background image

1

 

Wytyczne TCCC dla personelu medycznego po polsku 

28 sierpnia 2017 

NA CZERWONO

 oznaczono fragmenty zmienione lub dodane. 

NA NIEBIESKO 

oznaczono fragmenty niezmienione, ale przeniesione w inne miejsce w 

wytycznych. 

Podstawowe działania dla Pomocy pod ostrzałem (Care 
Under Fire) 

1.  Odpowiedz ogniem i znajdź osłonę przed ogniem przeciwnika. 
2.  Jeśli to możliwe nakaż poszkodowanemu, aby prowadził dalej ogień. 
3.  Nakaż poszkodowanemu, aby znalazł osłonę i udzielił sobie samopomocy jeśli to możliwe. 
4.  Staraj się zapobiegać odnoszeniu dodatkowych obrażeń przez poszkodowanego. 
5.  Poszkodowany powinien zostać wyciągnięty z płonących pojazdów lub budynków i 

przetransportowany w stosunkowo bezpieczne miejsce. Zrób wszystko aby ugasić 
poszkodowanego. 

6.  Zatrzymaj zagrażające życiu krwotoki jeśli sytuacja taktyczna na to pozwala: 

a.  Każ poszkodowanemu opanować krwotok samodzielnie jeśli to możliwe. 
b.  Użyj rekomendwanej przez Komitet TCCC (CoTCCC) opaski uciskowej do 

opanowania krwotoków z kończyn, które mogą być opanowane za pomocą takiej 
opaski. 

c.  Aplikuj opaskę uciskową bezpośrednio na mundur, proksymalne do miejsca/miejsc 

krwawienia. Jeśli nie można jednoznacznie wyznaczyć miejsca krwawienia, załóż 
opaskę jak najbardziej proksymalnie ("high and tight") na zranionej kończynie i 
przemieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce. 

7.  Zaopatrzenie dróg oddechowych w wększości przypadków powinno być odroczone do 

fazy Taktycznej Pomocy Polowej (Tactical Field Care) 

Podstawowe działania dla Taktycznej Pomocy Polowej 
(Tactical Field Care) 

1.  Zabezpiecz perymetr zgodnie z przyjętmi w twojej jednostce standardowymi procedurami 

operacyjnymi. Kontroluj otoczenie. 

2.  Wykonaj segregację medyczną (triage) poszkodowanych jeśli to konieczne. 

Poszkodowani z zaburzonym stanem świadomości powinni zostać natychmiast rozbrojeni 
i pozbawieni środków łączności. 

3.  Masywne krwotoki 

a.  Zbadaj poszkodowanego pod kątem krwotoków i zaopatrz wszystkie źródła 

krwawienia. Jeśli jeszcze nie zostało to zrobione, użyj rekomendowanej przez 
Komitet TCCC (CoTCCC) opaski uciskowej do opanowania krwotoków z kończyn, 
które mogą być opanowane za pomocą takiej opaski lub w przypadku jakiejkolwiek 
amputacji urazowej. Aplikuj opaskę bezpośrednio na skórę, 2-3 cale (5-8 

background image

2

centymetrów) nad miejscem krwawienia. Jeśli krwawienie nie zostało zatamowane 
za pomocą pierwszej opaski, załóż drugą zaraz obok pierwszej. 

b.  Do tamowania krwotoków dających się opanować przy pomocy bezpośredniego 

ucisku, ale do zatamowania których nie można użyć opaski uciskowej, użyj 
opatrunku Combat Gauze jako rekomendowanego przez Komitet TCCC (CoTCCC) 

§

 

Alternatywne środki hemostatyczne: 

§

 

Celox Gauze lub 

§

 

ChitoGauze lub 

§

 

XStat (najlepszy na głębokie, wąskie rany w miejscach łączenia 
kończyn z tułowiem) 

§

 

Opatrunki hemostatyczne powinno się bezpośrednio uciskać przez minimum 3 
minuty po aplikacji (jest to opcjonalne dla XStat). Każdy opatrunek 
zachowuje się inaczej, więc jeśli za pierwszym razem nie uda się zatamować 
krwawienia, opatrunek powinien zostać usunięty, a na jego miejsce 
zaaplikowany nowy tego samego lub innego typu (Uwaga: XStat nie może 
być usuwany w polu, ale można na niego zaaplikować kolejny XStat, 
opatrunek hemostatyczny lub uciskowy) 

c.  Jeśli krwotok może zostać opanowany za pomocą opaski uciskowej typu 

"junctional" użyj natychmiast rekomendowanej przez Komitet TCCC (CoTCCC) 
opaski uciskowej typu "junctional". Nie opóźniaj aplikacji opaski jeśli jest ona 
gotowa do użycia. W trakcie przygotowywania opaski do użycia, lub jeśli opaska 
uciskowa typu "junctional" nie jest dostępna, użyj opatrunku hemostatycznego. 

4.  Zaopatrzenie dróg oddechowych 

a.  Poszkodowany przytomny bez stwierdzonych problemów z drożnością dróg 

oddechowych: 

§

 

Nie wymaga podjęcia żadnych działań 

b.  Poszkodowany nieprzytomny z drożnymi drogami oddechowymi: 

§

 

Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej

 

§

 

Odchylenie głowy lub wysunięcie żuchwy 

lub

 

§

 

Rurka nosowo-gardłowa 

lub

 

§

 

Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych

 

c.  Poszkodowany z brakiem drożności dróg oddechowych lub zagrożeni utratą 

drożności: 

§

 

Pozwól przytomnemu poszkodowanemu przyjąć pozycję w której 
najlepiej mu się oddycha, włącznie z pozycją siedzącą

 

§

 

Odchylenie głowy lub wysunięcie żuchwy 

§

 

Użyj ssaka jeśli jest dostępny i wymagany

 

§

 

Rurka nosowo-gardłowa 

lub

 

§

 

Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych (jeśli poszkodowany jest 
nieprzytomny)

 

§

 

Ułóż nieprzytomnych poszkodowanych w pozycji bezpiecznej 

d.  Jeśli poprzednie działania są nieskutecznie, wykonaj konikotomię ratunkową za 

pomocą: 

§

 

Techniki z użyciem zestawu Cric-Key (preferowana metoda) 

§

 

Techniki chirurgicznej przy użyciu prowadnicy miękkiej (bougie) oraz rurki do 
udrażniania dróg oddechowych z kołnierzem i mankietem, o średnicy 
zewnętrznej mniejszej niż 10 mm, średnicy wewnętrznej 6-7 mm i długości 
wewnątrztchawiczej 5-8 cm 

§

 

Standardowej techniki chirurgicznej przy użyciu rurki do udrażniania dróg 
oddechowych z kołnierzem i mankietem, o średnicy zewnętrznej mniejszej niż 

background image

3

10 mm, średnicy wewnętrznej 6-7 mm i długości wewnątrztchawiczej 5-8 cm 
(najmniej zalecana metoda) 

§

 

Użyj lidokainy jeśli poszkodowany jest przytomny 

e. 

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

 nie jest konieczna u pacjentów 

jedynie z 

urazami penetracyjnymi.

 

f. 

Monitoruj u poszkodowanych saturację krwi tlenem aby móc lepiej ocenić 
drożność dróg oddechowych.

 

g. 

Zawsze pamiętaj o tym, że drożność dróg oddechowych poszkodowanego może 
zmienić się z biegiem czasu i wymaga częstej oceny

 

* i-gel jest preferowanym przyrządem do nadgłośniowego udrażniania dróg 
oddechowych ponieważ wypełniony żelem kołnierz czyni go prostszym do użycia oraz 
nie wymaga napełniania i monitorowania. Jeśli użyto przyrządu nadgłośniowego z 
napełnianym kołnierzem, ciśnienie w kołnierzu musi być monitorowane w celu 
wykluczenia wystąpienia zbyt wysokiego ciśnienia, szczególnie w fazie taktycznej 
ewakuacji (TACEVAC) na pokładzie statku powietrznego przy towarzyszących 
zmianach ciśnienia. 
* Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych nie będzie tolerowane przez 
poszkodowanego, który nie jest głęboko nieprzytomny. Jeśli nieprzytomny 
poszkodowany bez bezpośredniego urazu dróg oddechowych potrzebuje ich 
udrożnienia, ale nie toleruje nadgłośniowych przyrządów, rozważ użycie rurki nosowo-
gardłowej. 
* U poszkodowanych z urazem twarzy i ust lub oparzeniami twarzy z podejrzeniem 
oparzenia dróg oddechowych rurka nosowo-gardłowa i nadgłośniowe udrożnienie dróg 
oddechowych mogą nie wystarczyć i wymagana będzie konikotomia ratunkowa. 
* Konikotomia ratunkowa nie powinna być wykonywana u nieprzytomnych 
poszkodowanych którzy nie mają bezpośredniego urazu dróg oddechowych dopóki 
rurka nosowo-gardłowa i/lub nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych nie 
zadziałały.

 

5.   Respiracja/Oddychanie 

a.  U poszkodowanych z postępującą niewydolnścią oddechową i stwierdzonym lub 

podejżewanym urazem klatki piersiowej możesz rozważać wystąpienie odmy prężnej 
i wykonać odbarczanie po stronie urazu za pomocą igły 14G 3.25 cala, którą 
umeszczamy w drugej przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo-obojczykowej. 
Upewnij się, że punkt nakłucia nie jest w linii środkowo-sutkowej i że igła nie jest 
skierowana w stronę serca. Dopuszczalnym alternatywnym miejscem wkłucia jest 4. 
lub 5. przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej przedniej (AAL). 

b.  Wszystkie otwarte i/lub ssące rany klatki piersiowej powinny być opatrzone przez 

natychmiastową aplikację opatrunku wentylowego. Jeśli opatrunek wentylowy nie 
jest dostępny, użyj opatrunku okluzyjnego. Monitoruj poszkodowanego pod kątem 
potencjalnego rozwoju odmy prężnej. Jeśli u poszkodowanego rozwinie się 
niewydolność oddechowa, hipoksja lub hipotensja i podejrzewana jest odma prężna, 
unieś jedną stronę opatrunku ("burping"), usuń opatrunek lub wykonaj odbarczenie. 

c.  Rozpocznij pulsoksymetrię. Wszyscy poszkodowani z umiarkowanym/poważnym 

urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) powinni być monitorowani za pomocą 
pulsoksymetru. Wskazania mogą być zafałszowane w przypadku wstrząsu lub 
hipotermi 

background image

4

d.  Poszkodowani z umiarkowanym/poważnym urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) 

powinni zostać poddani tlenoterapii jeśli to możliwe, aby utrzymać saturację na 
poziomie > 90% 

6.  Krążenie 

a.  Krwotoki 

§

 

Stabilizator miednicy powinien zostać użyty jeśli podejżewane jest złamanie 
miednicy: 

§

 

Poważny uraz tępy lub spowodowany wybuchem z jednym lub więcej z 
następujących objawów: 

§

 

ból miednicy 

§

 

każda amputacja urazowa kończyny dolnej lub kończyna bliska 
amputacji 

§

 

badanie urazowe wskazuje na złamanie miednicy 

§

 

brak przytomności 

§

 

wstrząs 

§

 

Sprawdź i oceń ponownie poprzednio założone opaski uciskowe. Eksponuj 
rany i oceń, czy opaska jest potrzebna. Jeśli jest, wykonaj proksymację każdej 
opaski założonej na mundur na opaskę założoną bezpośrednio na skórę, 5-8 cm 
(2-3 cale) nad miejscem krwawienia. Upewnij się, że krwawienie ustało. Jeśli 
nie wystąpiła amputacja urazowa, sprawdź puls. Jeśli krwawienie nie ustało 
lub puls jest wyczuwalny, rozważ dokręcenie opaski lub założenie drugiej tuż 
obok pierwszej, aby wyeliminować zarówno krwawienie jak i obecność pulsu. 
Jeśli ponowna ocena opaski wskazuje, że nie była ona potrzebna, zdejmij 
opaskę i odnotuj czas jej zdjęcia w Karcie Poszkodowanego TCCC (TCCC 
Casulty Card). 

§

 

Opaski uciskowe pownni zostać skonwertowane na opatrunek hemostatyczny 
lub uciskowy najszybciej jak to możliwe, jeśli spełnione są trzy warunki: 
poszkodowany nie jest we wtrząsie; możliwa jest dokładna ocena rany pod 
względem krwawienia; opaska nie jest używana do tamowania krwawienia z 
amputowanej kończyny. Za wszelką cenę powinno się dążyć do konwersji 
opaski uciskowej w mniej niż 2 godziny, jeśli krwawienie może być 
kontrolowane w inny sposób. Nie usuwaj opaski, jeśli była ona założona dłużej 
niż 6 godzin jeśli nie masz dostępu do urządzeń diagnostycznych i badań 
laboratoryjnych. 

b.  Dostęp dożylny (IV) 

§

 

Dostęp dożylny (IV) lub doszpikowy (IO) jest wskazany jeśli poszkodowany 
jest we wstrząsie hipowolemicznym lub istnieje znaczne ryzyko wpadnięcia we 
wstrząs (i tym samym będzie potrzebował resuscytacji płynowej), lub jeśli 
poszkodowany potrzebuje leków, ale nie można podać ich drogą doustną 

§

 

Preferowana jest kaniula 18G 

§

 

Jeśli dostęp naczyniowy jest potrzebny, ale nie można go szybko uzyskać 
drogą dożylną, zastosuj dostęp doszpikowy 

c.  Kwas traneksamowy (TXA) 

§

 

Jeśli przewiduje się, że poszkodowany będzie potrzebował transfuzji dużej 
ilości krwi (na przykład: wstrząs hipowolemiczny, jedna lub więcej 
poważnych amputacji, uraz penetracyjny klatki piersiowej, objawy 
poważnego krwotoku): 

§

 

Podaj 1 g kwasu traneksamowego w 100 ml NaCl lub mleczanu ringera 
najszybciej jak to możliwe ale NIE później niż 3 godziny po wystąpieniu 

background image

5

urazu. Jeśli podane, TXA powinno być podawane przez 10 minut przez 
dostęp dożylny. 

§

 

Rozpocznij podawanie drugiej dawki 1 g TXA, gdy pierwsza runda 
resuscytacji płynowej zostanie zakończona 

d.  Resuscytacja płynowa 

§

 

Szukaj objawów wstrząsu hipowolemicznego (zaburzenia świadomości przy 
braku urazów mózgu i/lub słabo wyczuwalny lub nie wyczuwalny puls 
obwodowy). 

§

 

Płynem z wyboru u poszkodowanych we wstrząsie hipowolemicznym są, 
wymienione w kolejności od najbardziej do najmniej zalecanych: krew 
pełna*; osocze, koncentrat krwinek czerwonych i płytki w stosunku 1:1:1*; 
osocze i koncentrat krwinek czerwonych w stosunku 1:1; osocze lub 
koncentrat krwinek czerwonych; Hextend; krystaloidy (Mleczan Ringera lub 
Plasma-Lyte A) (UWAGA: Zapobieganie hipotermii 

[Sekcja 7]

 powinno 

zostać wdrożone gdy resuscytacja płynowa dobiega końca) 

§

 

Jeśli poszkodowany nie jest we wstrząsie: 

§

 

Dożylne podawanie płynów nie jest natychmiast niezbędne 

§

 

Podawanie płynów doustnie jest dozwolone, jeśli poszkodowany 
jest przytomny i może przełykać 

§

 

Jeśli poszkodowany jest we wstrząsie i produkty krwiopochodne są 
dostępne po otrzymaniu zgody dowódcy lub w ramach zatwierdzonego 
protokołu: 

§

 

prowadź resuscytację krwią pełną*, lub, jeśli jest niedostępna 

§

 

osoczem, koncentratem krwinek czerwonych i płytkami w 
stosunku w stosunku 1:1:1*, lub jeśli niedostępne 

§

 

osoczem i koncentratem krwinek czerwonych w stosunku 1:1, lub 
jeśli niedostępne 

§

 

osoczem liofilizowanym, osoczem płynnym, osoczem świeżo 
mrożonym lub koncentratem krwinek czerwonych 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po każdej jednostce płynów. 
Kontynuuj resuscytację do momentu powrotu pulsu obwodowego, 
poprawy stanu świadomości lub uzyskania ciśnienia skurczowego 
na poziomie 80-90 mmHg 

§

 

Jeśli poszkodowany jest we wstrząsie i produkty krwiopochodne nie są 
dostępne po uzyskaniu zgody dowódcy lub za pomocą ustalonego 
protokołu: 

§

 

Resuscytuj za pomocą Hextendu, lub jeśli nie jest dostępny 

§

 

Mleczanu Ringera lub Plasma-Lyte A 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po podaniu każdej 500 ml dawki w 
bolusie 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po każdej jednostce płynów. 
Kontynuuj resuscytację do momentu powrotu pulsu obwodowego, 
poprawy stanu świadomości lub uzyskania ciśnienia skurczowego 
na poziomie 80-90 mmHg 

§

 

Przerwij podawanie płynów jeśli jedno lub więcej z powyższych 
kryteriów zostanie spełnione 

§

 

Jeśli poszkodowany z zaburzonym stanem świadomości w wyniku 
podejrzewanego urazowego uszkodzenia mózgu nie ma wyczuwalnego pulsu 
obwodowego lub jest on słabo wyczuwalny, resuscytuj do momentu uzyskania 

background image

6

pulsu obwodowego i utrzymuj go. Jeśli możesz zmierzyć ciśnienie, uzyskaj u 
poszkodowanego ciśnienie skurczowe na poziomie co najmniej 90 mmHg. 

§

 

Często sprawdzaj stan poszkodowanego w celu wykluczenia wstrząsu. Jeśli 
poszkodowany ponownie wpadnie we wstrząs, sprawdź wszystkie środki użyte 
w celu kontroli krwotoków aby upewnić się, że ciągle są skuteczne, i ponów 
resuscytację płynową zgodnie z powyższymi wytycznymi. 

* Obecnie ani krew pełna pobrana "w polu" ani płytki uzyskane drogą aferezy "w polu" nie są 
zatwierdzone przez amerykańską agencję FDA z powodu sposobu pobrania. W związku z 
tym pełna krew i resuscytacja w stosunku 1:1:1 z użyciem płytek uzyskanych drogą aferezy 
powinny być stosowane tylko jeśli wszystkie produkty krwiopochodne potrzebne do 
resuscytacji 1:1:1 i zatwierdzone przez agencję FDA nie są dostępne lub jeśli resuscytacja 
1:1:1 nie daje wymaganego efektu. 

7.  Zapobieganie hipotermii 

a.  Minimalizuj ekspozycję ciała poszkodowanego na niekorzystne warunki 

atmosferyczne. Nie zdejmuj wyposażenia ochronnego z poszkodowanego lub jeśli to 
niezbędne, trzymaj je przy poszkodowanym. 

b.  Zmień mokre ubrania na suche jeśli to możliwe. Umieść poszkodowanego na 

izolowanej powierzchni najszybciej jak to możliwe. 

c.  Nakryj klatkę piersiową poszkodowanego (nie bezpośrednio na skórę) za pomocą 

koca Ready-Heat Blanket z zestawu Hypothermia Prevention and Management Kit 
(HPMK) i okryj poszkodowanego kocem Heat-Reflective Shell (HRS). 

d.  Jeśli HRS nie jest dostępny, możesz zastosować również poprzednio 

rekomendowaną kombinację koca Blizzard Survival Blanket i Ready-Heat Blanket. 

e.  Jeśli powyższe wyposażenie nie jest dostępne, użyj suchych kocy, ponczo, śpiworów 

lub czegokolwiek co będzie izolować termicznie poszkodowanego i chronić go przed 
wilgocią. 

f.  Jeśli poszkodowany wymaga podawania płynów drogą dożylną (IV), preferowane są 

ciepłe płyny. 

8.  Urazy penetrujące oczu 

a.  Jeśli został stwierdzony lub jest podejrzewany uraz penetrujący oka: 

§

 

Przeprowadź szybkie badanie wzroku i udokumentuj wnioski. 

§

 

Osłon oko za pomocą sztywnego opatrunku (BEZ ucisku). 

§

 

Upewnij się, że pacjent przyjął tabletkę 400 mg moksyfloksacyny z jego 
zestawu leków Combat Wound Medication Pack (CWMP) i że podano 
antybiotyki dożylnie/domięśniowo jak opisano poniżej, jeśli moksyfloksacyna 
nie może być wzięta przez pacjenta doustnie. 

9.  Monitorowanie 

a.  Rozpocznij zaawansowane elektroniczne monitorowanie stanu pacjenta jeśli to 

wskazane i jeśli sprzęt do monitorowania jest dostępny. 

10.  Analgezja 

a.  Analgezja w warunkach pola walki powinna być prowadzona według jednej z trzech 

metod: 

§

 

Metoda 1 

§

 

Ból łagodny do umiarkowanego 
Poszkodowany ciągle zdolny do walki 

§

 

Zestaw leków TCCC Combat Wound Medication Pack (CWMP) 

background image

7

§

 

Tylenol - 650 mg dwuwarstwowa tabletka, 2x doustnie (PO) 
co 8 godzin 

§

 

Meloxicam - 15 mg doustnie (PO) raz dziennie 

§

 

Metoda 2 

§

 

Ból umiarkowany do silnego 
Poszkodowany który NIE JEST we wstrząsie i NIE MA zaburzeń 
oddychania ORAZ 
Poszkodowany u którego NIE MA ryzyka wystąpienia powyższego 

§

 

Lizak fentanylowy (oral transmucosal fentyl citrate, OTFC) 800 µg 
doustnie 

§

 

Lizak umieszczamy między policzkiem a dziąsłem 

§

 

Lizaka nie wolno gryźć 

§

 

Metoda 3 

§

 

Ból umiarkowany do silnego 
Poszkodowany który JEST we wstrząsie hipowolemicznym lub MA 
zaburzenia oddychania ORAZ 
Poszkodowany u którego JEST ryzyko wystąpienia jednego z 
powyższych 

§

 

Ketamina 50 mg domięśniowo (IM) lub donosowo (IN) 
lub 

§

 

Ketamina 20 mg powoli podawana dożylnie (IV) lub doszpikowo 
(IO) 

§

 

Powtórz dawki q20min w razie potrzeby dożylnie lub 
doszpikowo 

§

 

Powtórz dawki q30min w razie potrzeby domięśniowo lub 
donosowo 

§

 

Koniec podawania: uśmierzenie bólu lub wystąpienie 
oczopląsu (rytmiczne ruchy gałek ocznych) 

Uwagi do analgezji: 

a.  Poszkodowani mogą wymagać rozbrojenia po podaniu fentanylu w lizaku (OTFC) 

lub ketaminy. 

b.  Udokumentuj stan świadomości poszkodowanego używając skali AVPU przed 

podaniem opioidów lub ketaminy 

c.  Monitoruj dokładnie drożność dróg oddechowych, oddech i krążenie u wszystkich 

poszkodowanych, którym zostały podane opioidy lub ketamina. 

d.  Wskazówki do podawania fentanylu w lizaku (OTFC): 

§

 

rekomenduje się przyklejenie lizaka do palca poszkodowanego w celu 
zwiększenia bezpieczeństwa LUB użycie agrafki i gumki do przymocowania 
lizaka (gumka musi być naprężona) do munduru lub kamizelki 
poszkodowanego 

§

 

oceń stan poszkodowanego po 15 minutach 

§

 

jeśli to konieczne, dodaj drugi lizak, umieszczając go w drugim policzku 
poszkodowanego 

§

 

kontroluj, czy nie występują zaburzenia oddychania 

e.  Morfina podawana dożylnie (IV) jest alternatywą dla fentanylu w lizaku (OTFC) 

jeśli został uzyskany dostęp dożylny 

§

 

5 mg dożylnie (IV) lub doszpikowo (IO) 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po 10 minutach od podania 

§

 

Powtarzaj dawkę co 10 minut jeśli to konieczne do uśmierzenia poważnego 
bólu 

background image

8

§

 

kontroluj, czy nie występują zaburzenia oddychania 

f.  Naloxone (0.4 mg dożylnie (IV) lub domięśniowo (IM)) powinien być pod ręka w 

przypadku podawania opioidów. 

g.  Ketamina i fentanyl w lizaku (OTFC) mogą pogorszyć stan poszkodowanego, który 

doznał poważnego urazowego uszkodzenia mózgu (TBI). Ratownik musi 
uwzględnić ten fakt w swojej decyzji podczas planowania analgezji, ale jeśli 
poszkodowany jest w stanie skarżyć się na ból, to prawdopodobnie TBI nie jest na 
tyle poważne żeby wykluczyć podanie ketaminy lub fentanylu w lizaku (OTFC). 

h.  Urazy oka nie wykluczają podania ketaminy. Ryzyko dodatkowego uszkodzenia 

narządu wzroku w wyniku użycia ketaminy jest niskie. Jeśli poszkodowany jest we 
wstrząsie lub występują u niego zaburzenia oddychania, lub też istnieje poważne 
ryzyko wystąpienia obu powyższych, wtedy najważniejsze jest maksymalizowanie 
szans na przeżycie poszkodowanego. 

i.  Ketamina może być użyteczna do zredukowania ilości opioidów wymaganych do 

skutecznego uśmierzenia bólu. Podanie ketaminy poszkodowanemu który wcześniej 
otrzymał morfinę lub fentanyl w lizaku (OTFC) jest bezpieczne. Ketamina 
podawaną dożylnie (IV) należy podawać przez ponad 1 minutę. 

j.  Jeśli zauważono spadek wydolności oddechowej po podaniu opioidów lub 

ketaminy, wspomagaj wentylację za pomocą worka samorozprężalnego lub maski 
twarzowej. 

k.  Ondasetron, 4 mg podawany w postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie 

ustnej (ODT)/dożylnie (IV)/doszpikowo (IO)/domięśniowo (IM), co 8 godzin w 
przypadku nudności lub wymiotów. Każda 8-godzinna dawka może być powtórzona 
raz po 15 minutach jeśli nudności lub wymioty nie osłabły. Nie podawaj więcej niż 
8 mg w każdym 8-godzinnym oknie. Ondansetron podawany doustnie NIE JEST 
akceptowalną alternatywną dla postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie 
ustnej (ODT). 

l.  Kontroluj - kontroluj - kontroluj! Regularnie oceniaj stan poszkodowanego! 

11.  Antybiotyki: zalecane dla wszystkich ran otwartych 

a.  jeśli poszkodowany jest w stanie przyjmować leki doustnie: 

§

 

Moksyfloksacyna (z zestawu Combat Wound Medication Pack CWMP), 400 
mg doustnie (PO) raz na dobę 

b.  Jeśli poszkodowany nie jest w stanie przyjmować leków doustnie (wstrząs, utrata 

przytomności): 

§

 

Ertapenem, 1 gm dożylnie/domięśniowo (IV/IM) raz na dobę 

12.  Oceń i opatrz wszystkie rany 
13.  Sprawdź poszkodowanego w celu wykrycia pozostałych ran 
14.  Oparzenia 

a.  Oparzenia twarzy, szczególnie te, do których doszło w zamkniętych 

pomieszczeniach, mogą być powiązane z oparzeniami dróg oddechowych. 
Agresywnie monitoruj drożność dróg oddechowych oraz saturację krwi tlenem u 
takich pacjentów, i rozważ wczesne chirurgiczne udrożnienie dróg oddechowych w 
przypadku zapaści oddechowej lub niedotlenienia. 

b.  Oceń całkowitą powierzchnię oparzenia (TBSA) zaokrąglając do 10% używając 

Reguły Dziewiątek. 

c.  Osłoń oparzoną powierzchnię za pomocą suchego, sterylnego opatrunku. W 

przypadku ciężkich oparzeń (>20%) rozważ okrycie poszkodowanego kocem Heat-
Reflective Shell lub Blizzard Survival Blanket z zestawu Hypothermia Prevention 
Kit w celu osłonięcia oparzeń oraz zapobiegania hipotermii. 

d.  Resuscytacja płynowa (Reguła dziesiątek USAISR) 

background image

9

§

 

Jeśli oparzenia są większe niż 20% powierzchni ciała (TBSA), resuscytacja 
płynowa powinna być rozpoczęta tak szybko, jak tylko uzyskany zostanie 
dostęp dożylny/doszpikowy (IV/IO). Resuscytacja powinna być prowadzona 
za pomocą Mleczanu Ringera, NaCl lub Hextendu. Jeśli użyty został Hextend, 
nie podawaj więcej niż 1000 ml, kontynuuj za pomocą Mleczanu Ringera lub 
NaCl jeśli jest to wymagane. 

§

 

Wstępna ilość plynów IV/IO jest liczona jako %TBSA x 10ml/h dla dorosłych 
ważących 40-80 kg. 

§

 

Zwiększ dawkę o 100 ml/h na każde 10kg POWYŻEJ 80 kg. 

§

 

Jeśli poszkodowany jest również we wstrząsie krwotocznym, standard 
resuscytacji dla tego przypadku ma pierwszeństwo nad resuscytacją przy 
oparzeniach. Podaj płyny IV/IO zgodnie z wytycznymi TCCC w 

Sekcji (6)

 

e.  Analgezja zgodnie z wytycznymi TCCC z 

Sekcji (10)

 może być stosowana w celu 

złagodzenia bólu spowodowanego oparzeniami. 

f.  Przedszpitalna antybiotykoterapia nie jest zalecana w wypadku samych oparzeń, ale 

antybiotyki mogą być podane zgodnie z wytycznymi TCCC z 

Sekcji (11)

 jeśli jest to 

wskazane do zapobiegania infekcji ran penetrujących. 

g.  Wszystkie procedury TCCC mogą być wykonywane na lub przez spaloną skórę u 

oparzonego poszkodowanego. 

h.  Poparzeni poszkodowani są szczególnie narażeni na hipotermię. Dodatkowa uwaga 

powinna być skierowana na zapobieganie utraty ciepła przez poszkodowanego. 

15.  Usztywnij złamania i sprawdź ponownie puls na usztywnianych kończynach. 
16.  Łączność 

a.  Komunikuj się z poszkodowanym jeśli to możliwe. Uspokajaj go i tłumacz mu 

stosowane procedury medyczne. 

b.  Nawiąż łączność z dowództwem szczebla taktycznego najszybciej jak to możliwe i 

utrzymuj łączność podczas opieki nad poszkodowanym jeśli to konieczne. Dostarcz 
informacje na temat stanu rannego i wymagań odnośnie ewakuacji, aby wspomóc 
koordynację z zespołem ewakuacji. 

c.  Nawiąż łączność z systemem ewakuacji (Patient Evacuation Coordination Cell) aby 

zorganizować ewakuację taktyczną TACEVAC. Jeśli to możliwe nawiąż łączność z 
zespołem ewakuacji i przekaż mechanizm urazu, odniesione przez poszkodowanego 
obrażenia, objawy oraz wykonane procedury medyczne. Podaj wszystkie dodatkowe 
przydatne informacje. 

17.  Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (CPR) 

a.  Resuscytacja na polu walki poszkodowanych z urazami po wybuchu lub 

penetracyjnymi, którzy nie mają wyczuwalnego tętna, oddechu ani żadnych innych 
oznak życia nie będzie skuteczna i nie powinna być wykonywana. Jednakże, 
poszkodowani z urazami tułowia lub urazami wielonarządowymi, którzy nie mają 
wyczuwalnego tętna lub oddechu w fazie Taktycznej Pomocy Polowej (TFC) przed 
zaniechaniem działań powinni zostać obustronnie odbarczeni w celu wykluczenia 
odmy prężnej. Procedura jest taka sama jak opisana powyżej w 

sekcji (5a)

18.  Dokumentacja medyczna 

a.  Udokumentuj ocenę kliniczną, wykonane procedury medyczne oraz zmiany w stanie 

poszkodowanego na Karcie Rannego TCCC (DD Form 1380). Przekaż te informacje 
razem z poszkodowanym do następnego poziomu opieki. 

19.  Przygotowanie do ewakuacji 

a.  Wypełnij i zabezpiecz u poszkodowanego Kartę Rannego TCCC (DD 1380). 
b.  Zabezpiecz wszystkie luźne końce bandaży i opatrunków osłonowych. 
c.  Zabezpiecz środki ochrony przed hipotermią (koce/taśmy) 

background image

10

d.  Zabezpiecz taśmy noszy jeśli jest to konieczne. Rozpatrz ułożenie dodatkowych 

podkładów pod ciałem poszkodowanego w przypadku długotrwałej ewakuacji. 

e.  Poinstruuj poszkodowanych chodzących jeśli jest to wymagane. 
f.  Zorganizuj ewakuację poszkodowanych zgodnie z standardowymi procedurami 

operacyjnymi twojej jednostki. 

g.  Zabezpiecz perymetr w punkcie ewakuacji zgodnie ze standardowymi procedurami 

operacyjnymi twojej jednostki. 

Podstawowe działania dla Pomocy Podczas Ewakuacji 
Taktycznej (Tactical Evacuation Care) 

* Termin "Ewakuacja Taktyczna" tyczy się zarówno ewakuacji poszkodowanego 
(CASEVAC) jak i ewakuacji medycznej (MEDEVAC), jak to zdefiniowano w Joint 
Publication 4-02 

1.  Przekazanie poszkodowanych do następnego poziomu opieki 

a.  Personel taktyczny powinien zabezpieczyć perymetr w punkcie ewakuacji oraz 

przygotować poszkodowanych do transportu. 

b.  Personel taktyczny lub medyk powinien przekazać klarowne informacje o 

poszkodowanym oraz jego status do personelu wykonującego ewakuację taktyczną 
TACEVAC. Wymagane minimum to informacja, czy pacjent jest 
stabilny/niestabilny, odniesione obrażenia oraz wykonane procedury medyczne. 

c.  Personel wykonujący ewakuację taktyczną TACEVAC powinien przygotować 

poszkodowanych do ewakuacji na pokładzie środków ewakuacji. 

d.  Zabezpiecz poszkodowanych na pokładzie środków ewakuacji zgodnie z 

procedurami twojej jednostki, konfiguracją środków ewakuacji oraz zasadami 
bezpieczeństwa. 

e.  Personel wykonujący ewakuację taktyczną TACEVAC powinien ponownie zbadać 

poszkodowanych oraz sprawdzić wszystkie urazy oraz uprzednio wykonane 
procedury medyczne. 

2.  Masywne krwotoki 

a.  Zbadaj poszkodowanego pod kątem krwotoków i zaopatrz wszystkie źródła 

krwawienia. Jeśli jeszcze nie zostało to zrobione, użyj rekomendowanej przez 
Komitet TCCC (CoTCCC) opaski uciskowej do opanowania krwotoków z kończyn, 
które mogą być opanowane za pomocą takiej opaski lub w przypadku jakiejkolwiek 
amputacji urazowej. Aplikuj opaskę bezpośrednio na skórę, 2-3 cale (5-8 
centymetrów) nad miejscem krwawienia. Jeśli krwawienie nie zostało zatamowane 
za pomocą pierwszej opaski, załóż drugą zaraz obok pierwszej. 

b.  Do tamowania krwotoków dających się opanować przy pomocy bezpośredniego 

ucisku, ale do zatamowania których nie można użyć opaski uciskowej, użyj 
opatrunku Combat Gauze jako rekomendowanego przez Komitet TCCC (CoTCCC) 

§

 

Alternatywne środki hemostatyczne: 

§

 

Celox Gauze lub 

§

 

ChitoGauze lub 

§

 

XStat (najlepszy na głębokie, wąskie rany w miejscach łączenia kończyn 
z tułowiem) 

§

 

Opatrunki hemostatyczne powinno się bezpośrednio uciskać przez minimum 3 
minuty po aplikacji (jest to opcjonalne dla XStat). Każdy opatrunek zachowuje 
się inaczej, więc jeśli za pierwszym razem nie uda się zatamować krwawienia, 

background image

11

opatrunek powinien zostać usunięty, a na jego miejsce zaaplikowany nowy 
tego samego lub innego typu (Uwaga: XStat nie może być usuwany w polu, ale 
można na niego zaaplikować kolejny XStat, opatrunek hemostatyczny lub 
uciskowy) 

c.  Jeśli krwotok może zostać opanowany za pomocą opaski uciskowej typu "junctional" 

użyj natychmiast rekomendowanej przez Komitet TCCC (CoTCCC) opaski 
uciskowej typu "junctional". Nie opóźniaj aplikacji opaski jeśli jest ona gotowa do 
użycia. W trakcie przygotowywania opaski do użycia, lub jeśli opaska uciskowa typu 
"junctional" nie jest dostępna, użyj opatrunku hemostatycznego. 

3.  Zaopatrzenie dróg oddechowych 

a. 

Poszkodowany przytomny bez stwierdzonych problemów z drożnością dróg 
oddechowych:

 

§

 

Nie wymaga podjęcia żadnych działań

 

b.  Poszkodowany nieprzytomny z drożnymi drogami oddechowymi: 

§

 

Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej

 

§

 

Odchylenie głowy lub wysunięcie żuchwy 

lub

 

§

 

Rurka nosowo-gardłowa 

lub

 

§

 

Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych

 

c.  Poszkodowany z brakiem drożności dróg oddechowych lub zagrożeni utratą 

drożności: 

§

 

Pozwól przytomnemu poszkodowanemu przyjąć pozycję w której 
najlepiej mu się oddycha, włącznie z pozycją siedzącą

 

§

 

Odchylenie głowy lub wysunięcie żuchwy 

§

 

Użyj ssaka jeśli jest dostępny i wymagany

 

§

 

Rurka nosowo-gardłowa lub 

§

 

Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych (jeśli poszkodowany jest 
nieprzytomny)

 

§

 

Ułóż nieprzytomnych poszkodowanych w pozycji bezpiecznej 

d.  Jeśli poprzednie działania są nieskuteczne, oceń sytuację taktyczną oraz kliniczną, 

posiadane środki, oraz umiejętności i doświadczenie personelu medycznego i 
wybierz jeden z następujących sposobów udrożnienia dróg oddechowych 

§

 

Intubacja dotchawicza lub 

§

 

Wykonaj konikotomię ratunkową za pomocą jednej z następujących technik: 

§

 

Techniki z użyciem zestawu Cric-Key (preferowana metoda) 

§

 

Techniki chirurgicznej przy użyciu prowadnicy miękkiej (bougie) oraz 
rurki do udrażniania dróg oddechowych z kołnierzem i mankietem, o 
średnicy zewnętrznej mniejszej niż 10 mm, średnicy wewnętrznej 6-7 
mm i długości wewnątrztchawiczej 5-8 cm 

§

 

Standardowej techniki chirurgicznej przy użyciu rurki do udrażniania 
dróg oddechowych z kołnierzem i mankietem, o średnicy zewnętrznej 
mniejszej niż 10 mm, średnicy wewnętrznej 6-7 mm i długości 
wewnątrztchawiczej 5-8 cm (najmniej zalecana metoda) 

§

 

Użyj lidokainy jeśli poszkodowany jest przytomny 

e. 

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego 

nie jest konieczna u pacjentów

 jedynie z 

urazami penetracyjnymi.

 

f. 

Monitoruj u poszkodowanych saturację krwi tlenem aby móc lepiej ocenić 
drożność dróg oddechowych. Użyj kapnografii w tej fazie opieki medycznej jeśli 
jest dostępna.

 

g. 

Zawsze pamiętaj o tym, że drożność dróg oddechowych poszkodowanego może 
zmienić się z biegiem czasu i wymaga częstej oceny.

 

background image

12

* i-gel jest preferowanym przyrządem do nadgłośniowego udrażniania dróg 
oddechowych ponieważ wypełniony żelem kołnierz czyni go prostszym do użycia oraz 
nie wymaga napełniania i monitorowania. Jeśli użyto przyrządu nadgłośniowego z 
napełnianym kołnierzem, ciśnienie w kołnierzu musi być monitorowane w celu 
wykluczenia wystąpienia zbyt wysokiego ciśnienia, szczególnie w fazie taktycznej 
ewakuacji (TACEVAC) na pokładzie statku powietrznego przy towarzyszących 
zmianach ciśnienia. 
* Nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych nie będzie tolerowane przez 
poszkodowanego, który nie jest głęboko nieprzytomny. Jeśli nieprzytomny 
poszkodowany bez bezpośredniego urazu dróg oddechowych potrzebuje ich 
udrożnienia, ale nie toleruje nadgłośniowych przyrządów, rozważ użycie rurki nosowo-
gardłowej. 
* U poszkodowanych z urazem twarzy i ust lub oparzeniami twarzy z podejrzeniem 
oparzenia dróg oddechowych rurka nosowo-gardłowa i nadgłośniowe udrożnienie dróg 
oddechowych mogą nie wystarczyć i wymagana będzie konikotomia ratunkowa. 
* Konikotomia ratunkowa nie powinna być wykonywana u nieprzytomnych 
poszkodowanych którzy nie mają bezpośredniego urazu dróg oddechowych dopóki 
rurka nosowo-gardłowa i/lub nadgłośniowe udrożnienie dróg oddechowych nie 
zadziałały.

 

4.  Respiracja/Oddychanie 

a.  U poszkodowanych z postępującą niewydolnścią oddechową i stwierdzonym lub 

podejżewanym urazem klatki piersiowej możesz rozważać wystąpienie odmy prężnej 
i wykonać odbarczanie po stronie urazu za pomocą igły 14G 3.25 cala, którą 
umeszczamy w drugej przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo-obojczykowej. 
Upewnij się, że punkt nakłucia nie jest w linii środkowo-sutkowej i że igła nie jest 
skierowana w stronę serca. Dopuszczalnym alternatywnym miejscem wkłucia jest 4. 
lub 5. przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej przedniej (AAL). 

b.  Rozważ wykonanie drenażu jamy opłucnej jeśli nie ma poprawy i/lub przewidywany 

jest długi czas ewakuacji. 

c.  Rozpocznij pulsoksymetrię jeśli nie zrobiono tego do tej pory. Wszyscy 

poszkodowani z umiarkowanym/poważnym urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) 
powinni być monitorowani za pomocą pulsoksymetru. Wskazania mogą być 
zafałszowane w przypadku wstrząsu lub hipotermi 

d.  Większość poszkodowanych na polu walki nie wymaga podawania tlenu, ale może 

być to wskazane dla następujących rodzajów poszkodowanych: 

§

 

Małe nasycenie krwi tlenem wskazywane przez pulsoksymetr 

§

 

Urazy powiązane z niewydolnością oddechową 

§

 

Poszkodowany nieprzytomny 

§

 

Poszkodowany z urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) (utrzymuj saturację 
krwi tlenem > 90%) 

§

 

Poszkodowany we wstrząsie 

§

 

Poszkodowany na dużej wysokości 

§

 

Stwierdzone lub podejrzewane wdychanie dymu przez poszkodowanego 

e.  Wszystkie otwarte i/lub ssące rany klatki piersiowej powinny być opatrzone przez 

natychmiastową aplikację opatrunku wentylowego. Jeśli opatrunek wentylowy nie 
jest dostępny, użyj opatrunku okluzyjnego. Monitoruj poszkodowanego pod kątem 
potencjalnego rozwoju odmy prężnej. Jeśli u poszkodowanego rozwinie się 
niewydolność oddechowa, hipoksja lub hipotensja i podejrzewana jest odma prężna, 
unieś jedną stronę opatrunku ("burping"), usuń opatrunek lub wykonaj odbarczenie. 

background image

13

5.  Krążenie 

a.  Krwotoki 

§

 

Stabilizator miednicy powinien zostać użyty jeśli podejżewane jest złamanie 
miednicy: 

§

 

Poważny uraz tępy lub spowodowany wybuchem z jednym lub więcej z 
następujących objawów: 

§

 

ból miednicy 

§

 

każda amputacja urazowa kończyny dolnej lub kończyna bliska 
amputacji 

§

 

badanie urazowe wskazuje na złamanie miednicy 

§

 

brak przytomności 

§

 

wstrząs 

§

 

Sprawdź i oceń ponownie poprzednio założone opaski uciskowe. Eksponuj 
rany i oceń, czy opaska jest potrzebna. Jeśli jest, wykonaj proksymację każdej 
opaski założonej na mundur na opaskę założoną bezpośrednio na skórę, 5-8 cm 
(2-3 cale) nad miejscem krwawienia. Upewnij się, że krwawienie ustało. Jeśli 
nie wystąpiła amputacja urazowa, sprawdź puls. Jeśli krwawienie nie ustało 
lub puls jest wyczuwalny, rozważ dokręcenie opaski lub założenie drugiej tuż 
obok pierwszej, aby wyeliminować zarówno krwawienie jak i obecność pulsu. 
Jeśli ponowna ocena opaski wskazuje, że nie była ona potrzebna, zdejmij 
opaskę i odnotuj czas jej zdjęcia w Karcie Poszkodowanego TCCC (TCCC 
Casulty Card). 

§

 

Opaski uciskowe pownni zostać skonwertowane na opatrunek hemostatyczny 
lub uciskowy najszybciej jak to możliwe, jeśli spełnione są trzy warunki: 
poszkodowany nie jest we wtrząsie; możliwa jest dokładna ocena rany pod 
względem krwawienia; opaska nie jest używana do tamowania krwawienia z 
amputowanej kończyny. Za wszelką cenę powinno się dążyć do konwersji 
opaski uciskowej w mniej niż 2 godziny, jeśli krwawienie może być 
kontrolowane w inny sposób. Nie usuwaj opaski, jeśli była ona założona dłużej 
niż 6 godzin jeśli nie masz dostępu do urządzeń diagnostycznych i badań 
laboratoryjnych. 

§

 

Uwidocznij i wyraźnie oznacz wszystkie opaski uciskowe czasem ich aplikacji. 
Udokumentuj na Karcie Poszkodowanego TCCC wszystkie założone opaski; 
czas ich aplikacji; czas ich proksymacji; czas konwersji; czas usunięcia. Użyj 
markera permanentnego do oznaczeń na opaskach oraz na Karcie 
Poszkodownaego. 

b.  Dostęp dożylny (IV) 

§

 

Oceń ponownie potrzebę uzyskania dostępu dożylnego (IV) 

§

 

Dostęp dożylny (IV) lub doszpikowy (IO) jest wskazany jeśli poszkodowany 
jest we wstrząsie hipowolemicznym lub istnieje znaczne ryzyko wpadnięcia we 
wstrząs (i tym samym będzie potrzebował resuscytacji płynowej), lub jeśli 
poszkodowany potrzebuje leków, ale nie można podać ich drogą doustną 

§

 

Preferowana jest kaniula 18G 

§

 

Jeśli dostęp naczyniowy jest potrzebny, ale nie można go szybko uzyskać 
drogą dożylną, zastosuj dostęp doszpikowy (IO) 

c.  Kwas traneksamowy (TXA) 

§

 

Jeśli przewiduje się, że poszkodowany będzie potrzebował transfuzji dużej 
ilości krwi (na przykład: wstrząs hipowolemiczny, jedna lub więcej poważnych 
amputacji, uraz penetracyjny klatki piersiowej, objawy poważnego krwotoku): 

background image

14

§

 

Podaj 1 g kwasu traneksamowego w 100 ml NaCl lub mleczanu ringera 
najszybciej jak to możliwe ale NIE później niż 3 godziny po wystąpieniu 
urazu. Jeśli podane, TXA powinno być podawane przez 10 minut przez 
dostęp dożylny. 

§

 

Rozpocznij podawanie drugiej dawki 1 g TXA, gdy pierwsza runda 
resuscytacji płynowej zostanie zakończona 

d.  Resuscytacja płynowa 

§

 

Szukaj objawów wstrząsu hipowolemicznego (zaburzenia świadomości przy 
braku urazów mózgu i/lub słabo wyczuwalny lub nie wyczuwalny puls 
obwodowy). 

§

 

Płynem z wyboru u poszkodowanych we wstrząsie hipowolemicznym są, 
wymienione w kolejności od najbardziej do najmniej zalecanych: krew pełna*; 
osocze, koncentrat krwinek czerwonych i płytki w stosunku 1:1:1*; osocze i 
koncentrat krwinek czerwonych w stosunku 1:1; osocze lub koncentrat 
krwinek czerwonych; Hextend; krystaloidy (Mleczan Ringera lub Plasma-Lyte 
A) (UWAGA: Zapobieganie hipotermii 

[Sekcja 7]

 powinno zostać wdrożone 

gdy resuscytacja płynowa dobiega końca) 

§

 

Jeśli poszkodowany nie jest we wstrząsie: 

§

 

Dożylne podawanie płynów nie jest natychmiast niezbędne 

§

 

Podawanie płynów doustnie jest dozwolone, jeśli poszkodowany 
jest przytomny i może przełykać 

§

 

Jeśli poszkodowany jest we wstrząsie i produkty krwiopochodne są 
dostępne po otrzymaniu zgody dowódcy lub w ramach zatwierdzonego 
protokołu: 

§

 

prowadź resuscytację krwią pełną*, lub, jeśli jest niedostępna 

§

 

osoczem, koncentratem krwinek czerwonych i płytkami w 
stosunku w stosunku 1:1:1*, lub jeśli niedostępne 

§

 

osoczem i koncentratem krwinek czerwonych w stosunku 1:1, lub 
jeśli niedostępne 

§

 

osoczem liofilizowanym, osoczem płynnym, osoczem świeżo 
mrożonym lub koncentratem krwinek czerwonych 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po każdej jednostce płynów. 
Kontynuuj resuscytację do momentu powrotu pulsu obwodowego, 
poprawy stanu świadomości lub uzyskania ciśnienia skurczowego 
na poziomie 80-90 mmHg 

§

 

Jeśli poszkodowany jest we wstrząsie i produkty krwiopochodne nie są 
dostępne po uzyskaniu zgody dowódcy lub za pomocą ustalonego 
protokołu: 

§

 

Resuscytuj za pomocą Hextendu, lub jeśli nie jest dostępny 

§

 

Mleczanu Ringera lub Plasma-Lyte A 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po podaniu każdej 500 ml dawki w 
bolusie 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po każdej jednostce płynów. 
Kontynuuj resuscytację do momentu powrotu pulsu obwodowego, 
poprawy stanu świadomości lub uzyskania ciśnienia skurczowego 
na poziomie 80-90 mmHg 

§

 

Przerwij podawanie płynów jeśli jedno lub więcej z powyższych 
kryteriów zostanie spełnione 

§

 

Jeśli poszkodowany z zaburzonym stanem świadomości w wyniku 
podejrzewanego urazowego uszkodzenia mózgu nie ma wyczuwalnego pulsu 

background image

15

obwodowego lub jest on słabo wyczuwalny, resuscytuj do momentu uzyskania 
pulsu obwodowego i utrzymuj go. Jeśli możesz zmierzyć ciśnienie, uzyskaj u 
poszkodowanego ciśnienie skurczowe na poziomie co najmniej 90 mmHg. 

§

 

Często sprawdzaj stan poszkodowanego w celu wykluczenia wstrząsu. Jeśli 
poszkodowany ponownie wpadnie we wstrząs, sprawdź wszystkie środki użyte 
w celu kontroli krwotoków aby upewnić się, że ciągle są skuteczne, i ponów 
resuscytację płynową zgodnie z powyższymi wytycznymi. 

* Obecnie ani krew pełna pobrana "w polu" ani płytki uzyskane drogą aferezy "w polu" nie są 
zatwierdzone przez amerykańską agencję FDA z powodu sposobu pobrania. W związku z 
tym pełna krew i resuscytacja w stosunku 1:1:1 z użyciem płytek uzyskanych drogą aferezy 
powinny być stosowane tylko jeśli wszystkie produkty krwiopochodne potrzebne do 
resuscytacji 1:1:1 i zatwierdzone przez agencję FDA nie są dostępne lub jeśli resuscytacja 
1:1:1 nie daje wymaganego efektu. 

6.  Urazowe uszkodzenie mózgu (TBI) 

a.  Poszkodowani z umiarkowanym/ciężkim urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) 

powinni być sprawdzani pod kątem: 

§

 

Spadku poziomu świadomości 

§

 

Rozszerzania się źrenic 

§

 

Ciśnienia skurczowego (SBP), które powinno powinno wynosić >90 mmHg 

§

 

Saturacji O2 > 90 

§

 

Hipotermii 

§

 

Ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla PCO2 (jeśli kapnografia jest dostępna, 
utrzymuj powyżej 35-40 mmHg) 

§

 

Penetrujących urazów głowy (jeśli są obecne, podaj antybiotyki) 

§

 

Zakładaj uraz kręgosłupa (odcinka szyjnego) dopóki go nie wykluczysz 

b.  Nierównomierne rozszerzenie źrenic razem z obniżonym poziomem świadomości 

mogą świadczyć o wystąpieniu wklinowania mózgu. Jeśli te objawy są widoczne, 
postępuj w następujący sposób aby obniżyć ciśnienie śródczaszkowe: 

§

 

Podaj 250 ml 3 lub 5% hipertonicznego roztworu NaCl w bolusie 

§

 

Podnieś głowę poszkodowanego o 30 stopni 

§

 

Hiperwentyluj poszkodowanego 

§

 

Częstość oddechów 20 

§

 

Kapnografia powinna być użyta do utrzymania końcowo-wydechowego 
CO2 pomiędzy 30-35 mmHg 

§

 

Do hiperwentylacji powinno być użyte najwyższe dostępne stężenie tlenu 
(FIO2) 

* Uwagi: 
Nie hiperwentyluj poszkodowanego dopóki nie stwierdzisz objawów wklinowania mózgu. 
Poszkodowani mogą być hiperwentylowani tlenem za pomocą worka samorozprężalnego z 
zastawką. 

7.  Zapobieganie hipotermii 

a.  Minimalizuj ekspozycję ciała poszkodowanego na niekorzystne warunki 

atmosferyczne. Nie zdejmuj wyposażenia ochronnego z poszkodowanego lub jeśli to 
niezbędne, trzymaj je przy poszkodowanym. 

b.  Zmień mokre ubrania na suche jeśli to możliwe. Umieść poszkodowanego na 

izolowanej powierzchni najszybciej jak to możliwe. 

background image

16

c.  Nakryj klatkę piersiową poszkodowanego (nie bezpośrednio na skórę) za pomocą 

koca Ready-Heat Blanket z zestawu Hypothermia Prevention and Management Kit 
(HPMK) i okryj poszkodowanego kocem Heat-Reflective Shell (HRS). 

d.  Jeśli HRS nie jest dostępny, możesz zastosować również poprzednio 

rekomendowaną kombinację koca Blizzard Survival Blanket i Ready-Heat Blanket. 

e.  Jeśli powyższe wyposażenie nie jest dostępne, użyj suchych kocy, ponczo, śpiworów 

lub czegokolwiek co będzie izolować termicznie poszkodowanego i chronić go przed 
wilgocią. 

f.  Użyj przenośnego ogrzewacza płynów będącego w stanie ogrzać wszystkie płyny 

dożylne włączając w to produkty krwiopochodne. 

g.  Zabezpiecz poszkodowanego przed wiatrem jeśli drzwi muszą pozostać otwarte. 

8.  Urazy penetrujące oczu 

a.  Jeśli został stwierdzony lub jest podejrzewany uraz penetrujący oka: 

§

 

Przeprowadź szybkie badanie wzroku i udokumentuj wnioski. 

§

 

Osłon oko za pomocą sztywnego opatrunku (BEZ ucisku). 

§

 

Upewnij się, że pacjent przyjął tabletkę 400 mg moksyfloksacyny z jego 
zestawu leków Combat Wound Medication Pack (CWMP) i że podano 
antybiotyki dożylnie/domięśniowo jak opisano poniżej, jeśli moksyfloksacyna 
nie może być wzięta przez pacjenta doustnie. 

9.  Monitorowanie 

a.  Rozpocznij zaawansowane elektroniczne monitorowanie stanu pacjenta jeśli to 

wskazane i jeśli sprzęt do monitorowania jest dostępny. 

10.  Analgezja 

a.  Analgezja w warunkach pola walki powinna być prowadzona według jednej z trzech 

metod: 

§

 

Metoda 1 

§

 

Ból łagodny do umiarkowanego 
Poszkodowany ciągle zdolny do walki 

§

 

Zestaw leków TCCC Combat Wound Medication Pack (CWMP) 

§

 

Tylenol - 650 mg dwuwarstwowa tabletka, 2x doustnie (PO) 
co 8 godzin 

§

 

Meloxicam - 15 mg doustnie (PO) raz dziennie 

§

 

Metoda 2 

§

 

Ból umiarkowany do silnego 
Poszkodowany który NIE JEST we wstrząsie i NIE MA zaburzeń 
oddychania ORAZ 
Poszkodowany u którego NIE MA ryzyka wystąpienia powyższego 

§

 

Lizak fentanylowy (oral transmucosal fentyl citrate, OTFC) 800 µg 
doustnie 

§

 

Lizak umieszczamy między policzkiem a dziąsłem 

§

 

Lizaka nie wolno gryźć 

§

 

Metoda 3 

§

 

Ból umiarkowany do silnego 
Poszkodowany który JEST we wstrząsie hipowolemicznym lub MA 
zaburzenia oddychania ORAZ 
Poszkodowany u którego JEST ryzyko wystąpienia jednego z 
powyższych 

§

 

Ketamina 50 mg domięśniowo (IM) lub donosowo (IN) 
lub 

background image

17

§

 

Ketamina 20 mg powoli podawana dożylnie (IV) lub doszpikowo 
(IO) 

§

 

Powtórz dawki q20min w razie potrzeby dożylnie lub 
doszpikowo 

§

 

Powtórz dawki q30min w razie potrzeby domięśniowo lub 
donosowo 

§

 

Koniec podawania: uśmierzenie bólu lub wystąpienie 
oczopląsu (rytmiczne ruchy gałek ocznych) 

Uwagi do analgezji: 

a.  Poszkodowani mogą wymagać rozbrojenia po podaniu fentanylu w lizaku 

(OTFC) lub ketaminy. 

b.  Udokumentuj stan świadomości poszkodowanego używając skali AVPU 

przed podaniem opioidów lub ketaminy 

c.  Monitoruj dokładnie drożność dróg oddechowych, oddech i krążenie u 

wszystkich poszkodowanych, którym zostały podane opioidy lub ketamina. 

d.  Wskazówki do podawania fentanylu w lizaku (OTFC): 

§

 

rekomenduje się przyklejenie lizaka do palca poszkodowanego w celu 
zwiększenia bezpieczeństwa LUB użycie agrafki i gumki do 
przymocowania lizaka (gumka musi być naprężona) do munduru lub 
kamizelki poszkodowanego 

§

 

oceń stan poszkodowanego po 15 minutach 

§

 

jeśli to konieczne, dodaj drugi lizak, umieszczając go w drugim 
policzku poszkodowanego 

§

 

kontroluj, czy nie występują zaburzenia oddychania 

e.  Morfina podawana dożylnie (IV) jest alternatywą dla fentanylu w lizaku 

(OTFC) jeśli został uzyskany dostęp dożylny 

§

 

5 mg dożylnie (IV) lub doszpikowo (IO) 

§

 

Sprawdź stan poszkodowanego po 10 minutach od podania 

§

 

Powtarzaj dawkę co 10 minut jeśli to konieczne do uśmierzenia 
poważnego bólu 

§

 

kontroluj, czy nie występują zaburzenia oddychania 

f.  Naloxone (0.4 mg dożylnie (IV) lub domięśniowo (IM)) powinien być pod 

ręka w przypadku podawania opioidów. 

g.  Ketamina i fentanyl w lizaku (OTFC) mogą pogorszyć stan poszkodowanego, 

który doznał poważnego urazowego uszkodzenia mózgu (TBI). Ratownik 
musi uwzględnić ten fakt w swojej decyzji podczas planowania analgezji, ale 
jeśli poszkodowany jest w stanie skarżyć się na ból, to prawdopodobnie TBI 
nie jest na tyle poważne żeby wykluczyć podanie ketaminy lub fentanylu w 
lizaku (OTFC). 

h.  Urazy oka nie wykluczają podania ketaminy. Ryzyko dodatkowego 

uszkodzenia narządu wzroku w wyniku użycia ketaminy jest niskie. Jeśli 
poszkodowany jest we wstrząsie lub występują u niego zaburzenia 
oddychania, lub też istnieje poważne ryzyko wystąpienia obu powyższych, 
wtedy najważniejsze jest maksymalizowanie szans na przeżycie 
poszkodowanego. 

i.  Ketamina może być użyteczna do zredukowania ilości opioidów wymaganych 

do skutecznego uśmierzenia bólu. Podanie ketaminy poszkodowanemu który 
wcześniej otrzymał morfinę lub fentanyl w lizaku (OTFC) jest bezpieczne. 
Ketamina podawaną dożylnie (IV) należy podawać przez ponad 1 minutę. 

background image

18

j.  Jeśli zauważono spadek wydolności oddechowej po podaniu opioidów lub 

ketaminy, wspomagaj wentylację za pomocą worka samorozprężalnego lub 
maski twarzowej. 

k.  Ondasetron, 4 mg podawany w postaci tabletek ulegających rozpadowi w 

jamie ustnej (ODT)/dożylnie (IV)/doszpikowo (IO)/domięśniowo (IM), co 8 
godzin w przypadku nudności lub wymiotów. Każda 8-godzinna dawka może 
być powtórzona raz po 15 minutach jeśli nudności lub wymioty nie osłabły. 
Nie podawaj więcej niż 8 mg w każdym 8-godzinnym oknie. Ondansetron 
podawany doustnie NIE JEST akceptowalną alternatywną dla postaci tabletek 
ulegających rozpadowi w jamie ustnej (ODT). 

l.  Kontroluj - kontroluj - kontroluj! Regularnie oceniaj stan poszkodowanego! 

11.  Antybiotyki: zalecane dla wszystkich ran otwartych 

a.  jeśli poszkodowany jest w stanie przyjmować leki doustnie: 

§

 

Moksyfloksacyna (z zestawu Combat Wound Medication Pack CWMP), 
400 mg doustnie (PO) raz na dobę 

b.  Jeśli poszkodowany nie jest w stanie przyjmować leków doustnie (wstrząs, 

utrata przytomności): 

§

 

Ertapenem, 1 gm dożylnie/domięśniowo (IV/IM) raz na dobę 

12.  Oceń i opatrz wszystkie rany 

13.  Sprawdź poszkodowanego w celu wykrycia pozostałych ran 
14.  Oparzenia 

a.  Oparzenia twarzy, szczególnie te, do których doszło w zamkniętych 

pomieszczeniach, mogą być powiązane z oparzeniami dróg oddechowych. 
Agresywnie monitoruj drożność dróg oddechowych oraz saturację krwi tlenem u 
takich pacjentów, i rozważ wczesne chirurgiczne udrożnienie dróg oddechowych w 
przypadku zapaści oddechowej lub niedotlenienia. 

b.  Oceń całkowitą powierzchnię oparzenia (TBSA) zaokrąglając do 10% używając 

Reguły Dziewiątek. 

c.  Osłoń oparzoną powierzchnię za pomocą suchego, sterylnego opatrunku. W 

przypadku ciężkich oparzeń (>20%) rozważ okrycie poszkodowanego kocem Heat-
Reflective Shell lub Blizzard Survival Blanket z zestawu Hypothermia Prevention 
Git w celu osłonięcia oparzeń oraz zapobiegania hipotermii. 

d.  Resuscytacja płynowa (Reguła dziesiątek USAISR) 

§

 

Jeśli oparzenia są większe niż 20% powierzchni ciała (TBSA), resuscytacja 
płynowa powinna być rozpoczęta tak szybko, jak tylko uzyskany zostanie 
dostęp dożylny/doszpikowy (IV/IO). Resuscytacja powinna być prowadzona 
za pomocą Mleczanu Ringera, NaCl lub Hextendu. Jeśli użyty został Hextend, 
nie podawaj więcej niż 1000 ml, kontynuuj za pomocą Mleczanu Ringera lub 
NaCl jeśli jest to wymagane. 

§

 

Wstępna ilość plynów IV/IO jest liczona jako %TBSA x 10ml/h dla dorosłych 
ważących 40-80 kg. 

§

 

Zwiększ dawkę o 100 ml/h na każde 10kg POWYŻEJ 80 kg. 

§

 

Jeśli poszkodowany jest również we wstrząsie krwotocznym, standard 
resuscytacji dla tego przypadku ma pierwszeństwo nad resuscytacją przy 
oparzeniach. Podaj płyny IV/IO zgodnie z wytycznymi TCCC w 

Sekcji (5)

 

e.  Analgezja zgodnie z wytycznymi TCCC z 

Sekcji (10)

 może być stosowana w celu 

złagodzenia bólu spowodowanego oparzeniami. 

background image

19

f.  Przedszpitalna antybiotykoterapia nie jest zalecana w wypadku samych oparzeń, ale 

antybiotyki mogą być podane zgodnie z wytycznymi TCCC z 

Sekcji (11)

 jeśli jest to 

wskazane do zapobiegania infekcji ran penetrujących. 

g.  Wszystkie procedury TCCC mogą być wykonywane na lub przez spaloną skórę u 

oparzonego poszkodowanego. 

h.  Poparzeni poszkodowani są szczególnie narażeni na hipotermię. Dodatkowa uwaga 

powinna być skierowana na zapobieganie utraty ciepła przez poszkodowanego. 

15.  Sprawdź ponownie złamania oraz puls w kończynach 
16.  Łączność 

a.  Komunikuj się z poszkodowanym jeśli to możliwe. Uspokajaj go i tłumacz mu 

stosowane procedury medyczne. 

b.  Nawiąż łączność z zespołem medycznym na następnym etapie pomocy medycznej 

jeśli jest to możliwe i przekaż mechanizm urazu, odniesione przez poszkodowanego 
obrażenia, objawy oraz wykonane procedury medyczne. Podaj wszystkie dodatkowe 
przydatne informacje. 

17.  Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (CPR) w trakcie Ewakuacji Taktycznej TACEVAC 

a.  Poszkodowani z urazami tułowia lub urazami wielonarządowymi, którzy nie mają 

wyczuwalnego tętna lub oddechu w fazie Ewakuacji Taktycznej (TACEVAC) 
powinni zostać obustronnie odbarczeni w celu wykluczenia odmy prężnej. Procedura 
jest taka sama jak opisana powyżej w 

Sekcji (4a)

b.  Resuscytacja może być prowadzona w tej fazie pomocy jeśli poszkodowany nie ma 

oczywistych śmiertelnych obrażeń oraz będzie dostarczony w krótkim czasie do 
placówki z możliwością przeprowadzenia operacji. Resuscytacja nie powinna być 
prowadzona kosztem misji lub zaniechania czynności ratujących życie u innych 
poszkodowanych. 

18.  Dokumentacja medyczna 

a.  Udokumentuj ocenę kliniczną, wykonane procedury medyczne oraz zmiany w stanie 

poszkodowanego na Karcie Rannego TCCC (DD Form 1380). Przekaż te informacje 
razem z poszkodowanym do następnego poziomu opieki.