Co to jest „pigułka gwałtu”?

Lekarz Marta Kucharczyk

21 wrzesień 2009

W ciągu ostatnich lat coraz częściej obserwuje się przestępstwa popełnione za pomocą tzw. pigułki gwałtu (zwanej też
koktajlem gwałtu) – narkotyku podawanego w celu ograniczenia świadomości innej osoby i wykorzystania tego. Za
pomocą tabletki gwałtu sprawca może zgwałcić swą ofiarę, okraść ją czy stworzyć kompromitujące materiały
(najczęściej o charakterze pornograficznym) w celu późniejszego szantażowania. Po 72 godzinach od momentu
spożycia narkotyk nie jest możliwy do wykrycia w organizmie!

Tabletka gwałtu

Problem ten stał się na tyle poważny, że zainteresowały się nim media publiczne, a młodzież (bo to ona najczęściej pada
ofiarą randkowego narkotyku gwałtu – z angielskiego: Date Rape Drug) jest szczegółowo informowana, jak uniknąć
zagrożenia. W ogólnopolską kampanię informacyjną zaangażowało się m.in. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania
Narkomanii.

Pigułka gwałtu - skład

Jakich substancji przestępcy używają w celu odurzenia i wykorzystania swojej ofiary? Niestety, często wybierają środki
legalne, dostępne w aptece na receptę. Dostęp do nich osób niepowołanych jest stosunkowo łatwy. Szczególnie chętnie
w celach przestępczych wykorzystywany był Rohypnol – lek stosowany w medycynie jako

środek nasenny

oraz jako

znieczulenie wstępne przed operacją.
Dodatkowe niebezpieczeństwo związane z tą substancją wiąże się z jej kolorem – po rozpuszczeniu w szklance była
bezbarwna, nie miała zapachu ani smaku. Dlatego producent tego leku wypełnił kapsułkę niebieskim barwnikiem, który
zmieniał kolor drinka. Sprawiło to, że przestępstwa z użyciem Rohypnolu przestały być tak częste. Jednakże to
zabezpieczenie nadal można zamaskować w napojach ciemno zabarwionych lub mających kolor niebieski.

Niestety, znane są też i inne substancje wykorzystywane do wywołania zaburzeń świadomości. Coraz częściej stosuje
się w tym celu kwas 4-hydroksybutanowy (tzw. GHB) oraz ketaminę. Są to substancje psychoaktywne, które – z racji
sposobu wykorzystania przez „imprezowiczów” – nazwane zostały „narkotykami rekreacyjnymi”. Także te związki
były pierwotnie wykorzystywane w medycynie jako znieczulenie przed operacją. Stosowane w celach pozamedycznych
powodują uczucie oderwania od własnego ciała, odrealnienia oraz wizje przypominające barwne marzenia senne. W
Europie Zachodniej ketamina jest najpopularniejszym narkotykiem klubowym. Niestety, jest ona także wykorzystywana
w celach przestępczych. Zarówno ketamina, jak i GHB to substancje bezbarwne i bezwonne. Występują często w
roztworach wodnych, co ułatwia ich niezauważalne dolanie do napoju. Ich nielegalne zdobycie jest trudniejsze, gdyż
ich obieg jest ściślej kontrolowany niż np. w przypadku Rohypnolu.

Jak działają pigułki gwałtu?

Reakcja organizmu jest podobna do tej oczekiwanej przez ludzi, którzy przyjmują te same narkotyki w celu
„wyluzowania się” podczas imprezy. Powodują one zaburzenia świadomości, zmniejszenie możliwości samokontroli.
W większych dawkach (stosowanych w celach przestępczych) następuje utrata kontaktu ze światem zewnętrznym.

Co należy zrobić, aby dobrze się bawić i nie paść ofiarą „randkowego gwałciciela”?

Przede wszystkim należy przestrzegać kilku prostych zasad bezpieczeństwa. Podstawową – jest pilnowanie swojego
napoju. W zamieszaniu na imprezie nie zawsze jest to łatwe, dlatego warto wybierać się do klubu w towarzystwie
zaufanej osoby – można wtedy pilnować się nawzajem. Ponadto taka osoba zauważy zmianę zachowania i wezwie
pomoc. W dobie rozpowszechnienia zagrożenia „gwałtem na randce” to same kluby wyszły też z pomocą. Oferują one
specjalne testery w formie podstawek do piwa. Wystarczy upuścić kilka kropel podejrzanego napoju na taką podstawkę
i obserwować zmianę jej koloru. Jeśli taka nastąpi, może to oznaczać, że drink zawiera niebezpieczną substancję. Jest to
bardzo pomocny gadżet, ale należy pamiętać, że podstawą bezpiecznej zabawy jest zdrowy rozsądek.

Bibliografia
Król M., Panasiuk L., Szponar E., Ostre zatrucia (Praktyka Lekarza Rodzinnego), Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009
Pach J. Zarys toksykologii klinicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego, Kraków 2009
Piotrowski J. Podstawy toksykologii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2008, ISBN 978-83-204-3401-9
Szukalski B. NARKOTYKI - kompendium wiedzy o środkach uzależniających, Instytut Psychiatrii i Neurologii,
Warszawa 2005, ISBN 83-85705-73-2