UZUPEANIA ZESPÓA WPISUJE UCZEC NADZORUJCY DATA URODZENIA UCZNIA KOD UCZNIA miejsce na naklejkÄ™ z kodem dzieÅ„ miesiÄ…c rok dysleksja EGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH KWIECIEC 2006 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdz, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 13 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgÅ‚oÅ› nauczycielowi. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datÄ™ urodzenia. 3. Czytaj uwa\nie wszystkie teksty i zadania. Czas pracy: 120 minut 4. RozwiÄ…zania zapisuj dÅ‚ugopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem. Nie u\ywaj korektora. Liczba punktów 5. W zadaniach od 1. do 25. sÄ… podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D. do uzyskania: 50 Odpowiada im nastÄ™pujÄ…cy ukÅ‚ad na karcie odpowiedzi: A B C D Wybierz tylko jednÄ… odpowiedz i zamaluj kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ… np. gdy wybraÅ‚eÅ› odpowiedz "A": 6. Staraj siÄ™ nie popeÅ‚nić bÅ‚Ä™dów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeÅ›li siÄ™ pomylisz, bÅ‚Ä™dne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz innÄ… odpowiedz. 7. RozwiÄ…zania zadaÅ„ od 26. do 34. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. PomyÅ‚ki przekreÅ›laj. 8. RedagujÄ…c odpowiedzi do zadaÅ„, mo\esz wykorzystać miejsca opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie bÄ™dÄ… sprawdzane i oceniane. Powodzenia! GM-A1-062 Informacje do zadaÅ„ 1. i 2. Wykres przedstawia zale\ność rozpuszczalnoÅ›ci wybranych zwiÄ…zków wapnia w wodzie od temperatury. siarczan(VI) wapnia CaSO4 wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 Na podstawie: Witold Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2003. temperatura w °C Zadanie 1. (0-1) Ile co najwy\ej gramów wodorotlenku wapnia mo\na rozpuÅ›cić w 1000 g wody w temperaturze 20ºC? A. 2,6 B. 0,26 C. 0,16 D. 1,6 Zadanie 2. (0-1) Które zdanie jest prawdziwe? A. Rozpuszczalność zwiÄ…zków wapnia roÅ›nie ze wzrostem temperatury. B. Przy podnoszeniu siÄ™ temperatury od 0ºC do 20ºC rozpuszczalność siarczanu(VI) wapnia roÅ›nie, a wodorotlenku wapnia maleje. C. Rozpuszczalność siarczanu(VI) wapnia w temperaturze 0ºC i 60ºC jest taka sama. D. Rozpuszczalność wodorotlenku wapnia jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury. Zadanie 3. (0-1) Na podstawie informacji z poni\szego fragmentu tabeli rozpuszczalnoÅ›ci soli i wodorotlenków w wodzie wybierz zdanie prawdziwe. 2 Jon Cl NO- CO2- OH SO4- 3 3 Ca2+ S R R N S Mg2+ R R R N N S substancja sÅ‚abo rozpuszczalna w wodzie N substancja praktycznie nierozpuszczalna w wodzie R substancja dobrze rozpuszczalna w wodzie A. Wodorotlenek wapnia sÅ‚abo rozpuszcza siÄ™ w wodzie. B. Wodorotlenek wapnia nie rozpuszcza siÄ™ w wodzie. C. W tabeli nie podano informacji o rozpuszczalnoÅ›ci wodorotlenku wapnia. D. Wodorotlenek wapnia dobrze rozpuszcza siÄ™ w wodzie. Strona 2 z 13 rozpuszczalno ść w g na 100 g wody Zadanie 4. (0-1) Wapno gaszone Ca(OH)2 jest skÅ‚adnikiem zaprawy murarskiej. Jej twardnienie zachodzi pod wpÅ‚ywem dwutlenku wÄ™gla. Wybierz poprawnie zapisane równanie zachodzÄ…cej wtedy reakcji. A. Ca(OH)2 + 2CO CaCO3 + H2O B. Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O C. Ca(OH)2 + 2CO2 2CaCO3 + 2H2O D. Ca(OH)2 + CO CaCO3 + H2 Zadanie 5. (0-1) Aby przygotować suchÄ… zaprawÄ™ do tynkowania Å›cian, nale\y zmieszać piasek, wapno i cement odpowiednio w stosunku 15 : 4 : 1. W którym wierszu tabeli podane sÄ… wÅ‚aÅ›ciwe iloÅ›ci skÅ‚adników potrzebnych do otrzymania 140 kg takiej zaprawy? Piasek (kg) Wapno (kg) Cement (kg) I 101 32 8 II 109 24 7 III 105 28 7 IV 105 56 14 A. I B. II C. III D. IV Zadanie 6. (0-1) CegÅ‚a ma ksztaÅ‚t prostopadÅ‚oÅ›cianu o wymiarach 24 cm × 12 cm × 6 cm. Jakie sÄ… wymiary Å›cianki cegÅ‚y, którÄ… ta cegÅ‚a powinna przylegać do podÅ‚o\a, aby wywierać na nie jak najwiÄ™ksze ciÅ›nienie? A. 12 cm × 6 cm B. 12 cm × 24 cm C. 24 cm × 6 cm D. Za maÅ‚o danych, by odpowiedzieć. Zadanie 7. (0-1) Na trójkÄ…tnym trawniku zamontowano obrotowy zraszacz. Aby podlać jak najwiÄ™kszÄ… powierzchniÄ™ trawnika, nie oblewajÄ…c jednoczeÅ›nie Å›cie\ek, nale\y ustawić zraszacz w punkcie przeciÄ™cia A. Å›rodkowych trójkÄ…ta. B. symetralnych boków trójkÄ…ta. C. wysokoÅ›ci trójkÄ…ta. D. dwusiecznych kÄ…tów trójkÄ…ta. Strona 3 z 13 Zadanie 8. (0-1) Trzy lata temu posadzono przed domem krzew. Co roku podwajaÅ‚ on swojÄ… wysokość i teraz ma 144 cm. JeÅ›li przez x oznaczymy wysokość krzewu w dniu posadzenia, to informacjom z zadania odpowiada równanie A. x = 144 B. 4x = 144 C. 6x = 144 D. 8x = 144 Informacje do zadaÅ„ 9. i 10. Satelita geostacjonarny to taki, który dla obserwatora na Ziemi caÅ‚y czas znajduje siÄ™ w tym samym punkcie na niebie. Zadanie 9. (0-1) Ile czasu trwa peÅ‚ne okrÄ…\enie Ziemi przez satelitÄ™ geostacjonarnego? A. 12 godzin B. 28 dni C. 24 godziny D. 1 rok Zadanie 10. (0-1) PaÅ„stwo Kowalscy, mieszkajÄ…cy na ÅšlÄ…sku, postanowili zamontować na swoim domu antenÄ™ satelitarnÄ…, tzw. talerz. Satelita geostacjonarny znajduje siÄ™ nad równikiem na tym samym poÅ‚udniku co dom paÅ„stwa Kowalskich. W którym kierunku nale\y ustawić antenÄ™ satelitarnÄ…, aby uzyskać jak najlepszy odbiór? A. Wschodnim. B. Zachodnim. C. Północnym. D. PoÅ‚udniowym. Informacje do zadaÅ„ 11. 16. Na fragmencie poziomicowej mapy terenu górskiego zaznaczone sÄ… punkty: D, G, K, S i W. D drogowskaz G szczyt K szczyt S szaÅ‚as W miejsce odpoczynku Å›cie\ka Skala 1 : 25000 Strona 4 z 13 Zadanie 11. (0-1) JakÄ… wysokość wzglÄ™dnÄ… ma punkt oznaczony literÄ… K (szczyt) w odniesieniu do punktu oznaczonego literÄ… S (szaÅ‚as)? A. 300 m B. 1010 m C. 1310 m D. 710 m Zadanie 12. (0-1) Na jakiej wysokoÅ›ci bezwzglÄ™dnej znajduje siÄ™ drogowskaz oznaczony na mapie literÄ… D? A. Mniejszej ni\ 600 m n.p.m. B. Co najmniej 600 m n.p.m. i mniejszej ni\ 700 m n.p.m. C. Co najmniej 700 m n.p.m. i mniejszej ni\ 800 m n.p.m. D. WiÄ™kszej ni\ 800 m n.p.m. Zadanie 13. (0-1) Drogowskaz oznaczony na mapie literÄ… D stoi A. na przeÅ‚Ä™czy. B. w kotlinie. C. na szczycie. D. w dolinie. Zadanie 14. (0-1) SzaÅ‚as oznaczony na mapie literÄ… S znajduje siÄ™ A. na przeÅ‚Ä™czy. B. na grzbiecie. C. na szczycie. D. w dolinie. Zadanie 15. (0-1) Uczestnicy wycieczki odpoczywajÄ…cy w punkcie W majÄ… pewnÄ… energiÄ™ potencjalnÄ… grawitacji. Jak zmieni siÄ™ ich energia potencjalna grawitacji po wejÅ›ciu na szczyt G? A. Zmniejszy siÄ™. B. ZwiÄ™kszy siÄ™. C. Pozostanie taka sama. D. Zamieni siÄ™ na kinetycznÄ…. Informacje do zadania 16. ReguÅ‚a obliczania czasu przejÅ›cia trasy w górach: przyjmij 1 godzinÄ™ na ka\de 5 km odczytane (w poziomie) z mapy i dodaj po 1 godzinie na ka\de 600 m wzniesienia, które trzeba pokonać. Zadanie 16. (0-1) Åšcie\ka prowadzÄ…ca od punktu W na szczyt G ma na mapie dÅ‚ugość 10 cm. Zgodnie z powy\szÄ… reguÅ‚Ä… wejÅ›cie tÄ… trasÄ… na szczyt zajmie uczestnikom wycieczki okoÅ‚o A. 1 h B. 1,5 h C. 2 h D. 3 h Strona 5 z 13 Informacje do zadaÅ„ 17. 20. Przez 3 godziny Jacek z MagdÄ… obserwowali ruch samochodowy na moÅ›cie. Liczyli przeje\d\ajÄ…ce pojazdy. Wyniki zapisali w tabeli. Godziny 700 800 800 900 900 1000 razem Typ pojazdu samochody 6 9 2 17 osobowe samochody 2 3 0 5 ciÄ™\arowe autobusy 1 1 1 3 razem 9 13 3 25 Zadanie 17. (0-1) Który diagram przedstawia procentowy rozkÅ‚ad liczb pojazdów poszczególnych typów przeje\d\ajÄ…cych przez most miÄ™dzy 700 a 800? A. B. C. D. Zadanie 18. (0-1) Które zdanie wynika z danych w tabeli? A. MiÄ™dzy 1000 a 1100 przejedzie przez most jeden autobus. B. Samochody osobowe je\d\Ä… szybciej ni\ samochody ciÄ™\arowe. C. MiÄ™dzy 700 a 800 przejechaÅ‚o wiÄ™cej samochodów osobowych ni\ pozostaÅ‚ych pojazdów. D. W ciÄ…gu doby przejedzie 8 razy wiÄ™cej pojazdów ni\ przejechaÅ‚o miÄ™dzy 700 a 1000. Zadanie 19. (0-1) Ile procent liczby wszystkich pojazdów, które przejechaÅ‚y przez most miÄ™dzy 700 a 1000, stanowi liczba samochodów osobowych? A. 68% B. 17% C. 20% D. 12% Zadanie 20. (0-1) Ile samochodów osobowych przeje\d\aÅ‚o Å›rednio przez most w ciÄ…gu jednej godziny obserwacji? 2 1 A. 5 B. 6 C. 6 D. 7 3 3 Strona 6 z 13 Informacje do zadaÅ„ 21. 23. Wykres ilustruje zmiany temperatury gleby w pewnej miejscowoÅ›ci na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm i 30 cm w ciÄ…gu doby w okresie lata. Na podstawie: S. Gater, Zeszyt ćwiczeÅ„ i testów, Warszawa 1999. Zadanie 21. (0-1) Z analizy wykresu wynika, \e A. w ciÄ…gu caÅ‚ej doby temperatura gleby jest ni\sza na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 30 cm ni\ na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm. B. na obu gÅ‚Ä™bokoÅ›ciach gleba ma najni\szÄ… temperaturÄ™ o północy. C. gleba na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 30 cm nagrzewa siÄ™ wolniej i stygnie wolniej ni\ gleba na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm. D. amplituda dobowa temperatur gleby na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm jest mniejsza ni\ amplituda dobowa temperatur na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 30 cm. Zadanie 22. (0-1) JakÄ… temperaturÄ™ ma gleba w poÅ‚udnie na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm? A. Ni\szÄ… ni\ 21ºC. B. MiÄ™dzy 22ºC a 23ºC. C. MiÄ™dzy 23ºC a 24ºC. D. Wy\szÄ… ni\ 24ºC. Zadanie 23. (0-1) Gleba na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 10 cm ma najwy\szÄ… temperaturÄ™ okoÅ‚o godziny A. 1100 B. 1300 C. 1500 D. 1700 Strona 7 z 13 Zadanie 24. (0-1) W której kolumnie tabeli wÅ‚aÅ›ciwie dobrano nazwy poziomów glebowych do symboli literowych na przedstawionym schemacie? I II III IV X Å›ciółka próchnica Å›ciółka próchnica skaÅ‚a Y zwietrzelina Å›ciółka próchnica macierzysta skaÅ‚a W próchnica zwietrzelina Å›ciółka macierzysta skaÅ‚a skaÅ‚a Z macierzysta zwietrzelina zwietrzelina macierzysta A. I B. II C. III D. IV Zadanie 25. (0-1) SzczÄ…tki roÅ›lin i zwierzÄ…t ulegajÄ… w glebie rozkÅ‚adowi na proste zwiÄ…zki mineralne. Aby ten rozkÅ‚ad byÅ‚ mo\liwy, potrzebny jest tlen, poniewa\ A. mikroorganizmy powodujÄ…ce rozkÅ‚ad potrzebujÄ… go do oddychania. B. jest on produktem fotosyntezy. C. powoduje zwÄ™glanie siÄ™ resztek organicznych. D. jest on skÅ‚adnikiem wody. Informacje do zadaÅ„ 26. i 27. Biedronki siedmiokropki polujÄ… na mszyce w ogrodach i na polach. Mszyce zabezpieczajÄ… siÄ™ przed nimi, wydzielajÄ…c obronnÄ… ciecz, same natomiast \ywiÄ… siÄ™ sokiem wyssanym z roÅ›lin. Aby ochronić siÄ™ przed mszycami, roÅ›liny wytwarzajÄ… kolce i parzÄ…ce wÅ‚oski, które nie zawsze jednak sÄ… dostatecznym zabezpieczeniem. Zadanie 26. (0-1) Ułó\ Å‚aÅ„cuch pokarmowy na podstawie powy\szego tekstu. Odpowiedz: .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... Zadanie 27. (0-1) W jaki sposób konsumenci I rzÄ™du, o których mowa w powy\szej informacji, broniÄ… siÄ™ przed naturalnymi wrogami? Odpowiedz: .................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... Strona 8 z 13 Informacje do zadania 28. 1 2 ObjÄ™tość beczki oblicza siÄ™ wg wzoru: V = Ä„ (2D2 + d ) h, gdzie D Å›rednica w miejscu 12 najszerszym, d Å›rednica dna, h wysokość beczki. Zadanie 28. (0-4) Wojtek obmierzyÅ‚ beczkÄ™ w ogrodzie. Ma ona wysokość 12 dm i Å›rednicÄ™ dna równÄ… 7 dm. Z powodu trudnoÅ›ci ze zmierzeniem Å›rednicy w najszerszym miejscu Wojtek zmierzyÅ‚ obwód w najszerszym miejscu. Jest on równy 33 dm. Oblicz objÄ™tość beczki. 22 Dla uÅ‚atwienia obliczeÅ„ przyjmij Ä„ = . Zapisz obliczenia. 7 Odpowiedz: ............................................................................................................................... Strona 9 z 13 Zadanie 29. (0-3) WilgotnoÅ›ciÄ… drewna nazywamy stosunek masy wody zawartej w drewnie do masy drewna caÅ‚kowicie suchego. PrzyjÄ™to podawać wilgotność drewna w procentach. M - m - - - Ich liczbÄ™ (w) obliczamy za pomocÄ… wzoru w = Å"100 , gdzie M oznacza masÄ™ Å" Å" Å" m drewna wilgotnego, a m masÄ™ drewna caÅ‚kowicie suchego. Wyznacz M w zale\noÅ›ci od m i w. Zapisz kolejne przeksztaÅ‚cenia wzoru. Zadanie 30. (0-4) Rysunek przedstawia szkic przekroju dachu dwuspadowego. Wysokość dachu GC = 5,4 m, a szerokość podstawy AB = 14,4 m. Oblicz dÅ‚ugość krokwi AC i dÅ‚ugość belki DE, wiedzÄ…c, \e odlegÅ‚ość belki od podstawy dachu jest równa 2,4 m (czyli FG = 2,4 m). Zapisz obliczenia. C D Ä… F E Ä… Ä… A G B Odpowiedz: .................................................................................................................................. Strona 10 z 13 Zadanie 31. (0-4) UzupeÅ‚nij rachunek wystawiony przez firmÄ™ budowlanÄ…, wpisujÄ…c w wykropkowanych miejscach obliczone wartoÅ›ci. VAT Liczba sztuk Cena netto Razem (22% ceny netto) Okno 1 1200 zÅ‚ ......................... ....................... Drzwi 1 ......................... ......................... 3538 zÅ‚ Zapisz obliczenia. Zadanie 32. (0-3) Przez kaloryfer przepÅ‚ywa w ciÄ…gu doby 300 kg wody, zmieniajÄ…c swojÄ… temperaturÄ™ z 80° °C. 1 kg wody ochÅ‚adzajÄ…c siÄ™ o 1° °C na 60° °C oddaje 4,2 kJ ciepÅ‚a. Ile ciepÅ‚a oddaje ° ° ° ° ° ° woda w tym kaloryferze w ciÄ…gu doby? Zapisz obliczenia. Odpowiedz: ................................................................................................................................ Strona 11 z 13 Zadanie 33. (0-3) PaÅ„stwo Kowalscy uzyskujÄ… z baterii sÅ‚onecznej umieszczonej w ogrodzie prÄ…d elektryczny o natÄ™\eniu 2 A przy napiÄ™ciu 17 V. Ile co najmniej takich baterii nale\aÅ‚oby zainstalować, aby uzyskać prÄ…d elektryczny o mocy 2,5 kW? Zapisz obliczenia. UwzglÄ™dnij w swoich zapisach jednostki wielkoÅ›ci fizycznych. Do rozwiÄ…zania zadania wykorzystaj jeden z podanych wzorów: U I = , P =U Å" I, W = PÅ"t R Odpowiedz: ................................................................................................................................ Zadanie 34. (0-2) CzÄ™sto sÅ‚yszymy, \e domy powinny być zbudowane z materiałów zapewniajÄ…cych dobrÄ… izolacjÄ™ cieplnÄ…. Wybierz spoÅ›ród poni\szych odpowiedzi uczniowskich dwa ró\ne argumenty potwierdzajÄ…ce tezÄ™, \e takie domy sÅ‚u\Ä… ochronie Å›rodowiska. Napisz numery wybranych zdaÅ„. 1. Mniej pÅ‚aci siÄ™ za energiÄ™ elektrycznÄ… i gaz. 2. Takie domy emitujÄ… mniej ciepÅ‚a, wiÄ™c zmniejsza siÄ™ efekt cieplarniany. 3. OszczÄ™dza siÄ™ paliwa kopalne, bo na ogrzanie domów zu\ywa siÄ™ mniej energii. 4. Do atmosfery przedostaje siÄ™ mniej zanieczyszczeÅ„, bo mo\na produkować mniej energii. 5. Do atmosfery przedostaje siÄ™ mniej freonu i zmniejsza siÄ™ dziura ozonowa. 6. Potrzeba mniej energii, wiÄ™c jej produkcja mniej zanieczyszcza Å›rodowisko naturalne. 7. MieszkaÅ„cy takich domów sÄ… lepiej chronieni przed zanieczyszczeniami. 8. Åšciany takich domów nie przepuszczajÄ… substancji chemicznych mogÄ…cych zaszkodzić Å›rodowisku. Odpowiedz: ................................................................................... Strona 12 z 13 Brudnopis Strona 13 z 13