FLEKSJA
1. Podział opierał się na przyrostku tematycznym.
2. RYCINA PONIŻEJ
3. Liczba podwójna w języku polskim pozostała tylko i wyłącznie w gwarach. Zanikła ona w
języku potocznym, występuje głownie w starodawnych przysłowiach.
4. Powstał w języku polskim tzw rodzaj męskozywotny  jest to rodzaj, który mówi nam o
tym, iż jest to rodzaj męski, ale żywy np. mężczyzna oraz rodzaj męskonieżywotny  jest to
rodzaj, który mówi nam o tym, iż jest to rodzaj męski jednak nieżyjący np. kamieo
5. Głównym zadaniem mianownika jest oznaczanie podmiotu. Mianownik jest w języku
polskim najczęstszym przypadkiem, chod używany jest rzadziej niż w językach o ubogiej
fleksji. Konstrukcje, w których w językach o podobnym systemie przypadków występuje
mianownik, a w polskim inny przypadek, to m.in.:
·ð w zdaniach postaci "X jest Y", np. "on jest lekarzem", Y wystÄ™puje w narzÄ™dniku
·ð w negatywnych zdaniach egzystencjalnych podmiot wystÄ™puje w dopeÅ‚niaczu, np.
"doktora nie ma"
Podmiot wyrażony zaimkiem jest często opuszczany, a jego rolę przejmuje koocówka
osobowa czasownika. Mianownik występuje często w funkcji wołacza.
Koocówki mianownika l.p.
nijakie
męskie, niektóre
większośd twardotematowe i większośd nijakich
Sytuacja żeoskie (z reguły
żeoskich niektóre miękkotematowych
miękkotematowe)
miękkotematowe
Koocówka -0 -a -o -e
małpa,
stół, gołąb, ryś, krew,
Przykłady kasza, niebo, drzewo, płuco pole
mysz
ziemia
Wyrazy takie jak męskoosobowe poeta, sędzia, książę, dziadzio, gauczo,
męskożywotne satelita, Reksio, nijakie imię, zwierzę, akwarium, żeoskie pani mają koocówkę
niezgodnÄ… z podanymi zasadami.
Koocówki mianownika l.m.
męskie
męskie
męskoosobow nieosobowe i
nieosobowe i żeoski
męskoosobowe e żeoskie z M. nijaki
Sytuacja żeoskie, e z M.
twardotematowe miękkotemato l.p. -a, e
twardotemato l.p. -0
we miękkotemato
we
we
Kooców -´i/-owie (-cy, -dzy, - -i/-y/-
-y (-ki, -gi) -e/-owie -e -a
ka rzy) e
Przykład te stoły, ci doktorzy, Polacy, ci królowie, te gołębie, te te
y małpy, ptaki, chłopi, goście rysie, kasze, pola, kości,
nogi Włosi(zamiast *Wło ziemie płuca, myszy
szy, pojawia siÄ™ drzew , noce
fonetyczna a
miękkośd)
·ð Rzeczowniki mÄ™skoosobowe typu chÅ‚opiec majÄ… koocówkÄ™ -y (historycznie -i) jak
twardotematowe: chłopiec  chłopcy, ale koniec  kooce.
·ð Rzeczowniki rodzaju nijakiego na -Ä™ majÄ… w liczbie mnogiej koocówkÄ™ -ona (imiÄ™ 
imiona) lub -ęta (cielę  cielęta); rozszerzenie tematu -eo-/-on- lub -ęd-/-ęt-/-ąt-
występuje wszędzie poza mianownikiem  biernikiem  wołaczem l.poj. Rozszerzenie -
ęt-/-ąt- ma też w liczbie mnogiej rzeczownik męskoosobowy książę  książęta.
·ð Rzeczowniki mÄ™skoosobowe zakooczone na -in tracÄ… to rozszerzenie w liczbie mnogiej i
otrzymują w mianowniku l.mn. nietypową koocówkę -e: Rosjanin  Rosjanie, Amerykanin
 Amerykanie.
·ð W mianowniku liczby mnogiej wyjÄ…tkowÄ… koocówkÄ™ -e (zmiÄ™kczajÄ…ce) majÄ…
także Hiszpan  Hiszpanie, Cygan  Cyganie.
·ð Kilka rzeczowników obcego pochodzenia otrzymuje koocówkÄ™ -e (niezmiÄ™kczajÄ…ce),
np. seans  seanse (męskonieżywotny),szansa  szanse (żeoski).
·ð Rzeczowniki nijakie pochodzenia Å‚acioskiego, zakooczone na -um, sÄ… nieodmienne w
liczbie pojedynczej, odmieniajÄ… siÄ™ jednak w liczbie mnogiej: akwarium  akwaria.
·ð WyjÄ…tkowe koocówki w mianowniku liczby mnogiej majÄ… nastÄ™pujÄ…ce rzeczowniki: brat 
bracia, ksiądz  księża, śmied  śmieci(obok regularnego śmiecie), dzieo  dni (tydzieo 
tygodnie z regularną koocówką, ale z nieregularną zmianą tematu), dziecko  dzieci, oko
 oczy, ucho  uszy, ręka  ręce.
·ð W jÄ™zyku polskim istnieje grupa rzeczowników, które odmieniajÄ… siÄ™ jak przymiotniki,
np. myśliwy, służący, złoty, czesne, królowa.
·ð Rzeczowniki mÄ™skoosobowe na ogół obok zwykÅ‚ej formy mianownika liczby mnogiej
używane bywają w tak zwanej formiedeprecjatywnej (nie jest to forma neutralna,
zwykle wyraża ona pogardę mówiącego, czasem jednak wręcz odwrotnie). Forma ta jest
zbudowana tak, jakby rzeczownik nie był osobowy, łączy się też z nieosobową formą
zaimka i przymiotnika, np. ci dobrzy chłopi  te dobre chłopy. Najnowsze z
ródła uznają
już formę deprecjatywną za element języka literackiego. Istnieją rzeczowniki, które
zazwyczaj lub wyłącznie używają tej właśnie formy, np. ten karzeł, klecha  te karły,
klechy (o przynależności do rodzaju męskoosobowego świadczy wówczas forma biernika
l.mn. równa formie dopełniacza: widzę klechów, karłów).
·ð Nie ma Å›cisÅ‚ych reguÅ‚ dystrybucji koocówki -owie. Niektóre rzeczowniki mÄ™skoosobowe
mogą nawet tworzyd dwie formy (zwykłego) mianownika liczby mnogiej, np. ci
profesorowie  ci profesorzy (i jeszcze deprecjatywne te profesory). Postad z koocówką -
owie ma wówczas znaczenie bardziej dostojne niż postad z koocówką -i, -rzy, -cy, -dzy, -e.
Natomiast kiedy postad z -owie jest jedyną używaną normalnie, koocówka -e jest
archaiczna, a więc podniosła: ci mężowie  ci męże.
6. W języku polskim były przymiotniki odmieniały się na dwa sposoby  prosty oraz złożony.
Funkcje odmiany prostej  sygnalizowanie nieokreśloności tj. gdy mowa po raz pierwszy o
kimś lub czymś, o kimś lub o czymś nieznanym. Funkcje odmiany złożonej  sygnalizowanie
określoności tj. gdy mowa o kimś lub czymś znanym, po raz kolejny.
Odmiana prosta (rzeczownikowa, tj. przymiotniki odmieniały się według wzorca
rzeczownikowego);
·ð Przymiotniki twardotematowe w rodz. mÄ™skim i nijakim odmieniaÅ‚y siÄ™ wg wzorca
deklinacji rzeczowników na  o-; miękkotematowe  wg deklinacji  jo-, por. odmianę
w lp.
·ð Przymiotniki twardotematowe w rodz. żeoskim odmieniaÅ‚y siÄ™ wg wzorca deklinacji
rzeczowników na  a-; miękkotematowe  wg deklinacji  ja-.
Przykład prostej (rzeczownikowej) odmiany przymiotników w języku psł.: twardotematowej i
miękkotematowej (formy wspólne dla rodz. męskiego i nijakiego w D. C. i N., formy wspólne
dla wszystkich rodzajów  w Msc., formy różne dla każdego rodzaju  M., B.):
Zanik odmiany prostej (rzeczownikowej) w polszczyz
nie, dziÅ› tylko jej relikty
Odmiana złożona (zaimkowa, tj. do przymiotnika w odmianie prostej, a więc z koocówkami
takimi jak rzeczowniki  o-, -jo- lub  a-, -ja-tematowe dodawano zaimek anaforyczny *jL, *ja,
*je w odpowiednich formach przypadkowych).
7. Nieprzyjacielowa, wiesioł, judaszowy, kotny
8. Wyjśd za mąż  pierwotna dawna koocówka fleksyjna, utwalona/zachowana, mied męża,
wspólczesna koocówka a jest wzięta z dopełniacza, ponieważ w XVI wieku wykształcił się
rodzaj męskożywotny
9. Dawnymi laty, tamtymi czasy, archaiczne formy, koocówka pierwotna y (narzednik liczby
mnogiej). Dziś koocówki z latami, z czasami
10. Dwie słowie to archaizm liczby podwójnej od dwa słowa
11. oka: oczy  oczy dotyczą istot żywych, oka mogą m.in. pływad na rosole (relikty liczby
podwójnej)
12. Trzymad coś na ręku (miejscownik liczby mnogiej). Trzymad coś na 1 ręce, 2 reku  relikt
liczby podwójnej, twardotematowe
13. W odniesieniu do rzeczownika ręka mianownik,biernik wołacz liczby mnogiej  ręce
(dawna liczba podwójna), w takim razie regularna forma brzmialaby ręki
14. uszy: ucha  uszy dotyczą istot żywych, ucha ma np. torebka (relikty liczby podwójnej)
15. Aoryst  czas przeszły dokonany, oznaczał czynnośd jednokrotną i dokonaną w
przeszłości. Pierwotnie tworzył się zarówno od czasowników dokonanych jak i
niedokonanych. Z trzech aorystów: asygmatycznego, sygmatycznego I, sygmatycznego II w
języku polskim ujawnił się tylko sygmatyczny I. Tworzony od czasowników zakooczonych w
temacie bezokolicznika na samogłoskę.
Imperfekt  oznaczał czynnośd trwającą lub powtarzającą się w przeszłości. Był tworzony od
czasowników niedokonanych.
Aoryst i imperfekt zlały się, a następnie zanikły. Koocówka aorystu zachowała pewną
żywotnośd w gwarach: byłech, byłek (=byłem)
Czas przeszły złożony stał się prosty: bylJ jes-mL > byłem.
Czas zaprzeszły - Poprawna, chod rzadko używana konstrukcja w języku polskim. Wg Jana
Miodka "kategoria gramatyczna praktycznie już dziś martwa, wykorzystywana od czasu do
czasu w celach stylizacyjnych"[1]. Tworzona jest przez dodanie do czasu przeszłego słowa
"byd" do postaci "-ł" danego czasownika. Np. "Obawiałem się tego tak dawno, w 1963
roku, jużem w to był wszedł i powypisywałem książki, które dzisiaj okazują się bardzo
czytelne" (za Stanisławem Lemem) - najpierw jużem był wszedł, następnie powypisywałem[1].
Jednym z przykładów pozostałości czasu zaprzeszłego jest czasownik powinien był, a jego
odmiana wygląda następująco:
Liczba Osoba Czasownik
1. (ja) powinienem był / powinnam była
liczba pojedyncza 2. (ty) powinieneś był / powinnaś była
3. (on, ona, ono) powinien był / powinna była / powinno było
1. (my) powinniśmy byli/ powinnyśmy były
liczba mnoga 2. (wy) powinniście byli / powinnyście były
3. (oni, one) powinni byli / one powinny były
16. Przyczyny w formach 1 i 2 os. L.mnog czasu przeszłego akcent pada na 3 sylabe od kooca
czyli na dawny imiesłów, akcent pada na 3 sylabe we wszystkich osobach l.poj. Dopóki była
struktura dwuwyrazowa każdy z wyrazów miał swój samodzielny akcent. Gdy nastąpila
syntetyzacja zanikł akcent na słowie posiłkowym. Został wyłącznie ancent na dawnym
imiesłowie ponieważ koocówka była ruchoma.
17. W wyrazie wilcy zaszła II palatalizacja.