„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Joanna Baran

Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem 723[03].O1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Tomasz Jagiełło
mgr inż. Andrzej Kulka



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Joanna Baran



Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej

723[03].O1.05

,,Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem” zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Klasyfikacja obróbki skrawaniem. Parametry skrawania

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Budowa tokarek. Podstawowe operacje tokarskie

12

5.2.1. Ćwiczenia

12

5.3. Budowa frezarek. Podstawowe operacje frezarskie

14

5.3.1. Ćwiczenia

14

5.4. Budowa, rodzaje, zastosowanie szlifierek oraz ściernic. Operacje szlifowania

16

5.4.1. Ćwiczenia

16

5.5. Obróbka maszynowa gwintów

17

5.5.1. Ćwiczenia

17

5.6. Pomiary międzyoperacyjne i końcowe. Przepisy bhp podczas wykonywania

operacji obróbki skrawaniem

18

5.6.1. Ćwiczenia

18

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn
rolniczych, w jednostce modułowej 723[03].O1.05

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, które zawierają:

− wskazówki do realizacji ćwiczeń
− sposób wykonania ćwiczenia,
− metody nauczania – uczenia się,
− wykaz środków dydaktycznych,

−

ewaluacja osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

723[03].O1

Podstawy techniki ogólnej

723[03].O1.02

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

723[03].O1.05

Wykonywanie operacji

obróbki skrawaniem

723[03].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych i eksploatacyjnych

723[03].O1.04

Wykonywanie operacji techniczno-

technologicznych

723[03].O1.07

Obsługiwanie maszyn i urządzeń elektrycznych

723[03].O1.06

Analizowanie obwodów elektrycznych

i elektronicznych

723[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

odczytywać rysunki techniczne,

−

wykonywać proste obliczenia matematyczne,

−

wykonywać proste pomiary warsztatowe,

−

przestrzegać zasad bhp i ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

sklasyfikować operacje obróbki skrawaniem,

–

scharakteryzować podstawowe rodzaje obróbki skrawaniem (toczenie, frezowanie,
szlifowanie, struganie),

–

wyjaśnić geometrię ostrza skrawającego,

–

dobrać narzędzia skrawające do wykonywania określonego rodzaju obróbki,

–

dobrać parametry do wykonywania operacji obróbki skrawaniem (toczenie, frezowanie,
szlifowanie, struganie),

–

dobrać sposób mocowania przedmiotu i określić bazy obrabianych części maszyn,

–

wykonać operacje toczenia powierzchni zewnętrznych,

–

wykonać operacje toczenia powierzchni wewnętrznych,

–

wykonać operacje nacinania gwintów na tokarkach,

–

wykonać operacje frezowania powierzchni płaskich,

–

wykonać operacje frezowania rowków,

–

wykonać operacje szlifowania powierzchni płaskich i walcowych,

–

wykonać wykańczające operacje obróbki skrawaniem,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania operacji
obróbki skrawaniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem 723[03].O1.05

Temat: Toczenie powierzchni walcowych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności planowania i organizowania prac przy wykonywaniu

części maszyn na tokarkach.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać noże tokarskie w zależności od wymaganej obróbki,

−

przygotować stanowisko do wykonywania pracy na tokarce,

−

zamocować narzędzia skrawające,

−

zamocować przedmiot obrabiany,

−

dokonać pomiarów przedmiotu obrabianego,

−

zinterpretować wyniki pomiarów celem ustalenia zgodności wymiarów z wymaganiami
przedstawionymi na rysunku,

−

skorzystać z tablic, poradników,

−

zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 5 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

tokarka,

−

narzędzia skrawające,

−

rysunki przedmiotów obrabianych,

−

narzędzia pomiarowe,

−

poradnik ucznia,

−

literatura.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel wyjaśnia celowość, zasady wykonywania operacji toczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

nauczyciel pokazuje wszystkie czynności wykonywane podczas toczenia powierzchni

walcowych, przypomina o przestrzeganiu zasad bhp,

−

nauczyciel przydziela każdej osobie rysunek techniczny wykonawczy według którego

ma wykonać toczenie,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji

podsumowujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem 723[03].O1.05

Temat: Szlifowanie powierzchni płaskich.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności szlifowania powierzchni płaskich.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać odpowiedni rodzaj szlifierki,

−

dobrać odpowiedni układ szlifierki do płaszczyzn,

−

zamocować przedmiot w szlifierce,

−

dobrać rodzaj ściernicy,

−

wykonać szlifowanie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

szlifierka,

−

ściernice,

−

rysunki przedmiotów obrabianych,

−

narzędzia pomiarowe,

−

poradnik ucznia,

−

literatura.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel wyjaśnia celowość, zasady wykonywania operacji szlifowania,

−

nauczyciel pokazuje wszystkie czynności wykonywane podczas szlifowania

powierzchni płaskich, przypomina o przestrzeganiu zasad bhp,

−

nauczyciel dzieli grupę na trzyosobowe zespoły, przydziela każdej grupie rysunek

techniczny wykonawczy według którego ma wykonać szlifowanie,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze informacje na temat: Technika szlifowania wałków. Sporządź

notatkę i przynieść na następne zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji

podsumowujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Klasyfikacja obróbki skrawaniem. Parametry skrawania

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W tabeli zostały zapisane podstawowe rodzaje obróbek skrawaniem, dopisz do każdego

rodzaju obróbki cechy wspólne obróbek oraz różnice.

Rodzaj obróbki

Cechy wspólne

Różnice

Toczenie

Frezowanie

Struganie

Szlifowanie

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść zadania,
2) przeanalizować podobieństwa wymienionych obróbek skrawaniem,
3) przeanalizować różnice, które rozróżniają każdą z obróbek,
4) wypełnić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

literatura dotycząca obróbki skrawaniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Budowa tokarek. Podstawowe operacje tokarskie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj narzędzia do obróbki wiórowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zidentyfikować narzędzia do obróbki wiórowej korzystając z katalogów,
2) odczytać parametry narzędzi,
3) zanotować nazwy i parametry.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw narzędzi do obróbki wiórowej,

−

katalogi.

Ćwiczenie 2

Dobierz obrabiarkę do wykonania zadanej operacji technologicznej. Od nauczyciela

otrzymasz dokumentacje technologiczną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną detalu,
2) zidentyfikować potrzebną obrabiarkę,
3) wynotować na podstawie dokumentacji technologicznej wymagane parametry obrabiarki,
4) przeanalizować instrukcję obsługi obrabiarek,
5) określić na podstawie wymaganych parametrów obrabiarkę,
6) uzasadnić dobór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcje obsługi obrabiarek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 3

Wykonaj toczenie rękojeści do narzynki, według rysunku.

Rys.1 rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zamocować materiał w uchwycie,
2) wykonać nakiełek,
3) wykonać toczenie na zadaną długość oraz średnicę,
4) odciąć obrabiany element,
5) wykonać toczenie wzdłużne na długości 4 mm na średnicę 5 mm
6) wykonać ukosowanie pod kątem 45°,
7) obrócić materiał i zamocować nóż kształtowy w celu uzyskania kulistej końcówki,
8) uporządkować stanowiska pracy,
9) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stalowy wałek,

−

tokarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.3. Budowa frezarek. Podstawowe operacje frezarskie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Twoim zadaniem jest przygotowanie operacji frezowania. W tym celu dobierz narzędzia i

przyrządy do wykonywania prac na frezarkach.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną wykonania detalu,
2) zidentyfikować operacje, jakie należy wykonać,
3) dobrać parametry do poszczególnych operacji,
4) dobrać narzędzia,
5) uzasadnić dobór narzędzi i przyrządów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

karty katalogowe narzędzi,

−

literatura,

−

poradnika ucznia.

Ćwiczenie 2

Od nauczyciela otrzymasz rysunki wykonawcze części maszyn. Twoim zadaniem jest

wykonanie frezowania tych części według rysunku wykonawczego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną procesu wytwarzania detalu,
2) przeanalizować z instrukcję obsługi obrabiarki,
3) dobrać narzędzia i przyrządy,
4) dobrać parametry skrawania,
5) zamocować przedmiot na frezarce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

6) wykonać detal,
7) sprawdzić jakość wykonanego detalu,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

narzędzia skrawające i przyrządy,

−

obrabiarki skrawające różnego typu,

−

literatura,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.4. Budowa, rodzaje, zastosowanie szlifierek oraz ściernic.

Operacje szlifowania

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj szlifowanie części maszynowej zgodnie z rysunkiem otrzymanym od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną,
2) dobrać kształt ściernicy,
3) zamocować przedmiot,
4) wykonać szlifowanie,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

narzędzia skrawające i przyrządy,

−

szlifierka,

−

literatura,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.5. Obróbka maszynowa gwintów

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Od nauczyciela otrzymasz rysunek wykonawczy gwintu zewnętrznego. Twoim zadaniem

jest wykonanie tego gwintu na tokarce.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną,
2) zamocować przedmiot,
3) wykonać toczenie gwintu,
4) sprawdzić poprawność wykonania zadania,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

hala maszyn wyposażona w tokarkę,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.6. Pomiary międzyoperacyjne i końcowe. Przepisy bhp podczas

wykonywania operacji obróbki skrawaniem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz zagrożenia występujące podczas szlifowania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować wyposażenie stanowiska pracy,
2) przeanalizować stanowiskową instrukcją bhp,
3) przeanalizować instrukcję obsługi obrabiarki,
4) wypisać zagrożenia,
5) dokonać oceny ryzyka zawodowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi obrabiarek,

−

instrukcje stanowiskowe bhp,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wykonywanie operacji

obróbki skrawaniem”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 9, 10, 11, 14, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 6, 7, 8, 12, 13, 15, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

− dopuszczający – co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
− dostateczny – co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
− dobry – co najmniej 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – co najmniej 19 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. d, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. a, 10. b, 11. c,
12. a, 13. b, 14. c, 15. c, 16. d, 17. b, 18. d, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić przeznaczenie obrabiarek

A

P

a

2

Rozróżnić operacje obróbki
skrawaniem

A

P

c

3

Zdefiniować pojęcie kąta ostrza noża

A

P

b

4

Zastosować parametry skrawania

C

PP

d

5

Rozróżnić rodzaje noży

A

P

b

6

Scharakteryzować podzespoły tokarki

C

PP

b

7

Zastosować metodę toczenia dla
odpowiednich przedmiotów

D

PP

d

8

Zastosować rodzaj narzędzia do
nacinania gwintów

C

PP

c

9

Rozpoznać frezowanie walcowe

A

P

a

10 Rozróżnić rodzaje frezowania

A

P

b

11

Rozpoznać ruch wykonywany przez
frez

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

12 Dobrać odpowiedni rodzaj frezowania

C

PP

a

13 Dobrać odpowiedni rodzaj szlifierki

C

PP

b

14 Zdefiniować proces dogładzania

A

P

c

15

Zastosować szlifowanie do
odpowiednich powierzchni

C

PP

c

16 Zastosować pomiary warsztatowe

C

P

d

17 Wyjaśnić zastosowanie suwmiarki

B

P

b

18

Dobrać odpowiedni rodzaj narzędzia
skrawającego do obróbki skrawaniem

C

PP

d

19 Rozróżnić rodzaje szlifierek

A

P

b

20 Określić przepisy bhp

B

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu.
5. Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości.
6. Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru, tylko jedna jest

prawidłowa. Na karcie odpowiedzi przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki
zaznacz kółeczkiem błędną odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Obrabiarką nazywamy maszynę do

a) kształtowania przedmiotów.
b) zgrzewania przedmiotów.
c) przewożenia przedmiotów.
d) mierzenia przedmiotów.

2. Do operacji obróbki skrawaniem nie należy

a) toczenie.
b) frezowanie.
c) spawanie.
d) szlifowanie.

3. Kąt ostrza noża to

a) kąt pomiędzy powierzchnią natarcia a płaszczyzną skrawania.
b) kąt pomiędzy powierzchniami natarcia i przyłożenia.
c) kąt pomiędzy powierzchniami natarcia a płaszczyzną prostopadłą do płaszczyzny do

płaszczyzny skrawania.

d) kąt, który ma za zadanie zmniejszenie tarcia narzędzia o obrobioną powierzchnię.

4. Do parametrów skrawania nie zalicza się

a) szybkość skrawania.
b) posuwu.
c) głębokości skrawania.
d) natężenia.

5. Noże wykańczaki są stosowane do obróbki

a) zgrubnej.
b) dokładnej i wykańczającej.
c) wstępnej.
d) podstawowej.

6. Konikiem nazywa się zespół tokarki służący do

a) zamocowania przedmiotu.
b) podpierania obrabianych przedmiotów.
c) zwiększania obrotów silnika.
d) zmiany położenia przedmiotów.

7. Toczenie stożków ze skręconymi saniami narzędziowymi stosuje się do obróbki

a) stożków o małej zbieżności.
b) stożków wewnętrznych.
c) stożków zewnętrznych.
d) stożków krótkich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

8. Gwinty wewnętrzne nacina się

a) radełkiem.
b) narzynką.
c) za pomocą gwintowników.
d) wiertarką.

9. Frezowanie walcowe polega na

a) skrawaniu materiału frezem z ostrzami leżącymi na powierzchni walcowej.
b) skrawaniu materiału frezem z ostrzami położonymi na powierzchni czołowej.
c) skrawaniu materiału frezem leżącym na powierzchni stożkowej.
d) skrawaniu materiału frezem leżącym na powierzchni okrągłej.

10. Frezowanie przeciwbieżne przedstawia rysunek

a) rys.1
b) rys. 2
c) rys. 3
d) rys.1, rys.3

11. Frezy podczas pracy wykonują ruch

a) wahadłowy.
b) postępowo – zwrotny.
c) obrotowy.
d) prostoliniowy.

12. Przy pomocy freza kształtowego wykonuje się

a) koła zębate.
b) rowki pod wpust.
c) wałki.
d) płaszczyzny.

13. Szlifierka planetarna służy do szlifowania

a) wałków.
b) otworów.
c) płaszczyzn.
d) stożków.

14. Dogładzanie wykonuje się w celu

a) wygładzenia i nadania połysku.
b) wygładzenia wcześniej wyszlifowanej powierzchni.
c) uzyskania najwyższej gładkości.
d) usunięcia błędów po wcześniejszej obróbce.

15. Szlifowanie z posuwem poprzecznym stosuje się do obrabiania powierzchni nie dłuższych

niż
a) 100 mm.
b) 150 mm.
c) 200 mm.
d) 250 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

16. Pomiary warsztatowe wykonujemy w celu

a) sprawdzenia stanu wykonanego przedmiotu.
b) sprawdzenia wyglądu wykonanego przedmiotu.
c) sprawdzenia chropowatości wykonanego przedmiotu.
d) sprawdzenia dokładności wykonanego przedmiotu.

17. Suwmiarka służy do wykonania

a) pomiarów mniej dokładnych.
b) pomiarów zewnętrznych , wewnętrznych i głębokości.
c) sprawdzenia płaskości powierzchni.
d) sprawdzenia kąta prostego.

18. Szlifowaniem nazywa się sposób obróbki skrawaniem, w którym narzędziem skrawającym

jest
a) wiertło.
b) nóż.
c) frez.
d) ściernica.

19. Szlifierki do wałków korbowych zalicza się do szlifierek

a) podstawowych.
b) specjalnych.
c) specjalizowanych.
d) ogólnego przeznaczenia.

20. W czasie pracy urządzeń należy

a) mieć założone ubranie robocze.
b) dotykać ręką przedmiot obrabiany.
c) usuwać ręką wióry.
d) zdejmować osłony zabezpieczające.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wykonywanie operacji

obróbki skrawaniem”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 8, 9, 10, 11, 14, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 6, 7, 12, 13, 15, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. d, 5. b, 6. b, 7. d, 8. a, 9. a, 10. b, 11. c,
12 a, 13. b, 14. a, 15. c, 16. c, 17. b, 18. d, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić rodzaje frezarek

A

P

c

2

Rozróżnić operacje obróbki
skrawaniem

A

P

c

3

Rozróżnić powierzchnię natarcia ostrza
skrawającego

A

P

b

4

Zastosować parametry skrawania

C

PP

d

5

Rozróżnić przeznaczenie tokarek

A

P

b

6

Scharakteryzować podzespoły tokarki

C

PP

b

7

Zastosować rodzaj uchwytów dla
odpowiednich przedmiotów

D

PP

d

8

Rozróżnić metody frezowania

A

P

a

9

Rozróżnić metodę nacinania gwintów

A

P

a

10 Rozróżnić główne elementy frezarki

A

P

b

11 Rozpoznać rodzaje frezów

A

P

c

12 Dobrać rodzaj frezowania

C

PP

a

13 Dobrać rodzaj szlifierki

C

PP

b

14 Dobrać metodę obróbki

C

P

a

15

Zastosować odpowiedni rodzaj
szlifierki do płaszczyzn

D

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

16 Rozróżnić metody szlifowania

A

P

c

17 Określić zastosowanie mikrometra

B

P

b

18 Dobrać rodzaj ściernicy

D

PP

d

19 Rozróżnić rodzaje pomiarów

A

P

b

20 Rozróżnić rodzaje noży tokarskich

A

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu.
5. Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości.
6. Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru, tylko jedna jest

prawidłowa. Na karcie odpowiedzi przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki
zaznacz kółeczkiem błędną odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na rysunku przedstawiono frezarkę

a) poziomą zwykłą.

b) poziomą uniwersalną.
c) wspornikową.
d) pionową.

2. Do operacji obróbki skrawaniem należy

a) nitowanie.
b) zgrzewanie
c) frezowanie.
d) spawanie.

3. Powierzchnią natarcia ostrza skrawającego nazywamy

a) powierzchnię klina zwróconą do materiału.
b) powierzchnię narzędzia, po której spływa wiór.
c) płaszczyznę styczną do powierzchni skrawania.
d) powierzchnię, która na przedmiocie obrabianym wytwarza krawędź tnącą.

4. Jednym z parametrów skrawania jest

a) skrawalność.
b) średnica skrawania
c) gładkość skrawania.
d) posuw.

5. Na tokarkach produkcyjnych nie wykonuje się

a) toczenia zewnętrznych powierzchni walcowych.
b) gwintowania.
c) toczenia stożków.
d) wiercenia.

6. Suportem nazywa się zespół tokarki służący do

a) podpierania obrabianych przedmiotów.
b) zamocowania narzędzi skrawających.
c) zwiększania obrotów silnika.
d) zmiany położenia przedmiotów.

7. Uchwyty samocentrujące zębatkowe w tokarce służą do mocowania

a) przedmiotów o nieregularnych kształtach.
b) średnich przedmiotów.
c) małych przedmiotów.
d) dużych przedmiotów.

8. Na rysunku przedstawione jest frezowanie

a) walcowe.

b) czołowe.
c) przeciwbieżne.
d) współbieżne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9. Gwinty bardzo dokładne nacina się

a) nożem tokarskim.
b) gwintownikiem.
c) narzynką.
d) gwintownikiem maszynowym.

10. Główną częścią frezarki wspornikowej nie jest

a) podstawa.
b) trzpień frezarski.
c) korpus.
d) belka usztywniająca.

11. Rysunek przedstawia frez

a) pojedynczy walcowy.
b) trzpieniowy.
c) walcowo – czołowy.
d) piłkowy.

12. Przy pomocy freza kształtowego wykonuje się

a) koła zębate.
b) rowki pod wpust.
c) wałki.
d) płaszczyzny.

13. Szlifierka do otworów zwykła służy do szlifowania

a) wałków.
b) otworów w przedmiotach, które wykonują ruch obrotowy.
c) płaszczyzn.
d) stożków.

14. Wały szlifuje się metodą

a) kłową.
b) bezkłową.
c) powierzchnią czołową ściernicy.
d) planetarną.

15. Rysunek przedstawia

a) szlifierkę z poziomą osia wrzeciona i stołem wykonującym

ruch postępowo-zwrotny.

b) szlifierkę z poziomą osią wrzeciona i stołem wykonującym

ruch obrotowy.

c) szlifierkę z pionową osia wrzeciona i stołem wykonującym

ruch obrotowy.

d) szlifierkę z pionową osia wrzeciona i stołem wykonującym

ruch postępowo-zwrotny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

16. Rysunek przedstawia

a) szlifowanie wałków.

b) szlifowanie otworów.
c) szlifowanie gwintów.
d) szlifowanie stożków.

17. Mikrometr służy do

a) pomiarów mniej dokładnych.
b) pomiarów długości, grubości i średnicy.
c) sprawdzenia płaskości powierzchni.
d) sprawdzenia kąta prostego.

18. Na rysunku przestawiona jest ściernica

a) z zaokrągleniem.
b) płaska.
c) pierścieniowa.
d) talerzowa.

19. Metoda pomiarowa bezpośrednia polega na

a) obliczeniu wielkości mierzonej.
b) odczytywaniu wielkości mierzonej wprost.
c) porównaniu wielkości mierzonej z inną znaną wielkością.
d) zmierzeniu różnicy i porównaniu jej z inną znaną wartością.

20. Rysunek przestawia nóż tokarski

a) zdzierak.
b) wykańczak.
c) osadzony.
d) zwykły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie operacji obróbki skrawaniem

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. LITERATURA

1. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa

1993

2. Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1992
3. Malinowski J.: Pasowanie i pomiary. WSiP, Warszawa 1991

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
3. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. 1 i 2.

ITeE, Radom 1999