„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 

 
Joanna Dorota Górzyńska 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji 

–

 Państwowy Instytut Badawczy 

Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Stanisław Pelczar 
mgr inŜ. Krzysztof Kubit 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
Joanna Górzyńska 
 
 
 
Konsultacja: 
Czesław Nowak 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  813[02].Z2.04 
„Formowanie  wyrobów  szklarskich”,  zawartej  w  modułowym  programie  nauczania  dla 
zawodu Operator urządzeń przemysłu szklarskiego. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2 

SPIS TREŚCI

 

 
1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

6 

3.

 

Cele kształcenia 

7 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

8 

5.

 

Ćwiczenia 

13 

5.1.

 

Zasady procesu formowania 

13 

5.1.1.  Ćwiczenia 

13 

5.2.

 

Formowanie szkła budowlanego 

15 

5.2.1.  Ćwiczenia 

15 

5.3.

 

Formowanie szkła gospodarczego i opakowaniowego 

18 

5.3.1. Ćwiczenia  

18 

5.4.

 

Formowanie szkła technicznego 

21 

5.4.1. Ćwiczenia 

21 

5.5.

 

Kontrola jakości formowanych wyrobów 

23 

5.5.1. Ćwiczenia 

23 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

26 

7.

 

Literatura 

42 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  operator  urządzeń  przemysłu 
szklarskiego.  

W poradniku zamieszczono: 

−

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania – 
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−

 

literaturę uzupełniającą. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają 

podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenie 
uwagi na następujące elementy: 

−

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

−

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny,  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów, 
w formie  dyskusji  opracowanie  odpowiedzi  na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, 
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz 
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

−

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną  oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono propozycję ćwiczeń wraz 
ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne  moŜliwości  ich 
realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  jest  w  stanie  zrealizować  prawie  wszystkie 
z zaproponowanych  ćwiczeń,  w  niektórych  ćwiczeniach  wymagane  są  odpowiednie 
narzędzia i materiały, w które nauczyciel powinien zaopatrzyć się przed ich wykonaniem 
z uczniami. Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4 

−

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia  
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 

sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń 
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności załoŜonych w jednostce modułowej. NaleŜy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną 
„ciekawość  wiedzy”.  Potwierdzenie  przez  ucznia  opanowania  materiału  nauczania  rozdziału 
moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego 
zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać  uwagę  na 
predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe uzdolnienia manualne, czy moŜe lepiej 
radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

−

 

test zamieszczony w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawiera zadania z zakresu całej 
jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte przez 
uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela realizującego tę 
jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną  liczbę  moŜliwych  do 
uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzaleŜniona jest od ilości uzyskanych 
punktów. Nauczyciel moŜe zastosować test według własnego projektu oraz zaproponować 
własną skalę ocen. NaleŜy pamiętać, Ŝeby tak przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby 
umoŜliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.  

 

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

−

 

projektów, 

−

 

przewodniego tekstu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

813[02].Z2 

Technologia  

wytwarzania szkła

  

813[02].Z2.02 

Sporządzanie zestawów 

szklarskich 

813[02].Z2.03 

Topienie szkła 

813[02].Z2.06 

Zdobienie wyrobów 

szklarskich 

 

813[02].Z2.07 

Przetwarzanie 

szkła 

 

813[02].Z2.04 

Formowanie wyrobów 

szklarskich 

813[02].Z2.05 

Wykonywanie obróbki 

wyrobów szklarskich 

813[02].Z2.01 

Badanie właściwości 

surowców szklarskich i 

szkła 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

—

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu technologii szkła, 

—

 

charakteryzować surowce szklarskie, 

—

 

rozpoznawać wady masy szklarskiej, 

—

 

odczytywać schematy technologiczne procesów produkcyjnych, 

—

 

posługiwać się dokumentacją technologiczną, 

—

 

dobierać maszyny i urządzenia stosowane do produkcji wyrobów szklarskich, 

—

 

określić zasady bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń, 

—

 

posługiwać się przyrządami pomiarowymi, 

—

 

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

—

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz 
ochrony środowiska podczas uŜytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń, 

—

 

obsługiwać komputer, 

—

 

współpracować w grupie. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

-

 

sklasyfikować wyroby ze szkła ze względu na sposób formowania, 

-

 

określić metody formowania szkła, 

-

 

dobrać techniki formowania wyrobów ze szkła, 

-

 

dobrać maszyny i urządzenia do formowania szkła róŜnymi technikami, 

-

 

zastosować zasady formowania szkła techniką rozdmuchiwania porcji masy szklanej, 

-

 

dobrać technikę formowania szkła opakowaniowego, 

-

 

określić sposoby ciągnienia rur i prętów,  

-

 

dobrać metody ciągnienia szkła płaskiego, 

-

 

zastosować etapy formowanie szkła techniką float, 

-

 

dobrać sposób walcowania szkła, 

-

 

wyjaśnić proces spieniania oraz rozwłókniania szkła, 

-

 

określić etapy formowania włókien szklanych techniką jedno- i dwustopniową, 

-

 

zastosować techniki wytłaczania i odlewania wyrobów ze szkła, 

-

 

scharakteryzować proces odpręŜania szkła, 

-

 

ocenić jakość uformowanych wyrobów na podstawie dokumentacji, 

-

 

rozpoznać wady formowania wyrobów ze szkła, 

-

 

posłuŜyć  się  dokumentacją  techniczną,  normami  oraz  katalogami  podczas  procesów 
związanych z formowaniem wyrobów, 

-

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz 
ochrony środowiska podczas związanych z formowania wyrobów ze szkła. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:    

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

 

Technologia wytwarzania szkła 813[02].Z2 

Jednostka modułowa:  

 

 

 

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04 

Temat:  Etapy  procesu  formowania.  Rozpoznawanie  wad  formowania  wyrobów– 

Wycieczka do huty szkła.  

Cel  ogólny:  Dokonać  analizy  etapów  procesu  formowania.  Rozpoznać  wady  formowania 

wyrobów szklanych.  

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

zdefiniować proces formowania, 

−

 

określić etapy procesu formowania, 

−

 

ocenić  zagroŜenia  dla  zdrowia  osób  pracujących  na  stanowiskach  formujących  wyroby 
szklane, 

−

 

zdefiniować proces odpręŜania, 

−

 

rozpoznać wady formownia wyrobów. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

ć

wiczenia,  

−

 

pokaz 

−

 

metoda tekstu przewodniego.  

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

klasa zostanie podzielona na 2 grupy.  

 
Czas:  4 godziny dydaktyczne + 2 w klasie celem wykonania zadania po wycieczce.  
 
Uczestnicy:  

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie operator urządzeń przemysłu szklarskiego.  

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

papier, ołówki 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Zadanie dla ucznia: 

Ć

wiczenie 1 – Scharakteryzuj proces formowania wyrobów szklanych. 

Ć

wiczenie  2  –  Rozpoznaj  wady  formownia  wyrobów,  określ  przyczyny  ich  powstania 

oraz sposoby zapobiegania wadom formowania wyrobów w zwiedzonej przez Ciebie hucie. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9 

Przebieg zajęć: 
Faza wstępna 
1.

 

Przyjazd uczniów do huty.  

2.

 

Określenie tematu lekcji. 

3.

 

Wyjaśnienie głównego celu lekcji. 

4.

 

Podanie zadań do wykonania po odbyciu wycieczki. 

5.

 

Podział uczniów na dwie grupy. 

 
Karta pracy teksu przewodniego: 
I.

 

Pytania kontrolne.  
Odpowiedź na pytania: 

1.

 

Jak zdefiniujesz proces formowania? 

2.

 

Określ etapy procesu formowania? 

3.

 

Określ czynniki wpływające na proces formowania? 

4.

 

Jakie wyroby były formowane w zwiedzonej hucie? 

5.

 

Jakimi sposobami były formowane wyroby? 

6.

 

Za pomocą jakich maszyn były formowane wyroby? 

7.

 

Jak zdefiniujesz proces odpręŜania? 

8.

 

Jakich urządzeń uŜywa się w hucie do odpręŜania wyrobów? 

9.

 

Jakie są wady formownia wyrobów? 

10.

 

Na  jakie  niebezpieczeństwa  są  naraŜeni  pracownicy  pracujący  przy  formowaniu 
i odpręŜaniu wyrobów? 

 
II.

 

Planowanie.  

1.

 

Dobierz narzędzia i czynności formowania wyrobów w danej (odwiedzanej) hucie szkła. 

2.

 

Dobierz narzędzia i przyrządy do oceny jakości formownia wyrobów. 

3.

 

Dobierz odzieŜ dla pracownika pracującego na stanowisku formowania wyrobów. 

 

III.

 

Wykonanie. 

1.

 

Rozpoznaj wady formowania wyrobów, określ przyczyny ich powstawania oraz sposoby 
zapobiegania wadom wyrobów w zwiedzonej przez Ciebie hucie. 

 

Wady formowania wyrobów 

Przyczyny powstania 

Sposób zapobiegania 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV.

 

Uwagi i refleksje. 

1.

 

Co sprawiło Ci trudności? 

2.

 

Co wykonałeś bez problemu? 

3.

 

Jak zrobiłbyś to wykonując tekst przewodni po raz drugi? 
Zadania  z  tekstu  przewodniego  wykonacie  po  wycieczce,  w  związku  z  tym  bardzo 

uwaŜajcie  podczas  wycieczki  przyglądając  się  procesom,  sporządzajcie  notatki  podczas 
wycieczki.  
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Faza realizacji 
1.

 

Powitanie uczniów przez osoby oprowadzające po hucie. 

2.

 

Uczniowie  podczas  wycieczki  zostają  zapoznani  z:  procesem  i  urządzeniami  do 
formowania, procesem i urządzeniami do odpręŜania, oceną jakości formowanego szkła. 
Przebieg  procesów  omawia  przedstawiciel  huty,  a  uczniowie  sporządzają  notatki.  Po 
procesie odpręŜania uczniowie są zapoznani z wadami formowania wyrobów. Uczniowie 
sami dokonują oceny jakości wyrobów.  

3.

 

Zebranie  uczniów  w  sali  konferencyjnej,  celem  rozmowy  dydaktycznej  na  temat 
obejrzanych  procesów  i  dodatkowych  pytań  dla  oprowadzającego,  zadanych  mu  przez 
uczniów. 

 
Faza podsumowująca 
1.

 

Uczniowie w klasie wykonują zadanie, na podstawie sporządzonych przez siebie notatek.  

2.

 

Uczniowie prezentują swoje wykonane zadanie. 

3.

 

Inne grupy, weryfikują, sprawdzają informacje. 

4.

 

Nauczyciel ocenia teksty przewodnie uczniów.  

 
Zakończenie zajęć 

Nauczyciel  powinien  podsumować  wycieczkę  oraz  całe  zadanie,  wskazać,  jakie 

umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:    

 

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

 

 

Technologia wytwarzania szkła 813[02].Z2 

Jednostka modułowa:  

 

 

 

 

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04 

Temat: Kontrola jakości uformowanych wyrobów szklanych – opakowania szklane. 

Cel ogólny: Ocenianie zgodności wykonania wyrobów z dokumentacją. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

określić parametry wyrobu poddane ocenie zgodności z dokumentacją, 

−

 

dobrać narzędzia oraz przyrządy do oceny zgodności wyrobów z dokumentacją, 

−

 

sporządzić sprawozdanie z przeprowadzonej oceny zgodności wyrobów z dokumentacją. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

ć

wiczenie,  

−

 

pokaz.  

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

uczniowie pracują w grupach 2-osobowych. 

 
Czas:  3 godziny dydaktyczne. 
 
Uczestnicy: 

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie operator urządzeń przemysłu szklarskiego. 

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

opakowania szklane,  

−

 

dokumentacja wyrobów, 

−

 

katalogi produktów szklanych,  

−

 

przyrządy i narzędzia do oceny zgodności wyrobów z dokumentacją, 

−

 

papier, ołówki,  

−

 

instrukcja, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Zadanie dla ucznia:  

Ć

wiczenie  1  –  Dokonaj  oceny  zgodności  opakowań  szklanych  z  dokumentacją  pod 

względem  –  pojemności,  masy  oraz  wysokości,  a  następnie  przyporządkuj  opakowania  do 
spełniających  i  nie  spełniających  warunek  tolerancji,  jeŜeli  wiadomo,  Ŝe  przyjęta  tolerancja 
wynosi ± 0,1%. 
 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

Tabela do ćwiczenia. 

Warunek tolerancji± 0,1% 

Pojemność do główki 

Masa 

Wysokość (z główką) 

Opakowanie 

szklane nr 

Spełniająca  Niespełniająca 

Sp. 

Niesp. 

Sp. 

Niesp. 

1 

 

 

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

 

3 

 

 

 

 

 

 

4 

 

 

 

 

 

 

5 

 

 

 

 

 

 

6 

 

 

 

 

 

 

 
Przebieg zajęć: 
Faza wstępna 
1.

 

Określenie tematu lekcji. 

2.

 

Wyjaśnienie głównego celu lekcji. 

3.

 

Podział uczniów na 2-osobowe grupy. 

4.

 

Rozdanie arkuszy papieru oraz form do analizy. 

 
Faza realizacji 
1.

 

Podanie ćwiczenia dla grup. 

2.

 

Uczniowie wykonują ćwiczenie. 

 
Faza podsumowująca 
1.

 

Uczniowie prezentują swoje wykonane zadanie. 

2.

 

Grupy oceniają siebie nawzajem pod względem kryterium, jakie poda nauczyciel.  

3.

 

Inne grupy, weryfikują, sprawdzają informacje. 

4.

 

Nauczyciel ocenia grupy.  

 
Zakończenie zajęć 

Nauczyciel  powinien  podsumować  całe  zadanie,  wskazać,  jakie  umiejętności  były 

ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

5. ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Zasady procesu formowania 

 

 

5.1.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Określić metodę formowania dla otrzymanych wyrobów szklanych. 

 

Tabela do ćwiczenia 1.  

Nr z kolekcji 

Rodzaj wyrobu szklanego 

Metoda formowania 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia opisy metod formowania,  

2)

 

dokonać analizy wyrobu, 

3)

 

dobrać metodę formowania wyrobów, 

4)

 

zapisać informacje w tabeli uzupełnić tebele. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego,  

–

 

pokaz. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

kolekcja wyrobów ze szkła, 

−

 

tabela, 

−

 

ołówki, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 2 
 

Na  podstawie  obejrzanego  filmu  z  technikami  formowania  wyrobów  ze  szkła  uzupełnij 

tabelę wpisując do określonej techniki formowania urządzenie formujące. 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

Tabela do ćwiczenia 2.  

Technika formowania 

Urządzenie formujące 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

obejrzeć film,  

2)

 

określić techniki formowania,  

3)

 

zapisać w tabeli techniki formowania, 

4)

 

dobrać urządzenia do technik formowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówki, 

−

 

tabela,  

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

film przedstawiający techniki formowania wyrobów ze szkła, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

5.2.  Formowanie szkła budowlanego 

 

 
5.2.1.

 

Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Z rozsypanki dobierz odpowiednie opisy do punktów rysunku przedstawiającego schemat 

linii float.  

Rozsypanka:  podawanie  zestawu  szklarskiego,  topienie,  formowanie,  kontrola  procesu, 

odpręŜanie, kontrola jakości, rozkrój szkła.  

 

 

Rysunek do ćwiczenia 1. 

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się ze schematem produkcji szkła float w poradniku dla ucznia,  

2)

 

przeanalizować rysunek przedstawiający produkcję szkła float, 

3)

 

zapoznać się z rozsypanką wyrazową, 

4)

 

dokonać  odpowiedniego  przyporządkowania  wyrazów  z  rozsypanki  do  odpowiednich 
punktów z rysunku. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego,  

–

 

pokaz. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

rysunek, 

−

 

rozsypanka wyrazowa, 

−

 

ołówki, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Przedstaw za pomocą schematu blokowego metodę produkcji szkła piankowego.  

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia treści dotyczące produkcji szkła piankowego,  

2)

 

przeanalizować etapy produkcyjne, 

3)

 

sporządzić schemat blokowy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier A4,  

−

 

pisaki,  

−

 

ołówki, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Dokonaj  analizy  metod  formowania  szkła  płaskiego  na  podstawie  schematów,  modeli 

urządzeń.  
 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia opis metod formowania szkła płaskiego, 

2)

 

dokonać analizy treści, 

3)

 

zapoznać się ze schematami urządzeń, 

4)

 

zapoznać się z modelami urządzeń, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5)

 

dokonać analizy metod formowania szkła płaskiego, 

6)

 

określić zasady działania urządzeń. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier A4, 

−

 

flamastry, 

−

 

ołówki, 

−

 

schematy, modele urządzeń, 

−

 

poradnik dla ucznia,  

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

5.3.  Formowanie szkła gospodarczego i opakowaniowego 

 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Dokonaj  analizy  narzędzi  do  ręcznego  formowania  wyrobów  a  następnie  określ 

przeznaczenie poszczególnych narzędzi.  
 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z narzędziami dostępnymi w pracowni, 

2)

 

określić, które z narzędzi słuŜą do ręcznego formowania wyrobów, 

3)

 

określić nazwy wybranych narzędzi, 

4)

 

określić przeznaczenie narzędzi, 

5)

 

przedstawić zadanie na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

kolekcja narzędzi do ręcznego formowania szkła, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

papier, ołówki, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj  przeglądu  szkła  gospodarczego  formowanego  róŜnymi  technikami.  Określ 

metody formowania wyrobów z kolekcji.  

 
Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia opisy metod formowania szkła gospodarczego,  

2)

 

dokonać analizy wyrobów z kolekcji, 

3)

 

określić metodę formowania wyrobów z kolekcji, 

4)

 

przedstawić zadanie na forum grupy. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówki, 

−

 

kolekcja szkła gospodarczego,  

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.  

 
Ćwiczenie 3 

Określ  etapy  formowania  wyrobów  wąskootworowych  metodą  wytłaczajaco- 

wydmuchującą. 

 

 

 

Rysunek do ćwiczenia 4. 

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  poradniku  dla  ucznia  opis  formowania  opakowań  szklanych  techniką 
wytłaczająco-wydmuchującą, 

2)

 

dokonać analizy treści, 

3)

 

określić etapy formowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

rysunek ze schematem, 

−

 

ołówki, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 5 

Wykonaj wyrób ze szkła techniką wytłaczania.  

 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odebrać  od  nauczyciela  materiały  oraz  sprzęt  potrzebny  do  wykonania  ćwiczenia, 
instrukcję ćwiczeniową, instrukcję stanowiskową bhp,  

2)

 

zapoznać się z instrukcjami, 

3)

 

załoŜyć odzieŜ ochronną,  

4)

 

wykonać ćwiczenie, 

5)

 

przedstawić pracę na forum grupy.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

instrukcja wykonywania ćwiczenia,  

−

 

materiały, sprzęt potrzebne do wykonania ćwiczenia,  

−

 

papier,  

−

 

ołówki, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

5.4.  Formowanie szkła technicznego

 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj porównania metod formowania włókien szklanych techniką jedno- i dwustopniową.  
 
Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia opisy technik formowania włókien szklanych, 

2)

 

dokonać porównania technik, 

3)

 

dokonać porównania metod formowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier,  

−

 

ołówki, 

−

 

katalogi, normy, poradniki, 

−

 

broszury maszyn i urządzeń, 

−

 

dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj oceny jakościowej włókien szklanych formowanych róŜnymi metodami

.  

 
Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym oceny jakości włókien szklanych, 

2)

 

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczeń, 

3)

 

ocenić jakość włókien szklanych. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier,  

−

 

ołówki, 

−

 

włókna szklane, formowane róŜnymi metodami, 

−

 

instrukcja wykonanie ćwiczenia,  

−

 

stanowisko pracy z mikroskopem, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 3 

Dokonaj formowania rurki szklanej za pomocą piszczeli i przylepiaka. 
 
Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym formowania rur sposobem ręcznym, 

2)

 

przygotować stanowisko pracy,  

3)

 

zapoznać się z instrukcjami, 

4)

 

załoŜyć odzieŜ ochronną, 

5)

 

wykonać ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier,  

−

 

ołówki, 

−

 

narzędzia do ręcznego formowania rur szklanych, 

−

 

instrukcja wykonania ćwiczenia, instrukcja stanowiskowa, instrukcja bhp, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

5.5.  Kontrola jakości formowanych wyrobów

 

 

5.5.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  kolekcji  opakowań  szklanych  rozpoznaj  wady  formowania  oraz  określ 

sposoby ich eliminacji. 
 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w poradniku dla ucznia opis wad formowania opakowań szklanych, 

2)

 

dokonać oględzin zewnętrznych opakowań szklanych, 

3)

 

rozpoznać wady wyrobów, 

4)

 

określić sposoby eliminacji wad. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówki, 

−

 

kolekcja opakowań szklanych,  

−

 

poradnik dla ucznia,  

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 2 

Przeprowadź 

proces 

odpręŜenia 

wyrobu 

szklanego 

w 

piecu 

elektrycznym, 

laboratoryjnym, a następnie oceń jakość odpręŜenia wyrobu za pomocą polorymetru. 

 
Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  procesu  odpręŜania  wyrobów 
szklanych, 

2)

 

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 

3)

 

załoŜyć odzieŜ ochronną, 

4)

 

przeprowadzić proces odpręŜania wyrobu, 

5)

 

ocenić jakość odpręŜania wyrobu. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówki,  

−

 

wyrób ze szkła, 

−

 

instrukcja ćwiczeniowa, instrukcja obsługi pieca, instrukcja stanowiskowa bhp,  

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

polorymetr. 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 3 

Sprawdź  zgodność  z  dokumentacją  wyrobu  szklanego  –  formowanego  sposobem 

ręcznym. 
 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym ręcznego formowania wyborów, 

2)

 

dokonać analizy dokumentacji wyrobu, 

3)

 

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 

4)

 

sprawdzić zgodność wyrobu z dokumentacja. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

pokaz.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówki, 

−

 

wyrób szklany, 

−

 

instrukcja wykonania ćwiczenia, 

−

 

przyrządy pomiarowe, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.  

 
Ćwiczenie 4 

Wykreśl krzywą odpręŜenia dla wyrobów grubościennych formowanych ręcznie oraz dla 

opakowań szklanych. Wyjaśnij róŜnice pomiędzy krzywymi odpręŜenia. 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

Wskazówki do realizacji

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

odszukać w materiale nauczania treści dotyczących odpręŜenia wyrobów szklanych, 

2)

 

dokonać analizy treści, 

3)

 

wykreślić krzywą, 

4)

 

wyjaśnić róŜnice pomiędzy krzywymi. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

dyskusja dydaktyczna.  

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier, 

−

 

ołówek, 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

  „

Formowanie  wyrobów 

szklarskich” 

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−

 

zadania  1,  2,  3,  4,  7,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  18,  19,  20,  21,  22  są  z  poziomu 
podstawowego, 

−

 

zadania 5, 6, 8 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,  

−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,  

−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  20  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. d, 5. a, 6. b, 7. d, 8. c, 9. c, 10. a, 11. d, 
12. d, 13. b, 14. a, 15. a, 16. a, 17. d, 18. c, 19. a, 20. c, 21. a, 22. d. 

 

Plan testu 

 

Nr 
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Opisać etap procesu formowania szkła 

C 

P 

b 

2 

RozróŜnić 

etapy 

formowania 

wyrobów 

szklarskich 

B 

P 

d 

3 

Dobrać  rodzaj  szkła  do  określonej  metody 
formowania 

B 

P 

c 

4 

Rozpoznać proces polerowania ogniowego 

A 

P 

d 

5 

Określić wpływ właściwości szkła na wady szkła 

C 

PP 

a 

6 

Dobrać  podstawowy  surowiec  do  wytwarzania 
szkła piankowego 

C 

PP 

b 

7 

Dobrać urządzenie do wytwarzania szkła 

B 

P 

d 

8 

Dobrać  urządzenie  do  produkcji  szkła  na 
podstawie analizy schematu 

C 

PP 

c 

9 

Rozpoznać  rodzaj  wytwarzanego  szkła  na 
podstawie opisu 

B 

P 

c 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

10 

Rozpoznać  urządzenie  do  formowania  szkła  na 
podstawie schematu 

B 

P 

a 

11 

Określić  metody  formowania  szkła  na  podstawie 
schematu 

B 

P 

d 

12  Dobrać rodzaj urządzenia do formowania 

C 

P 

d 

13 

Określić  ilość  osób  pracującą  przy  produkcji 
szkła 

B 

P 

b 

14  Rozpoznać metody formowania szkła  

A 

P 

a 

15 

Dobrać  odpowiednie  urządzenie  do  metody 
formowania 

C 

P 

a 

16 

Dobrać  sposoby  poziomego  ciągnienia  rur  
i prętów  

B 

P 

a 

17 

Dobrać  element  konstrukcyjny  urządzenia  do 
ciągnienia rur i prętów sposobem Dannera  

B 

P 

d 

18  Rozpoznać sposób formowania rur i prętów 

C 

P 

c 

19 

Rozpoznać 

główne 

elementy 

metody 

jednostopniowej produkcji włókna szklanego 

B 

P 

a 

20 

Określić  etap  procesu  odpręŜania  na  podstawie 
schematu 

C 

P 

c 

21 

Dobrać  urządzenie  do  badania  oceny  napręŜeń 
w szkłach 

C 

P 

a 

22  Określić zaletę procesu odpręŜania 

B 

P 

d 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Przebieg testowania

 

 

Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  22  zadania.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 60 minut. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.

 

Etap formowania wyrobów ze szkła następuje po procesie 
a)

 

odpręŜania szkła. 

b)

 

studzenia masy szklanej. 

c)

 

krystaliazcji masy. 

d)

 

hartowania szkła. 

 
2.

 

Końcowym etapem formowania jest 
a)

 

wytop masy szklanej. 

b)

 

pobranie masy szklanej. 

c)

 

wydzielenie określonej porcji masy szklanej. 

d)

 

utrwalenie kształtu. 

 
3.

 

Metodą float są formowane 
a)

 

szkła techniczne. 

b)

 

szkła gospodarcze. 

c)

 

szkła budowlane. 

d)

 

opakowania szklane. 

 
4.

 

Operacja polegająca na nadaniu połysku i gładkości powierzchni wyrobom wytłaczanym to 
a)

 

formowanie. 

b)

 

odpręŜanie. 

c)

 

zatapianie obrzeŜy. 

d)

 

polerowanie ogniowe.  

 
5.

 

Rozszerzalność  cieplna  szkła  wpływa  na  wady  w  procesie  formowania  wyrobów 
w postaci 
a)

 

mikropęknięć. 

b)

 

zarysowań. 

c)

 

młotowatości. 

d)

 

porowatości. 

 
6.

 

Ś

rodek spieniający do produkcji szkieł piankowych, to 

a)

 

skaleń. 

b)

 

miał węglowy. 

c)

 

potaŜ. 

d)

 

biel cynkowa. 

 

7.

 

Urządzenie stosowane do produkcji szkła płaskiego zbrojonego, to 
a)

 

ciągarka bezdyszowa. 

b)

 

stół walcowniczy.  

c)

 

ciągarka dyszowa. 

d)

 

walcarka uniwersalna. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

8.

 

W pusty blok schematu przedstawiającego linię produkcyjną pewnego szkła budowlanego 
naleŜy wpisać 

 
 
 
 
 

a)

 

komora plimeryzująca. 

b)

 

urządzenie do spawania. 

c)

 

wanna z kąpielą cynową. 

d)

 

piec do spieniania. 

 
9.

 

Szkło płaskie z wtopioną siatką stalową to szkło 

a)

 

wzorzyste. 

b)

 

opakowe. 

c)

 

zbrojone. 

d)

 

profilowe. 

 
10.

 

Na schemacie przedstawiono urządzenie do produkcji szkła płaskiego metodą 
a)

 

pionową bezdyszową. 

b)

 

float. 

c)

 

pionową dyszową. 

d)

 

poziomą bezdyszową. 

 
 
 
 
 
 
11.

 

Na rysunku przedstawiono proces formowania szkła metodą 
a)

 

prasowania. 

b)

 

ciągnienia.  

c)

 

spieniania. 

d)

 

rozwłókniania.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12.

 

Formowanie ręczne wyrobów ze szkła przeprowadzamy za pomocą 

a)

 

automatu. 

b)

 

półautoautomatu. 

c)

 

wytłocznika. 

d)

 

piszczeli.  

Piec 

wannowy 

Urządzenie 
do podawania 
masy szklanej 

OdpręŜarka 
tunelowa 

Urządzenie 
do rozkroju 
szkła 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

13.

 

Ilość  osób  pracujących  w  zespole  hutniczym  podczas  ręcznego  formowania  wyrobów 
zaleŜy od 
a)

 

kształtu wyrobu. 

b)

 

wymiaru wyrobu. 

c)

 

masy wyrobu. 

d)

 

pojemności wyrobu. 

 
14.

 

Proces jednorazowego nalania z pieca za pomocą łyŜki masy szklanej do otwartej formy 
nazywamy 
a)

 

odlewaniem. 

b)

 

wytłaczaniem. 

c)

 

rozdmuchiwaniem. 

d)

 

spienianiem.  

 
15.

 

Odlewanie odśrodkowe przebiega w 
a)

 

szybkoobracajacej się formie. 

b)

 

walcarce. 

c)

 

studni podmaszynowej. 

d)

 

wytłoczniku. 

 
16.

 

Metoda ciągnienia rur i prętów ze szkła poziomo, to 
a)

 

Philipsa. 

b)

 

Korolewa. 

c)

 

Przelewna. 

d)

 

Maetz-Schullera. 

 
17.

 

Podstawowym elementem urządzenia do produkcji rur i prętów metodą Dannera jest: 
a)

 

trzpień. 

b)

 

przelew. 

c)

 

dysza szamotowa. 

d)

 

piszczel mechaniczna. 

 
18.

 

Na rysunku obok przedstawiono formowanie rur sposobem 
a)

 

Velo. 

b)

 

Dannera 

c)

 

Przelewnym. 

d)

 

Odśrodkowym. 

 
 
 
19.

 

Głównym elementem metody jednostopniowej produkcji włókna szklanego jest 
a)

 

łódka platynorodowa. 

b)

 

preform ze szkła. 

c)

 

dysza Dannera. 

d)

 

piszczel Velo. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

20.

 

Na  rysunku  przedstawiono  krzywą  odpręŜania.  Powolne  studzenie  wyrobu  do  dolnej 
temperatury odpręŜania wskazuje etap 
a)

 

A. 

b)

 

B. 

c)

 

C. 

d)

 

D. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21.

 

Do oceny jakościowej napręŜeń w opakowaniach szklanych słuŜy 
a)

 

polaryskop. 

b)

 

polaryzator. 

c)

 

mikroskop wysokotemperaturowy. 

d)

 

mikroskop polaryzacyjny.  

 
22.

 

Proces odpręŜania wyrobów szklanych ma na celu 
a)

 

usunięcie smug w szkle. 

b)

 

usunięcie mikrospękań w szkle. 

c)

 

usuniecie pęcherzy w szkle. 

d)

 

usuniecie napręŜeń w szkle. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko......................................................................................................................... 
 

Formowanie wyrobów szklarskich

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.  
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

21 

a 

b 

c 

d 

 

22 

a 

b 

c 

d 

 

Razem: 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Test 2 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

  „

Formowanie  wyrobów 

szklarskich” 

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−

 

zadania  1,  3,  5,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  18,  19,  20,  21,  22  są  z  poziomu 
podstawowego, 

−

 

zadania 2, 4, 6 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,  

−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,  

−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  20  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. c, 5. d, 6. c, 7. c, 8. c, 9. d, 10. d, 11. d, 
12. a, 13. c, 14. a, 15. c, 16. c, 17. d, 18. a, 19. a, 20. b, 21. a, 22. a.

 

 

Plan testu 

 

Nr 
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Dobrać  urządzenie  do  wytwarzania  określonego 
szkła 

B 

P 

b 

2 

Dobrać 

surowiec 

do 

otrzymania 

szkła 

piankowego 

C 

PP 

c 

3 

Dobrać  urządzenie  do  linii  produkcyjnej  szkła 
float 

B 

P 

b 

4 

Rozpoznać  schemat  produkcji  szkła  zbrojonego 
na podstawie rysunków 

C 

PP 

c 

5 

Określić  właściwość  masy  szklanej  mającą 
wpływ na proces ciągnienia szkła 

B 

P 

d 

6 

Dobrać  metodę  formowania  szkła  na  podstawie 
wskaźników produkcyjnych 

B 

PP 

c 

7 

Dobrać 

urządzenie 

do 

wytwarzania 

szkła 

płaskiego zbrojonego 

B 

P 

c 

8 

Dobrać urządzenie do produkcji szkła  
o określonej jakości 

B 

P 

c 

9 

Określić  sposób  ciągnienia  rur  i  prętów  pionowo 
do góry 

B 

P 

d 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

10 

Określić 

podstawowe 

elementy 

metody 

przelewnej produkcji rur i prętów 

B 

P 

d 

11 

Określić  metody  bezdyszowej  produkcji  rur 
i prętów 

B 

P 

d 

12  Określić metody produkcji rur i prętów 

B 

P 

a 

13  Określić metody produkcji szkła technicznego 

C 

P 

c 

14  Dobrać parametr temperatury odpręŜania 

B 

P 

a 

15  Określić typ odpręŜarki 

C 

P 

c 

16  Określić urządzenie do formowania wyrobów 

B 

P 

c 

17 

Określić  przyczynę  powstania  wady  wyrobu 
szklanego 

B 

P 

d 

18 

Określić  rodzaj  szkła  formowanego  w  automacie 
wytłaczająco-wydmuchujacym 

C 

P 

a 

19 

Określić  sposób  zapobiegania  wad  w  wyrobach 
szklanych 

C 

P 

a 

20  Określić parametr formy szklarskiej 

C 

P 

b 

21 

Określić  środek  zapobiegawczy  wad  wyrobów 
szklanych 

C 

P 

a 

22  Określić wady włókien szklanych 

B 

P 

a 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

Przebieg testowania

 

 

Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

2.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

3.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  22  zadania.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 60 minut. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.

 

Do wytwarzania szkła płaskiego ornamentowego zastosujesz 
a)

 

ciągarkę bezdyszowa. 

b)

 

walcarkę uniwersalna. 

c)

 

ciągarkę dyszowa. 

d)

 

stół walcowniczy. 

 
2.

 

Ś

rodki spieniające zobojętniające stosowane do produkcji szkła piankowego, to 

a)

 

węgiel pod róŜnymi postaciami. 

b)

 

saletra potasowa.  

c)

 

węglan wapnia, węglan magnezu. 

d)

 

biel cynkowa. 

 
3.

 

Charakterystycznym urządzeniem linii produkcyjnej float jest 
a)

 

komora polimeryzująca. 

b)

 

wanna z kąpielą cynową. 

c)

 

piec do spieniania. 

d)

 

klasyfikator materiałów. 

 

4.

 

WskaŜ schemat wytwarzania szkła zbrojonego 

 

 
5.

 

W procesie ciągnienia masy szklanej wykorzystuje się 
a)

 

przewodnictwo cieplne masy szklanej. 

b)

 

gęstość szkła. 

c)

 

wytrzymałość mechaniczną szkła. 

d)

 

lepkość masy szklanej. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

6.

 

Przeanalizuj dane zawarte w tabeli i dobierz metodę formowania szkieł płaskich tak, aby 
dla grubości szkła 4 mm uzyskać długość 3160 m tafli szklanej w ciągu 8 godzin 

 

Prędkość ciągnienia w poszczególnych metodach [m/h] 

Grubość szkła 
[mm] 

Foulcaulta 

Pittsburgh 

Asahi 

Float 

2 

85 

120 

110 

1080 

3 

57 

80 

70 

750 

4 

35 

57 

50 

520 

5 

26 

40 

30 

360 

 

a)

 

Asahi. 

b)

 

Foulcaulta. 

c)

 

Float. 

d)

 

Pittsburgha. 

 
7.

 

Do wytwarzania szkła płaskiego zbrojonego stosowana jest 
a)

 

walcarka okresowa. 

b)

 

dysza ciągnąca. 

c)

 

walcarka ciągła. 

d)

 

prasa automatyczna. 

 
8.

 

Idealnie gładką powierzchnię szkła uzyskuje się stosując 
a)

 

ciągarkę Pittsburgha. 

b)

 

walcarkę uniwersalną. 

c)

 

wannę z kąpielą cynową.  

d)

 

ciągarkę Fourcaulta. 

 
9.

 

Metoda ciągnienia rur i prętów pionowo do góry to 
a)

 

ręczna. 

b)

 

Philipsa. 

c)

 

Dannera. 

d)

 

Korolewa. 

 
10.

 

Podstawowym elementem metody przelewnej produkcji rur i prętów jest 
a)

 

dysza. 

b)

 

piszczel. 

c)

 

metalowa rurka. 

d)

 

rura szamotowa. 

 
11.

 

Metoda produkcji rur i prętów to ze swobodnej powierzchni lustra szkła 
a)

 

Philipsa. 

b)

 

Dannera. 

c)

 

Korolewa. 

d)

 

Maetz–Schullera. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

12.

 

Na rysunku obok przedstawiona jest metoda produkcji rur i prętów 
a)

 

Velo. 

b)

 

Philipsa. 

c)

 

Przelewna. 

d)

 

Maetz-Schullera. 

 
 
 
 
 
 
13.

 

Na rysunku obok przedstawiono metodę produkcji 
a)

 

rur sposobem pionowo w dół. 

b)

 

prętów szklanych metodą przelewną. 

c)

 

włókna szklanego sposobem dwustopniowym. 

d)

 

ś

wiatłowodów sposobem osadzania z fazy gazowej. 

 
14.

 

Całkowity czas odpręŜenia wyrobów zaleŜy od 
a)

 

grubości ścianek wyrobu. 

b)

 

długości odpręŜarki. 

c)

 

ilości odpręŜanych wyrobów. 

d)

 

szybkości formowania wyrobów. 

 
15.

 

Rodzaj pieca do odpręŜenia wyrobów to odpręŜarka 
a)

 

bębnowa. 

b)

 

grabkowa. 

c)

 

tunelowa. 

d)

 

powietrzna. 

 
16.

 

Urządzeniem mechanicznym do formowania wyrobów szklanych jest 
a)

 

zasilacz. 

b)

 

odpręŜarka. 

c)

 

półautomat. 

d)

 

rytownica. 

 
17.

 

Wada w postaci owalności okrągłych naczyń gospodarczych tworzy się na skutek 
a)

 

złego rozłoŜenia masy szklanej w bańce. 

b)

 

nadmiernego zuŜycia formy. 

c)

 

zbyt długiego czasu formowania. 

d)

 

nieumiejętności wyjęcia wyrobu w formy.  

 
18.

 

Automaty wytłaczająco-wydmuchujące formują 
a)

 

szklanki. 

b)

 

aparaturę laboratoryjną. 

c)

 

włókno szklane. 

d)

 

szkło piankowe.  

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

19.

 

W celu uniknięcia wady w postaci porysowanej powierzchni szkła naleŜy: 
a)

 

wprowadzić częstszą kontrolę form przed procesem formowania. 

b)

 

bardzo długo wygrzewać elementy wyrobu. 

c)

 

zwiększyć liczbę otworów w formie.  

d)

 

znakować wyroby.  

 
20.

 

Forma szklarska do urządzeń formujących wyroby powinna odznaczać się 
a)

 

niską Ŝaroodpornością. 

b)

 

odpornością chemiczną. 

c)

 

spręŜystością. 

d)

 

kruchością. 

 
21.

 

Celem  zapobiegania  plamom  na  powierzchni  szkła  gospodarczego  powinniśmy 
zastosować 
a)

 

częstszą kontrolę form uŜytych do produkcji. 

b)

 

utrzymywać stałą temperaturę formy. 

c)

 

zmniejszyć porcję masy szklanej. 

d)

 

zwiększyć studzenie formy. 

 
22.

 

Do wad włókna szklanego zaliczamy 
a)

 

rozwłóknienie i rozsyp. 

b)

 

nieodpowiednie wymiary. 

c)

 

intensywna barwa.  

d)

 

młotkowatość powierzchni.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

KARTA ODPOWIEDZI

 

 
Imię i nazwisko......................................................................................................................... 
 

Formowanie wyrobów szklarskich

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.  
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

21 

a 

b 

c 

d 

 

22 

a 

b 

c 

d 

 

Razem: 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

7.

 

LITERATURA

 

 
1.

 

Bosakirski M.: Szklarstwo budowlane. Arkady, Warszawa1987 

2.

 

Chabrowski  L.,  Nowotny  W.:  Piece  szklarskie.  Państwowe  Wydawnictwa  Szkolnictwa 
Zawodowego, Warszawa 1966 

4.

 

Faustyn R.: Maszyny i urządzenia w przemyśle szklarskim. WSiP, Warszawa 1980 

5.

 

Nowotny W.: Technologia szkła. cz.2.,WSiP, Warszawa 1986 

6.

 

Praca zbiorowa: Technologia szkła I. Arkady, Warszawa 1987 

7.

 

Praca zbiorowa: Technologia szkła II. Arkady, Warszawa 1987 

8.

 

Wójcicki J.(red.): Technologia szkła 2. Arkady, Warszawa1987 

9.

 

Ziemba B.(red.): Technologia szkła 1. Arkady, Warszawa1987