background image

 

Układy cyfrowej regulacji prędkości i połoŜenia  

w serwonapędach prądu stałego  

 

Treść ćwiczenia 

 

1 Wprowadzenie teoretyczne 

1.1 Ogólna charakterystyka układów serwonapędowych 

1.2 Właściwości regulatorów cyfrowych 

1.3 Model cyfrowy silnika obcowzbudnego 

1.4 Projektowanie nastaw regulatorów 

2 Instrukcja obsługi sterownika impulsowego 

2.1 Opis pulpitu sterującego 

2.2 Opis zasady obsługi sterownika impulsowego 

2.3 Wartości opcjonalne nastaw parametrów regulatorów 

2.4 Opis układu pomiarowego 

3 Program ćwiczenia 

3.1 Regulacja prędkości  obrotowej – stany dynamiczne 

3.2 Regulacja połoŜenia – stany dynamiczne 

4 Opracowanie sprawozdania 

5 Literatura 

 

1.  Wprowadzenie teoretyczne 

1.1

 

Ogólna charakterystyka układów serwonapędowych 

Jedną z form realizacji sterowania procesu technologicznego jest regulacja automatyczna. 

W  procesie  regulacji  automatycznej  do  realizacji  sterowania  wykorzystuje  się  regulatory. 

Regulator jest urządzeniem, które mierzy róŜnicę sygnałów wielkości zadanej i mierzonej, a 

następnie  przetwarza  ją  według  określonej  funkcji  sterowania.  W  praktyce  są  stosowane 

regulatory: analogowe, cyfrowe, cyfrowo-analogowe, adaptacyjne itp. 

Podstawowym  elementem  regulatora  jest  układ  regulacyjny  ze  sprzęŜeniem  zwrotnym. 

Potrzebny  sygnał  sprzęŜenia  zwrotnego  do  regulatora  dostarcza  układ  pomiarowy, 

zawierający  przetworniki  zamieniające  wielkość  regulowaną  na  odpowiedni  sygnał.  W 

urządzeniach  elektroniki  przemysłowej  regulatory  współpracują  ze  wzmacniaczem  mocy,  w 

background image

 

którym  zaleŜnie  od  rodzaju  sterowanego  procesu  jest  odpowiedni  układ  przekształtnika 

energoelektronicznego. Schemat typowego układu regulacji pokazano na rys.1. 

 

 

Rys.1 Schemat typowego układu regulacji 

 

 

Sterowany  przez  regulator,  układ  energoelektroniczny  reguluje  przepływem  energii 

elektrycznej do obiektu regulacji. Obiekt regulacji jest to układ dynamiczny, w którym moŜna 

wymusić poŜądane przebiegi procesów za pomocą regulatora. Wielkością wyjściową obiektu 

jest parametr, którego wartość pozwala wnioskować o przebiegu procesu. 

1.2

 

Właściwości regulatorów cyfrowych 

Układy regulatorów cyfrowych są rozbudowanymi urządzeniami elektronicznymi. W ich 

skład  wchodzą:  mikroprocesor,  pamięć,  przetworniki  analogowo-cyfrowe  i  cyfrowo-

analogowe,  filtry  wejściowe  oraz  układy  dodatkowe  umoŜliwiające  komunikację  i 

wizualizację  procesu.  Wykonuje  się  je  jako  urządzenia  aparatowe,  które  mogą  pracować 

niezaleŜnie  lub  modułowe  regulatory  kasetowe  wchodzący  w  skład  duŜych  systemów 

przemysłowych. Algorytmy sterowania cyfrowego wykorzystuje się równieŜ w komputerach 

przemysłowych, 

sterujących 

procesami 

automatyki. 

Cyfrowe 

układy 

sterowania 

charakteryzują  się  tym,  Ŝe    w  ściśle  określonych  przedziałach  czasu  (próbkowanie  sygnału) 

następuje  odczytywanie  stanu  procesu  i  oddziaływanie  na  proces.  Czujniki,  przetworniki 

pomiarowe  i  przetworniki  analogowo-cyfrowe  dostarczają  informację  o  stanie  procesu,  co 

okres T

S

. Przetworniki cyfrowo-analogowe aktualizują, co okres wartość wielkości sterującej. 

Zasadą  działania  regulatorów  dyskretnych  jest  wprowadzenie  stabilizującego  ujemnego 

sprzęŜenia zwrotnego.  

Projektowanie  systemów  cyfrowych  wymaga  znajomości  teorii  sterowania  dyskretnego 

oraz  architektury  mikroprocesora  wraz  ze  środowiskiem  oprogramowania.  Pozwala  to  na 

praktyczną  realizację  algorytmów  sterowania.  Z  uwagi  na  liczne  korzyści  wynikające  z 

zastosowania  regulatorów  cyfrowych  stały  się  one  znaczącą  konkurencją  dla  rozwiązań 

background image

 

analogowych.  Do  podstawowych  zalet  regulatorów  cyfrowych  moŜemy  zaliczyć:  względną 

łatwość  modyfikacji  algorytmu  sterowania,  moŜliwość  realizacji  złoŜonych  algorytmów 

sterowania, duŜą dokładność, wykonywane matematyczne operacje dodawania i odejmowania 

podczas  przetwarzania  dyskretnego  są  praktycznie  wykonywane  bezbłędnie,  moŜliwość 

współdzielenia  czasu  pomiędzy  róŜnymi  zadaniami,  zdolność  do  pracy  w  systemach 

komputerowych  czy  teŜ  zdolność  do  samonastrajania  lub  autonastrajania  parametrów. 

Regulatory  cyfrowe  mają  teŜ  wady  do  których  zaliczamy:  problemy  numeryczne  (błędy 

zaokrąglenia,  obcięcia,  przepełnienia),  trudności  w  projektowaniu,  konieczność  stosowania 

wydajnych  mikroprocesorów  i  innych  urządzeń  cyfrowych  co  zwiększa  dodatkowo  koszt 

regulatora. 

 

Wprowadzenie  mikrokontrolerów  do  automatyki  umoŜliwiło  niemal  dowolne 

konfigurowanie  struktur  układów  regulacyjnych.  Pozwala  to  optymalnie  dobrać  rodzaj 

regulatora  do  sterowanego  procesu.  Kryteria,  jakimi  naleŜy  się  kierować  przy  wyborze 

algorytmu  sterowania  wynikają  z  szeregu  zasad.  Największy  wpływ  mają:  właściwości 

dynamiczne i statyczne obiektu regulacji, zakres zmian parametrów procesu oraz moŜliwości 

sprzętowe  zastosowania  optymalnego  algorytmu.  Przedstawiony  na  rys.2  podział  jest 

uszeregowaniem róŜnego typu algorytmów sterowania cyfrowego. 

 

 

Rys. 2 Podział algorytmów sterujących 

 

Dyskretne układy regulacji mogą charakteryzować następujące parametry: 

 

wskaźnik regulacji q(z

 

wskaźnik nadąŜania m 

 

czułość ∆y(z) wielkości regulowanej y(z) na zmiany parametrów obiektu G

O

(z) (rys.3) 

background image

 

 

 

Rys. 3 Schemat do wyznaczania transmitancji zamkniętej układu regulacji 

 

 

 

Cechą  charakterystyczną  cyfrowych  układów  sterowania  jest  występowanie  sygnałów 

analogowych  oraz  sygnałów  dyskretnych.  Dyskretyzacja  jest  procesem  jednoznacznego 

przekształcenia  funkcji  analogowych  do  postaci  cyfrowej.  Efekt  dyskretyzacji  nie  moŜe 

zostać  zaniedbany  dlatego  teŜ  podstawowym  parametrem  cyfrowego  układu  sterowania  jest 

okres  próbkowania  oznaczony  jako  T

s

.  Minimalną  pulsację 

ω

s

  z  jaką  powinien  być 

próbkowany  sygnał  analogowy,  aby  moŜna  było  go  odtworzyć  z  sygnału  impulsowego, 

określa twierdzenie Shannona-Kotielnikowa. 

 

Podstawą  do  prawidłowego  doboru  nastaw  regulatorów  jest  zbudowanie  takiego  modelu 

procesu, który będzie jak najwierniej symulował układ rzeczywisty. Projektowanie regulatora 

rozpoczyna  się  od  wybrania  i  zdefiniowania  obiektu  sterowania.  W  tym  przypadku  jest  nim 

maszyna obcowzbudna prądu  stałego.  

1.3. Model cyfrowy maszyny obcowzbudnej prądu stałego 

Projektowanie  regulatora  i  symulowanie  właściwości  układu  serwomechanizmu, 

rozpoczyna  się  od  wybrania  i  zdefiniowania  modelu  maszyny.  W  tym  celu  traktujemy 

maszynę  jako  układ  elektromechaniczny  opisany  równaniami  róŜniczkowymi.  Stan  i  rodzaj 

pracy  maszyny  oraz  wielkości  współczynników  w  równaniach  pozwalają  przyjąć  pewne 

załoŜenia upraszczające, które w znacznym stopniu ułatwią projektowanie.   

Podstawowe  dane  znamionowe  maszyny  prądu  stałego    typu  PZB  32b:    P

N

=1,5  kW, 

U

N

=230 V, I

N

=6,5A , n

N

=2850 obr/min, J=0,045 kg·m

2

R

a

=4,7 Ω, L

a

=0.012 H. 

Równania opisujące silnik obcowzbudny w dziedzinie czasu: 

 

=

=

+

+

=

+

t

U

E

i

R

t

i

L

T

B

J

t

d

d

d

d

)

(

d

d

e

ϕ

                 

(11.1) 

background image

 

Zasilanie  uzwojenia  wzbudzenia  z  niezaleŜnego  źródła  pozwala  przyjąć  stały  strumień 

wzbudzenia w maszynie, stąd stałe wynoszą:  

 

 

67

.

0

2850

30

5

.

6

7

.

4

230

)

30

(

N

N

N

N

N

=

=

=

=

=

=

π

π

n

I

R

U

E

c

c

E

                         (11.2) 

 

W  załoŜeniach  upraszczających  pomijamy  moment  tarcia  oraz  przyjmujemy,  stały  moment 

bezwładności.  

B

.

=0, 

J=const. 

Po wykonaniu transformaty Laplace’a otrzymujemy równania opisujące silnik obcowzbudny 

w dziedzinie operatorowej 

s

=

=

+

+

=

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

s

s

s

Φ

s

U

s

c

s

I

R

s

I

s

L

s

I

k

s

s

J

               (11.3) 

(s) – funkcja operatorowa prędkości, 

Φ(s) - funkcja operatorowa drogi kątowej.  

Transmitancja operatorowa obiektu wyraŜająca zaleŜność prędkości obrotowej silnika od 

napięcia zasilającego silnik 

 

k

c

s

J

R

s

L

J

k

s

U

s

G

O

+

+

=

=

2

)

(

)

(

             (11.4) 

w przypadku maszyny typu PZb 32b transmitancja wynosi 

 

)

1

10

45

.

2

(

)

1

41

.

0

(

49

.

1

3

+

+

=

s

s

G

O

 

Na podstawie transmitancji operatorowej moŜemy wyznaczyć stałe czasowe obiektu: 

T

1

=0,41 

T

2

=0,00245 

77

.

0

5

.

6

2850

1500

30

30

N

N

N

N

eN

e

=

=

=

=

=

=

π

π

I

n

P

I

T

k

i

k

T

background image

 

Stała czasowa T

2

 silnika wynikająca z indukcyjności twornika jest wielokrotnie mniejsza 

od  stałej  T

1 

zaleŜnej  od  momentu  bezwładności.  Wielkościami  regulowanymi  w 

serwomechanizmie  jest  prędkość  obrotowa  albo  droga  kątowa,  Czas  odpowiedzi  obiektu 

zaleŜy  zdecydowanie  od  momentu  bezwładności  J,  dlatego  pomija  się  stałą  T

2

  wynikającą  z 

indukcyjności  twornika.  W  przypadku  syntezy  regulatorów  prądu  (momentu)  załoŜenie 

(pomijające indukcyjność twornika L) jest błędne. 

W rezultacie model silnika opisany jest transmitancją w postaci 

 

k

c

s

J

R

k

s

U

s

G

O

+

=

=

)

(

)

(

                          (11.5) 

W przypadku maszyny typu PZb 32b transmitancja wynosi: 

 

)

1

41

.

0

(

49

.

1

+

=

s

G

O

 

 

Serwomechanizm  jest  układem  napędowym,  który  zapewnia  regulację  prędkości 

obrotowej albo kąta połoŜenia. Symulowanie i projektowanie regulatorów połoŜenia wymaga 

określenia  transmitancji  określającej  zaleŜność  drogi  kątowej  od  napięcia  zasilającego 

twornik. 

s

G

G

O

O

1

=

Φ

                                     (11.6) 

Regulatory mają słuŜyć do sterowania zespołem maszynowym, w którym na jednym wale 

sprzęŜone  są  dwie  takie  same  maszyny  prądu  stałego.  Z  tego  powodu  wypadkowy  moment 

bezwładności będzie dwukrotnie większy.  

Transmitancje dyskretne silnika w dziedzinie 

z

 wynoszą odpowiednio: 

 

 

 

 

L=0.012 H 

0,0002714

0,9527

0,008508

0,06241

)

(

2

+

+

=

z

z

z

z

G

o

 

L=0 

9759

,

0

0359

,

0

)

(

=

z

z

G

o

 

background image

 

1.4

 

Dobór nastaw regulatorów 

Projektowanie regulatorów dyskretnych moŜna wykonywać dwiema metodami: 

zaprojektowanie regulatora w dziedzinie zmiennej 

s

, a następnie przejście na postać 

dyskretną 

z

 

zaprojektowanie regulatora w dziedzinie zmiennej dyskretnej 

z

, w tym przypadku 

obiekt musi być teŜ opisany w dziedzinie 

z

  

Przy  projektowaniu  regulatora  naleŜy  uwzględnić  dodatkowe  bloki  ograniczające  wartość 

oraz  czas  narastania  sygnału  sterującego.  Teoretyczny  sygnał  wyjściowy  z  regulatora  ma 

dowolnie duŜą wartość i narasta w nieskończenie krótkim czasie. Pominięcie tych ograniczeń 

jest  duŜym  odstępstwem  od  praktycznej  realizacji  regulatorów,  poniewaŜ  nie  moŜna 

przekroczyć  wartości  znamionowych,  a  sygnały  o  duŜej  stromości  uszkodziłyby  układ. 

Szczególnie naraŜony na uszkodzenia jest układ energoelektroniczny, który jest wraŜliwy na 

przekroczenie  wartości  znamionowych  prądu  lub  napięcia  czy  teŜ  przekroczenia 

dopuszczalnych  napręŜeń  (zbyt  duŜa  stromość  sygnału).  Proces  projektowania  regulatora 

moŜe  zostać  przeprowadzony  za  pomocą  programu  Matlab/Simulink  z  wykorzystaniem 

pakietu  Nonlinear  Control  Desing  Blockset.  Schematy  blokowe  serwonapędu  pokazano  na 

rys. 4 dla regulatora prędkości oraz na rys.5 w przypadku regulatora połoŜenia. 

 

 

Rys.4 Schemat serwonapędu przy regulacji prędkości 

 

 

Rys.5 Schemat serwonapędu przy regulacji drogi kątowej 

 

background image

 

Regulator PID 

Transmitancja ciągła regulatora PID w postaci ogólnej wynosi: 

)

1

1

1

1

(

+

+

+

=

s

T

s

T

s

T

k

G

D

D

D

I

p

PID

α

                       (11.7) 

gdzie: 

k

p

 – wzmocnienie regulatora, 

T

I

 – stała czasowa członu całkującego, 

T

D

 – stała czasowa członu róŜniczkującego, 

 α

D

 – współczynnik róŜniczkowania. 

W  modelu  Simulinku  wykorzystano  blok  PID,  którego  funkcja  przenoszenia  jest 

wyraŜona przez parametry P,I,D,N i ma postać: 

 

1

1

)

(

+

+

+

=

s

N

s

D

s

I

P

s

G

                               (11.8) 

N – współczynnik róŜniczkowania rzeczywistego 

Wartości parametrów P I D występujące we wzorze w odniesieniu do podanego wcześniej 

modelu rzeczywistego wynoszą: 



=

=

=

=

D

D

D

P

I

P

P

T

N

T

k

D

T

k

I

k

P

α

                                           (11.9) 

Regulator typu deadbeat 

Algorytmu deadbeat uŜywa się wtedy, gdy potrzebny jest określony i krótki czas ustalenia 

przebiegu. Ponadto wyznaczenie regulatora deadbeat nie wymaga wielu obliczeń. Algorytmy 

tego  typu  stosuje  się  w  systemach  regulacji  adaptacyjnej.  Wadą  tych  regulatorów  są  duŜe 

wartości  sygnałów  sterujących,  co  moŜe  prowadzić  do  nasycania  się  elementów 

wykonawczych.  Jedynym  parametrem,  jaki  moŜemy  zmieniać  w  regulatorach  tego  typu  jest 

czas próbkowania T

S

background image

 

Transmitancja dyskretna elementu inercyjnego pierwszego rzędu bez opóźnienia  

1

1

1

1

1

1

)

(

+

=

z

a

z

b

z

G

O

                                  (11.10) 

Na podstawie tej transmitancji obliczamy współczynniki, które określą stałe regulatora:  

              

1

1

b

q

o

=

;            

o

q

a

q

=

1

1

;        

o

q

b

p

=

1

1

;            (11.11) 

Transmitancja cyfrowa regulatora: 

1

1

1

1

1

1

)

(

+

=

z

p

z

q

q

z

G

o

R

                  

(11.12) 

Regulator Dahlina 

Regulator  Dahlina  pozwala  określić  szybkość  ustalania  się  wielkości  regulowanej  przez 

odpowiedni dobór parametru λ. Parametr ten jest stałą czasową zamkniętej pętli regulacji. 

Przy doborze regulator Dahlina, jeŜeli transmitancja obiektu jest wyraŜona w postaci: 

1

)

1

(

1

)

(

+

=

z

a

z

b

z

G

d

O

                                   (11.13) 

Transmitancja regulatora ma postać: 

)

1

(

1

1

)

(

+

=

d

R

z

q

z

p

b

z

n

m

z

G

                         (11.14) 

gdzie stałe regulatora wyliczamy z zaleŜności: 

=

=

=

=

)

1

(

)

1

(

1

S

S

S

S

λ

λ

λ

λ

T

T

T

T

e

b

q

e

b

p

e

a

n

e

m

                               (11.15) 

 

 

 

 

background image

 

10 

Instrukcja obsługi sterownika impulsowego 

2.1 Opis pulpitu sterującego 

 

 

 

2.2 Opis zasady obsługi układu 

Program obsługi sterownika impulsowego, umoŜliwia wybór i parametryzację algorytmu, 

jakim ma być sterowany silnik prądu stałego.  

Po włączeniu zasilania sterownika (klawisz Power) na wyświetlaczu LCD widoczne jest 

główne menu zawierające cztery funkcje: 

 

 

 

>> 

Uruchom sterownik  << 

 

 

 

>> 

Regulator 

 

<< 

 

 

 

>> 

Zabezpieczenia 

<< 

 

 

 

>> 

Opcje drukarki 

<< 

Aktualnie  wybrana  opcja  jest  zaznaczona  przez  wskazujące  ją  strzałeczki  na  krańcach 

drugiego  wiersza  wyświetlacza  LCD.  UŜywając  klawiszy  kursorów:  góra,  dół  moŜliwe  jest 

przemieszczanie  się  pomiędzy  opcjami  z  menu.  Wejście  do  podmenu  uzyskuje  się  przez 

wciśnięcie  klawisza  Enter  (oznaczenie 

),  opuszczenie  natomiast  poprzez  wciśniecie 

klawisza  Enter  (

)  lub  Esc  (oznaczenie  ).  Obecność  w  podmenu  sygnalizowana  jest  w 

pierwszym  wierszu  z  znakami  ]..,  które  jednocześnie  pozwalają  na  wyjście  o  jeden  poziom 

wyŜej. 

background image

 

11 

Po  wybraniu  w  głównym  menu  opcji 

Regulator

  naleŜy  określić,  który  regulator 

konfigurujemy: drogi kątowej czy prędkości.  

 

 

>> 

Wielkość regulowana << 

>> 

Prędkość 

 

<< 

 

 

>> 

Polozenie 

 

<< 

Następnie  moŜna  wybrać  jeden  z  trzech  algorytmów  sterowania  cyfrowego  (opcjonalnie 

wybrany jest algorytm PID).  

 

 

>>  

Wybierz algorytm 

<< 

 

 

>> 

PID 

 

 

<< 

 

 

>> 

Deadbeat 

 

<< 

 

 

>> 

Dahlin  

 

<< 

Istnieje  moŜliwość  zmiany  parametrów  kaŜdego  z  regulatorów.  Stałe  k

p

,  T

I

,T

D

,  alfa 

algorytmu  PID,  oraz  parametr  λ  algorytmu  Dahlina  moŜna  modyfikować  oddzielnie  dla 

regulacji  drogi  i  prędkości.  Tok  projektowania  regulatora  Deadbeat  i  Dahlina  uzaleŜnia  ich 

transmitancje  od  transmitancji  obiektu  regulacji.  W  tym  przypadku  jest  to  transmitancja 

zespołu  dwóch  maszyn  prądu  stałego.  Okres  próbkowania  T

s

  jest  wspólny  dla  wszystkich 

algorytmów.  Po  zaakceptowaniu  jednego  z  regulatorów  moŜna  uruchomić  sterownik  z 

regulacją  prędkości  obrotowej  lub  drogi  kątowej.  Przez  przycisk  >Esc  (

)<  zatrzymujemy 

silnik. Na rys.6 pokazano przykładową modyfikację podmenu 

Regulator. 

 

 

Rys.6 Struktura menu głównego i podmenu regulator  

 

background image

 

12 

Po  dokonaniu  konfiguracji  regulatora  naleŜy  wrócić  do  menu  głównego,  wybrać  opcję   

>>    Uruchom  sterownik    <<    i  wejść  do  podmenu.  Następnie  naleŜy  wybrać  jedną  z 

regulowanych  wielkości  tj.  prędkość  lub  połoŜenie.  Po  wybraniu  wielkości  regulowanej 

naleŜy  zejść  do  kolejnego  podmenu  w  celu  ustawienia  wartości  wielkości  regulowanej.  Po 

ustawieniu wartości naleŜy powrócić do pierwszego podmenu i uruchomić sterownik. 

W opcji >> Zabezpieczenia  << moŜna ustawić parametry słuŜące do ochrony sterownika 

przed uszkodzeniem. 

Polecenie >> Opcje drukarki << jest nieaktywne. 

2.3 Wartości opcjonalne nastaw parametrów 

>>   Regulator PID     << 

   

 

 >>  Parametr kp    <<  

1,33/0,000015(prędkość/droga kątowa) 

 

  

 

 >>  Parametr Ti    <<  

     

0,6 

   

 

 >>  Parametr Td    <<  

     

0,007

 

   

 

 >>  Parametr  α    <<  

     

0,35

 

  

 

 >>  Parametr Ts    <<  

     

20ms

 

 

>>  Regulator Deadbeat  << 

  

 

 >>  Parametr Ts    <<  

     20ms 

 

>>  Regulator Dahlina   << 

  

 

 >> Parametr lambda << 

0,2/20000 (prędkość/droga kątowa) 

  

 

 >> Parametr Ts     <<  

     

20ms

 

 

>>  Zabezpieczenia    << 

   

 

 >> Zab. termiczne 1 <<             

40

   

 

 >> Zab. termiczne 2 <<  

 

70

O

 

   

 

 >> Zab. nadpradowe  <<  

 

25A 

 

  

  

>> Wsp. kalib. LEM'a<<  

 

0,12V 

 

 

 

 

background image

 

13 

2.4 Opis układu pomiarowego 

Na  rys.  7  jest  pokazany  schemat  układu  pomiarowego  przy  zastosowaniu 

mikroprocesorowego sterownika impulsowego. 

 

Rys.7 Schemat układu pomiarowego 

 

W  zastosowanym  układzie  pomiarowym  zastosowano  dwie  identyczne  maszyny  prądu 

stałego typu PZBb 32 b o następujących danych: P

N

=1,5 kW, I

N

= 6,5 A, U

N

=230 V, n

N

=2850 

min

-1

I

fN

=0,25 A.  

Do  rejestracji  przebiegu  prędkości  słuŜy  oscyloskop  cyfrowy  HP  54600  A  ze  złączem 

RS232C.  Jako  przetwornik  prędkości  wykorzystano  prądnicę  tachometryczną  której  stała 

wynosi  C

P

=55,37 

V

1

min

.  Droga  kątowa  moŜe  zostać  wyznaczona  pośrednio  jako  całka  z 

funkcji  prędkości.  Funkcję  całkowania  numerycznego  posiada  oscyloskop  cyfrowy. 

Oscyloskop cyfrowy (rys.8) jest połączony za pomocą złącza RS232C z komputerem PC, na 

którym  zainstalowane  jest  oprogramowanie    HP  BenchLink  Scope  (rys.  9).  UmoŜliwiające 

ono  „zrzut”  ekranów  oscyloskopu  (opcja  Image)  lub  ściągnięcie  zarejestrowanych 

przebiegów czasowych w postaci punktów (opcja Waveform).  

 

background image

 

14 

 

Rys.8 Oscyloskop cyfrowy 

 

 

Rys. 9 Oprogramowanie HP BenchLink Scope 

 

 

 

background image

 

15 

 

3 Program ćwiczenia 

3.1 Regulacja prędkości obrotowej – stany dynamiczne 

Połączyć  układ  pomiarowy  zgodnie  z  pokazanym  schematem  na  rys.7.  Dokonać 

rejestracji przebiegów czasowych prędkości obrotowej n w następujących przypadkach: 

 

3.1.1    Rozruch  silnika  prądu  stałego  dla  T

L

=0  oraz  wartości  prędkości  obrotowej  n  =  2850 

przy zastosowaniu regulatora typu:  

 

- PID z nastawami standardowymi, 

 

- Deadbeat z nastawą standardową, 

 

- Dahlina z nastawą standardową. 

3.1.2  Rozruch silnika prądu stałego dla T

L

=0 oraz ustawionej wartości prędkości obrotowej 

jak w punkcie 3.1.1. przy zastosowaniu regulatora typu:  

 

- PID i zmniejszeniu wartości parametru k

p

 w stosunku do nastawy standardowej, 

 

- PID i zwiększeniu wartości parametru k

p

 w stosunku do nastawy standardowej, 

 

- PID i zmniejszeniu wartości czasu próbkowania T

s

 w stosunku do nastawy standardowej, 

 

- Dahlina i zmniejszeniu wartości parametru 

λ

 w stosunku do nastawy standardowej, 

 

- Dahlina i zwiększeniu wartości parametru 

λ

 w stosunku do nastawy standardowej. 

 

3.1.3 Rozruch silnika prądu stałego dla T

L

=0 oraz ustawionej wartości prędkości obrotowej 

innej niŜ w punkcie 3.1.1 (podanej przez prowadzącego zajęcia) przy zastosowaniu regulatora 

typu: 

 

- PID z nastawami standardowymi, 

 

- Deadbeat z nastawą standardową, 

 

- Dahlina z nastawą standardową. 

 

3.1.4  Po  dokonaniu  rozruchu  silnika  dla  T

L

=0,  w  stanie  ustalonym  dokonać  skokowego 

obciąŜenia momentem T

L

= T

N

 przy zastosowaniu regulatora typu: 

 

- PID z nastawami standardowymi, 

 

- Dahlina z nastawą standardową. 

W  celu  zarejestrowania  przebiegu  czasowego  prędkości  obrotowej  układu  naleŜy 

odpowiednio  dobrać  zakres  pomiarowy  oraz  podstawę  czasu  oscyloskopu.  W  celu 

background image

 

16 

zarejestrowania 

całego 

przebiegu 

prędkości 

naleŜy 

przed 

uruchomieniem 

mikroprocesorowego  sterownika  impulsowego  przycisnąć  klawisz  RUN  oscyloskopu.  Aby 

zatrzymać  rejestrację  przebiegu  naleŜy  przycisnąć  ponownie  klawisz  RUN.  Aby  skopiować 

zarejestrowany przebieg naleŜy w programie HP BenchLink Scope uruchomić opcję Image 

(rys.9).  Następnie  wybrać  opcję  NEW  oraz  zaakceptować    przyciskając  OK.  Skopiowany 

ekran oscyloskopu naleŜy zapisać na dysku twardym komputera lub na dyskietce.  

3.2 Regulacja połoŜenia – stany dynamiczne 

Dokonać  rejestracji  przebiegów  czasowych  prędkości  obrotowej  n  oraz  pośrednio  drogi 

kątowej dla T

L

=0 dla dowolnej wartości drogi kątowej 

ϕ

 wybranej z zakresu [0 

÷

 -999999

°

przy zastosowaniu regulatora typu:  

 

- PID z nastawami standardowymi, 

 

- Deadbeat z nastawą standardową, 

 

- Dahlina z nastawą standardową. 

Aby  zarejestrować  drogę  kątową  układu  naleŜy  przed  rozpoczęciem  rejestracji  przebiegu 

uruchomić  funkcje  matematyczne  oscyloskopu.  W  tym  celu  naleŜy  przycisnąć  przycisk 

±

 

oscyloskopu  (rys.  8)  następnie  tzw.  miękkimi  klawiszami  wybrać  opcję  ON  dla  funkcji  F2

Następnie  z  dostępnych  funkcji  wybrać  całkowanie 

t

d .  Po  wybraniu  funkcji 

t

d naleŜy 

wejść  do 

MENU  gdzie  naleŜy  ustawić  parametry  wyświetlania  wyniku  całkowania  oraz 

połoŜenie  na  ekranie.  UmoŜliwia  to  pokrętło  nastaw  dla  miękkich  klawiszy  (rys.  8).  Za 

pomocą  miękkich  klawiszy  naleŜy  równieŜ  wybrać  przebieg  który  będzie  całkowany  (jeŜeli 

uŜywamy wejścia 1 to 1).  

4. Opracowanie sprawozdania 

W sprawozdaniu naleŜy zamieścić: 

dane znamionowe maszyn, 

schematy pomiarowe, 

wyniki pomiarów i charakterystyki objęte programem ćwiczenia, 

zarejestrowane przebiegi czasowe, 

wnioski. 

Literatura 

 

Hejmo  W.,  Kozioł  R.:  Systemy  mikroprocesorowe  w  automatyce  napędu 

elektrycznego, WNT Warszawa 1989. 

background image

 

17 

 

 

Kruczkowski 

J., 

Kozłowski 

Z.: 

Układ 

nawrotny 

sterowany 

systemem 

mikroprocesorowym, Praca dyplomowa, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2001. 

 

Owca  M.:  Regulatory  cyfrowe  w  serwomechanizmach,  Praca  dyplomowa, 

Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2003. 

 

Kloczkowski  M.:  Mikrokontrolery  w  układach  regulatorów  cyfrowych,  Praca 

dyplomowa, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 2004.