SQL cwiczenia praktyczne Wydanie II

• Podstawy relacyjnych baz danych – czyli co warto wiedzieć na początek
• Praca z danymi – czyli umieszczanie ich w bazie, modyfikacja i usuwanie
• Ułatwianie sobie życia – czyli funkcje agregujące, podzapytania i transakcje

Relacyjne bazy danych, oparte na języku SQL, to dziś niezwykle popularne i najczęściej używane
struktury do przechowywania dużej ilości danych. Nie tylko ułatwiają segregowanie i szybkie
uzyskiwanie potrzebnych informacji – umożliwiają też przeprowadzanie na danych rozmaitych
złożonych operacji, oszczędzających użytkownikom ogromne ilości czasu. Pozwalają bez trudu
dodawać nowe dane, zmieniać i usuwać te znajdujące się już w bazie oraz wyłuskiwać wszelkie
wiadomości pod kątem specyficznych, szczegółowych kryteriów wyszukiwania. Wystarczy tylko
poznać podstawowe zasady działania języka SQL.

„SQL. Ćwiczenia praktyczne. Wydanie II” pomoże Ci opanować podstawy tego języka, a także
wskaże, jak posługiwać się nim w konkretnych przypadkach. Znajdziesz tu wiedzę potrzebną do
utworzenia bazy danych w jednym z kilku najpopularniejszych systemów bazodanowych,
zaprojektowania tabel optymalnych dla treści, które chcesz w nich przechowywać, wprowadzania
danych do bazy i modyfikowania ich. Zobaczysz także, co zrobić, by łatwo, szybko i precyzyjnie
wyszukać interesujące Cię informacje, pobrać je i posortować. Dowiesz się, co to są funkcje agregujące,
więzy integralności i podzapytania oraz jak korzystać z transakcji. Krótko mówiąc, znajdziesz tu
wszystko, co musisz wiedzieć, by sprawnie i wygodnie korzystać ze swojej bazy danych.

• Podstawy relacyjnych baz danych
• Praca z tabelami
• Umieszczanie danych w bazie
• Pobieranie danych z tabel
• Złożone kryteria wyszukiwania
• Modyfikacja i usuwanie danych
• Złączenia
• Funkcje agregujące
• Podzapytania
• Więzy integralności
• Transakcje
• Instalacja i podstawowa konfiguracja baz

Stwórz własną bazę danych i korzystaj z jej możliwości!

Spis treci

Wstp

Rozdzia 1. Podstawy relacyjnych baz danych

Tabele

Klucze

Relacje

Podstawowe zasady projektowania tabel

Okrelenie celu

Duplikowanie danych

Informacje atomowe

Puste pola

Jednoznaczna identyfikacja rekordów

Rozdzia 2. Praca z tabelami

Typy danych

Typy liczbowe

Typy daty i czasu

Typy acuchowe

Typ null

Tworzenie i wybór bazy danych

Tworzenie tabel

Atrybuty kolumn

Indeksy

Modyfikacja tabel

Usuwanie tabel

S Q L • w i c z e n i a p r a k t y c z n e

Rozdzia 3. Umieszczanie danych w bazie

Instrukcja INSERT INTO

Wprowadzanie wielu wierszy

Druga posta instrukcji INSERT

Rozdzia 4. Pobieranie danych z tabel

Podstawy instrukcji SELECT

Sortowanie wyników zapyta

Kryteria pobierania danych

Niepowtarzalno wierszy

Rozdzia 5. Modyfikacja i usuwanie danych

Instrukcja UPDATE

Modyfikacja danych w tabelach

Usuwanie danych

Rozdzia 6. Zczenia

czenie wyników zapyta

Instrukcja UNION

Instrukcja INTERSECT

Instrukcja EXCEPT

Pobieranie danych z wielu tabel

Zczenia

Zczenie typu CROSS JOIN

Zczenie typu INNER JOIN

Zczenie typu LEFT OUTER JOIN

Zczenie typu RIGHT OUTER JOIN

Zczenie typu FULL OUTER JOIN

Zczenia i klauzula WHERE

100

Aliasy tabel i rozrónianie nazw kolumn

100

Rozdzia 7. Funkcje agregujce

105

Rozdzia 8. Grupowanie danych

115

Rozdzia 9. Podzapytania

123

Podzapytania w klauzuli FROM

124

Podzapytania klauzuli WHERE

126

Podzapytania proste

126

Podzapytania skorelowane

128

Podzapytania w instrukcjach aktualizujcych dane

130

S p i s t r e c i

Rozdzia 10. Transakcje

133

Transakcje w systemach baz danych

133

Objcie instrukcji transakcj

134

Wycofywanie transakcji

135

Izolacja transakcji

136

Rozdzia 11. Wizy integralnoci

139

Integralno danych

139

Definiowanie klucza obcego

140

Dodawanie i usuwanie wizów

143

Dodatek A

Instalacja i podstawowa konfiguracja baz

145

Baza MySQL

145

Instalacja w systemie Linux

145

Instalacja w systemie Windows

150

Baza PostgreSQL

154

Instalacja w systemie Linux

154

Instalacja w systemie Windows

158

Baza SQLite

161

Praca z baz

162

Baza Microsoft SQL Server (MS SQL)

162

Instalacja

163

Tworzenie bazy testowej

165

Praca z baz

166

Baza Oracle

167

Instalacja w systemie Linux

167

Instalacja w systemie Windows

171

Modyfikacja

i usuwanie danych

Instrukcja UPDATE

Do modyfikacji danych zawartych w tabelach suy instrukcja

UPDATE

Ma ona ogóln posta:

UPDATE nazwa_tabeli
SET kolumna1=warto1, kolumna2=warto2, ..., kolumnaN=wartoN
[WHERE warunek]

co oznacza: zmie w tabeli

nazwa_tabeli

, w kolumnach speniajcych

warunek

warunek

, warto kolumny

kolumna1

warto1

, kolumny

kolumna2

warto2

itd. Warunek wystpujcy po klauzuli

WHERE

jest

przy tym opcjonalny, a jego pominicie oznacza, e zmiany bd doko-
nane we wszystkich wierszach. W dalszych wiczeniach bdziemy
korzysta z tabeli

pracownicy

powstaej w rozdziale 4.

W I C Z E N I E

5.1

Zmiana wszystkich wartoci we wskazanej kolumnie

Zmie zawarto kolumny

pesel

w tabeli

pracownicy

, tak aby wszystkie

wiersze zawieray cig

01234567890

7 8

S Q L • w i c z e n i a p r a k t y c z n e

Wykonanie wiczenia zmodyfikuje zawarto WSZYSTKICH wierszy w tabeli
pracownicy

. Nie pojawi si przy tym adne ostrzeenie czy te pytanie

o potwierdzenie chci wykonania instrukcji. Przywrócenie oryginalnej
zawartoci tabeli bdzie wymagao ponownego wprowadzenia danych.

Zmian wszystkich wartoci w kolumnie

pesel

zapewni nam instrukcja:

UPDATE pracownicy SET pesel='01234567890';

Jeli teraz wykonamy instrukcj

SELECT

pobierajc wszystkie dane

z tabeli

pracownicy

, zobaczymy, e faktycznie wszystkie wiersze kolumny

pesel

zostay zmienione, tak jak jest to widoczne na rysunku 5.1.

Rysunek 5.1. Wszystkie dane w kolumnie pesel zostay zmodyfikowane

Modyfikacja danych w tabelach

wiczenie 5.1 pokazao, w jaki sposób zmieni dane we wszystkich
wierszach wybranej kolumny. To jednak rzadko spotykany przypadek;
najczciej modyfikacji podlegaj tylko rekordy speniajce zadane
kryteria. Przykadowo, mogoby si okaza, e Kacper Adamczyk ma
przypisany bdny numer PESEL i naley go zmieni z

92341678903

12341678993

W I C Z E N I E

5.2

Modyfikacja kolumny w wybranym wierszu tabeli

Zmie numer PESEL przypisany Kacprowi Adamczykowi w tabeli

pracownicy

R o z d z i a 5 . • M o d y f i k a c j a i u s u w a n i e d a n y c h

7 9

Aby wykona wiczenie, naley zastosowa instrukcj:

UPDATE pracownicy SET pesel='

12341678993

' WHERE id=7;

Warunek

id=7

zosta zastosowany, gdy pole

jest kluczem gównym

jednoznacznie identyfikujcym kady rekord. Co prawda mona by
wykona równie instrukcj:

UPDATE pracownicy SET pesel='

12341678993

' WHERE pesel='

92341678903

ale nie jest to sposób polecany. W pierwszym bowiem przypadku zaw-
sze mamy pewno, który rekord zostanie zmodyfikowany, w drugim —
niestety, nie. Nie moemy mie bowiem gwarancji, e w bazie nie znaj-
duje si ju PESEL

92341678903

, gdy ta kolumna nie gwarantuje uni-

kalnoci kadego wpisu i nie powinna by stosowana jako wyrónik
modyfikowanego wiersza (jeden PESEL móg by np. bdnie przypi-
sany kilku osobom).

Nic nie stoi równie na przeszkodzie, aby jednoczenie zmodyfikowa
kilka pól w danym wierszu. Moglibymy na przykad zmieni od razu
imi, stanowisko i pac danej osoby.

W I C Z E N I E

5.3

Modyfikacja kilku kolumn w jednym wierszu

Zmodyfikuj dane wybranej osoby tak, aby jednoczenie zostay zmie-
nione: nazwisko, stanowisko oraz paca.

Aby wykona to zadanie, moemy wykona instrukcj:

UPDATE pracownicy SET nazwisko='Andrzejewski', placa=3440.00,
´stanowisko='kierownik' WHERE id=8;

Tym samym Kamil Andrzejczak, pracujcy na stanowisku asystenta,
z pac 1200 z, stanie si Kamilem Andrzejewskim, pracujcym na sta-
nowisku kierowniczym, z pac 3440 z. O tym, e taka zmiana faktycz-
nie nastpia, moemy si przekona, wykonujc instrukcj

SELECT

w postaci:

SELECT * FROM pracownicy WHERE id=8;

co zostao równie zobrazowane na rysunku 5.2.

8 0

S Q L • w i c z e n i a p r a k t y c z n e

Rysunek 5.2. Zmiana kilku danych w wybranym wierszu

Moliwoci instrukcji

UPDATE

nie ograniczaj si tylko do modyfikacji

danych w jednym wierszu. To, które rekordy zostan zmodyfikowane,
zaley tylko od warunku klauzuli

WHERE

. Moemy wic np. zmieni

nazw stanowiska „sprzedawca” na „doradca klienta” we wszystkich
wierszach kolumny

stanowisko

W I C Z E N I E

5.4

Modyfikacja kilku rekordów

W kolumnie

stanowisko

zmie wpisy o treci

sprzedawca

doradca

klienta

Aby wykona tak przedstawione zadanie, naley posuy si instrukcj:

UPDATE pracownicy SET stanowisko='doradca klienta' WHERE
´stanowisko='sprzedawca';

Pobranie danych z tabeli pokae, e zmiana faktycznie zostaa dokonana
(rysunek 5.3).

Naraz mona take modyfikowa wiele kolumn w wielu wierszach.
Jeli wic firma przechowujca dane w tabeli

pracownicy

przejdzie

kolejn reorganizacj i doradcy klientów ponownie stan si sprze-
dawcami, i jednoczenie ich pace zostan zrównane do 1400 z, wszel-
kich niezbdnych zmian dokonamy równie dziki jednemu tylko
zapytaniu.

R o z d z i a 5 . • M o d y f i k a c j a i u s u w a n i e d a n y c h

8 1

Rysunek 5.3. Nazwa stanowiska „sprzedawca” zostaa zmieniona
na „doradca klienta”

W I C Z E N I E

5.5

Modyfikacja kilku kolumn w wielu wierszach

Uyj pojedynczego zapytania do zmiany nazwy stanowiska „doradca
klienta” na „sprzedawca” oraz pacy osób na tym stanowisku na 1400 z.

Niezbdne zapytanie ma posta:

UPDATE pracownicy SET stanowisko='sprzedawca', placa=1400.00 WHERE
´stanowisko='doradca klienta';

W I C Z E N I E

5.6

Modyfikacja kolumn z wartoci NULL

Zmodyfikuj zawarto kolumny

pesel

w taki sposób, aby wiersze majce

w niej warto

NULL

miay przypisany cig znaków „nieznany”.

UPDATE pracownicy SET pesel='nieznany' WHERE pesel IS NULL;

Usuwanie danych

Do usuwania danych suy instrukcja

DELETE

o ogólnej postaci:

DELETE FROM tabela
[WHERE warunek]

8 2

S Q L • w i c z e n i a p r a k t y c z n e

Oznacza ona: usu z tabeli

tabela

wszystkie wiersze speniajce waru-

nek

warunek

. Jeli warunek zostanie pominity, zostan usunite wszyst-

kie dane (podobnie jak w przypadku instrukcji

UPDATE

, gdzie pomini-

cie warunku powodowao modyfikacj wszystkich wierszy tabeli).

W I C Z E N I E

5.7

Usunicie wszystkich danych z tabeli

Usu wszystkie dane z tabeli

pracownicy

Aby usun wszystkie dane z tabeli

pracownicy

, naley wykona

instrukcj:

DELETE FROM pracownicy;

Po jej wykonaniu tabela

pracownicy

nie bdzie zawieraa adnych

danych. Tak konstrukcj naley wic stosowa z rozwag, gdy ser-
wer nie wygeneruje adnego ostrzeenia czy dodatkowego pytania.
Wpisanie powyszej konstrukcji i zatwierdzenie jej klawiszem Enter
spowoduje natychmiastowe skasowanie danych!

Selektywne usuwanie danych zapewnia uycie klauzuli

WHERE

z odpo-

wiednim wyraeniem warunkowym, które konstruuje si na takich
samych zasadach jak w przypadku instrukcji

SELECT

czy

UPDATE

. Zosta-

nie to pokazane w kilku kolejnych wiczeniach.

W I C Z E N I E

5.8

Usunicie wybranego wiersza

Usu z tabeli

pracownicy

dowolnie wybrany wiersz.

Aby usun z tabeli

pracownicy

dane osoby o identyfikatorze

, zasto-

sujemy instrukcj:

DELETE FROM pracownicy WHERE id=5;

W I C Z E N I E

5.9

Jednoczesne usunicie kilku wierszy

Usu z tabeli

pracownicy

wiersze o identyfikatorach (wartoci ko-

lumny

): 1, 3, 7.

R o z d z i a 5 . • M o d y f i k a c j a i u s u w a n i e d a n y c h

8 3

Aby usun dane osób o identyfikatorach 1, 3 i 7, najprociej wykona
instrukcj:

DELETE FROM pracownicy WHERE id IN (1, 3, 7);

Mona równie zastosowa seri warunków poczonych operatorem

DELETE FROM pracownicy WHERE id=1 OR id=3 OR id=7;

W I C Z E N I E

5.10

Instrukcja DELETE i operator BETWEEN

Usu z tabeli

pracownicy

wiersze o identyfikatorach z przedziau 4 – 8.

Usunicie z tabeli

pracownicy

wierszy, które maj w kolumnie

war-

toci z przedziau 4 – 8, uzyskamy, wykonujc instrukcj:

DELETE FROM pracownicy WHERE id BETWEEN 4 AND 8;

W I C Z E N I E

5.11

Usuwanie rekordów ze wzgldu na cig znaków

Usu z tabeli

pracownicy

dane wszystkich osób o nazwisku

Kowalski

Aby usun z bazy dane pracowników o nazwisku

Kowalski

, zastosu-

jemy instrukcj:

DELETE FROM pracownicy WHERE nazwisko='Kowalski';