Opracowali: dr inż. Jerzy Chmiel, dr inż. Adam Rosiński, inż. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW. WARSZAWA 2008.
2
A. Cel ćwiczenia
- Zapoznanie
się z właściwościami tyrystora, jego charakterystykami i
parametrami
- Zapoznanie
się z właściwościami triaka, jego charakterystykami i parametrami
- Praktyczne zastosowanie tyrystora i triaka
B. Część pomiarowa
1) Zdejmowanie charakterystyki tyrystora.
W celu zdjęcia charakterystyki tyrystora należy skorzystać z układu jak na rys. 1.
Rys. 1. Układ do zdejmowania charakterystyki tyrystora.
Oscyloskop należy ustawić według zalecenia prowadzącego.
Zdejmij i wykreśl charakterystyki:
- Napięcia na tyrystorze : U
D
= f(
θ),
- Mocy wydzielaneuj na tyrystorze : P
D
= f(
θ),
- Mocy wydzielanej na rezystancji R
M
: P
RM
= f(
θ),
przeprowadzając pomiary dla wartości kąta co 12
° wg tabeli 1.
Regulację kąta dokonujemy potencjometrem R
2
.
Ż
1
U
24 V~
D
1
R
1
R
2
S
1
V
U
GT
Y1
Y2
TYN 1012
R
M
U
D
U
RM
Opracowali: dr inż. Jerzy Chmiel, dr inż. Adam Rosiński, inż. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW. WARSZAWA 2008.
3
Tabela
1
θ
96
° 84° 72° 60° 48° 36° 24° 12°
0
°
U
D
[V]
skut.
U
RM
[V]
I
RM
[A]
P
D
[W]
P
RM
[W]
Narysuj oscylogram przełączania tyrystora dla:
a) kąta
θ = 24°
b) kąta
θ = 48°
c) kąta
θ = 84°
2) Zdejmowanie charakterystyki triaka.
W celu zdjęcia charakterystyki tyrystora należy skorzystać z układu jak na rys. 2.
Rys. 2. Układ do zdejmowania charakterystyki triaka.
Oscyloskop należy ustawić według zaleceń prowadzącego.
Przełącz triaka regulując potencjometrem R2.
Narysuj oscylogram przełączania triaka dla:
a) kąta
Θ= 72
0
,
b) kąta
Θ= 36
0
,
c) kąta
Θ= 12
0
.
24 V~
Ż
1
Y1
Y2
R
M
U
R
1
R
2
S
1
V
U
GT
BT 137/800
U
D
U
RM
Opracowali: dr inż. Jerzy Chmiel, dr inż. Adam Rosiński, inż. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW. WARSZAWA 2008.
4
Wykreśl charakterystyki:
- napięcia na triaku w funkcji kąta
Θ
1 :
U
D
= U
D1
+ U
D2
= f(
Θ
1
),
- napięcia na triaku w funkcji kąta
Θ
2
: U
D
= U
D1
+ U
D2
= f(
Θ
2
),
- mocy wydzielanej na triaku :P
D
= P
D1
+ P
D2
= f(
Θ
1
),
- mocy wydzialanej na rezystancji R
M
: P
RM
= P
RM1
+ P
RM2
= f(
Θ
1
).
Tabela 2
Θ
1
72°
60°
48° 36° 24° 12° 0°
U
D1
U
RM1
Θ
2
U
D2
U
RM2
Przy załączonym triaku wciśnij przycisk S
1
. Opisz co zaobserwowałeś.
C. Wyposażenie.
Elementy układu:
Rezystor R
M
= 10
Ω.............................................................................................. szt. 1
Rezystor R
1
= 100
Ω ............................................................................................ szt. 1
Potencjometr R
2
= 10 k
Ω ..................................................................................... szt. 1
Dioda D
1
1N4007 ................................................................................................. szt. 1
Tyrystor TYN1012 ................................................................................................ szt. 1
Triak BT 137/800.................................................................................................. szt. 1
Żarówka Ż
1
24V/3W ............................................................................................. szt. 1
Żarówka Ż
2
12V/2W ............................................................................................. szt. 1
Wyłącznik S
1
........................................................................................................ szt. 1
Generator przebiegów prostokątnych z czujnikiem dotykowym ........................... szt. 1
Sprzęt pomiarowy:
Cyfrowy miernik uniwersalny................................................................................ szt. 2
Oscyloskop dwukanałowy .................................................................................... szt. 1
Źródło zasilania:
Zasilacz prądu przemiennego 24V~..................................................................... szt. 1
Zasilacz 12 V~ .................................................................................................... szt. 1
Akcesoria:
Płyta montażowa.................................................................................................. szt. 1
Komplet przewodów............................................................................................. szt. 1
Opracowali: dr inż. Jerzy Chmiel, dr inż. Adam Rosiński, inż. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW. WARSZAWA 2008.
5
D. Literatura.
1. Basztura
Czesław: ,,Elementy elektroniczne”. Stow. Inż. i Techn. Mechaników,
1985
2. Januszewski Stefan: ,, Miernictwo tyrystorowe”. Wydaw. Nauk. -Techn., 1984
3. Kończak Sławomir: ,,Fizyczne podstawy elektroniki”. Wydaw. Politechn.
Śląskiej, 1994
4. Kusy Andrzej: ,,Podstawy elektroniki”. Oficyna Wydaw. Politechn.
Rzeszowskiej, 1996
5. Marcyniuk Andrzej: ,,Podstawy miernictwa”. Wydaw. Politechn. Śląskiej, 2002
6. Nowaczyk Emilia: ,,Podstawy elektroniki”. Oficyna Wydaw. Politechn.
Wrocławskiej, 1995
7. Tietze, Schenk: ,,Układy półprzewodnikowe”. Wydaw. Nauk. –Techn., 1996
8. Wawrzyński Wojciech: ,,Podstawy współczesnej elektroniki”. Oficyna Wydaw.
Politechn. Warszawskiej, 2003
9. Wieland Jerzy: ,,Tyrystory i półprzewodniki specjalne”. Wyższa Szkoła
Morska, 1983
E. Zagadnienia do opracowania.
1. Zasada
działania tyrystora.
2. Zasada
działania triaka.
3. Charakterystyka
prądowo-napięciowa tyrystora i stany pracy.
4. Charakterystyka
prądowo-napięciowa triaka i obszary pracy.
5. Podstawowe
własności tyrystorów (stan blokowania, stan przewodzenia).
Przedstawienie tych stanów na charakterystyce prądowo-napięciowej.
6. Sposoby sterowania tyrystorów, włączanie i wyłączanie tyrystora.
7. Straty mocy w tyrystorze.