Microsoft Word - Renowator zabytków ARCHITEKTURY.doc

Spis treści

Wprowadzenie

I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

Opis pracy w zawodzie

Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego 9

II. Plany

nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Techniczne podstawy budownictwa

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu

budownictwa 23

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 26

Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 34
Magazynowanie,

składowanie i transportowanie materiałów

budowlanych 37

2. Wprowadzenie do zawodu

Zarys historii architektury i sztuki
Dokumentacja związana z konserwacją zabytków

Zniszczenia i uszkodzenia obiektów zabytkowych

Prowadzenie robót budowlanych w obiektach zabytkowych

3. Technologia robót murarskich

Stosowanie

przepisów

bhp

przy wykonywaniu robót

murarskich

Organizowanie

stanowiska prac murarskich

Dobieranie

materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

murarskich 62

Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów

Wykonywanie murów nośnych z różnych materiałów,
o różnej grubości 68

Wykonywanie

ścian działowych 71

Wykonywanie

ścian z kanałami, słupów i

filarów

międzyokiennych 74

Wykonywanie

sklepień, nadproży i stropów murarskich

Wykonywanie gzymsów i attyk

Naprawianie i konserwacja konstrukcji murowych

Spoinowanie

licowanie

ścian 86

Wykonywanie robót rozbiórkowych

4. Technologia robót sztukatorskich

Stosowanie

przepisów

bhp

przy wykonywaniu robot

sztukatorskich 94

Organizowanie stanowiska prac sztukatorskich

Dobieranie

materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

sztukatorskich 100

Wykonywanie zapraw, wypraw i betonów

103

Modelowanie, wykonywanie form i odlewów

106

Wykonywanie i montaż sztukaterii

109

Naprawianie i renowacja sztukaterii

112

5. Technologia robót tynkarskich

115

Stosowanie

przepisów

bhp

przy wykonywaniu robot

tynkarskich 119

Organizowanie

stanowiska prac tynkarskich

122

Dobieranie

materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

tynkarskich 125

Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas tynkarskich

128

Wykonywanie tynków pospolitych i doborowych

131

Wykonywanie tynków szlachetnych i ozdobnych

134

Wykonywanie i naprawa stiuków

137

6. Technologia robót malarskich

140

Stosowanie

przepisów

bhp

przy wykonywaniu robot

malarskich

144

Organizowanie stanowiska pracy malarza

146

Dobieranie

materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

malarskich

149

Wykonywanie zapraw, klejów i farb

152

Wykonywanie

powłok malarskich w technice wapiennej

155

Wykonywanie

powłok malarskich w technice kazeinowej

158

Wprowadzenie

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie

aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki.
Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga: przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności z obszaru
zawodowego oraz kształcenia ustawicznego.

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się

otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia
i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości.
Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi
osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał
nauczania są powiązane z realizacją zadań zawodowych umożliwia:
– przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie przez

realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane

na stanowisku pracy,

– korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy,
– opanowanie umiejętności z określonego obszaru zawodowego.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:
– proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania,
– uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego

w zależności od własnych potrzeb i możliwości,

– rozwiązania programowo – organizacyjne dają możliwość

kształtowania umiejętności zawodowych różnymi drogami,

– umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają

możliwość wykonywania określonego zakresu pracy,

– wykorzystuje się w szerokim zakresie zasadę transferu umiejętności

i wiedzy,

–

programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można
wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu
wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku
pracy.

Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej
kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia
ustawicznego.

W pracach nad doborem treści kształcenia i konstruowaniem

programu nauczania w układzie modułowym została wykorzystana
dostępna literatura, doświadczenia polskie i zagraniczne, a zwłaszcza
metodologia MES Międzynarodowej Organizacji Pracy. Według
metodologii MES zostały opracowane programy szkolenia dorosłych
w ramach projektu TOR #9, którego celem było między innymi

zwiększenie mobilności zawodowej osób dorosłych. Opracowany
modułowy program nauczania składa się z zestawu modułów kształcenia
w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych,
wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiających
zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych
dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia
w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy
o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, nie podlegający zwykle
dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.

W strukturze programu wyróżnia się:

– założenia programowo – organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych,
literaturę.

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne

do realizacji materiału nauczania, propozycje metod sprawdzania i oceny
osiągnięć edukacyjnych ucznia

Schemat korelacji modułów i jednostek modułowych (dydaktyczna

mapa programu), zamieszczony w założeniach programowo –
organizacyjnych kształcenia w zawodzie umożliwi uczniowi wybór ścieżki
edukacyjnej, w zależności od predyspozycji, możliwości intelektualnych
oraz wcześniej uzyskanych i potwierdzonych umiejętności.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek

modułowych, zawierający elementy:
– symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,

– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

B – dla modułów ogólnozawodowych,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułów specjalizacyjnych,

– cyfra arabska dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki

modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:
712[07].B1
712[07] – symbol cyfrowy zawodu: renowator zabytków architektury,
B1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: techniczne podstawy

budownictwa,

I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Typowe stanowiska pracy

Absolwent szkoły policealnej może być zatrudniony na stanowiskach

prac murarskich, sztukatorskich, tynkarskich i malarskich

w przedsiębiorstwach oraz w zakładach rzemieślniczych prowadzących
renowację i konserwację obiektów zabytkowych.

Renowator zabytków architektury naprawia, remontuje oraz odtwarza

brakujące elementy: zabytkowej kamieniarki, zabytkowych konstrukcji
murowanych, wypraw tynkarskich i detali wystroju architektonicznego,
przy zastosowaniu tradycyjnych i nowoczesnych technologii, materiałów
budowlanych oraz narzędzi, urządzeń i maszyn budowlanych,
odpowiednio dla danego zakresu robót.

Renowator zabytków architektury może wykonywać pod kierunkiem

osób uprawnionych:
– rekonstrukcje zabytkowych ustrojów budowlanych,
– kopie detali architektoniczno-budowlanych obiektów o szczególnym

znaczeniu historycznym i artystycznym dla kultury narodowej.

Zadania zawodowe
Zadania zawodowe renowatora zabytków architektury obejmują:
– ocenianie zakresu robót renowacyjnych i rekonstrukcyjnych

na podstawie rysunków roboczych, zdjęć i wizji lokalnej,

– ustalanie zapotrzebowania na materiały, narzędzia i urządzenia

niezbędne do wykonania prac renowacyjnych,

– przygotowywanie materiałów budowlanych do renowacji konstrukcji

murowych,

– demontaż uszkodzonych elementów zabytkowych obiektów

budowlanych,

– odtwarzanie brakujących detali architektonicznych z kamienia, cegły,

gipsu; osadzanie ich w odpowiednim fragmencie obiektu,

– naprawianie i konserwacja uszkodzonych murów, stropów, schodów,

sklepień, pokryć dachowych, cokołów, fundamentów,

– wykonywanie uzupełnień, wymiany, napraw i renowacji różnych

rodzajów tynków,

– wykonywanie i naprawianie stiuków,
– osadzanie odlewów i kamiennych płaskorzeźb na ścianach,
– uzupełnianie brakujących elementów sztukaterii,
– naprawianie łukowych przesklepień otworów i sklepień,

– spoinowanie murów i sklepień,
– wzmacnianie zabytkowych konstrukcji murowych kotwami stalowymi,

ściągami stalowymi oraz za pomocą iniekcji zaczynów i zapraw
cementowych,

– wykonywanie powłok malarskich w technice wapiennej i kazeinowej.

Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
– charakteryzować typowe cechy stylów w architekturze, budownictwie,

detalu architektonicznym i rzeźbie,

– rozróżniać podstawowe cechy stylów, charakteryzować stratygrafię

nawarstwień w murowanych budowlach historycznych,

– określać stopień zniszczenia ustrojów budowlanych i detali

architektonicznych,

– klasyfikować podstawowe rodzaje uszkodzeń na podstawie typowych

objawów zniszczeń,

– wykonywać czynności zawodowe zgodnie z treścią ustaw o ochronie

dóbr kultury i zabytków,

– organizować, użytkować i likwidować stanowiska prac renowacyjnych,

z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i

higieny pracy,

przepisów przeciwpożarowych, ochrony środowiska,

– rozróżniać, dobierać i wartościować materiały budowlane stosowane

w realizacji zadań zawodowych,

– posługiwać się narzędziami, urządzeniami i sprzętem budowlanym,

nie wymagającym specjalnych uprawnień,

– sporządzać zapotrzebowania i rozliczenia materiałowo - sprzętowe,
– czytać dokumentację budowlaną w zakresie projektów techniczno-

roboczych i konserwatorskich,

– sporządzać szkice , proste rysunki robocze oraz rysunki z natury

do realizacji zadań zawodowych,

– korzystać z norm, instrukcji, wytycznych konserwatorskich,

poradników oraz literatury fachowej,

– wykonywać zabezpieczenia oryginalnych fragmentów dekoracji

i historycznego wyposażenia przed przystąpieniem do prac
renowacyjnych.

– wykonywać prace renowacyjne, zgodnie z wiedzą i sztuką budowlaną,

obowiązującymi normami, warunkami technicznymi wykonania

i odbioru robót oraz zaleceniami konserwatorskimi w

zakresie

renowacji strukturalnej i epidermicznej,

– wykonywać kopie detali, elementów i ustrojów budowlanych według

historycznych tradycyjnych technologii,

– wykonywać pod nadzorem konserwatora zabytków wszelkie prace

renowacyjne i zabezpieczające, zgodnie z uprawnieniami,

– oceniać technologiczną poprawność wykonywanych robót,
– zabezpieczać, pod nadzorem kierownika budowy, obiekty znajdujące

się w stadium awarii technicznej,

– wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne i obmiary robót,
– korzystać z urządzeń, wyposażenia i zaplecza techniczno-socjalnego

placu budowy,

– współpracować z kierownikiem budowy , nadzorem konserwatorskim

i z zespołem na budowie,

– wyszukiwać, gromadzić i przetwarzać informacje,
– podejmować decyzje zgodnie z uprawnieniami,
– korzystać z praw pracowniczych i obywatelskich,
– wykorzystywać znajomość procesów gospodarki rynkowej przy

poszukiwaniu i wyborze miejsca pracy.

Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu
– odpowiedzialność i zdyscyplinowanie,
– cierpliwość, zrównoważenie emocjonalne,
– koncentracja i podzielność uwagi,
–  inwencja twórcza, wyobraźnia przestrzenna,
– wrażliwość i uzdolnienia plastyczne,
–  ogólnie dobry stan zdrowia,
–  dobry stan wzroku, spostrzegawczość, pamięć wzrokowa,
– sprawność fizyczna ;układu kostno- stawowego, manualna,
– poczucie równowagi, odporność na zmiany wysokości.

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego

Podstawowym celem kształcenia w zawodzie – renowator zabytków

architektury - jest przygotowanie uczniów do wykonywania prac
remontowo-budowlanych i naprawczo-renowacyjnych zabytkowych
budowli, budynków, konstrukcji, ustrojów oraz detali architektonicznych,
wykonanych w technologiach tradycyjnych.
Absolwent szkoły powinien również opanować wiedzę i umiejętności
niezbędne do kontynuacji kształcenia w formach szkolnych

i pozaszkolnych.

Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu

nauczania jest realizowany w szkole policealnej. Program nauczania
obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie
ogólnozawodowe zapewnia ogólną orientację w obszarze zawodowym
budownictwo, ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie
zawodowe ma na celu przygotowanie uczniów do realizacji zadań
na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy

programowej kształcenia w zawodzie.

W programie nauczania wyodrębniono sześć modułów kształcenia

w zawodzie, uwzględniających problematykę prac renowacyjno-
konserwatorskich: techniczne podstawy budownictwa, wprowadzenie
do zawodu, technologia robót murarskich, technologia robót
sztukatorskich, technologia robót tynkarskich, technologia robót
malarskich.

Programy modułów i wyodrębnionych z modułów jednostek

modułowych według przyjętych kryteriów, uwzględniają zadania

i umiejętności zawodowe.

Program modułu 712[07].B1- „Techniczne podstawy budownictwa”,

zawierający pięć jednostek modułowych obejmuje ogólnozawodowe
treści kształcenia z obszaru zawodowego budownictwo.

W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:

– posługiwać się podstawowymi pojęciami i terminologią z zakresu

budownictwa,

– stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

– rozróżniać podstawowe materiały budowlane,
– posługiwać się budowlaną dokumentacją techniczną,
– dobierać, przechowywać i transportować materiały budowlane,

Program modułu i zawartych w module jednostek modułowych

powinien być realizowany w pierwszej kolejności.

Program modułu 712[07].Z1 – „Wprowadzenie do zawodu”

zawierający cztery jednostki modułowe obejmuje ogólnozawodowe treści
kształcenia z zakresu: historii architektury i sztuki, renowacji

i konserwacji zabytków, zniszczeń i uszkodzeń obiektów zabytkowych
oraz zasad prowadzenia prac budowlanych w obiektach zabytkowych.

Program modułu 712[07].Z2 – „Technologia robót murarskich”

zawierający dwanaście jednostek modułowych obejmuje treści
kształcenia z zakresu: organizacji stanowiska prac murarskich, doboru
materiałów, narzędzi i sprzętu, zasad wykonywania podstawowych
i pomocniczych robót murarskich.

Program modułu 712[07].Z3 – „Technologia robót sztukatorskich”

zawierający siedem jednostek modułowych, obejmuje treści kształcenia
z zakresu: organizacji stanowiska prac sztukatorskich, doboru
materiałów, narzędzi i sprzętu do prowadzenia prac, zasad wykonywania
podstawowych i pomocniczych prac sztukatorskich, napraw i renowacji
sztukaterii.

Program modułu 712[07].Z4 – „Technologia robót tynkarskich”

zawierający siedem jednostek modułowych, obejmuje treści kształcenia
z zakresu: organizacji stanowiska prac tynkarskich, doboru materiałów,

narzędzi i sprzętu do określonych robót, zasad wykonywania
podstawowych i pomocniczych prac tynkarskich, wykonywania i napraw
stiuków.

Program modułu 712[07].Z5 – „Technologia robót malarskich”

zawierający sześć jednostek modułowych, obejmuje treści kształcenia
z zakresu: organizacji stanowiska prac malarskich, doboru materiałów,
narzędzi i sprzętu do określonych robót, zasad i technik wykonywania
podstawowych i pomocniczych prac malarskich.

Związki oraz zależności pomiędzy modułami i jednostkami

modułowymi przedstawiono w tabeli korelacji.

Tabela korelacji modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna liczba godzin

na realizację

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek

modułowych

Semestr I

Semestr II

Semestr III

Moduł 712[07].B1
Techniczne podstawy budownictwa

712[07].B1.01

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami
z zakresu budownictwa

712[07].B1.02

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska

712[07].B1.03

Rozpoznawanie podstawowych
materiałów budowlanych

712[07].B1.04

Posługiwanie się dokumentacją
techniczną

15 23

712[07].B1.05

Magazynowanie, składowanie
i transportowanie materiałów budowlanych

Moduł 712[07].Z1
Wprowadzenie do zawodu

712[07].Z1.01 Zarys historii architektury i sztuki

712[07].Z1.02

Dokumentacja związana z konserwacją
zabytków

16 16

712[07].Z1.03

Zniszczenia i uszkodzenia obiektów
zabytkowych

18 14

712[07].Z1.04

Prowadzenie robót budowlanych w
obiektach zabytkowych

Moduł 712[07].Z2
Technologia robót murarskich

712[07].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp
przy wykonywaniu robót murarskich

712[07].Z2.02

Organizowanie stanowiska prac
murarskich

712[07].Z2.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót murarskich

712[07].Z2.04

Wykonywanie zapraw budowlanych
i betonów

712[07].Z2.05

Wykonywanie murów nośnych z różnych
materiałów, o różnej grubości

104

712[07].Z2.06 Wykonywanie

ścian działowych

712[07].Z2.07

Wykonywanie ścian z kanałami, słupów
i filarów międzyokiennych

712[07].Z2.08

Wykonywanie sklepień, nadproży
i stropów murarskich

47 28

712[07].Z2.09 Wykonywanie gzymsów i attyk

712[07].Z2.10

Naprawianie i konserwacja konstrukcji
murowych

712[07].Z2.11 Spoinowanie i licowanie ścian

712[07].Z2.12 Wykonywanie robót rozbiórkowych

Moduł 712[07].Z3
Technologia robót sztukatorskich

712[07].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp przy
wykonywaniu robot sztukatorskich

712[07].Z3.02

Organizowanie stanowiska prac
sztukatorskich

712[07].Z3.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót sztukatorskich

712[07].Z3.04 Wykonywanie zapraw, wypraw i betonów

712[07].Z3.05

Modelowanie, wykonywanie form
i odlewów

112 28

712[07].Z3.06 Wykonywanie i montaż sztukaterii

712[07].Z3.07 Naprawianie i renowacja sztukaterii

Moduł 712[07].Z4
Technologia robót tynkarskich

712[07].Z4.01

Stosowanie przepisów bhp przy
wykonywaniu robot tynkarskich

712[07].Z4.02

Organizowanie stanowiska prac
tynkarskich

712[07].Z4.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót tynkarskich

712[07].Z4.04

Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas
tynkarskich

712[07].Z4.05

Wykonywanie tynków pospolitych
i doborowych

712[07].Z4.06

Wykonywanie tynków szlachetnych
i ozdobnych

712[07].Z4.07 Wykonywanie i naprawa stiuków

Moduł 712[07].Z5
Technologia robót malarskich

712[07].Z5.01

Stosowanie przepisów bhp przy
wykonywaniu robot malarskich

712[07].Z5.02

Organizowanie stanowiska prac
malarskich

712[07].Z5.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót malarskich

712[07].Z5.04 Wykonywanie zapraw, klejów i farb

712[07].Z5.05

Wykonywanie powłok malarskich
w technice wapiennej

712[07].Z5.06

Wykonywanie powłok malarskich
w technice kazeinowej

Na podstawie tabeli korelacji opracowano dydaktyczną mapę

programu nauczania dla zawodu, na którą składają się schematy
układów jednostek modułowych w modułach.

Dydaktyczna mapa programu nauczania

712[07].B1.01

712[07].B1.02

712[07].B1.03

712[07].B1.04

712[07].B1.05

712[07].Z1

712[07].Z2

712[07].Z3

712[07].Z4

712[07].Z5

712[07].Z1.01

712[07].Z1.02

712[07].Z1.03

712[07].Z1.04

712[07].Z2.09

712[07].Z2.10

712[07].Z2.11

712[07].Z2.12

712[07].B1

712[07].Z2.01

712[07].Z2.02

712[07].Z2.03

712[07].Z2.04

712[07].Z2.05

712[07].Z2.06

712[07].Z2.07

712[07].Z2.08

712[07].Z3.01

712[07].Z3.02

712[07].Z3.03

712[07].Z3.04

712[07].Z3.05

712[07].Z3.06

712[07].Z3.07

712[07].Z4.01

712[07].Z3.02

712[07].Z3.03

712[07].Z3.04

712[07].Z3.05

712[07].Z3.06

712[07].Z3.07

712[07].Z5

.01

712[07].Z5.02

712[07].Z5.03

712[07].Z5.04

712[07].Z5.05

712[07].Z5.06

Dydaktyczna mapa programu umożliwia uczniowi wybór „ścieżki

kształcenia” w zależności od własnych możliwości, doświadczeń
oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy

i umiejętności.

Przed podjęciem decyzji o zmianie kolejności realizacji programów

modułów i jednostek modułowych, wskazane jest przeprowadzenie
szczegółowej analizy mapy.

Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać

przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego

oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciel kierujący procesem kształtowania umiejętności powinien

udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją
zadań, sterować tempem pracy, z uwzględnieniem możliwości
oraz doświadczeń uczniów. Ponadto, powinien rozwijać zainteresowania
zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania
nowych umiejętności zawodowych. Powinien również kształtować
pożądane postawy uczniów jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę,
dbałość o jej jakość, o porządek na stanowisku pracy, poszanowanie
dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów.
W uzasadnionych przypadkach, nauczyciel może ustalić indywidualny
tok kształcenia.

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno –

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie

w okresie dynamicznych zmian w technologii i technice budowlanej.
Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych
do wspomagania realizacji programu nauczania. Pakiety edukacyjne,
stanowiące dydaktyczną obudowę programu powinny być opracowane
zgodnie z metodologią kształcenia modułowego.

Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami

aktywizującymi, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda
samokształcenia kierowanego, metoda sytuacyjna oraz metoda
projektów i ćwiczeń praktycznych. Dominującą metodą nauczania są
ćwiczenia praktyczne. Wskazane jest wykorzystywanie filmów
dydaktycznych, organizowanie wycieczek dydaktycznych

do magazynów, sklepów z materiałami i narzędziami, na targi, wystawy
materiałów i sprzętu. W trakcie realizacji programu należy zwracać
uwagę na samokształcenie, z wykorzystaniem materiałów innych niż
podręczniki (normy, instrukcje, poradniki i pozatekstowe źródła
informacji). W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy
uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia
i sprzęt.

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi wymaga przygotowania

materiałów, jak: tekst przewodni, instrukcja do metody projektów, karty
instrukcyjne do samokształcenia kierowanego, instrukcje

do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe, bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest

sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane jest
prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny zakresu

oraz poziomu wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie
kształcenia.

Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają

na celu dostarczanie bieżących informacji o efektywności nauczania –
uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają
na dokonanie niezbędnych korekt w procesie nauczania.

Badania sumatywne powinny być prowadzone na zakończenie

realizacji programu jednostki modułowej.

Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć

w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej
pracy, samokontroli i samooceny. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno
być realizowane za pomocą sprawdzianów (ustnych, pisemnych

i praktycznych), testów osiągnięć szkolnych oraz testów typu próba
pracy. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela
określenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć
szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów. W procesie
sprawdzania osiągnięć uczniów należy stosować obowiązującą skalę
ocen.

Środki dydaktyczne, niezbędne w realizacji programu nauczania,

obejmują: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki
kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Orientacyjna liczba godzin na
realizację, podana w tabelach wykazu jednostek modułowych może
ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod nauczania

i środków dydaktycznych.

Programy modułów i jednostek modułowych powinny być realizowane

w różnych formach organizacyjnych, zależnie od treści kształcenia:
w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowniach, w grupach

na stanowiskach ćwiczeniowych i w terenie. Pracownie powinny być
wyposażone w środki dydaktyczne, określone w programach jednostek
modułowych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału

na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów
wynikają z treści i metod nauczania.

Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupach 12 – 16 osobowych.

Inne formy organizacyjne, to: praca w zespołach 2 – 4 osobowych
i praca indywidualna.

Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się

na odpowiednio wyposażonych

ćwiczeniowych stanowiskach

symulacyjnych w pracowniach ćwiczeń praktycznych, warsztatach

oraz na stanowiskach roboczych na budowie. Przy stanowiskach
ćwiczeniowych należy stworzyć odpowiednie warunki, umożliwiające
przyswajanie wiedzy związanej z wykonywaniem ćwiczeń.

Ćwiczeniowe stanowiska pracy uczniów powinna stanowić wydzielona

część pracowni ćwiczeń praktycznych, warsztatów, hali. Korzystając
ze zgromadzonych materiałów, narzędzi i sprzętu uczeń może wykonać
określone zadania.

Na podstawie analizy zadań zawodowych można wytypować

ćwiczeniowe stanowiska pracy, miejsca indywidualnego kształtowania
umiejętności:
– stanowisko wykonywania ustrojów murowych, ścian, słupów, filarów

międzyokiennych, gzymsów, attyk, licowania i spoinowania murów,

–  stanowisko wykonywania sklepień, nadproży i stropów,
–  stanowisko wykonywania prac modelarskich i sztukatorskich,,
–  stanowisko wykonywania i napraw tynków,,
–  stanowisko wykonywania prac malarskich.

Na podstawie propozycji stanowisk pracy szkoła ustala ich ilość,

uwzględniając: liczbę uczestników, która będzie kształcić się
jednocześnie, możliwości lokalowe, możliwości wyposażenia
technicznego.

Szkoła podejmująca kształcenie systemem modułowym powinna

posiadać odpowiednie warunki lokalowe wraz z wyposażeniem.
W pracowni ćwiczeń praktycznych wyposażonej w niezbędne materiały,
narzędzia, sprzęt i urządzenia należy zorganizować :
– stanowiska pracy uczniów, dostosowane do indywidualnej i grupowej

formy pracy,

– stanowiska pracy nauczyciela, wyposażone w sprzęt audiowizualny

i multimedialny,

– bibliotekę, odpowiadającą potrzebom indywidualnego i grupowego

uczenia się,

– magazyn materiałów budowlanych.

Stosowanie metod: tekstu przewodniego i projektów, wymaga

wyposażenia pracowni ćwiczeń praktycznych w sprzęt i urządzenia
techniczne, umożliwiające organizację pracy w grupach 2 – 4 osobowych
lub wieloosobowych zespołach.

Kształcenie zawodowe powinno odbywać się we współpracy

z przedsiębiorstwami budowlano- konserwatorskimi i remontowymi, które

zapewnią uczniom możliwość pracy w warunkach budowy

oraz w pracowniach konserwatorskich.

Uczestnikom kształcenia modułowego należy zapewnić możliwość

poznania warunków pracy na budowie: organizacji placu budowy,
magazynowania materiałów, sprzętu, zabezpieczenia budowy

pod względem bhp, specyfiki pracy indywidualnej i zespołowej
oraz organizacji stanowisk pracy.

Konieczne są systematyczne działania szkoły, jak:

– organizowanie

zaplecza technicznego, umożliwiającego

przygotowanie obudowy dydaktycznej,

– współpraca z zakładami pracy (przedsiębiorstwami budowlanymi,

warsztatami rzemieślniczymi), związanymi z kierunkiem kształcenia
w celu aktualizacji treści programowych, odpowiadających
wymaganiom technologii, techniki oraz wymaganiom rynku pracy,

– doskonalenie nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia

modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.

II. Plany

nauczania

PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: renowator zabytków architektury 712[07]

Dla młodzieży Dla

dorosłych

Liczba godzin

w okresie nauczania

(3 semestry)

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Liczba godzin

w okresie nauczania

(3 semestry)

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

Techniczne podstawy budownictwa

114

95 52

Wprowadzenie do zawodu

107

Technologia robót murarskich

548

456

246

Technologia robót sztukatorskich

326

272

146

Technologia robót tynkarskich

167

140

Technologia robót malarskich

106

Razem

1368

1140

615

* W przypadku innego niż 3 – semestralny okres nauczania liczba godzin zmienia się proporcjonalnie

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 712 [07]. B1
Techniczne podstawy budownictwa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– stosować terminologię budowlaną,
– odróżniać technologie wykonania budynku,
– przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać

zagrożeniom,

– stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
– odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
– posługiwać się dokumentacją budowlaną,
– wykonywać przedmiary i obmiary robót,
– wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
– organizować stanowiska składowania i magazynowania,
– transportować materiały budowlane.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

712[07] B1.01

Posługiwanie się podstawowymi
pojęciami z zakresu budownictwa

712[07] B1.02

Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

712[07] B1.03

Rozpoznawanie podstawowych
materiałów budowlanych

712[07] B1.04

Posługiwanie się dokumentacją
techniczną

712[07] B1.05

Magazynowanie, składowanie
i transportowanie materiałów
budowlanych

Razem 114

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 01–

„Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa”
stanowiącej podbudowę do realizacji pozostałych jednostek
modułowych. Jednostka modułowa 02 – „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska" powinna być realizowana przed jednostką modułową 03.
Jednostki modułowe 04 i 05 mogą być realizowane równolegle

(w dowolnej kolejności).

712[07].B1.01

Posługiwanie się podstawowymi

pojęciami

z zakresu budownictwa

712[07].B1.03

Rozpoznawanie podstawowych

materiałów budowlanych

712[07].B1.05

Magazynowanie, składowanie

i transportowanie materiałów

budowlanych

712[07].B1.04

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

712[07].B1.02

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

712[07].B1

Techniczne podstawy

budownictwa

4. Literatura

Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół.
MEN, Warszawa 1997
Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN,
Warszawa 1980
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP,
Warszawa 1999
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZiTB. Arkady, Warszawa
1989
Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa
1997
Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999
Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa
1997
Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1995
Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym.
Arkady, Warszawa

1998

Wojciechowski L.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa
1999
Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie
materiałów budowlanych. Zeszyt 3. Podręcznik dla ucznia. REA,
Warszawa 1999
Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa
1994
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U.
Nr 129, poz. 844
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95,
poz.507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998r. w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych

w rejestrze wypadków przy pracy Dz. U. Nr 115, poz. 744

Jednostka modułowa 712[07].B1.01
Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu
budownictwa

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

– rozróżnić rodzaje budowli i budynków,
– rozróżnić obciążenia działające na budowlę,
– rozróżnić elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,
– określić metody wykonawstwa budowlanego,
– zidentyfikować rodzaje gruntu,
– scharakteryzować rodzaje wykopów i fundamentów,
– określić przebieg robót budowlanych,
– rozróżnić rodzaje ścian ze względu na konstrukcję i rodzaj materiału,
– rozróżnić rodzaje schodów i elementy klatki schodowej,
– rozróżnić rodzaje stropów, dachów i stropodachów,
– rozróżnić materiały i technologie wykończenia budynku,
– rozróżnić rodzaje izolacji,
– rozpoznać instalacje i sieci występujące w budownictwie.

2. Materiał nauczania

Rodzaje budowli i budynków.
Elementy składowe budynku i ich funkcje.
Obciążenia działające na budynek.
Metody wykonawstwa w budownictwie.
Grunty budowlane.
Roboty ziemne.
Fundamenty.
Ściany.
Schody.
Stropy.
Dachy i stropodachy.
Roboty wykończeniowe.
Instalacje w budynku.

3. Ćwiczenia

• Nazywanie przedstawionych na rysunku elementów.

• Wskazywanie na rysunku położenia elementów budynku.

• Zestawianie przedstawionych na rysunku elementów w grupy

konstrukcyjne i niekonstrukcyjne.

4. Środki dydaktyczne

Dokumentacja budowlana.
Modele budowli i elementów budowli.
Podstawowe materiały budowlane.
Zestawy norm budowlanych, instrukcje, atesty, certyfikaty.
Katalogi i materiały reklamowe.
Czasopisma specjalistyczne (Murator, Atlas, Materiały Budowlane).
Filmy dydaktyczne, plansze poglądowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Treści programowe jednostki wspólne dla zawodów budowlanych

dotyczą działu gospodarki związanego ze wznoszeniem, konserwacją
i rozbiórką obiektów budowlanych. Bazą, punktem wyjścia do dalszego
kształcenia jest opanowanie przez ucznia podstawowych pojęć
i terminologii budowlanej. W praktyce budowlanej często używane są
określenia  żargonowe i zapożyczone. W związku z tym wskazane jest
zwracanie uwagi na posługiwanie się przez uczniów poprawną
terminologią. Zaleca się,  żeby w trakcie realizacji programu nauczania
rozszerzać w miarę potrzeb te zagadnienia, które dotyczą bezpośrednio
zawodu

W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie przede

wszystkim metody aktywizujące: sytuacyjna, inscenizacji, dyskusja
dydaktyczna, gier dydaktycznych oraz metoda projektów. Dla ułatwienia
zrozumienia realizowanych treści, wskazane jest wykonywanie ćwiczeń,
prezentowanie filmów dydaktycznych, organizowanie wycieczek

na budowę, do zakładów produkujących materiały budowlane .

Zajęcia należy prowadzić w pracowni szkolnej, w terenie, na budowie,

w zakładzie produkcji materiałów. Należy stosować zarówno
indywidualną, jak i grupową formę pracy uczniów. Praca w grupach
sprawia, że zdolności i umiejętności uczniów sumują się i wzrasta jakość
pracy. Praca w grupach pozwala także na zdobywanie przez uczniów
umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się, współpraca
w zespole, prezentowanie wyników.

Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji (internet,

normy, instrukcje, poradniki, atesty, materiały informacyjne
producentów).

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie ustalonych
kryteriów. Podczas kontroli i oceny należy sprawdzać umiejętności

uczniów w operowaniu zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną
jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych,
poprawność wnioskowania. Ocena osiągnięć szkolnych powinna
aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia jak

i nauczyciela. Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia,

– identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.

W trakcie realizacji programu nauczania należy dokonywać oceny

osiągnięć uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
na podstawie:
–  ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności
–  pisemnych sprawdzianów (testów osiągnięć szkolnych),
–  obserwacji ucznia podczas wykonywania zadań (ćwiczeń).

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje
nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność wykonania
zadania.

Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje się

zastosowanie testu dydaktycznego wielostopniowego. Zadania w teście
mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru
wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda – fałsz).

Jednostka modułowa 712[07].B1.02
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki

pracownika oraz pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy,

– dostrzec zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
– zastosować zasady bezpiecznej pracy,
– zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym,

– zastosować odpowiednie zabezpieczenia terenu budowy,
– zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie

z instrukcją przeciwpożarową,

– zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie

z zasadami ochrony przeciwpożarowej,

– zastosować zasady ochrony środowiska naturalnego,
– dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony

indywidualnej w zależności od prowadzonych prac budowlanych,

– przewidzieć i zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników,
– zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas styczności

z urządzeniami elektrycznymi.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz
bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie.
Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy.
Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach
pracy.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Zabezpieczenie urządzeń napędowych.
Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych.
Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.
Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach pod ciśnieniem.
Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej.
Zasady bezpieczeństwa przy transporcie oraz magazynowaniu
materiałów i wyrobów.

Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.
Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.
Zabezpieczenie miejsca wypadku.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie środków ochrony indywidualnej stosownie do rodzaju

pracy.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobie rażonej prądem elektrycznym,

zgodnie z zasadami.

• Opanowanie sposobu alarmowania straży pożarnej, zgodnie

z instrukcją

• Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych w zależności od rodzaju

pożaru.

• Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia

zarzewia pożaru.

• Wykonanie (na fantomie) sztucznego oddychania, zgodnie

z obowiązującymi zasadami.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Kodeks Pracy.
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii.
Ilustracje i fotografie - zagrożenia na stanowiskach pracy.
Wyposażenie do nauki udzielania pomocy przedlekarskiej (fantom,
niezbędne środki medyczne).
Typowy sprzęt gaśniczy, gaśnice.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających
zagrożenia.
Foliogramy i przezrocza – typowe zagrożenia w budownictwie

i na stanowiskach pracy.
Filmy dydaktyczne – procedury postępowania w razie wypadków przy
pracy, udzielanie pomocy przedlekarskiej.
Filmy dydaktyczne – ochrona środowiska na stanowiskach pracy.
Filmy dydaktyczne – zagrożenia pożarowe, zachowanie pracowników
w przypadku powstania pożaru i w sytuacjach awarii technologicznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Treści programowe jednostki modułowej obejmują: podstawowe

pojęcia z dziedziny bhp, zasady kształtowania bezpiecznych

i higienicznych warunków pracy oraz zasady bezpieczeństwa

na stanowisku pracy. Podczas realizacji programu nauczania należy
zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bhp,
znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz nieprawidłowości,
które mogą wystąpić w procesie pracy w zakresie bhp, ochrony ppoż.
i ochrony środowiska. Zaleca się, aby podczas realizacji programu
nauczania stosować aktywizujące metody nauczania: inscenizacji,
sytuacyjną, dyskusję dydaktyczną, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń
praktycznych z zastosowaniem środków ochrony indywidualnej

i sprzętu.

Metoda tekstu przewodniego wymaga przygotowania materiałów

do wykonania ćwiczenia: pytań prowadzących i formularzy

do wypełnienia. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być specjalistą
z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni

symulacyjnej bhp, wyposażonej w standardowe techniczne środki
kształcenia. Ilość środków dydaktycznych jest uzależniona od liczby
stanowisk symulacyjnych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach 2 – 3
osobowych.

Podczas

ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności

rozpoznawania i stosowania sprzętu, wykonywania czynności
związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym. Konieczne
jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka w środowisku pracy
jest zagadnieniem nadrzędnym.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów proponuje się

zastosować: sprawdzian ustny i pisemny, obserwację czynności ucznia
podczas realizacji zadań, testy osiągnięć szkolnych, testy typu próba
pracy. Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących
i sumatywnych. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji
czynności praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów
osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie,
typu prawda-fałsz).

Proponuje się sprawdzanie umiejętności za pomocą obserwacji

czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji zadań
praktycznych oraz zastosowanie testów typu próba pracy.

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń

i dokonując oceny pracy, należy zwrócić uwagę na:
– wykonywanie pracy zgodnie z przepisami bhp,
– udzielanie pomocy przedlekarskiej,
– stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych.

Kontrolę poprawności wykonania zadań należy prowadzić w trakcie

i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzić wyniki swojej pracy
według

przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów.

Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje nauczyciel.

W ocenianiu osiągnięć uczniów należy uwzględnić zasady:

– wynik sprawdzianu opanowania umiejętności powinien mieć charakter

alternatywny, co oznacza, że uczeń umie lub nie umie poprawnie
wykonać zadania,

– opanowanie umiejętności może mieć różną biegłość: zadanie może

być wykonane szybciej lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem
zauważonym i poprawionym przez ucznia.
Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest między

innymi poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie
jednostki modułowej.

Jednostka modułowa 712[07].B1.03
Rozpoznawanie podstawowych materiałów
budowlanych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– rozpoznać spoiwa budowlane,
– rozpoznać kruszywa,
– rozpoznać lepiszcza bitumiczne,
– rozpoznać ceramiczne wyroby budowlane,
– rozpoznać rodzaje szkła budowlanego,
– rozpoznać wyroby metalowe,
– rozpoznać drewno budowlane i materiały drewnopochodne,
– rozpoznać tworzywa sztuczne stosowane w budownictwie,
– rozpoznać materiały malarskie,
– rozpoznać materiały impregnacyjne i grzybobójcze,
– rozpoznać materiały do izolacji przeciwwilgociowych,
– rozpoznać materiały do izolacji cieplnych i dźwiękochłonnych,
– rozpoznać naturalne materiały kamienne,
– rozpoznać materiały występujące w instalacjach i sieciach,
– określić właściwości fizyczne, chemiczne i mechaniczne materiałów

budowlanych,

– rozróżnić zaprawy budowlane,
– określić skład zapraw,
– przygotować podstawowe rodzaje zapraw,
– rozróżnić rodzaje betonów,
– określić skład betonów zwykłych,
– przygotować mieszanki betonowe zwykłe,
– rozpoznać materiały składowe zapraw i betonów,
– określić zastosowanie poszczególnych materiałów budowlanych,
– zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

środowiska podczas prac z materiałami budowlanymi.

2. Materiał nauczania

Fizyczne, chemiczne i mechaniczne właściwości materiałów
budowlanych.
Ceramiczne wyroby budowlane.
Naturalne materiały kamienne.
Kruszywa budowlane.
Spoiwa budowlane.
Woda do celów budowlanych.
Zaprawy budowlane.

Betony.
Wyroby z zapraw i betonów.
Lepiszcza bitumiczne.
Materiały do izolacji przeciwwilgociowych, cieplnych i dźwiękowych.
Drewno budowlane i materiały drewnopochodne.
Metale i wyroby metalowe stosowane w budownictwie.
Szkło budowlane.
Tworzywa sztuczne i wyroby z tworzyw sztucznych stosowane

w budownictwie.
Materiały malarskie.
Materiały do zabezpieczania i konserwacji materiałów budowlanych.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie przedstawionych próbek materiałów i określanie ich

zastosowania.

• Ocenianie jakości i przydatności przedstawionych próbek materiałów

budowlanych, zgodnie z wymaganiami technicznymi.

• Przygotowanie sposobem ręcznym określonej ilości zaprawy

wapiennej o proporcji 1:2 do robót murarskich metodą objętościową,
zgodnie z wymaganiami technicznymi.

• Przygotowanie, z zastosowaniem betoniarki, określonej ilości zaprawy

wapienno – cementowej o proporcji 1:2:6 do robót murarskich metodą
objętościową, zgodnie z wymaganiami technicznymi.

• Przygotowanie sposobem ręcznym według receptury określonej ilości

mieszanki betonowej zwykłej o konsystencji plastycznej, zgodnie
z wymaganiami technicznymi.

• Wykonanie zabezpieczenia drewna na elementy więźby dachowej

przed owadami i grzybami (dobór środków i sposobów
zabezpieczenia), zgodnie z wymaganiami technicznymi, warunkami
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.

• Określanie rodzajów materiałów budowlanych, ich podstawowych

parametrów ,cech, zastosowania i warunków przechowywania.

na podstawie przedstawionych opakowań, etykiet.

4. Środki dydaktyczne

Stożek pomiarowy do badania konsystencji zapraw.
Próbki materiałów budowlanych w opakowaniach i bez.
Skrzynia murarska, łopata, wiadro.
Betoniarka.
Sprzęt komputerowy z oprogramowaniem umożliwiającym dostęp
do internetu.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Treści programowe jednostki modułowej są niezbędne do dalszej

nauki w zawodzie. Szczególną uwagę należy zwrócić na podstawowe
dla zawodu materiały budowlane. W procesie nauczania-uczenia się
powinny znaleźć zastosowanie metody aktywizujące i podające: pokaz
z opisem materiałów, metoda tekstu przewodniego, ćwiczenia
praktyczne. Każdy uczeń powinien mieć możliwość bezpośredniej
identyfikacji materiałów. Wskazane jest prowadzenie ćwiczeń
praktycznych w grupach 2 – 3 osobowych, umożliwiając uczniom
wielokrotne ich wykonywanie, aż do uzyskania zadowalających wyników.

Ze względu na dużą różnorodność i wytwarzanie nowych materiałów,

należy kształtować umiejętność trafnego wyboru materiałów,
z uwzględnieniem jakości, trwałości, możliwości zastosowania, ochrony
środowiska oraz czynnika ekonomicznego. Wskazane jest korzystanie
z internetu do pozyskiwania informacji dotyczących materiałów
budowlanych, zamieszczanych przez firmy budowlane.

Pracownia powinna być wyposażona w potrzebne materiały

budowlane, przynajmniej w postaci próbek, opakowania oraz informatory
producentów różnych materiałów budowlanych.

Wskazane jest organizowanie wycieczek do sklepów lub hurtowni

z materiałami budowlanymi, a także na teren budowy w celu poznania
stosowanych materiałów.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów.
Wiedza niezbędna do realizacji zadań praktycznych może być
sprawdzana za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście
powinny dotyczyć rodzajów, zastosowania oraz właściwości materiałów.

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację wykonywanych czynności podczas realizacji ćwiczeń
oraz zastosowanie testów sprawdzających z zadaniami praktycznymi
(typu próba pracy).

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń

i dokonując oceny pracy należy zwrócić uwagę na:
– rozpoznawanie próbek materiałów oraz materiałów w warunkach

ich przechowywania

– rozróżnianie grup materiałów budowlanych,
– określanie zastosowania materiałów,
– charakteryzowanie właściwości materiałów,
– przygotowywanie podstawowych zapraw i mieszanek betonowych,
– przestrzeganie przepisów bhp oraz zasad ochrony środowiska.

Każdy uczeń powinien wykazać się umiejętnością przygotowania

podstawowych zapraw i mieszanek betonowych na podstawie zadanej
receptury.

Przed przystąpieniem do wykonania zadania należy sprawdzić

znajomość podstaw teoretycznych. W zależności od warunków może
to być sprawdzian pisemny lub ustny, obejmujący rodzaje, zastosowanie
i podstawowe właściwości materiałów budowlanych. Pozytywna ocena
sprawdzianu powinna być warunkiem przystąpienia do wykonania
ćwiczeń.

Podczas wykonywania ćwiczeń należy obserwować pracę uczniów,

a wyniki oceniać w kategoriach: umie, nie umie.

W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu

jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów

oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 712[07].B1.04
Posługiwanie się dokumentacją techniczną

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
– określić znaczenie rysunku technicznego,
– dobrać papiery rysunkowe i przybory do rysowania,
– rozróżnić i zastosować znormalizowane linie rysunkowe,
– posłużyć się skalą,
– zwymiarować i opisać rysunki,
– zastosować podstawowe zasady geometrii wykreślnej,
– dobrać dokumentację techniczno – budowlaną do realizacji zadania,
– rozróżnić poszczególne elementy dokumentacji,
– wykorzystać informacje zawarte w opisie technicznym,
– rozróżnić oznaczenia graficzne zastosowane w dokumentacji,
– odczytać rzuty poziome i przekroje pionowe,
– przenieść wymiary z dokumentacji na miejsce realizacji prac,
– wykonać szkice elementów budowlanych i obiektów,
– odczytać rysunki elementów konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych,
– odczytać kompletną dokumentację,
– wykonać przedmiary robót,
– przeprowadzić pomiary, sporządzić rysunki inwentaryzacyjne.

2. Materiał nauczania

Rodzaje i znaczenie rysunków technicznych.
Materiały i przybory do rysowania.
Opisywanie i wymiarowanie.
Zasady geometrii wykreślnej.
Elementy składowe projektu.
Oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych.
Rysunki robocze.
Podstawowe zasady wykonywania rzutów i pionowych przekrojów
budynku.
Podstawowe zasady przedmiarowania.
Zasady wykonywania pomiarów i szkiców inwentaryzacyjnych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie papieru oraz przyrządów do wykonania szkiców

i rysunków w określonej skali.

• Dobieranie linii rysunkowych do wykreślania osi przedmiotów, urwania

przekrojów, linii wymiarowych oraz oddzielenia widoku od przekroju,
zgodnie z normami.

• Sporządzanie w aksonometrii szkicu cegły ceramicznej pełnej.

• Przenoszenie wymiarów z rzutów i przekrojów na stanowisko pracy.

• Wykonanie rysunku graniastosłupa o określonych wymiarach w trzech

rzutach.

• Odczytywanie rzutu poziomego parteru budynku jednorodzinnego

sporządzonego w skali 1:50, z uwzględnieniem wymiarowania

oraz oznaczeń graficznych.

• Odczytywanie pionowego przekroju budynku jednorodzinnego w skali

1:50.

• Odczytywanie rodzajów kanałów dymowych, spalinowych

i wentylacyjnych oraz bruzd i wnęk z dokumentacji sporządzonej
w skali 1:50.

• Sporządzanie inwentaryzacyjnego szkicu rzutu poziomego,

np. pracowni rysunku technicznego, z zachowaniem obowiązujących
zasad wymiarowania.

4. Środki dydaktyczne

Dokumentacja techniczna budynku.
Papiery rysunkowe.
Przybory i przyrządy do rysowania.
Wzory pisma znormalizowanego.
Model rzutni prostokątnej.
Modele konstrukcji budowlanych.
Normy graficznych oznaczeń budowlanych.
Normy oznaczeń elementów budynku.
Modele brył geometrycznych.
Plansze poglądowe, foliogramy, fazogramy.
Rysunki techniczne zwymiarowane i opisane.
Materiały budowlane.
Stoły kreślarskie.
Taśma miernicza.
Przymiary rysunkowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

ukształtowanie umiejętności wykonywania i czytania szkiców elementów
i obiektów budowlanych oraz posługiwania się dokumentacją techniczno-
budowlaną. Program nauczania należy realizować za pomocą opisu
i wyjaśnienia w połączeniu z pokazem i ćwiczeniami. Pokaz rysunków
powinno się ograniczać, a jeżeli jest to niezbędne, odsłaniać
je w momencie, kiedy są omawiane, czytane bądź przerysowywane.
Demonstrując organizację miejsca pracy należy zwrócić uwagę

na rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych, oświetlenie
i postawę podczas pracy. Uczniowie powinni wykonywać szkice modeli
i elementów budowlanych, zgodnie z zasadami szkicowania, zachowując
kształt i proporcje wymiarowe.

Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie jednostki

metodycznej: sprecyzowanie celów, dobór metod, technik, form
nauczania oraz środków dydaktycznych. Przed przystąpieniem
do wykonywania ćwiczeń istotne jest przygotowanie materiałów, których
zastosowanie usprawni przebieg zajęć. Podczas realizacji określonych
ćwiczeń zaleca się korzystanie z opisu technicznego.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej zgodnie

z zasadami ergonomii w stoły kreślarskie, rysownice oraz środki
techniczne.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia szkolne uczniów w zakresie wyodrębnionych celów

kształcenia powinny być oceniane na poszczególnych etapach realizacji
programu nauczania jednostki modułowej poprzez ukierunkowaną
obserwację czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń
oraz zastosowanie testów z zadaniami praktycznymi. Obserwując
czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego
pracy należy zwrócić uwagę na:
– czytanie dokumentacji technicznej,
–  szkicowanie elementów budynku,
– stosowanie oznaczeń,
–  opis i wymiarowanie rysunków.
– przedmiarowanie.

Wykonanie ćwiczeń powinno być oceniane w kategoriach: umie, nie

umie. Po każdym ćwiczeniu należy sprawdzić postępy uczniów.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny. Bieżąca

analiza postępów ucznia umożliwia nauczycielowi korygowanie
stosowanych metod kształcenia. Popełniane przez ucznia błędy powinny
być interpretowane, uczeń powinien je rozumieć i samodzielnie
poprawiać. Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno
być poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie
jednostki modułowej.

Jednostka modułowa 712[07].B1.05
Magazynowanie, składowanie i transportowanie
materiałów budowlanych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń /słuchacz powinien umieć:
– zorganizować stanowiska składowania i magazynowania,
– dokonać składowania i magazynowania materiałów drzewnych

i drewnopochodnych,

– dokonać składowania i magazynowania spoiw budowlanych,
– dokonać składowania i magazynowania kruszyw budowlanych,
– dokonać składowania i magazynowania materiałów metalowych,
– dokonać składowania i magazynowania stolarki budowlanej,
– dokonać składowania i magazynowania szklanych wyrobów

budowlanych,

– dokonać składowania i magazynowania materiałów

drobnowymiarowych,

– dokonać składowania i magazynowania materiałów

prefabrykowanych,

– dokonać składowania i magazynowania materiałów łatwopalnych

i niebezpiecznych,

– dokonać składowania i magazynowania materiałów do wykonywania

instalacji i sieci,

– oszacować ilość magazynowanego i składowanego materiału,
– dobrać sposób i środki transportu do rodzaju materiału,
– przetransportować materiały w poziomie i pionie,
– przetransportować materiały indywidualnie i zespołowo,
– przetransportować materiały ręcznie i mechanicznie,
– dokonać czyszczenia i konserwacji środków transportu materiałów,
– wykonać prace dotyczące magazynowania i składowania,

z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Sposoby przechowywania materiałów na placu budowy.
Miejsca składowania i magazynowania materiałów budowlanych

na placu budowy.
Rodzaje składowanych i magazynowanych materiałów budowlanych.
Zasady organizowania stanowisk składowania i magazynowania.
Zasady magazynowania i składowania materiałów budowlanych.
Zasady transportowania materiałów budowlanych na placu budowy
zależnie od rodzaju materiałów i sposobu transportu.

Narzędzia i sprzęt do transportu na budowie.
Szacowanie ilości składowanych i magazynowanych materiałów.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
ochrony środowiska, związane ze składowaniem i magazynowaniem
materiałów budowlanych.

3. Ćwiczenia

• Dokonanie podziału materiałów budowlanych (z określonego

zestawu) według sposobu ich przechowywania (miejsce, sposób),
zgodnie z zasadami składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

• Określanie miejsca i sposobu przechowywania tarcicy w warunkach

placu budowy, zgodnie z technicznymi wymaganiami składowania.

• Zaproponowanie miejsca i sposobu przechowywania stali

zbrojeniowej w warunkach placu budowy, zgodnie z wymaganiami
technicznymi składowania.

• Szacowanie ilości cementu przechowywanego w workach,

w magazynie o powierzchni 4,5 m x 6 m i wysokości 3 m, całkowicie
zapełnionego, zgodnie z zasadami składowania i magazynowania.

• Demonstrowanie sposobu transportowania pojemnika z substancją

szkodliwą o ciężarze powyżej 25 kg, zgodnie z zasadami
postępowania z substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi.

• Dobieranie sprzętu pomocniczego do transportu ręcznego materiałów

budowlanych (cegła, piasek, zaprawa, elementy długie)
ze składowiska na stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami
technicznymi transportu materiałów.

• Przygotowanie stanowiska do ręcznego transportu cementu

workowanego, układanego w magazynie w stosy, zgodnie z zasadami
transportu ręcznego.

• Przygotowanie drogi transportu taczką, po podłożu piaszczystym,

z miejsca składowania na stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami
technicznymi.

4. Środki dydaktyczne

Plansze, rysunki.
Foliogramy, fazogramy, przezrocza, filmy dydaktyczne.
Polskie Normy, instrukcje fabryczne.
Sprzęt transportowy.
Sprzęt komputerowy z oprogramowaniem umożliwiającym dostęp
do internetu.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Treści programowe jednostki dotyczą ogólnych zasad składowania

i magazynowania materiałów budowlanych (według Polskich Norm
instrukcji fabrycznych) oraz transportu ręcznego i zmechanizowanego.
Wskazane jest zwrócenie uwagi na aspekty ekonomiczne,
bezpieczeństwa i ochrony środowiska, dotyczące prawidłowego
składowania i magazynowania materiałów budowlanych na placu
budowy. Zaleca się, żeby w trakcie realizacji programu nauczania
rozszerzać w miarę potrzeb te zagadnienia, które dotyczą bezpośrednio
zawodu.

Program nauczania powinien być realizowany metodami: opisu

i wyjaśnienia w połączeniu z pokazem, ćwiczeń praktycznych
samokształcenia kierowanego, tekstu przewodniego. Jako formy
organizacyjne pracy uczniów można wymienić: samodzielną,
indywidualną pracę ucznia oraz pracę grupową, zespołową. Podczas
wykonywania ćwiczeń należy korzystać z Polskich Norm i instrukcji
fabrycznych.

Zagadnień dotyczących transportu zmechanizowanego nie można

zrealizować praktycznie ze względu na wiek uczniów. W związku z tym
wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych, a ćwiczenia
ograniczyć do wyboru odpowiedniego środka transportu
zmechanizowanego.

Należy wykorzystywać internet do pozyskiwania informacji,

zamieszczanych przez firmy budowlane, dotyczących maszyn i urządzeń
do transportu materiałów budowlanych. Wskazane jest organizowanie
wycieczek na teren budowy i do zakładów budowlanych w celu
zapoznania uczniów ze sposobami przechowywania i transportowania
materiałów.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych
kryteriów. Wiedza niezbędna do realizacji zadań praktycznych może być
sprawdzana za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście
powinny dotyczyć: ochrony wyrobów i materiałów budowlanych przed
ujemnym wpływem warunków atmosferycznych, zasad składowania
materiałów, środków transportu ręcznego i zmechanizowanego.
Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez obserwację
czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń
oraz zastosowanie testów z zadaniami praktycznymi. Obserwując
czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny
pracy, należy zwrócić uwagę na:

– dobór miejsca składowania i przechowywania różnych materiałów,

z uwzględnieniem terminu ważności,

– dobór środków transportu
– przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska.

Przed przystąpieniem do wykonania zadania należy sprawdzić

znajomość podstaw teoretycznych. W zależności od warunków może to
być sprawdzian ustny lub pisemny.

Podczas wykonywania ćwiczeń należy obserwować pracę uczniów,

a wyniki oceniać w kategoriach: umie, nie umie.

W końcowej ocenie osiągnięć ucznia po zrealizowaniu programu

jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów

oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Moduł 712[07].Z1
Wprowadzenie do zawodu

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− charakteryzować cechy stylów w architekturze, budownictwie, detalu

architektonicznym, rzeźbie,

− określać stopień i przyczyny zniszczenia ustrojów budowlanych

i detali architektonicznych,

− określać sposoby naprawy elementów budowli,

− odczytywać dokumentację konserwatorską,

− wykonywać rysunki odręczne i szkice oraz rysunki z natury ustrojów

budowlanych i detali architektonicznych, z zastosowaniem technik
barwnych,

− korzystać z norm i normatywów budowlanych, dokumentacji

technicznej, poradników, instrukcji i wydawnictw technicznych

oraz z internetu.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

712[07].Z1.01 Zarys

historii

architektury i sztuki

712[07].Z1.02

Dokumentacja związana z konserwacją
zabytków

712[07].Z1.03

Zniszczenia i uszkodzenia obiektów
zabytkowych

712[07].Z1.04

Prowadzenie robót budowlanych
w obiektach zabytkowych

Razem 129

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna jednostka modułowa 01 – „Zarys

historii architektury i sztuki” stanowiąca wprowadzenie i podbudowę
do realizacji pozostałych. Jednostki modułowe 02, 03 i 04 należy
realizować kolejno.

712[07].Z1

Wprowadzenie do zawodu

712[07].Z1.01

Zarys historii architektury

i sztuki

712[07].Z1.02

Dokumentacja związana z

konserwacją zabytków

712[07].Z1.03

Zniszczenia i uszkodzenia

obiektów zabytkowych

712[07].Z1.04

Prowadzenie robót

budowlanych w obiektach

zabytkowych

4. Literatura

Adamiec T. Mirski J.: Utrzymanie zasobów budowlanych. WSiP
Warszawa, 1999
Bogusz W.: Dokumentacja budowlana 2. Zarys historii architektury.
WSiP, Warszawa 1999
Borusewicz W.: Konserwacja zabytków budownictwa murowanego.
Arkady Warszawa 1985
Mirski J.: Organizacja budowy, WSiP, Warszawa 1999
Samujłłowie H. i J.: Rysunek techniczny i odręczny w budownictwie.
Arkady, Warszawa 1987
Straszak K.: Rysunek zawodowy dla malarza budowlanego i sztukatora.
WSiP, Warszawa 1998
Ślesiński W.: Konserwacja dzieł sztuki, tom I i II. Arkady, Warszawa
1989
Thierry J. Zaleski S.: Remonty budynków i wzmacnianie konstrukcji.
Arkady, Warszawa 1982.
Wojciechowski L.: Dokumentacja budowlana cz.1. Rysunek budowlany.
WSiP, Warszawa 1998
Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa
1997
Akty prawne związane z ochroną dóbr kultury: Dzienniki Ustaw i inne
dokumenty, np. karta wenecka, ateńska, krakowska.
Czasopisma: Ochrona Zabytków ( kwartalnik ), Renowacje (miesięcznik),
Spotkania z Zabytkami (miesięcznik)

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 712[07].Z1.01
Zarys historii architektury i sztuki

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać architektoniczne elementy budowli,

− rozróżnić porządki i style architektoniczne,

− rozpoznać najbardziej charakterystyczne dzieła polskiej i światowej

sztuki i architektury,

− scharakteryzować zasady kształtowania ustrojów i konstrukcji

budowlanych określonej epoki,

− określić współzależność technologii wykonania i stylu,

− wykorzystać materiały bibliograficzne, ikonograficzne i archiwalne

oraz internet.

2. Materiał nauczania

Elementy architektoniczne budowli.
Zarys architektury i sztuki cywilizacji starożytnych, ze szczególnym
uwzględnieniem architektury Grecji i Rzymu.
Zarys architektury i sztuki romańskiej w Polsce i Europie.
Zarys architektury i sztuki gotyckiej w Polsce i Europie.
Zarys architektury i sztuki renesansowej w Polsce i Europie.
Zarys architektury i sztuki baroku i rokoka w Polsce i Europie.
Architektura okresu klasycyzmu na ziemiach polskich.
Architektura i sztuka eklektyzmu i secesji w Polsce i Europie.
Elementy architektury i sztuki współczesnej w Polsce.

3. Ćwiczenia

• Charakteryzowanie przedstawionych na rysunkach znanych budowli

(nazwa i lokalizacja, epoka historyczna, wskazanie
charakterystycznych elementów i detali architektonicznych).

• Odszukanie na terenie swojego miasta zabytkowych budowli w stylu

gotyckim. Wykonanie albumu zawierającego elementy: lokalizacja
obiektów, dokumentacja fotograficzna lub rysunkowa, opisy
historyczne i architektoniczne.

• Sporządzanie notatek ilustrujących najważniejsze i najcenniejsze

zbiory rzeźby w muzeum.

4. Środki dydaktyczne

Foligramy, fazogramy.
Filmy dydaktyczne.

Wydawnictwa albumowe dotyczące historii sztuki.
Modele detali architektonicznych.
Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

W trakcie realizacji programu jednostki należy dokonać szczegółowej

analizy architektury i sztuki na ziemiach polskich. Nie można przy tym
pomijać architektury i sztuki europejskiej, ze względu na konieczność
uzyskania przez absolwenta szkoły wiedzy i umiejętności uniwersalnych.

Należy położyć nacisk na historyczne związki kulturowe Polski

z państwami Europy Zachodniej, a także ze wschodnią częścią
kontynentu.

Bardzo ważne jest powiązanie zagadnień teoretycznych

z umiejętnością praktycznego rozpoznawania zabytków architektury
różnych epok. Nauczanie powinno być prowadzone metodą pokazu,
z uwzględnieniem wycieczek tematycznych i filmów dydaktycznych.
Wskazane jest organizowanie wycieczek do muzeów, skansenów,
szlakami zabytków, parków krajobrazowych, na wystawy dzieł sztuki.
W wykorzystywaniu pomocy dydaktycznych należy preferować filmy
dotyczące problematyki historycznego dorobku i dziedzictwa
kulturowego Polski, w tym byłych Kresów Wschodnich.

Wskazane jest umożliwienie korzystania przez uczniów z internetu,

który pozwala na dostęp do zbiorów muzealnych oraz europejskich
obiektów zabytkowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany, testy osiągnięć, samodzielne
prace (projekty).

W ramach pomiaru dydaktycznego wskazane jest prowadzenie

badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne i kształtujące powinny być prowadzone

na początku i w trakcie realizacji programu jednostki modułowej. Mają
na celu określenie aktualnego stanu wiedzy i umiejętności uczniów
oraz poziomu realizacji celów kształcenia, a w przypadku braku
postępów, modyfikację metod realizacji programu.

Badania sumatywne należy przeprowadzić na zakończenie realizacji

programu jednostki modułowej. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie
zakresu i stopnia opanowania wiedzy i umiejętności.

Jednostka modułowa 712[07].Z1.02
Dokumentacja związana z konserwacją zabytków

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć:
− odczytać konserwatorską dokumentację techniczną,

− sporządzić odręczne szkice rysunkowe z zachowaniem proporcji,

wymiarów i zasad perspektywy,

− sporządzić rysunki z natury,

− powiększyć i pomniejszyć rysunek w zadanej skali za pomocą

skalówki oraz siatki i cyrkla redukcyjnego,

− wykonać inwentaryzację architektoniczną, w szczególności detali

architektonicznych,

− wykonać rysunki barwne w technice kryjącej,

− wykonać grafiki kontrastowe i walorowe,

− wykonać kopie detali architektonicznych,

− uzupełnić rysunki (np. ornamentu), z zachowaniem stylistyki form.

2. Materiał nauczania

Proporcje, kompozycja i skala detalu architektonicznego.
Podziały architektoniczne i profile.
Podstawy perspektywy wykreślnej i malarskiej.
Rysunek odręczny z natury.
Wybrane techniki sporządzania rysunków barwnych.
Ornamentyka.
Kopiowanie rysunków.
Dokumentacja konserwatorska – projekty architektoniczno-budowlane.
Pomiary inwentaryzacyjne.
Sporządzanie notat pomiarowych i rozrysów notat.
Modelowanie kopii detali architektonicznych.

3. Ćwiczenia

• Rysowanie przykładowych ornamentów (grecki, rzymski, romański,

gotycki, renesansowy).

• Wykonanie kopii przedstawionego detalu architektonicznego.

• Wykonanie z natury rysunku głowicy kolumny.

• Czytanie dokumentacji konserwatorskiej.

4. Środki dydaktyczne

Materiały i przybory rysunkowe.
Foliogramy, fazogramy, plansze.

Rysunki i modele detali architektonicznych.
Komplet dokumentacji konserwatorskiej.
Pędzle malarskie, farby kryjące

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Treści programowe jednostki modułowej stanowią uzupełnienie wiedzy

i umiejętności opanowanych przez uczniów po zrealizowaniu programu
jednostki 712[07].B1.04 – „Posługiwanie się dokumentacją techniczną”,
niezbędnych w pracy renowatora zabytków architektury. W trakcie
realizacji programu jednostki należy zwrócić uwagę na specyficzne
dla zawodu umiejętności: szkicowanie, kopiowanie, modelowanie

oraz na kształtowanie u uczniów poczucia estetyki i wrażliwości
na piękno sztuki. W tym celu należy wykonywać jak najwięcej rysunków
z natury w obiektach zabytkowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

W procesie oceniania osiągnięć uczniów należy stosować

sprawdziany praktyczne dotyczące:
− wykonywania prostych rysunków technicznych i szkiców odręcznych

elementów oraz detali architektonicznych,

− wykonywania plastycznych form przestrzennych, malarskich

i rysunkowych,

− wykonywania rysunków elementów na podstawie pomiarów z natury.

Z uwagi na specyfikę rysunków związanych z konserwacją

i renowacją, wymagających od uczniów zdolności plastycznych, należy
oceniać także staranność i estetykę wykonania prac ćwiczeniowych.

Należy prowadzić bieżącą obserwację postępów uczniów podczas

wykonywania kolejnych ćwiczeń, zwracać uwagę na zasady
sporządzania rysunków odręcznych oraz wielokrotne powtarzanie
ćwiczeń, co umożliwi ich poprawne wykonanie uczniom o niezbyt dużych
uzdolnieniach plastycznych.

Jednostka modułowa 712[07].Z1.03
Zniszczenia i uszkodzenia obiektów zabytkowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać objawy zniszczenia struktury i powierzchni elementów

budowlanych i detali architektonicznych,

− określić przyczyny powstawania zniszczeń i uszkodzeń,

− sklasyfikować podstawowe rodzaje uszkodzeń na podstawie

typowych objawów zniszczeń,

− określić stopień zniszczenia ustrojów budowlanych i detali

architektonicznych,

− określić metody zabezpieczania i ochrony obiektu zabytkowego.

2. Materiał nauczania

Analiza i klasyfikacja stanu technicznego obiektu oraz jego elementów.
Zniszczenia fizyczne budowli i detali architektonicznych.
Przyczyny powstawania zniszczeń i uszkodzeń.
Wpływ czynników środowiska naturalnego na procesy destrukcji budowli.
Czynniki destrukcyjne wywołane działalnością człowieka.
Metody zabezpieczania i ochrony obiektu zabytkowego.

3. Ćwiczenia

• Określanie na podstawie oglądu z natury lub dokumentacji

fotograficznej elementu architektonicznego:

-  rodzaju uszkodzenia elementu
-  przyczyny powstania uszkodzeń
-  stopnia uszkodzenia elementu
-  metody naprawy uszkodzeń elementu

• Wykonanie dokumentacji fotograficznej lub rysunkowej widocznych

zniszczeń i uszkodzeń.

• Charakteryzowanie czynników powodujących zniszczenia budowli

w wyniku działalności człowieka.

4. Środki dydaktyczne

Foliogramy, fazogramy.
Plansze tematyczne.
Filmy.
Modele detali architektonicznych.
Dokumentacja inwentaryzacyjna stratygrafii obiektów zabytkowych.
Fotogramy inwentaryzacyjne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

W realizacji programu jednostki należy wykorzystać budowle

zabytkowe znajdujące się w najbliższym otoczeniu.

Tematykę związaną ze zniszczeniami budowli należy realizować

praktycznie, korzystając z pokazów i wycieczek tematycznych na teren
budowy restaurowanych obiektów zabytkowych. Ważne jest, aby
rozbudzić u uczniów zainteresowania stanem dziedzictwa kulturowego
i uczulić ich na rolę człowieka w postępującej degradacji zabytków
architektury i sztuki.

Podstawą realizacji treści programowych może być metoda projektów.

Uczniowie powinni samodzielnie wykonywać dokumentację opisową,
fotograficzną i rysunkową zabytków architektury z najbliższego
otoczenia.

Wskazane jest umożliwienie uczniom korzystania z internetu,

pozwalającego na dostęp do zbiorów muzealnych oraz obiektów
zabytkowych w Europie.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne), testy
osiągnięć, samodzielne prace (projekty).

Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących

i sumatywnych.

Badania diagnostyczne i kształtujące powinny być prowadzone

na początku i w trakcie realizacji programu jednostki modułowej. Mają
na celu określenie postępów uczniów w

osiąganiu założonych

umiejętności, a w przypadku braku dostatecznych wyników, modyfikację
metod realizacji programu nauczania.

Badania sumatywne należy prowadzić na zakończenie realizacji

programu jednostki modułowej. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie
zakresu i stopnia opanowania treści programowych.

Jednostka modułowa 712[07]Z1.04
Prowadzenie robót budowlanych w obiektach
zabytkowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– skorzystać z urządzeń, wyposażenia i zaplecza techniczno-

socjalnego placu budowy,

– porozumieć się z kierownictwem budowy i nadzorem

konserwatorskim,

– wykonać pod nadzorem kierownika budowy zabezpieczenia obiektów

budowlanych będących w stadium awarii technicznej,

– wykonać pod nadzorem konserwatora zabezpieczenia oryginalnych

fragmentów dekoracji i historycznego wyposażenia przed
przystąpieniem do prac renowacyjnych,

– zastosować przepisy bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy,

przeciwpożarowe, ochrony środowiska, ustawy o ochronie dóbr
kultury i o zabytkach.

2. Materiał nauczania

Wybrane zagadnienia rewaloryzacji budowli.
Specyfika robót budowlanych na obiektach zabytkowych.
Organizacja robót konserwatorskich i specyfika ich prowadzenia.
Dokumentowanie prowadzonych prac.
Przepisy prawne dotyczące ochrony dóbr kultury.
Przepisy bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy przy wykonywaniu robót
konserwatorskich i renowacyjnych.
Specyfika użytkowania placu budowy dla robót remontowych.

3. Ćwiczenia

• Charakteryzowanie zabezpieczenia pod względem bhp i ppoż.

obiektu zabytkowego w trakcie prowadzenia prac remontowych,
renowacyjnych i konserwatorskich (na podstawie wycieczki

na budowę).

• Opis dokumentów wymaganych do realizacji robót w obiektach

zabytkowych.

• Określanie osób, uczestników procesu inwestycyjnego, z którymi

należy współpracować w trakcie prac remontowych w obiekcie
zabytkowym.

•

Wyszczególnianie urządzeń i elementów techniczno-socjalnego
zaplecza placu budowy dla remontowanego obiektu zabytkowego,
z uwzględnieniem ich rozmieszczenia w obiekcie i poza obiektem.

4.Środki dydaktyczne

Foligramy, fazogramy.
Filmy dydaktyczne.
Dokumentacja budowlana i konserwatorska.
Plansze tematyczne.
Przepisy prawa budowlanego, ustawy o ochronie dóbr kultury.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki należy realizować w ścisłym powiązaniu zagadnień

teoretycznych z praktyczną realizacją zagadnień renowacyjnych

i konserwatorskich. Należy umożliwić uczniom spotkania
z przedstawicielami nadzoru budowlanego i służb konserwatorskich
w celu praktycznego poznania rzeczywistych problemów renowacji
obiektów zabytkowych.

Nauczanie powinno być prowadzone metodą pokazu. Wskazane jest

organizowanie wycieczek tematycznych na prowadzone budowy,
zwiedzanie obiektów po rewaloryzacji, wykorzystywanie filmów
dydaktycznych.

Wskazane jest umożliwienie uczniom korzystania z internetu,

pozwalającego na dostęp do zbiorów muzealnych, europejskich
obiektów zabytkowych oraz do najnowszej literatury i innych źródeł
wiedzy z zakresu konserwacji i rewaloryzacji.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne), testy
osiągnięć, samodzielne prace (projekty).

Wskazane jest prowadzenie pomiaru dydaktycznego za pomocą

badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne i kształtujące powinny być prowadzone

na początku i w trakcie realizacji programu jednostki modułowej. Mają
na celu określenie zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia,
a w przypadku braku dostatecznych postępów, modyfikację metod
realizacji programu nauczania.

Badania sumatywne należy przeprowadzić na zakończenie realizacji

programu jednostki modułowej. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie
stopnia opanowania wiedzy i umiejętności.

Moduł 712[07].Z2
Technologia robót murarskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− organizować, użytkować i likwidować stanowiska prac murarskich,

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, bezpieczeństwa i higieny
pracy, przeciwpożarowymi, ochrony środowiska, zasadami ergonomii
oraz wytycznymi ustawy o ochronie dóbr kultury i zabytkach,

− dobierać i przygotowywać materiały,

− dobierać narzędzia i sprzęt do robót murarskich i towarzyszących,

− transportować i składować materiały,

− posługiwać się narzędziami i sprzętem,

− montować, eksploatować i rozbierać proste rusztowania,

− sporządzać zapotrzebowanie i rozliczenie materiałów,

− czytać dokumentację budowlaną i konserwatorską,

− sporządzać proste rysunki i szkice,

− przygotowywać zaprawy, betony i inne materiały do wykonania robót

murarskich,

− wykonywać pionowe konstrukcje z różnych materiałów ściennych,

− wykonywać poziome i przesklepione konstrukcje murowe (stropy,

nadproża, sklepienia),

− wykonywać gzymsy i attyki,

− wykonywać i osadzać brakujące elementy i detale architektoniczne

z kamienia lub cegły,

− wykonywać naprawy i konserwację uszkodzonych elementów

budowli,

− wykonywać licowanie i spoinowanie murów,

− dokonywać ogólnej oceny stopnia zniszczenia elementu,

− wykonywać naprawy i remonty struktury wewnętrznej murów

kamiennych, ceglanych i mieszanych,

− wykonywać naprawy i remonty warstwy licowej konstrukcji murowych,

− wykonywać naprawy i remonty posadzek z kamienia i cegły,

− wykonywać renowacje powierzchni kamiennych i ceramicznych,

− wykonywać, pod nadzorem kierownika budowy, podstawowe roboty

rozbiórkowe i wyburzeniowe konstrukcji murowanych z kamienia
i cegły,

− wykonywać roboty murarskie w warunkach obniżonych temperatur,

− dokonywać oceny jakości i prawidłowości wykonywanych robót

murarskich,

− korzystać z norm, instrukcji, poradników,

− współpracować z zespołem, nadzorem budowlanym

i konserwatorskim,

− stosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

− udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

712[07].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu
robót murarskich

712[07].Z2.02 Organizowanie

stanowiska prac murarskich

712[07].Z2.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót murarskich

712[07].Z2.04 Wykonywanie

zapraw budowlanych i betonów

712[07].Z2.05

Wykonywanie murów nośnych z różnych
materiałów i o różnej grubości

104

712[07].Z2.06 Wykonywanie

ścian działowych

712[07].Z2.07

Wykonywanie ścian z kanałami, słupów i filarów
międzyokiennych

712[07].Z2.08

Wykonywanie sklepień, nadproży i stropów
murarskich

712[07].Z2.09

Wykonywanie gzymsów i attyk

712[07].Z2.10

Naprawianie i konserwacja konstrukcji murowych

712[07].Z2.11

Spoinowanie i licowanie ścian 36

712[07].Z2.12

Wykonywanie robót rozbiórkowych

Razem

548

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 01–

„Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót murarskich”
stanowiącej podstawę do realizacji pozostałych jednostek modułowych.
Jednostki modułowe 02, 03 i 04 – „Organizowanie stanowiska pracy”,
„Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu”, „Wykonywanie zapraw
i betonów” powinny być realizowane kolejno, gdyż stanowią

712[07].Z2

Technologia robót murarskich

712[07].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp

przy wykonywaniu robót murarskich

712[07].Z2.02

Organizowanie stanowiska prac murarskich

712[07].Z2.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu

do robót murarskich

712[07].Z2.04

Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów

712[07].Z2.05

Wykonywanie murów nośnych z różnych materiałów

i o różnej grubości

712[07].Z2.06

Wykonywanie ścian działowych

712[07].Z2.07

Wykonywanie ścian z kanałami, słupów i filarów

międzyokiennych

712[07].Z2.08

Wykonywanie sklepień, nadproży i stropów

murarskich

712[07].Z2.09

Wykonywanie gzymsów i attyk

712[07].Z2.10

Naprawianie i konserwacja konstrukcji murowych

712[07].Z2.11

Spoinowanie i licowanie ścian

712[07].Z2.12

Wykonywanie robót rozbiórkowych

przygotowanie do realizacji właściwych zadań zawodowych. Jednostki
modułowe 05 do 12 stanowią przygotowanie do realizacji różnych zadań
zawodowych o coraz większej skali trudności i powinny być realizowane
kolejno.

4. Literatura

Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN,
Warszawa 1980
Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP,
Warszawa 1999
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Mirski J.: Organizacja budowy. Podręcznik dla uczniów technikum
i szkoły policealnej. WSiP, Warszawa 1999
MGPiP-ITB: Warunki techniczne wykonania i odbioru robot budowlano-
montażowych. T. 1-4, Arkady, Warszawa 1999
Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZiTB. Arkady, Warszawa
1989
Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa
1997
Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999
Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa
1997
ThierryJ. Zaleski S.: Remonty budynków i wzmacnianie konstrukcji.
Arkady, Warszawa 1992
Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1995
Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym.
Arkady, Warszawa 1998
Wojciechowski L.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa
1999
Czasopisma specjalistyczne, np. MURATOR, ATLAS

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych

Jednostka modułowa 712[07].Z2.01
Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót
murarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

odpowiednio do potrzeb,

− odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki i instrukcje bhp,

− rozpoznać zagrożenia występujące na stanowisku pracy

i przeciwdziałać im,

− wykonać zabezpieczenia zgodnie z przepisami bhp,

− utrzymać porządek na stanowisku pracy,

− zorganizować podręczne składowisko materiałów na

stanowisku

pracy,

− zmontować i sprawdzić rusztowanie, zgodnie z warunkami

bezpieczeństwa pracy,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− sprawdzić i posłużyć się narzędziami, zgodnie z przeznaczeniem,

− wykonać pracę, nie stwarzając zagrożenia dla współpracujących,

− wykonać (pod nadzorem) roboty rozbiórkowe i wyburzeniowe,

zgodnie z przepisami bhp.,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− zastosować zasady ochrony środowiska naturalnego,

− udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

2. Materiał nauczania

Bhp w robotach murarskich.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej w pracach murarskich.
Wznoszenie i zabezpieczanie rusztowań.
Praca na drabinach, pomostach i rusztowaniach
Praca w warunkach szczególnie niebezpiecznych .
Obsługa urządzeń elektrycznych.
Transport materiałów.
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe.
Roboty murarskie w warunkach zimowych.
Przepisy bhp w robotach remontowych, rozbiórkowych

i wyburzeniowych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sprzętu ochrony osobistej do bezpiecznego wykonywania

czynności zawodowych.

• Określanie kolejności robót rozbiórkowych w budynku.

• Wykonanie zabezpieczenia otworu w stropie, znajdującego się

w pobliżu stanowiska pracy zgodnie z przepisami bhp.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw oznaczeń bhp.
Komplety odzieży ochronnej.
Sprzęt ochrony osobistej.
Instrukcje stanowiskowe.
Zbiór norm związanych z wykonywaniem zawodu.
Instrukcje obsługi sprzętu, narzędzi i urządzeń.
Filmy dydaktyczne.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja programu jednostki modułowej dotyczącego stosowania

przepisów bhp jest rozłożona na dwa etapy: I

- realizacja całego

materiału nauczania z podsumowaniem umiejętności, II - doskonalenie
nabytych umiejętności w trakcie realizacji programów kolejnych
jednostek modułowych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni, na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

lub w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie pozwala na zdobywanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych na budowy,

celem zapoznania uczniów z pracą w warunkach naturalnych. Można
wykorzystywać także filmy dydaktyczne.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.02
Organizowanie stanowiska prac murarskich

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− wybrać i wydzielić miejsce na bezpieczne stanowisko pracy,

− zabezpieczyć miejsce pracy zgodnie z przepisami,

− wyznaczyć miejsce na składowanie materiałów,

− wyznaczyć pas roboczy i transportowy,

− dobrać narzędzia i niezbędny sprzęt do robót murarskich,

− dobrać materiały do wykonania zadań pod względem jakościowym

i ilościowym,

− przetransportować materiały na stanowisko,

− zmontować elementy podestu-rusztowania, niezbędne do wykonania

robót,

− zastosować racjonalnie materiał, zgodnie z normami,

− zlikwidować stanowisko pracy, usunąć odpady na składowisko,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać czynności zawodowe, z zachowaniem przepisów

obowiązujących na budowie i na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Organizacja robót murarskich w budownictwie.
Rusztowania stosowane do robót budowlanych.
Zasady wykonania rusztowania do robót murarskich.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Normy, instrukcje, atesty, mormatywy techniczne, certyfikaty
dopuszczenia do stosowania..
Podstawowe zasady organizacji pracy.

3. Ćwiczenia

• Organizowanie stanowiska do wykonania prostego ustroju

murowanego na zaprawie cementowo – wapiennej.

• Organizowanie stanowiska do wykonania prac murarskich z użyciem

podestów i rusztowań do 4 m wysokości.

• Transport elementów, montaż i demontaż oraz składowanie prostych

rusztowań do wykonywania robót murarskich.

4. Środki dydaktyczne

Rusztowania do robót murarskich.
Struktura organizacji budowy.
Foliogramy, fazogramy.
Plansze poglądowe.
Filmy dydaktyczne.
Zestaw Polskich Norm.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany metodami

aktywizującymi: przewodniego tekstu, projektów, ćwiczeń praktycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na praktyczne zastosowanie
informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy. Ćwiczenia powinny
dotyczyć typowych sytuacji występujących na budowie, jak: organizacja
stanowisk pracy z użyciem i bez podestów, rusztowań.

Realizacja programu jednostki modułowej dotyczącej organizacji

stanowiska prac murarskich jest rozłożona na dwa etapy: I - realizacja
całego materiału nauczania z podsumowaniem umiejętności, II -
doskonalenie nabytych umiejętności w trakcie realizacji programów
kolejnych jednostek modułowych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie pozwala na zdobywanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych na budowy

celem zapoznania uczniów z organizacją stanowiska pracy w warunkach
naturalnych. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne), testy
osiągnięć, samodzielne prace (projekty).
Wskazane jest prowadzenie pomiaru osiągnięć uczniów w trakcie
realizacji jednostki modułowej za pomocą badań diagnostycznych

Jednostka modułowa 712[07].Z2.03
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót
murarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać materiały przydatne do robót murarskich,

− ocenić przydatność materiału do wykonania budowlanego ustroju

murowanego,

− ocenić jakość materiału metodą organoleptyczną,

− określić ilość materiału potrzebnego do wykonania robót, sporządzić

zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

− sporządzić zapotrzebowanie na narzędzia i urządzenia,

− składować materiały na stanowisku pracy,

− przetransportować materiały w poziomie i pionie,

− dobrać potrzebne narzędzia, sprzęt i urządzenia do wykonania robót,

− przeprowadzić bieżącą konserwację narzędzi i sprzętu,

− zastosować narzędzia, sprzęt i urządzenia zgodnie

z przeznaczeniem,

− posłużyć się narzędziami, sprzętem i urządzeniami, zgodnie

z przepisami,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

− zastosować materiał racjonalnie i zgodnie z normami

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami.

2. Materiał nauczania

Ceramika czerwona o czerepie porowatym i spieczonym.
Spoiwa budowlane.
Bloczki pianobetonowe - pustaki żelbetowe.
Rodzaje, właściwości pustaków ceramicznych, betonowych.
Kruszywa budowlane.
Kruszywa lekkie i ich zastosowanie.
Sortymenty drewna budowlanego.
Stal zbrojeniowa , profile stalowe walcowane na zimno i na gorąco.
Materiały stosowane do izolacji cieplnej i przeciwwilgociowej.
Zaprawy klejowe i kleje.
Narzędzia i przyrządy pomiarowe.
Narzędzia ręczne stosowane w robotach budowlanych.
Elektronarzędzia.
Sprzęt budowlany.
Maszyny, urządzenia i agregaty.

3. Ćwiczenia

• Obliczanie ilości materiałów potrzebnych do wykonania określonego

rodzaju ustroju murowanego z cegły ceramicznej pełnej
(lub z pustaków) na zaprawie cementowo-wapiennej.

• Dobieranie narzędzi , przyrządów i sprzętu budowlanego do realizacji

określonego zadania.

• Obliczanie potrzebnej ilości materiałów do wykonania określonego

rodzaju i zakresu zadania w oparciu o dokumentację projektową.

4. Środki dydaktyczne

Próbki materiałów budowlanych.
Podstawowy zestaw narzędzi ręcznych.
Przyrządy pomiarowe.
Zestaw elektronarzędzi.
Przezrocza i plansze instruktażowe.
Instrukcje użytkowania, obsługi i konserwacji sprzętu i urządzeń
budowlanych.
Zestaw norm, katalogów i cenników.
Czasopisma o tematyce budowlanej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany metodami

aktywizującymi: przewodniego tekstu, projektów, ćwiczeń praktycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na praktyczne zastosowanie
informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy.

Realizacja programu jednostki modułowej dotyczącego dobierania

narzędzi i sprzętu do robót jest rozłożona na dwa etapy: I

- realizacja

całego materiału nauczania z podsumowaniem umiejętności, II -
doskonalenie nabytych umiejętności w trakcie realizacji programów
kolejnych jednostek modułowych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

na budowy, celem zapoznania uczniów z pracą w warunkach
naturalnych. Można wykorzystywać także filmy dydaktyczne.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.04
Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− przygotować stanowisko pracy do wykonania zapraw i betonów,

− rozpoznać materiały potrzebne do wykonania zapraw budowlanych

i betonów,

− ocenić przydatność materiałów, stanowiących składniki zapraw

i betonów,

− zinterpretować receptury :proporcje ilości składników zapraw

i betonów,,

− zważyć i odmierzyć składniki zapraw i betonów,

− wykonać dozowanie składników metodą objętościową, wagową

i wagowo-objętościową,

− zastosować dodatki do zapraw i betonów zgodnie z instrukcjami,

− określić konsystencję i urabialność mieszanki,

− wykonać zaprawę i beton sposobem ręcznym i mechanicznym,

− wykonać zaprawę budowlaną z konfekcjonowanych suchych

mieszanek,

− przetransportować materiały i gotowe mieszanki,

− dokonać składowania materiałów na stanowisku roboczym,

− określić szacunkowo ilość potrzebnego materiału,

− sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

− zastosować materiały, zgodnie z normami zużycia,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać czynności zawodowe z zachowaniem obowiązujących

przepisów.

2. Materiał nauczania

Spoiwa stosowane w robotach budowlanych.
Kruszywa do zapraw i betonów.
Dodatki uszlachetniające do zapraw i betonów.
Zasady mieszania i dozowania składników.
Sporządzanie zapraw i betonów zgodnie z recepturami.
Określanie konsystencji i urabialności zapraw.
Zaprawy klejowe.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie sposobem ręcznym zaprawy cementowo-wapiennej

o określonej konsystencji plastycznej według receptury roboczej.

• Wykonanie betonu według zadanej receptury roboczej o konsystencji

półciekłej przy użyciu mieszarki wolnospadowej o określonej
pojemności roboczej

• Wykonanie zaprawy klejowej konfekcjonowanej, zgodnie z recepturą

zamieszczoną na opakowaniu, przy użyciu mieszadła o napędzie
elektrycznym.

4. Środki dydaktyczne

Próbki i zestawy materiałów budowlanych.
Film - wykonanie zapraw i betonów w zakładzie produkcji betonów.
Próbki zapraw i betonów.
Receptury zapraw i betonów.
Betoniarki 150 l i 250 l oraz mieszarki zapraw.
Podstawowa aparatura do badań
Podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót.
Dokumentacja techniczna architektoniczno-budowlana.
Zestaw norm, katalogów i cenników.
Czasopisma o tematyce budowlanej.
Oznaczenia stref zagrożenia.
Instrukcje bhp i przeciwpożarowe.
Sprzęt przeciwpożarowy.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany metodami
aktywizującymi: przewodniego tekstu, projektów, ćwiczeń praktycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na praktyczne zastosowanie
informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

Szczególną uwagę należy zwrócić na precyzyjne wykonanie

dozowania, mieszania składników, racjonalne zużycie materiałów,
transport i warunki bezpieczeństwa pracy.

Należy organizować wycieczki tematyczne do składów materiałów

budowlanych, do producentów oraz na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

W procesie oceniania należy uwzględniać cele kształcenia,

a w szczególności:
− rozpoznawanie materiałów, określanie ich zastosowania

oraz przydatności,

− przygotowywanie zapraw i betonów z wykorzystaniem gotowych

receptur,

− przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska, szczególnie

dotyczących materiałów.
Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się za pomocą

testów oraz zadań praktycznych. Powinno być prowadzone na bieżąco,
a także na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej.

Wykonanie ćwiczenia, zadania praktycznego powinno być ocenione

pozytywnie wtedy, jeżeli zostało zrealizowane zgodnie z dokumentacją,
warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót, Polskimi Normami,
instrukcjami i zostały zachowane w trakcie realizacji warunki bhp,
ochrony ppoż. i ochrony środowiska.

Uzyskane wyniki pozwolą na określenie zakresu i stopnia opanowania

wiedzy i umiejętności.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.05
Wykonywanie murów nośnych z różnych materiałów
i o różnej grubości

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania zawodowego

na podstawie rysunków dokumentacji technicznej

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− rozpoznać materiały potrzebne do wykonania prac murarskich,

− wybrać i ocenić przydatność materiału do robót,

− określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i wykonać składowanie materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia potrzebne do wykonania zadania,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie do wykonania zadania,

− rozpoznać rodzaje cegieł i ich części ułamkowe,

− ułożyć cegły w murze zgodnie z zasadą pełnego przewiązania spoin,

− ułożyć pustaki i bloki zgodnie z zasadą wiązania murów,

− ułożyć zaprawę w sposób umożliwiający uzyskanie spoiny

o wymaganej grubości,

− wykonać konstrukcję murową ściany o wymaganej projektem

grubości,

−  wykonać narożnik prostokątny ściany murowanej,
-  wykonać mury przenikające się pod kątem prostym,
-  wykonać mur w kształcie litery "T",
-  wykonać zakończenie muru ściany,
-  wykonać filar międzyokienny bez węgarków i z węgarkami,
-  wykonać mur warstwowy,
-  wykonać mur warstwowy z wypełnieniem szczeliny materiałem

izolacyjnym,

- wykonać wiązanie warstwy muru ściany za pomocą łączników

metalowych,

- wykonać mur zbrojony podłużnie, poprzecznie, pionowo,
- przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Zasady wiązania cegieł i elementów wielocegłowych w murze.
Podstawy statyki murów.
Sposoby murowania.
Mury szczelinowe ze szczeliną pustą i wypełnioną materiałem
izolacyjnym.
Mury zespolone.
Dokumentacja budowlana.
Normy i instrukcje.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Etyka zawodowa.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie narożnika ściany zgodnie z dokumentacją, z cegły pełnej,

na zaprawie cementowo-wapiennej; wysokość muru - 10 warstw.

• Wykonanie ściany przenikającej się pod kątem prostym na zaprawie

cementowo-wapiennej z pustaków ceramicznych o grubości muru
jednego pustaka z zachowaniem wiązania 1/2 elementu (wysokość
muru 1,0 m., długość po1,0 m w każdym kierunku).

• Wykonanie muru prostego warstwowego z wypełnieniem szczeliny

styropianem grubości 5 cm; warstwa zewnętrzna z cegły kratówki
grubości 12 cm; warstwa wewnętrzna wykonana z pustaków
żużlobetonowych grubości 1/2 pustaka. Montaż izolacji i kotwień
zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi wykonania
i odbioru robót.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw materiałów do wykonania murów.
Próbki materiałów izolacyjnych.
Tabela receptur zapraw.
Plansze ilustrujące przekroje murów o różnym układzie warstw.
Rusztowanie do robót murarskich.
Modele kształtów murów.
Filmy dydaktyczne – wykonywanie murów o różnej konstrukcji.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

aktywizujących metod nauczania.

W czasie zajęć należy prowadzić jak najwięcej ćwiczeń praktycznych.

Ćwiczenia mogą być wykonywane na symulacyjnych stanowiskach pracy
i w warunkach budowy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być
wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce

dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji
(normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-osobowych, co umożliwi

nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.

Wskazane jest, aby w czasie realizacji programu jednostki modułowej

zwracać uwagę na kształtowanie postaw uczniów, jak: nawyki dobrej
pracy, staranność wykonania, przestrzeganie przepisów, racjonalne
gospodarowanie materiałami, utrzymywanie porządku na stanowisku
pracy. Należy organizować wycieczki tematyczne na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

W trakcie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową. Ocena
wykonania zadań praktycznych powinna być dokonywana na podstawie
określonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi wykonania
i odbioru robót. Ocena ogólna osiągnięć uczniów, realizacji programu
jednostki modułowej, może być dokonywana w kategoriach: umie, nie
umie. Na podstawie szczegółowej analizy wykonania zadań dokonuje się
oceny z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.06
Wykonywanie ścian działowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania na podstawie

rysunków dokumentacji technicznej,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− rozpoznać i dobrać materiały do wykonania prac murarskich,

−  ocenić przydatność materiałów do realizacji zadania,
-  ocenić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót ,
-  sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i wykonać składowanie materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia potrzebne do wykonania zadania,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania zadania,

− wykonać ścianę grubości 1/4 cegły z przewiązaniem spoin 1/2 cegły

i 1/4 cegły,

− wykonać ściany działową z pustaków i bloczków grubości 12 cm

z przewiązaniem spoin 1/2 i 1/4,

− wykonać ściany działowe w układzie narożnikowym, przenikające się

i w kształcie litery "T",

− wykonać połączenia na strzępia zazębione ścian działowych

ze ścianami nośnymi wykonanymi z różnych materiałów

− osadzić w ścianie działowej ościeżnice drzwiowe,

− wykonać w ścianie działowej otwory technologiczne,

− ułożyć zaprawę na murze w sposób umożliwiający uzyskanie spoiny

o wymaganej grubości,

- przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami.

2. Materiał nauczania

Zasady wiązania elementów ściankach działowych.
Lokalizacja ścian działowych na stropach.
Materiały i współczesne technologie.
Sposoby łączenia ścian działowych ze ścianami konstrukcyjnymi.

Ścianki działowe zbrojone.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Przepisy bhp w robotach wykończeniowych.

3. Ćwiczenia

• Charakteryzowanie sposobu rozmieszczania ścianek działowych

na stropie gęstożebrowym.

• Wykonanie ścianki działowej z cegły dziurawki grubości 6,5 cm

na zaprawie cementowej z zachowaniem wiązania 1/2 cegły; układ
ścianki w narożniku wg dokumentacji; wysokość 10 warstw.

• Wykonanie ścianki działowej z cegły grubości 12 cm na zaprawie

cementowo-wapiennej o kształcie prostym: wstawienie drzwi

o wymiarach 80 cm x 200 cm (zgodnie z dokumentacją).

4. Środki dydaktyczne

Zestaw materiałów do budowy ścianek działowych
Narzędzia robocze i przyrządy pomiarowe
Ościeżnice drzwiowe i okienne
Rusztowanie do robót murarskich
Modele różnych rozwiązań ścianek działowych
Zestaw łączników metalowych

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany za pomocą

aktywizujących metod nauczania. W czasie zajęć należy prowadzić jak
najwięcej ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia mogą być wykonywane
na symulacyjnych stanowiskach pracy i w warunkach budowy.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt,
narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi

to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.
Konieczne jest, aby w czasie realizacji programu jednostki modułowej
zwracać uwagę na kształtowanie pożądanych postaw uczniów: nawyków
dobrej pracy, staranności wykonania, przestrzegania przepisów bhp
i ochrony ppoż., racjonalnego gospodarowania materiałami,
utrzymywania porządku na stanowisku

pracy. Wskazane jest

organizowanie wycieczek tematycznych na budowy.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.07
Wykonywanie ścian z kanałami, słupów i filarów
międzyokiennych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania na podstawie

rysunków dokumentacji technicznej,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− rozpoznać i dobrać materiały do wykonania zadań,

−  ocenić przydatność materiałów do prac,
-  ocenić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,
-  sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia potrzebne do wykonania zadań,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania zadania

zawodowego,

− rozpoznać rodzaje kanałów w murze oznaczonych w dokumentacji,

− ułożyć cegły w murach z kanałami, zgodnie z obowiązującymi

zasadami,

− wykonać mury na "pełną spoinę",

− wykonać przewody dymowe i wentylacyjne w ścianach zewnętrznych,

− wykonać przewody spalinowe,

− wykonać przewody dymowe i wentylacyjne w ścianach wewnętrznych,

− wymurować komin wolnostojący w przestrzeni poddasza i ponad

dachem,

− wykonać otwarcie przewodu w miejscu wskazanym w dokumentacji,

− wymurować przewód o nachyleniu pod kątem do 60

− wykonać czapki i nasady kominowe,

− wykonać przewody z pustaków dymowych i wentylacyjnych.

−

przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Zasady układania cegieł w murach z kanałami.
Kominy wolnostojące.
Warunki techniczne wykonania i odbioru murów z przewodami.
Przewody wykonane z gotowych elementów prefabrykowanych.
Wyprowadzenie kominów ponad dach.
Materiały i technologie stosowane w robotach kominiarskich.
Przepisy bhp przy pracy na wysokości.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie muru grubości 38 cm z przewodami w szeregu: dymowy

14 cm x 27cm, wentylacyjny 14 cm x 14 cm; ilość warstw 10.

• Wykonanie komina wolnostojącego z cegły pełnej o przekroju

przewodu dymowego 14cm x 27cm o wysokości 2,5 m.

• Wykonanie zakończenia komina ponad dachem z czapką kominową

betonową: komin wykonany z cegły, trzy przewody dymowe

w szeregu o przekroju 14 cm x14cm.

• Wykonanie przewodów spalinowych z rur stalowych obmurowanych

cegłą.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw materiałów do wykonania murów.
Tabela receptur zapraw i betonów.
Rusztowanie do robót murarskich.
Film - wykonanie kominów wolnostojących.
Plansze tematyczne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

aktywizujących metod nauczania. W czasie zajęć należy prowadzić jak
najwięcej ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia mogą być wykonywane
na stanowiskach symulacyjnych albo w warunkach budowy. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia,
materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych
źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi

to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.
W trakcie realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać
uwagę na kształtowanie pożądanych postaw uczniów: nawyków dobrej
pracy, staranności wykonania, przestrzegania przepisów bhp i ochrony
ppoż., racjonalnego, gospodarowania materiałami, utrzymywania

Jednostka modułowa 712[07].Z2.08
Wykonywanie sklepień, nadproży i stropów
murarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania, na podstawie

rysunków dokumentacji technicznej,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− rozpoznać i dobrać materiały do wykonania zadań,

− ocenić przydatność materiałów do realizacji prac,

− określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku

pracy,

− wybrać i nazwać narzędzia potrzebne do robót,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania zadania,

− wyróżnić elementy wchodzące w skład nadproża, stropu i sklepienia,

− określić zasady pracy statycznej nadproża, stropu i sklepienia,

− rozpoznać elementy przynależne do danego typu stropu i nadproża,

− przygotować płaszczyznę oparcia stropu, nadproża i sklepienia,

− sprawdzić prawidłowość wykonania deskowania,

− wykonać szablon potrzebny do wykonania łuku,

− ułożyć elementy konstrukcyjne według dokumentacji, z zachowaniem

odpowiedniej długości podparcia,

− wykonać wypełnienie międzybelkowe, stosownie do rodzaju nadproża

i typu stropu,

− wymurować przesklepki sklepień,

− wykonać obmurowania wieńca z zastosowaniem ocieplenia,

− obmurować belki stalowe,

− wykonać łęk płaski półkolisty,

− wykonać żebra sklepienia z zachowaniem wiązania elementów,

− wykonać zamknięcie sklepienia zwornikiem.

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Statyka pracy stropów i belek.
Statyka pracy sklepień.
Ceramiczne materiały stropowe.
Strop Ackermana.
Strop Kleina.
Sklepienia jednokrzywiznowe.
Nadproża Kleina, na belkach stalowych, wylewane na mokro.
Łęki.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych.
Komunikacja na stanowisku pracy i placu budowy.
Przepisy bhp przy wykonywaniu robót stropowych i nadproży .

3. Ćwiczenia

• Wykonanie nadproża Kleina typu półciężkiego nad otworem okiennym

o rozpiętości w świetle podpór 1,20 m.

• Wykonanie łęku odcinkowego z cegły nad otworem drzwiowym”.

rozpiętość otworu 100 cm; grubość łęku 1 cm; grubość murów 1 i 1/2
cegły .

• Wykonanie na stanowisku ćwiczeniowym stropu Kleina typu

półciężkiego z cegły; rozstaw belek stalowych 1,15 m.

4. Środki dydaktyczne

Modele sklepień, stropów i nadproży.
Plansze kształtowników stalowych.
Receptury zapraw i betonów.
Filmy – wykonanie stropów, sklepień i nadproży.
Zestaw materiałów i narzędzi do realizacji prac.
Modele łączenia prętów zbrojenia.
Zestaw materiałów pomocniczych.
Modele deskowań i stemplowań.
Rusztowanie do robót murarskich.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi

to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.
W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę na kształtowanie
postaw uczniów, jak: nawyki dobrej pracy, staranność wykonania,
przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppoż., racjonalne
gospodarowanie materiałami, utrzymywanie porządku na stanowisku
pracy. Należy organizować wycieczki tematyczne na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

W czasie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową.

Ocena wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana

na podstawie określonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi
wykonania i odbioru robót. Ocena ogólna na zakończenie realizacji
programu jednostki modułowej powinna być dokonana w kategoriach:
umie, nie umie. W ocenie szczegółowej należy uwzględnić obowiązującą
skalę ocen.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.09
Wykonywanie gzymsów i attyk

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania, na podstawie

rysunków dokumentacji technicznej,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać materiały potrzebne do realizacji zadania,

− ocenić przydatność materiału do wykonania prac murarskich,

− określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia potrzebne do realizacji zadań,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania zadania,

− wykonać układ rolkowy z cegły: na płask, na romb w układzie

prostym, w układzie zazębionym prostym i ukośnym,

− wykonać układ rolkowy złożony,

− wykonać gzyms z cegły o średnim nachyleniu do 45

− wykonać gzyms nadwieszony z cegły przy użyciu elementu nośnego:

płyty żelbetowej, kształtowników stalowych,

− dokonać montażu gzymsu z elementów prefabrykowanych,

− zagierować gzyms,

− wykonać narożniki z cegieł w układzie rolkowym,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Materiały i narzędzia murarskie.
Zasady wiązania cegieł w układzie rolkowym.
Konstrukcje gzymsów, ich praca statyczna.
Technologia wykonania gzymsów i układów rolkowych.
Elementy prefabrykowane, mała prefabrykacja na placu budowy.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Przepisy bhp podczas pracy na wysokości.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie gzymsu wieńczącego z cegły zgodnie z dokumentacją;

gzyms nadwieszony z zastosowaniem do konstrukcji nadwieszenia
kształtowników stalowych.

• Wykonanie gzymsu podokiennego z cegły według rysunku;

nadwieszenie o kącie 45°

;

rozpiętość okna 1,50 m.

• Wykonanie rolki podwójnej cokołu budynku w strefie narożnika.

4. Środki dydaktyczne

Modele układów i konstrukcji rolkowych.
Modele gzymsów.
Plansze tematyczne.
Zestaw materiałów używanych do robót.
Zestaw materiałów pomocniczych.
Foliogramy.
Receptury zapraw i betonów.
Zestaw próbek kształtowników stalowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

aktywizujących metod nauczania.

W czasie zajęć należy prowadzić jak najwięcej ćwiczeń praktycznych.

Ćwiczenia mogą być realizowane na stanowiskach symulacyjnych
albo w warunkach budowy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być
wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce
dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji
(normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi

to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.
Wskazane jest, aby w trakcie realizacji programu zwracać uwagę
na kształtowanie właściwych postaw zawodowych: nawyków dobrej
pracy, staranności wykonania, przestrzegania przepisów bhp i ochrony
ppoż., normatywnego zużycia materiałów, utrzymywania porządku
na stanowisku pracy. Wskazane jest organizowanie wycieczek
tematycznych na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.10
Naprawianie i konserwacja konstrukcji murowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania prac,

− wyznaczyć zakres i relacje przestrzenne zadania na podstawie

rysunków dokumentacji technicznej,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać materiały do wykonania prac,

− ocenić przydatność materiałów do robót,

− określić szacunkowo ilość materiału do wykonania prac,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wykonanego

przedmiaru,

− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia potrzebne do realizacji zadania,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie do wykonania prac,

− rozpoznać miejsce uszkodzenia,

− określić zakres naprawy i metodę wykonania pracy,

− wykonać odkrywkę,

− zamocować próbniki w postaci pasków kontrolnych,

− wykonać podbudowanie fundamentu,

− wykonać podstemplowanie jako zabezpieczenie konstrukcji przed

robotami naprawczymi i remontowymi,

− wykonać remont muru z wymianą zniszczonych fragmentów,

− połączyć nowy mur ze starym,

− wymienić nadproże,

− wykonać otwór w murze,

− wykonać wymianę elementów w łęku, sklepieniu i stropie,

− wykonać i osadzić elementy oraz detale architektoniczne z cegły

i z kamienia,

− wykonać renowację posadzek z cegły i z kamienia,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Stan techniczny elementów budynku.
Przyczyny i rodzaje uszkodzeń konstrukcji murowych.

Osadzanie elementów z cegły i z kamienia.
Remont, przebudowa i wzmacnianie ścian i filarów.
Remont, przebudowa i wzmacnianie stropów.
Przebijanie otworów w murze.
Remont i naprawa sklepień.
Renowacje posadzek z cegły i z kamienia.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Przepisy bhp przy robotach remontowych i naprawczych.

3. Ćwiczenia

• Przebijanie otworu o szerokości 110 cm w ścianie z cegły grubości

25 cm i osadzenie nadproża stalowego (2 dwuteowniki 140).

• Określanie zakresu robót i kolejnych czynności przy naprawie

posadzki z kamienia.

• Charakteryzowanie metod wzmacniania sklepień, ze szczególnym

uwzględnieniem zasad wykonania stemplowania.

• Wykonanie w istniejącym murze wymiany elementów w licu,

z zachowaniem układu elementów, koloru i wykończenia spoin.

• Zamontowanie próbników w miejscu pęknięcia, zgodnie

z obowiązującymi zasadami stosowanymi przy badaniu konstrukcji
budynku.

4. Środki dydaktyczne

Tablice i plansze poglądowe.
Modele elementów.
Materiały i narzędzia potrzebne do wykonania robót.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Przepisy bhp przy robotach remontowych i naprawczych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

aktywizujących metod nauczania.

W czasie zajęć należy prowadzić jak najwięcej ćwiczeń praktycznych,.

Ćwiczenia mogą być realizowane na symulacyjnych stanowiskach pracy
albo w warunkach budowy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być
wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce
dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji
(normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi

to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania się.
W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę na kształtowanie
właściwych postaw zawodowych: nawyków dobrej pracy, staranności

wykonania, przestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż., racjonalnego
gospodarowania materiałami, utrzymywania porządku na stanowisku
pracy. Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych
na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

W czasie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności wykonywanych przez uczniów,
oceniać zarówno poprawność wykonania zadania, jak i postawę
zawodową. Ocena wykonania zadania praktycznego powinna być
dokonywana na podstawie określonych kryteriów, zgodnie z warunkami
technicznymi wykonania i odbioru robót. Ocena ogólna na zakończenie
realizacji programu jednostki modułowej powinna być dokonana

w kategoriach: umie, nie umie. W ocenie szczegółowej należy
uwzględnić obowiązującą skalę ocen.

Jednostka modułowa 712[07].Z2.11
Spoinowanie i licowanie ścian

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania zadań,

− przenieść wymiary z dokumentacji na miejsce realizacji zdania,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać materiały do wykonania prac,

− dobrać i ocenić przydatność materiałów do realizacji zadania,

− ocenić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania prac,

− sporządzić zapotrzebowanie na podstawie wykonanego przedmiaru,

− przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku

pracy,

− dobrać narzędzia do wykonania zadania,

− wykonać zaprawę,

− zmontować rusztowanie do wykonania zadania,

− wykonać warstwę licową konstrukcji z kamienia i cegły,

− wykonać montaż i demontaż okładziny z płytek kamiennych

mocowanych na zaprawie w układzie mozaikowym, cyklopowym
i ciosów,

− wykonać montaż i demontaż okładzin z płyt kamiennych mocowanych

za pomocą kotew stalowych,

− przygotować materiał okładzinowy do wykonania robót (docinanie

płyt, obrabianie krawędzi, wykonanie otworów),

− przygotować podłoże pod okładziny ceramiczne mocowane

na zaprawie cementowej i klejowej,

− wykonać montaż i demontaż okładzin ceramicznych na zaprawie

cementowej i klejowej,

− wykonać wykończenie spoin okładzin kamiennych i ceramicznych,

− wykonać dylatacje,

− wykonać montaż elementów wykończeniowych ,

− wykonać naprawy i remonty okładzin,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze.

2. Materiał nauczania

Okładziny konstrukcyjne.
Okładziny z kamienia naturalnego.
Okładziny z płytek szkliwionych, szkła, mozaiki oraz terakoty.

Spoinowanie.
Rodzaje i właściwości ceramiki szkliwionej.
Kamień i wyroby kamienne.
Podłoża budowlane.
Mieszanki klejowe, kleje.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Narzędzia i sprzęt.
Przepisy bhp w robotach murarskich.

3. Ćwiczenia

• Przygotowanie podłoża pod montaż płytek ceramicznych na zaprawie

klejowej typu "Atlas".

• Wykonanie okładziny z płytek ceramicznych na zaprawie cementowej.

• Wykonanie okładziny z płytek kamiennych na zaprawie cementowej

o mozaikowym układzie elementów.

4. Środki dydaktyczne

Urządzenia mechaniczne do cięcia kamienia i ceramiki.
Plansze tematyczne i przezrocza.
Filmy - roboty okładzinowe.
Modele tematyczne.
Receptury zapraw i betonów.
Rusztowania do robót okładzinowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni lub na budowie,

na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować
w zespołach 2-3 osobowych w kabinach ćwiczeniowych o powierzchni
co najmniej 9 m

. Praca w grupie pozwala na opanowanie przez uczniów

umiejętności współpracy i komunikowania się.

Stanowisko ćwiczeniowe powinno być wyposażone w płaszczyzny

robocze o kształtach i utrudnieniach spotykanych w praktyce
budowlanej. Każdy uczeń powinien wielokrotnie wykonać ćwiczenie
przy zmienionych warunkach wykonania (utrudnieniach).
Treści kształcenia należy aktualizować, uzupełniać o najnowsze
technologie i techniki wykonania. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być
wyposażone w

niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce

dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji
(normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Konieczne jest, aby w trakcie realizacji programu zwracać uwagę na

kształtowanie właściwych postaw: nawyków dobrej pracy, staranności
wykonania, przestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż.,

normatywnego zużycia materiałów, utrzymywania porządku
na stanowisku pracy. Wskazane jest organizowanie wycieczek
tematycznych na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

W trakcie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową. Ocena
wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana

Jednostka modułowa 712[07].Z2.12
Wykonywanie robót rozbiórkowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania robót,

− dobrać sprzęt ochrony osobistej stosownie do wykonania

planowanych czynności,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania robót,

− wykonać rozbiórkę konstrukcji budowlanych murowanych,

− wykonać zabezpieczenia stosownie do robót rozbiórkowych,

− oczyścić i dokonać składowania materiałów z rozbiórki, nadających

się do ponownego wykorzystania,

− przetransportować ręcznie materiały rozbiórkowe,

− wykonać składowanie materiałów rozbiórkowych, nie przeznaczonych

do dalszego wykorzystania,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę, z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Zasady wykonywania robót rozbiórkowych i wyburzeniowych.
Transport, magazynowanie i składowanie materiałów rozbiórkowych .
Bhp przy robotach remontowych i rozbiórkowych.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.

3. Ćwiczenia

• Określanie kolejności robót rozbiórkowych budynku mieszkalnego

o trzech kondygnacjach, zrealizowanego tradycyjnie.

• Charakteryzowanie zasad składowania materiałów pochodzących

z rozbiórki budynku.

• Wykonanie rozbiórki muru wykonanego w ramach ćwiczenia

z zakresu murowania.

4. Środki dydaktyczne

Filmy – prace naprawcze, remontowe i rozbiórkowe.
Plansze i przezrocza tematyczne.

Zestaw materiałów pomocniczych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

W realizacji treści programowych dotyczących napraw, remontów

i rozbiórek, wskazane jest wykorzystanie ćwiczeń zrealizowanych

w poprzednich jednostkach. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni
lub na budowie na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni
pracować w zespołach 2-3 osobowych. Umożliwi to nabywanie
umiejętności współpracy oraz komunikowania się.

Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny

sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty). Szczególną uwagę należy zwrócić na zabezpieczenie konstrukcji
w trakcie wykonywania prac oraz na warunki bezpieczeństwa pracy.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać

uwagę na kształtowanie właściwych postaw zawodowych uczniów:
nawyków dobrej pracy, staranności wykonania, przestrzegania
przepisów bhp i ochrony ppoż., normatywnego zużycia materiałów,
utrzymywania porządku na stanowisku pracy. Wskazane jest
organizowanie wycieczek tematycznych na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć.

W czasie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności uczniów, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania jak i postawę zawodową. Ocena
wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana

Moduł 712[07].Z3
Technologia robót sztukatorskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− organizować, użytkować i likwidować stanowiska prac sztukatorskich

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, bezpieczeństwa , higieny
i prawa pracy, przeciwpożarowymi, ochrony środowiska, zasadami
ergonomii i wytycznymi ustawy o ochronie dóbr kultury i o zabytkach,

− dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do robót modelarskich,

formierskich i sztukatorskich,

− transportować i składować materiały,

− posługiwać się narzędziami i sprzętem do robót sztukatorskich

i pomocniczych,

− montować, eksploatować i rozbierać proste rusztowania,

− dokonywać ogólnej oceny stopnia zniszczenia elementu,

− zabezpieczać oryginalne fragmenty dekoracji ściennych i sufitowych,

− montować i demontować sztukaterie,

− sporządzać zapotrzebowanie i rozliczenie materiałów,

− czytać dokumentację budowlaną,

− sporządzać szkice i proste rysunki, w tym rysunki z natury,

− wykonywać formy i odlewy,

− wykonywać kopie detali, elementów i ustrojów budowlanych,

− uzupełniać brakujące fragmenty sztukaterii,

− wykonywać naprawy i renowacje sztukaterii,

− osadzać odlewy i płaskorzeźby na ścianach,

− montować sztukaterie na ścianach i sufitach,

− korzystać z norm, instrukcji, poradników,

− oceniać jakość wykonanej pracy , usuwać usterki,

− współpracować z zespołem,

− stosować w praktyce przepisy bhp, ochrony ppoż., ochrony

środowiska.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

712[07].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu
robót sztukatorskich

712[07].Z3.02 Organizowanie

stanowiska prac sztukatorskich

712[07].Z3.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do
robót sztukatorskich

712[07].Z3.04 Wykonywanie

zapraw, wypraw i betonów

712[07].Z3.05 Modelowanie,

wykonywanie form i odlewów

140

712[07].Z3.06

Wykonywanie i montaż sztukaterii

712[07].Z3.07 Naprawianie

renowacja sztukaterii

Razem

326

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 01–

„Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót sztukatorskich”
stanowiącej podstawę do realizacji pozostałych jednostek modułowych.
Jednostki modułowe 02, 03 i 04 – „Organizowanie stanowiska prac

712[07].Z3

Technologia robót sztukatorskich

712[07].Z3.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót

sztukatorskich

712[07].Z3.02

Organizowanie stanowiska prac sztukatorskich

712[07].Z3.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

sztukatorskich

712[07].Z3.04

Wykonywanie zapraw, wypraw i betonów

712[07].Z3.05

Modelowanie, wykonywanie form i odlewów

712[07].Z3.06

Wykonywanie i montaż sztukaterii

712[07].Z3.07

Naprawianie i renowacja sztukaterii

sztukatorskich”, „Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót
sztukatorskich”, „Wykonywanie zapraw, wypraw i betonów” -powinny być
realizowane kolejno, gdyż stanowią przygotowanie do realizacji
właściwych zadań zawodowych. Jednostki modułowe 05 - 07 stanowią
przygotowanie do realizacji różnych zadań zawodowych o coraz
większej skali trudności i powinny być realizowane kolejno.

4. Literatura

Czasopisma specjalistyczne, np. MURATOR, ATLAS
Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP,
Warszawa 1999
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
MGPiB-ITB: Warunki techniczne wykonania i odbioru robot budowlano-
montażowych. T. 1-4, Arkady, Warszawa 1999
Mirski J.: Organizacja budowy. Podręcznik dla uczniów technikum
i szkoły policealnej. WSiP, Warszawa 1999
Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZiTB. Arkady, Warszawa
1989
Straszak K.: Rysunek zawodowy dla malarza budowlanego i sztukatora,
WSiP, Warszawa 1995
Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa
1997
Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999
Thierry J., Zaleski S.: Remonty budynków i wzmacnianie konstrukcji.
Arkady, Warszawa 1992
Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1995
Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym.
Arkady, Warszawa 1998
Wojciechowski L.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa
1999
Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie
materiałów budowlanych. Zeszyt 3. Podręcznik dla ucznia. REA,
Warszawa 1999
Wolski Z. Sztukatorstwo. Technologia. WSiP Warszawa1992

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 712[07].Z3.01
Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót
sztukatorskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

− odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki i instrukcje bhp,

− rozpoznać zagrożenia występujące na stanowisku pracy

i przeciwdziałać im,

− wykonać zabezpieczenia zgodnie z przepisami bhp,

− utrzymać porządek na stanowisku pracy,

− zorganizować podręczne składowisko materiałów na stanowisku

pracy,

− zmontować i sprawdzić rusztowanie zgodnie z wymaganiami

bezpieczeństwa,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− sprawdzić przydatność narzędzi i posłużyć się nimi zgodnie

z przeznaczeniem,

− wykonać pracę, nie stwarzając zagrożenia dla współpracujących,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− zastosować przepisy ochrony środowiska na stanowisku pracy

i na budowie,

− udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

2. Materiał nauczania

Bhp w robotach sztukatorskich.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej w pracach sztukatorskich.
Wznoszenie i zabezpieczanie rusztowań.
Praca na drabinach, pomostach i rusztowaniach.
Praca w warunkach niebezpiecznych.
Obsługa urządzeń elektrycznych.
Transport materiałów i wyrobów.
Ochrona przeciwpożarowa.
Przepisy bhp w robotach remontowych i rozbiórkowych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sprzętu ochrony osobistej do robót sztukatorskich

wykonywanych w pracowni i na placu budowy.

• Charakteryzowanie czynników zagrożenia, występujących

przy wykonywaniu prac sztukatorskich.

• Demonstrowanie postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy

osobom poszkodowanym, np. porażonych prądem, w warunkach
symulacyjnych.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw tablic instruktażowych z zakresu bezpieczeństwa, higieny

i prawa pracy.
Komplety odzieży ochronnej.
Sprzęt ochrony osobistej.
Instrukcje stanowiskowe.
Zbiór Polskich Norm.
Instrukcje obsługi sprzętu, narzędzi i urządzeń.
Filmy dydaktyczne.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie umożliwia opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych na budowy,

celem zapoznania uczniów z pracą w warunkach naturalnych. Można
wykorzystywać także filmy dydaktyczne, dotyczące bezpiecznej pracy
oraz zagrożeń.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem różnorodnych metod, jak: sprawdziany ( teoretyczne
i praktyczne), testy osiągnięć, samodzielne prace (projekty).

Jednostka modułowa 712[07].Z3.02
Organizowanie stanowiska prac sztukatorskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowiska prac

modelarskich, formierskich i sztukatorskich, zgodnie z zasadami
organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami
bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony środowiska
i ergonomii,

− przygotować miejsca składowania materiałów na stanowisku pracy,

− przygotować maszyny, urządzenia i sprzęt do prac modelarskich,

formierskich i sztukatorskich,

− obsłużyć urządzenia i sprzęt, posłużyć się narzędziami,

− wykonać bieżącą konserwację narzędzi i sprzętu,

− skompletować materiały do robót sztukatorskich,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania

czynności zawodowych

− wykonać pomiary, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.,

− dokonać składowania odpadów technologicznych,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty do montażu elementów

sztukaterii.

2. Materiał nauczania

Zasady organizacji stanowiska pracy w warsztacie sztukatorskim

i na budowie.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Materiały, narzędzia i sprzęt do robót modelarskich, formierskich
i sztukatorskich.
Transport i składowanie materiałów.
Obmiar robót.
Obsługa maszyn i urządzeń.
Rusztowania i pomosty robocze.
Przepisy bhp i ochrony ppoż.

3. Ćwiczenia

• Projektowanie organizacji stanowiska prac sztukatorskich.

• Organizowanie stanowiska pracy do montażu sztukaterii.

• Organizowanie stanowiska pracy do wykonania formy detalu

architektonicznego.

4. Środki dydaktyczne

Foliogramy, fazogramy.
Plansze poglądowe.
Filmy dydaktyczne.
Dokumentacja budowlana.
Materiały do robót modelarskich, formierskich i sztukatorskich.
Narzędzia i sprzęt.
Przyrządy pomiarowe.
Zestawy drabin, rusztowań i pomostów roboczych.
Zestaw Polskich Norm.
Instrukcje bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

W realizacji programu jednostki należy wykorzystać ogólne zasady

organizacji pracy oraz zasady transportu, składowania i magazynowania
materiałów.

Należy podkreślać aspekty bezpieczeństwa i ochrony środowiska

oraz aspekty ekonomiczne, związane z organizacją stanowiska
materiałów budowlanych na placu budowy. Treści programowe jednostki
należy traktować jako podstawowe w realizacji prac modelarskich,
formierskich i sztukatorskich. Należy określić różnice w organizacji
stanowisk pracy w pracowni i na budowie.
Program powinien być realizowany metodami aktywizującymi:
przewodniego tekstu, projektów, ćwiczeń praktycznych. Szczególną
uwagę należy zwrócić na praktyczne zastosowanie informacji
dotyczących bezpieczeństwa pracy. Ćwiczenia należy realizować
dla typowych sytuacji występujących na budowie, dotyczących
organizacji stanowiska pracy na poziomie podłoża i ponad podłożem,
na rusztowaniu.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie umożliwia opanowanie
przez uczniów umiejętności komunikowania się i współpracy.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych na budowy

oraz do pracowni sztukatorskich, celem zapoznania uczniów

z organizacją stanowiska pracy w naturalnych warunkach. Wskazane
jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych.

100

Jednostka modułowa 712[07].Z3.03
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót sztukatorskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać materiały do robót sztukatorskich,

− dobrać materiały do realizacji określonego zadania,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− wykonać składowanie materiałów na stanowisku pracy,

− rozliczyć materiały po zakończeniu pracy,

− dokonać składowania odpadów,

− dobrać narzędzia i sprzęt do rodzaju robót,

− posłużyć się narzędziami i sprzętem,

− zmontować, eksploatować i rozebrać proste rusztowania i pomosty

robocze,

− zastosować przepisy bhp dotyczące stosowania narzędzi, sprzętu

i rusztowań.

2. Materiał nauczania

Materiały do robót modelarskich, formierskich i sztukatorskich.
Dodatki barwiące (pigmenty)
Dodatki modyfikujące właściwości: opóźniacze wiązania gipsu.,
Materiały pomocnicze: nośniki tynku i sztukaterii (siatki, maty, listewki,
gwoździe, pręty stalowe i kształtowniki).
Materiały do szlifowania i polerowania.
Narzędzia tynkarskie i pomocnicze.
Narzędzia sztukatorskie do rzeźbienia, przenoszenia wymiarów,
sprawdzania kątów, cyzelowania i retuszowania.
Sprzęt do robót sztukatorskich.
Rusztowania i pomosty robocze.
Zasady bhp dotyczące użytkowania narzędzi, sprzętu i rusztowań.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie odpowiedniej ilości materiału do wykonania formy

ornamentu według rysunku dokumentacji.

• Zastosowanie środków modyfikujących techniczne właściwości gipsu.

• Określanie sposobów dozowania barwideł i substancji modyfikujących

do zaczynów gipsowych.

• Charakteryzowanie sposobów wykonania zaczynów gipsowo-

wapiennych.

101

• Obliczanie potrzebnej ilości składników zaczynu do wykonania odlewu

w przeliczeniu na określoną pojemność formy.

• Obliczanie potrzebnej ilości wody w zaczynie w zależności

od projektowanej porowatości odlewu.

• Dobór narzędzi i materiałów do obróbki i uszlachetniania odlewów

gipsowych,

• Wykorzystanie dokumentacji projektu sztukaterii do określenia

kolejności robót oraz zasad mocowania elementów.

3. Środki dydaktyczne

Materiały modelarskie i odlewnicze: glina rzeźbiarska, plastelina, gips,
wapno, domieszki, dodatki.
Narzędzia do modelowania: szpachelki, oczka, nóż sztukatorski,
wygładzik, skrobak, haczyk, rylec.
Materiały do szlifowania i polerowania: kamienie ścierne, proszki
polerskie, spirytus etylowy, cykliny, drapaki, wosk, terpentyna, flanela.
Narzędzia do przenoszenia wymiarów: cyrkiel, macka do wymiarów
zewnętrznych, macka do wymiarów wewnętrznych.
Narzędzia do sprawdzania kątów: kątownice metalowa, drewniana,
nastawna.
Narzędzia do retuszowania modeli i odlewów.
Szablony (wzorniki) do wykonywania robót ciągnionych.
Narzędzia do wykończania elementów ciągnionych: cyklina, liniały
stalowe, kielnie do gipsu, skrobaczka do sztablatur.
Strugi z ostrzami o różnym kształcie.
Narzędzia do cięcia i gięcia prętów metalowych,
Sprzęt: skrzynia do ręcznego przygotowywania zapraw, grace

do mieszania, sita, skrzynie do zapraw drewniane lub blaszane, szafliki,
szkopki.
Wiadra blaszane oraz z tworzyw sztucznych.
Łaźnie wodne i piaskowe.
Listwy i łaty drewniane.
Haki do mocowania łat i prowadnic.
Sprzęt do transportu zapraw (taczki, japonki).

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki stanowi uzupełnienie i

rozszerzenie treści

zawartych w jednostkach 712[07].B1.03 i 05 o materiały, narzędzia
i sprzęt, wykorzystywane w pracach modelarskich, formierskich

i sztukatorskich.

Należy zwrócić uwagę na treści dotyczące zasad sporządzania form

i odlewów. W realizacji programu należy stosować metody aktywizujące,

102

jak: dyskusja, metoda sytuacyjna, metoda tekstu przewodniego. Należy
stosować jak najwięcej ćwiczeń i pokazów, umożliwiających poznanie
materiałów i

narzędzi. Wskazane jest organizowanie wycieczek

tematycznych do

składów materiałów budowlanych, do wytwórni

wyrobów wykończeniowych, do pracowni sztukatorskich

oraz na budowy.

Pracownia powinna być wyposażona w materiały, narzędzia i sprzęt,

wykorzystywane do robót modelarskich, formierskich, odlewniczych
i sztukatorskich .

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

W procesie oceniania należy uwzględniać cele kształcenia jednostki

modułowej, a w szczególności:
− rozpoznawanie materiałów, ich zastosowanie oraz ocena

przydatności,

− przygotowywanie materiałów według gotowych receptur,

− przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska, dotyczących

materiałów.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się za pomocą

testów i zadań praktycznych. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być
prowadzone na bieżąco, a także na zakończenie realizacji programu
jednostki modułowej.

103

Jednostka modułowa 712[07].Z3.04
Wykonywanie zapraw, wypraw i betonów

1.Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− przygotować stanowisko pracy dla mokrych technologii modelarskich,

− rozpoznać materiały modelarskie oraz materiały do wykonywania form

odlewów, stiuków i sztablatur,

− ocenić przydatność materiałów do produkcji sztukatorskiej,

− odczytać i zinterpretować treści receptur,

− zważyć i odmierzyć składniki,

− wykonać dozowanie składników metodą objętościową, wagową

i wagowo-objętościową,

− zastosować dodatki zgodnie z instrukcjami,

− określić jakość przygotowanego materiału,

− wykonać zaprawy , betony i zaczyny sposobem ręcznym

i mechanicznym,

− przygotować do użycia materiały konfekcjonowane,

− przetransportować materiały sypkie i o różnej konsystencji,

− wykonać składowanie materiałów na stanowisku roboczym,

− określić szacunkowo ilość potrzebnego materiału,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

− zastosować materiał zgodnie z normą zużycia materiałów,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Materiały modelarskie plastyczne.
Spoiwa.
Kruszywa do zapraw i betonów.
Dodatki uszlachetniające do zapraw i betonów.
Sporządzanie klejów.
Narzędzia ręczne i sprzęt.
Zasady bhp podczas przygotowywania farb, lakierów, past, emulsji
oraz klejów.
Zasady mieszania i dozowania składników.
Sporządzanie zapraw i betonów zgodnie z recepturami.
Określanie konsystencji i urabialności zapraw.

104

3. Ćwiczenia

• Przygotowanie gliny do wykonania modelu.

• Przygotowanie kleju do wykonania formy klejowej, blokowej

i płaszczowej z określonego modelu architektonicznego.

• Przygotowanie materiałów i utwardzenie struktury modelu gipsowego.

• Wykonanie zabarwienia wyrobu gipsowego i gipsowo-wapiennego.

• Wykonanie określonego rodzaju patyny na powierzchni wyrobu

gipsowego.

4. Środki dydaktyczne

Zestawy materiałów do robót modelarskich, formierskich, sztukatorskich
i odlewniczych.
Receptury klejów, zapraw i betonów.
Narzędzia i sprzęt.
Betoniarka oraz mieszarki do zapraw.
Podstawowa aparatura do badań.
Podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do prac sztukatorskich.
Dokumentacja techniczna.
Zestaw norm, katalogów i cenników.
Instrukcje bhp i ppoż.
Sprzęt przeciwpożarowy
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie pozwala na opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty). Wskazane jest wykonywanie dużej ilości ćwiczeń praktycznych,
które pozwolą na opanowanie przez uczniów umiejętności wykonywania
zapraw i betonów, wypraw, zaczynów, roztworów, zawiesin, past, farb
i lakierów. Szczególną uwagę należy zwrócić na precyzyjne wykonanie
dozowania, mieszania składników, normatywne stosowanie materiałów,
transport i warunki bezpieczeństwa pracy.

105

Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych do składów

materiałów budowlanych, do producentów, do pracowni sztukatorskich
oraz na budowy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

W procesie oceniania należy uwzględniać cele kształcenia jednostki

modułowej, a w szczególności:
− rozpoznawanie materiałów, określanie ich zastosowania, ocena

przydatności,

− przygotowywanie materiałów do prac modelarskich, sztukatorskich

i formierskich przy wykorzystaniu gotowych receptur,

− przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska, dotyczących

materiałów.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się za pomocą

testów typu próba pracy oraz przez rozwiązywanie zadań praktycznych.
Powinno być prowadzone na bieżąco, a także na zakończenie realizacji
programu jednostki modułowej.

Ćwiczenia, zadania praktyczne mogą być oceniane pozytywnie, jeżeli

zostały zrealizowane zgodnie z dokumentacją, warunkami technicznymi
wykonania i odbioru robót, Polskimi Normami, instrukcjami i zostały
zachowane warunki bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Uzyskane
wyniki sprawdzianów i testów pozwolą na określenie zakresu i stopnia
opanowania wiedzy i umiejętności.

106

Jednostka modułowa 712[07].Z3.05
Modelowanie, wykonywanie form i odlewów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– przygotować, użytkować i zlikwidować stanowisko prac modelarskich

i formierskich, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa , higieny i prawa pracy,
ochrony środowiska i ergonomii,

– przygotować miejsca do składowania materiałów,
– przygotować maszyny, urządzenia oraz sprzęt do robót modelarskich,

formierskich i sztukatorskich,

– obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu

oraz narzędzi,

– wybrać materiały do robót modelarskich i formierskich,
– wykonać modele z materiałów plastycznych, jak glina, plastelina,
– wykonać modele z gipsu różnymi technikami (ciągnione, montowane,

kombinowane, odlewane, formowane z narzutu),

– wykonać różnego typu formy sztukatorskie: klejowe, silikonowe,

klinowe, stracone, blokowe, składane, płaszczowe

– zdjąć formy techniką odciskania i zalewania z odlewów istniejących,
– wykonać gipsowe odlewy sztukatorskie,
– wykonać odlewy sztukatorskie z kamienia sztucznego,
– wykonać obróbkę powierzchni odlewów gipsowych,
– dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania

zadania,

– posłużyć się narzędziami pomiarowymi,
– ocenić jakość wykonanej pracy, usunąć usterki,
– zastosować przepisy bhp i ppoż.,
– dokonać składowania odpadów,
– zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze.

2. Materiał nauczania

Modelowanie w materiałach plastycznych.
Modelowanie w gipsie.
Wykonywanie form wieloczęściowych.
Wykonywanie form straconych.
Wykonywanie form do odlewów z betonu.
Zdejmowanie form z obiektów istniejących.
Wykonywanie odlewów gipsowych.
Wykonywanie odlewów z kamienia sztucznego.
Wykonywanie odlewu w formie straconej.

107

Obróbka powierzchni odlewów gipsowych: retuszowanie, utwardzanie
powierzchni, uodpornianie na działanie wody, barwienie, patynowanie.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie na podstawie dokumentacji modelu detalu

architektonicznego.

• Wykonanie patynowania odlewu ( imitacja starego brązu).

• Wykonanie formy zamkniętej z płaszczem (dla odlewu modelu głowy).

4. Środki dydaktyczne

Rysunki i modele detali architektonicznych.
Filmy dydaktyczne.
Plansze.
Formy do odlewów.
Modele odlewów.
Materiały plastyczne do modelowania.
Materiały do wykonywania sztukaterii.
Narzędzia sztukatorskie.
Materiały na formy klejowe: kleje skórny i kostny, żelatyna techniczna,
gliceryna, ałun potasowo-glinowy, formalina.
Materiały na formy silikonowe: kauczuk silikonowy,
Materiały na powłoki izolacyjne modeli i form: lakier spirytusowy
szelakowy, smar stearynowo-naftowy, roztwór mydlany, wazelina
techniczna, talk techniczny, preparaty Oliform, Formol.
Podstawowy sprzęt mierniczy (taśmy miernicze, piony, poziomnice).
Urządzenia do transportu materiałów i zapraw.
Podstawowe narzędzia ślusarskie.
Podstawowe narzędzia ciesielskie,
Podstawowe narzędzia murarskie i tynkarskie.
Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej.

5.Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Modelowanie wymaga określonych umiejętności w połączeniu

ze zdolnościami rzeźbiarskimi, wyobraźnią przestrzenną oraz wiedzą
dotyczącą stylów i form architektonicznych. Treści programowe mogą
być realizowane w

pracowniach szkolnych oraz na budowach.

Pracownia sztukatorska powinna być wyposażona w stoły modelarskie,
stanowiska do wykonywania form i odlewów, materiały do wykonywania
modeli i

sztukaterii, specjalny sprzęt do modelowania: podstawę

do modeli obrotowych, sztalugi do modelowania elementów płaskich,
wzorniki i urządzenia do wykonywania modeli metodą robót ciągnionych.

109

Jednostka modułowa 712[07].Z3.06
Wykonywanie i montaż sztukaterii

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− przygotować, użytkować i zlikwidować stanowiska prac

sztukatorskich, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa , higieny i prawa pracy,
ochrony środowiska i ergonomii,

− przygotować miejsca dla składowania materiałów,

− dobrać i przygotować narzędzia, urządzenia i

sprzęt do robót

sztukatorskich,

− obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu

oraz narzędzi,

− przygotować odpowiednią ilość i asortyment materiałów do wykonania

zadania,

− odczytać dokumentację architektoniczną i odtworzyć w skali

rzeczywistej rysunkową kompozycję sztukaterii,

− przygotować podłoże pod sztukaterię,

− zamontować elementy sztukatorskie,

− zamontować sztukaterie sufitów, w szczególności sufity kasetonowe,

− wykonać sztukaterie z narzutu,

− wykonać profile ciągnione,

− wykończyć i uszlachetnić powierzchnie wyrobów sztukatorskich,

− wykonać powłoki (patyny) na wyrobach sztukatorskich,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania

zadania,

− dobrać i zastosować narzędzia i sprzęt pomiarowy,

− ocenić jakość wykonanej pracy, usunąć usterki,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.,

− dokonać składowania odpadów,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze.

2. Materiał nauczania

Wykonanie sztukatorskich wyrobów betonowych.
Wykończanie powierzchni wyrobów sztukatorskich.
Zdejmowanie form z elementów wbudowanych.
Wykonywanie sztukaterii przez narzut.
Sztukaterie rzeźbione w tynku.
Osadzanie i montaż wyrobów sztukatorskich na ścianach.
Montaż sztukaterii sufitowych, w szczególności sufitów kasetonowych.

110

Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.

3. Ćwiczenia

• Przygotowanie podłoża i zamontowanie elementu sztukaterii

na ścianie wewnętrznej.

• Ręczne formowanie sztukaterii ze świeżej zaprawy na ścianie

zewnętrznej.

• Wykonanie montażu elementu sztukaterii na suficie.

Środki dydaktyczne

Rysunki i modele detali architektonicznych.
Filmy dydaktyczne.
Plansze.
Formy do odlewów.
Modele odlewów.
Materiały plastyczne do modelowania.
Materiały do wykonywania sztukaterii.
Narzędzia sztukatorskie.
Materiały na formy klejowe.
Materiały na formy silikonowe: kauczuk silikonowy.
Materiały na powłoki izolacyjne modeli i form.
Podstawowy sprzęt mierniczy (taśmy miernicze, piony, poziomnice).
Urządzenia do transportu materiałów i zapraw.
Podstawowe narzędzia ślusarskie.
Podstawowe narzędzia ciesielskie.
Podstawowe narzędzia murarskie i tynkarskie.
Rusztowania i pomosty robocze.
Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej.

5.Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Wykonywanie sztukaterii wymaga określonych umiejętności

w połączeniu ze zdolnościami rzeźbiarskimi, wyobraźnią przestrzenną
oraz wiedzą dotyczącą stylów i form architektonicznych. Treści
programowe powinny być realizowane w pracowniach szkolnych oraz na
budowach. Pracownia sztukatorska powinna być wyposażona w stoły
modelarskie, stanowiska do wykonywania form i odlewów, materiały
do wykonywania modeli i sztukaterii, specjalny sprzęt do modelowania:
podstawę do modeli obrotowych, sztalugi do modelowania elementów
płaskich, wzorniki i urządzenia do wykonywania modeli metodą robót
ciągnionych. Zajęcia w pracowni należy prowadzić w 10-12 osobowych
grupach uczniów, umożliwiających pracę indywidualną.

112

Jednostka modułowa 712[07].Z3.07
Naprawianie i renowacja sztukaterii

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowiska prac

sztukatorskich, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska i ergonomii,

− przygotować miejsca dla składowania materiałów,

− dobrać i przygotować urządzenia, sprzęt i narzędzia do robót

sztukatorskich,

− obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu

oraz narzędzi,

− przygotować odpowiednią ilość i asortyment materiałów do wykonania

zadania,

− wykonać demontaż sztukaterii,

− wykonać naprawy i renowacje sztukaterii, dotyczące w szczególności:

zdejmowania odcisków, czyszczenia powierzchni wyrobów
gipsowych, wapiennych i cementowych,

− wykonać renowację patyn, uzupełniać ubytki,

− wykonać kopie prostych elementów dekoracji,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji

zadania,

− dobrać i zastosować narzędzia i sprzęty pomiarowy,

− ocenić jakość wykonanej pracy, usunąć usterki,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.,

− dokonać składowania odpadów,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze.

2. Materiał nauczania

Materiały, narzędzia i sprzęt do renowacji sztukaterii.
Demontaż sztukaterii.
Zdejmowanie odcisków.
Czyszczenie powierzchni wyrobów gipsowych, wapiennych
i cementowych.
Utwardzanie struktury wyrobów.
Renowacja patyn.
Rusztowania: montaż, eksploatacja, demontaż i transport.
Przepisy bhp podczas robót remontowych.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.

113

3.Ćwiczenia

• Zdejmowanie odcisku detalu architektonicznego.

• Demontowanie sufitu kasetonowego.

• Odczyszczanie i wykonanie renowacji patyny na modelu detalu

architektonicznego.

4. Środki dydaktyczne

Rysunki i modele detali architektonicznych.
Filmy dydaktyczne.
Plansze.
Formy do odlewów.
Modele odlewów
Materiały plastyczne do modelowania.
Materiały do wykonywania sztukaterii.
Narzędzia sztukatorskie.
Materiały na formy klejowe.
Materiały do uszlachetniania powierzchni.
Materiały na formy silikonowe.
Materiały na powłoki izolacyjne modeli i form.
Podstawowy sprzęt mierniczy (taśmy miernicze, piony, poziomnice).
Urządzenia do transportu materiałów i zapraw.
Materiały i elementy do montażu sztukaterii.
Podstawowe narzędzia ślusarskie.
Podstawowe narzędzia ciesielskie.
Podstawowe narzędzia murarskie i tynkarskie.
Rusztowania i pomosty robocze.
Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej.

5.Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Wykonywanie renowacji i napraw sztukaterii wymaga pełnej realizacji

treści programowych, zawartych w poprzedzających jednostkach
modułowych.

Demontaż i montaż elementów wymaga zwrócenia uwagi

na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Materiał nauczania powinien być realizowany w

pracowniach

szkolnych oraz na budowach poprzez wykonywanie szeregu ćwiczeń,
aż do uzyskania odpowiedniej sprawności wykonania.

Pracownia sztukatorska powinna być wyposażona w stoły

modelarskie, stanowiska do wykonywania form i odlewów, materiały
do wykonywania modeli i sztukaterii, specjalny sprzęt do modelowania:
podstawę do modeli obrotowych, sztalugi do modelowania elementów
płaskich, wzorniki i urządzenia do wykonywania modeli metodą robót

114

ciągnionych. Zajęcia w pracowni należy prowadzić w 10-12 osobowych
grupach uczniów, umożliwiających pracę indywidualną.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia uczniów powinny być oceniane na podstawie prac

praktycznych. Każdy element pracy powinien być wykonany
samodzielnie przez ucznia w pracowni sztukatorskiej lub bezpośrednio
na budowie.

Ocenie powinny podlegać: zgodność z

zadanym tematem,

technologiczna poprawność wykonania, staranność i estetyka wykonania
pracy.

W czasie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową. Ocena
zadania praktycznego powinna być dokonywana na podstawie
określonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi wykonania
i odbioru robót. Ocena ogólna na zakończenie realizacji programu
jednostki modułowej powinna być dokonana w kategoriach: umie, nie
umie. W ocenie szczegółowej należy uwzględnić obowiązującą skalę
ocen

115

Moduł 712[07].Z4
Technologia robót tynkarskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− organizować, użytkować i likwidować stanowiska robót tynkarskich,

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, bhp, ochrony ppoż.,
ochrony środowiska, zasadami ergonomii i ustawą o ochronie dóbr
kultury
i o zabytkach,

− posługiwać się dokumentacją techniczną,

− dobierać i przygotowywać materiały,

− dobierać narzędzia i sprzęt do robót tynkarskich,

− transportować i składować materiały,

− posługiwać się narzędziami i sprzętem,

− montować, eksploatować i rozbierać proste rusztowania,

− sporządzać zapotrzebowanie i rozliczenie materiałów,

− przygotowywać zaprawy i inne materiały do wykonania robót

tynkarskich,

− wykonywać tynki pospolite, szlachetne i specjalne,

− wykonywać sztablatury,

− wykonywać tynki kamieniarskie,

− wykonywać tynki boniowane,

− wykonywać tynki ciągnione,

− wykonywać sgraffito,

− wykonywać stiuki,

− wykonywać naprawy tynków,

− wykonywać roboty tynkarskie w warunkach obniżonych temperatur,

− korzystać z norm, instrukcji, poradników,

− oceniać jakość wykonanej pracy, usuwać usterki,

− współpracować z zespołem,

− stosować w praktyce przepisy bhp, ochrony ppoż., ochrony

środowiska,

− udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

116

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

712[07].Z4.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu
robót tynkarskich

712[07].Z4.02 Organizowanie

stanowiska prac tynkarskich

712[07].Z4.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do
robót tynkarskich

712[07].Z4.04

Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas
tynkarskich

712[07].Z4.05

Wykonywanie tynków pospolitych
i doborowych

712[07].Z4.06

Wykonywanie tynków szlachetnych
i ozdobnych

712[07].Z3.07 Wykonywanie i naprawa stiuków

Razem

167

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 01–

„Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót tynkarskich”

712[07].Z4

Technologia robót tynkarskich

712[07].Z4.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót

tynkarskich

712[07].Z4.02

Organizowanie stanowiska prac tynkarskich

712[07].Z4.07

Wykonywanie i naprawa stiuków

712[07].Z4.06

Wykonywanie tynków szlachetnych i ozdobnych

712[07].Z4.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót

712[07].Z4.04

Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas tynkarskich

712[07].Z4.05

Wykonywanie tynków pospolitych i doborowych

117

stanowiącej podstawę do realizacji pozostałych jednostek modułowych.
Jednostki modułowe 02, 03 i 04 – „Organizowanie stanowiska prac
tynkarskich”, „Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót
tynkarskich”, „Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas tynkarskich”
powinny być realizowane kolejno, gdyż stanowią przygotowanie

do realizacji właściwych zadań zawodowych. Jednostki modułowe 05 -
07 stanowią przygotowanie do realizacji zadań zawodowych

o coraz większej skali trudności i powinny być realizowane kolejno.

4. Literatura

Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN,
Warszawa 1980
Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP,
Warszawa 1999
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Mirski J.: Organizacja budowy. Podręcznik dla uczniów technikum
i szkoły policealnej. WSiP, Warszawa 1999
MGPiP-ITB: Warunki techniczne wykonania i odbioru robot budowlano-
montażowych. T. 1-4, Arkady, Warszawa 1999
Pierzchlewicz J. Jarmontowicz R.: Budynki murowane, materiały
i konstrukcje, Arkady, Warszawa 1994
Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZiTB. Arkady, Warszawa
1989
Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa
1997
Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999
Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa
1997
Thierry J., Zaleski S.: Remonty budynków i wzmacnianie konstrukcji.
Arkady, Warszawa 1992
Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1995
Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym.
Arkady, Warszawa 1998
Wojciechowski L.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa
1999
Czasopisma specjalistyczne, np. MURATOR, ATLAS

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

118

Jednostka modułowa 712[07].Z4.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót
tynkarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

− odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki i instrukcje bhp,

− rozpoznać zagrożenia występujące na stanowisku pracy i podjąć

stosowne działania

− wykonać zabezpieczenia zgodnie z przepisami bhp,

− utrzymać porządek na stanowisku pracy,

− urządzić podręczne składowisko materiałów na stanowisku pracy,

− zmontować i sprawdzić rusztowanie, zgodnie z warunkami

bezpieczeństwa pracy,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− sprawdzić stan techniczny narzędzi i posłużyć się nimi zgodnie

z przeznaczeniem,

− wykonać pracę, nie stwarzając zagrożenia dla współpracujących,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− uwzględnić przepisy ochrony środowiska na stanowisku pracy

i na placu budowy,

− udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

2. Materiał nauczania

Bhp w robotach tynkarskich.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej w pracach tynkarskich.
Wznoszenie i zabezpieczanie rusztowań.
Praca na drabinach, pomostach i rusztowaniach
Praca w warunkach zagrożeń.
Obsługa urządzeń zasilanych energią elektryczną.
Transport materiałów
Zasady ochrony przeciwpożarowej.
Roboty tynkarskie w warunkach zimowych

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sprzętu ochrony osobistej do bezpiecznego wykonywania

zadań

119

• Charakteryzowanie sposobów ręcznego transportu pionowego

materiałów tynkarskich na określoną wysokość.

• Określanie wymagań bhp przy tynkowaniu mechanicznym.

4. Środki dydaktyczne

Zestaw oznaczeń bhp.
Komplety odzieży ochronnej.
Sprzęt ochrony osobistej.
Instrukcje stanowiskowe.
Zbiór Polskich Norm.
Instrukcje obsługi sprzętu, narzędzi i urządzeń.
Filmy dydaktyczne.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany z zastosowaniem
aktywizujących metod nauczania: przewodniego tekstu, projektów,
zadań praktycznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na zastosowanie
informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy.

Realizacja programu jednostki dotyczącej stosowania przepisów bhp

jest rozłożona na dwa etapy: I

- realizacja całego materiału nauczania

z podsumowaniem umiejętności, II - doskonalenie nabytych umiejętności
w trakcie realizacji programów kolejnych jednostek modułowych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

na budowy, celem zapoznania uczniów z pracą w naturalnych
warunkach. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne), testy
osiągnięć, samodzielne prace (projekty).
Wskazane jest prowadzenie pomiaru osiągnięć szkolnych w trakcie
realizacji programu jednostki modułowej w ramach badań

121

Jednostka modułowa 712[07].Z4.02
Organizowanie stanowiska prac tynkarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować i przygotować typowe stanowiska prac tynkarskich,

− zabezpieczyć miejsce pracy zgodnie z wymaganiami bhp ,

− wyznaczyć miejsca składowania materiałów na stanowiskach pracy,

− wyznaczyć pas roboczy i transportowy,

− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania zadania,

− dobrać materiały do robót tynkarskich pod względem jakościowym

i ilościowym,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− zmontować i przygotować rusztowanie do wykonania robót,

− zastosować materiał zgodnie z normami zużycia,

− zlikwidować stanowisko pracy, dokonać składowania odpadów

na stanowisku pracy i na placu budowy,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Organizacja robót tynkarskich w budownictwie.
Rusztowania stosowane do robót tynkarskich.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Normy, instrukcje, aprobaty techniczne.
Podstawowe zasady organizacji pracy.

3. Ćwiczenia

• Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania pospolitego

i doborowego tynku wewnętrznego w pomieszczeniu o wysokości
3,0 m.

• Zmontowanie rusztowania do robót murarskich typu Warszawa,

zgodnie z instrukcją i warunkami bhp.

• Charakteryzowanie warunków technicznych, umożliwiających

przystąpienie do wykonania tynków zewnętrznych.

4. Środki dydaktyczne

Zestawy rusztowań i pomostów roboczych.
Plan organizacji budowy.

122

Foliogramy, fazogramy.
Plansze poglądowe.
Filmy dydaktyczne.
Zestaw Polskich Norm.
Instrukcje bhp.
Wycieczki tematyczne na plac budowy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany metodami

aktywizującymi: przewodniego tekstu, projektów, zadań praktycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zastosowanie informacji
dotyczących bezpieczeństwa pracy. Ćwiczenia powinny być
przygotowane dla typowych sytuacji występujących na budowie,
dotyczących organizacji stanowiska pracy na poziomie podłoża i ponad
podłożem, na rusztowaniu.

Realizacja programu jednostki modułowej, dotyczącego organizacji

stanowiska pracy jest rozłożona na dwa etapy: I - realizacja całego
materiału nauczania z podsumowaniem umiejętności, II - doskonalenie
nabytych umiejętności w trakcie realizacji programów kolejnych
jednostek modułowych. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni
na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie sprzyja
kształtowaniu umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty). Wskazane jest organizowanie wycieczek tematycznych

na budowy celem zapoznania uczniów z organizacją stanowiska pracy
w naturalnych warunkach. Można także wykorzystywać filmy
dydaktyczne.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne), testy
osiągnięć, samodzielne prace (projekty).
Wskazane jest prowadzenie pomiaru dydaktycznego w trakcie
realizacji programu jednostki modułowej w ramach badań
diagnostycznych i kształtujących oraz badań sumatywnych

na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej. Uzyskane
wyniki umożliwią określenie zakresu i stopnia opanowania przez uczniów
wiedzy i umiejętności.

123

Jednostka modułowa 712[07].Z4.03
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót
tynkarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać materiały stosowane w pracach tynkarskich,

− ocenić jakość i przydatność materiałów do robót tynkarskich,

− dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

− przetransportować materiały w poziomie i pionie,

− skompletować narzędzia, sprzęt i urządzenia do wykonania zadania,

− wykonać bieżącą konserwację narzędzi i sprzętu,

− zastosować narzędzia, sprzęt i urządzenia zgodnie z przeznaczeniem

oraz wymaganiami bhp,

− określić szacunkowo ilość materiału do wykonania robót,

− sporządzić zapotrzebowanie na narzędzia i sprzęt,

− przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

− sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

− zastosować materiały zgodnie z normami zużycia,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami.

2. Materiał nauczania

Spoiwa budowlane.
Kruszywa i wypełniacze.
Dodatki barwiące i dekoracyjne.
Dodatki modyfikujące właściwości.
Suche mieszanki do tynków szlachetnych.
Zaprawy plastyczne i szpachlówki.
Materiały pomocnicze, nośniki tynku, materiały do szlifowania
i polerowania.
Narzędzia i przyrządy pomiarowe.
Narzędzia ręczne.
Elektronarzędzia.
Maszyny, urządzenia i agregaty do robót tynkarskich.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie i nazywanie narzędzi i przyrządów pomiarowych

do wykonania tynku nakrapianego.

•

Obliczanie ilości składników do wykonania 1 m

zaprawy cementowo-

wapiennej do narzutów, obrzutek i gładzi wg zadanych proporcji.

•

Dobieranie narzędzi do fakturowania tynków.

124

4. Środki dydaktyczne

Próbki i zestawy materiałów budowlanych.
Podstawowy zestaw tynkarskich narzędzi ręcznych.
Przyrządy pomiarowe.
Zestaw elektronarzędzi.
Przezrocza i plansze instruktażowe.
Instrukcje bhp.
Zestaw norm, katalogów i cenników.
Czasopisma o tematyce budowlanej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja programu jednostki modułowej, dotyczącego dobierania

narzędzi i sprzętu do robót, jest rozłożona na dwa etapy: I

- realizacja

całego materiału nauczania z podsumowaniem umiejętności,
II - doskonalenie nabytych umiejętności w trakcie realizacji programów
kolejnych jednostek modułowych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować indywidualnie

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie pozwala na opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników. Stanowiska ćwiczeniowe
powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały
i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł
informacji (normy, instrukcje, poradniki, atesty). Wskazane jest
organizowanie wycieczek tematycznych na budowy celem zapoznania
uczniów z pracą w naturalnych warunkach. Można także wykorzystywać
filmy dydaktyczne.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem metod, jak: sprawdziany (teoretyczne i praktyczne),
testy osiągnięć, samodzielne prace (projekty). Wskazane jest
prowadzenie pomiaru dydaktycznego w trakcie realizacji programu
jednostki modułowej w ramach badań diagnostycznych i kształtujących
oraz w trakcie badań sumatywnych na zakończenie realizacji programu
jednostki. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie zakresu i stopnia
opanowania wiedzy i umiejętności.

125

Jednostka modułowa 712[07].Z4.04
Wykonywanie zapraw, mieszanek i mas tynkarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy do wykonania zapraw tynkarskich,

− dobrać materiały do wykonania zapraw, mieszanek i mas tynkarskich,

− ocenić przydatność materiałów stanowiących składniki zapraw,

− odczytać receptury , zinterpretować ich treść,

− zważyć i odmierzyć składniki zapraw i betonów,

− wykonać dozowanie składników metodą objętościową, wagową

i wagowo-objętościową,

− zastosować dodatki do zapraw zgodnie z instrukcjami,

− określić konsystencję i urabialność mieszanki,

− wykonać zaprawę ręcznie i mechanicznie,

− sporządzić masę tynkarską z gotowych mieszanek, zgodnie

z instrukcją producenta,

− przetransportować materiały i gotowe mieszanki,

− dokonać składowania materiałów na stanowisku roboczym,

− zastosować zasady przechowywania składników zapraw, gotowych

mieszanek i mas tynkarskich,

− ocenić szacunkowo ilość potrzebnego materiału,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

− zastosować materiał zgodnie z normami zużycia,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

126

3. Ćwiczenia

• Wykonanie sposobem ręcznym zaprawy cementowo-wapiennej

o zadanej konsystencji plastycznej, wg receptury roboczej.

• Oznaczanie czasu wiązania spoiwa gipsowego i cementowego.

• Określanie konsystencji zaprawy tynkarskiej.

• Wykonanie masy tynkarskiej z gotowej mieszanki, zgodnie

z instrukcją producenta.

4. Środki dydaktyczne

Materiały do wykonania zapraw.
Materiały do tynków szlachetnych.
Zaprawy.
Materiały pomocnicze.
Narzędzia, przyrządy pomiarowe.
Narzędzia ręczne,

elektronarzędzia.

Maszyny, urządzenia i agregaty do prac tynkarskich.
Receptury mieszanek.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Sprzęt przeciwpożarowy.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie umożliwia opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników. Stanowiska ćwiczeniowe
powinny być wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały
i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł
informacji (normy, instrukcje, poradniki, atesty).

Wskazane jest wykonywanie dużej ilości ćwiczeń praktycznych,

umożliwiających opanowanie przez uczniów umiejętności wykonywania
zapraw i mieszanek tynkarskich. Szczególną uwagę należy zwrócić
na precyzję wykonania dozowania, mieszania składników, racjonalne
zgodne z normami zużycia stosowanie materiałów, transport i warunki
bezpieczeństwa pracy. Wskazane jest organizowanie wycieczek
tematycznych do składów materiałów budowlanych, do producentów
oraz na budowy.

127

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

W procesie oceniania należy uwzględnić cele kształcenia,

a w szczególności:
− rozpoznawanie materiałów, określanie ich zastosowania, ocena

przydatności,

− przygotowywanie zapraw i mas tynkarskich na podstawie gotowych

receptur,

− przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska, dotyczących

w szczególności materiałów niebezpiecznych.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się za pomocą

testów osiągnięć oraz zadań praktycznych. Ocenianie powinno być
prowadzone na bieżąco, a także na zakończenie realizacji programu
jednostki.

Realizacja ćwiczeń, zadań praktycznych może być oceniona

pozytywnie, jeżeli przebiegała zgodnie z dokumentacją, warunkami
technicznymi wykonania i odbioru robót, Polskimi Normami, instrukcjami
i zostały zachowane w trakcie realizacji warunki bhp, ochrony ppoż.
i ochrony środowiska. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie zakresu
i stopnia opanowania wiedzy i umiejętności.

128

Jednostka modułowa 712[07].Z4.05
Wykonywanie tynków pospolitych i doborowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować i przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami

bhp, ochrony ppoż., ergonomii i ochrony środowiska,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− wykonać pomiary , posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać materiały do realizacji zadania, ocenić ich jakość

i przydatność,

− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania robót,

− wykonać zaprawę,

− rozpoznać oraz ocenić rodzaj i stan techniczny podłoża,

− ocenić równość płaszczyzn: pion, poziom oraz kąty między

płaszczyznami ścian i sufitów,

− przygotować podłoża pod różnego rodzaju tynki, zapewniające

przyczepność i trwałość,

− wyznaczyć płaszczyznę lica tynku metodą stosowaną w robotach

tynkarskich,

− wykonać tynki jednowarstwowe, dwuwarstwowe i trójwarstwowe

kategorii I i II, III i IV,

− wykonać tynki z gotowych mas tynkarskich,

− wykończyć tynki ciągnione przy użyciu szablonu,

− wykonać warstwę obrzutu,

− wykonać warstwę narzutu,

− wykonać warstwę gładzi,

− wykonać naprawy tynków zwykłych,

− zmontować rusztowanie niezbędne do wykonania robót,

− zastosować materiały zgodnie z normami zużycia,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę, z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Zastosowanie tynków w budownictwie.
Podstawowe prace tynkarskie.
Prace pomocnicze w robotach tynkarskich.
Podstawowy sprzęt i narzędzia do robót tynkarskich.
Materiały do robót tynkarskich.

129

Rodzaje podłoży tynkarskich i sposób ich przygotowania.
Techniki wykonywania tynków zwykłych.
Naprawy i renowacje tynków.
Organizacja pracy tynkarza.
Wymagania techniczne odbioru robót.
Przepisy bezpieczeństwa pracy przy robotach tynkarskich.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie tynku zwykłego kategorii III zatartego na gładko z zaprawy

cementowo- wapiennej według receptury.

• Wyznaczanie lica tynku na określonym podłożu metodą pasów

kierunkowych,

•

Wykonanie tynku kategorii I (rapowanego) na podłożu ceramicznym,
z wykończeniem powierzchni kielnią.

4. Środki dydaktyczne

Receptury zapraw.
Zestaw materiałów do wykonania tynków: spoiwa, kruszywa
i wypełniacze, dodatki barwiące, dodatki dekoracyjne, suche mieszanki
do tynków szlachetnych, zaprawy plastyczne , szpachlówki, nośniki
tynku, materiały do szlifowania i polerowania.
Waga, pojemniki cechowane.
Narzędzia do ręcznego nanoszenia zapraw, do wyrównywania,
wygładzania i fakturowania tynków.
Narzędzia pomocnicze.
Sprzęt: skrzynie, grace, sita, sprzęt do transportu.
mieszarka do zapraw.
Filmy dydaktyczne - wykonanie tynków.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja programu jednostki powinna być prowadzona przy pomocy
aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego, projektów,
ćwiczeń praktycznych.

Przed rozpoczęciem

ćwiczeń należy zwrócić uwagę

na bezpieczeństwo pracy przy posługiwaniu się narzędziami
oraz w pracy na rusztowaniach. Wskazane jest zapoznanie uczniów
z różnymi rodzajami podłoży, zwłaszcza spotykanymi w budowlach
zabytkowych.

Przy wykonywaniu powłok tynkarskich wewnętrznych należy zwrócić

uwagę na sposób wykończenia powierzchni. Każdy uczeń powinien
wykonać zestaw ćwiczeń z zakresu prac tynkarskich na ścianach
i sufitach.

130

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni lub na budowie

na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować
w zespołach 2-3 osobowych. Praca w grupie pozwala na zdobywanie
przez uczniów umiejętności współpracy i komunikowania się.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny
sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne oraz przykłady
ukształtowania podłoży. Zapewnia to wykonanie wszystkich rodzajów
ćwiczeń z zakresu robót tynkarskich. Wysokość pomieszczenia

do  ćwiczeń powinna wynosić minimum 2,2 m. Uczniowie powinni
korzystać z różnych  źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty). Wskazane jest, kształtowanie właściwych postaw zawodowych
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej: nawyków, dobrej
pracy, staranności wykonania, racjonalnego gospodarowania
materiałami, utrzymywania porządku na stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do realizacji zadań praktycznych należy określić

zakres i poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć. W trakcie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić
systematyczną obserwację czynności uczniów, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową.

Ocena wykonania zadania powinna być dokonywana na podstawie

określonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi wykonania
i odbioru robót. Ocena ogólna na zakończenie realizacji programu
jednostki modułowej powinna być dokonana w kategoriach: uczeń umie,
nie umie. W ocenie szczegółowej należy uwzględnić obowiązującą skalę
ocen.

131

Jednostka modułowa 712[07].Z4.06
Wykonywanie tynków szlachetnych i ozdobnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, ochrony

ppoż., ergonomii i ochrony środowiska,

− odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

− dokonać pomiarów, posłużyć się sprzętem pomiarowym,

− dobrać materiały do realizowanych prac, ocenić ich jakość

i przydatność,

− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania zadań,

− wykonać zaprawę,

− rozpoznać, ocenić rodzaj i stan techniczny podłoża,

− przygotować podłoża pod różnego rodzaju tynki, zapewniające

przyczepność i trwałość,

− wyznaczyć płaszczyznę lica tynku określoną metodą,

− wykonać podkład (obrzut, narzut) pod warstwę wykończeniową,

− wykonać tynk nakrapiany, ozdobny i szlachetny o różnej ziarnistości,

określonymi sposobami,

− wykonać tynk ozdobny (odciskany, kraterowany, kamyczkowy) przez

obróbkę warstwy wykończeniowej,

− wykonać tynk cyklinowany,

− wykonać tynk zmywany,

− wykonać tynk kamieniarski,

− wykonać sgraffito,

− wykonać tynk pod malowidła freskowe,

− wykonać sztablatury,

− wykonać naprawy tynków szlachetnych,

− zmontować rusztowanie do wykonania robót,

− zastosować materiał zgodnie z normami zużycia,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Rodzaje i zastosowanie tynków szlachetnych.
Warunki wykonywania tynków szlachetnych.
Rodzaje podłoży tynkarskich, sposób przygotowania.
Podkłady pod tynki szlachetne.

132

Podstawowy sprzęt i narzędzia do robót tynkarskich.
Materiały do wykonywania tynków.
Techniki wykonywania tynków szlachetnych: nakrapianych, zmywanych,
cyklinowanych i gładzonych, kamieniarskich, sgraffito, tynków

pod malowidła freskowe, sztablatur.
Naprawy i renowacje tynków.
Organizacja pracy tynkarza.
Prace pomocnicze w robotach tynkarskich.
Wymagania techniczne odbioru robót.
Przepisy bezpieczeństwa pracy przy robotach tynkarskich.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie tynku szlachetnego cyklinowanego na podłożu

ceramicznym.

• Wykonanie tynku zewnętrznego zmywanego na określonej

powierzchni (zaprawa z grysem frakcji 2-4).

• Wykonanie tynku cyklinowanego na ścianie zewnętrznej.

4. Środki dydaktyczne

Receptury zapraw.
Zestaw materiałów do wykonywania tynków: spoiwa, kruszywa
i wypełniacze, dodatki barwiące, dodatki dekoracyjne, suche mieszanki
do tynków szlachetnych, zaprawy plastyczne i szpachlówki, nośniki
tynku, materiały do szlifowania i polerowania.
Waga, pojemniki cechowane.
Narzędzia do ręcznego nanoszenia zapraw, do wyrównywania,
wygładzania i fakturowania tynków,
Narzędzia pomocnicze.
Sprzęt: skrzynie, grace, sita, sprzęt do transportu.
Mieszarka do zapraw.
Filmy dydaktyczne - wykonanie tynków.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany przy pomocy

aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego, projektów,
ćwiczeń praktycznych. Przed rozpoczęciem realizacji zadań
praktycznych należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo pracy

przy posługiwaniu się narzędziami oraz w pracy na rusztowaniach.
Wskazane jest zapoznanie uczniów z różnymi rodzajami podłoży,
zwłaszcza w budowlach zabytkowych.

Przy wykonywaniu powłok tynkarskich wewnętrznych należy zwrócić

uwagę na sposób wykończenia powierzchni. Każdy uczeń powinien

133

wykonać zestaw ćwiczeń dotyczących robót tynkarskich, wykonywanych
na ścianach i sufitach.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni lub na budowie,

na wydzielonych stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować
w zespołach 2-3 osobowych. Praca w grupie pozwala na zdobywanie
przez uczniów umiejętności współpracy i komunikowania się.
Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w sprzęt,
narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne, przykłady kształtowania
podłoży, które zapewnią wykonanie ćwiczeń z zakresu prac tynkarskich.
Wysokość pomieszczenia do ćwiczeń powinna wynosić minimum

2,20 m. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji (normy,
instrukcje, poradniki, atesty). W trakcie realizacji programu należy
zwracać uwagę na kształtowanie właściwych postaw zawodowych, jak:
nawyki dobrej pracy, staranność wykonania, racjonalne gospodarowanie
materiałami, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do realizacji zadań praktycznych należy określić

zakres i poziom wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów i testów
osiągnięć. W trakcie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić
systematyczną obserwację wykonywanych czynności, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową. Ocena
wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana na
podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi
wykonania i odbioru robót. Ocena ogólna realizacji jednostki modułowej
powinna być dokonana w kategoriach: uczeń umie, nie umie. W ocenie
szczegółowej należy uwzględnić obowiązującą skalę ocen.

134

Jednostka modułowa 712[07].Z4.07
Wykonywanie i naprawa stiuków

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowiska prac , zgodnie

z zasadami organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi,
przepisami bhp, ochrony środowiska i ergonomii,

− przygotować miejsca dla składowania materiałów,

− dobrać i przygotować narzędzia, urządzenia i sprzęt do realizacji

zadań,

− obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu

oraz narzędzi,

− przygotować materiały w potrzebnych ilościach do prowadzonych

prac,

− przygotować zaprawę stiukową, z zastosowaniem odpowiednich

pigmentów,

− przygotować podłoże,

− nanosić stiuk na podkład,

− wykonać dekoracyjną obróbkę powierzchni stiuku,

− wykonać intarsjowanie stiuku,

− wykonać odlewy stiukowe,

− wykonać elementy prefabrykowane, w szczególności stiukowe płyty

okładzinowe,

− wykonać naprawę i renowację stiuków,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania

zadania,

− dobrać i zastosować narzędzia pomiarowe,

− ocenić jakość wykonanej pracy, usunąć usterki,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.,

− dokonać składowania odpadów na stanowisku pracy i na placu

budowy,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze.

2. Materiał nauczania

Materiały do wykonywania, barwienia i restauracji stiuków.
Narzędzia i sprzęt do wykonywania stiuków.
Wykonywanie stiuków wapiennych lustrzanych.
Wykonywanie stiuków gipsowych.
Obróbka powierzchni stiuku świeżego.
Obróbka powierzchni stiuku stwardniałego.

135

Stiuk gipsowy intarsjowany.
Odlewy stiuków.
Prefabrykowane elementy stiuków.
Naprawy i renowacje stiuków.
Wymagania techniczne dla odbioru stiuków.

3. Ćwiczenia

• Wykonanie renowacji stiuku, z zachowaniem kompozycji, barwy

i struktury.

• Wykonanie białego stiuku gipsowego na suficie.

• Wykonanie obróbki powierzchni stiuku świeżego.

4. Środki dydaktyczne

Rysunki i modele detali architektonicznych.
Filmy dydaktyczne.
Plansze.
Materiały do wykonywania stiuków.
Narzędzia do nanoszenia i obróbki stiuków,
Podstawowy sprzęt mierniczy (taśmy miernicze, piony, poziomnice).
Urządzenia do transportu materiałów i zapraw.
Podstawowe narzędzia ślusarskie.
Podstawowe narzędzia ciesielskie.
Podstawowe narzędzia murarskie i tynkarskie.
Rusztowania i pomosty robocze.
Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej.

5.Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Wykonywanie stiuków wymaga opanowania określonych umiejętności

na najwyższym poziomie, zdolności rzeźbiarskich, wyobraźni
przestrzennej oraz znajomości stylów i form architektonicznych. Program
jednostki powinien być realizowany w

pracowniach, warsztatach

oraz na budowach. Pracownia powinna być wyposażona w niezbędne
materiały, narzędzia i sprzęt. Zajęcia w pracowni należy prowadzić
w grupach do 12 osób, aby umożliwić każdemu uczniowi indywidualną
pracę.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia uczniów powinny być oceniane przede wszystkim

na podstawie prac praktycznych. W ocenie końcowej należy uwzględnić
poziom wiedzy uczniów. Każdy element pracy powinien być wykonany
samodzielnie w pracowni lub bezpośrednio na budowie.

137

Moduł 712[07].Z5
Technologia robót malarskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− organizować, użytkować i likwidować stanowiska prac malarskich,

zgodnie z wymaganiami technologicznymi, bhp, ochrony ppoż.,
ochrony środowiska, zasadami ergonomii,

wytycznymi ustawy

o ochronie dóbr kultury i zabytków,

− dobierać i przygotowywać materiały do wykonania zadań,

− dobierać narzędzia i sprzęt do robót malarskich,

− transportować i składować materiały ,

− posługiwać się narzędziami i sprzętem,

− montować, eksploatować i rozbierać proste rusztowania,

− sporządzać zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,

− czytać dokumentację budowlaną,

− sporządzać szkice i proste rysunki, w tym rysunki z natury,

− rozpoznawać podstawowe techniki malarstwa ściennego,

− przygotowywać podłoża pod malowidła ścienne,

− wykonywać powłoki malarskie w technice wapiennej,

− wykonywać powłoki malarskie w technice kazeinowej,

− wykonywać freski,

− wykonywać polichromie ścienne,

− oddzielać warstwę malarską od podłoża malowidła ściennego,

− wykonywać renowacje i naprawy powłok malarskich,

− korzystać z norm, instrukcji, poradników,

− oceniać jakość wykonanej pracy , usuwać usterki,

− stosować zasady pracy i współpracy w zespole,

− stosować przepisy bhp, ppoż. oraz ochrony środowiska.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

712[07].Z5.01

Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu
robót malarskich

712[07].Z5.02 Organizowanie

stanowiska prac malarskich

712[07].Z5.03

Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót malarskich

712[07].Z5.04

Wykonywanie zapraw, klejów i farb

138

712[07].Z5.05

Wykonywanie powłok malarskich
w technice wapiennej

712[07].Z5.06

Wykonywanie powłok malarskich
w technice kazeinowej

Razem

106

3. Schemat układu jednostek modułowych

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 01–

„Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót malarskich”
stanowiącej podstawę do realizacji pozostałych jednostek modułowych.
Jednostki modułowe 02, 03 i 04 – „Organizowanie stanowiska prac
malarskich”, „Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót
malarskich”, „Wykonywanie zapraw, klejów i farb” powinny być
realizowane kolejno, gdyż stanowią przygotowanie do realizacji
właściwych zadań zawodowych. Jednostki modułowe 05 i 06 mogą być
realizowane równolegle (w dowolnej kolejności).

712[07].Z5

Technologia robót malarskich

712[07].Z5.01

Stosowanie przepisów bhp przy

wykonywaniu robót malarskich

712[07].Z5.02

Organizowanie stanowiska prac

malarskich

712[07].Z5.03

Dobieranie materiałów, narzędzi

i sprzętu do robót malarskich

712[07].Z5.04

Wykonywanie zapraw, klejów i farb

712[07].Z5.05

Wykonywanie powłok malarskich

w technice wapiennej

712[07].Z5.06

Wykonywanie powłok malarskich

w technice kazeinowej

139

4. Literatura

Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN,
Warszawa 1980
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Mirski J.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999,
Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZiTB. Arkady, Warszawa
1989
Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa
1997
Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999
Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa
1997
Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym.
Arkady, Warszawa 1998
Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie
materiałów budowlanych. Zeszyt 3. Podręcznik dla ucznia. REA,
Warszawa 1999
Wolski Z.: Roboty malarskie. Podręcznik dla szkoły zasadniczej. WSiP,
Warszawa 2000
MGPiP – ITB: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-
montażowych. T. 1-4, Arkady, Warszawa 1999
Czasopisma specjalistyczne, np. MURATOR, ATLAS

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych

pozycji wydawniczych.

140

Jednostka modułowa 712[07].Z5.01
Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót
malarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

stosownie do potrzeb,

− odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki i instrukcje bhp,

− rozpoznać zagrożenia na stanowisku pracy i przeciwdziałać im,

− wykonać zabezpieczenia zgodnie z przepisami bhp,

− utrzymać porządek na stanowisku pracy,

− przygotować podręczne składowisko materiałów na stanowisku pracy,

− zmontować i sprawdzić rusztowanie, zgodnie z warunkami bhp,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− sprawdzić stan techniczny narzędzi, posłużyć się narzędziami

zgodnie
z przeznaczeniem,

− wykonać pracę, nie stwarzając zagrożenia dla innych,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− zastosować przepisy ochrony środowiska na stanowisku pracy

i na placu budowy,

− udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

2. Materiał nauczania

Bhp w robotach malarskich.
Odzież robocza i środki ochrony osobistej podczas prac malarskich.
Praca na drabinach i rusztowaniach.
Obsługa urządzeń z napędem elektrycznym.
Transport materiałów.
Ochrona przeciwpożarowa.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sprzętu ochrony osobistej do robót malarskich.

• Określanie zasad bezpiecznej pracy w malarskiej technice wapiennej.

• Określanie procedury udzielania pierwszej pomocy w przypadku

porażenia energią elektryczną.

141

4. Środki dydaktyczne

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki powinien być realizowany z zastosowaniem
aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego, projektów,
ćwiczeń praktycznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na praktyczne
zastosowanie informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie

na budowy, celem zapoznania uczniów z pracą w warunkach
naturalnych. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych,
dotyczących bezpiecznej pracy oraz zagrożeń.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

z zastosowaniem różnorodnych metod, jak: sprawdziany (teoretyczne
i praktyczne), testy osiągnięć, samodzielne prace (projekty).
Wskazane jest prowadzenie pomiaru osiągnięć uczniów w trakcie
realizacji programu jednostki modułowej z zastosowaniem badań
diagnostycznych i kształtujących oraz badań sumatywnych

na zakończenie realizacji programu. Uzyskane wyniki pozwolą
na określenie zakresu i stopnia opanowania wiedzy i umiejętności.

142

Jednostka modułowa 712[07].Z5.02
Organizowanie stanowiska prac malarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− przygotować pomieszczenia do malowania,

− zaplanować kolejność prac, zgodnie z procesem technologicznym,

− zabezpieczyć miejsce pracy pod względem bhp,

− wyznaczyć miejsce na składowanie materiałów,

− wyznaczyć pas roboczy i transportowy,

− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania zadania,

− oczyścić i dokonać konserwacji narzędzi,

− dobrać przyrządy pomiarowe do realizacji zadania,

− dobrać odzież roboczą i sprzęt ochrony osobistej do rodzaju

wykonywanej pracy,

− dobrać i przygotować materiały do robót ,dokonać ich oceny

pod względem jakościowym i ilościowym,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze,

− zastosować materiał zgodnie z normami zużycia,

− zlikwidować stanowisko pracy, zagospodarować odpady,

− porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,

− wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony ppoż.

i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Wpływ parametrów fizykochemicznych na wykonanie robót malarskich
(warunki atmosferyczne, mikroklimat wnętrza),
Technologiczna kolejność robót malarskich.
Drabiny, rusztowania i pomosty robocze.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.
Normy, instrukcje, aprobaty techniczne.
Zasady organizacji stanowiska pracy.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Narzędzia i sprzęt do robót malarskich.
Materiały malarskie.
Składowanie i przechowywanie materiałów malarskich.
Przepisy bhp ochrony ppoż.,

143

3. Ćwiczenia

• Przygotowanie stanowiska pracy do malowania ścian farbą wapienną

w pomieszczeniu .

• Charakterystyka warunków atmosferycznych i mikroklimatu wnętrza

wymaganych przed przystąpieniem do robót malarskich.

• Określanie sposobu przygotowania pomieszczenia do malowania.

4. Środki dydaktyczne

Foliogramy, fazogramy.
Plansze poglądowe.
Filmy dydaktyczne.
Dokumentacja budowlana.
Materiały malarskie.
Narzędzia i sprzęt do robót malarskich.
Przyrządy pomiarowe.
Zestawy drabin, rusztowań i pomostów roboczych.
Zestaw Polskich Norm.
Instrukcje bhp.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

W realizacji programu jednostki należy wykorzystać ogólne zasady

organizacji pracy oraz zasady transportowania, składowania
i magazynowania materiałów.

Należy podkreślać zasady bezpieczeństwa i ochrony środowiska

oraz aspekty ekonomiczne, wynikające z prawidłowej organizacji
stanowiska składowania materiałów budowlanych na placu budowy.
Treści jednostki należy traktować jako podstawowe i niezbędne
w przygotowaniu ucznia do wykonywania prac malarskich.
Treści programowe powinny być realizowane metodami
aktywizującymi: tekstu przewodniego, projektów, ćwiczeń praktycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na praktyczne zastosowanie
informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy. Ćwiczenia należy
wykonać dla typowych sytuacji występujących na budowie, związanych
z organizacją stanowiska pracy na poziomie podłoża i ponad podłożem,
na rusztowaniu.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych
stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować indywidualnie,

i w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie umożliwia opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.

144

Stanowiska ćwiczeniowe należy wyposażyć w sprzęt, narzędzia,
materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych
źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki, atesty). Wskazane jest
organizowanie wycieczek tematycznych na budowy, celem zapoznania
uczniów z organizacją stanowiska pracy w warunkach naturalnych.
Wskazane jest również wykorzystywanie filmów dydaktycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane

za pomocą testów i zadań praktycznych. Powinno być prowadzone
w

trakcie realizacji programu jednostki modułowej (badania

diagnostyczne i kształtujące) oraz na zakończenie realizacji programu
(badania sumatywne).

Uczeń powinien opanować ogólne zasady organizowania

przygotowania stanowiska pracy, przechowywania materiałów,

ze szczególnym uwzględnieniem materiałów niebezpiecznych. Duże
znaczenie ma prowadzenie systematycznej obserwacji wykonywania
czynności w

trakcie realizacji zadań praktycznych. Pozwoli to

na określenie zakresu i poziomu opanowania umiejętności
oraz na ocenę postawy zawodowej.

145

Jednostka modułowa 712[07].Z5.03
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do robót malarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć:
− rozpoznać materiały stosowane w robotach malarskich,

− dobrać materiały pod względem ilościowym i jakościowym

do realizacji określonego zadania,

− przetransportować materiały na stanowisko pracy,

− dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

− dokonać rozliczenia materiałowego po zakończeniu pracy,

− usunąć i dokonać składowania odpadów po wykonaniu zadania,

− dobrać narzędzia i sprzęt do rodzaju robót,

− posłużyć się narzędziami i sprzętem,

− zmontować, eksploatować i rozebrać proste rusztowania i pomosty

robocze,

− zastosować przepisy bhp przy stosowaniu materiałów, narzędzi,

sprzętu oraz rusztowań.

2. Materiał nauczania

Materiały malarskie: farby wapienne i kazeinowe.
Dodatki barwiące (pigmenty).
Spoiwa malarskie.
Gotowe wyroby malarskie.
Materiały do przygotowywania podłoża.
Narzędzia ręczne i sprzęt.
Rusztowania i pomosty robocze.
Aparatura i mechaniczne narzędzia malarskie.
Zasady bhp podczas użytkowania narzędzi, sprzętu i rusztowań.

3. Ćwiczenia

• Obliczanie potrzebnej ilości składników farby kazeinowo-wapiennej

do pomalowania elewacji frontu budynku o założonej powierzchni,

• Obliczanie ilości składników farby wapiennej do tynków wewnętrznych

w określonym kolorze, do pomalowania ścian o określonej
powierzchni.

• Określanie kolejnych czynności przy wykonywaniu farby wapiennej

do tynków wewnętrznych w danym kolorze..

• Dobieranie narzędzi ręcznych i pomocniczych do

pomalowania

określonego pomieszczenia wewnątrz budynku.

146

4. Środki dydaktyczne

Materiały malarskie, ciasto wapienne, pigmenty, dodatki poprawiające
właściwości farby takie jak: szare mydło, metyloceluloza, ałun glinowo-
potasowy, pokost, dyspersja polioctanu winylu, olej lniany, cement biały,
szkło wodne potasowe, kazeina, klej kazeinowy, kreda, szpachlówka
kazeinowa.
Narzędzia do malowania (pędzle, szczotki, wałki malarskie).
Narzędzia do przygotowania podłoża (szpachle, packi, szczotki druciane,
szczotki do odkurzania powierzchni podłoża).
Sprzęt pomocniczy (drabiny malarskie, rusztowania, pomosty robocze).
Przyrządy pomiarowe (drewniane przymiary składane, taśmy stalowe,
pion malarski, liniał malarski, sznur, malarski, sita malarskie, naczynia
do farb).
Aparaty do malowania natryskowego.
Sprzęt do transportu materiałów (taczki, japonki).
Pojemnik metalowy na odpady.
Projekty budowlane.
Projekty kolorystyki.
Zestawy foliogramów.
Plansze modele.
Poradniki, normy, instrukcje.
Receptury farb.
Filmy dydaktyczne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki stanowi uzupełnienie i

rozszerzenie treści

zawartych w jednostkach 712[07].B1.03 i 05 o materiały, narzędzia
i sprzęt, wykorzystywane w robotach malarskich. Należy zwrócić uwagę
na tematykę dotyczącą zasad sporządzania farb kazeinowych

i wapiennych.

W procesie realizacji programu należy stosować aktywizujące metody

nauczania, jak: dyskusja, metoda sytuacyjna, tekstu przewodniego.
Należy stosować jak najwięcej ćwiczeń i pokazów, umożliwiających
poznanie przez uczniów materiałów i narzędzi malarskich. Wskazane
jest organizowanie wycieczek tematycznych do składów materiałów
budowlanych, do producentów oraz na budowy. Pracownia powinna być
wyposażona w materiały, narzędzia i sprzęt, stosowane w robotach
malarskich.

148

Jednostka modułowa 712[07].Z5.04
Wykonywanie zapraw, klejów i farb

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− dobrać, według receptury, w określonych ilościach składniki farby

wapiennej do gruntowania w różnych kolorach,

− dobrać, według receptury, w odpowiednich ilościach składniki farby

kazeinowo-wapiennej, kazeinowej na kleju i kazeinowo-pokostowej,

− przygotować i ocenić przydatność składników farb,

− przygotować farbę stosując odpowiednią kolejność postępowania,

− sprawdzić jakość wykonanej farby: konsystencję, zawartość spoiwa,

zgodność barwy z ustalonym wzorem, zgodność właściwości
roboczych z metodą malowania,

− wykonać zaprawę na podstawie receptury,

− wykonać z gotowych składników lub na podstawie receptury różne

rodzaje kleju,

− rozliczyć materiały po zakończeniu pracy,

− usunąć ze stanowiska i dokonać składowania odpadów po wykonaniu

zadania,

− dobrać narzędzia i sprzęt do realizacji zadań,

− posłużyć się narzędziami i sprzętem do określonych prac,

− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska przy

sporządzaniu farb, zapraw i klejów oraz stosowaniu narzędzi, sprzętu
i rusztowań.

2. Materiał nauczania

Składniki farb wapiennych i kazeinowych.
Sporządzanie i przygotowywanie farb, mieszanie, rozrabianie.
Ocena jakości farb.
Sporządzanie zapraw.
Sporządzanie klejów.
Narzędzia i sprzęt do przygotowania farb.
Zasady bhp podczas przygotowywania farb, zapraw i klejów.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie składników i przygotowanie określonej ilości farby

kazeinowo-pokostowej do malowania pędzlem.

• Badanie jakości przygotowanej farby kazeinowo-pokostowej.

• Dobieranie składników i przygotowanie określonej ilości farby

wapiennej do tynków wewnętrznych w zadanym kolorze.

149

4. Środki dydaktyczne

Materiały malarskie, ciasto wapienne, pigmenty, dodatki poprawiające
właściwości farby takie jak: szare mydło, metyloceluloza, ałun glinowo-
potasowy, pokost, dyspersja polioctanu winylu, olej lniany, cement biały,
szkło wodne potasowe.
Materiały budowlane: cement, wapno, gips, piasek.
Kleje w stanie suchym lub ich składniki.
Narzędzia do malowania (pędzle, szczotki, wałki malarskie).
Narzędzia do przygotowania podłoża (szpachle, packi, szczotki druciane,
szczotki do odkurzania powierzchni podłoża).
Sprzęt pomocniczy (drabiny malarskie, rusztowania, pomosty robocze).
Przyrządy pomiarowe (drewniane przymiary składane, taśmy stalowe,
pion malarski, liniał malarski, sznur, malarski, sita malarskie, naczynia
do farb).
Aparaty do malowania natryskowego.
Sprzęt do transportu materiałów (taczki, japonki).
Pojemnik metalowy na odpady.
Projekty budowlane.
Projekty kolorystyki.
Zestawy foliogramów.
Plansze modele.
Poradniki, normy, instrukcje.
Receptury farb.
Filmy dydaktyczne.
Wycieczki tematyczne.
Apteczka pierwszej pomocy.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Sprzęt przeciwpożarowy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Program jednostki stanowi uzupełnienie i pogłębienie treści zawartych

w jednostkach modułu 712[07].B1 o materiały, narzędzia i sprzęt,
wykorzystywane w robotach malarskich. Należy zwrócić uwagę na treści
dotyczące zasad sporządzania farb kazeinowych i wapiennych.

W procesie nauczania należy stosować pokaz oraz metody
aktywizujące, umożliwiające poznanie przez uczniów materiałów
i narzędzi malarskich. Przydatne są również metody: dyskusji,
sytuacyjna, tekstu przewodniego. Należy stosować jak najwięcej ćwiczeń
praktycznych.

Szczególną uwagę należy zwrócić na precyzyjne dozowanie,

mieszanie składników, racjonalne stosowanie materiału, na transport
i warunki bezpieczeństwa pracy. Wskazane jest organizowanie

150

wycieczek tematycznych do składów materiałów budowlanych,

do producentów oraz na budowy.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni na wydzielonych

stanowiskach pracy. Uczniowie powinni pracować indywidualnie,

lub w zespołach 2-osobowych. Praca w grupie umożliwia opanowanie
przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się,
praca w zespole, prezentowanie wyników.

Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędny

sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji (normy, instrukcje, poradniki,
atesty).

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Proces oceniania obejmuje zakres i poziom realizacji celów

kształcenia, a w szczególności:
− rozpoznawanie materiałów, ich zastosowanie oraz ocena

przydatności,

− przygotowywanie materiałów według gotowych receptur,

− przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się za pomocą

testów osiągnięć oraz zadań praktycznych. Powinno być prowadzone
zarówno na bieżąco, jak i na zakończenie realizacji programu jednostki.
Wykonanie ćwiczeń, zadań praktycznych może być ocenione
pozytywnie, jeżeli zostały zrealizowane zgodnie z dokumentacją,
warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót, normami,
instrukcjami i zostały zachowane w trakcie realizacji warunki bhp,
ochrony ppoż. i ochrony środowiska.

151

Jednostka modułowa 712[07].Z5.05
Wykonywanie powłok malarskich w technice
wapiennej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko prac malarskich,

zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bhp, zasadami ochrony środowiska
i ergonomii,

− przygotować miejsca dla składowania materiałów,

− dobrać i przygotować do prac malarskich: narzędzia, urządzenia

i sprzęt,

− obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu,

narzędzi,

− ocenić stan podłoża , przygotować podłoże pod malowanie,

− dobrać w odpowiedniej ilości składniki farb wapiennych , przygotować

farby do malowania,

− wykonać badanie, ocenić prawidłowość wykonania farby,

− wykonać powłokę wapienną, zgodnie z techniką malowania

i technologiczną kolejnością prac,

− rozpoznać podstawowe wady powłok wapiennych, określić przyczyny

ich powstawania,

− ocenić jakość wykonanej pracy, usunąć usterki,

− dobrać i zastosować narzędzia pomiarowe,

− wykonać naprawę fragmentów powłoki malarskiej,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji prac,

− usunąć odpady na składowisko,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.

2. Materiał nauczania

Charakterystyka i zakres stosowania techniki wapiennej.
Podłoża pod malowanie.
Dobór i przygotowanie materiałów.
Narzędzia i sprzęt.
Wykonywanie robót techniką wapienną.
Wymagania techniczne przy odbiorze.
Obmiar robót.
Odzież ochronna i środki ochrony osobistej.
Przepisy bhp i ochrony ppoż.

152

3. Ćwiczenia

• Określanie, na podstawie dokumentacji budowlanej, zakresu robót

malarskich.

• Przygotowanie zniszczonego podłoża ścian w budynku zabytkowym

pod malowanie techniką wapienną.

• Wykonanie powłoki wapiennej w narożniku ściany na określonej

powierzchni.

4. Środki dydaktyczne

Materiały malarskie do wykonania farb wapiennych: ciasto wapienne,
pigmenty, dodatki poprawiające właściwości farby takie jak: szare mydło,
metyloceluloza, ałun glinowo-potasowy, pokost, dyspersja polioctanu
winylu, olej lniany, cement biały, szkło wodne potasowe.
Materiały budowlane: cement, wapno, gips, piasek.
Keje w stanie suchym lub ich składniki.
Narzędzia do malowania (pędzle, szczotki, wałki malarskie).
Narzędzia do przygotowania podłoża (szpachle, packi, szczotki druciane,
szczotki do odkurzania powierzchni podłoża).
Sprzęt pomocniczy (drabiny malarskie, rusztowania, pomosty robocze).
Przyrządy pomiarowe (drewniane przymiary składane, taśmy stalowe,
pion malarski, liniał malarski, sznur, malarski, sita malarskie, naczynia
do farb). Aparaty do malowania natryskowego.
Sprzęt do transportu materiałów (taczki, japonki).
Pojemnik metalowy na odpady.
Projekty budowlane.
Projekty kolorystyki.
Zestawy foliogramów.
Plansze modele.
Poradniki, normy, instrukcje.
Receptury farb.
Filmy dydaktyczne,
Wycieczki tematyczne.
Instrukcje bhp i ppoż.
Sprzęt przeciwpożarowy.
Apteczka pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja programu powinna być prowadzona przy pomocy

aktywizujących metod nauczania.

W trakcie zajęć należy prowadzić jak najwięcej ćwiczeń praktycznych.

Ćwiczenia mogą być wykonywane na stanowiskach symulacyjnych
albo w warunkach budowy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być

153

wyposażone w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce
dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji
(normy, instrukcje, poradniki, atesty). Uczniowie powinni pracować
w zespołach 2-osobowych. Umożliwi to opanowanie umiejętności
współpracy oraz komunikowania się. Wskazane jest, żeby w trakcie
realizacji programu jednostki zwracać uwagę na kształtowanie postaw
zawodowych, jak: nawyki dobrej pracy, staranność wykonania,
racjonalne gospodarowanie materiałami, utrzymywanie porządku
na stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

określić zakres i poziom opanowania wiedzy uczniów za pomocą
sprawdzianów i testów osiągnięć.

W trakcie realizacji zadań praktycznych należy prowadzić

systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać zarówno
poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową. Ocena
wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana

na podstawie określonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi
wykonania i odbioru robót. Ocena ogólna realizacji programu jednostki
powinna być dokonana w kategoriach: uczeń umie, nie umie. W ocenie
szczegółowej należy uwzględnić obowiązującą skalę ocen.

154

Jednostka modułowa 712[07].Z5.06
Wykonywanie powłok malarskich w technice
kazeinowej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
− zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko prac malarskich,

zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami
technologicznymi, przepisami bhp, ochrony środowiska i ergonomii,

− przygotować miejsca dla składowania materiałów,

− dobrać i przygotować do prac malarskich odpowiednie narzędzia,

urządzenia i sprzęt,

− obsłużyć i przeprowadzić bieżącą konserwację urządzeń, sprzętu,

narzędzi,

− zaprojektować kolorystykę wnętrz i dekoracji,

− odczytać dokumentację budowlaną dotyczącą wykończenia wnętrz,

− ocenić stan podłoża i przygotować je pod malowanie,

− dobrać w odpowiedniej ilości składniki farb kazeinowych, przygotować

farby do malowania,

− wykonać badanie, ocenić prawidłowość przygotowania farby,

− wykonać powłokę kazeinową zgodnie z techniką malowania

i technologiczną kolejnością robót,

− rozpoznać najczęstsze wady powłok kazeinowych i określić przyczyny

ich powstania,

− ocenić jakość wykonanej pracy , usunąć usterki,

− dobrać i zastosować narzędzia pomiarowe do realizacji zadań,

− wykonać naprawę fragmentów powłoki malarskiej,

− dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonywanych

prac,

− dokonać składowania odpadów,

− zmontować, użytkować i rozebrać pomosty robocze,

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż.

2. Materiał nauczania

Charakterystyka i zakres stosowania technik kazeinowych.
Podłoża pod malowanie.
Dobór i przygotowanie materiałów.
Narzędzia i sprzęt.
Wykonywanie prac malarskich technikami kazeinowymi.
Wymagania techniczne przy odbiorze.
Obmiar robót.

155

Odzież ochronna i środki ochrony osobistej.
Przepisy bhp i ochrony ppoż.

Ćwiczenia

• Określanie, na podstawie dokumentacji budowlanej, zakresu robót

malarskich.

• Przygotowanie zniszczonego podłoża w budynku zabytkowym

pod malowanie techniką kazeinowo-wapienną.

• Wykonanie powłoki kazeinowo-klejowej na zadanej powierzchni

w narożniku ściany.

4. Środki dydaktyczne

Materiały malarskie do wykonania farb kazeinowych: ciasto wapienne,
pigmenty, kazeina, klej kazeinowy, kreda, ałun glinowo-potasowy, pokost
lniany, szpachlówka kazeinowa,
Materiały budowlane: cement, wapno, gips, piasek.
Kleje w stanie suchym lub ich składniki.
Narzędzia do malowania (pędzle, szczotki, wałki malarskie).
Narzędzia do przygotowania podłoża (szpachle, packi, szczotki druciane,
szczotki do odkurzania powierzchni podłoża).
Sprzęt pomocniczy (drabiny malarskie, rusztowania, pomosty robocze).
Przyrządy pomiarowe (drewniane przymiary składane, taśmy stalowe,
pion malarski, liniał malarski, sznur, malarski, sita malarskie, naczynia
do farb).
Preparaty do malowania natryskowego.
Sprzęt do transportu materiałów (taczki, japonki).
Pojemnik metalowy na odpady.
Projekty budowlane.
Projekty kolorystyki.
Zestawy foliogramów.
Plansze modele.
Poradniki, normy, instrukcje.
Receptury farb.
Filmy dydaktyczne.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Sprzęt przeciwpożarowy.
Apteczka pierwszej pomocy

5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania

Realizacja programu powinna być prowadzona przy pomocy

aktywizujących metod nauczania. W czasie zajęć należy prowadzić jak
najwięcej ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia, zadania praktyczne mogą

156

być realizowane na symulacyjnych stanowiskach pracy

albo w warunkach budowy.

Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w sprzęt,

narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni
korzystać z różnych źródeł informacji, jak: normy, instrukcje, poradniki,
atesty. Uczniowie powinni pracować w zespołach 2-osobowych.
Umożliwi to nabywanie umiejętności współpracy oraz komunikowania
się. W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę
na kształtowanie postaw zawodowych jak: nawyki dobrej pracy, staranne
wykonanie zadania, racjonalne gospodarowanie materiałami,
utrzymywanie porządku na stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Przed przystąpieniem do realizacji zadań praktycznych należy określić

zakres i poziom opanowania wiedzy uczniów za pomocą sprawdzianów
oraz testów osiągnięć szkolnych. W trakcie realizacji zadań praktycznych
należy prowadzić systematyczną obserwację czynności ucznia, oceniać
zarówno poprawność wykonania zadania, jak i postawę zawodową.
Ocena realizacji zadania praktycznego powinna być dokonywana

na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z warunkami technicznymi
wykonania i odbioru robót. Ocena ogólna na zakończenie realizacji
jednostki modułowej powinna być dokonana w kategoriach: uczeń umie,
nie umie. Oceny szczegółowej, z uwzględnieniem kryteriów oceniania
i obowiązującej skali ocen, dokonuje się na podstawie analizy wykonania
zadań.