1

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

рєчє

reč-e

*reke

palatalizacja I

rešti (rekti)

, rekǫ,

rečeši

3. sg. aor. I ind. act.
perf. (I -e-)

жє

že

*g

h

e-

palatalizacja ie.

že

Con./Partic.

притъч2

pritъč-ǫ

*prit

ъki̭ǫ ←

*pri-t

ъk-i̭a-m ←

*pri-

tŭk-i̭a-m ←

*pri-

teṷk-i̭a-m

palatalizacja przez j,
monoftongizacja
dyftongu (nosówka),

związanie iloczasu z

barwą samogłoski

pritъča, pritъčę

f. acc. sg. (III -

i̭a-)

к

kъ

*kŭ ← *kam

związanie iloczasu z

barwą samogłoski

kъ

prepos.

н"имъ

nj-

imъ

*n- + ji-

mъ

palatalizacja n- przez
j

, postać analogiczna

do

sъn/vъn/kъn +

zaimek

*ji (

*jь), *je, ja

pron. dat. pl. m. (odm.

miękkotematowa -i

̭ o-)

глагол"1

glagoli̭-ę

*golgol-

i̭e-m

metateza

śródgłosowa,
monoftongizacja
dyftongu

glagolati, glagol’ǫ,
glagol’eši

part. præs. act. nom.
sg. m. (III -

i̭e-;

odmiana rz. -

i̭o-)

члов7кu

člověk-u

*čьl-o-věk-u

←*čel-o-věk-u ←
*kel-o-

ṷai̭k-o-

wtórne

ь, metateza,

monoftongizacja
dyftongu

člověkъ, člověka

m. dat. sg. (I -o-)

єтєрu

i̭eter-u

*eter-o-

ṷ

j protetyczne,
monoftongizacja
dyftongu

jeterъ

pron. dat. sg. m.
(odm. rz. -o-)

богатu

bogat-u

*bog-at-o-

ṷ

bogatъ

dat. sg. m. (odm.
rz. -o-)

2

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

uгобьѕи с1

ugobь

ʒ-i sę

*u-gobiz-

i sę ← por.

goc. gabigjan

‘ubogacać’?

palatalizacja III

ugobьziti sę, ugobьžǫ

(← *ugobьzi

̭ ǫ) sę,

ugobьziši sę

3. sg. aor. I ind.
reflex. perf. (IV -i-)

н"ива

niv-a

*nēi̭ṷ-a

niva, nivy

f. nom. sg. (III -a-)

Powiedział więc przypowieścią do nich, mówiąc: człowiekowi jednemu, bogatemu obrodziło się pole.

и

i

*e-

i̭

monoftongizacja

i

con.

мъішл"јаашє

myšli̭a-aš-e/
myšl’a-aš-e

*mūsli̭a-aχ-e ←

*mūt

h

li̭a-aχ-e

związanie iloczasu z

barwą, palatalizacja w
grupie slj,
palatalizacja I

χ > š

mysliti, myšljǫ,
mysliši

3. sg. imperfect. ind.
act./pass. imperf.
(IV -i-)

в

vъ

*vъn ← *on/en/eni

vъ

prepos.

сєб7

seb-

ě

*seb-o-

i̭

monoftongizacja

sę, sebe

pron. loc. sg. (z.
nierodzajowy)

глагол"1

glagoli̭-ę

*golgol-

i̭e-m

metateza

śródgłosowa,
monoftongizacja
dyftongu

glagolati, glagol’ǫ,
glagol’eši

part. præs. act. nom.
sg. m. (III -

i̭e-;

odmiana rz. -

i̭o-)

чьто

čьt-o

*kьt-o ← *k

ṷ

id

palatalizacja I

čьto

pron. acc. sg. n.

сътвор"4

sъtvor-i̭-ǫ

*sъ + *tṷeri̭-ami

monoftongizacja

s

ъtvoriti, sъtvori̭ǫ,

sъtvoriši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (IV -i-)

јако

i̭ako

*jь + *-ak-o

i̭ako

con.

нє

ne

*ne

ne

neg.

имамь

imamь

*i̭ьmami

zmiany w grupie z j:

*i̭ь- > *i̭i > i

iměti, imamь, imaši

1. sg. præs. ind. act.
imperf. (V)

къдє

kъde

*ku- + *-dhe

związanie iloczasu z

barwą

kъde

pron. adv.

3

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

събьрати

sъbьra-ti

*sъ + *bьrati ←
*b

h

er-

sъbьrati, sъberǫ,

sъbereši

inf. (I -e-)

плодъ

plod-

ъ

*plodъ ←
*pel-

dŭ- (por. plemię;

pel-

‘lać, napełniać’)

metateza

plodъ, ploda

m. gen. pl. (I -o-)

моихъ

moj-i

χъ

*mo-

i̭o-

mojь

gen. pl. m. (odmiana

miękkotematowa)

I myślał sobie mówiąc: co zrobię, skoro nie mam gdzie zebrać plonów moich.

и

i

*e-

i̭

monoftongizacja

i

con.

рєчє

reč-e

*reke

palatalizacja I

rešti (rekti)

, rekǫ,

rečeši

3. sg. aor. I ind. act.
perf. (I -e-)

сє

s-e

*se

sь

pron. acc. sg. n.

сътвор"4

s

ъtvor-i̭-ǫ

*sъ + *tṷeri̭-ami

monoftongizacja

s

ъtvoriti, sъtvori̭ǫ,

sъtvoriši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (IV -i-)

разор"4

razor-

i̭-ǫ

*orz- + *

ori̭-ami

metateza nagłosowa,
monoftongizacja

razoriti, razori̭ǫ,
razoriši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (IV -i-)

житьниц3

žitьnicę

*

žitinikn̥s ←

*gei̭tinikn̥s

palatalizacja I, III,
wokalizacja dyftongu

žitьnica, žitьnicę

f. acc. pl (III -

i̭a-)

мо1

moj-

ę

*mo-

i̭o-

moje

pron. acc. pl. n.

и

i

*e-

i̭

monoftongizacja

i

con.

бол"ьш1

bol’šę

*bol-

i̭ьšę ← *bol-i̭iχ- palatalizacja I

bolьši

adj. comp. acc. pl. f.

съзижд2

sъzižd-ǫ

*sъ + *zidi̭-ami

palatalizacja grupy dj,
monoftongizacja

sъzidati, sъziždǫ,

sъziždeši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (I -e-)

и

i

*e-

i̭

monoftongizacja

i

con.

събєр2

sъberǫ

*sъ + *b

h

erom

monoftongizacja

sъbьrati, sъberǫ,

sъbereši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (I -e-)

4

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

тu

tu

*tu

← *soṷ

tu

pron. adv.

вьсја

v

ьs-i̭a

*v

ьsi̭a

v

ьsi̭a

pron. acc. pl. n. (odm.

miękkotematowa)

жита

žita

*gei̭t-

palatalizacja I

žito, žita

n. acc. pl.

моја

moi̭-a

*mo-

i̭o-

moi̭e

pron. acc. pl. n.

и

i

*e-

i̭

monoftongizacja

i

con.

добро

dobro

*dobro

dobro, dobra

acc. sg. n. (odm. rz.,
substant.)

моє

moi̭-e

*mo-

i̭o-

moi̭e

pron. acc. sg. n.

I powiedział to: wezmę zburzę spichlerze moje i większe wybuduję i zbiorę tam całe zboże moje i dobro moje.

рєк2

rek-

ǫ

*rek-ami

monoftongizacja

rešti (rekti)

, rekǫ,

rečeši

1. sg. præs. ind. act.
perf. (I -e-)

дuши

duš-i

(winno być:

dusi?)

*du

χoi̭

palatalizacja II i
pomieszanie z
wzorcem na š,
monoftongizacja

duša (du

χi̭a), dušę

f. dat. sg. (III -

i̭a-)

моєи

moj-

ei̭i

*mo-

i̭o-

moi̭a

pron. dat. sg. f.

дuшє

duš-e

*du

χe

palatalizacja I

du

χъ, duχa

m. voc. sg. (I -o-)

имаши

imaš-i

*i̭ьmasi

iměti, imamь, imaši

2. sg. præs. ind. act.
imperf. (V)

мъного

mъnog-o

goc. mangas

mъnogo

acc. sg. n. (odmiana
rz.)

добро

dobr-o

*dobro

dobro, dobra

acc. sg. n. (odm. rz.,
substant.)

5

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

лєж1штє

lež-

ęšte

*legętje

palatalizacja I,
palatalizacja grupy tj

ležati, ležǫ, ležiši

part. præs. act. acc.
sg. n. (IV -i-, odm.
rz. -

i̭o-)

на

na

*na

na

prepos.

л7та

lět-a

*lē-ta

związanie iloczasu z

barwą

lěto, lěta

n. acc. pl. (I -o-)

мънога

mъnog-a

goc. mangas

mъnogo

acc. pl. n. (odmiana
rz.)

почиваи

počiva-i

*pokivaoi̭

palatalizacja I,
monoftongizacja

počivati, počivai̭ǫ,

počivai̭eši

2. sg. imperat. perf.
(III -

i̭e-)

јаждь

i̭ažd-ь

*ědjь

protetyczne

i̭, zmiana

ě > i̭a

ěsti, ěmь, ěsi

2. sg. imperat. imperf.
(V)

пии

pi-i

*pioi̭

monoftongizacja

piti, pii̭ǫ, pii̭eši

2. sg. imperat. imperf.
(III -

i̭e-)

вєсєли с1

vesel-

i sę

*ṷeseloi̭

veseliti sę, veseli̭ǫ sę,

veseliši sę

2. sg. imperat. perf.
(IV -i-)

Powiadam duszy mojej, duchu

, masz wielkie dobro leżące na wiele lat, odpoczywaj, jedz, pij, wesel się.

рєчє

reč-e

*reke

palatalizacja I

rešti (rekti)

, rekǫ,

rečeši

3. sg. aor. I ind. act.
perf. (I -e-)

жє

že

*g

h

e-

palatalizacja ie.

že

Con./Partic.

ємu

i̭-emu

*i̭i-mu

*jь

pron. dat. sg. m.

богъ

bog-

ъ

*bog-

bogъ, boga

m. nom. sg. (I -o-)

бєзuмьнє

bezumьn-e

*bez- +

aṷm-ьne

bezumьnъ

voc. sg. m. (odmiana
rz., substant.)

въ

vъ

*vъn ← *on/en/eni

vъ

prepos.

6

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

сь4

s-

ьi̭ǫ

*s-

si

pron. acc. sg-v. f.
(odmiana

miękkotematowa)

ношть

nošt-

ь

*nokti-

palatalizacja grupy kt

noštь, nošti

f. acc. sg (IV -i-)

дuш2

duš-

ǫ

*doṷχi̭am

monoftongizacja,
palatalizacja przez j

duša (du

χi̭a), dušę

f. acc. sg. (III -

i̭a-)

тво4

t-

voi̭ǫ

*

tṷai̭-am ← *toṷ-

tvoi̭a

pron. acc. sg. f.
(odmiana

miękkotematowa)

ист1ѕа4тъ

istęʒ-ai̭-ǫtъ

*izъ- + *tęgai̭onti

palatalizacja III,
monoftongizacja

istęzati, istęzai̭ǫ,

istęzai̭eši

3. pl. præs. ind. act.
perf. (III -

i̭e-)

отъ

otъ

*otъ- ← *ato

otъ

prepos.

тєбє

t-ebe

*t

eṷe

-b- zamiast
oczekiwanej -v- przez

analogię do psł. dat.

*tobě

ty

pron. gen. sg. (zaimek
nierodzajowy)

а

a

*a

← *e-/*o-

kontynuacja pie. abl.
zaimka ‘ten’

a

con.

јажє

j-aže

*i̭i + *že

palatalizacja I

jiže - jaže

pron. acc. pl. n.
(odmiana

miękkotematowa)

uготова

ugotova-

*u- + *gotov-

ugotovati, ugotovai̭ǫ,

ugotovai̭eši

2. sg. aor. I ind. act.
perf. (III -

i̭e-)

комu

k-omu

*k-

kъto

pron. dat. sg.
(odmiana
twardotematowa)

б2дєтъ

bǫdetъ

*b

h

-

byti, bǫdǫ, bǫdeši

3. sg. fut. ind. act.
imperf. (V)

7

TEKST

TRANSKRYPCJA (Z

PODZIAŁEM NA
TEMAT I

KOŃCÓWKĘ)

FONETYKA

PROCESY

FORMA

SŁOWNIKOWA

GRAMATYKA

Powiedział mu Bóg: głupcze, w tę noc duszy twojej zażądają od ciebie, a które przygotowałeś, komu będzie.

тако

tako

*ta + -ko

tako

pron. nom. sg. n.

вьсакъ

vьsakъ

събира1и

s

ъbira-i̭ęi̭i

*sъ- + *b

h

ra-

ę + *i̭i

końcówką –ę
analogiczna do
odmiany

miękkotematowej

sъbrati, sъberǫ,

sъbereši

part. præs. act. nom.
sg. m. (I -e-; odmiana
z. I -

i̭o-)

сєб7

seb-

ě

*seb-o-

i̭

monoftongizacja

sę, sebe

pron. dat. sg. (z.
nierodzajowy)

нє

ne

*ne

ne

neg.

въ

vъ

*vъn ← *on/en/eni

vъ

prepos.

богъ

bog-

ъ

*bog-

bogъ, boga

m. acc. sg. (I -o-)

богат71

bogatěi̭-ę

*bogat-

końcówką –ę
analogiczna do
odmiany

miękkotematowej

bogatěti, bogatěi̭ǫ,

bogatěi̭eši

part. præs. act. nom.
sg. m. (III -

i̭e-;

odmiana rz. I -o-)

Tak wszyscy zbierający sobie nie w Boga bogacący (są).