych i z tworzyw sztucznych dokonuje się

najczęściej przy użyciu noży z wymiennymi i regulowanymi ostrzami.

Rys. 37. Nóż z wymiennymi i regulowanymi ostrzami [opracowanie własne]

NARZĘDZIA

WYKONYWANIA

IZOLACJI TERMICZNYCH

DO CIĘCIA i DOCINANIA

WYROBÓW

IZOLACYJNYCH

MOCOWANIA WYROBÓW

IZOLACYJNYCH

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cięcie i docinanie płyt wykonanych z materiałów podchodzenia organicznego, ze względu

na ich znaczną twardość wykonuje się przy użyciu:

−

pił ręcznych do cięcia drewna,

−

pił o napędzie elektrycznym – na przykład wyrzynarek,

−

maszyn o napędzie elektrycznym w przypadku wykonywania cięć dużych elementów

Piłą ręczną wykonuje się najczęściej cięcia i docinania wyrobów izolacyjnych po linii prostej

na stanowisku roboczym w celu dopasowania ich do kształtu i wymiarów do elementów
budowlanych.

Rys. 38. Piła ręczna do cięcia drewna

Rys. 39. Nasadki do wycinania otworów

[opracowanie własne]

Wyrzynarki używa się do wycinanie otworów oraz cięcia i docinania po liniach innych niż

linie proste, na przykład cięcie po łuku, docinanie i wycinanie po linii krzywej o dowolnym
kształcie.

Do wycinania otworów okrągłych o małych średnicach, w materiałach twardych używa się

wiertarki elektrycznej z nasadkami odpowiednich średnicach.

Rys. 40. Wyrzynarka [5, s. 40]

Rys. 41. Wiertarka z udarem [5, s. 38 ]

Narzędzia do mocowania elementów izolacji termicznej

Elementy izolacji termicznej w zależności od struktury i postaci wyrobu mogą być

mocowane do podłoża przez:

−

przybijanie gwoździami,

−

wkręcanie wkrętów bezpośrednio w wyrób izolacyjny,

−

wkręcanie wkrętów za pośrednictwem kołków rozporowych,

−

wbijanie zszywek,

−

klejenie,

−

spajanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W przypadku przybijania wyrobu izolacyjnego, na przykład płyty pilśniowej do podłoża

drewnianego lub drewnopodobnego przy użyciu gwoździ, niezbędnym narzędziem ręcznym jest
młotek. Młotek składa się z dwóch części: metalowego obucha oraz zazwyczaj drewnianego
trzonka.

Gwoździe można też wbijać przy pomocy gwoździarki, która jest przenośnym narzędziem

pneumatycznym, o niewielkich gabarytach (rozmiarach), wykonującym pracę

mechaniczną za

pośrednictwem mechanizmu pneumatycznego uruchamianego sprężonym powietrzem.

Rys. 42 Młotek [opracowanie własne]

Rys. 43. Gwoździarka pneumatyczna [www.dekarze.pl]

Do mocowania wyrobów izolacyjnych na przykład płyty OSB do podłoża drewnianego lub

drewnopodobnego przy użyciu wkrętów metalowych przydatne są:

−

narzędzia ręczne w postaci wkrętaków o końcówkach płaskich i krzyżowych,

−

elektronarzędzia w postaci wkrętarki lub wkrętarko – wiertarki.

Rys. 44. Wkrętaki ręczne [opracowanie własne]

Rys. 45. Wkrętarka akumulatorowa [5, s. 38 ]

Mocowanie wyrobu izolacyjnego na przykład płyty styropianowej do podłoża betonowego

czy murowanego za pośrednictwem kołków rozporowych i wkrętów metalowych, wymaga
użycia:

−

wiertarki udarowej z wiertłem widiowym – do wiercenia otworów w murze,

−

młotka – do wbijania kołków rozporowych w mur,

−

wkrętaków o końcówkach płaskich i gwiazdkowych,

−

elektronarzędzia w postaci wkrętarki lub wkrętarko – wiertarki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Łączniki do mocowania materiałów izolacyjnych

Rys. 46. Łącznik fasadowy do mocowania izolacji termicznej z trzpieniem tworzywowym [14, s.19]

Rys. 47. Łącznik fasadowy do mocowania izolacji termicznej z trzpieniem tworzywowym [14, s.18]

Rys.48. Łącznik fasadowy do mocowania izolacji termicznej z trzpieniem metalowym [14, s.19]

Rys. 49. Łącznik fasadowy do mocowania izolacji termicznej z trzpieniem metalowym [14, s.18]

Rys. 50. Łącznik do mocowania miękkich materiałów izolacyjnych

Wyroby izolacyjne o małej grubości, na przykład maty, można do podłoża drewnianego

lub drewnopodobnego mocować za pomocą zszywek wbijanych zszywaczem ręcznym
lub pneumatycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 51. Zszywacz ręczny [opracowanie własne]

Rys. 52. Zszywacz pneumatyczny [www.dekarze.pl]

Takie wyroby izolacyjne jak płyty styropianowe czy z wełny mineralnej można do podłoża

mocować przy pomocy klejów produkowanych i dostosowanych specjalnie do tych materiałów.

Kleje w zależności od ich rodzaju mogą być:

−

gotowe do użytku, w postaci masy pakowanej w odpowiednich tubach - rozprowadzane przy
użyciu wyciskarki,

−

gotowe do użytku, w postaci masy pakowanej w wiadrach - rozprowadzane przy użyciu
kielni i pacy zębatej,

−

w postaci sproszkowanej, do przygotowania bezpośrednio przed zastosowaniem –
rozprowadzane pacą zębatą.

Rys. 53. Wyciskarka [opracowanie własne]

Rys. 54. Paca zębata [opracowanie własne]

Kleje sproszkowane należy przygotowywać zgodnie z recepturą podaną przez producenta.

Do ich przygotowania należy używać kielni, naczynia w postaci wiadra lub skrzyni do urabiania
zapraw, wiertarki z przystawką o zwolnionych obrotach oraz mieszadła.

Ciepłe zaprawy murarskie przygotowuje się zgodnie z obowiązującą recepturą według

odpowiednich norm, miesza podobnie jak sproszkowane kleje, a rozprowadza się przy pomocy
kielni murarskiej oraz pac zwykłych i zębatych.

Podczas wykonywania izolacji termicznych przydatne są również:

−

pion murarski – do sprawdzania poprawności układania wyrobów izolacyjnych na
pionowych elementach budowlanych,

−

poziomnica - do sprawdzania poprawności układania wyrobów izolacyjnych na poziomych
i pionowych elementach budowlanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 55. Poziomnica [opracowanie własne]

Rys. 56. Pion murarski [opracowanie własne]

Do układania wyrobów izolacyjnych na pionowych elementach budowlanych, na różnych

wysokościach służą drabiny i rusztowania, które zostały omówione w Poradniku dla ucznia pod
tytułem Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czynności nazywamy trasowaniem?
2. Jakie przyrządy służą do trasowania?
3. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy miarki?
4. Jakie są rodzaje miarek?
5. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy liniału?
6. Jaka jest różnica między liniałem a przymiarem?
7. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy kątomierza?
8. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy cyrkla?
9. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy rysika?
10. Jakie czynności wykonuje się przy pomocy punktaka?
11. Na czym polega obróbka materiałów stosowanych do wykonywania izolacji termicznych?
12. Jakim narzędziem dokonuje się cięcia i docinania wyrobów izolacyjnych z surowców

mineralnych i z tworzyw sztucznych?

13. Jakimi narzędziami dokonuje się cięcia i docinania wyrobów izolacyjnych z materiałów

podchodzenia organicznego?

14. Jakie cięcia można wykonać piła ręczną?
15. Jakie cięcia można wykonać przy użyciu wyrzynarki?
16. Jakimi sposobami mogą być mocowane do podłoża elementy izolacji termicznej?
17. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy zastosowaniu gwoździ?
18. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu wkrętów

metalowych?

19. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kołków

rozporowych i wkrętów metalowych

20. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu zszywek?
21. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kleju w postaci

masy pakowanej w odpowiednich tubach?

22. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kleju w postaci

sproszkowanej?

23. Jakich narzędzi używa się do rozprowadzania ciepłych zapraw murarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posegreguj, nazwij i omów przeznaczenie przyrządów do trasowania. Przyrządy ułóż

zgodnie z ich przeznaczeniem. Uzasadnij sposób ułożenia przedstawionych przyrządów do
trasowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisz w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować przyrządy do trasowania,
5) rozłożyć przyrządy na stole warsztatowym w sposób dowolny,
6) posegregować i ułożyć przyrządy zgodnie z ich przeznaczeniem,
7) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie:

−

opisać przebieg wykonania zadania - ćwiczenia,

−

nazwać poszczególne przyrządy,

−

opisać przeznaczenie przyrządów traserskich,

7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy i uzasadnić:

−

sposób posegregowania i ułożenia przyrządów,

9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

przyrządy traserskie:

−

miarka składane i zwijana,

−

przymiary,

−

liniał,

−

kątowniki o kącie 45°, 60° i 90°,

−

cyrkiel,

−

rysik,

−

punktak,

−

literatura.

Uwaga: W przypadku braku przyrządów rzeczywistych w celu realizacji ćwiczenia można

wykorzystać zdjęcia lub rysunki wymienionych przyrządów traserskich.

Ćwiczenie 2

Spośród przedstawionych Ci w sposób nie uporządkowany elektronarzędzi i narzędzi

ręcznych do cięcia i mocowania wyrobów izolacyjnych, wybierz narzędzia i elektronarzędzia
przeznaczone:
1. do wykonywania cięcia płyt paździerzowych po linii łuku,
2. do wykonywania cięcia płyt styropianowych,
3. do mocowania płyt pilśniowych do elementów drewnianych więźby dachowej.
Nazwij wybrane narzędzia i elektronarzędzia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisz w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować narzędzia i elektronarzędzia do cięcia i mocowania wyrobów izolacyjnych,
5) rozłożyć narzędzia i elektronarzędzia na stole warsztatowym w sposób dowolny,
6) wybrać narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania cięcia płyt drewnopodobnych po linii

łuku,

7) wybrać narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania cięcia płyt styropianowych,
8) wybrać narzędzia i elektronarzędzia do mocowania płyt drewnopodobnych do elementów

drewnianych,

9) nazwać poszczególne narzędzia i elektronarzędzia,
10) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) uzasadnić wybór poszczególnych narzędzi i elektronarzędzi,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

narzędzia ręczne do cięcia wyrobów izolacyjnych:

−

noże z wymiennymi i ruchomymi ostrzami,

−

piła do cięcia drewna,

−

narzędzia ręczne do mocowania wyrobów izolacyjnych:

−

młotek,

−

wkrętaki o końcówkach płaskich i krzyżowych,

−

wyciskarka,

−

paca zębata.

−

elektronarzędzia:

−

wyrzynarka,

−

wkrętarko - wiertaka,

−

wiertarka udarowa.

Uwaga: W przypadku braku narzędzi rzeczywistych w celu realizacji ćwiczenia można

wykorzystać zdjęcia lub rysunki wymienionych narzędzi i elektronarzędzi.

Ćwiczenie 3

Z płyty pilśniowej twardej wytnij prostokąt o wymiarach:

−

długość – 60 cm,

−

szerokość – 45 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) przygotować narzędzia do cięcia materiałów drewnopodobnych,
7) wyciąć zadany prostokąt,
8) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

płyta pilśniowa twarda,

−

przyrządy traserskie:

−

miarka składane i zwijana,

−

liniał,

−

kątowniki o kącie 90°,

−

cyrkiel,

−

rysik,

−

punktak,

−

narzędzia ręczne do cięcia wyrobów drewnopodobnych:

−

piła do cięcia drewna,

−

literatura.

Ćwiczenie 4

Przygotuj ciepłą zaprawę murarską:

−

zgodnie z recepturą producenta lub podaną przez nauczyciela,

−

w ilości podanej przez nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisz w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować narzędzia i sprzęt do przygotowania zaprawy,
5) przygotować materiały – składniki ciepłej zaprawy murarskiej,
6) przygotować ciepła zaprawę murarską,
7) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

materiały – składniki ciepłej zaprawy murarskiej – według receptury,

−

narzędzia i sprzęt do przygotowania ciepłej zaprawy murarskiej:

−

wiadro lub skrzynia do urabiania zaprawy,

−

mieszadło,

−

wiertarka z przystawką o zwolnionych obrotach,

−

literatura.

Uwaga:
Przygotowanie zaprawy należy wykonać w obecności i pod nadzorem nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić pojęcie czynności trasowania?

2) wskazać, jakie przyrządy służą do trasowania?

3) określić czynności wykonywane przy pomocy miarki?

4) wymienić rodzaje miarek?

5) określić czynności wykonywane przy pomocy liniału?

6) wskazać różnicę między liniałem a przymiarem?

7) określić czynności wykonywane przy pomocy kątomierza?

8) określić czynności wykonywane przy pomocy cyrkla?

9) określić czynności wykonywane przy pomocy rysika?

10) określić czynności wykonywane przy pomocy punktaka?

11) określić na czym polega obróbka materiałów stosowanych
do wykonywania izolacji termicznych?

12) wskazać narzędzia do cięcia i docinania wyrobów izolacyjnych
z surowców mineralnych i z tworzyw sztucznych?

13) wskazać narzędzia do cięcia i docinania wyrobów izolacyjnych
z materiałów podchodzenia organicznego?

14) określić, jakie cięcia można wykonać piła ręczną?

15) określić, jakie cięcia można wykonać przy użyciu wyrzynarki?

16) wskazać sposoby mocowania elementów izolacji termicznej
do podłoża?

17) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego

przy zastosowaniu gwoździ?

18) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu wkrętów metalowych?

19) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu kołków rozporowych i wkrętów metalowych?

20) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu zszywek?

21) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu kleju w postaci masy pakowanej w odpowiednich
tubach?

22) dobrać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu kleju w postaci sproszkowanej?

23) dobrać narzędzia używane do rozprowadzania ciepłych zapraw

murarskich?

24) posłużyć się narzędziem ręcznym do cięcia materiałów

drewnopodobnych?

25) uciąć płytę drewnopodobną przy użyciu odpowiedniego narzędzia? ¨

26) przygotować zaprawę i klej przy użyciu odpowiednich narzędzi

i sprzętu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

INSTRUKCJA OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.

INSTRUKCJA SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych składa się z:

a) 17 zadań zamkniętych - zadań wielokrotnego wyboru.
b) 13 zadań otwartych - zadań krótkiej odpowiedzi,

2. Odpowiedzi na zadania krótkiej odpowiedzi powinny być jednozdaniowe, sformułowane

w sposób zwięzły i konkretny.

3. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
4. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy ująć w kółko i ponownie zakreślić

odpowiedź prawidłową.

5. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdź do

zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później.

6. Na rozwiązanie testu masz 50 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

.
1. Materiały pochodzenia mineralnego, stosowane do izolacji cieplnych to między innymi:

a) wyroby z wełny mineralnej, szkła piankowego, waty szklanej, betony komórkowe.
b) wyroby z waty i włókien szklanych, styropian, zasypki organiczne, wyroby z korka.
c) styropian, izolacyjne betony komórkowe, płyty pilśniowe porowate, zasypki mineralne.
d) wyroby z wełny mineralnej, ze szkła piankowego, płyty trzcinowe, betony komórkowe.

2. Pewne i szczelne zamknięcie izolacji termicznej, bez przerw i szczelin tworzących tak

zwane mostki cieplne uzyskuje się przy zastosowaniu materiałów izolacyjnych w postaci
a) mat o strukturze grubo włóknistej łączonych między sobą na zakład.
b) rulonów o strukturze drobno włóknistej łączonych między sobą na wpust i pióro.
c) płyt zakładkowych łączonych między sobą na zakład, wpust i pióro lub zaciskowo.
d) mat miękkich lub półsztywnych łączonych między sobą na wpust i pióro lub zaciskowo.

3. Sztywne płyty izolacyjne o budowie drobno włóknistej produkowane są z wełny mineralnej,

wełny szklanej, filcu kokosowego są łatwe i szybkie w montażu. Do podłoża mogą być
mocowane
a) tylko na śruby.
b) tylko na gwoździe i śruby.
c) tylko na klej lub zaprawę cementową.
d) różnymi sposobami: na zaprawę, na klej, na gwoździe i na śruby.

4. Płyty izolacyjne wielowarstwowe, zabezpieczone są przed wilgocią warstwami

a) folii aluminiowej, papieru bitumowanego lub bitumu.
b) folii aluminiowej, welonu z włókna szklanego lub bitumu.
c) folii aluminiowej, papieru bitumowanego lub wełny drzewnej.
d) welonu z włókna szklanego, papieru bitumowanego lub bitumu.

5. Płyty pilśniowe wytwarzane są z miazgi drzewnej

a) lepiku asfaltowego, środków klejących i wody.
b) dodatków impregnujących, środków klejących i wody.
c) dodatków impregnujących, lepiku asfaltowego i wody.
d) dodatków impregnujących, środków klejących i lepiku asfaltowego.

6. Płyty pilśniowe porowate mocuje się do podłoży poziomych przy pomocy

a) zaprawy cementowo – wapiennej i lepiku asfaltowego.
b) lepiku asfaltowego z wypełniaczami, stosowanego na zimno.
c) lepiku asfaltowego bez wypełniaczy, stosowanego na gorąco.
d) lepiku asfaltowego z wypełniaczami, stosowanego na gorąco.

7. Płyty wiórowo – cementowe w pierwszym miesiącu po wyprodukowaniu

a) nie ulegają żadnym zniekształceniom.
b) ulegają bardzo małemu skurczowi.
c) ulegają deformacji kształtu.
d) ulegają dużemu skurczowi.

8. Maty ze słomy stosowane są w szczególności do ochrony cieplnej

a) ścian zewnętrznych wielowarstwowych.
b) stromych dachów i stropodachów niewentylowanych.
c) ścian zewnętrznych osłonowych i wielowarstwowych.
d) konstrukcji budowlanych wykonywanych w okresie zimowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Aby uzyskać wełnę mineralną minerały należy topić w temperaturze

a) ponad 600 ºC.
b) około 1300 ºC.
c) około 1170 ºC.
d) około 3000 ºC.

10. Filcem nazywa się wyrób w postaci pasm wełny mineralnej z dodatkiem

a) lepiszczy syntetycznych.
b) lepiszczy organicznych.
c) lepiszczy sztucznych.
d) smoły asfaltowej.

11. Welon z włókien szklanych jest taśmą utworzoną z włókien szklanych impregnowanych

a) olejami.
b) lepiszczem organicznym.
c) lepiszczem syntetycznym.
d) lepiszczem syntetycznym lub organicznym.

12. Szkło piankowe białe jest:

a) mało nasiąkliwe, palne ale łatwe w obróbce.
b) mało nasiąkliwe, niepalne i łatwe w obróbce.
c) mało nasiąkliwe, niepalne i trudne w obróbce.
d) bardzo nasiąkliwe, niepalne i łatwe w obróbce.

13. Łupkoporyt, glinoporyt, keramzyt, pumeks hutniczy, żużel paleniskowy granulat

styropianowy, kruszywo z recyklingu (materiały stosowane uprzednio w budownictwie) oraz
trociny i wióry drzewne zmineralizowane to kruszywa jakich używa się do produkcji
a) gazobetonów.
b) pianobetonów.
c) betonów lekkich.
d) ciepłochronnych zapraw murarskich.

14. Ciepłochronna zaprawa (izolacyjna) murarska stosowana jest głównie do murowania

a) ścian osłonowych.
b) wewnętrznych ścian działowych.
c) elementów konstrukcji szkieletowych.
d) zewnętrznych ścian wielowarstwowych.

15. Do wykonywania izolacji termicznych fundamentów, stropów, podłóg usytuowanych na

gruncie stosowany jest keramzyt o frakcjach
a) 0 ÷ 4 mm
b) 4 ÷ 8 mm
c) 8 ÷ 20 mm
d) 12 – 20 mm

16. Styropian jest odporny na działanie między innymi: wody morskiej,

a) zimnych bitumów, anhydrytu, alkoholi i rozcieńczonych ługów.
b) paliwa gaźnikowego i benzyny, alkoholi i rozcieńczonych ługów.
c) wapna, cementu, gipsu, anhydrytu, alkoholi i rozcieńczonych ługów.
d) wapna, cementu, gipsu, anhydrytu, alkoholi i produktów smołowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. EPS to skrótowa nazwa płyt

a) krylaminowych.
b) styropianowych.
c) z włókniny poliamidowej.
d) z polistyrenu ekstrudowanego.

II. Udziel odpowiedzi na poniższe pytania - odpowiedź wpisz w karcie odpowiedzi

18. Jaki wyrób izolacyjny uzyskuje się w wyniku topienia materiałów mineralnych?
19. Jaka jest wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ dla wełny mineralnej?
20. Do izolacji jakich elementów budowlanych i dlaczego nie powinno się stosować filców?
21. Jakie są termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego?
22. Jakimi cechami charakteryzuje się keramzyt?
23. W jakich warunkach wytwarza się płyty pilśniowe?
24. Z jakich materiałów organicznych wytwarza się płyty wiórowe?
25. W jaki sposób mogą być wykończone powierzchnie licowe płytek korkowych?
26. Z jakiego materiału organicznego wytwarza się płyty wiórowo – cementowe?
27. Z jakich materiałów wytwarza się zasypki organiczne?
28. Z jakich włókien syntetycznych wytwarza się materiały termoizolacyjne odmiany R?
29. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu wkrętów

metalowych?

30. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kleju w postaci

masy pakowanej w odpowiednich tubach?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………………………..

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedzi

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Razem punktów za część I

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wpisz poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

Razem punktów za część II.

punktów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,

Warszawa 2002

2. Frankiewicz D.: Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.

KOWEZ, Warszawa: 2002

3. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. KOWEZ,

Warszawa 2002

4. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami

z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002

5. Katalog: Specjalistyczne narzędzia i maszyny dla dekarzy Zi-co sp. z o.o. – Wrocław 2006
6. Lochner D. Ploss.W.: Izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe w domkach jednorodzinnych.

Arkady, Warszawa 1983

7. Markiewicz P.: Vademecum projektanta. Archi-Plus, Kraków 1997
8. Markiewicz P.: Vademecum projektanta. Archi-Plus, Kraków 1998
9. Martinek W., Michnowski Z.: Technologia. Dekarstwo i blacharstwo budowlane. WSiP,

Warszawa1990

10. Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1996
11. Poradnik remontowy budownictwa mieszkalnego Arkady, Warszawa 1997
12. Pogorzelski J. Rydz .Z, Wójtowicz M. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętzrnych

budynków. ITB, Warszawa 2002

13. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002

14. Wkrętmet- Techniki zamocowań. Katalog łączników. Kuźnica Kiedrzyńska 2006
15. Wolski Z.: Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1991

Czasopisma:
„Murator”, „Atlas Budowlany”

Normy:
1. PN-EN ISO 6946 listopad 2004 – Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór

cieplny i współczynnik przenikania ciepła.

2. Pn-B- 0132:2005. Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu.