POLITECHNIKA ŚLSKA. WYDZIAA ORGANIZACJI I ZARZDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Gospodarka Przestrzenna _____________________________________________________________________ ĆWICZENIE 1. ZARZDZANIE DANYMI OPISOWYMI W systemach GIS bardzo istotnym zagadnieniem jest umiejętne zarządzanie zbiorem danych opisowych (atrybutowych) dołączonych do map cyfrowych. Celem ćwiczenia jest opanowanie podstawowych technik przeszukiwania zbiorów danych. Przedstawione przykłady dotyczą programu MS Excel, ćwiczenia wykonywane są na arkuszu miastaUSA.xls. Filtrowanie Filtrowanie umożliwia znalezienie tylko potrzebnych danych oraz ukrycie wszystkich pozostałych. Po zastosowaniu filtra zostaną wyświetlone tylko te wiersze, które spełniają kryteria określone dla filtrowanej kolumny. Filtrowanie jest szczególnie przydatne w arkuszach zawierających tysiące rekordów danych. Aby łatwo znalezć informacje dotyczące jednego rodzaju danych nie trzeba przeszukiwać całej bazy danych wystarczy dokonać odpowiedniego filtrowania danych. Wybór właściwego kryterium filtrowania spowoduje, że program automatycznie przeszuka bazę danych i wyświetli poszukiwane przez użytkownika informacje. Podczas filtrowania dane nie są w żaden sposób zmieniane. Natychmiast po usunięciu filtru wszystkie dane są wyświetlane ponownie dokładnie tak samo jak przed jego zastosowaniem. Program Microsoft Excel udostępnia dwa polecenia filtrowania zbiorów danych: - Autofiltr, działający na zasadzie filtrowania według wyboru, stosowany w przypadku prostych kryteriów. - Zaawansowany filtr w przypadku bardziej złożonych kryteriów. Autofiltr Aby użyć Autofiltru należy wybrać z menu rozwijanego Dane polecenie Filtr/Autofiltr. Po wyborze polecenia Autofiltr z prawej strony etykiet kolumn pojawiają się strzałki Autofiltru . W kolumnie, w której wybrano kryteria filtrowania strzałka podświetla się kolorem niebieskim . Po kliknięciu na strzałkę Autofiltru otworzy się lista zawierająca następujące pola: (Wszystkie), (10 pierwszych...), (Inne...) oraz wszystkie pozycje zawarte w filtrowanej kolumnie, uporządkowane w kolejności alfabetycznej. Wybór opcji (Wszystkie) zazwyczaj do anulowania wybranego autofiltru i powrót do widoku wszystkich elementów. Opcja (10 pierwszych...) służy do filtrowania kolumn zawierających dane liczbowe. W kolumnie zawierającej dane liczbowe po kliknięciu na strzałkę autofiltru i wyborze opcji 10 pierwszych otworzy się okno Autofiltr 10 pierwszych (rys.1). Rys. 1. Okno dialogowe Autofiltr 10 pierwszych. POLITECHNIKA ŚLSKA. WYDZIAA ORGANIZACJI I ZARZDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Gospodarka Przestrzenna _____________________________________________________________________ W oknie dostępne są 3 pola wyboru przedstawione poniżej. Wybierając zawarte w nich opcje wyboru użytkownik tworzy kryteria filtrowania. - Pole 1 zawiera opcje: Górne i Dolne. - Pole 2 służy do wprowadzania ilości, jakie mają być wyświetlane. - Pole 3 zawiera pola Elementy oraz Procent. Poniżej zawarto 4 przykłady zastosowania polecenia Autofiltr 10 pierwszych. - Wybór opcji: Dolne / 50 / Elementy spowoduje wyświetlenie 50 rekordów o najmniejszych wartościach w tabeli (np.: dla kolumny ID wyświetlenie rekordów o numerach 1 do 50; dla kolumny liczba mieszkańców wyświetlenie 50 miast o najmniejszej liczbie mieszkańców). - Wybór opcji: Górne / 10 / Elementy - spowoduje wyświetlenie 10 rekordów zawierających najwyższe wartości spośród wszystkich filtrowanych pól kolumny (np. 10 stanów o największej ilości gospodarstw domowych). - Wybór opcji Górne / 10 / Procent spowoduje wyświetlenie górnych 10 % wartości kolumny wśród wszystkich pól zawartych w kolumnie wyświetlonych zostanie jedynie 10 % pól o najwyższych wartościach. - Wybór opcji Dolne / 30 / Procent spowoduje wyświetlenie dolnych 30 % wartości rekordów zawartych w filtrowanej kolumnie wśród wyświetlonych pól będzie się znajdowało jedynie 30 % pól o najniższych wartościach. Opcja (Inne...) służy do budowania bardziej zaawansowanych kryteriów filtrowania. Po wyborze opcji Inne otworzy się okno dialogowe Autofiltr niestandardowy (rys.2). Rys. 2. Okno dialogowe Autofiltr niestandardowy. W oknie Autofiltr niestandardowy w dwóch polach wyboru umieszczonych po lewej stronie znajdują się wymienione poniżej łączniki logiczne: - Równa się - Zaczyna się od - Nie równa się - Nie zaczyna się od - Jest większe niż - Kończy się na - Jest większe niż lub równe - Nie kończy się na - Jest mniejsze niż - Zawiera - Jest mniejsze niż lub równe - Nie zawiera POLITECHNIKA ŚLSKA. WYDZIAA ORGANIZACJI I ZARZDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Informacja Mapowa w Zarządzaniu Środowiskiem Przemysłowym _____________________________________________________________________ W polach wyboru znajdujących się po prawej stronie znajdują się wartości pól pochodzące z filtrowanej kolumny. Zastosowanie operatorów I oraz LUB pozwala na dodanie dodatkowych kryteriów filtrowania. Przykłady filtrowania danych przy użyciu Autofiltru zaawansowanego: 1. Znajdz wszystkie miasta w USA zaczynające się na literę C. Rozwiązanie: W polu wyboru po lewej stronie należy wybrać kryterium Zaczyna się od, w pole po prawej wpisać C. W rezultacie wybranych zostanie 268 miast rozpoczynających się na literę C. 2. Znajdz miasta o liczbie mieszkańców większej niż 100 000 oraz jednocześnie mniejszej od 500 000. Rozwiązanie: W poszczególne pola wyboru należy wpisać: po lewej jest większe niż; po prawej 100000; pomiędzy kryteriami zastosować operator I ; w dolnych polach wyboru - po lewej stronie wpisać jest mniejsze niż; po prawej 500 000. W wyniku tego filtrowania wybranych zostanie 177 rekordów. 3. Znajdz nazwę stanu zaczynającą się na literę W, w odfiltrowanym zbiorze danych nie może być stanu Washington. Rozwiązanie: Kryteria filtrowania są następujące: Zaczyna się od : W I Nie równa się : Washington. Wybór zawiera 85 rekordów. Wybór jako kryterium filtrowania elementu znajdującego się na liście alfabetycznej spowoduje wyświetlanie jedynie tych rekordów, które zawierają wskazaną frazę w filtrowanej kolumnie. Zastosowanie filtrowania do kilku kolumn jednocześnie umożliwi dokonywanie bardziej precyzyjnego filtrowania. Usuwanie filtrów z listy - Aby usunąć filtr z jednej kolumny na liście, kliknij strzałkę obok kolumny, a następnie wybierz opcję (Wszystkie). - Aby usunąć filtry zastosowane do wszystkich kolumn na liście, w menu Dane wskaż polecenie Filtr/Pokaż wszystko. - Aby usunąć strzałki filtru z listy, w menu Dane wskaż polecenie Filtr/Autofiltr. Zadania do samodzielnego wykonania Korzystając z polecenia Autofiltr: 1) Wyświetl wszystkie miasta będące stolicami poszczególnych stanów. 2) W kolumnie Nazwa stanu wyświetl pola zawierające nazwę Arizona. Ile rekordów zostało odfiltrowanych? Jakie miasto jest stolicą stanu Arizona? 3) W którym stanie znajduje się miasto Warsaw? 4) Wyświetl górny 1 % wartości pól zawartych w kolumnie Mężczyzni. Które miasta z odfiltrowanego zakresu danych posiadają największą oraz najmniejszą ilość mężczyzn? Ile wynoszą te ilości? 5) Które miasto w stanie Nevada ma największą liczbę mieszkańców i ile ona wynosi? 6) Wybierz miasta, w których liczba kobiet należy do przedziału (35000; 50000). Ile jest takich miast? POLITECHNIKA ŚLSKA. WYDZIAA ORGANIZACJI I ZARZDZANIA. Katedra Podstaw Systemów Technicznych - Informacja Mapowa w Zarządzaniu Środowiskiem Przemysłowym _____________________________________________________________________ 7) Wybierz miasta w stanie California, których liczba mieszkańców jest większa niż 100 000, oraz w których jednocześnie liczba gospodarstw domowych jest mniejsza niż 40 000. Ile jest takich miast? Sortowanie Znajdowanie / zastępowanie Zadanie: W kolumnie Stolica stanu znajdz wszystkie pola, w których znajduje się litera Y i następnie zastąp wszystkie słowem TAK. 1. Kliknij na nagłówek kolumny (tak aby podświetlić całą kolumnę) zawierającej szukaną frazę. 2. Wybierz polecenie Edycja/Znajdz lub użyj kombinacji klawiszy Ctrl+F. 3. Po wyborze polecenia otworzy się okno Znajdz (rys.3) Rys. 3. Okno dialogowe Znajdz. W polu Znajdz - wprowadz Y, następnie kliknij na przycisk Zamień. W polu Zamień na - wprowadz TAK, następnie kliknij na przycisk Zamień wszystko. W wyniku tych operacji w tabeli bazy danych wszystkie pola w kolumnie Stolica stanu zawierające literę Y zostały zastąpione słowem TAK. Zadania do samodzielnego wykonania: Korzystając z polecenia Znajdz: 1) Wyszukaj wszystkie rekordy zawierające frazę Montana. Ile ich jest? 2) Znajdz 10 rekordów zawierających frazę North, jaki numer ID ma 15 rekord zawierający szukaną frazę? 3) Znajdz rekord zawierający miasto Freeport, znajdujące się w stanie Texas. Jaki numer ID ma ten rekord? 4) W kolumnie Stolica stanu znajdz wszystkie rekordy zawierające literę N i zamień je na słowo Nie. Opracował: mgr inż. Marcin Dąbrowski