MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
TRÓJFAZOWE SILNIKI INDUKCYJNE
Z WIRNIKIEM KLATKOWYM
PRZECIWWYBUCHOWE Z OSA
ON
OGNIOSZCZELN

IM2 Exd I II2G Exd IIAT5 wg Dyrektywy 94/9/WE
TYP : dSg 160, 180 - EP
dSLg 160, 180 - EP
dSKg 160, 180 - EP
1. OPIS TECHNICZNY
INFORMACJE OGÓLNE
Silniki dS/K,L /g -EP o parametrach wg karty katalogowej D4-032.342 przeznaczone sÄ… do
napędu urządzeń górniczych ogólnego stosowania /np. pomp, kruszarek, przenośników pomoc-
niczych/. Przystosowane sÄ… do pracy w kopalniach zagro\
onych wybuchem metanu i pyłu
węglowego oraz w przestrzeniach (strefach 1 lub 2), w których mogą powstać mieszaniny
wybuchowe palnych gazów i par cieczy z powietrzem zaliczane do podgrupy IIA, klasy tempera-
tury T5 lub ni\
szej (maksymalna temperatura powierzchni silnika nie przekracza 100°C).
Zapewniaja wysoki stopień bezpieczeństwa - są urządzeniami kategorii: M2, 2G wg Dyrektywy
94/9/WE (ATEX). Spełniają wymagania norm:
PN-EN 60034-1:2009 (EN 60034-1:2004, IEC 60034-1:2004),
PN-EN 60079-0:2009 (EN 60079-0:2006, IEC 60079-0:2004),
PN-EN 60079-1:2008 (EN 60079-1:2007, IEC 60079-1:2007),
PN-G-38010:1997 /w wykonaniu na napięcie do 1000V/.
Silniki i skrzynki zaciskowe mają stopień ochrony IP54 /na \
yczenie mogą być wykonane
z wy\
szym stopniem ochrony  IP55 lub IP56/ wg PN- EN 60034-5:2004 (EN 60034-5:2001,
IEC 60034-5:2000).
WARUNKI PRACY
Zmienność napięcia ą 5%
Temperatura otoczenia -20°C do + 40°C
Zapylenie < 1000 mg/m3
Wilgotność wzglÄ™dna powietrza przy 25°C d"100%
Nachylenie osi waÅ‚u do poziomu 0°÷ 90°
Rodzaj pracy S1 /praca ciągła/
Parametry elektryczne  PN [kW], I N [A] dla UN = 500V i 1000V, f N = 50Hz
Wielkość
160 (M, L) 180 (M, L)
mechaniczna
[A] [A]
Ilość biegunów [kW] [kW]
dla 500V dla 1000V dla 500V dla 1000V
11 16,1 8,1
2p=2 15 21,3 10,6 22 31 15,6
18,5 26 13
11 16,9 8,4 18,5 26,1 13,1
2p=4
15 22,4 11,2 22 31 15,4
3 4,8 2,4
2p=6 7,5 12,2 6,1 15 22,9 11,4
11 17,6 8,8
4 7,6 3,8
2p=8 5,5 10,3 5,1 11 18,9 9,4
7,5 13,3 6,6
Je\
eli silnik posiada inne napięcie znamionowe UN ni\
podano w powy\
szej tabeli, wtedy prÄ…d
IN mo\
na przeliczyć wg wzoru : IN = IN(dla 500V) x 500/ UN .
Stron:14 Strona:1
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
Napięcie znamionowe UN podane jest na tabliczce znamionowej silnika.
OZNACZENIE SILNIKA
Na tabliczce znamionowej silnika /30/ podane sÄ… dane znamionowe i oznaczenie:
I M2 ExdI II2G ExdIIAT5
Certyfikat badania typu WE: KDB 04 ATEX 277X
Do ka\
dego silnika dołączona jest Deklaracja zgodności WE (o numerze zgodnym z numerem
fabrycznym silnika), w której podano szczegóły oznaczenia oraz parametry eksploatacyjne.
Nazwa i adres producenta: Maszyny Elektryczne CELMA S.A.
ul. 3 Maja 19, 43-400 Cieszyn, Polska
OBUDOWA, UZWOJENIE, IZOLACJA
Osłonę ognioszczelną silnika tworzy : u\
ebrowany kadłub, tarcze ło\
yskowe D i ND, płyta
zaciskowa wraz z izolatorami przepustowymi, korpus skrzynki zaciskowej, wpust kablowy
/wpusty kablowe lub zaślepka/, pokrywa skrzynki zaciskowej.
Elementy osłony ognioszczelnej wykonane są z \
eliwa.
Układ chłodzenia /osłona przewietrznika i przewietrznik/ wykonany jest z blachy stalowej.
Przewietrznik osadzony jest na wale silnika po stronie przeciwnapędowej, zasysa powietrze
przez osłonę przewietrznika i tłoczy je wzdłu\
u\
ebrowanego kadłuba.Wlot powietrza stanowi
kratownica o wymiarach zapewniających stopień ochrony IP20.
Klatka wirnika odlana jest z aluminium.
Uzwojenie i zastosowane materiały izolacyjne odpowiadają izolacji klasy F.
Uzwojenie mo\
e być wyposa\
one (na \
yczenie) w elementy grzejne (55W, ~ 230V)
 zabezpieczające wnętrze silnika na postoju przed powstawaniem wody kondensacyjnej.
ZABEZPIECZENIE TERMICZNE
a/ Uzwojenia
W czołach uzwojenia wbudowane są:
- bimetalowe rozwierne czujniki temperatury o temperaturze zadziaÅ‚ania 135°C Ä… 5°C
/napięcie znamionowe 250V, prąd znamionowy 2,5A/,
Wykonanie na \
yczenie
- termistorowe czujniki temperatury o temperaturze zadziaÅ‚ania 140°Ä… 5°C /typ PTC 140,
napięcie znamionowe 15 V/,
- termorezystory Pt 100 - o charakterystyce wg IEC 751,
b/ A
o\
ysk
W tarczy Å‚o\
yskowej /strony napędowej D / zabudowany jest:
- bimetalowy czujnik temperatury o temp. zadziaÅ‚ania 90°C Ä… 5° C /napiÄ™cie znamionowe
250V, prÄ…d znamionowy 2,5 A/,
Wykonanie na \
yczenie
- termistorowy czujniki temperatury o temperaturze zadziaÅ‚ania 90°Ä… 5°C /typ PTC 90,
napięcie znamionowe 15 V/,
- termorezystor Pt 100 - o charakterystyce wg IEC 751,
- czujnik temperatury /lub termorezystor Pt 100/ zabudowany w tarczy Å‚o\
yskowej strony
przeciwnapędowej ND.
Maksymalne wartości monitorowanych temperatur podczas pracy silnika (dla temperatury
otoczenia + 40° °C - uzwojenie, 85 °
°C) : 130° °C - Å‚o\
yska
° ° °
° ° °
Stron:14 Strona:2
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
Obwód zabezpieczenia termicznego /czujników temperatury lub termorezystorów/
wyprowadzony jest do zacisków pomocniczych /11/ (listwy zaciskowej lub izolatora).
Elementy grzejne (wykonanie na \
yczenie) podłączone są do zacisków /11/ (listwy zaciskowej
lub izolatora pomocniczego) z oznaczeniem  C, C  .
Rodzaj oraz umiejscowienie czujnika temperatury podaje tabliczka z układem połączeń
umieszczona na pokrywie skrzynki zaciskowej.
UWAGA: Na \
yczenie silnik mo\
e być wykonany z ograniczonym wyposa\
eniem lub bez
zabezpieczen termicznych.
Informacja:
Charakterystyka rezystancyjno-temperaturowa czujników PTC
R
4000
1330
550
Rezystancja Temperatura
&! °
[ ] [ C ]
20 do 250 -20 do TN-20
< 550 TN  5
>1330 TN+5
>4000 TN+15
250
T [°C]
-20°C 0 TN-20 TN-5 TN+5 TN+15
TN  temperatura znamionowa termistora
OCHRONA PRZED PORAśENIEM PR
DEM ELEKTRYCZNYM
Jako środek zabezpieczający przed przerzutem napięcia roboczego silnika na znajdujące się
w uzwojeniu czujniki temperatury zastosowano izolację wzmocnioną tych elementów.
KONTROLA CI
GA
OÅšCI PRZEWODU OCHRONNEGO
Skrzynka zaciskowa wyposa\
ona jest w człon końcowy CK1 /12/ do kontroli ciągłości
przewodu ochronnego.
W członie końcowym zastosowano diodę prostowniczą /prąd przewodzenia IF(AV) = 1A/.
Wykonanie na \
yczenie
- skrzynka zaciskowa wyposa\
ona w człon końcowy CK2 do kontroli ciągłości przewodu
ochronnego /złączka śrubowa z diodą oraz z rezystorem o wartości rezystancji określonej
w zamówieniu /.
A
OśYSKOWANIE
Do Å‚o\
yskowania wirnika zastosowano Å‚o\
yska toczne:
- od strony napędowej D i przeciwnapędowej ND - kulkowe obustronnie zamknięte.
A
o\
ysko strony przeciwnapędowej jest ło\
yskiem ustalajÄ…cym.
Przydział ło\
ysk wg tabeli nr 1 pkt.6.
Stron:14 Strona:3
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
SKRZYNKA ZACISKOWA
Skrzynka zaciskowa usytuowana jest u góry silnika, jej budowa pozwala na ustawienie wpustu
kablowego pod kÄ…tem 90° lub 180° od poÅ‚o\
enia wyjściowego.
Skrzynka w wykonaniu podstawowym ma jeden wpust kablowy /16/.
Na \
yczenie skrzynka mo\
e mieć więcej wpustów kablowych (max. 4 szt.) lub zaślepione
otwory gwintowane.
Wpust kablowy /16/ przykręcany jest do korpusu skrzynki śrubami, wpust kablowy/17/ wkręcany
jest w gwintowany otwór w korpusie skrzynki.
Gwintowane wpusty kablowe lub zaślepki muszą być wkręcone w otwór min. 5 pełnych zwojów
i zabezpieczone przed samowykręceniem mocownikiem (p. rys. str.5).
Rozmiary gwintów wpustów kablowych (wykonanie na \
yczenie)
Gwint wpustu Uwagi
kablowego
Wpust do podłączenia obwodu pomocniczego
M20x1,5
M25x1,5
M32x1,5
Wpust do podłączenia obwodu głównego
M40x1,5
M50x1,5
M63x1,5
UWAGA: Rozmiar gwintu ( gwintów) podany jest na tabliczce znamionowej silnika.
W skrzynce w wykonaniu podstawowym usytuowane sÄ… : 3 zaciski prÄ…dowe /10/, zaciski
pomocnicze /11/ ( 3 lub 2 - listwy zaciskowej lub izolatora pomocniczego), zacisk ochronny /13/
oraz człon końcowy CK1 /12/.
Przy wykonaniu silnika z podgrzewaczami uzwojeń / wykonanie na \
yczenie/ skrzynka
wyposa\
ona jest w dwa dodatkowe zaciski pomocnicze /11/ oznaczone  C, C .
W skrzynka w wykonaniu na \
yczenie wyposa\
ona mo\
e być w:
- 6 izolatorów prądowych /10/, 6 zacisków pomocniczych /11/ ( listwy zaciskowej lub izolatorów
pomocniczych), zacisk ochronny /13/ oraz człon końcowy CK1 lub CK2 /12/.
Oznaczenie zacisków pomocniczych /w wykonaniu podstawowym/:
1, 3 (lub 1,2) - wyprowadzenie obwodu czujników temperatury (szeregowo połączone czujniki
z uzwojenia i tarczy Å‚o\
yskowej str. D)
9 - człon końcowy CK1,
lub 9÷12 ( 9,10 - dioda, 11,12  rezystor) - czÅ‚on koÅ„cowy CK2.
Dostęp do zacisków uzyskuje się po wykręceniu śrub /24/ i zdjęciu pokrywy /15/.
Zaciski dostosowane są do podłączenia miedzianych \
ył przewodu bez konieczności stosowania
końcówek kablowych. We wpuście kablowym przewód uszczelniony jest za pomocą uszczelki
gumowej, przed wyrwaniem zabezpieczony jest mocownikiem.
UWAGA: Gdy wpust kablowy /17/ nie jest wykorzystany, nale\
y go wykręcić a otwór zaślepić
zaślepką dostarczoną przez producenta. Przed obrotem zaślepkę zabezpieczyć
mocownikiem zg. z rysunkiem ( mocownik z wpustu kablowego /17/).
Zaślepka musi być wkręcona w otwór min. 5 pełnych zwojów.
Stron:14 Strona:4
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
mocownik
mocownik
zaślepka
ZACISKI OCHRONNE
Zacisk do podłączenia przewodu ochronnego /13/ umieszczony jest we wnętrzu skrzynki
zaciskowej. Dodatkowy zewnętrzny zacisk /21/ do podłączenia przewodu uziemiającego
znajduje siÄ™ na obudowie silnika /obok skrzynki zaciskowej /.
2.TRANSPORT I SKA
ADOWANIE
Transport silników mo\
e odbywać się dowolnym środkiem lokomocji bez gwałtownych
wstrząsów i udarów. Podczas transportu opakowanie powinno chronić silnik od uszkodzeń
mechanicznych.
Silniki nale\
y składować w pomieszczeniach, w których:
- temperatura otoczenia ksztaÅ‚tuje siÄ™ w granicach -10 do +40°C,
- maksymalna wilgotność wzglÄ™dna powietrza nie przekracza 80% przy temp. 20°C,
- nie mają dostępu pyły, gazy i pary \
rące oraz agresywne wyziewy chemiczne działające
niszczÄ…co na izolacjÄ™ lub obudowÄ™,
- nie występują drgania.
W składowanych silnikach obrobione powierzchnie nale\
y chronić przed niszczącymi
wpływami atmosferycznymi pokrywając je gęstym smarem lub łatwo zmywalnym lakierem
antykorozyjnym.
Do podnoszenia i przenoszenia silnika słu\
y śruba z uchem umieszczona na korpusie silnika.
Zabrania się zaczepiać linę za wystające elementy obudowy silnika, jak czop wału , kołnierz ,
skrzynkę zaciskową itp., jak równie\
podnosić silnik obcią\
ony nabudowanymi dodatkowymi
elementami. Silniki na czas transportu majÄ… zabezpieczone Å‚o\
yska. Przed uruchomieniem
silnika nale\
y zdemontować zabezpieczenie.
3. ZASADY BEZPIECZEC
STWA PRACY
Celem uniknięcia nieszczęśliwych wypadków podczas eksploatacji silników nale\
y
przestrzegać następujących zasad:
- przed podjęciem jakichkolwiek prac i przeglądów lub napraw nale\
y odłączyć wszystkie
z
ródła zasilania,
- silnik musi być zainstalowany zgodnie z obowiązującymi zasadami i przepisami
(przy instalowaniu silnika w strefie 1 lub 2 nale\
y uwzględnić wymagania normy
PN-EN 60079-14),
- silnik nale\
y połączyć z siecią ochronną zgodnie z aktualnymi przepisami oraz okresowo
kontrolować jakość połączenia,
- zabrania się rozbierania osłony ognioszczelnej silnika przy otwartym płomieniu, jak równie\

przystępowania z otwartym płomieniem do demontowanego silnika bez uprzedniego
przewietrzenia jego wnętrza,
- po stanach awaryjnych /zwarcie, przegrzanie uzwojenia / celem zabezpieczenia
przed skutkami ewentualnego wybuchu nagromadzonych we wnętrzu silnika oparów lub
gazów nale\
y przed dokonaniem pomiarów elektrycznych starannie przewietrzyć jego
wnętrze poprzez zdemontowanie silnika z wyjęciem wirnika ze stojana włącznie,
Stron:14 Strona:5
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
- śruby nale\
y dokręcać momentem nie przekraczającym maksymalnej wartości podanej w
poni\
szej tabeli:
Rodzaj, wielkość śruby Maksymalny moment
dokręcania [Nm]
Åšruba ze Å‚bem walc.z gniazdem 6-kÄ…t. M10- 8.8 26,1
Åšruba ze Å‚bem walc.z gniazdem 6-kÄ…t. M12- 8.8 84,7
Åšruba ze Å‚bem 6  kÄ…tnym M10- 5.6 23,4
Åšruba ze Å‚bem 6  kÄ…tnym M12- 5.6 39,7
4. USTAWIENIE, PODA

CZENIE DO SIECI I URUCHOMIENIE SILNIKA
4.1. UWAGI OGÓLNE
Przed ustawieniem silnika w miejscu pracy nale\
y:
- sprawdzić zgodność dostarczonego typu silnika z zamówieniem, porównać numer certyfikatu
i numer fabryczny silnika na deklaracji zgodności z numerem certyfikatu i numerem fabrycz-
nym na tabliczce znamionowej silnika,
- sprawdzić, czy w czasie transportu lub składowania silnik nie uległ uszkodzeniu mecha-
nicznemu,
- zmierzyć rezystancję izolacji uzwojenia oraz czujników temperatury względem obudowy.
UWAGA: Pomiaru nale\
y dokonywać poza strefą zagro\
enia wybuchem lub pod
nieobecność mieszaniny wybuchowej.
Rezystancja izolacji w stanie zimnym winna wynosić minimum 10 M&!
&!, zaÅ› w stanie
&!
&!
nagrzanym co najmniej : 1 M&!
&! - dla silników wykonanych na napięcie do 500V,
&!
&!
2 M&! - dla silników wykonanych na napięcie powy\
ej 500V.
&!
&!
&!
Je\
eli zmierzona rezystancja izolacji jest mniejsza silnik nale\
y poddać suszeniu.
Gdy silnik wykonany jest z podgrzewaczami uzwojenia - elementy grzejne /55W/ nale\
y
podłączyć na postoju silnika poprzez doprowadzenie do zacisków oznaczonych  C, C 
napięcia <" 230V. Je\
eli silnik nie ma elementów grzejnych, uzwojenie mo\
na suszyć stosując
napięcie <" 24V podłączone do dwóch dowolnych zacisków prądowych.
Dopuszcza siÄ™ suszenie stojana np.w suszarce - w procesie suszenia temperatura nie mo\
e
przekroczyć 80°C.
Silnik nale\
y suszyć tak długo, a\
osiągnie wymaganą wartość rezystancji izolacji.
UWAGA: Gdy silnik jest instalowany po okresie dłu\
szym ni\
18 miesięcy od daty produkcji,
nale\
y wymienić ło\
yska.
4.2. USTAWIENIE SILNIKA
Silnik nale\
y instalować i uziemiać zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami ze
szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących pomieszczeń zagro\
onych wybuchem.
Elementy pośredniczące w napędzie między silnikiem a urządzeniem napędzanym /np. sprzęgło
elastyczne, koło pasowe/ muszą być wywa\
one i wciśnięte na czop wału bez obcią\
enia Å‚o\
ysk
silnika.
Przed monta\
em w/w elementów z czopa wału nale\
y zmyć lakier ochronny i oczyszczoną
powierzchniÄ™ powlec smarem lub olejem.
Po zamontowaniu osie wału silnika i urządzenia napędzanego nie mogą wykazywać
niewspółosiowości większej ni\
0.1mm.
Między połówkami sprzęgła nale\
y zachować luz minimum 1mm. Poprawne ustawienie i
zesprzęglenie zapewnia bezawaryjną pracę silnika.
Do napędów pasowych zaleca się stosować przekładnie z pasami klinowymi, w których
występuje mniejszy poślizg, praca jest mniej głośna a ło\
yska i wał są mniej nara\
one na
uszkodzenia.
Stron:14 Strona:6
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
Przy stosowaniu przekładni pasowych nale\
y zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo związane z
mo\
liwością gromadzenia się ładunków elektrostatycznych. W przypadkach koniecznych
dopuszcza się stosowanie kół: pasowych płaskich i zębatych. Wymiary kół nale\
y tak dobrać,
aby nie zostały przekroczone dopuszczalne wartości sił promieniowych i osiowych działających
na Å‚o\
yska (wartości dopuszczalnych sił podane są w załączniku D4-039.145).
4.3.PODA

CZENIE DO SIECI ENERGETYCZNEJ
a/ OBWODY GA
ÓWNE
Ka\
dy dostarczony silnik ma tabliczkę znamionową, na której podane jest m.in. napięcie,
połączenie uzwojeń i wielkość prądu.
Gdy silnik wykonany jest /na \
yczenie/ na dwa napięcia /np. 500/1000V/ - napięcie na jakie
jest połączony silnik podaje tabliczka informacyjna umieszczona na płycie zaciskowej /9/ .
Przełączenia na drugie napięcie dokonuje się na listwach zaciskowych /31/ (2 listwy 3- zacisk-
owe znajdujące się pod płytą zaciskową /9/) zgodnie z tabliczkami z układem połączeń
umieszczonymi na nośniku listew /31/ oraz schematem zasilania str. 14 instrukcji.
UWAGA: Po dokonaniu przełączenia nale\
y odsłonić właściwą tabliczkę informacyjną na
płycie zaciskowej /9/ (poprzednią zakryć).
Rozruch silnika przeprowadza siÄ™ przez :
- bezpośrednie włączenie na napięcie sieci  skrzynka z 3-ma zaciskami prądowymi,
- przełącznik gwiazda-trójkąt - skrzynka z 6-ma zaciskami prądowymi,
- softstart /układ łagodnego rozruchu/ skrzynka z 3-ma zaciskami prądowymi.
Nale\
y stosować softstarty z zamkniętą pętlą sprzę\
enia wstępnego prądu względnie napięcia.
Nie dopuszcza się stosowania prostych softstartów redukujących wyłącznie moment rozru-
chowy względnie softstartów z otwartą pętlą napięcia /urządzenia te nie chronią silnika przed
przeciÄ…\
eniem cieplnym/.
Sposób korygowania czasu rozruchu podano w załączniku D4-020.545.
Przewody doprowadzające energię elektryczną do silnika podłącza się do zacisków prądo-
wych /10/.
Przewód ochronny nale\
y podłączyć do zacisku ochronnego /13/ w skrzynce zaciskowej lub
zacisku uziemiajÄ…cego /21/ na obudowie silnika.
Je\
eli przeprowadza się kontrolę ciągłości przewodu ochronnego- \
yłę do kontroli ciągłości
przewodu ochronnego podłączyć :
- do zacisku nr 9 - gdy skrzynka zaciskowa wyposa\
ona jest w człon końcowy CK1
- do zacisku nr 12 - gdy skrzynka zaciskowa wyposa\
ona jest w człon końcowy CK2.
b/ OBWODY POMOCNICZE
śyły przewodu zasilającego obwód zabezpieczenia termicznego podłączyć do zacisków
pomocniczych /11/ (listwy zaciskowej lub izolatora pomocniczego).
W zale\
ności od zastosowanego zabezpieczenia obwody podłączyć do zacisków:
- obwodu sterowania wyłącznika - czujniki bimetalowe ,
- przekaz
nika rezystancyjnego - czujniki termistorowe PTC,
- rejestratorów temperatury - termorezystory Pt 100.
Gdy silnik wykonany jest z podgrzewaczami uzwojenia - elementy grzejne /55W/ nale\
y
podłączyć na postoju silnika poprzez doprowadzenie do zacisków pomocniczych oznaczonych
 C, C napięcia <" 230V.
Schemat połączeń podany jest na tabliczce umieszczonej na pokrywie skrzynki zaciskowej oraz
na str. 14 instrukcji.
UWAGA: Przy sprawdzaniu obwodu czujników termistorowych, napięcie pomiarowe powinno
wynosić max 1,5 V na jeden termistor.
Stron:14 Strona:7
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
4.4. URUCHOMIENIE SILNIKA
Przed oddaniem silnika do eksploatacji nale\
y sprawdzić:
- stan izolacji uzwojenia silnika i obwodu zabezpieczeń termicznych .
Gdy zmierzona rezystancja izolacji jest mniejsza od wymaganej wartości, silnik nale\
y poddać
suszeniu - p. pkt. 4.1.
Pomiaru rezystancji izolacji dokonywać równie\
w przypadku dłu\
szego postoju silnika.
UWAGA: Pomiaru nale\
y dokonywać poza strefą zagro\
enia wybuchem lub pod
nieobecność mieszaniny wybuchowej.
- instalację elektryczną, działanie wyłącznika, mierników oraz innych urządzeń
pomocniczych i zabezpieczajÄ…cych,
- czy jest zapewnione odpowiednie chłodzenie silnika,
- dokręcenie wszystkich śrub,
- gotowość urządzenia do przeprowadzenia rozruchu.
Przeprowadzić próbne uruchomienie silnika, sprawdzić zgodność kierunku wirowania.
W czasie próbnego uruchomienia urządzenia nale\
y sprawdzić :
- prędkość obrotową oraz wartość prądu obcią\
enia silnika,
- prawidłowość zesprzęglenia silnika z urządzeniem,
- prawidłowość działania elementów wchodzących w skład urządzeń rozruchowych,
aparatury sterujÄ…cej i zabezpieczajÄ…cej,
- napięcie zasilania.
Wykonanie w/w zaleceń i uzyskanie poprawnej pracy silnika uwa\
ać mo\
na za odbiór silnika po
zainstalowaniu.
5. OBSA
UGA SILNIKA W CZASIE PRACY
W czasie eksploatacji silnika nale\
y bie\
ąco sprawdzać:
- prawidłowość pracy silnika m. in. czy nie występują nadmierne drgania, czy pobór prądu
nie przekracza wartości znamionowej,
- prawidłowość chłodzenia silnika,
- stan silnika tzn. czy osłona ognioszczelna silnika nie uległa uszkodzeniu mechanicznemu
i silnik nie utracił ognioszczelności.
Silnik nale\
y bezzwłocznie wyłączyć w przypadku:
- nadmiernego nagrzewania się silnika lub jego części /np.ło\
ysk/,
- nadmiernych drgań,
- gdy z ró\
nych innych przyczyn dalsza praca silnika i urządzenia jest nieprawidłowa
lub stanowi zagro\
enie dla otoczenia.
Ponowne uruchomienie silnika i urzÄ…dzenia mo\
e nastąpić po usunięciu wszystkich zaistniałych
uszkodzeń.
6. A
OśYSKA
Silniki majÄ… Å‚o\
yska kulkowe obustronnie zamknięte. A
o\
yska te napełnione są przez wytwórcę
smarem wystarczającym na cały okres trwałości ło\
yska i nie wymagajÄ… dosmarowywania.
Trwałość ło\
ysk zale\
y od obciÄ…\
enia czopa wału.Wartości dopuszczalnych obcią\
eń czopa wału
(dla trwałości ło\
ysk 30000h) podane są w załączniku D4-039.145.
Tabela nr 1 - Wielkość i rodzaj stosowanych ło\
ysk
Wielkość Liczba A
o\
ysko
mechaniczna biegunów Strona D i ND
160 63092Z C3
2÷8
180 63112Z C3
2÷8
UWAGA: Gdy silnik jest instalowany po okresie dłu\
szym ni\
18 miesięcy od daty produkcji,
nale\
y wymienić ło\
yska.
Stron:14 Strona:8
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
7. OKRESOWE PRZEGL
DY /KONTROLE/ SILNIKA - dokonywane przez osoby
uprawnione/ dla silników instalowanych w strefie 1 lub 2 zg. z normą PN-EN 60079-17:2003
(EN 60079-17:2003, IEC 60079-17:2002)/.
Celem utrzymania silnika w pełnej sprawności technicznej zaleca się wykonywanie
profilaktycznych przeglądów z częstotliwością określoną w tabeli nr 2.
Tabela nr 2
Rodzaj przeglądu Częstotliwośc wykonywania
przeglądów
Mały przegląd co 6 miesięcy
Główny przegląd co 10.000 godzin pracy, lecz nie
rzadziej ni\
co 3 lata
Uwagi:
1.Dopuszcza się wydłu\
enie okresów pomiedzy kolejnymi małymi przeglądami przy
stosowaniu monitoringu opartego na kontroli drgań ło\
ysk silnika.
2.Je\
eli silnik pracuje w ekstremalnych warunkach, w których występuje zapylenie > 800 mg/m3
wilgotność względna > 80 % lub atmosfery agresywne korozyjnie  nale\
y co najmniej
dwukrotnie zmniejszyć podane w tabeli nr 2 okresy czasu między przeglądami.
Mały przegląd obejmuje następujące czynności:
- odłączenie wszystkich przewodów zasilających,
- oględziny zewnętrzne,
- pomiar rezystancji izolacji uzwojenia stojana i obwodu zabezpieczeń termicznych - p. pkt 4.1,
UWAGA: Pomiaru nale\
y dokonywać poza strefą zagro\
enia wybuchem lub pod
nieobecność mieszaniny wybuchowej.
- sprawdzenie stanu dokręcenia wszystkich śrub,
- przeglÄ…d lub wymianÄ™ Å‚o\
ysk jeśli przy obrocie ło\
yskiem wyczuwa siÄ™ brak smaru nale\
y
wymienić ło\
ysko,
- sprawdzenie poziomu drgań silnika - patrz tabela nr 3,
- sprawdzenie stanu przewodu zasilającego i przewodu ochronnego - czy izolacja przewodów
nie uległa uszkodzeniu, czy powierzchnie \
ył przewodu i zacisków są metalicznie czyste  dla
zapewnienia właściwego styku,
- zbadanie stanu osłony ognioszczelnej silnika /czy detale tworzące osłonę ognioszczelną nie
uległy uszkodzeniu mechanicznemu/.
Mały przegląd mo\
e wykazać konieczność dalszego sprawdzenia elementów konstrukcyjnych
silnika w stanie rozmontowanym.
Drgania silnika sprzęgniętego z urządzeniem napędzanym i przekraczające dwukrotnie poziom
dopuszczalny dla samego silnika nale\
y traktować jako nadmierne i wymagające wyjaśnienia
/nale\
y brać pod uwagę wymagania urządzenia napędowego lub normę drgań całego zespołu/.
W takim przypadku konieczne jest wyłączenie silnika z eksploatacji, odłączenie od napędu
i ponowny pomiar drgań na podło\
u sprÄ™\
ystym bez pół sprzęgła, z pół wpustem.
Je\
eli intensywność drgań silnika przekracza wartość graniczną wymaganego stopnia drgań
podanÄ… w poni\
szej tabeli, silnik nale\
y poddać głównemu przeglądowi.
Tabela nr 3 Graniczna intensywność drgań [mm/s] silników wg normy PN-EN 60034-14:2004
(EN 60034-14:2004, IEC 60034-14:2003)
Stopień Prędkośc znamionowa Graniczna intensywność drgań
drgań min-1 [mm/s]
A 2.2
600 do 3600
B 1.1
Stron:14 Strona:9
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
UWAGA: W wykonaniu katalogowym silniki spełniają wymagania dla stopnia drgań  A .
Główny przegląd silnika /wykonywany poza strefą zagro\
enia wybuchem/ obejmuje nastepujÄ…ce
czynności:
- odłączenie wszystkich przewodów zasilających,
- demonta\
silnka,
- wyjęcie wirnika,
- przegląd stojana i pomiar rezystancji izolacji uzwojeń i obwodu zabezpieczeń termicznych,
- wymianÄ™ Å‚o\
ysk,
- zbadanie stanu przejść ognioszczelnych / powierzchnie ognioszczelne nie powinny mieć
zarysowań, wgłębień i powinny mieć jednorodną strukturę/,
- odnowienie pokryć ochronnych - wszystkie obrobione (niemalowane) powierzchnie detali
silnika nale\
y pokryć smarem antykorozyjnym (np. RENOCAL FN 745/94 f-my Fuchs),
- przeglÄ…d aparatury rozruchowej, zabezpieczajÄ…cej i sterujÄ…cej.
Nale\
y powtórzyć cały zakres czynności jak dla małego przeglądu jako odbiór po wykonaniu
głównego przeglądu.
Wszelkie zauwa\
one przy przeglÄ…dzie usterki nale\
y bezwzględnie usunąć, a części zu\
yte
zastąpić nowymi.
Podczas przeglÄ…du i ewentualnych napraw nale\
y dbać o zachowanie wymagań technicznych
określonych w normie, której numer podany jest na tabliczce znamionowej silnika /30/ .
Wskazane jest przeprowadzenie próby niepełnej zgodnie z normą PN-E-06755-3.
8. DEMONTAÅ› I MONTAÅ› SILNIKA
Celem wyjęcia wirnika z silnika nale\
y wykonać następujące czynności:
Zdemontować skrzynkę zaciskową - tylko dla silników wyposa\
onych w termorezystory Pt 100 w
tarczy Å‚o\
yskowej oraz izolator pomocniczy /11/ ( wykonanie na \
yczenie):
- wykręcić śruby /24/, zdjąć pokrywę skrzynki /15/,
- wykręcić śruby /25/, podnieść skrzynkę i odkręcić od zacisków izolatora pomocniczego /11/
wyprowadzenia termorezystora z Å‚o\
yska.
a/ po stronie napędowej D
- wykręcić śruby /26/ (lub /27/) mocujące tarczę ło\
yskową /3/ i wysunąć tarczę z zamka
kadłuba,
Uwaga:
Po wysunięciu tarczy ło\
yskowej rozłączyć wyprowadzenia czujnika temperatury na złączce
 gniazdo- wtyk /22/.
dla silnika o stopniu ochrony IP56 /wykonanie na \
yczenie/:
- usunąć pierścień osadczy sprę\
ysty /28/,
- z wału ściągnąć tulejkę labiryntową /5.2/ - przy pomocy śrub wkręcanych w otwory gwinto-
wane w tulejce,
- z Å‚o\
yska ściągnąć tarczę /3/.
b/ po stronie przeciwnapędowej ND
- wykręcić śruby /23/ mocujące osłonę przewietrznika /8/ i zdjąć osłonę,
- usunąć pierścień osadczy sprę\
ysty /29/,
- z wału ściągnąć przewietrznik /7/ i usunąć wpust /20/,
- odkręcić śruby /26/ i wysunąć tarczę /4/ z zamka kadłuba,
Uwaga:
Gdy silnik wykonany jest z zabezpieczeniem termicznym Å‚o\
yska ND ( wykonanie na \
yczenie)
po wysunięciu tarczy ło\
yskowej rozłączyć wyprowadzenia czujnika temperatury na złączce
 gniazdo- wtyk /22 /.
- wyjąć wirnik /2/ wraz z tarczą /4/ posługując się urządzeniem dz
wigowym.
Stron:14 Strona:10
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
Demonta\
tarczy Å‚o\
yskowej ND:
dla silnika o stopniu ochrony IP56 /wykonanie na \
yczenie/:
- z wału ściągnąć tulejkę labiryntową /5.2/ - przy pomocy śrub wkręcanych w otwory gwinto-
wane w tulejce,
- usunąć pierścień sprę\
ysty W /18/ - /wykonanie na \
yczenie/,
- z Å‚o\
yska ściągnąć tarczę /4/.
Dla sprawdzenia m.in. rezystancji izolacji uzwojenia oraz poprawności przyłączenia
wyprowadzeń nale\
y odkręcić śruby /24/ i zdjąć pokrywę skrzynki /15/.
UWAGA: Przy demonta\
u silnika nie mo\
na dopuścić do mechanicznego uszkodzenia
obrobionych powierzchni ognioszczelnych oraz uzwojenia stojana.
MONTAś SILNIKA odbywa się w odwrotnej kolejności jak demonta\
. A
o\
yska przed
nało\
eniem na wał nale\
y podgrzać do temperatury ok. 80°C.
UWAGA: Za wyjątkiem części normowych wszystkie pozostałe części silnika mogą być
wymieniane tylko na oryginalne zgodne z wykazem części zamiennych  str. 12 instrukcji -
zamawiane u producenta.
UWAGA: Wszystkie prace remontowe mogą być dokonywane tylko przez osoby uprawnione -
zgodnie z normami PN-EN 60079-0 p.28 i PN-EN 60079-1.
Wyniki wszystkich prac powinny być dokumentowane.
W okresie gwarancyjnym naprawy silników dokonywane są wyłącznie przez producenta.
W okresie pogwarancyjnym napraw mogą dokonywać uprawnione serwisy naprawcze.
Informację o serwisach oraz o wymiarach złącz ognioszczelnych mo\
na uzyskać u producenta:
telefon [phone].
W silniku zastosowano złącza ognioszczelne kołnierzowe i cylindryczne. Niektóre wymiary
złącz ognioszczelnych są ró\
ne od wymaganych w normie PN-EN 60079-1 tablica 1 (mniejsze
prześwity, większe długości). Złącza ognioszczelne zaznaczono na rysunku str.13 instrukcji,
wykaz podano w tabeli nr 4.
Tabela nr 4 - Złącza ognioszczelne cylindryczne i kołnierzowe
Oznacz.
Elementy osłony ognioszczelnej Rodzaj złącza
złącza
L1 Tulejka dystansowa (str.D i ND) Wał
L2 Tarcza Å‚o\
yskowa D i ND Tulejka dystansowa
L3 Tarcza Å‚o\
yskowa D i ND Kadłub
L4 Kadłub Płyta zaciskowa
cylindryczne
Izolatory przepustowe
L5 PÅ‚yta zaciskowa
(f-my CELMA)
L6 Korpus skrzynki Pokrywa skrzynki
L7 Korpus skrzynki Gniazdo wpustu
L8 Korpus skrzynki Płyta zaciskowa kołnierzowe
Załączniki: D4-039.145 Dopuszczalne obcią\
enia czopa wału
D4-020.545 Rozruch silnika przez softstart
D4-034.703 Postępowanie z materiałami po zakończeniu eksploatacji silnika
Stron:14 Strona:11
MASZYNY ELEKTRYCZNE INSTRUKCJA OBSA
UGI D4-034.331
CELMA S.A. Wydanie: IV
9. WYKAZ CZ
ÅšCI SKA
ADOWYCH I ZAMIENNYCH SILNIKA
Poz. Nazwa części Część Uwagi
zamienna1/
1. Stojan -
2. Wirnik -
3. Tarcza Å‚o\
yskowa D /tarcza Å‚o\
ysk. kołnierzowa/ x
4. Tarcza Å‚o\
yskowa ND x
5. Tulejka labiryntowa d x IP54
5.1 Tulejka dystansowa IP56
x
wyk. na \
yczenie
5.2 Tulejka labiryntowa
6. A
o\
ysko str D i ND część normowa p.pkt.6
7. Przewietrznik x
8. Osłona przewietrznika x
9. PÅ‚yta zaciskowa x
10. Izolator prÄ…dowy x
11. Listwa zaciskowa /+ przepust wielo\
yłowy/ lub
x
Izolator pomocniczy
12. Człon końcowy CK1 lub CK2 x
13. Zacisk ochronny x
14. Korpus skrzynki zaciskowej x
15. Pokrywa skrzynki zaciskowej x
16. 1 Wpust kablowy x
co najmniej kl. 5.6
Śruba ze łbem 6-kątnym M10x40 część normowa
16.2 Gniazdo wpustu kablowego x
co najmniej kl. 5.6
Śruba ze łbem 6-kątnym M10x40 część normowa
16.3 Mocownik x
co najmniej kl. 5.6
Śruba ze łbem 6-kątnym M10x40 część normowa
16.4 Uszczelka gumowa x
17. Wpust kablowy lub zaślepka x
18. Pierścień sprę\
ysty wewn. W 100 - dla w.m. 160 część normowa Dla wyk. IM1011,
IM2011 i IM3011
W 120 - dla w.m. 180
19. Wpust czopa wału A 12x8x100 część normowa dla w.m. 160
A 14x9x100 dla w.m. 180
20. Wpust przewietrznika B10x8x32 część normowa
21. Zacisk uziemienia x
22. ZÅ‚Ä…czka  gniazdo- wtyk x
23. Śruba ze łbem 6-kątnym M10x20 część normowa co najmniej kl. 5.6
24. Śruba ze łbem 6-kątnym M10x25 część normowa co najmniej kl. 5.6
25. Śruba ze łb. walc.z gniazdem 6-kąt. M10x35-8.8 część normowa Klasa 8.8
26. Śruba ze łbem 6-kątnym M12x35 część normowa co najmniej kl. 5.6
27. Śruba ze łb. walc. z gniazdem 6-kąt. M12x35-8.8 część normowa klasa 8.8
28. Pierścień osadczy sprę\
ysty Z 45 dla w. m. 160
Z 50 dla w. m. 180
29. Pierścień osadczy sprę\
ysty Z 45 dla w. m. 160
Z 48 dla w. m. 180
30. Tabliczka znamionowa -
31. Listwa 3- zaciskowa x Dla silników na na-
pięcie przełączalne
1/
x- część zamienna
Opracował: ............................ Sprawdził: ............................. Zatwierdził: ..............................
Cieszyn, 2010.04.12
Stron:14 Strona:12