1

OTYŁOŚĆ I NADWAGA.

Na co dzień, wtedy gdy mówimy o nadmiernej
masie ciała, posługujemy się dwoma pojęciami:
nadwaga i otyłość. W istocie pojęcia te nie są
jednoznaczne. Nadwaga jest to nadmierna masa ciała
w stosunku do przyjętych norm zależnych od wieku,
wzrostu i budowy ciała i jest to jak gdyby pierwszy
krok do otyłości. Otyłość natomiast jest to już
choroba ogólnoustrojowa, spowodowana bardzo
dużą nadwagą. Dla mężczyzn tkanka tłuszczowa
stanowi 20%, gdy jednak jej wartość wzrośnie i
będzie stanowiła 25% masy ciała, będzie to już
otyłość. Zaś u kobiet tkanka tłuszczowa wynosi 24%
masy ciała, a otyłość zaczyna się, gdy jej ilość
wzrośnie do 30%. Generalnie duża nadwaga równa
się otyłości.
U jednego człowieka zjadanie dużych ilości
jedzenia jest oznaką dobrego apetytu i nie prowadzi
do powiększenia się jego masy, natomiast drugi, jeśli
będzie jadł tyle samo, bardzo szybko przytyje. Jakie
więc czynniki predysponują niektórych ludzi do
rozwoju otyłości?

2

Zacznijmy od wyjaśniania podstawowego
podziału otyłości na pierwotną i wtórną.

OTYŁOŚĆ WTÓRNA powstaje w wyniku
poważnych zaburzeń metabolicznych i
hormonalnych i jest jednym z wielu objawów tych
schorzeń.

OTYŁOŚĆ PIERWOTNA pojawia się wtedy,
kiedy ilość spożywanego pokarmu i dostarczanej z
nim energii jest znacznie wyższa, niż jest nam
potrzebna.

Ludzie którzy jedząc dużo preferują pokarmy
słodkie i tłuste, a więc: słodycze, ciasta, lody, desery
a także tłuste mięsa, wędliny, potrawy z dużą ilością
tłuszczu. Takie pożywienie dostarcza w ciągu dnia
za mało warzyw i owoców, ciemnego pieczywa czy
innych produktów z pełnego ziarna zbóż, w których
zawarty jest błonnik, witaminy, sole mineralne
przeciwdziałające otyłości.

3

CO SPRZYJA OTYŁOŚCI?

- nawyki żywieniowe, typu podjadanie między

posiłkami,

- ciągłe biesiadowanie zakrapiane alkoholem,
- słaba psychika, złe samopoczucie ma wpływ na to,

ile jemy,

- niepowodzenia życiowe,
- stresy,
- lęki, stany depresji.
- złe odżywianie się matki w czasie ciąży,
- przekarmienie dziecka od najmłodszych lat,
- nagradzanie dzieci słodyczami,
- zmniejszona aktywność ruchowa
- skłonność do wadliwego gromadzenia się tkanki

tłuszczowej i obniżonego tempa przemiany

- materii.

SKUTKI OTYŁOŚCI

4

Nie leczona, długo trwająca otyłość jest
przyczyną ujawniania się wielu groźnych chorób.
Najważniejsze z nich to: nadciśnienie, cukrzyca typu
dorosłych, choroby pęcherzyka żółciowego,
miażdżyca i inne choroby układu krążenia, choroby
stawów, zaburzenia rozrodcze i miesiączkowania.

ROZMIESZCZENIE TKANKI

TŁUSZCZOWEJ.

U ludzi otyłych zgromadzony tłuszcz
rozmieszczony jest nierównomiernie w różnych
częściach ciała. U niektórych „grubasów” gromadzi
się w okolicach karku, podbródka, ramion i klatki
piersiowej. Zauważono, że ludzie z taką otyłością są
życzliwie nastawieni do otoczenia, mają „ zdrowy
wygląd” i dobre samopoczucie. Niestety, w miarę
upływu lat u nich pojawiają się kłopoty z
podwyższonym ciśnieniem, zaawansowaną
miażdżycą lub cukrzycą, i schorzenia te znacznie
pogarszają ich stan zdrowia. U innych, a zwłaszcza
kobiet, nadmiar tkanki tłuszczowej gromadzi się na
udach, brzuchu i biodrach. Przypomina to wyglądem
trochę gruszkę i tak ten typ otyłości jest nazywany.
Częstą dolegliwością w tym przypadku są: żylaki,
stany zapalne i zwyrodnienia kości oraz stawów. Nie

5

ma najmniejszych wątpliwości, że z otyłością
każdego typu trzeba walczyć wszystkimi siłami.
Oczywiście, nie jest to sprawa prosta. Dużo łatwiej
można pozbyć się niewielkiej nadwagi niż długo
trwającej otyłości, zwłaszcza u ludzi w wieku
średnim i starszym, kiedy jest ona powikłana innymi
chorobami.

JAK WIĘC ZACZĄĆ ZMAGANIA Z

OTYŁOŚCIĄ?

 zmień tryb życia na bardziej aktywny,

 spożywaj mniej kalorii, ale jednocześnie nie głudz

się. Podczas odchudzania się, nie możesz
odczuwać dotkliwego głodu, ani wyczerpania
nerwowego,

 odchudzając się nie możesz doprowadzić do

niedoborów pokarmowych! Dieta powinna
dostarczać odpowiednią ilość składników
odżywczych (białka, tłuszczu, węglowodanów),
witamin i soli mineralnych.

6

 ogranicz spożywanie tłuszczów, zwłaszcza z

produktów zwierzęcych,

 białka należy spożywać w ilości ok. 1.5 g/ kg masy

ciała. Produkty zawierające białko
pełnowartościowe pochodzenia zwierzęcego, jak:
mleko, sery, mięso, wędliny, jaja powinny
znajdować się w trzech głównych posiłkach,

 owoce i warzywa są źródłem witamin i składników

mineralnych. JEDZ ICH DUŻO! Najwięcej w
postaci surówek. Cenne owoce raju- czyli jabłka-
zawierają pektyny, które mają zdolność wiązania
toksycznych metali ciężkich oraz zapobiegają
przedwczesnym zmianom miażdżycowym,

 dużo jedzenia a mało kalorii dostarczają produkty

bogate w błonnik pokarmowy, takie jak: warzywa i
owoce, pieczywo razowe, otręby, chleb chrupki,

 tłuste zawiesiste zupy zastąp sokiem owocowym

lub warzywnym,

 jadaj mniej ale, ale regularnie i częściej, najlepiej

4-5 razy w ciągu dnia,

7

 nie dojadaj między posiłkami,

 spożywaj potrawy przyrządzone metodą:

gotowania w wodzie i na parze, duszenia bez
tłuszczu, pieczenia w folii, pergaminie lub w
garnkach kamionkowych (bez tłuszczu), opiekania
na ruszcie i rożnie.

SPORT NAJLEPSZYM LEKARSTWEM NA

OTYŁOŚĆ I NADWAGĘ.

Aktywność fizyczna jest najtańszym i
niezastąpionym lekarstwem na otyłość. Ułatwia
utratę energii, poprawia przemianę materii,
doskonale modeluje sylwetkę. Niewiele osób stosuje
jednak to lekarstwo, a szkoda, bo naprawdę warto.
Z badań przeprowadzonych przez OBOP
wynika, prawie 50% dzieci i młodzieży od 2 do 4
godzin dziennie siedzi przed telewizorem, natomiast
tylko 18% przeznacza ten czas na spacery, gry i
zabawy na świeżym powietrzu.
Jeszcze gorzej przedstawia się sytuacja
dorosłych, którzy prawie zapomnieli o aktywnym
odpoczynku. Ponad połowa Polaków, którzy
ukończyli 50 lat prowadzi siedzący tryb życia.

8

SPECJALIŚCI BIJĄ NA ALARM! Przewidują, że
za dwieście lat wszyscy będziemy cierpieć z powodu
otyłości, jeżeli nie zmienimy stylu życia i
zwyczajów. Jemy bowiem niewiele mniej, za to
niemal w ogóle się nie ruszamy.
Jeśli ktoś chce się odchudzić, musi mniej jeść i
dużo więcej ćwiczyć. A z ćwiczeń proponujemy:
pływanie, bieganie, aerobik, jazda na rowerze, gry na
świeżym powietrzu a nawet spacery, itp.

OTYŁOŚĆ A PSYCHIKA.

Psycholodzy twierdzą, że jemy zbyt dużo.
Chcemy w ten sposób oszukać nasze pragnienia,
zapomnieć o kłopotach. „ Nudzę się, jem, tyję,
obwiniam się za to, mam coraz większe problemy w
życiu, znowu jem”. W takie błędne koło wpadło
wiele osób otyłych. Codzienne kłopoty mogą także
prowadzić do poważnych chorób- braku łaknienia,
czyli anoreksji i ogromnego uczucia głodu- bulimii.
Część naukowców uważa, że osoby cierpiące na
anoreksję pochodzi z despotycznych domów.
Ograniczenie ilości jedzenia jest dla nich jedyną
strefą życia, w której mogą sami podejmować
decyzje. Chorzy ci trafiają do lekarza najczęściej w

9

stanie skrajnego wychudzenia. Co piąty z nich
umiera.
Mniej dramatycznie kończą chorzy na bulimię.
Okresy głodu nie trwają u nich długo. Mają napady
obżarstwa i wtedy pochłaniają tysiące kalorii. Potem,
winiąc siebie za takie postępowanie, prowokują
organizm do wymiotów. Przyczyną bulimii może
być przygnębienie, niepokój, stres. Jedzenie staje się
ucieczką od problemów.
„Poskramianie smoka diety” nie polega na
ciągłym liczeniu kalorii, lecz na odpowiednim
wewnętrznym nastawieniu i wykorzystaniu własnej
wyobraźni. Pozytywne myślenie może wyzwolić
mechanizmy obronne organizmu, zdolne pokonać
nowotwór, a co dopiero otyłość.

10

CEL POZBYCIA NADWAGI.

- zmniejszenie ryzyka zachorowania na
miażdżyce, nadciśnienie, zaburzenie
krążenia, zaburzenia oddychania, cukrzycę
typu drugiego

- poprawienia samopoczucia,

- pozbycia się kompleksów,

- zwiększenie aktywności fizycznej,

- ogólne polepszenie stanu zdrowia.

Korzystałyśmy z następujących materiałów:

- „Dietetyka czyli sposób na żywienie”, Jadwiga

Biernat,

- miesięcznik „Super linia”,
- miesięcznik „Focus”,
- artykuły „żywność- żywienie- życie”,