EGZAMIN POLITYKA SPOAECZNA W PERSPEKTYWIE PORÓWNAWCZEJ 1. UJCIA POLITYKI SPOAECZNEJ a) I grupa ujęć jest związana z gospodarką b) II grupa ujęć wiąże się z dobrem obywateli (państwo opiekuńcze zwraca się tu uwagę na wysoką jakość obywateli < jeżeli będziemy ludzi traktować tak samo to być może będzie można zlikwidować problem wykluczenia>) c) III grupa jest związana z zapewnieniem bezpieczeństwa 2. DEFINICJA POLITYKI SPOAECZNEJ a) T. Marshall : Polityka społeczna oznacza politykę rządów dotyczących działania mającego bezpośredni wpływ na dobrobyt obywateli przez dostarczenie im usług lub dochodu . b) Szczepański: Polityka społeczna powstała jako metoda i teoria, która miała przezwyciężać niedostatki . [Polityka społeczna czerpie z metodologii, metod i instrumentów, które dopowiadają np. burmistrz ] [Polityka społeczna to nie budynek lecz nauka, która ma za zadanie prowadzenie badań np. statystyk ile ludziom potrzeba pieniędzy na przeżycie itp.] 3. TRZY KOSZYKI SPOAECZNE Biologiczne Socjalne Minimum socjalnego 4. CZYM ZAJMUJE SI POLITYKA SPOAECZNA a) Polityka społeczna wąsko pojęta Zatrudnienie i ochrona pracy Dochody i wydatki ludzkości (np. potrzebujemy pieniędzy na oświatę) Polityka ludnościowa i rodzinna (np. rozmnażanie ludzi) Polityka mieszkaniowa Zabezpieczenia społeczne (w tym zabezpieczenia socjalne np. ZUS, NFZ Ochrona zdrowia Ograniczenie bezrobocia i patologii społecznej Organizowanie wypoczynku i czasu wolnego (np. urlopy pracownicze, fundusz socjalny) Migracja (np. eurosieroctwo) b) Polityka społeczna szeroko pojęta v Podatki v Komunikacja (łączy się z transportem ale również chodzi tutaj o komunikację międzyludzką np. rozmowy telefoniczne) v Bezpieczeństwo publiczne (np. budowa wałów przeciwpowodziowych, odśnieżanie chodników, sygnalizacja dla pieszych) v Obronność (aparat mundurowy) v Ekologia (np. palimy plastikiem tworzy się smog i smog osiada na ziemi w ziemi rosną warzywa które jemy jesteśmy mniej odporni] 1 5. SZCZEBLE POLITYKI a) Polityka globalna b) Polityka rozumiana ponadnarodowo c) Polityka krajowa d) Polityka regionalna e) Polityka lokalna 6. ORIENTACJE W POLITYCE SPOAECZNEJ a) Orientacja LIBERALNA rynek sam wie najlepiej jak alokować zasoby bez ingerencji państwa, istotą jest konkurencyjność. Pojawiają się większe nierówności. Sprzeciwia się dystrybucji dochodów na rzecz ludzi bez dochodów (bezrobotnych) traktują oni ludzi mniej uposażonych jako frajerów. Sprzeciwia się wysokim podatkom dochodowym. Nie zakłada potrzeby aby Państwo angażowało się w rozwój gospodarczy (nazywana również gospodarką rynkową). Traktuje się Państwo jak niewidzialną rękę ma ono rozwijać najlepsze obszary dla kapitalisty. Chodzi o to aby pozwolić ludziom samemu się rozwijać. Uznaje się, że wolność jest zródłem postępu. b) Orientacja SOLIDARYSTYCZNA uważa się, że gospodarka rynkowa tworzy zbyt duże różnice między ludzmi. Państwo chce podejmować decyzje gdzie alokować kapitał. Zakłada, że jeśli pojawią się nierówności w grupach to jedne grupy ubożeją a drugie bogacą się. Te co ubożeją to na ich regionie rozwija się zacofanie danego regionu. Ta orientacja dba o to aby te rejony się rozwijały i by wyrównywać nierówności powstałe pomiędzy regionami. Proponuje ona podatki progowe. Jest nastawiona na wyrównanie by wykorzystać kapitał dla dobra ogółu. 7. METODOLOGICZNE PODZIAAY ILOŚCIOWE Podziały ilościowe to takie podziały państwa które koncentrują się na tym jak dużo środków przeznaczone jest na politykę społeczną czyli jak duży jest udział wydatków socjalnych w produkcie krajowym brutto (PKB) 8. KRYTERIUM JAKOŚCIOWE (do podziału ilościowego) /jakość świadczonych usług/ a) Udostępnienie dostępu do usług b) Selektywność powszechności ochrony socjalnej c) Jakość i poziom świadczonych usług d) Zakres i cel polityki rynkowej pracy (np. prawo do pracy, prawo do zasiłku) e) Rola władz publicznych w zaspokajaniu podstawowych potrzeb f) Sposób finansowania programów socjalnych 9. TYPOLOGIE /na podstawie kryterium pkb i jakości/ a) TITMUSS-a Kategorią wspólną jest relacja między polityką a gospodarką rynkową. Stwarza ona trzy modele: Model rezydualny (marginalny) jak zaspokajane są potrzeby jednostki? Przez rynek i rodzinę. Ten model zakłada, że właściwym zadaniem państwa jest pokazanie ludziom jak można sobie poradzić bez państwa. Państwo ma stworzyć idealne warunki do rozwoju rynku i rodziny. Model motywacyjny (służebny) programy socjalne są dodatkiem do gospodarki, pełnią wobec niej funkcje służebną. Patrzy się tu pod kątem zasług i wydajności pracy a dopiero pózniej pod kątem potrzeb jednostek. 2 Model instytucjonalno redystrybucyjny gwarantuje dostęp do świadczeń i usług z uwzględnieniem kryterium potrzeb. b) FURNISS-a i TILTON-a Kryterium formułuje się na podstawie ingerencji państwa w rynek. Stwarza on trzy modele: Model państwa pozytywnego państwo ma chronić przede wszystkim kapitalistę przed trudnościami związanymi z grą rynku. Model państwa bezpiecznego socjalnie gwarantowane jest tu minimum dochodu wszystkim obywatelom a nie tylko wybranym grupom. Model państwa dobrobytu społecznego jest to państwo które nie ogranicza się tylko do minimum socjalnego. Jego głównym celem jest wyrównywanie szans w warunkach rozwojowych. c) E. SPRING ANDERSEN Zaproponował na podstawie poprzednich typologii stworzenie trzech reżimów: v Reżim liberalny dominują świadczenia o charakterze opiekuńczym przede wszystkim dla osób o niskich dochodach (tzw. Pracobiorców ponieważ oni zarabiają za mało). Liczy się tu etos pracy i chodzi tu oto aby świadczenia socjalne nie zastępowały pracy. Świadczenia socjalne w tym reżimie są na średnim poziomie. Stymuluje się tu rynek prywatny. Te podejście jest stosowane w USA, Kanadzie, Japonii, Szwajcarii i Australii v Reżim konserwatywno korporacyjny dąży się do tego aby zachować różnice społeczne w naszym statusie społecznym (w wykształceniu). Ten styl dominuje w Austrii, Niemczech, Włoszech, Francji i Belgii. Rynek dostarcza określonych świadczeń i wówczas stają się marginalne ubezpieczenia prywatne. v Reżim socjaldemokratyczny upowszechnia się bezwarunkowo prawo socjalne dla tzw. Klasy średniej. Rozpowszechniony jest w krajach nordyckich i Holandii. Hasłem jest dobrobyt i równy standard życia dla wszystkich /w tych reżimach kładzie się duży nacisk na jakość świadczonych usług oraz na ustawiczne podnoszenie tej jakości i rozszerzanie wachlarza usług które można zaproponować obywatelom/ 10. MODELE a) Model marginalny ą Liberałowie Liberałowie dzielą się na : Ł Skrajnych liberałów Ł Neoliberałów Naturalnym kanałem zaspokajania potrzeb obywateli powinien być rynek prywatny i rodzina. Chodzi o to żeby nauczyć jednostkę jak radzić sobie bez państwa. Ale również jest możliwość skorzystania z pomocy państwa ale tylko w ostateczności i dotyczy to tylko tych grup które nie są w stanie sobie poradzić. Liberałowie zakładają że większość społeczeństwa może sobie poradzić bez ich pomocy i mogą zaspokoić swoje potrzeby albo może im w tym pomóc rodzina. Jeżeli rodzina jest niewydolna to zawsze mogą pomóc organizacje charytatywne. W tym ujęciu rozwój polityki społecznej jest niepotrzebny. Nie wynika to ze skąpstwa lecz z tego że oni uważają, że jest to działanie demotywujące (czyli osłabienie jednostki). Konsekwencja tych działań (że ludzie nie pracują) jest demoralizacja i bierność, wzrasta ilość przestępstw i patologii, następuje obniżenie poziomu moralnego jednostki. Liberałowie uważają że polityka społeczna ma się opierać na selekcyjnej działalności charytatywnej. Zależą one w dużej mierze od 3 sytuacji materialnej jednostki. Liberałowie mówią o tym że państwo ma skupiać swoją uwagę i motywować podmioty prywatne do wzmacniania kapitału poprzez obniżenie podatków, bądz wprowadzanie znacznych ulg podatkowych dla kapitalisty. Całą odpowiedzialność sceduje się na jednostkę. Dużą rolę odgrywa tu wychowanie. Liberałowie podchodzą do swojego kraju jak do filmy samolotowej czyli nie zakładają porażek i uważają że wszystko skończy się dobrze. W tym modelu dominuje solidarność na zasadzie wzajemności np. rodzina jednostka. Myślenie u liberałów jest takie, że ludzie pomagają tym, którzy pracują. Osoby które nie pracują muszą sobie radzić same. Pomoc nie jest obowiązkiem lecz dobrowolnym wyborem. Osoby które nie chcą pracować są to osoby które są mało kreatywne i nie chcą zmieniać swojego losu. Obserwują się podziały na społeczeństwa bogatych i biednych i zaczyna pojawiać się zawiść. b) Model motywacyjny ą Socjalliberałowie Socjalna gospodarka rynkowa. W tym modelu dopuszcza się już, żeby państwo ingerowało ale ma pewne granice. Są odpowiednie techniki ubezpieczeń społecznych ale bardzo ważne jest to żeby te systemy nie zakłócały gospodarki rynkowej. Uważa się żeby potrzeby ludzkie było zaspokojone zgodnie z przyjętymi kryteriami: Staż pracy Zasługi Wydajność Głównym celem jest zdrowy i wykształcony pracownik. Pośrednio zależ nam na zdrowym i wykształconym obywatelu. Pomoc dla tych jednostek zależy od statusu jaki dana osoba posiada na rynku pracy. Świadczenia obejmują wszystkich tych którzy pracują. Są one powszechne i obowiązkowe. Świadczenia te obejmują również rodzinę osoby pracującej zmusza to do obowiązkowych ubezpieczeń pracujących. Rynek ubezpieczeń prywatnych jest słabo rozwinięty, bo tę rolę przejmuje państwo. Redystrybucja środków ma charakter horyzontalny. Podatki definiowane są na średnim poziomie. Polityka państwa nie powinna być mocno fiskalna. System jest umiarkowano progresywny. W tym modelu przywiązuje się umiarkowaną wagę do stopnia zatrudnienia kobiet ale zakłada się bardzo wyskoki wskaznik zatrudnienia mężczyzn. c) Model instytucjonalno redystrybucyjny ą Socjaldemokraci W tym modelu zakłada się że odpowiedzialność za dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne ponoszą wszyscy obywatele. Dlatego, że ani sama rodzina ani też sam rynek prywatny nie jest w stanie zabezpieczyć ludzi. Jest tutaj ogromna rola polityki społecznej w tym modelu. Państwo ma obowiązek rozwijać się pod kątem socjalnym. Działania państwa mają zmierzać do tego żeby każdy obywatel miał zapewnione bezpieczeństwo. Każdy obywatel ma prawo do godnego życia i zaspokojenia potrzeb. Nie ma dyskryminacji i warunków wstępnych (np. kraje nordyckie). System ten opiera się na zasadzie gwarancyjnej. Głównym celem jest kryterium potrzeb a nie zasług. W tym modelu solidarność ma charakter braterski, opiera się na silnych związkach społecznych. Jest to społeczeństwo obywatelskie, pomaga się każdemu bez rozważania jaki był jego wkład indywidualny. Prawo socjalne wynika z posiadanego obywatelstwa. Państwo odpowiada za rozwiązanie problemów. Głównym celem jest zdrowy i wykształcony obywatel a dopiero w dalszej mierze zdrowy i wykształcony pracownik. Dużą rolę przypisuje się tu integracji, żeby społeczeństwo nie podlegało podziałom. Dąży się do tego żeby każdy obywatel znalazł się w klasie średniej. Państwo zakłada wysokie podatki i wysoką progresywność systemu podatkowego. Obowiązek za jakość kształcenia ponosi państwo. Rynek prywatny jest słabo rozwinięty. Kładzie się duży nacisk na równouprawnienie. Nie ma dyskryminacji. 4 11. POLITYKA LUDNOŚCIOWA I JEJ KONSEKWENCJE a) Współczynnik dzietności Ł Na 1 kobietę 1970 4,5 dziecka Ł Na 1 kobietę 2000 2,7 dziecka Ł Na 1 kobietę 2050 2,05 dziecka Jeżeli współczynnik spadnie poniżej 2,1 to ludność całego świata spadnie (musi być powyżej 2,1 żeby na świecie było 7mld ludzi) Rodzi się mniej dzieci ze względu na dużą powszechność środków antykoncepcyjnych b) Współczynnik dzietności kraje gospodarczo wysoko rozwinięte 1 kobieta 2008 1,6 dziecka [uważa się że kobiety w krajach wysoko rozwiniętych wybierają karierę zamiast rodzicielstwa] c) Tendencje narodzin Ł Ludność świata wzrośnie o 40% Ł Ludność europy do 2050r. zmniejszy się o 50% d) Udział europejczyków wśród mieszkańców ziemi 2005 11,5% 2050 7,2% Prognozy na 2050rok Wzrost w wielkiej Brytanii o 12% Wzrost we Francji o 14% Największy spadek wśród starych krajów UE to Włochy Największy spadek wśród nowych krajów UE to Polska e) Informacje dotyczące POLSKI W 2050r znajdzie się ona w grupie krajów o najstarszej strukturze ludności. Na 100 mieszkańców przypadać będzie 39 osób w wieku 60 lat i starszych. Celem polityki będzie dążenie do równowagi. Podejmowane działania : - UE stara się zachęcać młode małżeństwa do posiadania dzieci - Mało nas, mało nas do pieczenia chleba - szacuje się, że we wszystkich krajach UE liczba ludzi w wieku powyżej 60 lat wzrośnie w 2050r do 143mln osób w porównaniu do 84,6mln z roku 2008 12. SYSTEM EMERYTALNY System emerytalny wpisuje się mocno w zagadnienie starzejącego się społeczeństwa. Aączy się on z systemem szkolnictwa, zdrowia i finansów (te cztery reformy zapoczątkował Buzek) Ł Reforma emerytalna od 1.01.1999 obowiązuje w Polsce nowy system emerytalny. Podjęto wówczas decyzje że emerytury będą finansowane z 2 zródeł z: Ł Zus-u Ł Otwartych systemów emerytalnych 5 Reforma ta dzieli społeczeństwo na 3 grupy: Ł Grupa osób urodzonych przed 1.01.1949r. (obowiązywały wówczas stare przepisy emerytalne) emerytura finansowana tylko z ZUS Ł Grupa osób urodzonych między 31.12.1948r. a 1.01.1969 jest to grupa osób która mogła zdecydować czy chce by część ich pieniędzy trafiała do OFE czy nie Ł Grupa osób urodzonych po 31.12.1968r. są to osoby objęte nowym systemem emerytalnym Ł Reforma szkolnictwa wprowadzenie szkolnictwa 6+3+3 Ł Reforma zdrowia np. karty Chipowe na Śląsku Ł Reforma finansów 13. RODZAJE UBEZPIECZEC v Ubezpieczenie emerytalne v Ubezpieczenie rentowe v Ubezpieczenie z tytułu niezdolności do pracy i macierzyństwa v Ubezpieczenie chorobowe 14. UBEZPIECZENIA EMERYTALNE/RENTOWE Ubezpieczenia emerytalne są to ubezpieczenia na wypadek niezdolności do pracy z powodu starości. Jest to dochód który może otrzymywać osoba która przepracowała określoną ilość czasu np. kobiety 60lat a mężczyzni 65lat natomiast ubezpieczenie rentowe jest to ubezpieczenie na wypadek innych niezdolności do pracy. 15. REFORMY Od 1 stycznia 1999r - Zaczyna obowiązywać w Polsce nowy system emerytalny. Założenia: emerytura będzie finansowana co najmniej z dwóch zródeł tzn. ze zreformowanego: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i otwartych funduszy emerytalnych 16. OTWARTY FUNDUSZ EMERYTALNY Skrót OFE jest to fundusz który cześć naszych pieniędzy pomnaża na rynku finansowym np. obligacje, akcje, inwestycje itp. ten fundusz kształtuje się na poziomie ok. 7,1% z całości odkładanej do Zusu. Od 1.05.2011r jest mniej tych pieniędzy do tych funduszy przekazywanych. Na chwilę obecną jest dziedziczone 17. INDYWIDUALNE KONTO EMERYTALNE Skrót IKE jest to konto emerytalne na które odprowadza się dodatkowe pieniądze i nie odprowadza się podatków od kapitału dochodowego (można z niego korzystać lub nie). Jest dziedziczone (wchodzi w skład masy podatkowej) nie płaci się podatku od darowizn 18. ŻEBY SKORZYSTAĆ TRZEBA: Ł Mieć wiek emerytalny Ł Mieć przepracowany odpowiedni czas Ł Mieć zaświadczenie o przepracowanym czasie i odprowadzanych składkach 19. RENTA Gwarantowane świadczenie pieniężne w przypadku choroby, niepełnosprawności itp. lub śmierci żywiciela rodziny (tzw. Renta rodzinna). Składka rentowa wynosiła 6% obecnie została obniżona. Większość tej składki płaci pracodawca. Warunki: Osoba jest niezdolna do pracy Ma wymagany okres składkowych (nie dotyczy osoby która uległa wypadkowi w pracy lub w drodze do pracy) 6 Niezdolność do pracy powstała w okresie ściśle określonym w ustawie: - okresie zatrudnienia - okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych - okresie pobierania zasiłku opiekuńczego - okresie ubezpieczenia Nie pózniej niż 18m-ce od ustania świadczeń 20. RODZAJE RENT a) Renta rodzinna Przysługuje ona dzieciom jeżeli dzieci się uczą kiedy zmarł jedyny żywiciel rodziny. Przysługuje również wdowie lub wdowcowi lub rodzicom (jeżeli zrezygnują ze swoich świadczeń emerytalnych). b) Renta szkoleniowa Przyznawana jest na okres 6m-ce z możliwościom przedłużenia do 30m-ce (jest to czas na przekwalifikowanie się) 21. PROCEDURA UBIEGANIA SI O EMERYTURE Decyzje o przyznaniu emerytury wydają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Postępowanie o przyznanie emerytury rozpoczyna się po złożeniu wniosku zainteresowanego. Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. zobowiązani są do osobistego złożenia wniosku, osoby urodzone przed tą datą mogą to zrobić za pośrednictwem płatnika składek. 22. WNIOSEK " Osoby które występują o wcześniejszą emeryturę zobowiązane są do przedstawienia dokumentów o okresach podlegania ubezpieczeniom społecznym i wysokości zarobków. Dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzeń jest zaświadczanie. Istnieje również możliwość udokumentowania wysokości wynagrodzenia legitymacją ubezpieczeniową, a także na podstawie danych zawartych w umowie o pracę, pismach o powołaniu, mianowaniu oraz innych pismach, określających poziom wynagrodzenia danej osoby. " Inna droga: kopia dokumentacji płacowej sporządzoną i potwierdzoną przez archiwum, przechowujące dokumentację byłego pracodawcy danej osoby. 23. PROCEDURA UBIEGANIA SI O RENTE Decyzje o przyznaniu renty wydają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Postępowanie przyznania renty rozpoczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego. 24. RENTA Z TYTUAU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Ł Renta inwalidzka przysługuje osobie, którą uznano za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia. Ł Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uznaje się natomiast osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami. 7 25. NOWE REFORMY PO 2005r Od 1 listopada 2005 r. weszły w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach Zgodnie z nowo obowiązującymi przepisami niezdolność do pracy orzekana jest na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie będzie rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, wówczas niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat. 26. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Skrót PKB v W Polsce PKB to 11% v Najwyższy jest w: - Niemcy - Włochy v Najniższy jest w: - Australii - Norwegii - Japonii 27. POLITYKA ZATRUDNIENIA MA NA UWADZE ustawodawstwo pracy i przepisy regulujące funkcjonowanie rynku pracy; przeciwdziałanie bezrobociu (określenie jego rodzajów i przyczyn, wielkości, struktury, a także metod likwidacji); wpływ na ogólny poziom zatrudnienia struktura zatrudnienia (zatrudnienie młodocianych, kobiet, absolwentów szkół, ludzi w starszym wieku, osób o ograniczonej zdolności do pracy); 28. GAÓWNE PODMIOTY POLITYKI ZATRUDNIENIA W POLSCE a) Sejm i senat, najwyższe organy przedstawicielskie i najwyższe organy władzy państwowej b) Centralne organizacje administracji państwowej: rada ministrów, minister pracy i polityki socjalnej (społecznej), pozostali ministrowie c) Terenowe organy władzy państwowej a zwłaszcza rejonowe biura pracy - ministerstwo zdrowia: bezrobotna kobieta w ciąży ma prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej (regulują to przepisy prawa) - ministerstwo edukacji: każdy ma prawdo do ukończenia 18r.ż do bezpłatnej nauki szkolnej 29. WYNAGRODZENIA a) Minimalne wynagrodzenia które obowiązują od 1.01.2012r to 1500 zł W okresie pierwszego roku pracy może wynosić 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia (w przypadku, gdy jest to pierwsza praca pracownika wynosi wówczas 1200zł ponieważ pracodawca może zabierać te 20% na tzw. Przyuczenie do zawodu) b) Przeciętne minimalne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach obowiązująca od 1.03.2012r to 3.586,75 30. ZATRUDNIENIE a) Wskaznik zatrudnienia dla ludzi w wieku powyżej 15 roku życia wyniósł w 2010r 50,6% b) Wskaznik zatrudnienia dla mężczyzn w wieku 18-64 i dla kobiet 19-59 wyniósł w roku 2010r. - 65,2% 8 c) Rozwiązanie problemów zatrudnienia oraz prowadzenia polityki w tej sferze musi poprzedzać szukanie odpowiedzi na następujące pytania: Jak pogodzić indywidualny interes pracownika z interesami ogółu, wynikającymi z przyjętego programu ekonomicznego, społecznego i politycznego Jak pogodzić potrzeby i dorazne rozwiązania w dziedzinie zatrudnienia z celami przyszłości Jak łagodzić konflikty pomiędzy kryteriami racjonalności ekonomicznej i społecznej w zatrudnieniu 31. NARZDZIA POLITYKI ZATRUDNIENIA Wcześniejsze emerytury i urlopy wychowawcze Wydłużenie czasu nauki (zmniejszenie wielkości siły roboczej) Są one przykładem instrumentalnego operowania świadczeniami społecznymi w celu osiągnięcia doraznych celów polityki zatrudnienia 32. BEZROBOCIE Jest to zjawisko społeczne polegające na tym, że większa lub mniejsza liczba osób zdolnych do pracy i poszukujących pracy nie znajduje zatrudnienia Dane styczeń 2012 a) Stopa bezrobocia 13,2 Co daje 2.168,156 bezrobotnych (porównanie ze styczniem 2011r 2.111.600) b) Pracodawcy w styczniu zgłosili 60,8 tysięcy miejsc pracy 33. STOPA BEZROBOCIA Wielkość statystyczna opisująca nasilenie zjawiska bezrobocia. To stosunek osób bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo a) Najwyższa stopa bezrobocia Warmińsko mazurskie 21,3% Zachodniopomorskie 18,8% Kujawsko pomorskie 18,0% Lubuskie 16,6% b) Najniższa stopa bezrobocia Wielkopolskie 10,1% Mazowieckie 10,6% Śląskie 11,1% Małopolskie 11,4% c) Procentowy wzrost bezrobocia (najwyższy) Wielkopolski 3,2% Opolski 3,2 % Aódzki 2,9% Dolnośląski 2,8% d) Kryteria Ukończyła 18 lat Nie świadczy pracy ani nie odbywa przyuczenia do zawodu z elementami nauki praktycznej 9 Poszukiwała aktywnie prace w tygodniu badania lub w ciągu 6 tygodni poprzedzających badanie Jest zdolna do podjęcia pracy w tygodniu badanym lub w następnym tygodniu i wyraża gotowość do podjęcia takiej pracy Nie ukończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) Nie posiada gospodarstwa rolnego (powyżej 2ha) lub gospodarstwa specjalistycznego (np. szklarnie) Nie nabywa zasiłku chorobowego lub renty 34. RODZAJE BEZROBOCIA a) Technologiczne ą spowodowane postępem techniki b) Koniunkturalne ą wynika z kryzysowego spadku zatrudnienia c) Strukturalne ą spowodowane brakiem kapitału i zasobów produkcyjnych 35. PODZIAA BEZROBOCIA ZE WZGLDU NA FORMY a) Płynne - każdorazowo istnieje pewna liczna bezrobotnych b) Chroniczne wśród bezrobotnych jest pewna grupa osób, która nie ma szans lub ma nikłe szanse na znalezienie zatrudnienia c) Utajone mamy do czynienia z bezrobociem nie objętym statystykami 36. DZIAAANIA NA RZECZ ZAPOBIEGANIA BEZROBOCIU zwiększenie wydatków publicznych i prywatnych na zatrudnienie; rozwój technologii wpływających na zatrudnienie; zmiana struktury i dynamiki podaży siły roboczej; zmiany w funkcjonowaniu rynku pracy 37. PODSTAWOWE CECHY BEZROBOCIA W POLSCE 1) Zjawisko sezonowości, polegające na wzmożonych rejestracjach w pewnych okresach i spadku liczby rejestrujących się bezrobotnych w innych okresach. Miesiące wiosenne są okresami spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Ta sytuacja wynika między innymi z rozpoczynania prac sezonowych w budownictwie i rolnictwie, a także rozpoczynania się sezonu turystycznego. 2) Zróżnicowanie w poszczególnych regionach kraju. Ta niejednorodność jest wynikiem zarówno nierównomiernego rozwoju społeczno gospodarczego regionów, jak i położenia geograficznego oraz zaawansowania procesów restrukturyzacyjnych i prywatyzacyjnych w gospodarce narodowej 3) Wśród zarejestrowanych bezrobotnych dominują kobiety 4) W statystyce urzędów pracy znajdowało się 326,6 tys. osób bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku, co stanowiło 16,7% ogółu bezrobotnych. 5) W najkorzystniejszej sytuacji na rynku pracy są osoby o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. W końcu grudnia 2010 r. wyższe wykształcenie posiadało 204,7 tys. osób (10,5%). Przy czym zarejestrowane kobiety są zdecydowanie lepiej wykształcone od mężczyzn. 6) Nadal wysoki pozostaje poziom bezrobocia długotrwałego. Ta grupa bezrobotnych stanowiła 29,1% ogółu zarejestrowanych w 2010. 38. OSOBY KTÓRE S W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy, to osoby w stosunku do których powiatowy urząd pracy (PUP) musi skierować propozycję zatrudnienia lub innego zajęcia. Są to osoby takie jak: Do 25 roku życia Długotrwale bezrobotne 10 Kobiety które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka Powyżej 50 roku życia Bez kwalifikacji zawodowych Bez doświadczenia zawodowego Bez wykształcenia średniego Samotne, wychowujące co najmniej jedno dziecko które nie ukończyło 18 roku życia Po odsiadywaniu kary w zakładach karnych (byli więzniowie) Niepełnosprawne Po zakończeniu realizacji projektu socjalnego 39. PROPOZYCJE POWIATOWEGO URZDU PRACY v Szkolenia v Przygotowanie do zawodu v Staż v Kontynuowanie nauki v Studia podyplomowe v Prace społecznie użyteczne 40. INSTRUMENTY PRZECIWDZIAAANIA BEZROBOCIU 1) Pasywne v Zasiłki v Świadczenia przed emerytalne v Wcześniejsze emerytury finansowane przez ZUS 2) Aktywne v Szkolenie i przekwalifikowanie, zniżki szkoleniowe v Prace interwencyjne i aktywizacja zawodowa absolwentów v Roboty publiczne v Pożyczki na tworzenie małych firm v Przygotowanie zawodowe młodocianych 41. INSTRUMENTY POLITYKI SPOAECZNEJ Instrumenty rynku pracy wspierają podstawowe usługi rynku pracy. Osoby bezrobotne mogą korzystać z różnych form aktywizacji zawodowej, przewidzianych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z pózn. zm.). Są to: v Refundowanie podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego v Prace interwencyjne v Prace społecznie użyteczne v Dodatek aktywizacyjny v Przyznawanie bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej, na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej v Roboty publiczne v Staż v Przygotowanie zawodowe dorosłych v Refundacja kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego v Stypendia w okresie kontynuowania nauki v Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania 11 42. ŚWIADCZENIA I PREFERENCJE Z TYTUAU ŚWIADCZONEJ PRACY W OKREŚLONEJ GRUPIE ZAWODOWEJ prawo do wcześniejszej emerytury (skrócony wiek emerytalny), dodatki do emerytury; skrócony czas pracy; urlop wypoczynkowy w zwiększonym wymiarze; urlop zdrowotny; zniżki przejazdowe; nagrody jubileuszowe; umundurowanie; dodatki pieniężne 43. DEMOGRAFIA A POLITYKA SPOAECZNA Zatrzymanie procesu starzenia się społeczeństwa Ponowne wprowadzenie na rynek osób, które przeszły na wcześniejsze emerytury Przesunięcie dużej ilości zasobów zasiłków z tytułu niezdolności do pracy 44. DLACZEGO NALEŻY DBAĆ O RÓWNOUPRAWNIENIE W ZATRUDNIENIU Zatrudnienie kobiet powoduje, że uboczny skutek tego procesu powoduje zmniejszenie ubóstwa dzieci i wykluczenia społecznego 45. BIEDA (UBÓSTWO) To pojęcie ekonomiczne i socjologiczne, opisuje brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostek, w szczególności w zakresie jedzenia, schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych 46. KATEGORIE UBÓSTWA a) Absolutne końcowa bieda. Skrajnie ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie. W Polsce jest to ok. 13zł. Takich osób jest na świecie ok. 2mld czyli prawie 1/3 ludności. b) Względne odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym kraju, mierzącego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków) Przyczyny ubóstwa względnego tkwiące w funkcjonowaniu systemu społeczno ekonomicznego: Bezrobocie Niskie płace Brak odpowiedniego dochodu wynikającego z okoliczności niezależnych od świadomości i woli ubogich jest to pierwotna przyczyna ubóstwa c) Subiektywne odpowiada w przybliżeniu poziomowi dochodów deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczające d) Ustawowe kwota dochodów która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczeń pieniężnych 47. METODA WYZNACZANIA GRANIC UBÓSTWA 1) Metoda potrzeb podstawowych dwa koszyki socjalny i egzystencjonalny 2) Metoda wskaznika wydatków żywności żywność jako wskaznik (miernik poziomu zamożności) 12 3) Metoda stałej części medialnej lub średniej arytmetycznej dochodów jakie średnie są dochody w gospodarstwie domowym i wyznacza się medianę lecz nie jest ona najlepszą metodą ponieważ nawet jak odetniemy skrajności to i tak to nie będzie adekwatne 4) Metoda kwantyla rozkładów dochodów dzieli się społeczeństwo na 4 części i procentowo się oblicza różnicę między 1 a 4 częścią 5) Metody subiektywne opinia badanych 6) Metoda w wielowymiarowym podejściu do sfery ubóstwa określające potrzeby i środki finansowe którymi jednostka dysponuje 48. INDEKSY UBÓSTWA a) Odsetek osób ubogich 0/1 b) Indeks Daltona c) Indeks Jorgensona Selsnicka (zbiera sposoby analizy z dwóch poprzednich indeksów oraz zbiera natężenie transferu pieniędzy które należałoby zabrać bogatym i dać biednym) 49. GRUPA POTRZEB W KOSZYKACH MINIMUM SOCJALNEGO I EGZYSTENCJII KATEGORIE MINIMUM SOCJALNE MINIMUM EGZYSTENCJONALNE WYŻYWIENIE ++ + MIESZKANIE ++ + ODZIEŻ I OBUWIE ++ + OCHRONA ZDROWIE (leki) ++ + HIGIENA OSOBISTA ++ + OŚWIATA I WYCHOWANIE ++ + TRANSPORT I ACZNOŚĆ + - KULTURA + - SPORT I WYPOCZYNEK + - 50. BADNE KOAO UBÓSTWA NISKIE OSZCZDNOŚCI NISKIE DOCHODY NISKIE TEMPO KUMULACJI OSZCZDNOŚCI NISKA WYDAJNOŚĆ 51. KOSZYKI a) Koszyk socjalny możliwość utrzymania gospodarstwa domowego uwzględniając podstawowe potrzeby konsumpcyjne. Wyznacza granice wydatków gospodarstwa domowego, które mają pozwolić na godziwy poziom życia. b) Koszyk egzystencjalny zwany jest również minimum biologicznym, zawiera tylko te rzeczy które są niezbędne do przeżycia 13 Różnice : minimum egzystencjonalne nie dba o więz międzyludzką 52. MINIMUM SOCJALNE (GRUPY POTRZEB) a) Bytowo konsumpcyjne Ł Wyżywienie Ł Mieszkanie Ł Higiena Ł Odzież Ł Transport i łączność Ł Ochrona zdrowia b) Edukacyjno kulturalne Oświata Wychowanie Kultura c) Rekreacyjno wypoczynkowe Ł Sport Ł Wypoczynek Ł Turystyka 53. MINIMUM EGZYSTENCJONALNE /potrzeby które muszą zostać zaspokojone/ Wyżywienie Mieszkanie Higiena 54. FUNKCJA KOSZYKA SOCJALNEGO Poznawcza Informacyjna Społeczno polityczna (uważana za funkcje roszczeniową ) 55. POLITYKA MIESZKANIOWA Jest częścią polityki społecznej państwa. Jej zadaniem jest badanie, ocenianie problemu mieszkaniowego oraz wyrównywanie szans społecznych w dostępie do mieszkań 56. MIESZKANIE Zespół pomieszczeń mieszkalnych i pomocniczych mających odrębne wejście, wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi umożliwiającymi stały pobyt ludzi i prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego 57. RODZAJE MIESZKAC Spółdzielcze Komunalne (budowane za pieniądze z budżetu gminy, są to mieszkania socjalne i interwencyjne) Przeznaczone na sprzedaż i wynajem Społeczno czynszowe (realizowane przez TBS Społecznego> za pieniądze krajowego funduszu mieszkaniowego) Zakładowe 14 /Powierzchnia użytkowa mieszkania to łączna powierzchnia pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki oraz innych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania. Powierzchnia mieszkalna to łączna ilość metrażowa pokoi / 58. FUNKCJE MIESZKANIA a) Ochronna ą przed warunkami klimatycznymi b) Biologiczna ą odpoczynek, sen, odżywianie, utrzymanie czystości, ułatwienie opieki nad dziećmi oraz osobami chorymi i niepełnosprawnymi c) Kulturalno wychowawcza ą wiąże się z nauką dzieci i dorosłych, z samokształceniem, wychowaniem, odpoczynkiem, rozrywką, uroczystościami rodzinnymi i tradycyjnymi obrzędami d) Ekonomiczna ą funkcja miejsca pracy e) Społeczna ą miejsce prowadzenia życia rodzinnego i towarzyskiego 59. ZASPOKOJENIE POTRZEB MIESZKANIOWYCH LUDNOŚCI DOKONYWANE JEST PRZEZ Ł najem mieszkania na czasowe użytkowanie, Ł budownictwo spółdzielcze, Ł wybudowanie lub nabycie mieszkania na własność, 60. STRUKTURA MIESZKAC W POLSCE a) 59% - własność osób prywatnych (fizycznych) b) 26 % - własność spółdzielni mieszkaniowej c) 10% - własność gminy d) 3% - zakładowe e) 1% - TBS 61. PRAWO DO MIESZKAC OBEJMUJE Popieranie dostępu do mieszkań o odpowiednim standardzie Zapobieganie i ograniczenie bezdomności w celu jej stopniowego likwidowania Uczynienie kosztów mieszkań dostępnymi dla tych, którzy nie mają wystarczających zasobów 62. CELE POLITYKI MIESZKANIOWEJ Wzrost ilościowy zasobów mieszkaniowych, wyrównywanie istniejących niedoborów mieszkań Ogólna poprawa standardu jakościowego zasobów i wycofanie z użytkowania zasobów substandardowych Usuwanie podstawowej dysproporcji między warunkami mieszkaniowymi ludności w miastach i na wsi Likwidacja dysproporcji, które występują w regionalnym układzie sytuacji mieszkaniowej oraz różnic w warunkach mieszkaniowych między dużymi a małymi miastami Zapewnienie realizacji potrzeb mieszkaniowych ludności znajdującej się w trudniejszych warunkach materialnych (konieczne jest tu uwzględnienie odpowiednich zindywidualizowanych form pomocy materialnej zarówno w podnoszeniu wszelkich opłat jak i w pozyskiwaniu mieszkania komunalnego) 15 63. ZADANIA WAADZ LOKALNYCH W REALIZACJI POLITYKI MIESZKANIOWEJ a) Popieranie budownictwa TBS ów b) Strategia lokalna utrzymania modernizacji i odnawiania zasobów zarówno własnych gmin (miast) jak i ogółu c) Pomoc i wspieranie budownictwa indywidualnego d) budownictwo "socjalne", pomoc grupom szczególnego niedostatku mieszkaniowego, walka z bezdomnością; e) prowadzenie polityki dostarczania terenów (rezerwy terenowe i polityka lokalizacyjna), ich uzbrajanie i rozbudowa urządzeń komunalnych; f) lokalna polityka budowlana, opieka nad rzemiosłem i drobną wytwórczością (także lokalnych materiałów budowlanych). 64. CZYNNIKI WALORYZACJI PRZESTRZENI MIAST a) jakość środowiska przyrodniczego (zagrożenia ekologiczne), b) atrakcyjność krajobrazu (przyroda i zabytki kultury), c) funkcjonalność układu przestrzennego miasta, d) możliwości uzyskania pracy, e) dostępność do infrastruktury społecznej, f) dostępność komunikacyjna, g) aktywność społeczna mieszkańców, h) sposób zarządzania miastem i) (samorząd - administracja terenów), j) poczucie bezpieczeństwa i inne. 65. DZIAAANIA NA RZECZ BUDOWANIA STRATEGII ZDROWEGO MIASTA Ł czyste, bezpieczne i wysokiej jakości środowisko (do poprawy warunków mieszkaniowych włącznie), przy czym taki ekosystem powinien być osiągnięty i utrzymany jak najdłużej; Ł społeczeństwo powinno mieć warunki do wzrostu w siłę, wzajemnego wspierania się i spokojnego życia, stąd niezbędny jest znaczny udział i kontrola decyzji dotyczących życia społeczeństwa, jego zdrowia i dobrego samopoczucia; Ł zaspokojenie podstawowych potrzeb (żywności, wody, mieszkań, dochodów, bezpieczeństwa i pracy) każdemu człowiekowi społeczeństwa danego miasta, a także dostęp do różnorodnych świadczeń i zródeł z możliwością bezpośredniego kontaktu, oddziaływania z możliwością porozumiewania się (dotyczy środowisk krajowych i zagranicznych); Ł urozmaicenie życiowo ważnych i nowoczesnych warunków ekonomicznych miasta, a zatem zapewnienie łączności i ciągłości kulturowej oraz dziedzictwa biologicznego mieszkańcom z umożliwieniem kontaktu z grupami społecznymi i kontaktów osobistych; Ł wypracowanie takich metod działania, które będą kompatybilne i wspomagające wyżej wymienione działania, a nade wszystko zapewnią optymalny poziom warunków do utrzymania zdrowia publicznego i dostępności świadczeń zdrowotnych dla wszystkich, uzyskanie dobrych wskazników zdrowia ludności, obniżenie zachorowalności i umieralności. 66. POLITYKA OCHRONA ZDROWIA ZDROWIE Światowa organizacja zdrowia określa zdrowie jako pełnie dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, pozwalające na prowadzenie przez człowieka produktywnego, sensowego i twórczego życia w sferze zarówno społecznej jak i ekonomicznej 16 67. PODSTAWOWE DZIAAY WSPÓACZESNEJ MEDYCYNY a) Profilaktyka czyli zapobieganie jest medycyną człowieka zdrowego, której głównym obszarem zainteresowania jest powstanie i rozwój człowieka oraz warunki wpływające na jego zdrowie b) Lecznictwo nastawione przede wszystkim na człowieka chorego, rozpoznanie chorób i na leczenie chorych c) Rehabilitacje która zajmuje się przywracaniem zdrowia, sprawności i przydatności społecznej ludziom dotkniętym kalectwem lub upośledzeniem fizycznym bądz psychicznym 68. PODSTAWOWE PIONY OPIEKI ZDROWOTNEJ a) Lecznictwo otwarte (przychodnie w zakresie opieki podstawowej, przychodnie specjalistyczne, gabinety specjalistyczne, szkolna i zakładowa służba zdrowia) b) Lecznictwo zamknięte (kliniki, szpitale, senatoria) c) Pomoc dorazna (oddziały ratunkowe i centra ratownictwa) 69. CELE POLITYKI OCHRONY ZDROWIA a) Umacnianie i umocnienie zdrowia działanie zapobiegawcze, przeciwdziałające zachorowalności (szczepienia ochronne, okresowe badania lekarskie, opieka higieniczno lekarska) oraz poszerzenie wiedzy zdrowotnej (kształtowanie niezbędnych postaw zdrowotnych) b) Przywracanie zdrowia potrzeby w zakresie leczenia chorób, usuwanie schorzeń i ułomności, likwidacja skutków wypadków a więc rehabilitacje lecznicza, zdrowotna i społeczna c) Kształtowanie warunków zdrowotnych potrzeby związane z warunkami bytu oraz poziomu życia ludności, z których znaczna część leży poza wpływem polityki ochrony zdrowia 70. CELE SZCZEGÓAOWE 1) Dostosowanie do specyficznych potrzeb zdrowotnych i specyficznych cech pacjentów 2) Dostępność (np. bliskość miejsca zamieszkania) 3) Produktywność (nie odkładamy w czasie) 4) Ciągłość 5) Udzielanie świadczeń z poszanowaniem godności i osobowości 6) Efektywność 7) Skuteczność 71. WSPÓACZYNNIKI PRZYDATNE DO POMIARU OCENY NEGACJI ZDROWIA a) Zachorowalność (zapadalność) nazywamy wszystko nowe przypadki zachorowań w danym roku w stosunku do liczby ludności w ogóle. Współczynnik zachorowalności obliczany jest w stosunku do 10 lub 100 tysięcy ludności b) Chorobowość c) Śmiertelność to liczba zgonów na daną jednostkę chorobową w danym roku w stosunku do liczny osób chorujących na tę jednostkę chorobową. Współczynnik śmiertelności & . 72. KIERUNKI POPRAWY ZDROWIA 1) Obniżenie się umieralności niemowląt 2) W woj. Śląskim umiera najwięcej noworodków w Polsce 3) Procentowo biorąc pod uwagę liczbę urodzeń, sytuacja wygląda podobnie. Na Śląsku umiera 8,5 (promila) noworodków, gorzej jest tylko na dolnym Śląsku gdzie wskaznik 17 umieralności wynosi 9,3 (promila). Najlepsza sytuacja panuje w woj. Świętokrzyskim. Wskaznik umieralności noworodków wynosi tam tylko 6,5 (promila) 4) Zmniejszenie się płodności kobiet w starszych grupach w wieku płodności co znacznie zmniejsza liczbę ciąż tzw. Wysokiego ryzyka 5) Obniżenie się zachorowalności dzieci na choroby zakazne wieku dziecięcego, co uzyskano w wyniku wieloletnich szczepień ochronnych 6) Obniżenie się umieralności kobiet w związku z ciążą i porodem 7) Zmniejszenie się liczby zgonów w młodszych grupach wieku 8) Mniejsza umieralność całej ludności i tym samym wydłużeniem się trwania życia /proces ten jednak jest zauważalny dopiero od roku 1993/ 73. ZJAWISKA NEGATYWNE a) Czynniki ekologiczne Ł Region b) Indywidualne cechy społeczno zawodowe i kulturowe Przynależność do klasy Poziom wykształcenia Wykształcenie rodziców Wykonywany zawód Stan cywilny Stosunek do pracy zawodowej c) Poziom życia Ł Dochód osobisty lub dochód rodziny Ł Wyposażenie d) Styl życia Dieta Spożycie alkoholu 74. DEFINICJA RODZINY Wśród licznych definicji rodziny, jakie występują w literaturze nauk społecznych przeważa to określające rodzinę jako: zbiorowość ludzi, grupę społeczną powiązaną ze sobą więzią emocjonalną, prawną, pokrewieństwa i powinowactwa. 75. GAÓWNE FUNKCJE RODZINY Seksualno prokreacyjna Materialno ekonomiczna Kontrolna Socjalizacyjno wychowawcza Emocjonalno ekspresywna 76. RODZINA TRADYCYJNA VS ALTERNATYWNA (NOWOCZESNA) RODZIN TRADYCYJNA RODZINA ALTERNATYWNA Prawnie zawarte małżeństwo Niezamężne, kohabitacja, niezamężne osoby żyjące samotnie Posiadanie dzieci Dobrowolna bezdzietność Dwoje rodziców Samotne rodzicielstwo (bez małżeństwa w 18 ogóle lub poprzedzone małżeństwem) Trwałość związku Rozwód, powtórny związek (w tym sytuacja opieki prawnej nad dzieckiem obojga rozwiedzionych rodziców, rodziny zrekonstruowane) Mężczyzna utrzymuje rodzinę, posiada Praca zawodowa obojga małżonków, autorytet małżeństwa rozdzielone z powodu pracy commute merriage) Wyłączność seksualna Pozamałżeńskie związki (w tym małżeństwa seksualnie otwarte) Heteroseksualność Związki osób tej samej płci Gospodarstwo dwóch dorosłych osób Gospodarstwo wielu dorosłych (w tym komuny, wspólnoty, rozszerzona rodzina, rodzina z dołączonymi członkami niespokrewnionymi) 77. POLITYKA SPOAECZNA PACSTWA WOBEC RODZINY Ł To próba formalnego oddziaływania ale i niekiedy tworzenia perfekcyjnych warunków do realizacji przez rodzinę określonych funkcji społecznych i zawodowych w sposób zgodny z ideologią rządzących Ł O tym, że życie rodzin stanowi integralną całość z życiem społeczeństwa w poszczególnych okresach rozwoju i przemian, świadczyć mogą zmieniające się wielokrotnie priorytety państwa w tym zakresie. 78. OKRESY W POLSKIEJ POLITYCE RODZINNEJ Ł Okres powojenny do 1950r. odbudowa kraju, bieda, ustanowienie przez państwo zasiłków dla rodziny, które to świadczenia miały na celu zagwarantowanie przynajmniej minimum egzystencji (w latach 1946 -1950 wzrost liczby ludności o 1057 tys.) Ł Okres od 1950r. do 1955r. rozwój struktury państwa, gospodarki, przemysłu, aktywizacja zawodowa kobiet, przejęcie przez państwo części zadań opiekuńczych, dostęp rodzin do edukacji, kultury, instytucji opieki zdrowotnej, w efekcie pierwszy notowany w polskich statystykach wyż demograficzny ( w latach 1950 1960 wzrost liczby ludności o 4737tysiecy) Ł Okres od 1956r. do 1969r. ograniczenie zatrudnienia kobiet, zachęcenie do samodzielnego wychowania przez nie dzieci poprzez wprowadzenie prawa do urlopów wychowawczych (w latach 1960 1970 wzrost liczby ludności o 2965 tysięcy) Ł Okres od 1970r. do 1979r. eksplozja polityki prorodzinnej wydłużone urlopy macierzyńskie i wychowawcze (płatne), utworzenie funduszu alimentacyjnego, zasiłku z tytułu urodzenia dziecka zasiłków rodzinnych, ulg i priorytetów dla rodzin wielodzietnych, ochrona kobiet w zakładach pracy, ochrona matek samotnie wychowujących dzieci, wspomaganie funkcji wychowawczej i opiekuńczej rodzin, w efekcie II polski wyż demograficzny (wzrost o 3052 tys.) Ł Okres od 1980r. do 1989r. zapaść finansów publicznych, bieda, brak towarów, rozruchy społeczne, stan powszechności, niepewność jutra, pomoc państwa sukcesywnie ograniczona go grupy najuboższych dotkniętych chorobami i niepełnosprawnością (jednak w latach 1980 - 1990 nadal wzrost o 2541 tys.); Ł Okres od 1990r. do 2006r. wahania koniunktury gospodarczej, poważne społeczne koszty przemian ustrojowych, wolny rynek, bezrobocie, polaryzacja społeczeństwa, odejście od centralistycznej opieki państwa otwartego na granice europejskie (coraz 19 niższy wskaznik przyrostu naturalnego i spadek liczby ludności: w latach 1999-2006 o około 600 tys.) 79. PRZEMIANY WE WSPÓACZESNEJ POLITYCE RODZINNEJ MUSZ UWZGLDNIAĆ Zmiany struktur rodziny Wzrost zatrudnienia kobiet i związana z tym konieczność stworzenia nowych instytucji opieki dla małych dzieci Wysokie bezrobocie wśród młodych ludzi (młodzieży) i związane z tym bariery dochodowe w zakresie możliwości uzyskania mieszkań i usamodzielnienia się wzrastająca niestałość związków małżeńskich i wynikające z tego zagrożenie ubóstwem, warunki w okresie dzieciństwa coraz silniej determinujące szanse życiowe człowieka. 80. INSTRUMENTY REALIZACJI POLITYKI WOBEC RODZINY a) Pośrednie funkcjonowanie rynku pracy, dostępność mieszkań, poziom opieki lekarskiej, polityka edukacyjna czy emerytalna, system opieki społecznej b) Bezpośrednie świadczenia i usługi 81. ŚWIADCZENIA WOBEC RODZIN v Ulgi podatkowe v System stypendiów socjalnych ułatwiających uzyskanie wykształcenia przez dzieci pochodzące z najuboższych rodzin v systemy pomocy materialnej dla osób posiadających i wychowujących dzieci (zapomogi, zasiłki, płatne urlopy) v systemy ulg lub dofinansowania dla rodzin korzystających wspólnie z różnych form wypoczynku v systemy preferencji dla przekazywania majątku w ramach rodziny v specjalne formy pomocy dla rodzin niepełnych lub mających na utrzymaniu osoby niepełnosprawne 82. RODZAJE ŚWIADCZEC 1) Zasiłek rodzinny oraz dodatek do zasiłku rodzinnego 2) Świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne 3) Dwa rodzaje zapomóg związanych z urodzeniem dziecka: a) Zapomoga z gminy b) Becikowe (drugie) jeżeli dochód nie przekracza 500zł Ośrodek pomocy społecznej wypłaca zapomogę z tytułu rodzenia dziecka 83. KOMU PRZYZNAJE SI ŚWIADCZENIA Obok posiadania dziecka na utrzymaniu, głównym kryterium uprawniającym do świadczeń rodzinnych jest przeciętny miesięczny dochód, w przeliczeniu na osobę w rodzinie 84. ZASIAEK RODZINNY Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu nie przekracza kwoty 504,00 zł. netto. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód nie przekracza kwoty 583,00 zł. Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi miesięcznie: 20 1) 60,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 2) 80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia. 85. DODATKI DO ZASIAKU RODZINNEGO 1) urodzenia dziecka (1000 zł na dziecko; świadczenie jednorazowe) 2) opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (400 zł miesięcznie) 3) samotnego wychowywania dziecka (170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej niż 340 zł na wszystkie dzieci, w przypadku dzieci niepełnosprawnych kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł, nie więcej niż o 160 zł na wszystkie dzieci); 4) wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej na trzecie i kolejne dziecko w rodzinie (80 zł miesięcznie), 5) kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (60 zł na dziecko do 5 roku życia, 80 zł na dziecko od 5 do 24 roku życia); 6) rozpoczęcia roku szkolnego (100 zł; świadczenie jednorazowe); 7) podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania (90 zł na internat/stancję lub 50 zł na dojazd do szkoły). 86. WYNIKI Z BADAC a) Pomiędzy latami 1989 a 2003 liczna urodzeń zmniejszyła się z 562,5 tysięcy do 351,1 tysięcy. W 1989r na 100 kobiet przypadało 203 dzieci (tzw. współczynnik dzietności całkowitej wynosi: 2,03) b) W 2003r na 100 kobiet przypadało 112 dzieci (współczynnik 1,22) c) W 2005r ten współczynnik to 1,23 d) Zmienia się wiek matek od 1989r do 2005r średni wiek macierzyństwa wzrósł z 26,3 do 28,1 lat a średni wiek rodzenia pierwszego dziecka z 23,3 do 25,6 lat e) Kobiety coraz pózniej będą podejmowały macierzyństwo. Dzisiaj średni wiek rodzenia dzieci to 28lat. Polacy chcieliby mieć więcej dzieci. Polki statystycznie chciałyby mieć 2,33 dziecka. A mężczyzni 2,29 dziecka. Jednakże te chęci te nie są realizowane f) Blisko 57% respondentów nie zamierza mieć więcej dzieci. Podstawowym powodem takiej deklaracji jest posiadanie tylu dzieci ile planowało g) Im wyższy poziom wykształcenia tym mniejsza liczba planowanych dzieci 87. DANE CBOŚ PRZYCZYNY ODRACZANIA BDy REZYGNACJI Z RODZICIELSTWA TO Obawa przed utratą pracy (62%) Złe warunki mieszkaniowe młodych ludzi (58%) Brak wsparcia ze strony państwa m.in. w dziedzinie edukacji, wychowania, opieki medycznej (42%) Obawy przed obniżeniem się materialnego poziomu życia (36%) Chęć robienia kariery zawodowej przez kobiety (29%) Trudności z pogodzeniem obowiązków zawodowych i rodzinnych (22%) 88. WIEK MATKI Zmienia się także wiek matek. Od 1989 r. do 2005 r. średni wiek macierzyństwa wzrósł z 26,3 do 28,1 lat, a średni wiek rodzenia pierwszego dziecka z 23,3 lat do 25,6 lat. 89. PROGNOZA Kobiety coraz pózniej będą podejmowały decyzje o macierzyństwie. Dzisiaj średni wiek rodzenia dzieci wynosi około 28 lat, w ciągu najbliższych kilku lat wzrośnie do 29, r., a około 2025 r. przekroczy 30 lat. 21 90. USAUGI WOBEC RODZIN v Tworzenie sieci placówek bezpłatnej edukacji i opieki nad dziećmi v Tworzenie sieci placówek pomocy dla ludzi starszych i wymagających wsparcia v Tworzenie sieci placówek świadczących bezpłatną opiekę lekarską dla kobiet w ciąży, dzieci i innych członków rodzin v Stworzenie warunków dla działań instytucji i organizacji doradczych, oceniających i pomagających rodzinie w sprawowaniu jej funkcji 91. FORMY POMOCY RODZINIE o Preferencje w zatrudnieniu lub dla zatrudnionych a opiekujących się małymi dziećmi czy chorymi członkami rodziny o System kontroli i kar z tytułu nie wywiązywanie się z realizacji przyjętych norm społecznych wobec rodziny (alimenty, pozbawienie praw rodzicielskich itp.) 92. WZORY SYSTEMOWEJ POLITYKI RODZINNEJ W PACSTWACH EUROPEJSKICH Ł instytucjonalne wsparcie w realizacji funkcji opiekuńczej (powszechny dostęp do żłobków, przedszkoli, profilaktyki zdrowotnej) Ł dostosowanie rynku pracy do potrzeb obywateli wychowujących dzieci (ruchomy czas pracy, możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze, pozostawienie rodzicom wyboru formy opieki nad dzieckiem, refundacja utraty dochodów z tytułu niepełnego zatrudnienia) 93. MODELE a) Tradycyjny (polska, Włochy) dominuje w takich krajach, jak Niemcy, Włochy i w pewnym stopniu Polska. Jego istotą jest utrzymywanie wsparcia dla funkcjonowania rodziny nuklearnej z dziećmi, w której zachował się tradycyjny podział ról. Celem głównym tego modelu jest utrzymanie status quo poprzez popieranie zawierania małżeństw i zachęty do posiadania dzieci b) Skandynawski (łączenie pracy zawodowej z opieką) Istotą jego jest stworzenie kobiecie możliwości łączenia pracy zawodowej z posiadaniem dzieci, a celem jest przyspieszone dostosowanie się do zmian aspiracji zawodowych kobiet i stylu życia, który wymusza współczesna cywilizacja c) Trzeci model (Anglia i USA) reprezentowany jest przez kraje bliskie idei liberalnej, w których mocno akcentuje się wolność wyboru, jak USA i Anglia. W modelu tym państwo nie prowadzi całościowej polityki rodzinnej, koncentrując swoją uwagę tylko na sytuacjach wymagających pomocy, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci. 94. ISTOTA POLITYKI OŚWIATOWEJ v Polityka oświatowa obejmuje całokształt problemów dotyczących ustroju szkolnictwa, organizacji procesu nauczania, metod kształcenia i wychowania. v Jako dyscyplina naukowa zajmuje się ustalaniem optymalnych zasad upowszechniania oświaty wśród dzieci, młodzieży i dorosłych z punktu widzenia przygotowania ich do życia, zawodu i aktywnego uczestnictwa w kulturze. v W praktyce polityka oświatowa oznacza działania państwa w dziedzinie szkolnictwa i wychowania, realizowanie celów kształcenia oraz podstawy materialno-techniczne funkcjonowania przyjętego systemu oświatowego jak i zarządzanie instytucjami zajmującymi się tą dziedziną. v W kwestii kształcenia zawodowego istotnym jest przygotowanie takiej liczby kadr w poszczególnych zawodach i specjalnościach, która będzie mogła być wykorzystana przez gospodarkę i odpowiadać jej potrzebom w celu ograniczenia bezrobocia. 22 95. TYPY POLITYKI OŚWIATOWEJ a) Typ polityki oświatowej liberalnej Ł niewielki stopień angażowania się państwa w funkcje systemu oświaty Ł akceptacja zasady wolnego rynku oświatowego Ł reformy oświatowe służą określeniu celów nadrzędnych, Ł Przykład: Anglia b) Typ polityki oświatowej demokratycznej Ł udział państwa w edukacji dotyczy zapisów konstytucyjnych Ł poza zapisami prawa dopuszcza się zróżnicowane formy realizacji obowiązku szkolnego Ł państwo ustala finansowanie oświaty 96. POLITYKA OŚWIATOWA RESTYRYKCYJNA POLSKI SYSTEM LAT 45-89 państwo egzekwuje przymus szkolny; szkoła instytucją państwową; rozbudowany aparat kontroli placówek oświatowych; ujednolicone plany i programy nauczania; pełne finansowanie oświaty jest odgórne. 97. DETERMINANTY POLITYKI OŚWIATOWEJ a) ustrojowo polityczne - ustrój państwa warunkuje kierunki rozwoju polityki oświatowej; b) geograficzne - ukształtowaniu terenu, klimacie np. trwanie roku szkolnego, gęstość zaludnienia; c) demograficzne dostosowanie systemu edukacji do ruchu demograficznego; d) społeczne uwarunkowania historyczne, tradycja, wielokulturowość, wielonarodowość; e) ekonomiczne - warunkują funkcjonowanie systemu edukacyjnego w wymiarze finansowym. 98. CEL POLITYKI OŚWIATOWEJ Polityka oświatowa ma za zadanie realizacje celów związanych z poprawą warunków bytu, poziomu życia ludności, usuwaniem nierówności społecznych jak i podnoszeniem kultury życia. 99. POLITYKA OŚWIATOWA TO M.IN. Ł organizowanie przedszkoli, Ł rozbudowa specjalnych szkół zawodowych dla dzieci z niedorozwojem fizycznym i umysłowym, Ł zapewnienie dożywiania w szkołach, Ł zabezpieczenie środków finansowych na rozwój zajęć pozalekcyjnych dla uczniów, Ł prowadzenie internatów i domów studenckich, Ł tworzenie funduszy stypendialnych, Ł organizowanie dowożenia dzieci i młodzieży w szkołach, Ł doradztwo wychowawcze, szkolne i zawodowe. Ł Współczesna polska polityka oświatowa prowadzona jest w dużej mierze przez samorządy lokalne. Ł Zadaniem samorządów lokalnych jest wpływanie za pomocą dostępnych im instrumentów prawnych i finansowych na jakość kształcenia w szkołach samorządowych, na materialny status szkół i placówek oświatowych poprzez ustawowe gwarancje otrzymywania środków finansowych na wykonywanie zadań oświatowych. 23 100. GAÓWNE ZADANIA SAMORZDU LOKALNEGO SPROWADZAJ SI DO a) samodzielnego określania sieci publicznych przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych, a także granic ich obwodów, b) nadzoru nad kontrolą spełniania obowiązku szkolnego dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat, c) współpracy z organami nadzoru pedagogicznego w zakresie ustalonym ustawą o systemie oświaty i wykonywania zaleceń Kuratora Oświaty, d) prowadzenia polityki kadrowej wobec dyrektorów szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, przedszkoli i placówek oświatowych, e) zatwierdzenia corocznych projektów arkuszy organizacyjnych szkół, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, przedszkoli i placówek oświatowych, f) opracowania wniosków w zakresie utrzymywania przeszkoli, szkół i placówek oświatowych oraz zapewnienia im lokalowych i materialnych warunków realizacji ich zadań statutowych, łącznie z likwidacją tych jednostek, g) wykonywania prac dotyczących realizacji kompetencji organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego w zakresie przygotowywania projektu budżetu, nadzoru nad jego realizacją i przestrzeganiem dyscypliny budżetowej w jednostkach oświatowych. 101. POLITYKA OŚWIATOWA UNII EUROPEJSKIEJ W ramach oświaty Unia Europejska respektuje odpowiedzialność państw członkowskich za treści nauczania, organizacje systemów oświatowych jak i różnorodność kulturową oraz językową, czyli istnieje zasada uznawania odmienności systemów kształcenia. 102. WSPÓLNA POLITYKA W TEJ DZIEDZINIE MA ZA ZADANIE rozwój i wspieranie nauczania oraz rozpowszechniania języków państw członkowskich, wymianę studentów i nauczycieli, uznawanie dyplomów szkół zawodowych lub wyższych, współpracę pomiędzy instytucjami oświatowymi, wymianę informacji i doświadczeń, rozwój wymiany młodzieży i instruktorów 103. PROGRAMY WSPIERANIA ROZWOJU EDUKACJI a) COMENIUS (partnerstwo w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym), b) COMETT (kształcenie i praktyki zawodowe dotyczące technologii), c) ERASMUS (współpraca i wymiana studentów oraz naukowców), d) GRUNDTVIG (promowanie innowacyjnych metod w kształceniu dorosłych), e) LINGUA (nauka języków obcych), f) MINERVA (promowanie edukacji na odległość za pomocą technologii informacyjnych i komunikacyjnych), g) PETRA (kształcenie i dokształcanie zawodowe), h) LEONARDO DA VINCI (poprawa jakości i dostępności szkolenia zawodowego). 104. BARIERY EDUKACYJNE Bariery edukacyjne to inaczej ograniczenia utrudniające lub uniemożliwiające dostęp do wykształcenia ludności oraz wszelakie problemy stojące przed polityka oświatową 105. NAJWAŻNIEJSZE BARIERY EDUKACYJNE o barierę terytorialną przeszło 1/3 populacji kraju w wieku powyżej 15 lat zamieszkuje na wsi gdzie nie może kontynuować nauki z powodu braku placówek edukacyjnych, 24 o koszty dostęp do studiów bezpłatnych ma coraz mniej uczących się (za studia wyższe płaci ponad 60% ogółu studiujących), o barierę płci problem z powrotem na studia po przerwie związanej z okresem macierzyństwa o barierę niżu demograficznego wraz z wejściem w życie reformy oświaty w dniu 1 września 1999 r. ponad 2 tys. szkół podstawowych zostało zamkniętych, ponieważ nie spełniały one ustawowego wymogu liczby 150 uczniów przypadających na jedna szkołę, o barierę wieku w Polsce mało rozpowszechnione jest nauczanie dorosłych, bardzo niewielka liczba placówek temu służących, co prowadzi do starzenia się wiedzy, o barierę wzrostu gospodarczego i postępu społecznego stanowi ją brak kadr wykwalifikowanych pracowników, o barierę postępu technicznego polskie szkolnictwo ma zbyt ogólny profil. 106. DZIAAANIA DOSTOSOWUJCE OFERTE EDUKACYJN DO RYNKU PRACY podniesienie jakości edukacji w szkołach na wszystkich szczeblach, przywrócenie rangi i jakości edukacji zawodowej, rozwój kształcenia ustawicznego, usprawnienie systemu prognozowania popytu na pracę 107. POLITYKA OŚWIATOWA 1) Polityka oświatowa obejmuje całokształt problemów dotyczących ustroju szkolnictwa, organizacji procesu nauczania, metod kształcenia i wychowania 2) Jako dyscyplina naukowa zajmuje się ustalaniem optymalnych zasad upowszechniania oświaty wśród dzieci, młodzieży i dorosłych z punktu widzenia przygotowania ich do życia, zawodu i aktywnego uczestnictwa w kulturze 3) W kwestii kształcenia zawodowego istotnym jest przygotowanie takiej liczby kadr w poszczególnych zawodach i specjalnościach, która będzie mogła być wykorzystywana przez gospodarkę i odpowiadać jej potrzebom w celu ograniczenia bezrobocia 108. TYPY POLITYKI OŚWIATOWEJ a) Typ liberalny Niewielki stopień zaangażowania się państwa w funkcje systemu oświaty Akceptacja zasady wolnego rynku oświatowego Reformy oświaty służą określeniu celów nadrzędnych Np. Anglia b) Typ demograficzny Udział państwa w edukacji dotyczy zapisów konstytucyjnych Poza zapisami prawa dopuszcza się zróżnicowanie formy realizacji obowiązku szkolnego Państwo ustala finansowanie oświaty 109. POLITYKA OŚWIATOWA RESTRYKACYJNA POLSKI SYSTEM LAT 45-89 v Państwo egzekwuje obowiązek szkolny v Szkoła staje się instytucją państwową v Rozbudowany aparat kurateli placówek oświatowych v Ujednolicone plany i programy nauczania v Pełne finansowanie oświaty (odgórne) 25 110. DETERMINANTY POLITYKI OŚWIATOWEJ Ustrojowo polityczne (ustrój państwa warunkuje kierunki rozwoju polityki oświatowej) Geograficzne (ukształtowanie terenu, klimatu np. trwanie roku szkolnego, zagęszczenie zaludnienia) Demograficzne (dostosowane do systemu edukacji, do ruchu demograficznego Społeczne (uwarunkowania historyczne, tradycja, wielokulturowość i wielonarodowość) Ekonomiczne (warunkują funkcjonowanie systemu edukacyjnego o wymiarze finansowym) 111. CEL POLITYKI OŚWIATOWEJ Ma ona za zadanie realizację celów związanych z poprawą warunków bytu, poziomu życia ludności, usuwaniem nierówności społecznych jak i przenoszeniem kultury życia 112. POLITYKA OŚWIATOWA TO MIDZY INNYMI Ł Organizowanie przedszkoli Ł Dbanie o specjalistyczną kadrę szkół zawodowych dla dzieci z niedorozwojem fizycznym i umysłowym Ł Zapewnienie dożywiania w szkole Ł Zabezpieczenie środków finansowych na rozwój zajęć pozalekcyjnych dla uczniów Ł Prowadzenie internatów i domów studenckich Ł Tworzenie funduszy stypendialnych Ł Organizowanie dożywiania dzieci i młodzieży w szkołach Ł Doradztwo wychowawcze, szkolne i zawodowe Współczesna polska polityka oświatowa jest prowadzona w dużej mierze przez samorządy lokalne. Zadaniem samorządów lokalnych jest wpływanie za pomocą dostępnych instrumentów prawnych i finansowych na jakość kształcenia w szkołach samorządowych, na materialny status szkół i placówek oświatowych poprzez ustawowe otrzymanie środków finansowych na wykonywanie zadań oświatowych 113. PROGRAMY WSPIERANIA EDUKACJI Comenius (partnerstwo w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym) Comett (kształcenie i praktyka zawodowa dotycząca technologii) Erasmus (współpraca i wymiana studentów oraz naukowców) Grundtvig (promowanie innowacyjnych metod w kształceniu dorosłych) Lingua (nauka języków obcych) Minerva (promowanie edukacji na odległość za pomocą technologii edukacyjnych i komunikacyjnych) Petra (kształcenie i dokształcanie zawodowe) Leonardo Da Vinci (poprawa jakości i dostępności do szkolenia zawodowego 114. BARIERY EDUKACYJNE 1) Terytorialna przeszło 1/3 populacji kraju w weku powyżej 15 lat zamieszkuje na wsi gdzie nie można kontynuować nauki z powodu braku placówek edukacyjnych 2) Koszty dostęp do studiów bezpłatnych ma coraz mniej uczących się (za studia wyższe płaci ponad 60% ogółu studiujących) 3) Bariera płci problem z powrotem na studia po przerwie związanej z okresem macierzyństwa 26 4) Niżu demograficznego 115. OSOBY NAJBARDZIEJ DYSKRYMINOWANE Byli więzniowie Osoby długotrwale bezrobotne Kobiety z małymi dziećmi 116. RODZAJE DYSKRYMINACJI a) Faktyczna (stosowanie różnej miary np. płeć, kolor skóry, włosów, wiek nas, biologiczne> poglądy, wyznanie i światopogląd) b) Pozytywna (np. dawnie większych praw osobą samotnym, które wychowują dzieci) c) Pośrednia (takie działania które są niezamierzone, w sposób niezamierzony dyskryminujemy pewną grupę ludzi) d) Bezpośrednia (powoduje ona że ludzie jednych traktują gorzej niż innych no. Kobiety- mężczyzni ) 117. DYSKRYMINACJA NA RYNKU PRACY Zatrudnienie czasowe (na czas określony) kobiet występuje znacznie częściej niż mężczyzn Segregacja poziomu zatrudnienia (podział na zawody męskie i żeńskie) Niski poziom wynagrodzenia kobiet Wyższy odsetek kobiet bezrobotnych (8,5%) aniżeli mężczyzn (5,5%) 118. ELEMENTY ZWIZANE Z POLITYK Wiek (osoba starsza będzie bardziej dyskryminowana) Regiony (miejsce zamieszkania) 119. DYSKRYMINACJA KWESTI UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOAECZNYM WIŻE SI Z 1) Braniem możliwości uczestnictwa w życiu społecznym 2) Niezdolnością uczestnictwa w życiu społecznym 3) Dostępnością do uczestnictwa (mam ograniczenia i utrudnienia) 4) Nieuczestniczeniem ze względu na odmowę którą dostaje 5) Nieuczestniczeniem w życiu ze względu na wybór który podjęłem 27