I Ty mozesz zostac Warrenem Buffettem czyli inwestowanie skoncentrowane na GPW itymoz
IDy DO: I TY MOÅ»ESZ ZOSTAĆ WARRENEM BUFFETTEM, }ð Spis treÅ›ci }ð PrzykÅ‚adowy rozdziaÅ‚ CZYLI INWESTOWANIE SKONCENTROWANE NA GPW KATALOG KSIÅ»EK: Autor: Tobiasz MaliÅ„ski }ð Katalog online ISBN: 978-83-246-2947-3 }ð Zamów drukowany Format: A5, stron: 272 katalog CENNIK I INFORMACJE: Patrz na rynkowe zmiany raczej jak na przyjaciela, a nie wroga }ð Zamów informacje korzystaj z szaleÅ„stwa, ale nie bierz w nim udziaÅ‚u o nowoÅ›ciach Warren Buffett }ð Zamów cennik Inwestowanie dla ostrożnych i trochÄ™ leniwych CZYTELNIA: Z czym kojarzy Ci siÄ™ gra gieÅ‚dowa? Z wielkimi pieniÄ™dzmi, emocjami, czasem }ð Fragmenty książek gorzkim smakiem porażki? Isaac Newton po niepowodzeniu inwestycyjnym, które online spotkaÅ‚o go z powodu spadku akcji Kompanii Mórz PoÅ‚udniowych, powiedziaÅ‚, że jest w stanie przewidzieć ruchy ciaÅ‚ niebieskich, ale nie szaleÅ„stwo ludzi. Jednak tak wcale nie musi być! Twoja obecnoSć na GPW naprawdÄ™ może przypominać żeglowanie łódkÄ… Do koszyka po spokojnej tafli wody, przy akompaniamencie kojÄ…cego szumu fal. To tylko kwestia wyboru& Do przechowalni & Wyboru miÄ™dzy spekulacjami a inwestycjami. MiÄ™dzy rzucaniem siÄ™ w wir szaleÅ„stwa przypominajÄ…cego hazard a metodycznym analizowaniem sprawozdaÅ„ finansowych. Miedzy szukaniem po omacku przeróżnych zródeÅ‚ wiedzy a skorzystaniem z tego Nowość kompendium dla poczÄ…tkujÄ…cego inwestora. WracajÄ…c do Newtona zachowanie rynków przypomina zachowanie siÄ™ obiektów zgodnie z trzeciÄ… zasadÄ… dynamiki: akcji i reakcji. JeSli rynek porusza siÄ™ caÅ‚y czas Promocja w górÄ™, to w którymS momencie musi nastÄ…pić przeciwny ruch o takiej samej sile i takim zasiÄ™gu. Polska hossa zakoÅ„czona w lecie 2007 roku również zostaÅ‚a zniesiona w 100% spadkami. MajÄ…c SwiadomoSć takich dziaÅ‚aÅ„, o ileż Å‚atwiej odnalezć siÄ™ na gieÅ‚dzie! Podobne proste, ale i genialne zasady życia inwestora znajdziesz wÅ‚aSnie w tej książce. Dowiesz siÄ™, co jest najważniejsze podczas typowania spółek notowanych na rynkach Onepress.pl Helion SA regulowanych i nauczysz siÄ™ dokonywać wÅ‚asnych trafnych wyborów. Zyskasz ul. KoÅ›ciuszki 1c nie tylko wiedzÄ™, ale także spokój ducha, czas i wymierne korzySci finansowe. 44-100 Gliwice tel. (32) 230 98 63 e-mail: onepress@onepress.pl redakcja: redakcjawww@onepress.pl informacje: o ksiÄ™garni onepress.pl Spis treÅ›ci WstÄ™p7 1. Moja historia 11 2. Dylemat zaufania swojej wiedzy 27 3. WykÅ‚ady akademickie 41 4. ROE najważniejszy wskaznik dla inwestora 49 5. BezpieczeÅ„stwo czy zyski? 63 6. AÄ…czymy kryteria 73 7. PrzepÅ‚ywy pieniężne 81 8. Åšrodowisko dziaÅ‚alnoÅ›ci spółki 97 9. Jak analizować pojedynczÄ… spółkÄ™?103 10. Jak okreÅ›lić wartość spółki? 127 11. Kondycja finansowa spółki 143 12. Najważniejsze pozycje aktywów i pasywów 151 6 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem 13. KapitaÅ‚ obrotowy netto 167 14. PÅ‚ynność pÅ‚atnicza spółki 173 15. Cykl konwersji gotówki 183 16. ZadÅ‚użenie spółki i wysokość marży195 17. Analiza spółki KGHM 207 18. Analiza spółki Teresa Medica 221 19. Jak analizować spółki z rynku NewConnect? 229 20. Różne style inwestycyjne oparte na wartoÅ›ci 237 Podsumowanie 245 A Co Å‚Ä…czy Keynesa z inwestycjami? 249 B Czy Legg Mason TFI rzeczywiÅ›cie inwestuje w wartość? 257 Bibliografia 269 5. BezpieczeÅ„stwo czy zyski? ważny czytelnik zauważyÅ‚, że w poprzednim rozdziale spółkami, U które uznaÅ‚em za warte inwestycji pod wzglÄ™dem wartoÅ›ci ROE, byÅ‚y spółki spoza sektora finansowego. A gdzie banki i ubezpieczalnie? W trakcie moich poszukiwaÅ„ analizowaÅ‚em również banki jako odrÄ™b- nÄ… kategoriÄ™ inwestycyjnÄ…. Na kolejnych etapach analizy zajmowaÅ‚em siÄ™ przepÅ‚ywami pieniężnymi. W przypadku banków otrzymaÅ‚em dziw- ne wyniki, to znaczy banki wykazujÄ… bardzo zmienne salda przepÅ‚ywów pieniężnych. Poza tym wartość wskaznika kapitałów wÅ‚asnych do ak- tywów ksztaÅ‚tuje siÄ™ w granicach 10%, a nie jak w przypadku innych spółek nawet na poziomie 90%. PostanowiÅ‚em skonsultować moje ob- serwacje z prowadzÄ…cÄ… zajÄ™cia w ramach finansów przedsiÄ™biorstw. Po wykÅ‚adzie podszedÅ‚em, by porozmawiać. Mam do pani pytanie odnoÅ›nie do poprzedniego wykÅ‚adu& SÅ‚ucham. DokonaÅ‚em analizy pÅ‚ynnoÅ›ci spółek gieÅ‚dowych w oparciu o poznane tydzieÅ„ temu możliwe kombinacje przepÅ‚ywów pienięż- nych i zaobserwowaÅ‚em dziwne zjawisko. Chodzi mi o banki. 64 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem Banki to jest w ogóle odrÄ™bna kategoria podmiotów, nie należy ich analizować dokÅ‚adnie w taki sam sposób, w jaki analizuje siÄ™ inne przedsiÄ™biorstwa odpowiedziaÅ‚a wykÅ‚adowczyni, uÅ›mie- chajÄ…c siÄ™ nieznacznie. ZauważyÅ‚em wÅ‚aÅ›nie, że banki posiadajÄ… bardzo duże wahania salda przepÅ‚ywów pieniężnych. Na podstawie przepÅ‚ywów z jed- nego roku można by powiedzieć, że bank znajduje siÄ™ na skraju bankructwa, natomiast już w nastÄ™pnym roku widać, że bank ra- dzi sobie bardzo dobrze. W przypadku banków analiza przepÅ‚ywów pieniężnych, taka jak w przypadku innych spółek, siÄ™ nie sprawdza powtórzyÅ‚a z naciskiem. W przypadku banków należy zwracać uwagÄ™ w szcze- gólnoÅ›ci na ich zobowiÄ…zania wzglÄ™dem banku centralnego. No wÅ‚aÅ›nie& ciÄ…gnÄ…Å‚em dalej przecież przepÅ‚ywy pienięż- ne, które wykazujÄ… banki, rozÅ‚ożyÅ‚yby spółki niefinansowe, tymcza- sem bankom to nie szkodzi. Tak wÅ‚aÅ›nie jest stwierdziÅ‚a moja rozmówczyni. Poza tym instytucje finansowe takie jak banki i zakÅ‚ady ubezpieczeniowe sÄ… odrÄ™bnÄ… kategoriÄ… spółek, w których przypadku zwraca siÄ™ uwagÄ™ na trochÄ™ inne rzeczy. Nie zatrzymywaÅ‚em dÅ‚użej wyraznie Å›pieszÄ…cej siÄ™ pani doktor, i tak do- wiedziaÅ‚em siÄ™ wiele. Po tej rozmowie zarzuciÅ‚em na jakiÅ› czas analizo- wanie instytucji finansowych notowanych na warszawskim parkiecie. Najpierw wolaÅ‚em ugruntować swojÄ… wiedzÄ™ finansowÄ… w odniesieniu do innych podmiotów. WyjaÅ›nia to, dlaczego w poprzednim rozdziale w analizie ROE nie uwzglÄ™dniÅ‚em banków. Również w tym rozdziale nie bÄ™dÄ™ tego robiÅ‚. Banki jak na razie nie znajdujÄ… siÄ™ w centrum mo- jego zainteresowania. Poza tym charakteryzujÄ… siÄ™ wyższym niż inne przedsiÄ™biorstwa niefinansowe stopniem ryzyka operacyjnego. Skoro można kupić akcje dobrej spółki niebÄ™dÄ…cej bankiem, a osiÄ…gajÄ…cej wspaniaÅ‚e wyniki, po co podejmować wiÄ™ksze ryzyko za cenÄ™ być może wyższych zysków? Ostatnio oglÄ…dam regularnie amerykaÅ„skÄ… wersjÄ™ programu Dragon s Den, czyli jak zostać milionerem? zwracam w nim szczególnÄ… uwagÄ™ na kryteria, jakimi posÅ‚ugujÄ… siÄ™ wybrani do progra- BezpieczeÅ„stwo czy zyski? 65 mu inwestorzy analizujÄ…cy możliwość inwestycji. ZapadÅ‚o mi w pamięć stwierdzenie jednego z nich: LiczÄ… siÄ™ zyski przy możliwie niskim poziomie ryzyka. Z tego powodu uważam, że na poczÄ…tek lepiej nie zajmować siÄ™ podmio- tami dziaÅ‚ajÄ…cymi na rynku finansowym. Lepiej najpierw zapoznać siÄ™ z innymi, dobrze rokujÄ…cymi na przyszÅ‚ość spółkami. Wróćmy do analiz: nadszedÅ‚ czas na etap drugi selekcji spółek. Tym ra- zem wszystkie spółki, które posiadaÅ‚y stabilne ROE, niekoniecznie po- wyżej 10%, przebadaÅ‚em pod kÄ…tem kolejnego kryterium. Jako że ser- wis Bankier.pl nie udostÄ™pnia informacji o wielkoÅ›ci kapitałów wÅ‚asnych, postanowiÅ‚em skorzystać z dziaÅ‚u gieÅ‚dowego serwisu Onet.pl1. Dla 48 spółek obliczyÅ‚em wartoÅ›ci wskaznika obrazujÄ…cego stosunek kapitaÅ‚u wÅ‚asnego do aktywów dla danych dostÄ™pnych z różnych lat. Wyniki po- grupowaÅ‚em w arkuszu kalkulacyjnym. PostanowiÅ‚em zająć siÄ™ wspomnianym wskaznikiem z kilku powodów. Peter Lynch w książce Pokonać gieÅ‚dÄ™ zaleca, aby ten wskaznik byÅ‚ wy- soki. Poniżej formuÅ‚a obliczania wskaznika. Wzór 5.1. Kw/A, czyli stosunek kapitaÅ‚u wÅ‚asnego do aktywów Wystarczy do licznika wstawić wartoÅ›ci kapitaÅ‚u wÅ‚asnego (w zÅ‚otych), do mianownika wartość aktywów (w zÅ‚otych) i pomnożyć wszystko przez 100%. Jeżeli roÅ›nie wartość aktywów, a nie wzrasta wartość kapitaÅ‚u wÅ‚a- snego, wskaznik wykazuje niższe wartoÅ›ci, co prawdopodobnie oznacza finansowanie aktywów kapitaÅ‚em obcym. Aby poznać szczegóły, nale- ży zatem zerknąć do bilansu. Po co obliczać taki wskaznik? SÄ… osoby, które uważajÄ…, że nie posiada on żadnej wartoÅ›ci poznawczej, ja jednak sÄ…dzÄ™ inaczej. Wskaznik ten pokazuje, w jakim stopniu kapitaÅ‚y wÅ‚asne 1 http://gielda.onet.pl/akcje-ciagle,18648,501,lista-profili. 66 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem finansujÄ… aktywa. Za zadowalajÄ…cÄ… uważam wartość na poziomie mini- mum 60%2. W celu wyznaczenia poziomu finansowania aktywów kapitaÅ‚ami obcy- mi i wÅ‚asnymi teoretycy używajÄ… dwóch reguÅ‚ znanych jako zÅ‚ote regu- Å‚y: finansowa i bilansowa. ZÅ‚ota reguÅ‚a bilansowa mówi, że aktywa trwaÅ‚e powinny być finanso- wane kapitaÅ‚em wÅ‚asnym. Jest to uzasadnione, ponieważ aktywa trwaÅ‚e, takie jak budynki, budowle, grunty, maszyny i urzÄ…dzenia, sÅ‚użą wytwa- rzaniu wartoÅ›ci w przedsiÄ™biorstwie. JeÅ›li finansowane sÄ… kapitaÅ‚em wÅ‚a- snym, przedsiÄ™biorstwo ma pewność, że żaden wierzyciel nie utrudni mu w tym zakresie dziaÅ‚alnoÅ›ci. Gdyby aktywa trwaÅ‚e byÅ‚y finansowa- ne zobowiÄ…zaniami, w przypadku zachwiania pÅ‚ynnoÅ›ci oraz wypo- wiedzenia przez wierzyciela na przykÅ‚ad umowy kredytowej konieczna byÅ‚aby sprzedaż takich aktywów. JeÅ›li przedsiÄ™biorstwo zaczyna sprze- dawać aktywa trwaÅ‚e, czyli swój majÄ…tek produkcyjny, może to ozna- czać, że sprzedaje go celem regulacji swoich zobowiÄ…zaÅ„. Bywa też tak, że spółka posiada zbyt dużo majÄ…tku i postanawia dokonać jego rewi- zji, a ostatecznie postanawia pozbyć siÄ™ jego nadmiaru. DokÅ‚adne wy- jaÅ›nienie powinno znajdować siÄ™ w sprawozdaniu finansowym, do któ- rego inwestor powinien w takiej sytuacji zerknąć. FinansiÅ›ci dopuszczajÄ… możliwość finansowania aktywów trwaÅ‚ych nie tylko kapitaÅ‚em wÅ‚asnym, ale również dÅ‚ugoterminowym kapitaÅ‚em ob- cym. ZÅ‚ota reguÅ‚a finansowa mówi wiÄ™c o tym, że majÄ…tek trwaÅ‚y powi- nien być finansowany kapitaÅ‚em staÅ‚ym, czyli sumÄ… kapitałów wÅ‚asnych 2 Każdy inwestor powinien ustalić swój wÅ‚asny próg tolerancji stopnia pokry- cia aktywów kapitaÅ‚em wÅ‚asnym ja to zrobiÅ‚em na poziomie 60%, ponie- waż zastanawiaÅ‚em siÄ™, przy jakim stopniu pokrycia kapitaÅ‚em wÅ‚asnym akty- wów bÄ™dÄ™ czuÅ‚ siÄ™ komfortowo, posiadajÄ…c akcje danej spółki. Nie chciaÅ‚em, aby 50% byÅ‚o finansowane kapitaÅ‚em obcym, gdyż w przypadku kÅ‚opotów to wierzyciele bÄ™dÄ… mieli kontrolÄ™ nad majÄ…tkiem spółki. StÄ…d przyjÄ…Å‚em wiÄ™- cej niż 50%. W rzeczywistoÅ›ci preferujÄ™ wartość tego wskaznika na poziomie przynajmniej 75%, jednak sÄ… spółki warte zainteresowania, dla których war- tość tego wskaznika znajduje siÄ™ poniżej 75%, a nawet w okolicach 60%. BezpieczeÅ„stwo czy zyski? 67 oraz dÅ‚ugoterminowych kapitałów obcych. Jest to jednak sytuacja bar- dziej ryzykowna niż w przypadku zÅ‚otej reguÅ‚y bilansowej. Dwie powyższe zasady majÄ… jednÄ… wadÄ™ ukazujÄ… tylko stopieÅ„ finan- sowania kapitaÅ‚ami wÅ‚asnymi lub staÅ‚ymi jedynie majÄ…tku trwaÅ‚ego. A co z majÄ…tkiem obrotowym? Teoretycznie może on być finansowany w caÅ‚oÅ›ci zobowiÄ…zaniami i w praktyce jest w ten sposób finansowany. Uważam jednak, że rozpatrywanie stopnia finansowania kapitaÅ‚em wÅ‚a- snym jedynie majÄ…tku trwaÅ‚ego jest niewystarczajÄ…ce, dlatego używam wÅ‚aÅ›nie wskaznika Kw/A. Przyjrzawszy siÄ™ kryzysowi z lat 2007 2009, zauważyÅ‚em, że spółki, które przesadziÅ‚y z ekspansjÄ… na krótko przed kryzysem, miaÅ‚y pózniej problemy. PrzykÅ‚adem jest Monnari. ZarzÄ…d zakroiÅ‚ na zbyt szerokÄ… skalÄ™ inwestycje w nowe punkty sprzedaży odzieży, które miaÅ‚y być fi- nansowane kredytami. W momencie kryzysu, gdy zaostrzyÅ‚y siÄ™ kryte- ria przyznawania kredytów, okazaÅ‚o siÄ™, że Monnari w opinii banków nie posiada wystarczajÄ…cej zdolnoÅ›ci kredytowej. Zaczęły siÄ™ problemy ze spÅ‚atÄ… zadÅ‚użenia, banki straszyÅ‚y wypowiedzeniem umów kredyto- wych, a wszystko skoÅ„czyÅ‚o siÄ™ w sÄ…dzie, kiedy jeden z wierzycieli zÅ‚o- żyÅ‚ wniosek o ogÅ‚oszenie upadÅ‚oÅ›ci spółki Monnari. Spółka Monnari nie dysponowaÅ‚a wystarczajÄ… do swoich potrzeb wiel- koÅ›ciÄ… kapitaÅ‚u wÅ‚asnego dlatego popadÅ‚a w kÅ‚opoty. Ważne jest zatem, aby spółki, które stanÄ… siÄ™ inwestycjami na lata, posiadaÅ‚y solidne wspar- cie kapitaÅ‚owe. Walter Schloss twierdzi, że jeÅ›li spółka nie jest zadÅ‚użona, to jest coÅ› warta. Ja natomiast sÄ…dzÄ™, że spółka korzystajÄ…ca z zadÅ‚użenia zwiÄ™ksza swoje szanse na rozwój, jednak powinna to czynić z ostrożno- Å›ciÄ…. Musi wiÄ™c posiadać odpowiednie zasoby, na wypadek gdyby in- westycje nie przyniosÅ‚y oczekiwanych zysków. ZadÅ‚użenie zwiÄ™ksza efekt dzwigni finansowej, co przekÅ‚ada siÄ™ na wiÄ™kszÄ… rentowność spółki, ale również na wzrost ryzyka finansowego jednostki. W przypadku korzy- stania z dÅ‚ugu wystÄ™puje wiele czynników, z którymi spółka może sobie nie poradzić, jeÅ›li nadmiernie szarżuje z zadÅ‚użeniem lub jeÅ›li nie posia- da wystarczajÄ…cej wielkoÅ›ci kapitałów wÅ‚asnych. W skrajnych sytuacjach wystarczy tylko, by denominowany w walucie obcej kredyt zmieniÅ‚ swo- jÄ… wartość w konsekwencji zmian notowaÅ„ na rynku walutowym, żeby 68 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem nieostrożna spółka zaczęła mieć problemy, szczególnie podczas kryzy- sów gospodarczych. Potencjalny wzrost oprocentowania kredytu jest niebezpieczny dla nierozsÄ…dnie zarzÄ…dzanych podmiotów. FinansiÅ›ci twierdzÄ…, że kapitaÅ‚y wÅ‚asne cechujÄ… siÄ™ wyższym kosztem niż kapitaÅ‚y obce. I co z tego? NiebezpieczeÅ„stwo potencjalnego ban- kructwa w zwiÄ…zku z niewystarczajÄ…cymi zasobami kapitaÅ‚owymi stano- wi o wiele wyższy koszt, dlatego jestem zwolennikiem przedsiÄ™biorstw nie wykorzystujÄ…cych nadmiernie zadÅ‚użenia, a tym bardziej nie potra- fiÄ…cych dopasować jego poziomu do swojej kondycji finansowej. Być może inni inwestorzy okażą siÄ™ mniej konserwatywni i majÄ… do tego prawo. Mnie nie przekonuje spółka, która osiÄ…ga zyski, mocno siÄ™ za- dÅ‚użajÄ…c i nie zważajÄ…c na zabezpieczenia, jednak nie mam nic prze- ciwko zadÅ‚użaniu, jeżeli podmiot posiada odpowiednie zasoby na wy- padek niepowodzenia. Kolejnym argumentem finansistów przeciwko stosowaniu nadmiernej iloÅ›ci kapitałów wÅ‚asnych jest obniżona rentowność. Im wiÄ™cej kapi- taÅ‚u wÅ‚asnego posiada spółka, tym niższa bÄ™dzie jej rentowność mie- rzona choćby za pomocÄ… ROE. Im wiÄ™cej posiada kapitałów obcych, na przykÅ‚ad dÅ‚ugu, tym jej rentowność bÄ™dzie wyższa. Wynika to ze spe- cyfiki obliczania rentownoÅ›ci ROE. Wzór zaprezentowany w poprzed- nim rozdziale nie uwzglÄ™dnia kapitałów obcych, wyÅ‚Ä…cznie wÅ‚asne. Z te- go powodu zwiÄ™kszenie finansowania kapitaÅ‚ami obcymi nie znajdzie odzwierciedlenia w ROE, a bÄ™dzie widoczne na podstawie wartoÅ›ci wskaznika Kw/A. Zatem odwiecznym dylematem przedsiÄ™biorców jest wybór pomiÄ™dzy pÅ‚ynnoÅ›ciÄ… a zyskownoÅ›ciÄ…. Już za chwilÄ™ okaże siÄ™, że spółki cechujÄ…ce siÄ™ wysokim poziomem kapitałów wÅ‚asnych mogÄ… cechować siÄ™ wysokÄ… rentownoÅ›ciÄ…. Za wysokÄ… rentowność uważam ROE przekraczajÄ…ce poziom 20%. Najczęściej spółki dysponujÄ…ce dużą iloÅ›ciÄ… kapitaÅ‚u wÅ‚asnego wykazujÄ… ROE w granicach od 15% do 20%. Mam tu jednak na myÅ›li dojrzaÅ‚e podmioty, ponieważ przedsiÄ™biorstwa rozwijajÄ…ce siÄ™ przy wysokim poziomie kapitaÅ‚u wÅ‚asnego czÄ™sto gene- rujÄ… rentowność niższÄ… niż podana. UwzglÄ™dniwszy wysokość kapitałów wÅ‚asnych, poszukiwaÅ‚em takich spółek, których wartość omawianego wskaznika ksztaÅ‚towaÅ‚a siÄ™ w da- BezpieczeÅ„stwo czy zyski? 69 nym okresie na jednakowym poziomie bÄ…dz wykazywaÅ‚a poczÄ…tkowo tendencjÄ™ rosnÄ…cÄ…. Spółki cechujÄ…ce siÄ™ poziomem kapitaÅ‚u wÅ‚asnego w stosunku do aktywów niższym niż 60% nie przeszÅ‚y tego etapu. Tabela 5.1. Spółki posiadajÄ…ce pożądany wskaznik Kw/A Spółka Kw/A3 ROE4 Lubawa 82,85% 7,27% Teresa Medica 81,23% 33,02% PGF 81,16% 21,24% Mennica 78,41% 10,20% Sanok 70,96% 12,73% Mostostal PÅ‚ock 68,79% 12,87% MCLogic 67,12% 17,18% DÄ™bica 66,29% 11,18% Netmedia 63,04% 13,64% KÄ™ty 62,49% 12,78% Åšwiecie 73,01% 17,40% Novitus 61,22% 16,76% KGHM 60,88% 15,39% Wawel 60,43% 7,80% yródÅ‚o: opracowanie wÅ‚asne na podstawie danych finansowych spółek. UmyÅ›lnie zestawiÅ‚em w tabeli 5.1 wartość wskaznika Kw/A z rentow- noÅ›ciÄ… kapitaÅ‚u wÅ‚asnego. Widać, że wysokiemu poziomowi kapitaÅ‚u wÅ‚asnego nie zawsze musi towarzyszyć obniżona rentowność. Sztan- darowym zaprzeczeniem tej tezy jest spółka Teresa Medica, która przy poziomie ponad 80% wartoÅ›ci wskaznika Kw/A cechuje siÄ™ Å›redniÄ… rentownoÅ›ciÄ… na poziomie ponad 30%5! Nie zawsze wiÄ™c spółka staje przed koniecznoÅ›ciÄ… rezygnacji ze zwiÄ™kszonej pÅ‚ynnoÅ›ci w zamian za cenÄ™ wyższej rentownoÅ›ci. 3 Wartość Å›rednia. 4 Wartość Å›rednia. 5 Stan po zakoÅ„czeniu 2009 roku. 70 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem W tabeli 5.2 przedstawiÅ‚em pięć spółek o najwyższym poziomie wskaz- nika Kw/A, aby zaprezentować wartoÅ›ci wskaznika w poszczególnych latach. NiegdyÅ› spoglÄ…daÅ‚em wyÅ‚Ä…cznie na kilka ostatnich, najbardziej aktualnych lat z dziaÅ‚alnoÅ›ci spółki, a pomijaÅ‚em lata pozostaÅ‚e. Tym- czasem należy objąć analizÄ… dane ze wszystkich dostÄ™pnych lat. Podob- nie jak w przypadku ROE, również stabilna wartość wskaznika Kw/A mnie zadowala, ale przy Å›rednim poziomie powyżej 60%. W tym przy- padku obliczenie Å›redniej jest przydatne, jednak można oszacować na oko różne tendencje w ksztaÅ‚towaniu siÄ™ wartoÅ›ci omawianego wskaz- nika. Metoda na oko , którÄ… czÄ™sto stosujÄ™, sÅ‚uży mi jedynie do wstÄ™p- nej oceny różnych wartoÅ›ci. W przypadku wielu spółek już na pierw- szy rzut oka widać, że pewne dane liczbowe przyjmujÄ… dużą rozpiÄ™tość wartoÅ›ci lub wykazujÄ… systematycznie niższe wartoÅ›ci. stÄ…d wiem, które spółki odrzucić bez zagÅ‚Ä™biania siÄ™ w szczegóły. Każdy z nas ma ogra- niczonÄ… ilość czasu, dlatego inwestor powinien wybierać te spółki, któ- rych kondycja finansowa jest obiecujÄ…ca, a nie tracić czasu na podmioty, które już z daleka wyglÄ…dajÄ… mizernie. Nie chciaÅ‚em, aby spółki, które przeszÅ‚y do drugiego etapu selekcji, charakteryzowaÅ‚y siÄ™ niestabilno- Å›ciÄ… wskaznika Kw/A, jego niskimi lub trwale zniżkujÄ…cymi wartoÅ›cia- mi. Odrzucam spółki, które wykazujÄ… takie cechy wskaznika Kw/A przykÅ‚ady przedstawiÅ‚em w tabeli 5.3. Spółki Å»ywiec oraz Cyfrowy Polsat agresywnie korzystajÄ… z kapitaÅ‚u ob- cego do finansowania swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci, co znajduje odzwierciedlenie w niskich wartoÅ›ciach wskaznika Kw/A. Ponadto wskaznik ten przyjmuje nawet wartoÅ›ci ujemne, co spowodowane jest, podobnie jak w przypad- ku ujemnego ROE, ujemnym kapitaÅ‚em wÅ‚asnym. Obie spółki nie zy- skaÅ‚yby zainteresowania z mojej strony z dwóch powodów po pierw- sze wartoÅ›ci zarówno Kw/A, jak i ROE charakteryzujÄ… siÄ™ bardzo dużymi wahaniami, a po drugie poziom wskaznika Kw/A w ujÄ™ciu rocznym oraz Å›rednim nie osiÄ…ga nawet poziomu 60%! ROE na poziomie prawie 200% może imponować, ale wedÅ‚ug mnie nie jest to powód do dumy, jeÅ›li zestawić jego wartość z poziomem kapitaÅ‚u wÅ‚asnego. W ten sposób koÅ„czy siÄ™ drugi etap selekcji. Dotychczas wybraÅ‚em 25 spółek spoÅ›ród ponad 300 notowanych na warszawskiej GPW oraz ob- liczyÅ‚em dla nich stosunki kapitaÅ‚u wÅ‚asnego do aktywów i ROE. Pozo- staÅ‚ wybór spółek speÅ‚niajÄ…cych oba kryteria. BezpieczeÅ„stwo czy zyski? 71 Tabela 5.2. Pięć spółek o najwyższym poziomie wskaznika Kw/A Lata Lubawa Teresa Medica PGF Mennica Sanok 1997 79,74% Brak Brak 89,56% 87,59% 1998 80,15% Brak 85,57% 92,73% 89,33% 1999 84,26% Brak 85,85% 76,21% 85,60% 2000 80,09% Brak 86,55% 66,84% 79,75% 2001 75,69% Brak 85,60% 68,60% 85,89% 2002 76,45% Brak 85,92% 75,20% 84,37% 2003 85,41% Brak 78,19% 76,95% 43,15% 2004 81,91% 89,55% 82,91% 85,49% 60,34% 2005 87,27% 89,23% 76,26% 76,65% 59,34% 2006 83,56% 64,75% 80,11% 78,53% 61,74% 2007 86,00% 73,73% 75,40% 76,93% 67,50% 2008 87,62% 84,51% 57,40% 73,50% 56,30% 2009 88,92% 85,62% 94,18% 82,16% 61,63% Åšrednia 82,85% 81,23% 81,16% 78,41% 70,96% yródÅ‚o: opracowanie wÅ‚asne na podstawie danych finansowych spółek. 72 I Ty możesz zostać Warrenem Buffettem Tabela 5.3. Å»aden konserwatywny inwestor nie chce, aby jego spółki wykazywaÅ‚y takie wartoÅ›ci Kw/A i ROE Å»ywiec Cyfrowy Polsat Lata Kw/A ROE Kw/A ROE 1997 71,53% 17,02% Brak Brak 1998 53,81% 128,82% Brak Brak 1999 36,16% 11,81% Brak Brak 2000 27,57% 88,94% Brak Brak 2001 53,72% 10,01% Brak Brak 2002 59,24% 7,01% Brak Brak 2003 54,41% 18,65% Brak Brak 2004 52,74% 23,49% 36,46% 28,31% 2005 50,41% 27,75% 48,95% 29,14% 2006 38,73% 36,63% 17,74% 88,93% 2007 32,24% 53,24% 10,27% 185,51% 2008 28,04% 57,38% 38,74% 91,96% 2009 25,96% 52,52% 42,59% 72,10% Åšrednia 36,39% 25,80% 1,93% 43,58% yródÅ‚o: opracowanie wÅ‚asne na podstawie danych finansowych spółek.