background image

SÓL ZIEMI WITTLINA JAKO POWIEŚĆ EKSPRESJONISTYCZNA

Powieść ekspresjonistyczna – rozwijała się na kilku nurtach: 
*prymitywistycznym – odwoływała się do zasad ewangelicznej prostoty i dobroci, rozpoznając je 
w świecie szarych, biednych ludzi, często skrzywdzonych przez los;
*onirycznym   –   hiperbolizacja,   utrzymanie   akcji   w   tonacji   snu,   koszmaru   czy   halucynacji. 
Erotyce towarzyszą zwykle wizje kosmiczne;
*metaforycznym.

Sól ziemi – w centrum zainteresowań znalazła się ideologia pacyfistyczna; bohater to niewinny 
prostaczek,   analfabeta,   dróżnika   z   huculskiej   stacji   kolejowej,   Piotr   Niewiadomski.   Wielka 
kreacja   przyszłej   ofiary   Wielkiej   Wojny   uosabia   jej   przyszłych   żołnierzy   traktowanych   jak 
anonimowe mięso armatnie. 
Stereotyp świadomej i dobrowolnej ofiary ewangeliczne dobrego, prostego człowieka, ulega tu 
ewolucji. Ofiara będzie wymuszona przez demoniczne Państwo i złożona demonicznej Wojnie. 
Ofiara będzie daremna i absurdalna, nie spowoduje niczyjego zbawienia.
Stylizacja   ludowa,   baśniowa   sprawia,   ze   postać   Piotra   opromieniona   jest   aurą   sympatii   i 
współczucia.
Humanitarną   wymowę   utworu   wzmacniają   zarówno   opisy   transportu   świeżo   powołanych 
rekrutów przez ogarnięte wojenną gorączką kraje monarchii austro – węgierskiej, jak i przykłady 
bezmyślnego wojskowego drylu, celebrowane przez człowieka – automat: Bachmatiunka.
Przenikanie się w powieści realizmu i mitologizacji, epickiego patosu i ironii.