48

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2006

PORADY, PRAWO, ZARZ

ĄDZANIE

Klucz do w

łasnej firmy

Z

akres programu dla planowanego
przez nas zakładu jest z jednej strony

pochodną potrzeb, z drugiej zaś naszych
możliwości finansowych, inaczej mówiąc
funduszu inwestycyjnego. Nasze potrzeby
muszą być adekwatne do funduszu finan-
sowego, a także do wielkości inwestycji
i wyboru lokalu. W programie tym musimy
uwzględnić wszystkie potrzeby: od potrzeb
pacjentów i personelu, aż po własne ocze-
kiwania. Aby nie pogarszać jakości usług
i komfortu chorych, liczba przyjmowanych
w ciągu godziny pacjentów powinna być
adekwatna do ilości zatrudnionych pracow-
ników, liczby stanowisk pracy, urządzeń
i aparatury medycznej (jakości nie ilości).
Projekt architektoniczny i technologiczny
naszej placówki musi uwzględniać wszyst-
kie wymogi, jakim powinny odpowiadać
pod względem fachowym oraz sanitarnym
pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki
zdrowotnej. Biuro architekta, które nam go
opracuje, powinno mieć doświadczenie
w projektowaniu takich właśnie zakładów
i znać aktualnie obowiązujące przepisy.
Powinno także na każdym etapie projektu
konsultować się z inwestorem.
Każdy etap projektu powinien być uzgod-
niony z rzeczoznawcą z Sanepidu oraz
specjalistami z zakresu bezpieczeństwa
przeciwpożarowego i BHP. Powyższe
dotyczy zarówno budowy samego ośrod-
ka, jak i infrastruktury, np. parkingu dla
pacjentów i personelu.
Przed podjęciem decyzji o wynajęciu lub
zakupie lokalu należy skonsultować się
z architektem lub z technologiem specja-
lizującym się w adaptacji, modernizacji,
zmianie przeznaczenia obiektu na cele
medyczne, aby koszty związane z taką
inwestycją nie pochłonęły większości
środków finansowych, jakimi dysponu-
jemy. W najgorszej sytuacji może okazać
się także, że nie zostanie ona zaakcep-
towana przez Sanepid, gdyż nie spełnia
warunków.

Oto przykład założenia programowego:
zakład opieki zdrowotnej – rehabilitacja
lecznicza. W założeniu tym zakład będzie
zajmował się pacjentami po urazach narzą-
dów ruchu oraz leczeniem rehabilitacyj-
nym schorzeń narządu ruchu u dorosłych
i u dzieci od 6. roku życia z wadami posta-
wy itp. Powinny znaleźć się w nim:
1. Pomieszczenie do ćwiczeń grupowych

(dział kinezyterapii).

2. Pomieszczenie do fizykoterapii (dział

fizykoterapii).

3. Pomieszczenie do masażu leczniczego

(dział masażu leczniczego).

4. Gabinet badań lekarskich (co najmniej

12 m

2

):

• poradnia chirurgii urazowo-ortope-

dycznej,

• poradnia neurochirurga i neurologa,
• poradnia rehabilitacji leczniczej.

5. Gabinet zabiegowy (dla pielęgniarki

z możliwością wykonania EKG itp.).

6. Zespół szatni dla personelu.
7. Zespół szatni dla pacjentów (męska

i damska). Liczbę szafek w szatni oraz
wielkość zespołów sanitarnych należy
ustalać w zależności od liczby stano-
wisk zabiegowych i przewidywanej
ich przepustowości.

8. Magazyn.
9. Pomieszczenie

porządkowe.

10. Pokój socjalny dla personelu.
11. Recepcja i poczekalnia.

Wybrane wymagania

Założenia programowe powinny uwzględ-
niać następujące wymagania ogólnoprze-
strzenne:
• zakład opieki zdrowotnej powinien

stanowić samodzielny budynek lub
zespół budynków,

• dopuszcza się lokalizowanie zakładu

opieki zdrowotnej w budynku o innym
przeznaczeniu, pod warunkiem całko-
witej izolacji pożarowej od pomiesz-
czeń innych użytkowników budynku,

• pomieszczenia zakładu nie powinny

znajdować się poniżej parteru. Do-
puszcza się lokalizowanie poniżej par-
teru pomieszczeń, z wyjątkiem pokoi
chorych, pod warunkiem obniżenia
otaczającego terenu o 30 cm poniżej
podłogi przyległych pomieszczeń po-
przez wykonanie skarpy o nachyleniu
nie większym niż 45°,

• dopuszcza się lokalizowanie pomiesz-

czeń o charakterze technicznym
i pomocniczym, jak magazyny, szatnie
personelu, kuchnie, pralnie, poniżej
poziomu parteru,

• kształt i powierzchnia pomieszczenia

powinny umożliwiać prawidłowe
rozmieszczenie, zainstalowanie i użyt-
kowanie urządzeń, aparatury oraz
sprzętu, stanowiącego jego niezbędne,
funkcjonalne wyposażenie,

• podłogi pomieszczeń, w tym również

ciągów komunikacyjnych przeznaczo-
nych dla ruchu pacjentów, lokalizowa-
nych na tej samej kondygnacji powinny
znajdować się na jednym poziomie.

W obiektach przebudowywanych dopusz-
cza się zróżnicowanie poziomu podłóg
pomieszczeń położonych na tej samej kon-
dygnacji, pod warunkiem zastosowania
pochylni o nachyleniu określonym w prze-
pisach prawa budowlanego. W zakładach
opieki zdrowotnej nie mogą być używane
zsypy do odpadów, brudnej bielizny lub
innych materiałów. Przy wejściach do
obiektów, w których znajdują się zakłady
opieki zdrowotnej, powinny być urządzone

Program koncepcyjny

Projekt architektoniczny i technologiczny naszej placówki musi uwzgl

ędniać wszystkie wymogi, jakim

powinny odpowiada

ć pod względem fachowym oraz sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu

opieki zdrowotnej. Biuro architekta, które nam go opracuje, powinno mie

ć doświadczenie w projektowa-

niu takich w

łaśnie zakładów i znać aktualnie obowiązujące przepisy. Powinno także na każdym etapie

projektu konsultowa

ć się z inwestorem.

w programie koncepcyjnym uwzgl

ędniamy

wszystkie potrzeby: pacjentów, personelu i w

łasne

49

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2006

PORADY, PRAWO, ZARZ

ĄDZANIE

dojazdy oraz dojścia o nachyleniu nie
większym niż 5%.
Gabinety światłolecznictwa i elektrolecz-
nictwa, jeżeli nie są osobnymi pomieszcze-
niami, powinny być oddzielone ściankami
do wysokości co najmniej 2 m, umożliwia-
jącymi stosowanie wspólnej wentylacji
mechanicznej w pomieszczeniu.
Diatermie krótkofalowe i mikrofalowe
powinny być instalowane w oddzielnych
pomieszczeniach (boksach), odpowiednio
zabezpieczonych przed szkodliwym od-
działywaniem na otoczenie.
Wielkość poczekalni dla pacjentów określa
się, przyjmując co najmniej 2 m

2

na gabinet

lekarski lub zabiegowy bez powierzchni
komunikacyjnych. Projektujemy pocze-
kalnie:
1. zbiorowe – dla odcinka pielęgnacyj-

nego,

2. indywidualne – przy pokojach.
W głównym holu naszego zakładu powin-
ny znaleźć się w szczególności:
1. miejsce dla okryć wierzchnich osób

przychodzących, czyli szatnia,

2. punkt informacyjny (informacyjno-

-rejestracyjny), czyli recepcja,

3. wydzielone miejsce na wózki (dziecięce

lub inwalidzkie).

Z głównego holu wejściowego powinien być
zapewniony łatwy dostęp do sanitariatów.
Pomieszczenia lub miejsca, o których
mowa była wyżej, należy zlokalizować
w sposób umożliwiający swobodny dostęp
dla osób niepełnosprawnych, w tym poru-
szających się na wózkach inwalidzkich.

Pomieszczenia higieniczno-sanitarne – od-
dzielne dla kobiet i mężczyzn – powinny
być wyposażone w toaletę, umywalkę
i natrysk przystosowany dla osób niepeł-
nosprawnych.
Na każdej kondygnacji, co najmniej jed-
no pomieszczenie higieniczno-sanitarne
powinno być przystosowane i dostępne
dla niepełnosprawnych. W przychodniach
liczących nie więcej niż 6 gabinetów badań
lekarskich, niezależnie od liczby kondy-
gnacji, co najmniej jedno pomieszczenie
higieniczno-sanitarne dla pacjentów
należy dostosować dla potrzeb osób nie-
pełnosprawnych ruchowo.
Personel powinien dysponować własnymi
pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi,
które należy projektować zgodnie z zasa-
dami określonymi w przepisach o bezpie-
czeństwie i higienie pracy. Dopuszcza się
wspólne szatnie dla pracowników tech-
nicznych warsztatów, kotłowni, zaplecza
magazynowego i obsługi terenu.

Wymagania ogólnobudowlane

1. Podłogi powinny być wykonane z ma-

teriałów trwałych o powierzchniach
gładkich, antypoślizgowych, zmywal-
nych, nienasiąkliwych i odpornych
na działanie środków myjąco-dezyn-

fekcyjnych. Nie dotyczy to działów
administracyjno-socjalnych.

2. Podłogi drewniane mogą być stosowane

wyłącznie w salach kinezyterapii i po-
mieszczeniach administracyjnych oraz
na oddziałach sanatoryjnych.

3. Ściany pomieszczeń, z wyjątkiem

pomieszczeń administracyjnych i tech-
nicznych, powinny być zmywalne do
wysokości 2,05 m.

4. Ściany przy umywalkach i zlewozmy-

wakach powinny być pokryte do wyso-
kości co najmniej 1,6 m i szerokości co
najmniej 0,6 m poza obrys urządzenia
materiałami o cechach wymienionych
powyżej.

5. Wysokość pomieszczeń przeznaczo-

nych do pobytu ludzi, poza wymaga-
niami określonymi w przepisach prawa
budowlanego, powinna uwzględniać
gabarytowe wymagania wynikające
z instalowanego w nich sprzętu specja-
listycznego.

6. Każde pomieszczenie zakładu opieki

zdrowotnej powinno być wyposażone
w wentylację zgodnie z wymaganiami
prawa budowlanego.

7. Okna w pomieszczeniach zakładu

opieki zdrowotnej powinny posiadać
wszystkie elementy otwierane (roz-
wieralne lub rozwieralno-uchylne).
W zakładach opieki zdrowotnej za-
mkniętej okna powinny być wyposażo-
ne w nawiewniki usytuowane w górnej
części otworu okiennego zaopatrzone
w system regulacji dostępny z poziomu
podłogi, a skrzydła okienne powinny
mieć regulowane stopnie otwarcia.
Wymagania te nie dotyczą pomieszczeń
wyposażonych w klimatyzację.

O

świetlenie dzienne

Pomieszczenia przeznaczone dla pa-
cjentów i pracowników powinny mieć
zapewniony bezpośredni dostęp światła
dziennego. Nie dotyczy to pomieszczeń,
w których ze względu na przeznaczenie
i wymagania technologiczne niewskazane
jest oświetlenie światłem dziennym lub
gdzie oświetlenie sztuczne można uznać
za wystarczające (np. recepcja).

Wymagania dotycz

ące instalacji

1. Zakłady opieki zdrowotnej powinny

być wyposażone w instalacje:
– wodociągowo-kanalizacyjną,
– grzewczo-wentylacyjną,
– elektryczną,
– teletechniczną,
– inne – gdy wynika to z potrzeb

technologicznych lub przeciwpoża-
rowych.

2. Instalacje te powinny być podtynko-

we lub wtynkowe, chyba że przepisy
określające warunki techniczne, jakim
powinny odpowiadać obiekty budow-
lane, stanowią inaczej.

3. Instalacje elektryczne powinny być

w całości instalacjami krytymi lub pro-
wadzonymi na specjalnych konstruk-
cjach w zamkniętych przestrzeniach
technicznych.

4. Grzejniki powinny być mocowane do

ściany nie niżej niż 0,10 m od podłogi
i nie bliżej niż 0,10 m od lica ściany
wykończonej. W zakładach opieki zdro-
wotnej wpisanych do rejestru zakładów
opieki zdrowotnej przed wejściem
w życie rozporządzenia dopuszcza
się, z wyjątkiem pomieszczeń o pod-
wyższonej aseptyce, zainstalowanie
grzejników nie bliżej niż 0,06 m od lica
ściany wykończonej.

5. Grzejniki powinny być gładkie – umożli-

wia to mycie i utrzymanie w czystości.

6 Nie dopuszcza się ogrzewania sufitowe-

go oraz instalowania grzejników z rur
ożebrowanych, z wyjątkiem pomiesz-
czeń technicznych.

7. Wszystkie pomieszczenia zakładu opie-

ki zdrowotnej powinny mieć zapew-
nioną co najmniej 1,5-krotną wymianę
powietrza na godzinę.

8. W pomieszczeniach, w których koniecz-

na jest zwiększona wymiana powietrza
przekraczająca 2-krotną wymianę na
godzinę, powinna być zainstalowana
wentylacja mechaniczna nawiewno-
-wywiewna.

9. W pomieszczeniach higieniczno-sani-

tarnych i pomocniczych dopuszcza się
wentylację mechaniczną wywiewną
z zapewnieniem dopływu powietrza
z zewnątrz pomieszczenia.

Wyżej wymienione wymagania – jako
jedne z najważniejszych – zaczerpnięte są
z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
22 czerwca 2005 roku w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać pod względem
fachowym i sanitarnym pomieszczenia
i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej
(Dz.U. z dnia 29 czerwca 2005 r.).
Zgodnie z interpretacją ministra zdrowia
ww. wymogi dotyczą nowo powstających
zakładów opieki zdrowotnej. Dla istnieją-
cych już i zarejestrowanych wyznaczono
okres przejściowy na dostosowanie po-
mieszczeń i urządzeń do tych wymagań do
dnia 31 grudnia 2010 roku – w przypadku
szpitali i innych zakładów przeznaczonych
dla osób wymagających całodobowych lub
całodziennych świadczeń zdrowotnych
i do 31 grudnia 2008 roku – w przypadku
pozostałych zakładów opieki zdrowotnej
pod warunkiem przedstawienia w okresie
6 miesięcy organowi prowadzącemu rejestr
(odpowiednio – wojewoda lub minister
zdrowia) programu dostosowawczego
pozytywnie zaopiniowanego przez państwo-
wego powiatowego inspektora sanitarnego,
a w przypadku szpitali – państwowego
wojewódzkiego inspektora sanitarnego. ‰

D

R

MED

. S

AMER

T

AYARA