Ćwiczenia 7
Banki. Polityka pieniężna, cz. 1
Opracowanie:
mgr Grzegorz Sobiecki
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Katedra Analizy Rynków i Konkurencji
referat
„Problem niezależności
banku centralnego”
Mnożnik kreacji (podaży)
pieniądza bankowego
Mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość
zmiany w ilości pieniądza wywołanej zmianą
bazy monetarnej o jednostkę
Mn
M
=
1
stopa obowiązkowych rezerw
1
r
=
ΔM
1 (podaż pieniądza)
=
Mn
M
*
ΔM
0 (baza monetarna)
Milczące założenie: nie ma gotówki w obiegu,
czyli całość kredytów natychmiast ląduje na kontach innych banków
Mnożnik kreacji (podaży) pieniądza
bankowego (z gotówką w obiegu)
g:
zamierzony stosunek ilości gotówki w obiegu do wkładów
na żądanie w bankach
r:
zamierzona stopa obowiązkowych rezerw gotówkowych
banków (w stosunku do wszystkich wkładów)
Mn
M
=
g + 1
g + r
ΔM
1 (podaż pieniądza)
=
Mn
M
*
ΔM
0 (baza monetarna)
Zadanie 1
Krajowy system bankowy działa tak sprawnie, że w pełni
wykorzystuje możliwości kreacji pieniądza. Rezerwy gotówkowe
w systemie bankowym R=700, co stanowi 7% zgromadzonych
depozytów D. W obiegu pozabankowym znajduje się C=1300
gotówki. Oblicz:
a)
bazę monetarną M
0
b)
podaż pieniądza M
1
c)
mnożnik kreacji pieniądza bankowego
d)
ilość pieniądza bezgotówkowego
e)
nowy mnożnik kreacji pieniądza bankowego, spowodowany
zmniejszeniem ilości pieniądza w obiegu pozabankowym o 300,
w tym wycofaniem z obiegu (zniszczono) 200 oraz spadkiem
stopy rezerw obowiązkowych do 4%
f)
bazę monetarną po zmianach M
0
g)
podaż pieniądza po zmianach M
1
Zadanie 2
Krajowy system bankowy pełni wykorzystuje możliwości kreacji
pieniądza. Rezerwy gotówkowe w systemie bankowym R=1300,
co stanowi 5% zgromadzonych depozytów D. W obiegu
pozabankowym
znajduje się C=6700 gotówki. Oblicz:
a)
bazę monetarną M
0
b)
podaż pieniądza M
1
c)
mnożnik kreacji pieniądza bankowego
d)
ilość pieniądza bezgotówkowego
e)
nowy mnożnik kreacji pieniądza bankowego, spowodowany
zmniejszeniem ilości pieniądza w obiegu pozabankowym o 300,
w tym wycofaniem z obiegu (zniszczono) 200 oraz spadkiem
stopy rezerw obowiązkowych do 4%
f)
bazę monetarną po zmianach M
0
g)
podaż pieniądza po zmianach M
1
Zadanie 2 - rozwiązanie
DANE: R = 1300 r = 0,05 C = 6700
a)
M
0
= C + R = 6700 + 1300 = 8000
b)
R = D*r, D = R/r = 1300/0,05 = 26000
M
1
= C + D = 6700 + 26000 = 32700
c)
g = C / D = 6700 / 26000 = 0,26
Mn = (g + 1)/ (g+ r) = 1,26 / 0,31 = 4,06
d)
IOU = M
1
– M
0
= 327000
– 8000 = 24700
M
1
= 32700
C
= 6700
D
= 26000
R
= 1300
(5%D)
IOU
= 24700
M
0
= 8000
Oblicz nowy
mnożnik kreacji pieniądza bankowego, spowodowany zmniejszeniem ilości
pieniądza w obiegu pozabankowym o 300, w tym wycofaniem z obiegu (zniszczono) 200
oraz spadkiem stopy rezerw
obowiązkowych do 4%, np.:
1. Z obiegu wycofane jest 300
gotówki (ludzie wpłacają ją do banków):
C
2
= 6400,
tymczasowo:
R’ = 1600
2. Bank centralny niszczy 200
gotówki (=>rezerwy gotówkowe banków komercyjnych):
R
2
= 1400
=> M
0(2)
= R
2
+C
2
= 7800
(f)
3. Bank centralny
określa nową stopę rezerw obowiązkowych => na jej podstawie banki
zmieniają ilość depozytów trzymanych w postaci pieniądza bezgotówkowego (pieniądza de
facto kreowanego przez system bankowy)
r
2
= 0,04
=> D
2
= R
2
/r
2
= 1400/0,04 = 35000
=> M
1(2)
= D
2
+C
2
= 41400 (g)
e)
Mn
2
= M
1(2)
/ M
0(2)
= 41400 / 7800 5,3
(1. sposób)
g
2
= C
2
/D
2
= 6400/ 35000 = 0,183
Mn
2
= (g
2
+1)/(g
2
+r
2
) = 1,183/0,223 = 5,3
(2. sposób)
M
1
= 32700
C
= 6700
D
= 26000
R
= 1300
IOU
= 24700
M
0
= 8000
[-300]
[+100]
[+/-]
[+/-]
Problemy „wolnego”
systemu bankowego
Banki nie mają zabezpieczenia „absolutnego” (gdy
coś nie idzie, szybko by upadały)
=>
brak zaufania klientów
=>
niestabilność systemu bankowego
Reguły rynkowe powodują, że banki by nie trzymały
żadnych rezerw, wszystko by pożyczały
=>
niekontrolowany (teoretycznie nieskończony)
wzrost podaży pieniądza
=> hiperinflacja
Kto miałby drukować pieniądze?
upadek systemu bankowego
NIEZALEŻNY BANK CENTRALNY jest NIEZBĘDNY
referat
„Problem niezależności
banku centralnego”
Bank Centralny - zadania
Zachowanie wartości pieniądza
Ochrona stabilności systemu bankowego
Zwiększenie efektywności polityki pieniężnej
Bank Centralny - funkcje
Bank banków – bankier dla banków komercyjnych
(zapewnia sprawne funkcjonowanie systemu bankowego)
Utrzymuje depozyty banków
Utrzymuje rezerwy gotówkowe banków
Kredytodawca ostatniej instancji
(jest gotów udzielać pożyczek
bankom i innym instytucjom finansowym, gdy panika na rynkach
finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu)
Bank państwa
Utrzymuje wkłady sektora publicznego
Sprawuje kontrolę nad podażą pieniądza
Finansuje deficyt państwa
Bank emisyjny
– jako jedyny ma prawo drukowania
pieniędzy
referat
„Polityka stóp procentowych
w Polsce w latach 1990-2007”
referat
„Polityka pieniężna
a polityka fiskalna”
Instrumenty banku centralnego
Zgodnie z funkcjami:
kontrola nad podażą pieniądza
1.
Emisja pieniądza
2.
Stopa rezerw obowiązkowych (minimalna relacja rezerw
gotówkowych do wkładów, jaką muszą utrzymywać banki
komercyjne)
3.
Stopa dyskontowa (stopa procentowa stosowana przez
bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom
komercyjnym)
4.
Operacje otwartego rynku
(zamiana pieniądza wielkiej
mocy M3 na papiery wartościowe – kupowanie i
sprzedawanie przez bank centralny papierów
wartościowych)
finansuje deficyt państwa
5.
Wydawanie papierów wartościowych (np. obligacje)
Co się stanie gdy
bank centralny zbankrutuje?
Czy bank centralny
może być prywatny?