46
Rok LXXVII 2009 nr 12
KSZTAŁCENIE ELEKTRYKÓW
Dr hab. inż. Andrzej Wac-Włodarczyk, prof. PL, mgr inż. Piotr Billewicz
– Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej
Opinia absolwentów i pracodawców o jakości kształcenia
na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej
Andrzej Wac-Włodarczyk, Piotr Billewicz
Sytuacja absolwentów polskich uczelni niezbyt często jest
postrzegana jako przedmiot specjalistycznych badań. Wiele
szkół wyższych nie monitoruje wpływu studiów na warunki
życia ludzi, którzy ukończyli proces edukacji. Ponadto,
dla znacznej liczby ośrodków szkolnictwa wyższego opinia
absolwentów na temat jakości i efektywności kształcenia jest
także poza zakresem ich zainteresowania.
Zjawisko to może niepokoić ze względu na trudność wydajnego
zarządzania uczelnią lub wydziałem (w kontekście pedagogicz-
nym) przy braku informacji dotyczących różnych aspektów życia
studentów po ukończeniu edukacji, jak np. późniejszy rozwój za-
wodowy czy też warunki socjalne i ekonomiczne. Świadomość tych
zagadnień może zaowocować wprowadzeniem określonych zmian
w programach nauczania, w celu utrzymania standardów kształce-
nia w zgodzie z nieustannie rozwijającą się technologią oraz rosną-
cymi wymaganiami stawianymi przed współczesnymi inżynierami.
Dlatego też na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki Politechniki
Lubelskiej przeprowadzone zostały badania mające na celu określe-
nie sytuacji absolwentów oraz skorelowanie jej z poziomem jakości
kształcenia, co z kolei pozwoliło na sformułowanie odpowiednich
wniosków i ocen.
Efektywność i jakość kształcenia może być stosunkowo obiek-
tywnie oceniona przez absolwentów, ze względu na fakt, że opinie
na ten temat wynikają najczęściej z ich aktywności na płaszczyźnie
zawodowej. Jedynie wówczas możliwe jest zweryfikowanie rzeczy-
wistej wartości wiedzy zdobytej na uczelni oraz określenie stopnia
przydatności tych wiadomości w praktyce. Tego rodzaju ocena
przeprowadzana przez studentów czy też zewnętrznych ewaluato-
rów jest – z oczywistych względów – znacznie mniej obiektywna od
oceny absolwentów.
Stosowane obecnie kryteria nie uwzględniają bardzo ważnego
wskaźnika poziomu jakości, efektywności oraz przydatności proce-
su kształcenia, który wyraża się w odpowiedzi na pytanie: jaki pro-
cent absolwentów znajduje zatrudnienie w ciągu dwunastu miesięcy
od ukończenia studiów? Teoretycznie jakość kształcenia może być
na wysokim poziomie, wskutek czego dana uczelnia zostanie pozy-
tywnie oceniona. Jednakże przydatność wykształcenia nie zawsze
bywa satysfakcjonująca, ponieważ np. większość absolwentów nie
jest w stanie znaleźć zatrudnienia po ukończeniu studiów. Z tego po-
wodu jakość oraz przydatność kształcenia powinny być traktowane
jako kryteria komplementarne. Dla obiektywnego określenia stopnia
wzajemnego uzupełniania się obu kryteriów konieczne było przepro-
wadzenie badań ankietowych w środowisku absolwentów.
W celu zebrania jak największej ilości informacji, ankietyzacja
została przeprowadzona w dwojaki sposób. Pierwszy, z udziałem
Biura Karier Politechniki Lubelskiej, polegał na zwróceniu się do
absolwentów z prośbą o wypełnienie papierowego formularza an-
kiety. W drugim etapie opracowano internetowy formularz, który
umożliwiał wypełnienie ankiety w sposób szybki i prosty. Podczas
dwóch miesięcy w badaniu uczestniczyło dwustu dziewięciu ab-
solwentów Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki
Lubelskiej.
Respondenci proszeni byli o udzielenie odpowiedzi na osiemna-
ście pytań, podzielonych na trzy sekcje tematyczne. Pierwsza część
dotyczyła ogólnych informacji środowiskowych, takich jak wiek
oraz płeć. Osoby ankietowane określały także ukończony kierunek
studiów: elektrotechnikę bądź informatykę. Kolejne pytania odno-
siły się do pracy oraz ścieżki zawodowej respondenta. Absolwenci
byli proszeni o podanie, w jaki sposób ukończenie studiów wpły-
nęło na ich status zawodowy, np. czy byli zatrudnieni już w trak-
cie studiów, czy dopiero po ich zakończeniu. Ponadto ankietowane
osoby pytano o ocenę (pozytywną lub negatywną) wpływu procesu
kształcenia na ich życie osobiste i zawodowe. Sprawdzano także, ilu
(spośród wszystkich respondentów) wybrałoby ponownie ten sam
kierunek studiów, gdyby mieli taką możliwość.
Ostatnia, trzecia sekcja odnosiła się do oceny przydatności kształ-
cenia. Zadaniem tej części ankiety było zweryfikowanie, czy pro-
ces kształcenia spełnił oczekiwania jego uczestników w zakresie
teoretycznego oraz praktycznego przygotowania do przyszłej pracy,
jak również dalszego rozwoju umiejętności, takich jak praca w ze-
spole czy zarządzanie czasem. Bardzo ważną kwestią było także
określenie, czy w czasie studiów osoby ankietowane miały świa-
domość konieczności nieustannego rozwoju, ustawicznego kształ-
cenia i podnoszenia swoich kwalifikacji. Ostatecznie respondenci
zostali również poproszeni o dokonanie oceny poziomu wykładów,
wyposażenia laboratoriów dydaktycznych i przydatności zasobów
bibliotecznych.
Na podstawie otrzymanych wyników i przeprowadzonej ana-
lizy ankiet można zdefiniować wartość dodaną procesu kształ-
cenia jako mierzalnego wskaźnika, który określa, w jaki sposób
studia wpłynęły na życie absolwenta. Możliwe jest oszacowanie
tej wartości na podstawie przeglądu aktywności zawodowej re-
spondentów w trakcie oraz po zakończeniu studiów. Wizualizację
takiej analizy przedstawiono na rysunku 1. W czasie studiów po-
nad jedna trzecia ankietowanych osób (38,8%) była zatrudniona,
przy czym bardzo niewiele z nich prowadziło własne przedsię-
biorstwo. Jednakże po ukończeniu szkoły sytuacja zmieniła się
znacząco, tzn. niemalże 85% absolwentów było w stanie znaleźć
pracę. Ponadto wyraźnie wzrosła liczba osób prowadzących włas-
ną działalność.
