Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 18.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba031018.html

1 z 3

2008-02-28 10:01

przedmiot: Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo

prowadzący: dr Luba data: 18.10.2003 aktualizacja: 22.10.2003

powrót

drukuj

kontakt

zapisz

2.3 Grand tour SAP
Podczas podróży SAP długo był w Paryżu, Dreźnie, odwiedził też Londyn,
Amsterdam, natomiast nie dotarł do Włoch - miejsca gdzie rodził się
klasycyzm; w efekcie poznał dobrze sztukę okresu przełomu -
barokowo-rokokową z zaczątkami klasycyzmu. W efekcie jako król sprowadził
wielu artystów z Drezna, był też zapatrzony w sztukę francuską - szczególnie
lubił rzeźby Etienne Maurice Falconeta (SAP kazał kopiować w dużej skali
małe rokokowe figurki produkowane w Sevres wg modeli Falconeta, takie jak
Pigmalion i Galatea). Istotną rolę w edukacji artystycznej odegrała podróż do
Holandii i poznanie tamtejszej sztuki - bardzo ją polubił, była przy tym modna
i w jego zasięgu finansowym - stała się więc dużą częścią jego kolekcji.
Kopiując francuską modę z lat 40. i 50. król lubił zestawiać obrazy w pary -
często do obrazów holenderskich zamawiał dopełnienia.

[dygresja: Polska sztuka klasycystyczna wykształca się dopiero w latach 20. XIX w, gdy zarazem
wkracza już romantyzm - efekt zapóźnień w sztuce]

2.4 Tworzenie kolekcji przez króla
SAP gdy był już na tronie nie jeździł za granicę, do kupowania dzieł wykorzystywał posłów,
pośredników i swych wysłanników - np. Augusta Moszyńskiego. Odbył on podróż do Londynu, napisał
dla króla bardzo szczegółowy traktat o ogrodach angielskich.
W centrach artystycznych król zatrudniał znawców, artystów i agentów, by dokonywali zakupów -
Bacciarelli doradził mu, by zawsze radził się minimum dwóch ekspertów, kupował anonimowo, przez
agentów, co pozwalało uzyskać korzystniejszą cenę. Pracowali dla niego Kajetan Ghigotti(?)
(późniejszy szambelan w gabinecie króla), markiz Thomaso Autici(?), Ignazio Brocchi (otrzymał tytuł
architekta JKM), także Giambattista Piranesi (tytuł rytownika króla polskiego).
Król sprowadził 4 tysiące albumów z rycinami, zostały posegregowane na 9 działów tematycznych.
Kupował jednak mało sztuki włoskiej - kwestie finansowe, ale też gust - cenił ją, ale niezbyt mu się
podobała. Lubił natomiast Flamandów, większość jednak była za droga, zbiór powiększał się głównie o
dary. Król starał się kupować taniej - z mniej znanych kolekcji, na tańszych rynkach itd.
(najkorzystniejsze było kupowanie całych kolekcji, gdyż otrzymywało się uporządkowany zbiór, a cena
jednostkowa była wtedy najmniejsza, wymagało to jednak wykładania na raz dużych sum), często
musiał konkurować z Katarzyną II. Dzieła z kolekcji królewskiej, które ostały się w Polsce są nadal w
bardzo dobrej cenie, choć czasem pozmieniały się ich atrybucje.
Zakupione zbiory były segregowane - najlepsze i najbardziej reprezentacyjne trafiały do Zamku, dobre,
lecz mniej reprezentacyjne do Łazienek, gorsze do rezydencji, które król rzadko odwiedzał. Były też
porządkowane wg szkół, tematów.

2.5 Rzeźba
Król interesował się też rzeźbą, kolekcjonował ją, Staggi w Carrarze
wykonywał dla niego kopie. Powstała też w Polsce skulptornia, w
której uczono rzeźby. Do kolekcji należało dużo marmurowych kopii
dzieł greckich i rzymskich oraz ponad 500 odlewów gipsowych -
bardzo reprezentacyjny zbiór wykorzystywany do celów
edukacyjnych, przechowywany w skulptorni i malarni.
Działa sprowadzane przez króla były początkowo mocno barokowe,
ponieważ brakowało w Polsce rzeźbiarzy, król sprowadził ich z
zagranicy (np. polecony przez madame Geoffrin Andre Le Brun,
kształcony w Rzymie; Tommaso Righi, Jakub Monaldi), ich dzieła
też dużo czerpały z baroku np.:
- pomnik Jana III Sobieskiego (proj. Le Brun, wyk. Franciszek
Pinck) - kompozycja mocno barokowa: układ bardzo dynamiczny,
ruch, nagromadzenie dużej ilości atrybutów, dynamizm układu szat;
brak nawiązań do klasycyzmu: prostoty, harmonii, idealizacji,
linearyzmu, antykizacji (choć dzieło z 1788 r)

Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 18.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba031018.html

2 z 3

2008-02-28 10:01

- rzeźby na amfiteatrze w Łazienkach (proj. Le Brun, wyk. Tommaso Righi,
1791 r) - brak idealizmu, ponadczasowości, wzorce barokowe
- portrety słynnych Polaków, m. in. St. Czarnieckiego, J. Ossolińskiego,
Zamojskiego (Le Brun, na Zamku) - większa klasycyzacja, ale dalej
fantazyjność, poruszenie stroju, weryzm, brak idealizacji, gładkości,
szczegółowość
- atlanci na pałacu Tyszkiewiczów (wydział geografii), 1787 r - masywni,
potężni, dynamizm, gra mięśni
- popiersie króla (Monaldi) - szaty sfałdowane, dekoracyjne

2.6 Malarstwo
Zamawiane przez króla obrazy też często nawiązywały jeszcze do stylu
wcześniejszego, były dalekie od klasycyzmu:

Norblin
Tworzył też sceny rodzajowe, historyczne:
- seria obrazów wg Bouchera (np. Pigmalion i Galatea, Herkules i Omfale) - mocno rokokowe
- Towarzystwo na wycieczce nad jezioro - rokokowa kolorystyka, tematyka, kompozycja, sposób
modelowania roślin
Ówcześni malarze zaczynają notować aktualne wydarzenia historyczne, choć nie uczyli się tego, np.
Norblin: Sejmik w kościele (akwarela z piórkiem), Walki powstańcze na Miodowej, Walki powstańcze
na Krakowskim Przedmieściu (tusz) - na podstawie tych rysunków polscy klasycyści tworzyli później
obrazy.
Oprócz obrazów i aktualnych notatek Norblin tworzył też rysunki, np. seria strojów polskich
(szlacheckich i innych) z 1817 r.

Norblin: Wycieczka nad jezioro

Norblin: Targ na Pradze

Norblin: Wieszanie zdrajców w 1794

Norblin: Szlachcic

Norblin: Szlachta

Norblin: Magnat i klienci

Norblin: Żebrak

Bacciarelli
- portret króla w stroju reprezentacyjnym - mocno barokowy
- seria portretów królów polskich - korzystanie z tradycji dawnej (malarstwo sarmackie, renesansowe);
wizerunki te stały się potem wzorami dla późniejszych artystów
- seria obrazów historycznych z lat 80. (Bacciarelli był głównie portrecistą, słabo radził sobie z
kompozycją, jednak na dworze brakowało dobrych malarzy). Wykorzystują wzory francuskie i
flamandzkie, mają silny ładunek ideowy i polityczny - każdy ukazany król nawiązuje do SAP, np.
Kazimierz Wielki i chłopi (SAP dążył do poszerzenia ich praw), Władysław Jagiełło nadaje przywileje
Akademii Krakowskiej (SAP chciał stworzyć Akademię), inne z tej serii to: Unia Lubelska, Pokój
Chocimski, Sobieski pod Wiedniem
- tworzył też obrazy o tematyce aktualnej, bieżącej, np. 1811 r - Napoleon nadający konstytucję

Historia sztuki nowoczesnej polskiej - malarstwo 18.10.2003

file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/luba031018.html

3 z 3

2008-02-28 10:01

Księstwa Warszawskiego

Królowa Jadwiga

Kazimierz Jagiellończyk

Kazimierz Wielki

Hołd Pruski

Traktat Chocimski

Unia Lubelska

Napoleon nadaje konstytucje

Inni malarze:
- Kazimierz Wojniakowski: Uchwalenie konstytucji 3 maja (wzorowany na rysunku Norblina)
- Belotto: Elekcja Stanisława Augusta (był nie tylko veducistą, tworzył też autoportrety, portrety, sceny
figuralne, fantazje architektoniczne wywodzące się ze sztuki weneckiej; miał perfekcjonistyczny detal)
- Rafał Hrodziewicz: Kazimierz Wielki i chłopi (wychowanek malarni, nawiązuje do Bacciarellego -
pierwsze próby w malarstwie polskich tworzenia malarstwa historycznego korzystającego ze wzorów
rodzimych)
- Kazimierz Wojniakowski: Alegoria Nadziei, 1807-12
- Antoni Smuglewicz: Kościuszko ratujący Polskę przed grobem, 1794 r. Studiował w Rzymie, był
dobrym malarzem religijnym, ale sceny historyczne i portrety tworzył fatalne. Efekty lepsze gdy,
korzystał z wzorów włoskich, np. Gloryfikacja S.A. jako opiekuna nauki i sztuki, 1765 r., Rzym.
- Jan Gładysz: Wjazd generała Dąbrowskiego do Poznania w 1806 r - początki biedermeieru

Wojniakowski: Uchwalenie Konstytucji 3 maja

Hrodziewicz: Kazimierz Wielki

Gładysz: Gen Dąbrowski

powrót

kontakt

drukuj

zapisz