background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

рєчє 

reč-e 

*reke 

palatalizacja I 

rešti (rekti)

, rekǫ, 

rečeši 

3. sg. aor. I ind. act. 
perf. (I -e-

жє 

že 

*g

h

e- 

palatalizacja ie. 

že 

Con./Partic. 

притъч2 

pritъč-ǫ 

*prit

ъki̭ǫ ← 

*pri-t

ъk-i̭a-m ← 

*pri-

tŭk-i̭a-m ← 

*pri-

teṷk-i̭a-m 

palatalizacja przez j
monoftongizacja 
dyftongu (nosówka), 

związanie iloczasu z 

barwą samogłoski 

pritъčapritъčę 

f. acc. sg. (III -

i̭a-

к 

kъ 

*kŭ ← *kam 

związanie iloczasu z 

barwą samogłoski 

kъ 

prepos. 

н"имъ 

nj-

imъ 

*n- + ji-

mъ 

palatalizacja n- przez 
j

, postać analogiczna 

do 

sъn/vъn/kъn + 

zaimek 

*ji (

*jь), *jeja 

pron. dat. pl. m. (odm. 

miękkotematowa -i

̭ o-

глагол"1 

glagoli̭-ę 

*golgol-

i̭e-m 

metateza 

śródgłosowa, 
monoftongizacja 
dyftongu 

glagolati, glagol’ǫ, 
glagol’eši 

part. præs. act. nom. 
sg. m. (III -

i̭e-

odmiana rz. -

i̭o-

члов7кu 

člověk-u 

*čьl-o-věk-u 

*čel-o-věk-u ←  
*kel-o-

ṷai̭k-o- 

wtórne 

ь, metateza, 

monoftongizacja 
dyftongu 

člověkъ, člověka 

m. dat. sg. (I -o-

єтєрu 

i̭eter-u 

*eter-o-

ṷ 

j protetyczne, 
monoftongizacja 
dyftongu 

jeterъ 

pron. dat. sg. m. 
(odm. rz. -o-

богатu 

bogat-u 

*bog-at-o-

ṷ 

 

bogatъ 

dat. sg. m. (odm. 
rz. -o-

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

uгобьѕи с1 

ugobь

ʒ-i sę 

*u-gobiz-

i sę ← por. 

goc. gabigjan 

‘ubogacać’? 

palatalizacja III 

ugobьziti sę, ugobьžǫ 

(← *ugobьzi

̭ ǫ) sę, 

ugobьziši sę 

3. sg. aor. I ind. 
reflex. perf. (IV -i-

н"ива 

niv-a 

*nēi̭ṷ-a 

 

niva, nivy 

f. nom. sg. (III -a-

 

Powiedział więc przypowieścią do nich, mówiąc: człowiekowi jednemu, bogatemu obrodziło się pole. 
 
и 

*e-

i̭ 

monoftongizacja 

con. 

мъішл"јаашє 

myšli̭a-aš-e/ 
myšl’a-aš-e 

*mūsli̭a-aχ-e ← 

*mūt

h

li̭a-aχ-e 

związanie iloczasu z 

barwą, palatalizacja w 
grupie slj
palatalizacja I 

χ > š 

mysliti, myšljǫ, 
mysliši 

3. sg. imperfect. ind. 
act./pass. imperf. 
(IV -i-

в 

vъ 

*vъn ← *on/en/eni 

 

vъ 

prepos. 

сєб7 

seb-

ě 

*seb-o-

i̭ 

monoftongizacja 

sę, sebe 

pron. loc. sg. (z. 
nierodzajowy) 

глагол"1 

glagoli̭-ę 

*golgol-

i̭e-m 

metateza 

śródgłosowa, 
monoftongizacja 
dyftongu 

glagolati, glagol’ǫ, 
glagol’eši 

part. præs. act. nom. 
sg. m. (III -

i̭e-

odmiana rz. -

i̭o-

чьто 

čьt-o 

*kьt-o ← *k

id 

palatalizacja I 

čьto 

pron. acc. sg. n. 

сътвор"4 

sъtvor-i̭-ǫ 

*sъ + *tṷeri̭-ami 

monoftongizacja 

s

ъtvoriti, sъtvori̭ǫ, 

sъtvoriši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (IV -i-

јако 

i̭ako 

*jь *-ak-o 

 

i̭ako 

con. 

нє 

ne 

*ne 

 

ne 

neg. 

имамь 

imamь 

*i̭ьmami 

zmiany w grupie z j

*i̭ь- > *i̭i > 

iměti, imamь, imaši 

1. sg. præs. ind. act. 
imperf. (V) 

къдє 

kъde 

*ku- + *-dhe 

związanie iloczasu z 

barwą 

kъde 

pron. adv. 

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

събьрати 

sъbьra-ti 

*sъ + *bьrati ← 
*b

h

er- 

 

sъbьrati, sъberǫ, 

sъbereši 

inf. (I -e-

плодъ 

plod-

ъ 

*plodъ ← 
*pel-

dŭ- (por. plemię

pel- 

‘lać, napełniać’) 

metateza 

plodъ, ploda 

m. gen. pl. (I -o-

моихъ 

moj-i

χъ 

*mo-

i̭o- 

 

mojь 

gen. pl. m. (odmiana 

miękkotematowa) 

 

I myślał sobie mówiąc: co zrobię, skoro nie mam gdzie zebrać plonów moich. 
 
и 

*e-

i̭ 

monoftongizacja 

con. 

рєчє 

reč-e 

*reke 

palatalizacja I 

rešti (rekti)

, rekǫ, 

rečeši 

3. sg. aor. I ind. act. 
perf. (I -e-

сє 

s-e 

*se 

 

sь 

pron. acc. sg. n. 

сътвор"4 

s

ъtvor-i̭-ǫ 

*sъ + *tṷeri̭-ami 

monoftongizacja 

s

ъtvoriti, sъtvori̭ǫ, 

sъtvoriši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (IV -i-

разор"4 

razor-

i̭-ǫ 

*orz- + *

ori̭-ami 

metateza nagłosowa, 
monoftongizacja 

razoriti, razori̭ǫ, 
razoriši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (IV -i-

житьниц3 

žitьnicę 

*

žitinikn̥s ← 

*gei̭tinikn̥s 

palatalizacja I, III, 
wokalizacja dyftongu 

žitьnica, žitьnicę 

f. acc. pl (III -

i̭a-

мо1 

moj-

ę 

*mo-

i̭o- 

 

moje 

pron. acc. pl. n. 

и 

*e-

i̭ 

monoftongizacja 

con. 

бол"ьш1 

bol’šę 

*bol-

i̭ьšę ← *bol-i̭iχ-  palatalizacja I 

bolьši 

adj. comp. acc. pl. f.  

съзижд2 

sъzižd-ǫ 

*sъ + *zidi̭-ami 

palatalizacja grupy dj
monoftongizacja 

sъzidati, sъziždǫ, 

sъziždeši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (I -e-

и 

*e-

i̭ 

monoftongizacja 

con. 

събєр2 

sъberǫ 

*sъ + *b

h

erom 

monoftongizacja 

sъbьrati, sъberǫ, 

sъbereši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (I -e-

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

тu 

tu 

*tu 

← *soṷ 

 

tu 

pron. adv. 

вьсја 

v

ьs-i̭a 

*v

ьsi̭a 

 

v

ьsi̭a 

pron. acc. pl. n. (odm. 

miękkotematowa) 

жита 

žita 

*gei̭t- 

palatalizacja I 

žito, žita 

n. acc. pl. 

моја 

moi̭-a 

*mo-

i̭o- 

 

moi̭e 

pron. acc. pl. n. 

и 

*e-

i̭ 

monoftongizacja 

con. 

добро 

dobro 

*dobro 

 

dobro, dobra 

acc. sg. n. (odm. rz., 
substant.) 

моє 

moi̭-e 

*mo-

i̭o- 

 

moi̭e 

pron. acc. sg. n. 

 

I powiedział to: wezmę zburzę spichlerze moje i większe wybuduję i zbiorę tam całe zboże moje i dobro moje. 
 
рєк2 

rek-

ǫ 

*rek-ami 

monoftongizacja 

rešti (rekti)

, rekǫ, 

rečeši 

1. sg. præs. ind. act. 
perf. (I -e-

дuши 

duš-i 

(winno być: 

dusi?) 

*du

χoi̭ 

palatalizacja II i 
pomieszanie z 
wzorcem na š
monoftongizacja 

duša (du

χi̭a), dušę 

f. dat. sg. (III -

i̭a-

моєи 

moj-

ei̭i 

*mo-

i̭o- 

 

moi̭a 

pron. dat. sg. f. 

дuшє 

duš-e 

*du

χe 

palatalizacja I 

du

χъ, duχa 

m. voc. sg. (I -o-

имаши 

imaš-i 

*i̭ьmasi 

 

iměti, imamь, imaši 

2. sg. præs. ind. act. 
imperf. (V) 

мъного 

mъnog-o 

goc. mangas 

 

mъnogo 

acc. sg. n. (odmiana 
rz.) 

добро 

dobr-o 

*dobro 

 

dobro, dobra 

acc. sg. n. (odm. rz., 
substant.) 

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

лєж1штє 

lež-

ęšte 

*legętje 

palatalizacja I, 
palatalizacja grupy tj 

ležati, ležǫ, ležiši 

part. præs. act. acc. 
sg. n. (IV -i-, odm. 
rz. -

i̭o-)  

на 

na 

*na 

 

na 

prepos. 

л7та 

lět-a 

*lē-ta 

związanie iloczasu z 

barwą 

lěto, lěta 

n. acc. pl. (I -o-

мънога 

mъnog-a 

goc. mangas 

 

mъnogo 

acc. pl. n. (odmiana 
rz.) 

почиваи 

počiva-i 

*pokivaoi̭ 

palatalizacja I, 
monoftongizacja 

počivati, počivai̭ǫ, 

počivai̭eši 

2. sg. imperat. perf. 
(III -

i̭e-

јаждь 

i̭ažd-ь 

*ědjь 

protetyczne 

, zmiana 

ě > i̭a 

ěsti, ěmь, ěsi 

2. sg. imperat. imperf. 
(V) 

пии 

pi-i 

*pioi̭ 

monoftongizacja 

piti, pii̭ǫ, pii̭eši 

2. sg. imperat. imperf. 
(III -

i̭e-)  

вєсєли с1 

vesel-

i sę 

*ṷeseloi̭ 

 

veseliti sę, veseli̭ǫ sę, 

veseliši sę 

2. sg. imperat. perf. 
(IV -i-

 
Powiadam duszy mojej, duchu

, masz wielkie dobro leżące na wiele lat, odpoczywaj, jedz, pij, wesel się. 

 
рєчє 

reč-e 

*reke 

palatalizacja I 

rešti (rekti)

, rekǫ, 

rečeši 

3. sg. aor. I ind. act. 
perf. (I -e-

жє 

že 

*g

h

e- 

palatalizacja ie. 

že 

Con./Partic. 

ємu 

i̭-emu 

*i̭i-mu 

 

*jь 

pron. dat. sg. m. 

богъ 

bog-

ъ 

*bog- 

 

bogъ, boga 

m. nom. sg. (I -o-

бєзuмьнє 

bezumьn-e 

*bez- + 

aṷm-ьne 

 

bezumьnъ 

voc. sg. m. (odmiana 
rz., substant.) 

въ 

vъ 

*vъn ← *on/en/eni 

 

vъ 

prepos. 

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

сь4 

s-

ьi̭ǫ 

*s- 

 

si 

pron. acc. sg-v. f. 
(odmiana 

miękkotematowa) 

ношть 

nošt-

ь 

*nokti- 

palatalizacja grupy kt 

noštь, nošti 

f. acc. sg (IV -i-

дuш2 

duš-

ǫ 

*doṷχi̭am 

monoftongizacja, 
palatalizacja przez 

duša (du

χi̭a), dušę 

f. acc. sg. (III -

i̭a-

тво4 

t-

voi̭ǫ 

*

tṷai̭-am ← *toṷ- 

 

tvoi̭a 

pron. acc. sg. f. 
(odmiana 

miękkotematowa) 

ист1ѕа4тъ 

istęʒ-ai̭-ǫtъ 

*izъ- + *tęgai̭onti 

palatalizacja III, 
monoftongizacja 

istęzati, istęzai̭ǫ, 

istęzai̭eši 

3. pl. præs. ind. act. 
perf. (III -

i̭e-

отъ 

otъ 

*otъ- ← *ato 

 

otъ 

prepos.  

тєбє 

t-ebe 

*t

eṷe 

-b- zamiast 
oczekiwanej -v- przez 

analogię do psł. dat. 

*tobě 

ty 

pron. gen. sg. (zaimek 
nierodzajowy) 

а 

*a 

← *e-/*o- 

kontynuacja pie. abl. 
zaimka ‘ten’ 

con. 

јажє 

j-aže 

*i̭i + *že 

palatalizacja I 

jiže - jaže 

pron. acc. pl. n. 
(odmiana 

miękkotematowa) 

uготова 

ugotova- 

*u- + *gotov- 

 

ugotovati, ugotovai̭ǫ, 

ugotovai̭eši 

2. sg. aor. I ind. act. 
perf. (III -

i̭e-

комu 

k-omu 

*k- 

 

kъto 

pron. dat. sg. 
(odmiana 
twardotematowa) 

б2дєтъ 

bǫdetъ 

*b

h

 

byti, bǫdǫ, bǫdeši 

3. sg. fut. ind. act. 
imperf. (V) 

background image

 

TEKST 

TRANSKRYPCJA (Z 

PODZIAŁEM NA 
TEMAT I 

KOŃCÓWKĘ) 

FONETYKA 

PROCESY 

FORMA 

SŁOWNIKOWA 

GRAMATYKA 

 

Powiedział mu Bóg: głupcze, w tę noc duszy twojej zażądają od ciebie, a które przygotowałeś, komu będzie. 
 
тако 

tako 

*ta + -ko 

 

tako 

pron. nom. sg. n. 

вьсакъ 

vьsakъ 

 

 

 

 

събира1и 

s

ъbira-i̭ęi̭i 

*sъ- + *b

h

ra-

ę + *i̭i 

końcówką –ę 
analogiczna do 
odmiany 

miękkotematowej 

sъbrati, sъberǫ, 

sъbereši 

part. præs. act. nom. 
sg. m. (I -e-; odmiana 
z. I -

i̭o-

сєб7 

seb-

ě 

*seb-o-

i̭ 

monoftongizacja 

sę, sebe 

pron. dat. sg. (z. 
nierodzajowy) 

нє 

ne 

*ne 

 

ne 

neg. 

въ 

vъ 

*vъn ← *on/en/eni 

 

vъ 

prepos. 

богъ 

bog-

ъ 

*bog- 

 

bogъ, boga 

m. acc. sg. (I -o-

богат71 

bogatěi̭-ę 

*bogat- 

końcówką –ę 
analogiczna do 
odmiany 

miękkotematowej 

bogatěti, bogatěi̭ǫ, 

bogatěi̭eši 

part. præs. act. nom. 
sg. m. (III -

i̭e-

odmiana rz. I -o-

  

Tak wszyscy zbierający sobie nie w Boga bogacący (są).