ZABIEGI W CIEPŁOLECZNICTWIE podsumowanie lekcji

ZABIEGI W CIEPŁOLECZNICTWIE

podsumowanie lekcji –

Podstawy fizjoterapii –

Szkoła Medycyny Naturalnej

Marta Pyrchała-Zarzycka

ASTRO SALUS EDUCATION LTD

Naturalnie do zdrowia, mądrze do rozwoju

RODZAJE ZABIEGÓW W CIEPŁOLECZNICTWIE

Ze względu na rodzaj nośnika w fizjoterapii stosuje się:

 ciepło suche – ułatwia ono pocenie się i parowanie potu oraz
 ciepło wilgotne/mokre – ten rodzaj ciepła intensywnie zwiększa przegrzanie

organizmu.

Podstawowymi zabiegami w ciepłolecznictwie są:

 termofor,
 poduszka elektryczna,

 woreczki z rozgrzanym piaskiem,
 ogrzane powietrze (na przykład z suszarki),

 specjalne ogrzane żele,
 zabiegi parafinowe,

 peloidoterapię (zastosowanie ciepłych okładów z borowiny, torfu, błota czy

fango),

 wodolecznictwo (ciepłe polewania, zawijania, okłady, kąpiele).

Ponadto zabiegami w ciepłolecznictwie są także:

 sauna,
 kocowanie metodą Kenny,

 terapia ultradźwiękami,
 leczenie polem elektrycznym o wysokiej częstotliwości,



stosowanie promieniowania podczerwonego.

METODY STOSOWANIA CIEPŁA SUCHEGO

 miejscowe nagrzewanie przy użyciu suszarki do włosów. Odległość suszarki od

skóry musi wynosić wówczas 15-20 cm, a czas nadmuchu 15-20 minut. Zabieg
taki można powtarzać 2-3 razy dziennie.

 łaźnia szafkowa sucha (temp.60-80°C , czas trwania zabiegu to 15-20 min.)

 łaźnia sucha rzymska (40-60°C , czas zabiegu 10-30 min. Po zabiegu zalecane są

polewania, letnia kąpiel lub letni natrysk)

 sauna fińska zalecana (jako zabieg profilaktyczny dla osób zdrowych). W

przypadku tego zabiegu temperatura optymalna to 45-50

°C. W zabiegu tym są

dwie fazy: faza ogrzewania (czas trwania 5-12 min.) i faza chłodzenia (czas 5-12
min.). Łączny czas pobytu w saunie to 10-25min. Po zabiegu pacjent powinien
odpocząć 0,5-1,5 godziny.

 nagrzewanie termoforem lub poduszką elektryczną

 nagrzewanie miejscowe za pomocą woreczków z piaskiem o temp. 40-46°C oraz

kąpiele w gorącym piasku. Piasek taki znajduje się w drewnianej wannie. Nie
może być to wanna na przykład metalowa, gdyż nagrzeje się ona od gorącego
piasku i może poparzyć pacjenta. Pacjent siedzi w wannie. Zasypujemy go
piaskiem do łuków żebrowych.

 termożele (75-80°C, 20-30 min.)

 zabiegi parafinowe. Parafinę w celach leczniczych można używać poprzez

zanurzenie w niej kończyny lub okłady. Do zabiegów z zanurzeniem kończyn
stosuje się temp. 53-54

°C, a do okładów 55-60°C . Z parafiny można korzystać

wielokrotnie pod warunkiem jej wyjaławiania w temperaturze około 80-90 stopni.
Jedynym wyjątkiem jest tu parafina użyta na stopy – jej nie wolno już ponownie
zastosować nawet po wyjałowieniu.

BHP
Pomieszczenie, w którym wykonujesz zabiegi, powinno być dobrze wentylowane. W
gabinecie powinny również znajdować koce przeciwpożarowe i gaśnica.
Podczas wykonywania zabiegów powinieneś mieć na sobie odzież ochronna.
Przed zabiegiem wyjaśnij pacjentowi, na czym on polega i jakie może być skutki.
Poucz go także, aby podczas zabiegu nie wykonywał on żadnych ruchów oraz
informował cię w przypadku niepokojących odczuć.

PARAFINOTERAPIA

Parafina powoli oddaje ciepło, znakomicie więc nadaje się do zabiegów
ciepłoleczniczych.

Działanie parafiny:

• usprawnia krążenie w naczyniach włosowatych skóry,
• intensyfikuje procesy utleniania tkankowego,

• ułatwia resorpcję i wydalanie z tkanek toksycznych produktów procesu

zapalnego.

Wskazania do parafinoterapii:

 stany zapalne stawów,

 przykurcze,
 blizny,

 choroby reumatyczne,
 odmrożenia,

 bóle mięśni,
 hemiplegia,

 zrosty pooperacyjne,
 urazy więzadeł i torebek stawowych (nie wcześniej niż 2 tygodnie po urazie),

 niektóre porażenie nerwów obwodowych;,
 choroby stawów o różnej etiologii,

 zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające w stawach, jeśli przebiegają bez

odwapnień,

 RZS,

 ZZSK,
 wysiękowe zapalenie opłucnej,

 dychawica oskrzelowa;
 jako przygotowanie do ćwiczeń fizycznych.

Przeciwwskazania do zabiegu parafinoterapii:

 niewydolność krążenia,
 ostre stany zapalne,

 czyraki,
 owrzodzenia,

 rany,
 oparzenia,

 obrzęki,
 odwapnienie kości,

 podwyższona temperatura ciała,
 gruźlica,

 nadciśnienie,
 choroba wrzodowa układu pokarmowego,

 odwapnienia kości - osteoporoza;
 ubytki skóry,

 owrzodzenia skóry,
 wypryski,

 ostre stany chorobowe;

 świeże blizny;
 zespół Sudecka;

 obrzęki,
 zaburzenia czucia

 choroby serca
 choroby naczyń krwionośnych

 hemofilia,
 miażdżyca,

 nadciśnienie tętnicze,
 choroby nowotworowe,

 żylaki,
 zmiany troficzne skóry,

 świeże wynaczynienia.

Pamiętaj, aby nie stosować parafinoterapii na części ciała, które bezpośrednio przed
zabiegiem były wychłodzone oraz na wilgotną skórę, aby nie spowodować oparzenia.

Rodzaje zabiegów parafinowych:

• kąpiele częściowe,
• rękawice,
• skarpetki,
• miejscowe zawijania.
• okłady,
• zawijania.

Przykłady wykonania zabiegów parafinowych

Okład parafinowy

• należy ogrzać parafinę do 60 stopni,

• za pomocą płaskiego pędzla nałóż na daną część ciała warstwę parafiny o grubości 1-

2 cm,

• okład parafinowy owiń papierem woskowym lub ceratą albo folią plastikową oraz

ciepłym kocem,

• czas zabiegu: 30-60 minut.

Powyższy zabieg można też wykonać stosując kilka warstw gazy zamoczonych w
parafinie.

Skarpetki i rękawiczki parafinowe
Zanurz dłoń lub stopę pacjenta kilkakrotnie w parafinie. Charakterystyka reszty
zabiegu jak wyżej.

Kąpiel parafinowa miejscowa. Zabieg ten wykonuje się w specjalnej wannie,której
kształt jest dostosowany do kończyny górnej lub dolnej. W wannie tej znajduje się urzą-
dzenie ogrzewcze. Temperatura parafiny powinna wynosić 40-50°C. Czas kąpiel: 30-
50 min.

ZABIEGI BOROWINOWE W CIEPŁOLECZNICTWIE

Borowina to kwaśny torf leczniczy.

Rodzaje zabiegów borowinowych:

• kąpiele borowinowe (temperatura zabiegu: 39-42°C, czas trwania zabiegu: 10-

20minut),

• kąpiele częściowe – (temperatura zabiegu: 40-42°C, czas trwania zabiegu: 20-

30minut),

• zawijania i okłady (temperatura zabiegu: 42°C, czas trwania zabiegu: 20-

30minut),

• jonoforeza z borowiny (katoda, 10-20mA, czas trwania zabiegu: 20-30minut).

ZABIEGI PRZY UŻYCIU FANGO

Fango to szlam leczniczy.
Stosuje się je najczęściej w formie:

 okładów częściowych,

 kąpieli rąk i stóp,
 zawijań częściowych,

 zawijań całkowitych,
 gniecenia rękami masy fango.

Wskazania do zabiegów z fango

Przeciwwskazania do zabiegów z fango

1. Podostre i przewlekłe stany zapalne
stawów, ścięgien, więzadeł i pochewek
ścięgnistych
2. Choroba zwyrodnieniowa stawów
3. Pseudoreumatyczne choroby stawów,
czyli takie, które są spowodowane:
zatrucie ołowiem, zatruciem alkoholem
oraz zaburzeniami metabolicznymi
4. Podostre i przewlekłe choroby
narządów wewnętrznych takie, jak
choroby płuc, dróg żółciowych i wątroby,
nieżyt żołądka, zapalenie dróg
moczowych, i stany zapalne narządów

1. Gorączka
2. Ostre choroby
3. Czynna gruźlica płuc
4. Rozedma płuc
5. Niewydolność serca i krążenia
6. Nadciśnienie
7. Zapalenie serca
8. Ciężkie zaburzenia przemiany materii
9. Ciężka dystonia wegetatywna
10. Zagrożenie krwawieniem
11. Zaburzenie czucia
12. Zakrzepowe zapalenie żył
13. Zapalenie nerwów

rodnych
5. Stany po urazach takich, jak skręcenia
czy złamania
6. Otyłość

14. Choroby skóry (na przykład rumień
słoneczny)

SAUNA

Zabieg składa się z dwóch części:

• gorąca kąpiel w saunie,
• kąpiel powietrzna i zabieg wodoleczniczy w zimniej wodzie.

BHP stosowania sauny

• najlepiej jest korzystać z sauny wieczorem,
• do sauny można wejść nie wcześniej, niż godzinę po lekkim posiłku i dwie po

obfitym;

• do sauny nie należy wchodzić będąc na czczo; jeśli pacjent przyszedł głodny,

może zjeść kromkę suchego chleba,

• przed skorzystaniem z sauny należy wziąć prysznic i po nim wytrzeć się do

sucha,

• przed wejściem do sauny należy ogrzać stopy i włożyć drewniaki – nie można

wchodzić do sauny na boso. Jest to związane nie tylko z ochroną pacjenta
przed grzybicą stóp, ale i przed poparzeniami,

• nie należy wchodzić do sauny mając na sobie biżuterię – metal szybko

nagrzewa się w saunie,

• w saunie nie należy pić,
• nie wcześniej niż 3-4 godziny po ćwiczeniach fizycznych,
• po skorzystaniu z sauny nie należy podejmować treningu fizycznego,
• w przypadku korzystania z sauny w celach leczniczych nie powinno się

rozmawiać, ani chodzić,

• w zależności od tolerancji organizmu można je stosować cykle nagrzewania i

ochładzania 2-3-krotnie,

• przerwy między cyklami wynoszą po 3-4 minuty,
• czas jednego cyklu wynosi maksymalnie 24 minuty, w tym 8-12 minut

przypada na fazę ogrzewania, kolejne 8-12 na fazę ochładzania; zwykle jednak
stosuje się cykle o całkowitym czasie jednego cyklu 8-15 minut.

• w komorze sauny najwyższa temperatura panuje pod sufitem, a najniższa przy

podłodze. W trakcie pobytu na saunie należy po paru minutach przenieść z
niższej ławki na wyższą. Dzięki temu zabieg będzie intensywniejszy, ale nigdy
nie należy zacząć od ławki wyższej!

• w saunie należy przyjąć pozycję leżącą lub siedzącą z przyciągniętymi

kolanami do klatki piersiowej, a przed opuszczeniem komory należy usiąść na
około 2 min z opuszczonymi nogami – dzięki temu pacjent ochroni się przed
omdleniem,

• polewanie wodą kamieni leżących na piecu powinno się stosować w zależności

od zdolności przystosowania się danej osoby do wysokiej temperatury. Możesz
polać kamienie przy pierwszym wejściu pacjenta do komory albo podczas
kolejnego. Polewanie wzmaga przegrzanie,

• w czasie pobytu na saunie należy starać się rozluźnić mięśnie i odprężyć się,
• faza ochładzania może odbyć się poprzez zanurzenie w wannie z zimną wodą

lub zastosowanie zimnego natrysku w kabinie prysznicowej,

• pamiętaj, aby nie przeprowadzać fazy ochładzania gwałtownie,
• w przypadku, gdy faza ochładzania przebiega w użyciem natrysku, strumień

chłodnej wody z końcówki natrysku należy kierować zaczynając od stóp
wzdłuż kończyn dolnych na tułów, następnie od dłoni wzdłuż kończyn górnych
na klatkę piersiową, a na końcu polewa się twarz, kark i cały tułów,

• po ochłodzeniu ciała wskazane jest ogrzanie bardzo ciepłą wodą stóp i dolnych

części podudzia,

• po fazie chłodzenia należy wytrzeć ciało do sucha i przystąpić do kolejnej fazy

ogrzewania. Nie powinno się wchodzić do sauny mokrym, gdyż woda silnie
przewodzi ciepło, nagrzanie ciała mogłoby być więc wtedy zbyt silne,

• po zakończeniu ostatniego cyklu pacjent odbywa chłodną kąpiel, a następnie

odpoczywa w pozycji leżącej przez 20-30 minut,

• podczas wypoczynku pacjent może wypić niewielką ilość wody mineralnej,

soku owocowego lub warzywnego (w szczególności polecany jest sok
pomidorowy, gdyż zawiera on sporo potasu),

• nie wolno pić alkoholu!
• Jeśli pacjent źle się poczuje w trakcie zabiegu, należy go natychmiast

zakończyć,

• należy bezwzględnie uwzględnić przeciwwskazania, zanim skorzysta się z

sauny.

WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO KORZYSTANIA Z SAUNY

Wskazania do zastosowania sauny w celach leczniczych

• podatność na infekcje,
• skłonność do przeziębień,
• przewlekły nieżyt oskrzeli,
• nadciśnienie samoistne w pierwszych okresach choroby,
• niskie ciśnienie krwi,
• zaburzenia krążenia włośniczkowego (objawy tego schorzenia to zimne ręce,

zimne stopy),

• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• niezapalne choroby kręgosłupa,
• migreny,

• zaburzenia przemiany materii (cukrzyca, otyłość – uwaga: nie chodzi o otyłość

spowodowaną brakiem ruchu i nadmiernym spożywaniem jedzenia, w
szczególności kalorycznego),

• przewlekłe choroby reumatyczne bez objawów czynnego procesu (niski OB,

brak obrzęków i bólu),

• stany pourazowe narządów ruchu,
• zaburzenia regulacji autonomicznej,
• dolegliwości okresu menopauzy,
• choroby kobiece:

- zaburzenia miesiączkowania,
- zaburzenia hormonalne wieku rozwojowego i przekwitania,
- przewlekłe zapalenie jajników,
- stan zapalny jajowodów.

Przeciwwskazania do korzystania z sauny:

• choroba wieńcowa,
• stan po zawale serca,
• niewydolność krążenia,
• zapalenie serca i wady serca,
• miażdżyca naczyń krwionośnych znacznego stopnia, zwłaszcza serca i mózgu,
• ostre choroby serca i krążenia,
• nadciśnienie samoistne ze zmianami w sercu, nerkach, na dnie oczu oraz z

wartościami ciśnienia rozkurczowego od około 110 mmHg i skurczowego i od
około 200 mmHg,

• obliteracyjne choroby naczyń,
• choroby reumatyczne w okresie zaostrzenia,
• ostre infekcje,
• choroby gorączkowe,
• przewlekłe choroby wyniszczające, jak:

- gruźlica,
- nowotwory,
- przewlekłe choroby nerek,
- przewlekłe wątroby,
- ciężka niedokrwistość,

• ciąża – w szczególności z zatruciem ciążowym,
• okres dzieciństwa (małe dzieci nie mają jeszcze odpowiednio działającego

systemu termoregulacji),

• ostre choroby skóry,
• ostre schorzenia narządów płciowych,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• psychozy,
• epilepsja,

• alkoholizm,
• narkomania,
• choroby mózgu ze skłonnością do drgawek,
• różne choroby oczu,
• ostre formy zaburzeń wegetatywnych,
• choroby żył: zakrzepy, zakrzepowe zapalenia i zatory,
• zaburzenia hormonalne:

- nadczynność tarczycy,
- niedoczynność tarczycy,
- niedoczynność nadnerczy,
- obrzęk śluzowaty,

• ostre i przewlekłe choroby zakaźne oraz stwierdzone ich nosicielstwo,

• ostre choroby gorączkowe, w tym również początkowy okres przeziębienia,

• skłonność do krwawień,

• jaskra.

Marta Pyrchała-Zarzycka
Astro Salus Education Ltd
Naturalnie do zdrowia, mądrze do rozwoju

kursy@astrosalus.pl

STRONY INTERNETOWE

BLOGI

www.astrosalus.pl

http://astrosalus.pl/medycyna-naturalna/

www.astrosalus.com