Małgorzata Brach

Teatr i dramat staro

ż

ytnej Grecji

w

w

w

w

w

w

.

.

e

e

d

d

u

u

s

s

k

k

r

r

y

y

p

p

t

t

.

.

p

p

l

l

2

2

0

0

0

0

7

7

Udost

ę

pnienie elektroniczne

www.eduskrypt.pl

© Copyright by Małgorzata Brach, SNaP o/Mielec

2

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy III gimnazjum
„Teatr i dramat starożytnej Grecji”

CELE LEKCJI:

Uczeń zna:
- genezę teatru antycznego,
- budowę tragedii greckiej,
- dzieje rodu Labdakidów,

Uczeń potrafi:
- funkcjonalnie posługiwać się pojęciami kulturowymi i literackimi,
- syntetyzować wiedzę na temat źródeł kultury europejskiej,
- współpracować w grupie, prezentować pracę grupy oraz dokonywać oceny pracy grupy.

METODY PRACY:
- heureza, elementy wykładu połączone z prezentacją multimedialną typu PowerPoint, praca z
tekstem, praca w grupach.

FORMY PRACY:
- indywidualna, grupowa.

POMOCE DYDAKTYCZNE:

- prezentacja multimedialna typu PowerPoint pod tytułem „Teatr antyczny”, karta pracy ucznia,
4 arkusze brystolu, flamastry, farby, kredki, plansze do ewaluacji.

PRZEBIEG LEKCJI:

1. Czynności wstępne.
2. Wprowadzenie do tematu lekcji, wyjaśnienie uczniom celu lekcji, zapisanie tematu. Rozmowa na
temat teatru, poszukiwanie skojarzeń ze słowem teatr.
3.Prezentacja multimedialna typu PowerPoint pod tytułem „Teatr antyczny” przygotowana przez
nauczyciela. (do pobrania na stronie

www.snapmielec.prv.pl

- zakładka NAUCZYCIELE PISZĄ )

4. Wypełnianie przez uczniów kart pracy na podstawie informacji zawartych w prezentacji.

Udost

ę

pnienie elektroniczne

www.eduskrypt.pl

© Copyright by Małgorzata Brach, SNaP o/Mielec

3

Karta pracy:

1. Zredaguj krótkie definicje następujących pojęć:

Dionizje –

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

dytyramb –

……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………................................

koryfeusz –

…………………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………………...

2. Uzupełnij podany schemat, wpisując kolejne etapy rozwoju tragedii.

dytyramb

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………..

………………......................................................................................

wprowadzenie na scenę aktorów

3. Podaj miejsca wyróżnione w greckim teatrze. Określ ich funkcje.

orchestra ……………………………………………………………………………………………

skene ……………………………………………………………………………………………….

proscenium …………………………………………………………………………………………

theatron ……………………………………………………………………………………………..

Udost

ę

pnienie elektroniczne

www.eduskrypt.pl

© Copyright by Małgorzata Brach, SNaP o/Mielec

4

4. Z jakich części zbudowana była tragedia i jakie zasady określały jej kompozycję?
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

5. Odczytanie przez wybranych uczniów samodzielnie uzupełnionych kart pracy i wklejenie ich do
zeszytów jako notatki z lekcji.

6. Podział klasy na 4 grupy. Nauczyciel rozdaje uczniom tekst mitu o klątwie Labdakidów. Zadaniem
każdej z grup jest wykonanie dowolną techniką drzewa genealogiczne rodu Labdakidów.

Mit o klątwie Labdakidów

W starożytnych greckich Tebach (nie mylić z Tebami w Egipcie) panował król Labdakos,

założyciel dynastii, który niczym więcej w tej historii się nie zapisał. Jego syn, Lajos, został za swe
czyny przeklęty. Najświętsza dla Greków wyrocznia w Delfach wyjawiła mu, że zostanie zabity przez
własnego syna, który następnie poślubi swoją matkę. Gdy więc Lajosowi i jego żonie, Jokaście,
narodził się syn, rodzice przekazali go słudze z poleceniem, by dziecko porzucił w górach. Sługa
musiał być dobrym człowiekiem, ponieważ nie spełnił polecenia. Małego chłopca przekazał pasterzom
z Koryntu, którzy oddali niemowlę swej bezdzietnej królowej. I tak znajda został królewiczem
Koryntu, przekonanym, że jest rodzonym synem pary królewskiej. Dano mu na imię Edyp. Dorastał
otoczony miłością przybranych rodziców. Wydawało się, że nic nie zmąci jego szczęścia. Jednak
wszędzie znajdą się ludzie złośliwi lub zgorzkniali, którzy wykorzystają każdą okazję, by zniszczyć
szczęście innych. Ktoś doniósł Edypowi o jego nieprawym pochodzeniu. Młodzieniec postanowił
poznać prawdę i udał się do wyroczni w Delfach.
Tam zamiast prawdy (jak mu się wydawało) o swoim pochodzeniu, usłyszał wiadomość, jakiej
zupełnie się nie spodziewał że zbije własnego ojca i ożeni się ze swoją matką.
Przerażony Edyp postanowił oszukać los. Przekonany, że jego rodzice pozostali w Koryncie,
postanowił nie wracać nigdy do tego miasta. Ruszył przed siebie. Na wąskiej górskiej drodze spotkał
jakiegoś mężczyznę. Pokłócili się, kto ma komu zejść z drogi. Od kłótni przeszli do bijatyki. Edyp
zabił nieznajomego i poszedł dalej. Nie miał pojęcia, że właśnie wypełniła się połowa przepowiedni.
Zamordowanym

był

nie

kto

inny,

jak

jego

rodzony

ojciec,

Lajos.

W swej wędrówce dotarł oczywiście do Teb, w których po śmierci Lajosa panował brat Jokasty,
Kreon. Miasto zostało nawiedzone przez straszliwego potwora, kobietę o lwim ciele ze skrzydłami
Sfinksa. Sfinks zadawał przechodniom zagadkę:

Jakie zwierzę rankiem
chodzi na czterech nogach,
w południe na dwóch,
a wieczorem na trzech?

Każdy, kto nie potrafił rozwiązać zagadki, był natychmiast pożerany.Edyp pokonał Sfinksa.
Odgadł, że chodzi o człowieka, który w niemowlęctwie (ranek) raczkuje, a w starych latach (wieczór)
chodzi o lasce. Zrozpaczony Sfinks rzucił się w przepaść, a Edyp stał się tebańskim bohaterem.
Oddano mu tron królewski i rękę królowej-wdowy, Jokasty. Tak spełniła się druga część

Udost

ę

pnienie elektroniczne

www.eduskrypt.pl

© Copyright by Małgorzata Brach, SNaP o/Mielec

5

przepowiedni, ale o tym jak na razie nie wiedział nikt.

Przez wiele lat trwały niczym niezmącone rządy Edypa nad Tebami. Równie dobrze działo się w
jego domu. Z małżeństwa z Jokastą doczekał się dwóch synów, Eteoklesa i Polinejkesa (Polinika),
oraz dwóch córek, Antygony i Ismeny. Były to jego dzieci, a zarazem przyrodnie rodzeństwo!
Jednak szczęście w przeklętym domu nie może trwać wiecznie. Po jakimś czasie w Tebach
wybuchła zaraza. Wezwano słynnego wróżbitę Tejrezjasza, który wyjaśnił, że miasto cierpi, ponieważ
ż

yje w nim nie ukarany zabójca Lajosa. Edyp wdrożył energiczne śledztwo. W jego trakcie coraz

bardziej odsłaniała się przerażająca prawda o śmierci Lajosa. Gdy w końcu wszystko wyszło na jaw,
Jokasta się powiesiła, a Edyp w szale rozpaczy wykłuł sobie oczy i poszedł na dobrowolne wygnanie.
Towarzyszyła mu córka, Antygona. Według Sofoklesa, niewidomy król umarł i został pochowany w
rodzinnej wiosce wielkiego tragika, Kolonos.
uwolnionych od zarazy Tebach władzę objęli synowie Edypa. Jednak niedługo trwały zgodne rządy.
Eteokles wygnał Polinika i został jednowładcą.
Wygnaniec nie pogodził się z niesprawiedliwością. Udał się do Argos, gdzie udało mu się zdobyć
miłość córki królewskiej. Zostawszy zięciem władcy, namówił go do podjęcia wyprawy przeciw
Tebom. Zdobył zaufanie i pomoc jeszcze pięciu innych wodzów i tak rozpoczęła się wyprawa znana
pod nazwą siedmiu przeciw Tebom. W walce pod murami miasta zginęli wszyscy oprócz króla Argos
wodzowie napastników. Teby zostały uratowane, ale radość zwycięzców zmąciła śmierć ich króla
Eteokles zginął w bratobójczym pojedynku z Polinikiem.
Władzę w mieście ponownie objął Kreon. Jego pierwszą decyzją był rozkaz, by Eteoklesa
pochować

z

wszelkimi

honorami,

a

Polinika

pozostawić

ptakom

na

pożarcie.

W tym momencie rozpoczyna się akcja Antygony.

7. Zadanie 6 wykonane na brystolu uczniowie przypinają do tablicy, a przedstawiciel grupy je
omawia. Uczniowie proponują ocenę swojej pracy.

8. Wypełnienie przez uczniów arkuszy ewaluacji.
Nauczyciel zachęca młodzież do przekazywania informacji zwrotnych, rozdaje arkusze z
koniczynkami. W czterech płatkach koniczynki według zaznaczonych zakresów uczniowie wyrażają
swoją opinię o treści, organizacji i atmosferze zajęć oraz o prowadzącym.


9. Zadanie domowe

A.

Przygotuj cytaty charakteryzujące postawy Antygony i Kreona.

B.

Zbierz informacje na temat wierzeń starożytnych związanych z losami duszy ludzkiej

po śmierci (dla chętnych).