W NUMERZE:
WSPÓA
PRACA Z SAMORZ
DEM
FOSa
NIE B
DZIE AMNESTII
OD NIEZDANYCH WYBORÓW
JAKIE SPOA
ECZEC
STWO CHCEMY
FOTOREPORTAÅ»
Z KONFERENCJI REPREZENTACJI
ORGANIZACJI WARMII I MAZUR
W KARNITACH
ELBL
G " LIPIEC " NR 4 (79) 2006 " ROK XI
ISSN 1427-5856
PISMO ORGANIZACJI POZARZ
DOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIC
SKO-MAZURSKIEGO
OD REDAKCJI SPIS TREÅšCI
Walcząc o obywatelskość&
Roczne programy współpracy pod lupą 3
Arkadiusz Jachimowicz
Oddajemy do Państwa rąk kolejny numer Pisma Pozarzą-
Organizacje socjalne coraz silniejsze 8
dowiec. Numer ważny, gdyż poruszający tematykę przejrzystości
Bartłomiej Głuszak
życia publicznego, oczywiście w kontekście funkcjonowania or-
Plan współpracy GPS-FOSa na najbliższe lata 9
ganizacji pozarządowych i ich relacji z pozostałymi sektorami.
Porozumienie o współpracy 10
Organizacje pozarządowe bardzo często pełnią rolę  głosu
Zasady współpracy 11
społeczności lokalnej lub określonej grupy będącej częścią tej spo-
Kilka uwag o systemie socjalnym Republiki Federalnej Niemiec 13
łeczności, np. osób niepełnosprawnych, młodzieży. Jako jeden
Krzysztof Balon
z fundamentów społeczeństwa obywatelskiego powinny więc
W grupie silniej 16
mieć wpływ na lokalną czy regionalną politykę rozwoju. Bywa
Ewa Sprawka
z tym różnie  jedne organizacje nie są zainteresowane taki-
Współpraca z sąsiadami 18
mi działaniami, inne mają zbyt słaby potencjał, a te które i wy-
Bartłomiej Głuszak
rażają zainteresowanie i mają potencjał nie są często brane pod
Konsultacji ciÄ…g dalszy 19
uwagę jako poważny partner dla sektora publicznego. Sposobów
Bartłomiej Głuszak
na poprawę sytuacji jest kilka. Po pierwsze ciągłe informowanie
Stanowisko dotyczÄ…ce projektu programu operacyjnego 19
(o dobrych przykładach, możliwościach działania) i promowa-
nie aktywności obywatelskiej, również wśród organizacji poza- kapitał ludzki
rządowych. Chociaż wiele jest jeszcze do zrobienia, w pewnym oprac. Bartłomiej Głuszak
stopniu lukę w tym zakresie wypełniają media pozarządowe, jak Opinie nt. Programowania i wdrażania programów 21
serwisy internetowe, typu www.wim.ngo.pl i inne. Po drugie,
Operacyjnych funduszy strukturalnych na lata 2007 2013
wzmocnienie organizacji pozarzÄ…dowych. I tutaj sytuacja ule-
oprac. Bartłomiej Głuszak
ga poprawie, choć powoli. Oferta szkoleniowa i doradcza jest co-
Co nas czeka w przyszłości czyli elbląski sektor 23
raz szersza i bardziej dostępna, z
ródeł finansowania nadal jest
pozarzÄ…dowy w roku 2011 3
sporo, organizacje zaczynają współpracować i tworzyć własną in-
Maciej Bielawski
frastrukturÄ™, jak np. rozwijajÄ…ca siÄ™ ostatnio w coraz szybszym
Organizacje z Warmii i Mazur spotkały się w Karnitach 25
tempie Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmiń-
Współpraca samorządów i organizacji pozarządowych
sko-Mazurskiego FOSa. Na przeszkodzie stoją na pewno  stałe
w powiecie ostródzkim 27
przypadłości sektora, jak np. rotacja personelu czy nieumiejętność
Ryszard Bogucki
współpracy z samorządem, są one jednak pokonywane. I tu docho-
Nie będzie amnestii od niezdanych wyborów 29
dzimy do trzeciego sposobu, czyli edukacji sektora pozarzÄ…dowego
Teresa Bocheńska
oraz sektora publicznego w zakresie współpracy.
Jakie społeczeństwo chcemy? 30
Trzeba przyznać, iż województwo warmińsko-ma-
Adam Krause
zurskie rozwija się w wyżej wymienionych obszarach. Or-
ganizacje pozarzÄ…dowe maja swoje reprezentacje, podejmujÄ…
współpracę z samorządami, rozwijają się. Proces ten jest po-
wolny, nadal zaliczyć go trzeba raczej jako pojedyncze, mo-
delowe przypadki, niż działania systemowe. Najważniejsze
jednak, iż jesteśmy na właściwej drodze. Drogę tą, czyli mo-
delowe przykłady obywatelskiego zaangażowania organiza-
cji pozarzÄ…dowych na rzecz rozwoju regionu prezentujemy
w niniejszym numerze PozarzÄ…dowa.
Dodać tu należy, iż bardzo nas cieszy fakt, iż działania ta-
kie wspierane sÄ… przez KomisjÄ™ EuropejskÄ…, bowiem wpisujÄ… siÄ™
w jej politykę. Miejmy nadzieję, iż przykład zejdzie w dół, i sto-
sowany będzie równie systemowo zarówno na poziomie kra-
jowym, jak i regionalnym oraz lokalnym.
Bartłomiej Głuszak
PISMO INFORMACYJNE ORGANIZACJI POZARZ
DOWYCH
WOJEWÓDZTWA WARMIC
SKO-MAZURSKIEGO
Wydaje: ElblÄ…skie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw PozarzÄ…dowych
Redagują: Arkadiusz Jachimowicz (red. naczelny), Tomasz Franciuk, Bartłomiej Głuszak
Adres: 82-300 ElblÄ…g, ul. ZwiÄ…zku Jaszczurczego 17; tel./fax: [phone]; e-mail:[e-mail]
Internetowa edycja pism dostępna jest pod adresem http://www.eswip.elblag.pl
Opracowanie graficzne i skład komputerowy: Marek Zwierzyński, tel. [phone], e-mail:[e-mail]
Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzegamy sobie prawo skracania tekstów i zmiany tytułów.
Autorzy tekstów prezentują swoje własne opinie. Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada.
Projekt  W stronę przejrzystej współpracy współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej
The Project  Toward the Transparenty of Cooperation is co-financing by the European Comission.
POZARZ
DOWIEC
3
WSPÓA
PRACA Z SAMORZ
DEM
Arkadiusz Jachimowicz
ROCZNE PROGRAMY WSPÓłPRACY POD LUP

Od wielu lat w mozole budowane sÄ… partnerskie Ustawa nakazuje samorzÄ…dom coroczne opra-
relacje pomiędzy samorządami lokalnymi a organi- cowywanie programu współpracy. Owe programy
zacjami pozarzÄ…dowymi. Ten proces rozpoczÄ…Å‚ siÄ™ sÄ… podstawowym z
ródłem wiedzy na temat postawy
tuż po wielkich przemianach i jeszcze długo się nie poszczególnych samorządów wobec organizacji po-
zakończy. Teraz nabierze przyspieszenia, bo żaden zarządowych i ich otwartości na współpracę. Zawar-
samorząd nie może już zlekceważyć organizacji, któ- tość tych dokumentów jest rodzajem fotografii sta-
re otrzymują milion złotych z Europejskiego Fun- nu współpracy.
duszu Społecznego. Ale to są jeszcze jaskółki. Ustawa nakłada na samorządy terytorialne trzech
Przejrzystość działań partnerów i otwartość na szczebli (gminy, powiaty i województwa) obowią-
współpracę to jeden z ważnych elementów tworze- zek tworzenia rocznych programów współpracy, nie
nia partnerstwa. Powie ktoś  przecież organizacje precyzuje jednak, co taki program powinien zawie-
też powinny działać przejrzyście, dlaczego skupiać rać, ani jak go tworzyć. Zapis ustawowy brzmi la-
się na samorządzie?  i słusznie powie. (A z tym nie konicznie:  Organ stanowiący jednostki samorządu
jest najlepiej, która organizacja publikuje raporty fi- terytorialnego uchwala roczny program współpracy
nansowe i merytoryczne? Na palcach jednej ręki z organizacjami pozarządowymi . Być może dlatego
można policzyć. Nawet niektóre zaszczycone statu-  jak wynika z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor
sem organizacji pożytku publicznego nie wywiązują  tylko 70 % samorządów przyjęło roczne programy
się z tego obowiązku!). Ale to starszy brat w part- współpracy (dane z 2004 roku).
nerstwie  samorząd lokalny powinien dawać przy- Konieczność opracowywania programów współ-
kład przejrzystości działania. pracy została różnie w różnych środowiskach oce-
Spójrzmy jak ta przejrzystość  ale też otwartość niona: jako  centralne ingerowanie w zastałe re-
na współpracę - wygląda w kontekście relacji pomię- lacje, jako dyscyplinowanie samorządu, jako szan-
dzy samorządem a organizacjami pozarządowymi. sa na systematyczne kreowanie i polepszanie współ-
Organizacje pozarządowe traktują samorząd tery- pracy. Okazało się, że programy współpracy są chęt-
torialny jako swego naturalnego partnera. Wg badań niej tworzone tam, gdzie już wcześniej istniała tra-
Stowarzyszenia Klon/Jawor 60 % organizacji widzi w dycja zapisywania zasad współpracy w formie do-
nim jedną z najważniejszych dla siebie instytucji. kumentów prawa lokalnego, a również tam, gdzie
Do momentu wprowadzenia Ustawy o działal- współpraca samorządu z organizacjami stoi na nie-
ności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia złym poziomie. Najtrudniej ciągle jest w samorzą-
24 kwietnia 2003 roku, współpraca samorządów lo- dach wiejskich, które z racji braku organizacji po-
kalnych z organizacjami kształtowała się dość swo- zarządowych  co nie do końca jest prawdą, bo or-
bodnie  zapis w zadaniach własnych samorządów, ganizacje takie są, choć jest ich niewiele - nie widzą
stwierdzający że mają współpracować z organizacja- potrzeby tworzenia  zbędnych dokumentów .
mi, nie narzucał w praktyce żadnych działań. Tworzone sporadycznie w niektórych samorzą-
Przełomowa ustawa uporządkowała współpracę dach wieloletnie programy współpracy, nazywane też
i wprowadziła minimalny standard współpracy samo-  zasadami współpracy lub  kartą współpracy , nie są
rządów terytorialnych trzech szczebli z organizacjami obligatoryjne. Z tego powodu organizacje, które z re-
pozarządowymi. Precyzowała zwłaszcza kwestie fi- guły są inicjatorami wypracowania tego rodzaju do-
nansowe, określiła podstawowe formy i zasady współ- kumentów, napotykają trudności do namówienia sa-
pracy, wprowadziła kilka nowych pojęć: organizacja morządu do ich wypracowania. Bywa też, że uchwa-
pozarządowa, pożytek publiczny, wolontariusz i in. lone przez samorząd wieloletnie programy współ-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
4
pracy są kwestionowane przez niektóre Regionalne dycznie opisani są bardziej szczegółowo i przystęp-
Izby Obrachunkowe. nym językiem.
W ramach jednego z partnerstw Inicjatywy Niekiedy adresaci są domyślni, występują tylko
Wspólnotowej Equal  W stronę polskiego mode- w nazwie programu współpracy.
lu ekonomii społecznej Sieć Wspierania Inicjatyw
Pozarządowych SPLOT dokonała badania stanu Realizatorzy
współpracy samorządów z organizacjami na podsta-
wie analizy rocznych programów współpracy. Jak to W ogromnej większości realizatorami programu
wygląda w naszym województwie? są jednostki samorządu terytorialnego, w których
czasami wyszczególniane są organy uchwałodawcze
Garść danych (Rada Gminy, Komisje) i wykonawcze (wójt, bur-
mistrz, wydziały itp.). W kilku programach pojawia-
W województwie warmińsko-mazurskim jest ją się wspólne zespoły, z reguły ich kompetencje nie
21 powiatów (w tym 2 grodzkie) i 116 gmin (miej- są określone.
sko-wiejskich i wiejskich). Pozyskanie programów Tylko w kilku przypadkach jako realizatorzy pro-
współpracy wcale nie było łatwe, mimo zagwaranto- gramów wymienione są instytucje samorządowe
wanej ustawowo dostępności do informacji& oraz organizacje pozarządowe i ich reprezentacje.
Ostatecznie ocenie poddanych zostało około
50 programów współpracy i dokumentów pod na- Zasady współpracy
zwą:  Zasady współpracy samorządu terytorialnego
z organizacjami pozarządowymi lub  Kart współ- W większości programów określone są zasady
pracy&  . Jest to ok. 30 % przyjętych programów współpracy, wymienione w Ustawie o działalności
współpracy, biorąc pod uwagę, że tylko ok. 70 % sa- pożytku publicznego. Są to najczęściej: zasada po-
morządów przyjęło ten dokument. mocniczości, efektywności, partnerstwa, jawności.
Tylko w kilku programach zasady te sÄ… opisane.
Cele współpracy W pozostałych dokumentach są tylko wymienio-
ne nazwy.
W zdecydowanej większości badanych progra-
mów określone zostały cele współpracy, rzadziej na- Obszary współpracy
stępował podział na cele perspektywiczne i szcze-
gółowe. Tylko w kilku przypadkach cele w pro- W ok. połowie programów współpracy zawarte
gramach współpracy świadomie nawiązują do celów są obszary współpracy  lub ich część - określo-
zawartych w strategii rozwoju jednostki samorządu ne w Ustawie o działalności pożytku publicznego,
terytorialnego. czasami jest wymieniona część tych obszarów. Tyl-
Spora część celów jest zbieżna z celami zawarty- ko w nielicznych programach konkretnie określono
mi w dokumencie Ministerstwa Gospodarki, Pracy na jakie obszary współpracy stawia samorząd w da-
i Polityki Społecznej z 2004 roku pn.:  Zasady two- nym roku.
rzenia programu współpracy jednostek samorządu
terytorialnego z organizacjami pozarządowymi oraz Formy współpracy
z podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 usta-
wy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożyt- W większości programów współpracy przedsta-
ku publicznego i o wolontariacie. Metodologia i za- wiano cztery formy współpracy określone w Usta-
lecenia. Dokument ten jest  jak się okazuje  ścią- wie o działalności pożytku publicznego. W kilku
gą dla samorządów. (Oprócz tego, że same od siebie przypadkach formy te zostały rozszerzone o do-
ściągają całe programy!) datkowe elementy współpracy. W kolejnych kil-
ku zostały dokładnie opisane w dokumencie  Za-
Adresaci sady/karta współpracy .
Generalnie formy współpracy dzielone są na fi-
Adresaci programów współpracy najczęściej są nansowe i pozafinansowe. Formy finansowe są z re-
określani zgodnie z zapisem Ustawy o działalności guły dość dobrze opisane, zwłaszcza w dokumentach
pożytku publicznego i wolontariacie. Tylko spora-  Zasady/karty współpracy .
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
5
Czy program nawiązuje Zrozumiałość programu
do strategii rozwoju samorzÄ…du
Z reguły programy są pisane językiem urzędowym
Tylko w kilku programach następuje wyraz
ne na- i stanowią kompilację fragmentów Ustawy o dzia-
wiązanie do strategii rozwoju samorządu, są to z re- łalności pożytku publicznego. Można wskazać kilka
guły programy tych jednostek samorządu, w których programów współpracy napisanych przyjaznym dla
wypracowane zostały również  zasady/karty współ- organizacji językiem. Są to z reguły programy tych
pracy . W ogromnej większości programy są two- jednostek samorządu terytorialnego, które przyjęły
rzone w oderwaniu od dokumentów planistycznych również  zasady/kartę współpracy .
samorządów.
Przewodnik po współpracy
Regulamin działań
komisji konkursowej Tylko jeden roczny program współpracy (powiat
ełcki) można określić jako przewodnik po współ-
Tylko w kilku przypadkach zawarta jest informa- pracy. Ponadto jest kilka innych, które w pewnym
cja o istnieniu komisji konkursowej oceniającej ofer- stopniu spełniają te kryteria. Z reguły programy
ty składane przez organizacje pozarządowe. Komisje współpracy są lakoniczne i tylko sygnalizujące for-
konkursowe z reguły pojawiają się w jednostkach sa- my współpracy.
morządu terytorialnego, w których przyjęty jest do- Odrębną kategorią są roczne programy współpracy
kument pod nazwą  zasady/karta współpracy . Re- powiązane z  zasadami/kartą współpracy . W takich
gulamin pracy komisji stanowi wtedy załącznik do przypadkach (6) można stwierdzić, iż  zasady/karta
dokumentu. współpracy jest przewodnikiem po współpracy.
Karty oceny projektu Dostępność dokumentu
dla organizacji pozarzÄ…dowych
Tylko w kilku przypadkach  w jednostkach sa-
morządu terytorialnego, w których przyjęty jest do- W jednostkach samorządu terytorialnego, któ-
kument pod nazwą  zasady/karta współpracy  po- re opracowały program współpracy, najczęściej jest
jawia się karta oceny projektu. Karta stanowi na- on dostępny w internetowym Biuletynie Informacji
rzędzie pracy dla członków komisji konkursowej, Publicznej. Czasami nie można go znalez
ć w ogóle,
stosowana jest ocena punktowa/procentowa. czasami dotarcie jest do niego jest znacznie utrud-
Generalnie jednak w ogromnej większości pro- nione (np. umieszczony jest w dziale  Uchwały
gramów karty oceny projektów nie są uwzględ- i trzeba przeglądać wszystkie po kolei, aby dotrzeć
nione, choć nie można wykluczyć, że część komi- do tej, która mówi o programie współpracy z organi-
sji konkursowych stosuje jakichś rodzaj kart oceny zacjami pozarządowymi - programu współpracy, za-
projektów/ofert. zwyczaj umieszczany jest jako załącznik do uchwa-
W programach dość często wymienia się  mięk- ły). Generalnie program jest trudno dostępny, bio-
kie , niepunktowe kryteria oceny ofert, często rąc pod uwagę fakt, że stosunkowo mała ilość or-
w oparciu o kryteria zasygnalizowane w Ustawie ganizacji pozarządowych dysponuje dostępem do
o działalności pożytku publicznego. Internetu.
Budżet z planem wydatków Ilość stron
na określone zadania
Objętość dokumentów waha się od 2 do ok. 10
Tylko w jednostkowych przypadkach program stron, z reguły są to 2 5 stronicowe dokumenty.
współpracy zawiera budżet wydatków samorządu
z przeznaczeniem na realizację zadań przez organi- Wspólne zespoły
zacje pozarządowe w danym roku. Ogromna więk- samorządowo-pozarządowe
szość dokumentów nie określa ilości środków finan-
sowych przeznaczonych na zadania organizacji po- W wielu programach współpracy jako jedną
zarządowych. z form współpracy określono tworzenie wspólnych
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
6
zespołów. Należy to jednak traktować jako pusty za- wykonawczy jednostki samorządowej zobowiązuje
pis zapożyczony z katalogu form współpracy zawar- się do przedstawienia na sesji rady gminy informacji
tego w Ustawie o działalności pożytku publicznego. z realizacji programu współpracy (a w zasadzie spra-
W kilku programach współpracy wspomina się wozdania finansowego ze zrealizowanych przez or-
szerzej o tego rodzaju zespołach, nie określając jed- ganizacje projektów).
nak ich kompetencji i formy organizacyjnej. Jedynie w jednostkach samorzÄ…du terytorialnego,
W jednostkach samorządu terytorialnego, gdzie które wypracowały  zasady/kartę współpracy istnie-
oprócz rocznego programu współpracy opracowano ją zapisy o monitoringu i ewaluacji programu współ-
 zasady/kartę współpracy , istnieją zapisy o powoła- pracy. Pojawia się też zapis o okresowej ewaluacji ze-
niu, składzie, kompetencjach i formach pracy wspól- wnętrznej, wykonanej na zlecenie samorządu.
nych zespołów. Ich nazwa jest różna: zespół koordy-
nacyjny, zespół konsultacyjny, zespół sterująco-mo- Reprezentacja sektora pozarządowego
nitorujący itp. W niektórych dokumentach opra-
cowane są regulaminy pracy tych ciał, jako załączniki. Jedynie w jednostkach samorządu terytorialne-
W dwóch przypadkach (Olsztyn, powiat ełc- go, które wypracowały  zasady/kartę współpracy
ki) istnieją grupy branżowe powoływane przy po- uwzględniane są reprezentacje sektora pozarządowe-
szczególnych wydziałach samorządu, które zajmują go (rady organizacji pozarządowych danego powiatu
się zagadnieniami związanymi z daną branżą sektora lub gminy). Jest to spowodowane tym, że takich re-
pozarządowego. prezentacji z reguły nie ma. Tam, gdzie się pojawiają,
z reguły są obecne w zapisach programów współpra-
Wieloletnie programy współpracy cy, a zwłaszcza  zasad/kart współpracy , jako partner
samorządu z organizacjami pozarządowymi współpracy o określonych kompetencjach.
W 7 jednostkach samorzÄ…du terytorialnego Ocena
(2 powiatach grodzkich, 4 powiatach ziemskich, sa-
morząd wojewódzki) istnieją dokumenty pod nazwą W ogromnej większości programy współpracy
 zasady współpracy lub  karta współpracy , które tworzone są bez udziału organizacji pozarządowych,
należy uznać za  z jednej strony wieloletni program przy poświęceniu minimum wysiłku, dla spełnienia
współpracy, i z drugiej  przewodnik po współpracy. wymogów Ustawy o działalności pożytku publicz-
 Zasady współpracy samorządowych władz Elbląga nego. W gminach wiejskich programy te najczęściej
z organizacjami pozarządowymi należy uznać za je- nie są wcale tworzone. Programy są najczęściej krót-
den z modelowych dokumentów regulujących part- kie, kompilowane z zapisów Ustawy o działalności
nerską współpracę samorządu i organizacji. pożytku publicznego, nieczytelne, nie obejmujące
wszystkich obszarów współpracy, nie uwzględniające
Standaryzacja zadań organizacji pozarządowych jako partnerów współ-
pracy.
Jedynie w jednostkach samorządu terytorialnego, Cele współpracy zostały określone w niemal
które wypracowały  zasady/kartę współpracy istnie- wszystkich badanych programach. Nagminne za-
ją zapisy o standaryzacji zadań przed ich zleceniem pożyczanie celów z dokumentów typu wytyczne
organizacjom pozarządowym w formie powierzenia. MGPiPS lub wręcz odpisywanie ich z innych pro-
W niektórych samorządach jest to praktycznie sto- gramów, świadczy o braku świadomego planowania
sowane (Elbląg - zadanie: centrum organizacji poza- rozwoju i tworzenia spójnego i przenikającego się
rzÄ…dowych oraz uniwersytet III wieku, oraz w Olsz- systemu planistycznego. Cele sÄ…  zwyczajowe i nie
tynie: centrum organizacji pozarzÄ…dowych). nawiÄ…zujÄ… do strategii.
Jako adresatów programów współpracy wymie-
Monitoring i ewaluacja programu niano wszelkie zgodne z UstawÄ… DPP podmioty, bez
uwzględniania jednostkowych potrzeb i stawiania
W ogromnej większości programów współpracy w danym roku na rozwój części z nich.
o monitoringu ani ewaluacji nie ma żadnej wzmian- Samorządy nie dostrzegają organizacji jako re-
ki. Dość często powtarzają się zapisy, że organiza- alizatorów programów współpracy! Świadczy to
cje mogą wnosić uwagi do programu, czasami organ o głęboko zakorzenionym paternalizmie i klien-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
7
telizmie oraz braku tradycji partnerskiego współ- stosowania form. Dużo miejsca w badanych progra-
działania. Organizacje postrzegane są jako petenci, mach poświęcone jest finansowym formom współ-
a nie partnerzy. pracy, niefinansowe formy współpracy traktowane są
Ciągle brakuje przygotowanych do pełnienia zwykle lakonicznie.
swojej funkcji osób kontaktowych ze strony samo- W ogromnej większości programy są tworzo-
rządu do współpracy z organizacjami pozarządowy- ne w oderwaniu od dokumentów planistycznych
mi, osób, które powinny być jednocześnie wykwalifi- samorządów. Wśród samorządów brakuje świa-
kowanymi animatorami partnerskiej współpracy. domości, że współpraca z organizacjami powinna
Zasady regulujące współpracę pomiędzy strona- zmierzać w kierunku realizacji strategii rozwoju sa-
mi, wymienione w programach, to zazwyczaj sko- morzÄ…du.
piowane zapisy z Ustawy DPP. Warto dodać, że Wyniki badań ukazują, że w mało którym samo-
w polskich warunkach brzmiÄ… one jeszcze egzotycz- rzÄ…dzie stosowne sÄ… wymierne kryteria ocen projek-
ne. Zasady te w ogromnej większości nie są opisane, tów. Środki publiczne dzielone są zazwyczaj na pod-
a także  co można z pewnością założyć  nie są za- stawie miękkich kryteriów (wśród których istnieje
zwyczaj stosowane w praktyce. Samorząd przykła- zapewne niepisane kryterium podporządkowania
da do nich znikomą wagę. Pojawia się kwestia zro- wobec władz samorządowych). Z reguły pieniądze
zumiałości tych zasad, przyswojenia i postępowania dzielą sami urzędnicy, bez nadzoru społecznego, ro-
wg nich. Mowa tu również o stronie organizacji po- dzaj takiego nadzoru stanowią pojawiający się spo-
zarządowych. To że zasady są wymienione w pra- radycznie w komisjach radni, jednak jest to niewy-
wie lokalnym, umożliwia organizacjom odnoszenie starczające. Nie można wykluczyć, że w części sa-
się do nich i żądanie stosowania w praktyce (zwłasz- morządów karty oceny ofert są stosowane, ale nie
cza zasady pomocniczości, która pozwala na przej- jest to upubliczniane.
mowanie zadań). Tak w praktyce nie jest. W programach brakuje jasno określonych kwot
Tylko nieliczne samorządy świadomie określają przeznaczonych na konkretne zadania na dany rok.
priorytetowe obszary współpracy na dany rok. Nie Opracowanie takich założeń jest dla samorządów
widać refleksji nad potrzebami społeczności lo- widocznie trudne, choć daje konkretny obraz fi-
kalnej w kontekście działań organizacji pozarządo- nansowy.
wych i w nawiÄ…zaniu do strategii rozwoju samo-
rządu. Refleksji, której konsekwencją byłoby skon- Model z Warmii i Mazur
centrowanie się na realizacji najważniejszych, wy-
odrębnionych w danym roku zadań. W województwie warmińsko-mazurskim można
W samorządach pokutuje tendencja do finanso- wyodrębnić jeden z modeli współpracy wypracowa-
wania tych samych zadań i tych samych organizacji, ny i wdrożony w samorządzie miasta Elbląga, któ-
co związane jest m.in. z kwestiami personalnymi, ry to model został zastosowany w Olsztynie, kilku
politycznymi, petryfikacją istniejącego systemu do- powiatach i na poziomie samorządu wojewódzkiego.
towania, tzw. układów, ale też siłą bezwładu machiny Modelowy system współpracy został poddany ewa-
urzędniczej. luacji przez ekspertów Stowarzyszenia Liderów Lo-
Sytuację taką  zwłaszcza w mniejszych społecz- kalnych Grup Obywatelskich pod kierunkiem Pio-
nościach  trudno przerwać nawet za pomocą no- tra Frączaka. Wyniki badania zawarte są w pu-
wych rozwiązań ustawowych. Z drugiej strony wśród blikacji autorstwa dr Ryszarda Skrzypca pt.  Mo-
organizacji pozarządowych brakuje propozycji inno- nitoring systemu współpracy pomiędzy instytucjami
wacyjnych rozwiązań w odniesieniu do współpracy, samorządu terytorialnego a sektorem organizacji po-
dostrzegalna jest bierna akceptacja istniejÄ…cego sta- zarzÄ…dowych w ElblÄ…gu . Badanie pozytywne ocenia
nu rzeczy. system współpracy, co powoduje, że model ten może
Badane programy nie opisują występujących stanowić punkt odniesienia do systemów współpracy
w praktyce różnorodnych form współpracy. Z regu- wdrażanych w innych samorządach w województwie
Å‚y wskazane sÄ… cztery formy wskazane przez Usta- i kraju.
wę DPP, tylko w części programów ten katalog Godnym zauważenia jest roczny program współ-
jest rozszerzone o formy wskazane przez wytyczne pracy powiatu ełckiego, który zawiera wiele zapisów,
MGPiPS. W mało którym dokumencie posilono się które sytuują organizacje na poziomie partnera sa-
o opisanie wszystkich stosowanych i możliwych do morządu.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
8
FOSa
Bartłomiej Głuszak
ORGANIZACJE SOCJALNE CORAZ SILNIEJSZE
Federacja Organizacji Socjalnych Województwa żenie. Dlatego też w maju i czerwcu 2006 r. odbył
Warmińsko-Mazurskiego FOSa istnieje już po- się cykl spotkań, w wyniku których powstały trzy
nad dwa lata. Zrzesza kilkadziesiąt członkowskich grupy branżowe Federacji FOSa składające się z jej
i partnerskich organizacji działających w szeroko organizacji członkowskich i partnerskich.
pojętej sferze socjalnej. Głównym cele Federacji to Pierwsze ze spotkań odbyło się w dniach 19 20
rozwój pomocy społecznej oraz rozwój organizacji maja 2006 w Krynicy Morskiej, wzięły w nim udział
socjalnych. Do tej pory Federacja zorganizowała dla przedstawiciele organizacji pracujących z osobami
swych członków i innych organizacji socjalnych kil- niepełnosprawnymi. Podczas spotkania omówiono
kanaście szkoleń, konferencji, doradztwo, wizyty stu- kilka podstawowych kwestii, w tym, co ważne, wy-
dyjne w Polsce i Niemczech oraz wspierała je w inny pracowano regulamin grupy branżowej. Określa on
sposób, udzielając np. pomocy materialnej. zasady funkcjonowania w Federacji organizacji zaj-
mujących się aktywizacja zawodową osób niepeł-
Koalicja sposobem na rozwój nosprawnych. W wyniku rozmów z partnerem nie-
mieckim Federacji FOSa, który uczestniczył w spo-
Federacja stale monitoruje potrzeby organizacji tkaniu, określono też potrzeby i pomysły na ich re-
socjalnych; wyrazem tego jest m.in. wypracowana alizację dzięki właśnie wzajemnej współpracy. Na
Strategia Rozwoju Federacji FOSa. JednÄ… z najpil- koordynatora grupy wybrano ElblÄ…skÄ… RadÄ™ Kon-
niejszych potrzeb, jaka wynikła jest wsparcie grup sultacyjną Osób Niepełnosprawnych.
organizacji działających w tym samym obszarze, Kolejne dwa spotkania odbyły się z udziałem już
np.. pracujących na rzecz osób niepełnosprawnych zorganizowanych grup organizacji pozarządowych,
czy młodzieży. Wsparcie to powinno mieć róż- tj. Siecią  Wolontariat Warmii i Mazur (5 6 czerw-
norodną postać  od szkoleń poprzez doradztwo, ca 2006) oraz Siecią Organizacji Paliatywnych Wo-
spotkania, pracę grup roboczych z ekspertem, wi- jewództwa Warmińsko-Mazurskiego PALIUM
zyty studyjne itd. Ważniejsza jest treść; oprócz na (9 10 czerwca 2006) w Lesznie k/Barczewa. Jest
bieżąco potrzebnego wsparcia z zakresu tworzenia to świadoma decyzja obu stron  Federacji i Sieci
projektów, realizacji i zarządzania projektami, roz-  o podjęciu współpracy; uznano, iż z pożytkiem dla
liczania ich, współpracy z samorządem pojawia się wszystkich będzie łączenie, a nie dublowanie dzia-
potrzeba instytucjonalnego wzmocnienia i usys- łań. Poza wypracowaniem projektu Zasad Współ-
tematyzowania pracy organizacji członkowskich. pracy FOSa  dana Sieć podczas spotkań obie Sie-
Sposobem na takie wzmocnienie i usystematyzo- ci zaopiniowały dokumenty programowe Funduszy
wanie ma być m.in. przeprowadzenie procesów Strukturalnych na lata 2007 2013, wypracowały też
standaryzacji usług świadczonych przez dane or- listę najpilniejszych potrzeb, na jakie należy odpo-
ganizacje socjalne; ewaluacji (czyli oceny) działania wiedzieć.
całych organizacji lub właśnie realizowanych przez Wszystkie trzy grupy organizacji zainteresowane
nie usług; stworzenie strategii rozwoju organizacji są współpracą w strukturach Federacji. Dlaczego?
socjalnej; umożliwienie dzielenia się modelowymi Podstawowe korzyści, jakie daje taka współpraca, to
doświadczeniami zdobytymi przez organizacje so- wejście na regionalny wymiar działania, możliwość
cjalne, w tym członkowskie Federacji, i wdrażania pozyskiwania i wdrażania modelowych doświad-
ich przez inne organizacje. By móc rozpocząć re- czeń, większe możliwości współpracy z samorządem
alizację tych najistotniejszych działań, należy jed-  jako silny partner, powiększenie swego potencjału
nak najpierw  przygotować grunt pod ich wdro- (kadrowego, instytucjonalnego itd.). Z kolei Fede-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
9
racja powiększając liczbę organizacji członkowskich rozumienia o współpracy, który zostało podpisane uro-
i współpracujących wzmacnia się, przede wszystkim czyście 20 maja przez szefów obu organizacji oraz Plan
zaś zwiększa możliwości realizacji swojej misji i ce- Współpracy (oba dokumenty również prezentujemy
lów statutowych. Wypracowane dokumenty określa- poniżej). Jest to duży krok w rozwoju samej Federacji
jące zasady współpracy Federacji z grupami przed- i jej organizacji członkowskich, jak w rozwoju współ-
stawiamy poniżej. pracy z partnerem niemieckich. Oto mamy w końcu
silnego, stabilnego, wyrażającego chęć współpracy part-
Praca socjalna nera z terenu Unii Europejskiej. Co więcej, możemy
w wymiarze polsko-niemieckim dzielić się doświadczeniem i w oparciu o nie rozwijać
swoje usługi. Współpraca ma już pierwsze wymierne
Właściwie prawie od początków swego funk- efekty. Zgodnie z jednym z zapisów Planu Współpra-
cjonowania Federacja FOSa rozpoczęła współpracę cy osoby niepełnosprawne rekrutujące się spośród or-
z partnerem niemieckim  GPS z Wilhelmshaven. ganizacji członkowskich i partnerskich Federacji wy-
Jest to prężna organizacja, zatrudniająca ponad 1000 jeżdżają we wrześniu br. na Międzynarodowe Zawody
osób o różnych stopniach niepełnosprawności. GPS Osób Niepełnosprawnych w Wilhelmshaven. Nie jest
jest jednocześnie liderem grupy organizacji pozarzą- to może coś wielkiego, ale właśnie na współpracy w
dowych z terenu powiatu Wilhelmshaven. Kontakty wymiarze bezpośrednim, międzyludzkim najbardziej
nawiązane zostały dwa lata temu, gdy w planowaniu obu organizacjom zależy. Pozwoli ona na zbudowanie
strategicznym Federacji pod Szczytnem udział wzięli wzajemnego zaufania, utrwalenia kontaktów jako mo-
przedstawiciele GPS. Była to wizyta rozpoznawcza, stu do systemowej współpracy.
po której postanowiono rozpocząć współpracę. Pre- Rozwój Federacji FOSa nabiera coraz większej
ludium okazała się rewizyta  w lutym zeszłego roku dynamiki, federacja rozwija się na kilku podstawo-
przedstawiciele organizacji członkowskich FOSy wych płaszczyznach, co ważne są to obszary najpo-
mieli okazję poznać doświadczenia w pracy socjalnej trzebniejsze z punktu widzenia potrzeb organizacji
organizacji niemieckich właśnie z Wilhelmshaven. socjalnych. Prostym miernikiem efektywności Fe-
Od tego czasu utrzymywano stały kontakt. deracji FOSa jest jej rozszerzanie  coraz więcej or-
W efekcie tych dwóch spotkań 6 przedstawicieli ganizacji dopytuje się o możliwość współpracy i po-
partnera niemieckiego wspólnie z ponad 20 przedsta- dejmuje tę współpracę na zasadzie organizacji człon-
wicielami Federacji spotkało się w maju w Karnitach kowskich i partnerskich. Należy to uznać za do-
pod Ostródą na trzydniowych warsztatach. Ich głów- bry znak, bowiem im lepsza współpraca, tym wię-
nym celem było wzmocnienie współpracy i wytycze- cej zrobić można dla poprawy życia społeczności lo-
nie jej kierunków. Efekty wzajemnej pracy to tekst Po- kalnych.
PLAN WSPÓłPRACY GPS  FOSa NA NAJBLIŻSZE LATA
(wypracowany podczas warsztatów polsko-niemieckich, 16 18 maj 2006r., Karnity)
1. Wymiana kadr  w formie praktyk, staży itp.
2. Wzajemne wizyty studyjne ( dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne i inne grupy).
3. Udział polskich uczestników w międzynarodowych zawodach sportowych osób niepełnosprawnych od-
bywających się w Wilhelshaven (coroczne zawody we wrześniu).
4. Wstępna strategia współpracy w dążeniu do realizacji celów:
a. Przekazywanie doświadczeń polskich  fundraisingu , czyli metod pozyskiwania środków finanso-
wych (poprzez szkolenia, naukÄ™ praktycznÄ…).
b. Przekazywanie polskich doświadczeń w pracy z wolontariuszami.
c. Wspólne pisanie projektów.
d. Kojarzenie partnerów (organizacji członkowskich FOSy  GPS).
e. Przekazywanie niemieckich doświadczeń w organizowaniu pracy socjalnej.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
10
5. Organizacja co najmniej jednego wspólnego działania lub projektu rocznie przez GPS  FOS lub or-
ganizacje członkowskie.
6. Organizacja wspólnych spotkań dla podopiecznych: dzieci, młodzieży, osób niepełnosprawnych i innych grup
(np. pomysł spotkań osób wchodzących w skład rad pracowników w warsztatach prowadzonych przez GPS).
7. Diagnozowanie potrzeb odnośnie chęci współpracy po stronie niemieckiej i polskiej oraz przesyłanie
i przekazywanie informacji na ten temat partnerowi raz na pół roku.
8. Do końca czerwca wyznaczenie po stronach niemieckiej i polskiej osoby odpowiedzialnej za kontakt obu stron.
9. Powyższe propozycje zostaną uszczegółowione i przełożone na działania operacyjne po diagnozie potrzeb.
POROZUMIENIE O WSPÓłPRACY
pomiędzy
DER GEMEINNUETZIGEN GESELLSCHAFT FUER
PARITAETISCHE SOZIALARBEIT
a
FEDERACJ
ORGANIZACJI SOCJALNYCH
WOJEWÓDZTWA WARMIC
SKO-MAZURSKIEGO FOSa
ż1
Obaj partnerzy wyrażają wolę współpracy na bazie wspólnej idei tworzenia społeczeństwa oby-
watelskiego zarówno w Polsce i w Niemczech, jak i na poziomie europejskim.
ż2
Celem współpracy jest dalszy rozwój systemów socjalnych z poszanowaniem zasad solidarności
i sprawiedliwości społecznej.
ż3
Współpraca odbywać się będzie przy wzajemnym respektowaniu systemów prawnych, jak również
odrębności kulturowych, obyczajowych, politycznych i społecznych partnerów, ich organizacji członkow-
skich oraz państw i regionów, w których działają.
ż4
Porozumienie zawiera siÄ™ do roku 2012.
ż5
Współpraca w tym okresie podlegać będzie wspólnej ocenie.
ż6
Porozumienie może być aktualizowane i uszczegółowiane.
ż7
Wszelkie przedsięwzięcia, z których wynikają zobowiązania finansowe, wymagają odrębnych, pi-
semnych porozumień.
ElblÄ…g, 19.05.2006
Bartłomiej Głuszak Manfred Pfaus
Prezes Federacji FOSa President GPS
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
11
ZASADY WSPÓłPRACY
Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa
z Siecią Organizacji Paliatywnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego PALIUM
Projekt Regulaminu funkcjonowania grupy branżowej organizacji paliatywnych
Leszno pod Barczewem, 09 10.06.2006 r.
Cele współpracy:
Rola i miejsce grupy branżowej
w strukturze Federacji FOSa
" promocja i rozwój opieki paliatywnej w wojewódz-
twie warmińsko-mazurskim;
Warunkiem członkostwa w grupie jest działanie
" promocja, edukacja w zakresie rozwoju zdrowia
na rzecz opieki paliatywnej oraz ochrony zdrowia.
w woj. warmińsko-mazurskim;
Członkiem grupy branżowej mogą być:
" wzmocnienie organizacji członkowskich  podnie- " członkowie Sieci PALIUM
sienie jakości usług, profesjonalizacja organizacji
" inne organizacje działające na rzecz ochro-
" wymiana doświadczeń;
ny zdrowia, z zachowaniem zasad członkostwa
" wspólne reagowanie na problemy i potrzeby
w FOSie określonych przez Federację
społeczne.
W grupie branżowej obowiązują zasady part-
nerstwa, każdą organizację reprezentuje 1 2 kom-
Współpraca odbywa się na zasadzie pomocniczo- petentnych reprezentantów.
ści z zachowaniem niezależności każdej ze stron, tzn.
Grupa funkcjonuje (kontakty, zarzÄ…dzanie, komu-
obie strony realizują swoje działania statutowe wspie- nikacja i inne) wg zasad określonych w Regulaminie
rając się wzajemnie w obszarach i zakresie przez sie- Sieci PALIUM oraz, każdorazowo w odpowiedzi na
bie ustalonym.
potrzeby, określa zasady funkcjonowania organizacji
działających w zakresie ochrony zdrowia  nie bę-
Treści i formy współpracy:
dących członkami Sieci PALIUM.
Organizacje nie będące członkami Sieci PA-
" monitorowanie/diagnozowanie potrzeb
LIUM w sprawach ochrony zdrowia, którymi zaj-
" opiniowanie dokumentów i udział (jako przed- muje się grupa branżowa, mają głos, w sprawach pa-
stawiciel Federacji) w tworzeniu dokumentów
liatywnych mają głos doradczy.
programowych dotyczących rozwoju opieki pa- Koordynatorem grupy branżowej jest przewodni-
liatywnej (oraz w zakresie zdrowia)
czÄ…cy Sieci PALIUM, odpowiedzialny za kontakty
" zbudowanie grupy doradców i ekspertów (jak np.
z zarzÄ…dem FOSY.
w zakresie wolontariatu, psychologii, rehabilitacji
Częstotliwość spotkań grupy: 2 razy w roku.
i in. w odpowiedzi na potrzeby)
Grupa branżowa może samodzielnie pracować
" szkolenia i doradztwo (w ww. zakresie)
metodą projektów korzystając z osobowości prawnej
" wspólne inicjowanie działań, projektów
i wsparcia Federacji FOSa.
" wymiana informacji (w tym zwłaszcza na dwóch
Przy grupie branżowej zbudowany zostanie ze-
poziomach  pomiędzy członkami grupy oraz po- spół doradców i ekspertów
między Fosą a grupą)
Sekretariat grupy branżowej (Sieci PALIUM)
" organizowanie wydarzeń, jak konferencje, wizyty
mieści się w siedzibie FOSy. Pracownik FOSy
studyjne
wspiera działania Sieci (grupy branżowej) na zasa-
" promocja opieki paliatywnej
dach określonych szczegółowo pomiędzy zarządami
" promocja zdrowia
Federacji FOSa oraz Sieci PALIUM.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
12
Organizacje członkowskie Sieci przystępują do Obszary:
Federacji FOSa jako organizacje członkowskie. " przekazywanie partnerom zagranicznym do-
Przedstawiciel grupy zasiada w zarządzie Federacji świadczeń nt. opieki paliatywnej
FOSa. Grupa branżowa nie może zgłosić w wybo- " pozyskiwanie od partnerów zagranicznych do-
rach do władz Federacji więcej niż jednego przed- świadczeń nt. opieki paliatywnej
stawiciela. " przekazywanie partnerom zagranicznym do-
Załącznikiem do zasad jest strategia rozwo- świadczeń w pracy z wolontariuszami (metody,
ju Sieci PALIUM na lata 2006 2009, która peł- motywowanie itd.) w opiece paliatywnej
ni funkcję diagnozy potrzeb organizacji człon- " współpraca w zakresie ochrony zdrowia
kowskich. Formy:
- wizyty studyjne
Współpraca zagraniczna - staże, praktyki
- wydawnictwa
Grupa branżowa prowadzi współpracę zagranicz- - wspólne spotkania
ną w następujących obszarach oraz formach. - wspólne akcje, inicjatywy
ZASADY WSPÓłPRACY
Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa
z SieciÄ… Wolontariat Warmii i Mazur
Projekt Regulaminu funkcjonowania grupy branżowej organizacji zajmujących się wolontariatem
Leszno pod Barczewem, 05 06.06.2006 r.
Współpraca odbywa się na zasadzie pomocniczo- " Zbudowanie grupy doradców i ekspertów.
ści z zachowaniem niezależności każdej ze stron, tzn. " Szkolenia i doradztwo.
obie strony realizują swoje działania statutowe wspie- " Monitorowanie potrzeb.
rając się wzajemnie w obszarach i zakresie przez sie- " Wspólne inicjowanie działań, projektów.
bie ustalonym. " Wymiana informacji.
" Wizyty studyjne.
Cele współpracy
Rola i miejsce grupy branżowej
1. rozwój (promocja) wolontariatu, aktywizacja spo- w strukturze Federacji FOSa
łeczności lokalnych;
2. wsparcie i rozwój organizacji członkowskich (me- Warunkiem członkostwa w grupie branżowej jest
rytoryczne, techniczne, profesjonalizm działania, promowanie i wdrażanie wolontariatu nie ograniczo-
kadr itd.); ne do działań tylko swojej organizacji, ale skierowane
3. wymiana doświadczeń; do innych potrzebujących (indywidualnych, ale rów-
4. wspólne reagowanie na problemy i potrzeby spo- nież organizacji i instytucji użytku publicznego).
łeczne. Do grupy branżowej należeć mogą:
" członkowie Sieci Wolontariat Warmii i Mazur,
Treści współpracy " inne organizacje zainteresowane rozwojem wo-
lontariatu, z zachowaniem zasad członkostwa
Opiniowanie dokumentów i udział (jako przedsta- w FOSie określonych przez Federację.
wiciel Federacji) w procesach tworzenia dokumentów Członkiem grupy branżowej mogą być organizacje
programowych dotyczących rozwoju wolontariatu. pozarządowe zarejestrowane, ale również zorganizowa-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
13
ne grupy nieformalne (posiadające określone przez siebie Częstotliwość spotkań grupy: 2 razy w roku.
zasady funkcjonowania). W grupie branżowej obowią- Grupa branżowa może samodzielnie pracować
zują zasady partnerstwa, każdą organizację reprezentuje metodą projektów korzystając z osobowości prawnej
1 2 kompetentny reprezentant. Koordynatorem grupy oraz wsparcia Federacji FOSa.
jest Regionalne Centrum Wolontariatu w Elblągu, od- Przy grupie branżowej zbudowany zostanie ze-
powiedzialne jest ono za kontakty grupy z Federacją. spół doradców i ekspertów.
Krzysztof Balon
KILKA UWAG O SYSTEMIE SOCJALNYM
REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC
1. Zasada państwa socjalnego " Wolność zrzeszania się, przede wszystkim kon-
Ugruntowana w Ustawie Zasadniczej (Konstytu- stytucyjno-prawna gwarancja dla pracobiorców
cji) Republiki Federalnej Niemiec zasada państwa so- tworzenia lub przyłączenia się do związków za-
cjalnego opiera się na koncepcji nienaruszalności god- wodowych.
ności ludzkiej i zobowiązania do jej ochrony przez " Społeczne zobowiązania wynikające z własności
wszelką władzę publiczną.1 Z zasady tej wynikają dla prywatnej.3
ustawodawcy w szczególności zobowiązania do: Obowiązkiem władzy publicznej jest przy tym
" troski o wyrównywanie kontrastów socjalnych, nie tylko takie ustanawianie prawa i czuwanie nad
a tym samym o sprawiedliwość społeczną; jego przestrzeganiem, aby wartości te były realizo-
" tworzenia i zachowywania bezpieczeństwa socjal- wane, lecz także finansowe zabezpieczenie ich re-
nego obywateli.2 alizacji. Pociąga to za sobą poważne obciążenia fi-
Z postanowień konstytucji wynika system wartości nansowe. I tak np. w roku 2003, do którego od-
życia społecznego, do którego zaliczamy m. in.: noszą się aktualne dostępne dane, ogólna kwota
" Wspomniane już zobowiązanie wszelkiej władzy świadczeń socjalnych (całość wydatków socjalnych
państwowej do poszanowania i ochrony godności włącznie ze świadczeniami z ubezpieczeń społecz-
człowieka i wynikające z niego praktyczne zobo- nych) wyniosła ponad 694 miliardy EUR (w prze-
wiÄ…zanie do zabezpieczenia materialnego mini- liczeniu: 8416,00 EUR na osobÄ™ rocznie), co sta-
mum egzystencji obywateli, którzy wymagają po- nowiło 32,6 % PKB.4
mocy oraz umożliwienia im uczestnictwa w życiu
społecznym. 2. Instrumentarium realizacji zasady państwa so-
" Równość wszystkich ludzi wobec prawa, rów- cjalnego.
nouprawnienie mężczyzny i kobiety oraz zakaz
dyskryminacji z powodu niepełnosprawności, 2.1 Podstawowe instrumenty ( filary ) finanso-
pochodzenia, rasy, języka, wiary, poglądów religij- wo-organizacyjne systemu socjalnego.
nych i politycznych. System socjalny w Niemczech opiera siÄ™ na trzech
" Obowiązek państwa szczególnej ochrony mał- filarach:
żeństwa, rodziny, macierzyństwa oraz ochrony " Ubezpieczenia społeczne;
dzieci pozamałżeńskich. " Zaopatrzenie;
" Pomoc społeczna.
1
Ustawa Zasadnicza dla Republiki Federalnej Niemiec: Art. 1 ust. 1: Godność
człowieka jest nienaruszalna. Do jej poszanowania i ochrony zobowiązana jest
wszelka władza państwowa. Art. 20 ust. 1: Republika Federalna Niemiec jest
4
demokratycznym i socjalnym państwem związkowym. Por. Wienand, Manfred: System socjalny i praca socjalna w Republice Federalnej
2
Por. Wienand, Manfred: System socjalny i praca socjalna w Republice Federalnej Niemiec, Deutscher Verein für öffentliche und private Fürsorge, Frankfurt/Main
Niemiec, Deutscher Verein für öffentliche und private Fürsorge, Frankfurt/Main 1999, str. 9 10
4
1999, str. 9 Statistisches Bundesamt.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
14
System ubezpieczeń społecznych opiera się na z ew. roszczeniami alimentacyjnymi w stosunku do
obowiązkowych składkach ubezpieczonych (pra- wstępnych i zstępnych9.
codawców i pracobiorców) i obejmuje obecnie na-
stępujące rodzaje ubezpieczeń: zdrowotne, pie- 2.2 Ekskurs: dwa przykłady praktyczne.
lęgnacyjne5, emerytalne, od bezrobocia i tzw. wy-
padkowe6. 2.2.1 Matka samotnie wychowująca dwójkę dzieci
System zaopatrzenia obejmuje świadczenia pu- w wieku szkolnym, nie pracująca otrzymuje następują-
bliczne w dużej mierze analogiczne do świadczeń ce świadczenia: pomoc mieszkaniową w kwocie pokry-
z ubezpieczeń społecznych, obejmujące osoby nie wającej całkowity koszt wynajmu mieszkania (włącznie
odprowadzające składek na ubezpieczenia społeczne z nośnikami energii etc.) wielkością odpowiadającego
ze względu na szczególne relacje z państwem (urzęd- potrzebom tej rodziny, zasiłki stałe na bieżące koszty
nicy służby cywilnej, sędziowie i żołnierze, a także utrzymania na siebie i dzieci, oraz  na wniosek  do-
szczególne świadczenia w stosunku do poborowych, datkowe zasiłki na zaspokojenie konkretnych potrzeb
do osób pełniących służbę zastępczą, do ofiar wojny, (odzież zimowa, wyprawka szkolna, udział dziecka
do osób o wysokim stopniu niepełnosprawności, po- w wycieczce klasowej etc.). Świadczenia te nie pozwa-
szkodowanych wskutek szczepień a także ofiar czy- lają wprawdzie na dostatnie życie, umożliwiają jednak
nów przemocy.7 w miarę normalne funkcjonowanie rodziny.10
System pomocy społecznej opiera się na wpły-
wach podatkowych i jest finansowany z budżetów 2.2.2 Osoba starsza, samotna, niska emerytura,
publicznych, głównie z budżetów jednostek sa- wymagająca pielęgnacji: koszty pielęgnacji w pla-
morządu terytorialnego (w przeważającej mie- cówce stacjonarnej ponosi ubezpieczenie pielęgna-
rze z budżetów powiatów ziemskich i miast-po- cyjne, pozostałe koszty placówki, tzw.  hotelowe
wiatów). W sensie prawnym chodzi tu zespół róż- (pokój, wyżywienie, oferta aktywizująca/kulturalna),
nych, formalnie wyodrębnionych systemów, takich pokrywane są z emerytury, a jeśli ta nie wystarcza, po
jak: pomoc socjalna (w tym pomoc na bieżące kosz- wyczerpaniu ew. zobowiązań alimentacyjnych dzieci
ty utrzymania i pomoc w szczególnych sytuacjach  z pomocy społecznej, przy czym w każdym przy-
życiowych), pomoc dla dzieci i młodzieży, pomoc padku pensjonariuszowi placówki stacjonarnej po-
dla osób niepełnosprawnych i chronicznie chorych, zostać musi określona kwota pieniężna na osobiste
pomoc mieszkaniowa etc. Åšwiadczenia te sÄ… za- drobne wydatki ( kieszonkowe ).
skarżalne; podmiot zobowiązany nie może uchylić
się od należnego świadczenia nawet w przypadku 2.3 Organizacje pozarządowe jako aktor w ra-
istotnych trudności budżetowych.8 Świadczenia z mach systemu socjalnego.11
systemu pomocy społecznej są jednak zawsze wtór-
ne w stosunku do świadczeń z systemu ubezpieczeń O ile wypłata świadczeń pieniężnych należy do
społecznych oraz do możliwych do zmobilizowania wyłącznych kompetencji sektora publicznego, o tyle
środków własnych osoby potrzebującej włącznie świadczenie różnego rodzaju usług społecznych (pla-
cówki stacjonarne, usługi pomocy środowiskowej, po-
5
Ubezpieczenie pielęgnacyjne realizowane jest, podobnie jak ubezpiecze-
9
nie zdrowotne, przez kasy chorych. Ryzykiem ubezpieczonym jest nie sta- Tzn. osoba potrzebująca musi najpierw wykorzystać uprawnienia/środki przy-
nowiąca jednostki chorobowej niedołężność (konieczność pielęgnacji) spo- sługujące jej z tytułu ubezpieczenia społecznego, póz
niej skorzystać z będą-
wodowana wiekiem lub niepełnosprawnością. Po zakwalifikowaniu danej cych ew. w jej dyspozycji środków własnych, włącznie ze środkami rodziców
osoby przez specjalną komisję do jednej z trzech kategorii pielęgnacji, re- czy dzieci (zakres wykorzystania tych środków jest jednak ściśle ograniczony
fundowane są koszty usług pielęgnacyjnych w domu lub w placówce sta- i nie może spowodować istotnego zubożenia osoby zobowiązanej do alimen-
cjonarnej. W przypadku wykonywania pielęgnacji w domu przez osoby bli- tacji), a dopiero póz
niej sięgnąć po środki/świadczenia z pomocy społecznej.
skie (a nie przez profesjonalne służby opiekuńcze), wypłata świadczenia na- W praktyce świadczenia z pomocy społecznej są na ogół  od ręki wypłacane
stępuje w formie pieniężnej. osobie potrzebującej, a rozliczenie z nim lub z osobami zobowiązanymi do
6
W odróżnieniu od pozostałych wymienionych tu ubezpieczeń składkę ubez- alimentacji przybiera w razie potrzeby postać realizacji roszczenia regreso-
pieczeniową na ubezpieczenie od chorób zawodowych, wypadków przy pra- wego.
10
cy oraz w drodze do i z pracy opłacają wyłącznie pracodawcy. Jest to uza- Biorąc zwłaszcza pod uwagę koszty opieki nad dziećmi, właściwie dopiero
sadnione zwolnieniem przez to ubezpieczenie pracodawcy od ciążącej na wysokokwalifikowana, dobrze płatna praca matki stanowić mogłaby realną
nim odpowiedzialności cywilnoprawnej w stosunku do pracobiorcy. ekonomiczną alternatywę dla pozostawania takiej rodziny aż do usamodziel-
7
Por. Wienand, Manfred: System socjalny i praca socjalna w Republice Federalnej nienia się dzieci w kręgu klientów pomocy społecznej.
11
Niemiec, Deutscher Verein für öffentliche und private Fürsorge, Frankfurt/Main W redagowaniu tego podpunktu wykorzystano opracowanie: Balon, Krzysz-
1999, str. 12 tof/Hesse, Werner: Ramy prawne działania socjalnych organizacji pozarządo-
8
W obliczu sprawnie i szybko działającego systemu sądownictwa socjalne- wych w Niemczech i ich współpracy ze stroną publiczną - wybrane zagadnienia,
go może to w określonych przypadkach prowadzić  i prowadzi, zwłaszcza Beratungs- und Koordinierungsstelle der deutsch-polnischen Zusammenarbeit im
w dużych miastach  do rosnącego zadłużenia publicznego. sozialen Bereich, Salzgitter 2004 (na prawach rękopisu)
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
15
radnictwo etc.) są raczej domeną organizacji pozarzą- Stosowanie zasady subsydiarności nie tylko po-
dowych. Związane jest to z oparciem relacji pomiędzy zwala rozwijać się organizacjom pozarządowym16,
sektorem publicznym a trzecim sektorem w Niem- lecz stwarza również praktyczną możliwość wyboru
czech na zasadzie subsydiarności (pomocniczości), przez osoby potrzebujące odpowiedniego dla nich
głęboko zakorzenionej w chrześcijańskiej doktrynie oferenta/modelu świadczenia usług (np. zawiąza-
społecznej.12 Konsekwencją tej zasady jest m. In. tzw. nego z ich systemem wartości: możliwość wyboru
względne13 pierwszeństwo organizacji pozarządowych między placówką katolicką, ewangelicką i neutralną
przed administracją publiczną w świadczeniu usług i światopoglądowo). W systemie tym  petent staje się
prowadzeniu placówek, przy równoczesnym nałożeniu  klientem .
na stronę publiczną ogólnego obowiązku finansowego
wspierania organizacji w wykonywaniu tych zadań.14 3. Niektóre perspektywiczne problemy nie-
Organizacje pozarządowe dominują zwłaszcza w mieckiego systemu socjalnego.
zakresie pomocy dla osób niepełnosprawnych, dla se-
niorów ( w tym domy pomocy społecznej), dla dzie- Rosnąca od co najmniej dwudziestu lat dyspropor-
ci i młodzieży, osób bezdomnych. Trzeciosektorowe cja pomiędzy zwiększającymi się potrzebami społecz-
organizacje prowadzą również przedszkola, szkoły nymi (czynniki demograficzne, wzrost poziomu ży-
społeczne, a także placówki służby zdrowia15. cia) a możliwością ich zaspokojenia ze środków pu-
Spośród możliwych z
ródeł finansowania placówek blicznych przybrała jeszcze na znaczeniu w wyniku
i usług prowadzonych przez organizacje pozarządowe, procesu jednoczenia się Niemiec po 1990 r. i zwią-
z ekonomicznego punktu widzenia najbardziej istot- zanym z tym transferem środków do byłej NRD m.
ne jest finansowanie poprzez realizacjÄ™ wspomnia- in. na cele socjalne.
nych już tu roszczeń prawnych osób potrzebujących
do świadczeń (w tym wypadku niepieniężnych, czy- Istotnym problemem systemu niemieckiego
li usług) przysługujących im w stosunku do ubezpie- w obecnej postaci jest oparcie znacznej części
czeń społecznych i pomocy społecznej. W systemie świadczeń socjalnych na finansowaniu z ubez-
tym podmiot finansujący w całości lub w części finan- pieczeń społecznych (a nie z wpływów podatko-
suje wykonanie usługi przez organizację pozarządową wych), tzn. oparcie ich w przeważającej mierze
na rzecz osoby potrzebującej. W ten sposób osoba po-  na barkach pracobiorców, z równoczesnym od-
trzebująca formalnie rzecz biorąc nabywa usługę od- ciążeniem osób uzyskujących dochody z innych
płatnie w organizacji pozarządowej, korzystając w ca- żródeł (np. samodzielna działalność gospodarcza,
łości lub w części z refundacji jednego lub wielu pu- przychody kapitałowe). W związku z wysokim
blicznych podmiotów finansujących. Mechanizm ten poziomem bezrobocia przychody ze składek na
opiera się właśnie na działaniu zasady pomocniczości, ubezpieczenia społeczne wykazują bowiem ten-
w myśl której organizacje pozarządowe korzystają z dencję malejącą. Prowadzi to z kolei do nad-
pierwszeństwa w stosunku do podmiotów publicz- miernego obciążenia  wkraczających w tą lukę
nych w wykonywaniu usług i prowadzeniu placówek. budżetów samorządowych, powodując ich chro-
niczny deficyt. Jednostki samorzÄ…du terytorial-
nego traktowane łącznie w 1999 r. dysponowały
12
 (...) 79. Jest prawdÄ…, a historia wyraz
nie o tym uczy, że dziś z powodu zmia-
jeszcze nadwyżką w kwocie 5,5 miliarda euro,
ny warunków tylko potężne organizacje mogą sprostać pewnym zadaniom,
które dawniej spełniały małe wspólnoty. Mimo to jednak nienaruszalnym i
podczas gdy w 2005 r.  Å‚Ä…czny deficyt roczny
niezmiennym pozostaje to nader ważne prawo filozofii społecznej: jak nie
w kwocie 2 miliardów euro. W tym samym okre-
wolno jednostkom wydzierać i na społeczeństwo przenosić tego, co mogą
wykonać z własnej inicjatywy i własnymi siłami, podobnie niesprawiedli- sie wydatki jednostek samorządu terytorialne-
wością, szkodą społeczną i zakłóceniem porządku jest zabierać mniejszym
i niższym społecznościom te zadania, które mogą spełnić, i przekazywać je
16
społecznościom większym i wyższym. Wszelka bowiem działalność społecz- W roku 2005 zrzeszone w  naczelnych organizacjach parasolowych słu-
ności mocą swojej natury winna wspomagać człony społecznego organizmu, żebnych organizacji pozarządowych (Caritas, Diakonia, Dobroczynność
nigdy zaś ich nie niszczyć ani nie wchłaniać. (...) ; Pius XI, Papież: Quadra- Robotnicza, Dobroczynność Żydowska, Niemiecki Czerwony Krzyż, Pa-
gesimo anno, Encyklika o odnowieniu ustroju społecznego i udoskonaleniu go we- rytetowy Związek Socjalny) podmioty prowadziły łącznie 50.413 zakładów
dług normy prawa Ewangelii, Watykan 1931 pracy, zatrudniając łącznie 2.164.811 pracowników etatowych (w tym w nie-
13
 Względność polega na stawianych organizacjom pozarządowym wymo- pełnym wymiarze godzin), co stanowiło to ponad 5% ogółu zatrudnionych.
gach posiadania merytorycznych kompetencji niezbędnych dla prowadzenia A
ączne roczne wynagrodzenie pracowników etatowych tych organizacji wy-
danego rodzaju placówki lub usługi. niosło około 35,7 miliarda euro. W tym samym okresie czasu na usługach
14
Decydujące znaczenie miał tu wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjne- tych organizacji pozostawało łącznie ponad 558 tysięcy wolontariuszy (wli-
go z 18.07.1967 r. czając w to osoby pełniące społecznie funkcje kierownicze). (y
ródła: Beru-
15
Ok. 40% szpitali ogólnych prowadzonych jest przez organizacje typu non- fsgenossenschaft für Gesundheitsdienst und Wohlfahrtspflege, Statistisches
profit. Bundesamt).
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
16
go na cele socjalne wzrosły z 26 miliardów euro etc., co może prowadzić do wtórnych społecznych,
(1998) do 35,3 miliarda euro (2005).17 a w konsekwencji  politycznych  procesów dez-
Część opinii publicznej jest również zaniepo- integracji w Europie.
kojona niektórymi aspektami procesu globaliza-
cji i procesu integracji europejskiej. Wskazuje siÄ™
zwłaszcza na brak uregulowań europejskich w za-
Krzysztof Balon
kresie standardów socjalnych, płac minimalnych
dyrektor Stowarzyszenia Niemiecko-Polskiej Współpracy
Socjalnej, utworzonego przez Związek Federalny i jedenaście
związków krajowych Niemieckiego Parytetowego Związku
17 Bank für Sozialwirtschaft AG (wyd.): Bericht über das 83. Geschäftsjahr
Socjalnego (federacji niezależnych, niekonfesyjnych socjalnych
2005 (Sprawozdanie z 83 roku obrotowego 2005), Berlin/Köln 2006
organizacji pozarzÄ…dowych).
Ewa Sprawka
W GRUPIE SILNIEJ
CZYLI TWORZENIE GRUPY BRANŻOWEJ ORGANIZACJI OSÓB NIE-
PEłNOSPRAWNYCH NA POZIOMIE WOJEWÓDZKIM.
W nadmorskiej scenerii spotkali się liderzy warmińsko-mazurskich organizacji pozarządowych,
zrzeszonych albo wyrażających akces do członkostwa w Federacji Organizacji Socjalnych FOSa,
działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
i produkcji tych zakładów do potrzeb rynku, wy-
W majowej Krynicy Morskiej spotkali siÄ™ przed-
zwala też kreatywność kierownictwa, co daje po-
stawiciele organizacji, które postanowiły pracować
czucie satysfakcji i sensu pracy u niesprawnych
wspólnie, szkolić się, wymieniać doświadczenia i
pracowników tych zakładów. Tego pragmatyzmu
dobre praktyki oraz współpracować w ramach pro-
i niehamowania inicjatywy ludzkiej brakuje nie-
jektów.
życiowym i dalekim od zasad ekonomii prawideł
Założyliśmy ambitne cele i realizację dość napię-
funkcjonowania firm na rynku polskim, przepisom
tego programu, w którym znalazło się między inny-
regulującym zakładanie i funkcjonowanie Zakła-
mi wypracowanie regulaminu pracy grupy branżo-
dów Aktywności Zawodowej.
wej. Postanowiliśmy określić sposób i częstotliwość
W programie spotkania nie zabrakło określenia
spotkań, sposób reprezentacji organizacji na spo-
roli i miejsca grupy branżowej w strukturze Fede-
tkaniach oraz diagnozę potrzeb grupy branżowej.
racji Organizacji Socjalnych oraz zastanowienia siÄ™
Zajęliśmy się określeniem obszarów i metod re-
nad sposobem wymiany informacji na temat bieżą-
alizacji współpracy z partnerem niemieckim, które-
cej działalności każdej z organizacji członkowskich.
go dwóch reprezentantów uczestniczyło w pierw-
Najistotniejszym było dla nas wyznaczenie kie-
szym dniu pobytu w ośrodku rehabilitacyjnym
runków, czyli określenie i jasne sprecyzowanie celów
w Krynicy Morskiej. Przedstawiciele niemieckiej
współpracy.
organizacji z Weisenhafen zaprezentowali nam
swoją działalność z zakresu rehabilitacji zawodowej
Po co współpracować
osób niepełnosprawnych. Godne pozazdroszczenia
i jaką treścią wypełnić tę współpracę?
była duża samodzielność w zarządzaniu, liberalność
i racjonalność przepisów zakładów zatrudniających
Diagnoza sytuacji dotyczÄ…ca stopnia rozwoju in-
osoby niepełnosprawne. Ten pragmatyzm ukry-
stytucjonalnego oraz zakresu i jakości usług świad-
ty w przepisach, pozwala na dostosowanie usług
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
17
czonych przez organizacje działających na rzecz Opracowaliśmy diagnozę potrzeb grupy bran-
osób niesprawnych wykazuje na ogromne dyspro- żowej w najbardziej interesujących nas dziedzinach:
porcje i coraz bardziej wyrazisty dystans między or- szkolenia i doradztwo oraz współpracy z partnerami
ganizacjami. zagranicznymi.
Dlatego pierwszoplanowym celem jest dla nas  Za najpotrzebniejsze moduły szkoleniowe uzna-
liderów  podnoszenie profesjonalizmu pracy w or- liśmy: standaryzację usług społecznych, budowanie
ganizacjach świadczących usługi dla osób niepełno- strategii organizacji, zarządzanie organizacją i jej
sprawnych województwa warmińsko-mazurskiego. personelem szkolenia trenerów , instruktorów i or-
Dobrym narzędziem osiągnięcia tego celu jest mul- ganizatorów sportu i turystyki ON,
tiplikowanie dobrych praktyk W zakresie doradztwa na pierwszym miejscu na
Zadaniem grupy branżowej będzie rozwijanie liście potrzeb jest doradztwo dotyczące tworzenia
możliwości rozpowszechniania dobrych praktyk. usług i placówek aktywizacji zawodowej i społecznej
Ze względu na realizowane od lat usługi i for- ON prowadzone przez praktyków oraz doradztwo w
my zatrudniania osób niepełnosprawnych przez kra- zakresie rozwoju usług organizacji i zarządzania or-
je Unii, członkowie grupy branżowej uznali za ko- ganizacją.
rzystny dla własnych organizacji rozwój współpracy Sporo miejsca zajęło nam zastanowienie się nad
z partnerami zagranicznymi. formami i obszarami współpracy z partnerami za-
Meritum spotkania była dyskusja nad tym, co granicznymi. Za optymalne formy współpracy uzna-
najistotniejsze dla każdego praktyka, czyli nad tre- liśmy: wyjazdy studyjne, staże, praktyki, wyjazdy ro-
ścią współpracy. Obszary zainteresowania organi- bocze rodziców, pracowników, podopiecznych oraz
zacji członkowskich zostały jasno sformułowane wymianę młodzieżową. Wciąż za mało mamy do-
 jako pierwsze: cykliczna aktualizacja diagnozy po- świadczeń w dziedzinie zatrudniania osób niepełno-
trzeb organizacji. To pierwszy krok do aplikowania sprawnych, a szczególnie osób upośledzonych umy-
o środki w ramach Federacji Organizacji Socjalnych słowo i psychicznie chorych.
na zaspakajanie potrzeb organizacji np. z zakresu Potrzebujemy tez inspiracji i podpowiedzi roz-
szkolenia pracowników, budowania strategii organi- wiązań w zakresie sportu, turystyki, i rekreacji ON.
zacji. Po drugie: opracowywanie kierunków rozwoju Osobny wielki problem, nadal w naszym kraju i wo-
współpracy, czyli dokąd zmierzamy i stała weryfika- jewództwie nie rozwiązany, to brak systemu asysten-
cja celów współpracy. tów osobistych ON.
Zdiagnozowaliśmy ogromną potrzebę zbudowa- Zbudowanie systemu edukacji, zatrudniania i fi-
nia przy grupie branżowej zespołu doradców i eks- nansowania asystentów osobistych ON jest szcze-
pertów. Wsparcie specjalistów w dziedzinie bu- gólnie ważnym zadaniem wymagające poszerzenia
dowania strategii organizacji, pisania projektów, wiedzy członków grupy branżowej przez np. wizyty
problematyki zarzÄ…dzania ludz
mi, zasobami tech- studyjne.
nicznymi i finansami spowodowałoby rozwój or- Członkom naszej grupy zależy na zbudowaniu
ganizacji członkowskich i uczynienie większej liczby silnego środowiska profesjonalnych organizacji ON.
organizacji osób niepełnosprawnych  profesjonal- Grupa ma charakter otwarty, co charakterystyczne,
nymi, poszerzona zostałaby oferta usług organizacji środek ciężkości w idei tworzenia grupy przesunął
i w rezultacie skuteczniej zaspokojone potrzeby od- się w porównaniu z latami poprzednimi z rzecznic-
biorców usług. twa interesów i reprezentacji na zadaniowość i spe-
Z praktyki pracy liderów wynika realna potrzeba cjalizację świadczonych usług.
zbudowania grupy doradców i ekspertów do dyspo- Czyli mniej ideologii, więcej konkretów, profesjo-
zycji organizacji. Przez stałe doradztwo, konsultacje nalizmu i świadomości ogromu pracy przed nami.
i wszechstronne wsparcie tych specjalistów osiągnię- Czego sobie i czytelnikom życzę.
ty zostanie zrównoważony rozwój w środowisku or-
ganizacji pozarządowych działających dla osób nie-
pełnosprawnych i ich rodzin.
Kolejnym interesującym pomysłem wygenerowa-
nym przez liderów w Krynicy, oprócz idei zespołów
Ewa Sprawka
doradców i ekspertów, jest zbudowanie Banku Do-
Konsultant ds. osób niepełnosprawnych przy Elbląskiej
brych Praktyk.
Radzie Konsultacyjnej Osób Niepełnosprawnych
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
18
WSPÓA
PRACA TRANSGRANICZNA
Bartłomiej Głuszak
WSPÓłPRACA Z S
SIADAMI
Kończy się okres programowania Funduszy Struk- dzającą. Organizacje pozarządowe w większości nie
turalnych Unii Europejskiej 2000 2006. Polska mo- są przygotowane do takich trudności w realizacji pro-
gła korzystać z nich w latach 2004 2006, czyli od na- jektu w przeciwieństwie np. do samorządów, którym
szego wejścia do UE. Dotyczy to również środków na łatwiej zdobyć kredyt na realizację projektu czy prze-
współpracę transgraniczną z Inicjatywy Wspólnoto- zwyciężyć inne trudności. Z drugiej strony natomiast
wej INTERREG III A  ostatni termin składania są w dużym stopniu przygotowane do prowadzenia
wniosków o dofinansowanie projektów w Programie skutecznej współpracy transgranicznej na dużym po-
Sąsiedztwa Polska Litwa Obwód Kaliningradzki ziomie fachowości.
Federacji Rosyjskiej upłynął w lipcu br. Dlatego też w liście znalazł się zapis postulujący
Oczywiście to nie koniec finansowania sąsiedzkich wprowadzenie uproszczenia zasad przyznawania do-
działań  od 2007 r. rusza kolejny okres programo- tacji organizacjom pozarządowym. Kręgosłupem???
wania (a więc i wdrażania) Funduszy Strukturalnych tej propozycji jest wprowadzenie  małego konkursu
Unii Europejskiej na lata 2007 2013. Tutaj również grantowego, czyli już od 5000 euro wraz z łatwiej-
zarezerwowane są środki finansowe na współpracę. szymi procedurami, jak np. zmniejszenie liczby wy-
Nie są one jeszcze szczegółowo zaplanowane; jest maganych załączników.
to więc ostatni  gwizdek , by zadbać o korzystne dla Kolejne postulaty wprost wynikające z pierw-
organizacji pozarządowych zapisy, które umożliwią szego to:
rzeczywistą współpracę międzyregionalną, transgra- " zmniejszenie wkładu własnego dla organizacji poza-
niczną. Do tej pory organizacje pozarządowe, które rządowych do 5 lub jak w przypadku Europejskie-
składały wnioski do tej Inicjatywy, stanowią zaledwie go Funduszu Społecznego do 1% - przynajmniej
ułamek całkowitej liczby składających. Przyczyn jest w przypadku  łatwiejszego konkursu grantowego.
wiele, mniej lub bardziej ważnych; wśród nich jest jed- " uproszczenie formularza wniosku
nak kilka najistotniejszych, można by je nazwać uwa- " odejście od wymogu wkładu własnego 25% do
gami horyzontalnymi. Ważne jest, by uczyć się na błę- każdej faktury
dach i by znalazły one swoje odzwierciedlenie w no- Bardzo ważną jest też sprawa komitetu sterującego.
wych zapisach. W dotychczasowym komitecie miejsce zarezerwowa-
Sprawą tą zainteresowały się również organizacje ne dla organizacji zajmowane było przez Stowarzy-
pozarządowe, m.in. skupione w grupie zainteresowa- szenie Gmin RP Euroregion Bałtyk. Samorządy są
nej współpracą zagraniczną działającej przy Radzie jak dotychczas głównym beneficjentem środków
Organizacji Pozarządowych Województwa Warmiń- z Programu INTERRERG, powinny więc mieć silną
sko-Mazurskiego. Rezultatem zainteresowania jest reprezentację. Podobnie jednak powinno być w przy-
stanowisko, wystosowane przez RadÄ™, podnoszÄ…ce padku organizacji pozarzÄ…dowych; tak jak w innych
kwestie najistotniejsze z punktu widzenia sektora po- programach finansowanych ze środków unijnych, tak
zarządowego (stanowisko to załączamy poniżej). i tutaj organizacje powinny mieć swoich przedstawi-
Co więc zostało uznane za zdecydowanie wyma- cieli wybranych w demokratyczny sposób. I powinny
gające zmian? też mieć prawo do tych demokratycznych wyborów.
Po pierwsze są to skomplikowane procedury apli- Miejmy nadzieję, iż postulaty te zostaną uwzględ-
kacyjne, nie do końca jasne zasady, ulegające zmia- nione. W przypadku ich pozytywnego rozpatrzenia w
nom wytyczne. Najlepszym przykładem jest tu fakt, realny sposób sektor pozarządowy zdobędzie kolejne
iż dopiero w lipcu 2006 r. zatwierdzony został wzór z
ródło wspierania realizacji swych działań. Do tej pory
umowy o dofinansowanie projektu z instytucją zarzą- bowiem była to raczej teoria, niż realne możliwości.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
19
KONSULTACJE
Bartłomiej Głuszak
KONSULTACJI CI
G DALSZY
Artykułem tym kontynuujemy sprawę programowania funduszy strukturalnych na lata 2007 2013.
By wprowadzić Państwa w zagadnienie progra- wój Polski Wschodniej. Konsultacje dokumentów pro-
mowania funduszy strukturalnych poruszone w po- gramowych, jak Narodowa Strategia Spójności, Stra-
przednich numerach Pisma Pozarządowiec pokrótce tegia Rozwoju Kraju, Program Operacyjny Kapitał
przypomnieć należy ich historię. W 2005 roku odbył Ludzki nadal trwają. Województwo warmińsko-ma-
się proces konsultacji społecznych, w których uczest- zurskie jest pod tym względem bardzo aktywne  od-
niczyli przedstawiciele różnych środowisk  samorzą- bywają się spotkania Rad Powiatowych Organizacji
dowych, naukowych, biznesowych, organizacji poza- Pozarządowych (których jest w województwie 19 na
rządowych i wielu innych. W ich wyniku rząd przyjął 21 powiatów), podczas których Rady, często wspólnie
wstępne wersje dokumentów programowych, jak Na- ze środowiskiem organizacji pozarządowych, ale też
rodowy Plan Rozwoju na lata 2007 2013, kilkanaście samorządowym i biznesowym opiniują dokumenty
programów operacyjnych (w tym społeczeństwo oby- pozostające w kręgu ich zainteresowania; powstają tez
watelskie) itd. Rząd się jednak zmienił, zmieniły się ekspertyzy zlecone działaczom obywatelskim. Całość
więc i dokumenty. Konsultacje zaczęły się od nowa; procesu konsultacji nadzoruje tu łącznik ds. funduszy
by nie zaprzepaścić wysiłku włożonego we współtwo- strukturalnych. Poniżej prezentujemy m.in. stanowi-
rzenie dokumentów programowych w poprzednim ska Rady Organizacji Pozarządowych Województwa
roku, i tym razem organizacje pozarządowe włożyły Warmińsko-Mazurskiego, Rady Elbląskich Organi-
siły i czas na wyrażenie swej opinii. W poprzednim zacji Pozarządowych, Rady Organizacji Pozarządo-
numerze Pisma Pozarządowiec przedstawiliśmy opi- wych Powiatu Piskiego. W kolejnym numerze wró-
nie dotyczÄ…ce Regionalnego Programu Operacyjnego cimy do tematu konsultacji, prezentujÄ…c kolejne opi-
Warmia i Mazury oraz Programu Operacyjnego Roz- nie i stanowiska.
oprac. Bartłomiej Głuszak
STANOWISKO DOTYCZ
CE PROJEKTU
PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAÅ‚ LUDZKI
wypracowane przez
RadÄ™ ElblÄ…skich Organizacji PozarzÄ…dowych
Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych prezentacji sektora pozarządowego w Polsce, powstała
REOP jest demokratycznie wybraną reprezentacją w 1998 roku; od tego czasu, czyli w sumie już 8 lat nie-
sektora pozarządowego w Elblągu, liczącego sobie po- przerwanie jest rzecznikiem interesów elbląskich or-
nad 200 organizacji. REOP jest jedną z pierwszych re- ganizacji pozarządowych. Stanowisko poniższe wy-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
20
pracowane zostało podczas dwóch spotkań REOP blicznych, co niezgodne jest przede wszystkim z
z regionalnym łącznikiem ds. funduszy strukturalnych konstytucyjną zasadą pomocniczości.
organizacji pozarządowych województwa warmińsko-
mazurskiego w maju i czerwcu 2006 r. Poniżej prezen- II
tujemy opinie wypracowane podczas spotkań REOP
dotyczące Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Podobny tok myślenia odzwierciedlony jest w za-
pisach określających działania w priorytecie IV. Sko-
I ro w punkcie c i d Priorytetu IV dąży się do tego,
by organizacje pozarządowe pełniły rolę partnera w
Diagnoza relacji organizacji pozarządowych - ad- kształtowaniu polityki społecznej (stwierdza się to
ministracja publiczna zawarta w punkcie 1.6.2 pro- też w punkcie 1.6.2), rozwoju społeczności, sektor
jektu Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zde- pozarządowy powinien wykształcić się jako silny,
cydowanie stwierdza, iż te pierwsze  dysponują wiel- niezależny partner prezentujący poglądy społeczeń-
kim potencjałem aktywności w działaniach na rzecz stwa. Uzależnianie go poprzez nadanie mu roli pod-
społeczeństwa ; co więcej,  wnoszą do realizacji wykonawcy w realizacji zadań publicznych nie słu-
usług społecznych specyficznej wartość dodaną, jaką ży temu celowi.
są kompetencje . Ponadto wiele inicjatyw powstało oddolnie, w od-
Jednym z ważniejszych w tym punkcie jest też powiedzi na potrzeby społeczne; dopiero potem pro-
stwierdzenie, iż  niezbędne jest partnerstwo pu- blemem tym na szeroką skalę zajęło się państwo
bliczno - społeczne zorientowane na realne współ- i stało się ono zadaniem sektora publicznego, jak np.
działanie i rozwiązywanie problemów w sektorze mediacje, polityka  antynarkotykowa itd. Istnieje
usług społecznych w kooperacji różnych podmiotów wiele płaszczyzn, dotyczących określonych proble-
i w dłuższym horyzoncie czasowym . Autorzy do- mów i potrzeb społecznych, a wykraczających poza
kumentu stwierdzają jednocześnie, iż realizacja za- zadania sektora publicznego; na płaszczyznach tych
dań zleconych organizacjom przez administrację pu- działają właśnie organizacje pozarządowe.
bliczną jest tylko jedną z form współpracy; pozostałe Sektor pozarządowy ma więc prawo być traktowa-
to wzajemne informowanie, planowanie itd. ny po pierwsze rzeczywiście po partnersku, a po dru-
Nie zgadzamy się z takim postawieniem sprawy. gie jako niezależny filar demokratycznego państwa.
Obszary działalności organizacji wymienione w Usta- Dlatego wnioskujemy dodanie osobnego punktu
wie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie w priorytecie IV pt.:
określają o wiele więcej możliwości i sfer działania sek- d) wsparcie organizacji pozarządowych jako jednego
tora pozarządowego, niezależnie od realizacji ich we z głównych filarów społeczeństwa obywatelskiego
współpracy z administracja publiczną. " działania służące diagnozowaniu problemów/po-
Zgadzamy się natomiast ze stwierdzeniem, iż or- trzeb społecznych i wypracowania oraz wdrażania
ganizacje pozarządowe wymagają wzmocnienia tak, modelowych rozwiązań dot. tych problemów
by móc pełnić rolę rzecznika i reprezentanta grup " upowszechnianie i wdrażanie innowacyjnych roz-
społecznych, ale też realizować działania na ich rzecz. wiązań
Uważamy, iż zapisy, na które powołujemy się po- " wsparcie funkcji rzeczniczych sektora pozarzą-
wyżej, nie przekładają się w żadnym stopniu na za- dowego
pisy w Priorytecie IV Programu Operacyjnego Ka- " dialog obywatelski (ale nie w zakresie tylko zadań
pitał Ludzki  Dobre Państwo . publicznych)
Już sam Cel Priorytetu  wzmacnianie zdolności " wolontariat jako sposób zwiększania wrażliwości
polskiej administracji do wypełniania swoich funk- i aktywności społecznych
cji w nowoczesny i partnerski sposób sprowadza or- " wspieranie działań aktywizujących obywateli,
ganizacje pozarządowe do roli swoistego  podwyko- zwłaszcza młodzież
nawcy . Jeżeli rzeczywiście dążymy do sprawnego Reasumując uważamy, iż nie można doprowadzić do
i partnerskiego państwa, organizacje pozarządowe sytuacji, którą obrazuje najlepiej zdanie  Rozmawiamy z
powinny być traktowane jako pełnoprawny part- wami (organizacjami pozarządowymi) tylko wtedy gdy
ner; natomiast ujęcie ich tylko jako realizatora za- realizujecie nasze (administracji publicznej) zadania;
dań publicznych sprowadza je właśnie do roli pod- w innym przypadku, nawet jeśli zajmujecie się istot-
wykonawcy i powoduje uzależnienie od struktur pu- nymi problemami społecznymi, ale nie pozostającymi
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
21
w polu naszego zainteresowania, nie przewidujemy dla kuje wsparcia systemu edukacji na poziomie eduka-
was wsparcia w tym zakresie . Uważamy, iż należy po- cji nieformalnej, tzn. nie wpisanej w system oświaty,
zwolić rozwinąć się organizacjom pozarządowym tak jak. np. prowadzonej przez organizacje pozarządowe
by wzmocniły się, a więc również nie odbierane były pracujące z dziećmi i młodzieżą (Związek Harcer-
jako podmioty roszczeniowe, lecz pełnoprawny partner stwa Polskiego i inne), ale zdecydowanie realizujące
 nie tylko w wykonywaniu zadań publicznych. cele i zadania zapisane w priorytecie (czyli wyrów-
nanie szans edukacyjnych).
III Brak jest również zapisów dotyczących wycho-
wania, jak kształtowania postaw wychowawczych,
Ponadto uważamy, iż w Priorytecie VIII  Roz- promowanie aktywnych postaw, rozwój cech oso-
wój wykształcenia i kompetencji w regionach bra- bowościowych dzieci i młodzieży.
oprac. Bartłomiej Głuszak
OPINIE NT. PROGRAMOWANIA I WDRAŻANIA
PROGRAMÓW OPERACYJNYCH
FUNDUSZY STRUKTURALNYCH
NA LATA 2007 2013
wypracowane przez
Radę Organizacji Pozarządowych Województwa Warmińsko-Mazurskiego,
Przedstawicieli rad powiatowych organizacji pozarzÄ…dowych
oraz
Organizacje PozarzÄ…dowe i RadÄ™ Organizacji PozarzÄ…dowych Powiatu Piskiego
Poniższe opinie zostały wypracowane podczas
Zebrane uwagi dotyczÄ… kwestii horyzontalnych,
konferencji przedstawicieli powiatowych rad orga- istotnych dla organizacji pozarządowych, ja też kon-
nizacji pozarządowych skupionych w Radzie Orga- kretnych zapisów projektu Programu Operacyjnego
nizacji Pozarządowych Województwa Warmińsko- Kapitał Ludzki.
Mazurskiego, która odbyła się w dniach 19-20 maja
2006 r. w Karnitach pod Miłomłynem oraz podczas
I
spotkania organizacji pozarządowych, jak również
przedstawicieli sektora publicznego (samorzÄ…dy,
Po pierwsze, należy umożliwić staranie się o środ-
szkoły itd.) z regionalnym łącznikiem ds. fundu- ki małym organizacjom pozarządowym. Dlatego też
szy strukturalnych organizacji pozarządowych wo- wnioskujemy, by stworzyć konkurs grantowy, gdzie
jewództwa warmińsko-mazurskiego 14 lipca 2006 r.
starać się będzie można już o małe dotacje, np. od
w Piszu.
5 tys. euro.
Rada Organizacji Pozarządowych Województwa
Warmińsko-Mazurskiego jest reprezentacją sektora
II
pozarządowego województwa warmińsko-mazur-
skiego, liczącego blisko 2 300 organizacji pozarzą- Po drugie, wnioskujemy o złagodzenie procedur
dowych.
oceny w tym  łatwiejszym konkursie, czyli złago-
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
22
dzenie wymagań (kwotowych, doświadczenia itd.), Wnioskujemy, by zapis  & zapobieganie nierów-
zmniejszenie ilości wymaganych załączników itd. nościom społecznym (segregacji uczniów) wewnątrz
Takie rozwiązania umożliwią pracę ze społecznościa- szkół uszczegółowić o kryteria i przyczyny tych nie-
mi lokalnymi, zwłaszcza w małych miejscowościach równości, takie jak  ze względu na postępy w na-
i gminach, skierowaną na aktywizację obywatelską. uce, niepełnosprawność, deficyty rozwojowe (wady
Obecne warunki nie pozwalajÄ… na takÄ… pracÄ™. wymowy).
Proponujemy też uwzględnić tu działania skiero-
III wane na stworzenie warunków likwidacji barier, czy-
li diagnozowanie dzieci, profilaktyka, grupy wsparcia
Po trzecie, na wzór rozwiązań zachodnioeuropej- nauczycieli i rodziców, podnoszenie kompetencji na-
skich wnioskujemy o złagodzenie procedur przyjmo- uczycieli i rodziców itd.
wania i oceny wniosków we wszystkich konkursach
(dotyczy przede wszystkim Europejskiego Funduszu VII
Społecznego). Proponujemy wprowadzić procedury,
w myśl których składać będzie można pokrótce opi- W zapisie  zapobieganie przedwczesnemu wypa-
sany pomysł projektu, zaś dopiero po jego wstępnej daniu z systemu szkolnictwa proponujemy dodać do
akceptacji złożyć będzie można wszystkie wymagane grupy beneficjentów ostatecznych dzieci z rodzin ro-
załączniki, dokumentację. dziców pracujących, a nie tylko z grup zagrożonych
marginalizacjÄ….
IV
VIII
Kolejny wniosek to wprowadzenie wymogu, Zapis  & wsparcie dla obszarów wiejskich w celu
by w projektach skierowanych na partnerstwo or- zwiększenia i uelastycznienia oferty instytucji edu-
ganizacji pozarzÄ…dowych i administracji publicznej kacyjnych funkcjonujÄ…cych na tych terenach pro-
(zwłaszcza dot. to Priorytetu IV, ale nie tylko) re- ponujemy uszczegółowić poprzez nazwanie kon-
komendowane były projekty składane właśnie w ta- kretnych działań, jak zajęcia pozalekcyjne na miej-
kim partnerstwie (organizacji i administracji) scu, usługi w korzystaniu z internetu, świetlice wiej-
skie itd.
V
IX
Wnioskujemy też wprowadzenie tzw.  grantów glo-
balnych , czyli zlecanie realizacji konkursów granto- W zapisie  pomoc stypendialna umożliwiająca
wych m.in. dla organizacji pozarządowych innym or- rozwój edukacyjny uczniów szczególnie uzdolnio-
ganizacjom, ale też dopuszczenie do realizacji grantów nych wnioskujemy o umożliwienie w szczegóło-
globalnych samorządów  na poziomie lokalnym. wych wytycznych udzielania stypendiów również
przez organizacje pozarzÄ…dowe, np. prowadzÄ…ce
VI fundusze stypendialne i inne, działające na rzecz
młodzieży. Organizacji takich, fachowych i sku-
Priorytet VIII Rozwój wykształcenia i kompe- tecznych, jest w Polsce kilkaset; nie należy ogra-
tencji w regionach zakłada w punkcie a) wyrówny- niczać, więc możliwości dotarcia do potrzebującej
wanie szans edukacyjnych uczniów i studentów po- młodzieży poprzez wpisanie na listę projektodaw-
chodzących z grup społecznych zagrożonych mar- ców tylko samorządy lub organizacje pozarządo-
ginalizacją lub napotykających inne bariery w do- we czy szkoły jako zleceniobiorców zadań samo-
stępie do edukacji. rządów.
chcesz zaistnieć?
WWW.WIM.NGO.PL
serwis organizacji pozarządowych województwa warmińsko-mazurskiego
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
23
STRATEGIA 3. SEKTORA
Maciej Bielawski
CO NAS CZEKA W PRZYSZÅ‚OÅšCI
CZYLI ELBL
SKI SEKTOR POZARZ
DOWY W ROKU 2011
Elbląg to miasto silnych organizacji świadomych spo- dla uczestników planowania strategicznego, które od-
było się w drugiej połowie maja w Jantarze. W trak-
łecznie i obywatelsko, współpracujących na warunkach
partnerskich między sobą, samorządem i biznesem, re- cie tego spotkania dokonano oceny stanu wyjściowe-
go, która była niezbędna przed sformułowaniem wizji
alizujących działania o wysokim standardzie na rzecz
i poszczególnych priorytetów strategii. Wyodrębniono
społeczności lokalnej. Elbląskie organizacje pozarządowe
cztery główne obszary: relacje międzysektorowe i we-
są w pełni identyfikowane przez swoje grupy docelowe,
wnątrz-sektorowe, promocja i wizerunek, kapitał ludz-
a mieszkańcy, świat biznesu i samorząd znają ich rolę
oraz postrzegajÄ… je jako odpowiedzialne, fachowe i god- ki, finanse i infrastruktura, i oddano je analizie SWOT
ne zaufania. Posiadają dobrze przygotowaną kadrę, od- i VPP (Vision Pool Process). W ten sposób stworzy-
liśmy wizerunek sektora, jego silne i słabe strony oraz
powiedzialną i świadomą swoich zadań. Każda z nich
szanse i zagrożenia. Pojawiło się wiele cech pozytyw-
zapewnia optymalne warunki pracy i rozwoju własnego
nych, takich jak: zasady współpracy z samorządem, ist-
kapitału ludzkiego. Niezależne finansowo organizacje są
znaczÄ…cym pracodawcÄ… na elblÄ…skim rynku pracy, a po- nienie reprezentacji sektora i Centrum Organizacji Po-
zarządowych, wykształcona kadra i doświadczeni li-
parcie społeczne wynikające z pełnej jawności przekłada
się na wynik finansowy organizacji. Każda z nich po- derzy, spotkania i szkolenia dotyczące pozyskiwania
siada wszelkie niezbędne narzędzia do realizacji podej- zewnętrznych z
ródeł finansowania, regionalny serwis
www.wim.ngo.pl i stałe publikacje pozarządowe. Jed-
mowanych przez nią działań. Tak ma wyglądać trzeci
sektor w Elblągu w roku 2011. Wizja ta ma być osią- nak zdawaliśmy sobie sprawę z ogromu słabości el-
bląskiego sektora pozarządowego: braku współpracy
gnięta w wyniku realizacji strategii rozwoju sektora
z biznesem oraz między organizacjami, niskiego po-
pozarzÄ…dowego w ElblÄ…gu na lata 2006-2011.
Z pomysłem stworzenia strategii sektora pozarzą- ziomu aplikowania o środki unijne, braku strategii pro-
mocji i kreowania wizerunku, niewystarczajÄ…cej ilo-
dowego liderzy elblÄ…skich organizacji pozarzÄ…dowych
nosili się dość długo. Prace nad tym dokumentem nie- ści środków na utrzymanie lokali i prowadzenie dzia-
ustannie odkładano, bowiem ciągle były pilniejsze wy- łalności statutowej, czy wreszcie braku ścieżki rozwoju
zwania, w szczególności wypracowanie zasad współ- dla pracowników. Pomimo wielu słabości sektor poza-
pracy samorzÄ…du miasta ElblÄ…ga z organizacjami po- rzÄ…dowy w ElblÄ…gu ma ugruntowanÄ… pozycjÄ™ oraz ini-
cjuje wiele przedsięwzięć o charakterze ogólnopolskim.
zarządowymi, i ich póz
niejsza ewaluacja. SprzyjajÄ…ca
okazja nadarzyła się wraz realizowanym przez El- Z pewnością wiele jest jeszcze do zrobienia, szczegól-
bląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarzą- nie w kwestii współpracy z biznesem, tworzenia lokal-
nych partnerstw, wzmocnienia Centrum Organizacji
dowych projektem pod nazwÄ…  W stronÄ™ przejrzystej
Pozarządowych, standaryzacji usług społecznych, eko-
współpracy . W kwietniu 2006 roku liderzy projektu,
w porozumieniu z radą Elbląskich Organizacji Poza- nomii społecznej, stabilności finansowej, infrastruktury,
rządowych, postanowili przystąpić do tworzenia stra- regulacji stosunków pracy, promocji i tworzenia oby-
watelskich środków masowego przekazu. Planowanie
tegii sektora pozarzÄ…dowego w ElblÄ…gu.
Pierwszy etap prac miał na celu ocenę stanu wyjścio- strategiczne tylko potwierdziło jak wiele pracy nas cze-
wego. Do tego celu wykorzystano specjalnie przygoto- ka i jakie wyzwania stojÄ… przed elblÄ…skimi organizacja-
waną ankietę, którą rozdano podczas dorocznej konfe- mi pozarządowymi. Dlatego dalsze prace miały kon-
centrować się na tworzeniu wizji sektora w roku 2011
rencji elblÄ…skich organizacji pozarzÄ…dowych. Uzyskane
w ten sposób dane pozwoliły ocenić stan sektora po- oraz priorytetów, poprzez realizację których wizja ta
zostanie osiągnięta.
zarządowego w Elblągu i okazały się niezwykle istotne
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
24
W trakcie spotkania w Jantarze sześciu przedsta- zarządowego i sprawnie funkcjonujące Centrum Or-
wicieli organizacji pozarządowych oraz Pełnomocnik ganizacji Pozarządowych obejmujące kompleksowym
Prezydenta Miasta Elbląga ds. organizacji pozarządo- wsparciem nowe i słabe organizacje. Każda z elbląskich
wych wyrazili chęć zaangażowania się w dalsze prace organizacji powinna znać i przestrzegać Karty Zasad
nad tworzeniem strategii. Grupa ta spotykała się co ty- Organizacji Pozarządowych, musi istnieć sprawny sys-
dzień przez okres dwóch miesięcy. Pierwsze spotkania tem eliminacji nieuczciwych organizacji, które poprzez
konsultacyjne poświęcone były kreowaniu wizji sek- swoją działalność negatywnie wpływają na negatywny
tora pozarządowego Elblągu w roku 2011. Uczestnicy wizerunek sektora. Chcemy stworzenia trójsektorowe-
tworzyli swoje indywidualne scenariusze, przedstawiali go porozumienia na rzecz społeczności lokalnej oparte-
własne wyobrażenia sektora. Każdy miał równe szan- go o zasady partnerstwa, zaufania i odpowiedzialności.
se na wniesienie własnego wkładu we wspólną wizję Powinniśmy dążyć do wypracowania standardów dla
przyszłości. Każdy mógł to opisać własnymi słowami każdego zadania publicznego, co z pewnością przyczy-
i sprawić, by stało się to częścią wspólnego marzenia. ni się do zwiększenia naszej wiarygodności w oczach
Z tych części składowych udało się stworzyć wspólny samorządu. Poprzez lokalny serwis internetowy, pra-
obraz  wizję elbląskiego sektora pozarządowego, któ- sę i program telewizyjny będziemy informować miesz-
rą tworzą organizacje świadome społecznie i obywa- kańców Elbląga o sprawach społecznych i działalności
telsko, wiarygodne, posiadajÄ…ce wykwalifikowanÄ… ka- organizacji pozarzÄ…dowych. Stworzymy kompleksowÄ…
drę, będące równorzędnym partnerem dla samorządu ofertę szkoleniową dla elbląskich organizacji, tak aby
i biznesu. Chcemy dążyć do tego, aby wszystkie dzia- jej pracownicy mieli pełną wiedzę i niezbędne kom-
łania podejmowane przez organizacje pozarządowe ce- petencje do realizacji działań statutowych. Sektor po-
chowały się pełnym profesjonalizmem i najwyższą ja- zarządowy ma być wzorem fachowości i przejrzystości.
kością. Musimy nauczyć się mówić o swojej pracy, suk- Dlatego będziemy zachęcać do tworzenia i publikowa-
cesach, porażkach korzystając ze środków jakie daje nia raportów rocznych oraz opracujemy  system certy-
nam dzisiejszy rynek. Organizacje pozarządowe to fikowania jakości działań organizacji pozarządowych .
nie tylko instytucje, to przede wszystkim ludzie któ- Chcemy także, aby coraz więcej organizacji wiedziało
rzy je tworzą i realizują cele statutowe. Dlatego każda co to jest ekonomia społeczna, korzystało z możliwości
organizacja powinna dbać o swój potencjał ludzki, tak jakie ona daje, tworzyło spółdzielnie socjalne, starało
aby sektor pozarządowy stał się alternatywą dla admi- się być, w miarę możliwości, niezależnymi finansowo.
nistracji i biznesu na lokalnym rynku pracy. Wreszcie Powyższe plany to tylko nieliczne przykłady działań,
chcemy pomagać młodym i słabszym organizacjom, które zamierzamy wspólnie realizować, aby urzeczywist-
ale jednocześnie uczyć każdą z nich przedsiębiorczości nić naszą wizję. Strategia rozwoju sektora pozarządo-
i umiejętnego zarządzania środkami pieniężnymi. Ist- wego w Elblągu na lata 2006-2011 z pewnością nie jest
nieje wiele możliwości zaspokojenia potrzeb finanso- jeszcze dokumentem zamkniętym i nie wymagającym
wych organizacji, a każda z nich powinna potrafić ko- poprawek i uzupełnień. Przekonało nas o tym spotka-
rzystać z nich wedle woli i potrzeb. nie podsumowujące prace nad strategią, podczas którego
Ostatni miesiąc prac poświęcony był formułowaniu pojawiło się wiele wątpliwości co do trafności i celowości
działań, które mają przyczynić się do osiągnięcia wspól- poszczególnych zapisów. Dlatego chcemy, aby strategia
nej wizji. Jak się póz
niej okazało ten etap okazał się naj- stała się dokumentem  żywym , z którym utożsamiać się
trudniejszym, bowiem nie wystarczające było zdefinio- będzie większość elbląskich organizacji pozarządowych.
wanie w jaki sposób zamierzamy osiągnąć dany cel. Do W tym celu będą prowadzone konsultacje społeczne, aby
każdego działania należało jeszcze przyporządkować każdy miał możliwość zgłoszenia własnych uwag i po-
odpowiednie narzędzie, wskaz
nik, które dostarczy nie- mysłów. Z cała pewnością pierwszy krok został uczy-
zbędnych informacji o celowości i skuteczności danego niony. Reszta zależy już tylko od nas samych, od naszego
przedsięwzięcia. Każdy z uczestników miał wiele po- zaangażowania i konsekwencji w działaniach. Plan jest
mysłów. Nie wszystkie z nich, z różnych powodów, ambitny, ale możliwy do zrealizowania. Naczelnym za-
mogły znalez
ć swoje odzwierciedlenie w zapisach stra- daniem każdej organizacji, nie tylko Rady Elbląskich
tegii. Czasami pięknie się różniliśmy, musieliśmy iść na Organizacji Pozarządowych, powinna być troska o efek-
ustępstwa i szukać kompromisu. Jednak w stosunku tywną realizacje celów i zadań strategii, ale również pełna
do najważniejszych celów panowała jednomyślność. współpraca, aby wspólna wizja 2011 roku stała się rze-
Chcemy corocznie organizować Forum Inicjatyw Po- czywistością i dobrem wspólnym wszystkich elbląskich
zarządowych, mieć godną reprezentację sektora po- organizacji pozarządowych.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
25
FOTOREPORTAÅ»
ORGANIZACJE Z WARMII I MAZUR
SPOTKAÅ‚Y SIÄ™ W KARNITACH
W dniach 19 20 maja odbyła się Karnitach Konferencja Reprezentacji Organizacji Warmii i Ma-
zur. Na spotkaniu obecni byli przedstawiciele trzeciego sektora oraz samorządów z województwa.
Wśród zaproszonych gości byli
m.in. wicewojewoda Anna Szysz-
ka, dyrektor Regionalnego Ośrod-
ka Polityki Społecznej Urzędu
Marszałkowskiego Województwa
Warmińsko-Mazurskiego Wie-
sława Przybysz oraz pełnomocnik
Marszałka Województwa ds. Or-
ganizacji PozarzÄ…dowych, Joanna
Glezman.
Pierwszego dnia odbywały się
wykłady na temat przejrzystej
współpracy między samorządem
a organizacjami pozarzÄ…dowymi.
Rozwój trzeciego sektora w Niem-
czech przedstawili: dr Christian
Andrae z Parytetowego ZwiÄ…z-
tof Balon, dyrektor Placówki Koordynacyjno-Do-
ku Socjalnego oraz oraz Krzysz-
radczej Niemiecko-Polskiej Współpracy Socjalnej.
Wśród wykładowców pierw-
szego dnia byli m.in. dr Ryszard
Skrzypiec (Stowarzyszenie Li-
derów Lokalnych Grup Obywa-
telskich), WÅ‚odzimierz Winciun
(pełnomocnik prezydenta Olsztyna
ds. organizacji pozarzÄ…dowych), Je-
rzy Boczoń (przewodniczący Sieci
Wspierania Organizacji PozarzÄ…-
dowych SPLOT), Marek Polański
(radny Rady Miejskiej w IÅ‚awie), Je-
rzy Boczoń (przewodniczący Sieci
Wspierania Organizacji PozarzÄ…do-
wych SPLOT) oraz Krzysztof Pan-
fil (prezes Stowarzyszenia Przystań
z IÅ‚awy). Ponadto Dariusz Kwiat-
kowski (Warmińsko-Mazurski
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
26
Związek Pracodawców Prywatnych) poprowa-
dził wykład na temat społecznej odpowiedzial-
ności biznesu oraz tworzenia trójsektorowych
porozumień na rzecz rozwoju, a Juliusz Ma-
rek z Telewizji ElblÄ…skiej na temat kreowania
wizerunku organizacji pozarzÄ…dowych w me-
diach. Pierwszy dzień spotkania zakończył się
warsztatami na następujące tematy:
- Standaryzacja usług społecznych  prow.
Jerzy Boczoń
- Współpraca biznesu z organizacjami po-
Bartłomiej Głuszak (Elbląskie Stowarzy-
szenie Wspierania Inicjatyw PozarzÄ…dowych)
i Monika Falej.
Tematami przewodnimi drugiego dnia
Konferencji były możliwości rozwoju przed-
siębiorstw ekonomii społecznej, postawa or-
ganizacji pozarządowych w zbliżających się
zarzÄ…dowymi i samorzÄ…dem lokalnym  prow.
Dariusz Kwiatkowski i Anna Gojło (Elblą-
skie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Po-
zarzÄ…dowych)
- Współpraca samorządów z organizacjami
pozarządowymi w kontekście Regionalnych
Programach Operacyjnych 2007 2013  prow.
wyborach samorzÄ…dowych oraz wyzwania
stojące przed trzecim sektorem. Na zakoń-
czenie spotkania Maciej Bielawski z ElblÄ…-
skiego Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw
Pozarządowych przedstawił ofertę Regional-
nego Ośrodka Szkoleniowego Europejskiego
Funduszu Społecznego.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
27
REGION
Ryszard Bogucki
WSPÓłPRACA SAMORZ
DÓW I ORGANIZACJI
POZARZ
DOWYCH W POWIECIE OSTRÓDZKIM
Działalność organizacji pozarządowych w Ostró- 2. Opiniowanie projektów ustaw, uchwał i decyzji
administracyjnych dotyczÄ…cych sektora pozarzÄ…-
dzie i okolicach ma długą tradycję. Do roku 2001
dowego.
stowarzyszenia w powiecie działały w rozproszeniu
3. Wypracowywanie stanowisk odnośnie zagadnień
i nie majÄ…c swojej reprezentacji. We wspomnianym
już roku odbyło się I Forum Organizacji Pozarzą- dotyczących sektora pozarządowego w powiecie,
regionie, województwie i kraju.
dowych Powiatu Ostródzkiego, na którym po raz
4. Działania integracyjne sektora pozarządowego
pierwszy organizacje przemówiły wspólnym głosem.
Przedsięwzięcie to było możliwe dzięki wsparciu or- (m.in. organizacja corocznego Forum Organi-
ganizacyjnemu Elbląskiego Stowarzyszenia Wspie- zacji Pozarządowych Powiatu Ostródzkiego, ini-
cjowanie spotkań branżowych i tematycznych or-
rania Inicjatyw PozarzÄ…dowych.
PierwszÄ… reprezentacjÄ™ sektora wybrano pod- ganizacji pozarzÄ…dowych).
czas II Forum Organizacji PozarzÄ…dowych Po- 5. Podejmowanie publicznej dyskusji nad zagad-
nieniami społeczeństwa obywatelskiego.
wiatu Ostródzkiego, które odbyło się 22 czerwca
2002 r. Powstała wówczas Rada Organizacji Po- 6. Wspieranie działań konkretnych organizacji po-
zarządowych Powiatu Ostródzkiego. Do Rady zo- zarządowych oraz grup organizacji.
7. Promowanie Karty Etycznej Organizacji Poza-
stali wybrani następujący przedstawiciele sektora
pozarządowego Powiatu Ostródzkiego: Elżbie- rządowych.
ta Czupryńska  Stowarzyszenie do Walki z Ra- 8. Udzielanie rekomendacji organizacjom poza-
rzÄ…dowym.
kiem Piersi  Eliksir Życia  Ostróda, Krystyna
Głównym zadaniem Rady było wypracowanie
Sałak  Towarzystwo Przyjaciół Dzieci  Morąg,
Agnieszka Zielińska  Stowarzyszenie na Rzecz Ja- zasad współpracy samorządów lokalnych z organi-
zacjami pozarządowymi, które mogłyby posłużyć
kości w Oświacie  Ostróda, Monika Włodarczyk
jako wzorzec współpracy partnerskiej. W tym celu
 Związek Harcerstwa Polskiego  Ostróda, Marek
Skaskiewicz  Warmińsko-Mazurskie Stowarzy- przeanalizowano istniejące w kraju porozumienia
szenie Ludzi Niepełnosprawnych  ALFA  Ostró- NGO z samorządami i przygotowano projekt za-
sad współpracy ROPPO ze Starostwem Powiato-
da, Ryszard Bogucki  Ostródzkie Stowarzyszenie
Kulturowe  SASINIA  Ostróda, Waldemar Gra- wym w Ostródzie. Projekt Karty Współpracy zo-
czyk  Stowarzyszenie  Inicjatywa  Ostróda, Ja- stał przedstawiony przez Radę na spotkaniu ze
Starostą, panem Cezarym Pecem już 16 stycznia
rosław Golubiewski  Stowarzyszenie  Miłomłyn
2003 r. Po wspólnych uzgodnieniach przygotowa-
2010  Miłomłyn, Jerzy Kański  Stowarzyszenie
no treść Karty Współpracy Rady Organizacji Poza-
Morąskie  Narie  Morąg, Mieczysław Kowalczyk
 Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upo- rządowych Powiatu Ostródzkiego z Władzami Po-
śledzeniem Umysłowym  Ostróda, Zbigniew Po- wiatu Ostródzkiego, która miała być przyjęta przez
RadÄ™ Powiatu w tym samym roku, jednak dalsze
Å‚oniewicz  Katolickie Stowarzyszenie  Civitas
prace nad Kartą zostały wstrzymane przez Staro-
Christiana  Ostróda. Koordynatorem ROPPO
wybrano Marka Skaskiewicza a sekretarzem Ry- stwo. Jako uzasadnienie tej decyzji wskazano roz-
poczęcie drogi legislacyjnej Ustawy o Działalności
szarda Boguckiego.
Pożytku Publicznego i Wolontariacie.
Główne zadania Rady zawarte w jej regulaminie
Prace nad Kartą Współpracy zostały wstrzyma-
to m. in.:
ne, a zadanie jej opracowania stanęło przed następną
1. Współpraca z administracją publiczną,
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
28
Radą, która została wybrana 28 paz
dziernika 2004 zarządowych Powiatu Ostródzkiego i Władze Sa-
r. podczas IV Forum Organizacji Pozarządowych morządowe Powiatu Ostródzkiego deklarują wolę
Powiatu Ostródzkiego. Do Rady zostali wybrani: współdziałania przy realizacji Karty Współpracy
Iwona Gabara  Ostródzka Rada Organizacji Po- przyjętej Uchwałą Rady Powiatu. Dokument ten to
zarządowych, Katarzyna Królak  Stowarzyszenie zbiór wzajemnych praw i zobowiązań, których wy-
na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Miłomłyn, Jo- pełnienie gwarantuje budowę Społeczeństwa Oby-
anna Purzycka  Katolickie Stowarzyszenie  Civitas watelskiego. Współpraca ta będzie mieć charakter
Christiana w Ostródzie, Monika Włodarczyk-Dud- systemowy, przejrzysty i wykorzystujący w jak naj-
ka  Związek Harcerstwa Polskiego w Ostródzie, większym stopniu zasoby zarówno samorządu, jak
Agnieszka Zielińska  Stowarzyszenie na Rzecz i organizacji pozarządowych. Obie strony porozu-
Jakości w Oświacie, Ryszard Bogucki  Ostródz- mienia deklarują wolę współpracy na rzecz dobra
kie Stowarzyszenie Kulturowe  SASINIA (zastęp- wspólnego naszego powiatu.
ca przewodniczącego), Grzegorz Kowalek  Rada Podczas wielu spotkań przedstawicieli trzeciego
Organizacji Pozarządowych Gminy Morąg, Wło- sektora wskazywano na potrzebę powołania reprezen-
dzimierz Kozerawski  Ochotnicza Straż Pożarna tacji do współpracy z innymi samorządami  głównie
w Małdytach, Wiesław Kuciński  Stowarzysze- chodziło o miasto Ostródę i Morąg. W Morągu taką
nie Rodzin Katolickich w Ostródzie, Marek Ska- reprezentację powołano na I Forum Organizacji Po-
skiewicz  Warmińsko-Mazurskie Stowarzysze- zarządowych Gminy Morąg, podczas którego powo-
nie Ludzi Niepełnosprawnych  ALFA w Ostró- łano Radę Organizacji Pozarządowych Gminy Mo-
dzie (przewodniczący), Wojciech Ziembiński  Sto- rąg Spotkanie to odbyło się 26 czerwca 2003 r.
warzyszenie na Rzecz Edukacji Dzieci i Młodzieży W Ostródzie do prac nad powołaniem reprezenta-
Niepełnosprawnej w Miłakowie (sekretarz). cji sektora przystąpiono na początku 2004 r., kiedy to
Do pracy nad Kartą Współpracy Samorządu Po- powstał zespół inicjatywny do powołania Ostródzkiej
wiatu z organizacjami pozarządowymi z terenu Po- Rady Organizacji Pozarządowych. Zespół ten two-
wiatu Ostródzkiego przystąpiono w czerwcu 2005. rzyły 4 osoby: Beata Kamińska  Ostródzka Nieza-
Nad opracowaniem Karty pracował sześcioosobowy leżna Inicjatywa Kobiet, Marek Skaskiewicz, Ryszard
zespół w skład którego weszli: Marek Siudak  na- Bogucki i Zbigniew Połoniewicz z Rady. Trzymie-
czelnik Wydziału Rozwoju Lokalnego i Promocji, sięczna praca zespołu zaowocowała opracowaniem
Adriana Faraś  pracownik Wydziału Rozwoju Lo- Regulaminu Rady i przygotowaniem I Konferencji
kalnego i Promocji, Cezary Pec  członek Zarządu Ostródzkich Organizacji Pozarządowych. W czasie
Powiatu, Marek Skaskiewicz  przewodniczący Rady tej konferencji, która odbyła się 16 kwietnia 2004 r.,
Organizacji Pozarządowych Powiatu Ostródzkiego, organizacje pozarządowe Ostródy wybrały 7 przed-
Ryszard Bogucki  zastępca przewodniczącego Rady stawicieli do Ostródzkiej Rady Organizacji Poza-
Organizacji Pozarządowych Powiatu Ostródzkiego rządowych. W skład Rady weszły następujące osoby:
oraz Grzegorz Kowalek  członek Rady Organizacji Iwona Gabara  Stowarzyszenie Mniejszości Nie-
Pozarządowych Powiatu Ostródzkiego. mieckiej  Jodły , Beata Kamińska  Ostródzka Nie-
Podczas kilku spotkań zespołu opracowano treść zależna Inicjatywa Kobiet, Elżbieta Ostrowska-Czu-
Karty Współpracy. Po akceptacji przez Wydział Fi- pryńska  Stowarzyszenie  Amazonki , Jolanta Ro-
nansowy, radcÄ™ prawnego i ZarzÄ…d Powiatu Karta dziewicz-Olszko  ZwiÄ…zek Harcerstwa Polskiego,
Współpracy została zatwierdzona przez Radę Po- Elżbieta Romejko  Polski Komitet Pomocy Spo-
wiatu i przedstawiona na V Forum Organizacji Po- łecznej, Agnieszka Szaciłowska  Ostródzkie Sto-
zarządowych Powiatu Ostródzkiego, które odbyło warzyszenie Kulturowe  SASINIA i Włodzimierz
się 3 lutego 2006 r. W trakcie tego spotkania podpi- Brodiuk  Stowarzyszenie Ostróda 2002. Zadaniem
sano deklarację partnerstwa na rzecz realizacji Karty Rady jest współpraca z administracją publiczną oraz
Współpracy pomiędzy Władzami Samorządowymi innymi partnerami życia społecznego Ostródy, a tak-
Powiatu a Radą Organizacji Pozarządowych Powia- że udział w tworzeniu planów i programów współ-
tu Ostródzkiego, której treść brzmi następująco: pracy z władzami samorządowymi Miasta.
Samorządowi Powiatu Ostródzkiego jak i Or- Ambicją Rady stało się opracowanie dokumentu
ganizacjom Pozarządowym przyświeca wspólny cel normującego stosunki pomiędzy samorządem a orga-
 dobro mieszkańców Powiatu Ostródzkiego. Ma- nizacjami. Do pierwszych prac przystąpiono w pierw-
jąc powyższe na uwadze Rada Organizacji Po- szej połowie 2005 r. Odbyło się wtedy kilka spotkań
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
29
roboczych, na których opracowano wstępnie treść po- zacji pozarządowych oraz Zespołu Doradczo-Ini-
rozumienia. Prace nad Zasadami Współpracy wzno- cjatywnego, którego zadaniem będzie między inny-
wiono na początku 2006 roku. Intensyfikacja pracy mi udział w opracowywaniu strategii i programów
możliwa była dzięki zaangażowaniu Elbląskiego Sto- społecznych oraz opiniowanie projektów Rocznych
warzyszenia Wspierania Inicjatyw Pozarządowych, Programów Współpracy. Istotne zapisy dotyczą też
które realizując projekt  W stronę przejrzystej współ- monitoringu realizacji Karty Współpracy i Rocz-
pracy wsparło działania Ostródzkiej Rady Organiza- nych Programów Współpracy.
cji Pozarządowych. Odbyło się 6 spotkań roboczych, Ostródzka Rada Organizacji Pozarządowych i Ra-
podczas których opracowano ostateczny kształt do- da Organizacji Pozarządowych Powiatu Ostródzkie-
kumentu. Pod koniec lipca dokument został przed- go wspólnie chcą utworzyć Centrum Wspierania Or-
stawiony na spotkaniu plenarnym organizacji i przed- ganizacji Pozarządowych dzięki wsparciu samorządu
stawicieli samorządu. Po tym spotkaniu przekazano miejskiego i powiatowego. Służyć temu będzie projekt
go do oceny prawnej, finansowej i merytorycznej jed- realizowany przez Ostródzkie Stowarzyszenie Kultu-
nostkom samorządu. Po pomyślnej ocenie ma on zo- rowe  SASINIA Utworzenie Centrum Wspierania
stać przyjęty uchwałą Rady Miejskiej do realizacji. Organizacji Pozarządowych w Powiecie Ostródzkim.
W Karcie Zasad Współpracy zawarto przede Projekt uzyskał pozytywną ocenę Departamentu Po-
wszystkim unormowania dotyczące udzielania dota- żytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Spo-
cji przez samorząd oraz inne formy współpracy, ta- łecznej w ramach Programu Rządowego  Fundusz
kie jak udzielanie rekomendacji, współpracę w po- Inicjatyw Obywatelskich. Przyznano na ten cel do-
zyskiwaniu środków ze z
ródeł zewnętrznych czy tację w wysokości 25 000 zł. Utworzenie Centrum
współpracę pozafinansową. Ważną rolę przywiązano wydatnie przyczyni się do wzmocnienia sektora po-
do powołania pełnomocnika burmistrza ds. organi- zarządowego w powiecie ostródzkim.
OPINIE
Teresa Bocheńska
NIE BęDZIE AMNESTII OD NIEZDANYCH WYBORÓW
nie wszyscy radni zdajÄ… sobie sprawÄ™ z zasadniczych
Wybory samorzÄ…dowe za pasem - ale na razie,
zadań i kompetencji rady. Świadczą o tym wypowie-
może z powodu upalnej, wakacyjnej atmosfery, w ży-
dzi, że największym osiągnięciem w czasie kadencji
ciu publicznym słychać o nich z rzadka, i to nie z ust
było załatanie dziury w chodniku, czy pomoc w czy-
samorządowców, a z ust wodzów partyjnych. Muszę
jejś indywidualnej sprawie. Oczywiście, tego rodzaju
przyznać, że bardzo mnie to niepokoi. Mam wra-
aktywność dobrze świadczy o radnym, ale nie z ta-
żenie, że samorządowcy i całe społeczności lokalne
kich działań powinien być rozliczany.
gotowe są oddać sprawę w ręce aktywistów partyj-
Tak jak podkreślali to niektórzy inni roz-
nych ( ten termin z minionego okresu bardzo pasuje
mówcy, rada pracuje zespołowo. Efektem tej pra-
do obecnej sytuacji). Lokalni politycy, przynajmniej
cy powinien być dobry budżet, odpowiadający po-
w Elblągu nie zdołali przekonać większości miesz-
trzebom danej społeczności, dobre i sprawnie re-
kańców, że samorząd gminny czy powiatowy jest na-
alizowane programy, które mają za zadanie roz-
prawdę ich sprawą , że ma istotny wpływ na warunki
wiązywać lub łagodzić największe problemy spo-
życia w gminie, mieście, czy powiecie, i to nie tylko
łeczne. Rada odpowiada także za ład przestrzenny,
na poziomie polbruku czy nawet nowej elewacji na
dobrze zorganizowane szkolnictwo, dobrą jakość
ścianie gminnej szkoły.
wody i sprawnÄ… kanalizacjÄ™, sprawnÄ… komunika-
W sondażu przeprowadzonym przez Dziennik
cję, swobodny dostęp do wszystkich obiektów pu-
Elbląski wśród aktualnych radnych, widać, że nawet
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
30
blicznych oraz do publicznego transportu dla osób kto jest zainteresowany danym tematem (wcześniej
niepełnosprawnych. anonsowanym) może się dowiedzieć, co mówili i jak
To radni uchwalają też takie uchwały, które poma- głosowali poszczególni radni, co na radnych wpływa
gają w rozwoju gospodarczym: ułatwiają mieszkańcom bardzo mobilizująco.
zakładanie i utrzymanie własnych firm, wydzielają te- Ja, na przykład, chciałabym wiedzieć, kto reko-
reny przeznaczone dla inwestorów i przydzielają pie- mendował i głosował za największym bublem tej
niądze na ich uzbrojenie czy na kampanie promocyjne. kadencji, jakim jest uchwała zabraniająca szczekać
Robią to wszystkie rady, ale, jak się okazuje, nie psom. Rencista, który ma psa, będzie musiał kłaniać
wszyscy radni zdają sobie sprawę, z tego, co uchwa- się nisko wszystkim sąsiadom, żeby ktoś nie doniósł,
lają. Tym bardziej nie zdaje sobie z tego sprawy wie- że jego pies szczeka za głośno ( nie jest określona
lu wyborców, ponieważ do rzadkości należy rzetelne ilość dopuszczalnych decybeli). Jeżeli sąsiad wpad-
informowanie społeczeństwa o pracach prowadzo- nie w złość, to straż miejska zabierze renciście całą
nych w radzie i jej efektach. Przykładem (negatyw- rentę i jeszcze kawałek następnej ( uchwała mówi o
nym właśnie) może być strona internetowa Urzę- mandatach w wys. 500 zł.). Chciałabym to wiedzieć,
du Miasta w Elblągu, gdzie na zakładce Rady Miej- żeby na takiego radnego nie głosować.
skiej nie można znalez
ć informacji ani o terminach Mam też określone oczekiwania, związane z pra-
i programach planowanych sesji, ani o ich przebie- cą społeczną w środowisku osób niepełnosprawnych,
gu. Nie tylko nie są prezentowane projekty uchwał, a także z moją wizją nowoczesnego, atrakcyjnego
ale nawet już uchwalone są publikowane ze znacz- miasta.
nym opóz
nieniem i w dodatku bez zasadniczych za- Myślę, że moje oczekiwania i wymagania podzie-
łączników. Znam miasta, gdzie przebieg sesji jest la wiele innych osób, które razem mogłyby stworzyć
na żywo transmitowany w lokalnej telewizji. Oczy- silne lobby wyborców. Jeżeli zdołamy się porozumieć,
wiście, w czasie sesji nie pustoszeją ulice, ale każdy, mamy szanse wybrać ludzi, którzy je zrealizują.
OPINIE
Adam Krause
JAKIE SPOÅ‚ECZEC
STWO CHCEMY?
Wraz z rokiem szkolnym dobiegł końca rok har- Przez te czasy nie zmieniło się tylko jedno. ZHP
cerski 2005/2006. Był to rok szczególny dla Huf- od początku było i identyfikowało się, jako organi-
zacja, której głównym celem jest wychowanie mło-
ca ZHP Elbląg, bowiem w tym czasie przypadał
dego człowieka. W dzisiejszych czasach wydaje się,
jubileusz 60 lat istnienia harcerstwa w ElblÄ…gu. W
że ten obszar życia społecznego zszedł na drugi plan.
paz
dzierniku 1945r. wraz z organizowaniem nauki
w pierwszych elbląskich szkołach, zaczęły się two- Obecnie człowieka osądza się po tym, jakie wyniki
rzyć pierwsze drużyny harcerskie. Pierwszym z dru- osiąga w nauce, czy w pracy. Wydaje się, że ani ro-
dzice, ani nauczyciele nie mają pomysłu lub świado-
żynowych w historii Elbląga był Jerzy Światkowski.
mości, jak ważne jest kształtowanie charakteru mło-
Od tamtego czasu harcerstwo przeszło wiele
dego człowieka.
zmian i przetrwało różne czasy. Historia harcerstwa
W ostatnim okresie zauważyć można bum na do-
to czasy, gdy harcerstwo było bardzo popularne, jak
towanie edukacji. Co rusz słyszymy o kolejnych fun-
też takie, kiedy za bycie instruktorem ZHP można
było być aresztowanym lub szykanowanym. To cza- duszach na stypendia, nowych programach eduka-
sy kiedy ilości członków liczono w dziesiątkach i ta- cyjnych. Nawet w programach europejskich kładzie
się nacisk na wyrównywanie szans edukacyjnych.
kie kiedy liczono w tysiÄ…cach. Dorobkiem harcerzy
jest odbudowanie pobliskiego Fromborka, czy po- Idee te są oczywiście słuszne, bowiem ważne jest, by
każdy obywatel naszego państwa miał równe szanse
stawienie Ośrodka Wodnego  Bryza , który istnieje
w przygotowaniu się do dorosłego życia. Nie mniej
do dziÅ›.
ELBL
SKIE STOWARZYSZENIE WSPIERANIA INICJATYW POZARZ
DOWYCH
jednak zastanówmy się chwilę, co powinno być naj- żyć wśród ludzi, którzy nie są anonimowymi świad-
ważniejsze w budowaniu przyszłego społeczeństwa. kami wandalizmów. O ileż łatwiej pracowałoby się
Jeśli zadamy sobie pytanie, w jakim społeczeństwie wśród ludzi uczciwych  zarówno pracodawców, jak
chcemy żyć w przyszłości, to co odpowiemy? i pracowników.
Czy najważniejsze będzie dla nas, żeby każdy miał Niestety, by tak się stało, trzeba przez dłuższy
dobrze płatną pracę i nic poza tym? Oczywiście w czas w odpowiedni sposób prowadzić młodych lu-
świecie, w którym praca jest  towarem deficytowym, dzi, tak by wartości takie jak braterstwo, patriotyzm,
taka odpowiedz
może wydawać się właściwa. Jeśli jed- uczciwość, tolerancja, odpowiedzialność stały się dla
nak skupimy się jedynie na tym celu, może okazać się, nich nie tylko pustymi sloganami. Wychowanie jakie
że nasze społeczeństwo nie będzie umiało nic od sie- prowadzi i promuje ZHP skupia się jednocześnie na
bie dać. Może okazać się, że ludzi interesować będzie 5 sferach młodego człowieka. Jest to wychowanie in-
jedynie praca i zyski, jakie dzięki swojemu działaniu telektualne (edukacja), duchowe, fizyczne, społeczne
mogą osiągnąć. Już dziś po części to zagrożenie moż- i emocjonalne. Na wszelkich kursach instruktorskich
na zauważyć w naszym mieście. Wiele organizacji podkreślane jest, że jedynie równomierne rozwijanie
próbuje przygotować coś dla naszych mieszkańców, tych sfer osobowości gwarantuje pełne przygotowa-
jednak ich zainteresowanie najczęściej można okre- nie jednostki do życia dorosłego.
ślić jako mierne. Zaczynamy powoli zauważać bier- Od 60 lat elbląskie harcerstwo wychowuje mło-
ność i zastanawiamy się, dlaczego tak się dzieje.? I tu dych ludzi. Wychowankowie ZHP są dziś m.in. le-
znów możemy doszukiwać się z
ródeł w naturalnym karzami, dyrektorami firm, nauczycielami, czy urzęd-
zniechęceniu wynikającym z braku pracy i zmęczenia nikami. Największym jednak sukcesem nie jest to,
z ciągłej walki o nią. Możemy, ale czy to jest jedyną jaki zawód wykonują, lecz jakimi wartościami kie-
przyczyną takiego stanu rzeczy? rują się w życiu. Wszechstronne wychowanie nie
Odpowiadając na to pytanie, należy cofnąć się do może jednak być celem jednej, czy kilku organizacji
pytania głównego: czy takiego społeczeństwa chce- społecznych. Powinno stać się obowiązkiem każde-
my? Czy faktycznie pragniemy żyć w społeczeń- go: rodziców przede wszystkim, ale też nauczycieli,
stwie, w którym każdy jedynie ma dobrze płatną instruktorów kół zainteresowań, czy po prostu zwy-
pracę? Myślę, że większość czytelników zgodzi się kłych obywateli. Odpowiedzialność za wychowanie
ze mną, że praca to nie wszystko. O ileż bardziej po- musi wziąć każdy z dorosłych elblążan, nie oglądając
winniśmy dążyć do zbudowania społeczeństwa, któ- się na innych. Każda z organizacji społecznych musi
re umie myśleć nie tylko o sobie, lecz również o dru- mieć na pieczy, że nie tylko działania statutowe są
gim człowieku, o problemach, które występują wo- ważne, lecz również postawy, jakie dzięki tym dzia-
kół nas i które wspólnie możemy rozwiązać. Czyż łaniom wykształci się u młodych ludzi. Dopiero ta-
nie lepiej żyć wśród mieszkańców, którzy kochają kie podejście do tego problemu może wpłynąć na
swoje miasto i aktywnie biorą udział w jego życiu obraz przyszłego społeczeństwa.
społecznym. Czyż nie lepiej żyć w mieście, w którym
jest czysto i to nie dlatego, że trzy razy dziennie ulice
hm. Adam Krause
miasta sprzątają służby porządkowe. Czyż nie lepiej
Komendant Hufca ZHP ElblÄ…g
Spotkanie w sprawie akcji
 Masz głos, masz wybór
W piątek, 18 sierpnia 2006 w Centrum Organizacji Pozarządowych w Elblągu, odbędzie się spotkanie na temat akcji
 Masz głos, masz wybór .
Spotkanie dotyczyć będzie wypracowywania stanowiska, jakie ma zająć elbląski trzeci sektor przed wyborami
samorzÄ…dowymi.
Przypomnijmy, że akcja  Masz głos, masz wybór ma na celu zachęcenie obywateli do uczestnictwa w życiu publicznym
oraz wzmocnienie poczucia współodpowiedzialności za podejmowane decyzje. Organizacje pozarządowe uczestniczące
w akcji przeprowadzą debaty przedwyborcze z udziałem kandydatów w nadchodzących wyborach samorządowych.
Spotkanie odbędzie się w przyszły piątek, 18 sierpnia o godz. 12.00, w Centrum Organizacji Pozarządowych
przy ul. Zw. Jaszczurczego 17 w ElblÄ…gu.
GODNI NAÅšLADOWANIA
konkurs dla organizacji i samorządów z woj. warmińsko-mazurskiego
Po raz drugi ogłoszony został konkurs Godni Naśladowania,
którego ideą jest promowanie najlepszych inicjatyw organiza-
cji pozarządowych oraz samorządu w zakresie współpracy
z III sektorem. Zgłoszenia do końca września 2006.
Konkurs organizuje Rada Organizacji PozarzÄ…dowych
Województwa Warmińsko-Mazurskiego pod honorowym
patronatem Marszałka Województwa Warmińsko-Ma-
zurskiego Andrzeja Ryńskiego.
W konkursie w kategorii na najlepszÄ… inicjatywÄ™ or-
ganizacji brane będą pod uwagę takie kryteria jak: wpływ
na rozwój i konkurencyjność regionu, umiejętność pozy-
skiwania środków finansowych oraz innowacyjność, na-
tomiast w kategorii dla samorządów: przejrzysty system
współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi
wyrażony przyjętymi dokumentami: Rocznym progra-
mem współpracy, zapisy w strategiach rozwoju i innych
dokumentach prawa lokalnego zapewniajÄ…cych party-
cypację organizacji w zarządzaniu wspólnotą lokalną,
czy znaczenie inicjatywy w zakresie rozwoju sek-
tora pozarzÄ…dowego.
W ubiegłym roku w pierwszej katego-
rii zwyciężyła Fundacja Grunwald wyróż-
niona za  Dni Grunwaldu 2005 , a wśród
samorządów najlepszy okazał się Urząd
Miasta w Bartoszycach za inicjatywÄ™
 Przegląd Małych Form Artystycznych
Środowiskowych Placówek Wsparcia .
Zgłoszenia przyjmowane są do
końca września 2006 r.
w sekretariacie Rady Organizacji PozarzÄ…dowych
Województwa Warmińsko-Mazurskiego:
ul. Kopernika 13,
10-510 Olsztyn,
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]